Inleiding 5 1. Jeugd en alcohol 7 2. Beleidsfocus Uitgangspunten en onderbouwing van beleid Beleidsdoelgroep 9

Transcriptie

1 Preventie- en handhavingsplan Alcohol

2

3 Inhoud Inleiding 5 1. Jeugd en alcohol 7 2. Beleidsfocus Uitgangspunten en onderbouwing van beleid Beleidsdoelgroep Doelstellingen van beleid 9 3. Risicoanalyse en interventiestrategie Gegevens uit onderzoek Gegevens van informanten Interventiestrategie Handhavingsactiviteiten Toezicht Handhavingsinterventies Effectmeting en evaluatie Regelgevende activiteiten 19 Regels centraal en decentraal 19 Algemene plaatselijke verordening 19 Beleidsregels ontheffingen Educatieve/communicatieve activiteiten Alcoholverstrekkers Onderwijs Ouders en de thuissituatie Publiekscommunicatie Effectmeting en evaluatie Uitvoering Samenwerking met externe partners Financiën 25

4 Bijlage 1: Literatuurlijst 27 Bijlage 2: Lijst met afkortingen 29 Bijlage 3: Sanctie strategie 31 Bijlage 4: Interventies Educatie en bewustwording 39 Bijlage 5: Beleidsregels schenkregels voor tijdelijke gelegenheden van bijzondere aard 41 Bijlage 6: Interventies Zeeuwsbrede jeugd- en alcoholaanpak 47

5 Inleiding Alle 13 Zeeuwse gemeenten, de GGD Zeeland, Indigo, Politie Zeeland-West- Brabant en andere partijen werken sinds 2010 samen onder de vlag Laat ze niet verzuipen! (LZNVZ) met als doel het alcoholgebruik onder jongeren onder te voorkomen. De aanpak kenmerkt zich door een integrale benadering en richt zich op de drie pijlers: (1) bewustwording en educatie, (2) regelgeving en (3) handhaving. Gemeenten zijn sinds 2014 de belangrijkste uitvoerder van de Drank- en Horecawet geworden. Zowel op juridisch-, handhavings-, en educatief vlak is de gemeente de regisseur van het Nederlandse alcoholbeleid. Het verplicht, door de gemeenteraad vast te stellen, preventie- en handhavingsplan (P&H-plan) is in feite de wettelijke bekrachtiging van dit gegeven. Dit plan moet iedere vier jaar opnieuw worden vastgesteld. De Drank- en Horecawet kent meerdere belangen zoals economische, openbare orde en veiligheid en volksgezondheid. Het laatstgenoemde belang is met name ook gericht op de bescherming van onze jeugd en jongvolwassenen tegen de schadelijke effecten die alcohol kan hebben. Als basis voor dit plan is het landelijke indeling van het preventie- en handhavingsplan van het Trimbos-instituut gebruikt. De Zeeuwse invulling hiervan is tot stand gekomen in samenwerking tussen gemeenteambtenaren vanuit de Oosterschelderegio en Walcheren. Hiernaast heeft afstemming plaatsgevonden met collega-ambtenaren van gemeenten in Zeeuws-Vlaanderen. 5

6 6

7 Jeugd en alcohol 1 Sinds 1988 is onder Nederlandse jongeren het alcoholgebruik flink toegenomen. Jongeren zijn de afgelopen decennia meer, vaker én op jongere leeftijd gaan drinken. Om dit tij te keren werd sterk ingezet op het voorkomen van drinken door jongeren onder de 16. Gevolg was dat drankgebruik onder jonge pubers sterk afnam, vooral in de jongste groep. In geen ander Europees land nam drankgebruik onder jonge drinkers zo spectaculair af als in Nederland. Onder jongeren van 16 jaar en ouder veranderde er echter weinig. Zij verminderden hun alcoholgebruik niet. Bijna de helft van de jongeren van 16 jaar was de afgelopen maand een keer dronken of aangeschoten. (Verdurmen e.a., 2012). In Zeeland verschillen de cijfers niet veel van het landelijke gemiddelde. 51% van de Zeeuwse jongeren tussen de 12 en 18 jaar heeft wel eens alcohol gedronken en gemiddeld is men 13,9 jaar wanneer het eerste glas alcoholhoudende drank wordt gedronken. Een kwart van deze jongeren is een zogenaamde bingedrinker, waarbij er bij een gelegenheid meer dan 5 glazen alcoholische drank wordt gedronken (Gezondheidsmonitor, 2010). Hiernaast worden steeds meer jongeren opgenomen op de alcoholpoli van het Admiraal de Ruijter Ziekenhuis. In 2013 waren dit 32 kinderen (16 jongens en 16 meisjes) tegenover 15 kinderen in Als jongeren aan drank willen komen is dat relatief makkelijk in Nederland. Meer dan de helft van de verkooppunten (53%) leefde de oude leeftijdgrens van 16 jaar niet na in 2013 (Roodbeen, e.a., 2014). Alcoholgebruik kan ongunstig zijn voor de ontwikkeling van de hersenstructuren. Juist als hersendelen in ontwikkeling zijn, zijn ze erg kwetsbaar voor deze giftige stof. Als er in de puberjaren veel wordt gedronken, ontwikkelt het brein zich minder goed. Vooral het drinken van veel alcohol in korte tijd is slecht voor het brein ( bingedrinking ) (Crew e.a., 2000). Onderstaande hersenscan maakt dit inzichtelijk. Zij laat de hersenactiviteit (roze) zien van twee vijftienjarige jongens terwijl zij een geheugentest doen. Beiden zijn op dat moment nuchter. Bij de drinker (rechts) is beduidend minder hersenactiviteit te zien dan bij de jongen die niet drinkt. Kijken we naar het brein van personen die erg veel hebben gedronken in hun puberteit, dan blijkt dat ook bepaalde andere functies bij hen minder goed ontwikkeld zijn. Pubers met alcoholproblemen scoren lager dan andere jongeren op taalvaardigheid, intelligentie, aandacht en ruimtelijk inzicht. Overmatig alcoholgebruik kan dus gevolgen hebben voor de hersenen, maar is ook een niet te 7

8 onderschatten aanjager van geweld (waaronder ook seksueel geweld) en overlast. Het vergroot daarnaast de kans op verkeersongevallen, letselschade en onveilig vrijen. Vooral jongeren die veel drinken zijn vaker bij deze vormen van riskant gedrag betrokken. Bovendien blijkt dat als jongeren in hun puberjaren veel drinken, de kans toeneemt dat ze later problemen met hun drankgebruik krijgen. Tot slot zijn de kosten ten gevolge van de alcoholproblematiek vele malen hoger dan de middelen die nodig zijn voor preventie (KPMG, 2010). Hoe groot is het probleem van alcohol en agressie? Wat is bekend over alcoholgerelateerde agressie-incidenten? Alcoholgebruik hangt samen met agressie, overlast, ordeverstoring, anti-sociaal gedrag en geweld. De relatie tussen drugs en agressie is minder hard aangetoond. Vooral de combinatie van stimulerende drugs met alcohol blijkt van invloed. Verschillende onderzoeken laten zien dat een meerderheid van daders van uitgaansgeweld onder invloed was van alcohol. De cijfers variëren van 52 tot 86 procent. Een kleinere groep (14 procent) gebruikte daarbij ook drugs. Bij 10 procent van het letsel waarmee jongeren op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis terechtkomen, is alcohol in het spel. Jaarlijks gaat het om gevallen. De medische kosten van ongevallen en letsel in de groep 10- tot 24-jarigen waarbij alcohol in het spel is, worden geraamd op 31 miljoen euro. Bij delicten en overtredingen vindt op dit moment niet systematisch registratie plaats van alcohol- en drugsgebruik. De minister van Veiligheid en Justitie is voornemens om deze registratie in te voeren bij geweldsincidenten, zodat geweldplegers die onder invloed zijn van alcohol of drugs zwaardere straffen opgelegd kunnen krijgen. Bron: Infosheet Alcohol en agressie van het Centrum Veilig en Gezond Uitgaan

9 Beleidsfocus Uitgangspunten en onderbouwing van beleid Dit plan is gebaseerd op een integrale beleidsvisie. Er is immers sprake van een preventieplan én handhavingsplan. Dat impliceert dat meerdere afdelingen binnen de gemeenten - en dus ook meerdere typen maatregelen worden ingezet bij de aanpak van de alcoholproblematiek. Als uitgangspunt voor integraal alcoholbeleid hanteren we het preventiemodel van Reynolds (2003) dat ook de basis vormt voor de Zeeuwse jeugd- en alcoholaanpak. Dit model wordt tevens gebruikt in de Handreiking Gezonde Gemeenten van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het preventiemodel kent 3 beleidspijlers, te weten: educatie, regelgeving en handhaving. De pijlers staan deels op zichzelf maar overlappen elkaar ook (figuur 1). Juist in de overlap zien we het integrale preventiebeleid terug. Het preventiemodel van Reynolds is gebaseerd op de systeemtheorie van Holder (1998) die duidelijk maakt dat alcoholgebruik altijd een resultaat is van een combinatie van factoren. Het meest succesvol zijn strategieën die vooral de omgeving van de drinker beïnvloeden. In de omgeving van de jonge drinker spelen alcoholverstrekkers, scholen en ouders een belangrijke rol. In dit Preventie- en Handhavingsplan (P&H-plan) staat daarom de omgeving van de jonge drinker centraal. Figuur 1: Preventiemodel Reynolds 2.2 Beleidsdoelgroep Einddoelgroep van dit preventie- en handhavingsplan zijn jongeren en jongvolwassenen tot 24 jaar. Het accent ligt nadrukkelijk op het voorkomen van alcoholgebruik door 18-minners. Voor jarigen gaat het vooral om het voorkomen van overmatig alcoholgebruik. Om die einddoelgroep te bereiken is een hele grote schil van doelgroepen om jongeren heen (school, sportvereniging, straatcoach, welzijns- en jongerenwerk, kerken, dorpsraden, ouders, winkeliers, bestuurders van jeugdsozen enzovoorts) nodig die invloed uitoefenen op die einddoelgroep en deze willen we natuurlijk ook bereiken. 2.3 Doelstellingen van beleid Artikel 43a van de Drank- en Horecawet (DHW) schrijft voor dat de doelstellingen van het beleid duidelijk moeten zijn. Er zijn hoofddoelstellingen en inhoudelijke doelstellingen opgesteld. Op basis van de DHW onderscheiden we twee algemene hoofddoelstellingen: Hoofddoelstellingen 1. Het tegengaan en terugdringen van alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar 2. Het tegengaan van risicovol/schadelijk alcoholgebruik door jongeren van 18 tot en met 23 jaar 9

10 Inhoudelijke doelstellingen Elke doelstelling zal getoetst worden aan cijfers die beschikbaar komen vanuit de reguliere monitoringssystemen (onder andere de Jeugdmonitor van de GGD Zeeland en het Zeeuw Instituut voor sociale en culturele ontwikkeling Scoop). In het najaar van 2015 zal er weer een Jeugdmonitor onderzoek plaatsvinden. Deze cijfers zullen begin 2016 beschikbaar zijn. Dan is er nog een heel jaar te gaan. Naast de cijfers uit de Jeugdmonitor zal dan ook gekeken worden naar andere monitoringssystemen, zoals bijvoorbeeld politieregistratie, instroom bij de Het Alternatief (Halt-straf is een straf voor jongeren van 12 tot 18 jaar), cijfers alcoholpoli, eventueel beschikbare cijfers omtrent veiligheid op straat en caféverbodenregistratie enzovoorts. Tevens willen we het draagvlakonderzoek van eind 2013 eind 2016 herhalen waarin we ook het draagvlak onder ouders meten. 1. Het percentage Zeeuwse jongeren onder de 18 jaar dat alcohol gebruikt zal aantoonbaar afnemen van 51% naar 41% of minder. Onderbouwing Eind 2016 zullen de jongeren van jaar hun meest kwetsbare levensfase (hebben) doorlopen onder de nieuwe Drank- en Horecawet. Naast het decentrale toezicht en de strafbaarstelling zal de norm naar 18 jaar meer ingeburgerd zijn dan nu het geval is. Zeker voor de jongeren die dan jaar zijn. Zij zijn immers opgegroeid met het idee dat er pas alcohol gedronken mag worden vanaf 18 jaar. Anderzijds is het onmogelijk om binnen 3 jaar tijd een norm geheel te veranderen. Daarom zal de groep jongeren van jaar die in 2016 alcohol drinkt wellicht nog groot zijn. Een daling van 10% of meer is daarom een reële ambitie. 2. De startleeftijd waarop Zeeuwse jongeren beginnen met het drinken van alcohol stijgt van 13,9 naar tenminste 18 jaar. Onderbouwing Net zoals bij doelstelling 1 ligt de onderbouwing van de doelstelling 2 vooral in de veranderingen van de nieuwe Drank- en Horecawet. De startleeftijd van 13,9 jaar komt uit de Jeugdmonitor van de GGD. Omdat het zeker is dat dit onderzoek herhaald zal worden, wordt deze startleeftijd aangehouden in deze doelstelling. 3. Terugdringen bingedrinking (5 of meer alcoholische drankjes op een gelegenheid) van 25% naar 20% of minder. Onderbouwing De invloed die wij hebben op de hoeveelheid die door jongeren gedronken wordt, is waarschijnlijk minder groot dan het aantal jongeren wat drinkt op de startleeftijd. De nieuwe Drank- en Horecawet kent wel een aantal mogelijkheden, namelijk het tegengaan van prijsacties om indrinken tegen te gaan, maar uit onderzoek blijkt dat indrinken ondanks alle maatregelen, een steeds grotere toename kent. Derhalve streven we naar een lichte verbetering van tenminste 5% of meer. 4. Toename van het draagvlak onder ouders/opvoeders voor de norm geen alcohol onder de 18 jaar van 76% naar 85%. Onderbouwing De verwachting is dat steeds meer ouders het eens zijn met de wettelijke norm dat er onder de 18 jaar geen alcohol gedronken mag worden. Het draagvlak onder ouders/opvoeders is in 2013 gemeten in het draagvlakonderzoek van de GGD. Dit onderzoek herhalen we eind Alcoholverstrekkers gaan de regels beter naleven. Daartoe wordt een nalevingsonderzoek gedaan in mei. We herhalen dit onderzoek eind

11 Risicoanalyse en 3 interventiestrategie Periodiek stellen we een risicoanalyse op op basis waarvan we de doelstellingen aanscherpen en de focus mogelijk verleggen. De risicoanalyse geeft inzicht in de concrete kenmerken van de locaties waar jongeren drinken en waar hun alcoholgebruik voor problemen zorgt. Met behulp van de risicoanalyse zetten we onze middelen op de meest effectieve manier in. De analyse in dit hoofdstuk is dus niet bedoeld om te bepalen welke interventies worden ingezet maar waar, wanneer en hoe interventies en beste kunnen worden ingezet. In de hoofdstukken hierna gaan we de diepte in. Door het periodieke karakter van deze analyse, is het tevens een evaluatie-instrument dat inzicht geeft in de resultaten van het lokale alcoholbeleid, dat aanknopingspunten biedt voor een volgend Preventie-en handhavingsplan. 3.1 Gegevens uit onderzoek De naleving van de Drank- en Horecawet door alcoholverstrekkers stellen we vast aan de hand van onderzoek. We zetten jongeren in om de naleving van de leeftijdsgrenzen te toetsen. Hiermee bepalen we per situatie en zelfs per locatie hoe de naleving van de leeftijdsgrens in de praktijk uitvoeren. Ook onderzoeken we in hoeverre voor doortappen en het toelaten van dronken klanten de regels worden nageleefd. In onze gemeente is een nulmeting gehouden in mei De kenmerken van het alcoholgebruik onder jongeren (frequentie, dronkenschap, koopgedrag enzovoorts) stellen we vast met de GGD gezondheidsmonitor. Deze monitor wordt eens per vier jaar afgenomen. De intoxicatiecijfers verzamelen we jaarlijks op basis van ziekenhuisgegevens. De uitkomsten van bovenstaande studies gebruiken we om de risicoanalysetabel in te vullen, waarover meer in de volgende paragraaf. 3.2 Gegevens van informanten Om een praktijkgerichte risicoanalyse uit te voeren, ter aanvulling op de bovengenoemde onderzoeken, raadplegen we ook andere bronnen. In eerste instantie zijn dat: politie, jongerenwerk, veldwerk verslavingszorg en onze eigen Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa s). Deze partners vragen we jaarlijks aan te geven wat zij als de belangrijkste risico s zien. De risicokenmerken, -locaties en tijdstippen in onderstaande tabel 1 stonden daarbij centraal. Risicoanalyse De risicoanalyse geeft de kans weer dat een jongere of jongvolwassene in een bepaalde situatie (te veel) alcoholhoudende drank krijgt. De omstandigheden of settings van waaruit dit kan plaatsvinden, zijn in tabel 1 hieronder geïnventariseerd. Tabel 1: Risicoanalyse Setting Detailhandel Horeca/ Evenementen Club huizen en jongeren centra Thuis/ouders Risico kenmerken Aankoop door minderjarigen om in te drinken. Bij bepaalde zaken beperkte naleving. Aankoop en consumptie door minderjarigen. Doorschenken bij dronkenschap. Aankoop en consumptie door minderjarigen. Doorschenken bij dronkenschap. Ontbreken van duidelijke huisregels. Niet houden aan schenktijden (paracommercie). Ontbreken van duidelijke afspraken bij alcohol en uitgaan. Thuis indrinken. Verkeerd voorbeeld ouders. 11

12 Setting Sport Scholen Openbare ruimte (Jongeren) campings Hokken / Keten Overigen, waar onder rondvaart- en sportvissers-boten, openbare gebouwen of discobussen Risico kenmerken Aankoop en consumptie door minderjarigen. Doorschenken bij dronkenschap. Ontbreken van duidelijke huisregels. Niet houden aan schenktijden (paracommercie). Ontbreken van duidelijke regels rondom alcohol, ook tijdens excursies, studiereizen, schoolfeesten en dergelijke. Communicatie over deze regels. Gebrek aan toezicht en sancties op (huis)regels door schoolleiding. Alcoholgebruik op straat door minderjarigen. Openbare dronkenschap en daaraan gerelateerde overlast. Aankoop en consumptie door minderjarigen. Ontbreken van duidelijke (huis)regels. Alcoholconsumptie door jeugd zonder toezicht van volwassenen. Overmatige alcoholconsumptie. Alcoholconsumptie door minderjarigen. 3.3 Interventiestrategie De kern van de interventiestrategie is gebaseerd op de beleidspijlers handhaving, regelgeving en educatie. De risicoanalyse bepaalt in welke mate we op een specifieke pijler inzetten en welke setting de meeste aandacht krijgt. De analyse is dus niet bedoeld om te bepalen welke interventies er worden ingezet, maar waar, wanneer en hoe interventies het beste kunnen worden ingezet. Op basis van de uitkomsten bepalen we de uitvoeringsstrategie die we in opvolgende jaren verfijnen en bijsturen. Omdat alcoholproblematiek onderhevig is aan trends, voeren we de analyse idealiter elk jaar opnieuw uit. Tabel 2 schetst een overzicht van de maatregelen per beleidspijler. Uitgangspunt van dit plan is dat we per setting zoveel mogelijk combinaties maken van elementen van de verschillende pijlers die elkaar versterken. Idealiter stellen we per setting een geschikte maatregelenmix op. In de volgende hoofdstukken lichten we per beleidspijler de verschillende maatregelen toe. Tabel 2: Maatregelenmix per setting Setting Handhaving Regelgeving Educatie Detailhandel Toezicht leeftijdsgrenzen. Sanctiestrategie. Three strikes out Toezicht door detailhandel zelf Interne regels van detailhandelbranche Nalevings-communicatie Training cassières Communicatie over DHW en alcoholregels Horeca/ Evenementen Club huizen en jongeren centra Thuis/ouders Toezicht leeftijdsgrenzen Toezicht doorschenken Handhavingsstappenplan Toezicht leeftijdsgrenzen Toezicht doorschenken Toezicht regels DHW Toezicht schenkregels paracommercie. Sanctiestrategie Aanvullende eisen t.a.v. ontheffing DHW bij evenementen Beleidsregels ontheffingen art. 35 DHW Happy hours beperken Schenktijden beperken Verbod sterke drank Nalevings-communicatie IVA Training barpersoneel Communicatie over DHW en alcoholregels Alcoholopvoeding Uitgaansopvoeding Communicatie over DHW en alcoholregels Training barvrijwilligers Nalevingscommunicatie Communicatie over DHW en alcoholregels 12

13 Setting Handhaving Regelgeving Educatie Sport Overleg over interne regels Communicatie over DHW op school en alcoholregels alcoholregels duidelijk zichtbaar IVA training barpersoneel Scholen Openbare ruimte (Jongeren) campings Ondersteuning door Boa bij schoolfeesten Toezicht en handhaving in de openbare ruimte Toezicht leeftijdsgrenzen Toezicht doorschenken Toezicht regels DHW Toezicht schenkregels paracommercie Sanctiestrategie Overleg over interne regels op school Overleg over (huis)regels Overleg over integrale aanpak alcoholpreventie alcoholvoor-lichting aan ouders Alcoholvrije school Lesprogramma scholen Nalevings communicatie Campagne Nalevingscommunicatie Training personeel Communicatie over DHW en alcoholregels Alcoholvoorlichting aan ouders en jongeren zelf Hokken / Keten Toezicht en handhaving in de openbare ruimt Voorlichting aan ouders Afhankelijk van de setting en de omstandigheden met betrekking tot de alcoholconsumptie daaromheen, is de ene maatregel effectiever dan de andere. In sommige gevallen zal een situatie activiteiten op het gebied van handhaving eisen, in andere gevallen regelgeving en in weer andere gevallen educatie. Een mix van activiteiten uit alle drie de pijlers is het meest aan te bevelen. 13

14 14

15 Handhavingsactiviteiten 4 Met de gewijzigde Drank- en Horecawet (DHW) is de burgemeester bevoegd gezag voor het toezicht en de handhaving van de gehele DHW. Handhaving van de wetgeving rond alcohol is dus een relatief nieuwe taak voor de gemeente. Op basis van ervaringen en inzichten van eerdere toezichthouders van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en pilotgemeenten is gekozen voor een programmatische aanpak. Zoals eerder aangegeven ligt de gemeentelijke prioriteit in dit plan, zowel als het gaat om preventie als om handhaving, bij de problemen rondom alcoholverstrekking aan minderjarigen én het voorkomen van dronkenschap onder jongvolwassenen. Deze doelstellingen sluiten aan bij de volgende wettelijke bepalingen: Leeftijdsgrens 18 jaar Artikel 20, (lid 1 en 4) van de DHW. Oftewel het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank aan een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt en het duidelijk zichtbaar aangeven van de leeftijdgrens. Artikel 20, lid 4 van de DHW. Het verplicht aanduiden van de leeftijdsgrens. Dronkenschap/doorschenken Artikel 20, lid 5 van de DHW. Het verbod om personen in kennelijke staat van dronkenschap toe te laten in een horecazaak of op het terras. Artikel 252 Wetboek van Strafrecht. Verbod om dronken personen te schenken. Artikel 453 Wetboek van Strafrecht. Verbod om zich in kennelijke staat van dronkenschap op de openbare weg te begeven. Overige regels In de DHW zijn nog tal van andere regels opgenomen waaraan alcoholverstrekkers dienen te voldoen. Zo moet er altijd een leidinggevende aanwezig zijn tijdens openingstijden, moeten inrichtingen voldoen aan de zogenaamde inrichtingseisen en gelden er specifieke schenktijden / schenkregels voor de paracommerciële horeca. Een totaal overzicht van de relevante regels is als onderdeel van de sanctiestrategie toegevoegd als bijlage Toezicht Risicoanalyse Het toezicht op de DHW bestaat uit twee typen controles, namelijk reguliere inrichtingencontroles (type 1) en controles op leeftijdsgrenzen, dronkenschap en schenktijden (type 2). Om te bepalen welk type controle moet worden ingezet en met welke frequentie, is een risicoanalyse uitgevoerd op inrichtingenniveau. De risicoanalyse gaat uit van de kans dat de regels worden overtreden maal het effect dat daarmee wordt veroorzaakt. Daarnaast wordt bezien of in een bepaalde gelegenheid veel jongeren komen en of het wel of niet paracommercie betreft. De basis van de risicoanalyse wordt gevormd door de formule: Risico = Kans x Effect. De kans wordt in dit verband ook wel genoemd: het overtredersniveau, dus de kans dat de regels niet worden nageleefd. De kans op het overtreden van de regels hangt af van meerdere factoren. Te denken valt aan de drukte, het in werking hebben van een eigen (leeftijdscontrole)systeem en het nalevinggedrag van de ondernemer in het verleden. Het overtredersniveau wordt ingeschat op basis van de beschikbare informatie van de NVWA en de lokale kennis binnen de gemeente. Indien na controle blijkt dat een ondernemer een betere of slechtere nalever is, dan wordt de score in de risicoanalyse bijgesteld. Dit gebeurt in ieder geval jaarlijks voorafgaande aan de jaarplanning. Het effect is hoger naarmate er bijvoorbeeld meer jongeren of jongvolwassenen in de inrichting komen. Maar het kan ook zijn dat het effect bepaald wordt doordat bij overtreding van de regels meer oneerlijke concurrentie wordt veroorzaakt of meer problemen van openbare orde en veiligheid gepaard gaan. 15

16 Concreet is het de bedoeling dat de controlecapaciteit dus vooral ingezet wordt naarmate de regels minder goed worden nageleefd en juist op die plekken waar veel jeugd komt. Beide variabelen bevinden zich op een geleidende schaal. Inzet toezicht per type controle Type 1: Inrichtingencontroles Bij de inrichtingencontroles kijken we naar de aanwezigheid en actualiteit van de vergunning of ontheffing, het voldoen aan de voorschriften bij de vergunning/ontheffing en andere bepalingen uit de DHW, zoals de aanwezigheid van leidinggevenden tijdens openingstijden 1. Deze controles vinden vaak overdag plaats en er is direct contact met de drankverstrekker. De controles kondigen we in beginsel aan. In eerste instantie voeren we een controle uit naar aanleiding van een vergunningenprocedure. In het vervolgtraject voeren we op basis van de risicoanalyse met een bepaalde frequentie een inrichtingencontrole uit. De scores uit de bijgevoegde risicoanalyse worden als volgt vertaald in controlefrequentie. Inrichtingencontroles soort aantal Prioriteitscore Bezoekfrequentie in maanden Cafés 34 G 24 Restaurants 65 L 48 Cafetarias 32 G 24 Strandtenten 11 G 24 Hotels 13 L 48 Pensions 13 L 48 Dorps- en buurthuizen 12 H 12 Supermarkten 12 L 48 Clubhuizen 32 H 12 Slijterijen 6 L 48 Campings 46 G 24 L = Laag G = Gemiddeld H = Hoog Type 2: Leeftijdsgrenzeninspecties/ dronkenschap/schenkregels 2 Leeftijdsgrenzeninspecties bij drankverstrekkers richten zich in hoofdzaak op het controleren van verstrekking van alcoholhoudende drank aan jongeren onder de 18 jaar. Daarnaast worden controles uitgevoerd op dronkenschap en op schenktijden binnen de paracommercie. Het toezicht bestaat uit observaties op de plaatsen en tijdstippen waarop ( s avonds en in de weekenden) jongeren alcoholhoudende dranken kopen en gebruiken. De controle-inzet op leeftijdsgrenzen/donkenschap/schenkregels: soort aantal Prioriteitscore Bezoekfrequentie in maanden Cafés 34 G 12 Restaurants 65 L 24 Cafetaria s 32 L 24 Strandtenten 11 L 24 Hotels 13 L 24 Pensions 13 L 24 Dorps- en buurthuizen 12 H 12 Supermarkten 12 H 12 Clubhuizen 32 H 12 1 Voor een volledig overzicht van de regels waarop wordt gecontroleerd verwijzen we naar de bij dit preventie- en handhavingsplan opgenomen sanctiestrategie. 2 Controles type 2 is in dit document de verzamelnaam voor de leeftijdscontroles, het binnenlaten van dronken personen, het doorschenken van alcohol aan dronken personen en het schenken buiten de schenktijden in paracommerciële instellingen. 16

17 soort aantal Prioriteitscore Bezoekfrequentie in maanden Slijterijen 6 G 12 Campings 46 H 12 Evenementen 8 H 12 Ontmoetingsplaatsen/ hotspots 10 H 3 Incidenteel tijdens surveillance p.m. n.v.t. n.v.t. Juridisch vervolg p.m. n.v.t. n.v.t. 4.2 Handhavingsinterventies Nalevingscommunicatie Communicatie versterkt het effect van de handhaving. Het draagt bij aan een verhoogde subjectieve pakkans en aan meer draagvlak voor de maatregelen. Het is van belang de communicatie naar de diverse doelgroepen in goed overleg met andere afdelingen en partijen vorm te geven. Aangezien communicatie in dit plan vooral een educatief (uitleggen regels) en persuasief (aanzetten tot betere naleving) doel heeft, werken we ze verder uit in het hoofdstuk 6 dat gaat over educatieve activiteiten. Sanctiestrategie Na controle wordt een controlerapport of boeterapportage opgemaakt. Indien is gebleken dat de gecontroleerde zich niet (geheel) aan de regels houdt kan de burgemeester verschillende sancties toepassen teneinde de overtreder ertoe te bewegen zich in het vervolg wel te houden aan de voor hem geldende regels. Niet alle overtredingen zijn even ernstig. Bijlage 3 van dit P&H- plan geeft de sanctiestrategie weer waarin is bepaald met welk sanctiemiddel de burgemeester in beginsel reageert op overtredingen. Voor de lichtere overtredingen wordt eerst een waarschuwing gegeven, voor de ernstigere overtredingen wordt direct een daadwerkelijke sanctie opgelegd zoals een bestuurlijke boete of een last onder dwangsom. Ook intrekken of schorsen van de vergunning behoort tot de mogelijkheden die de burgemeester ter beschikking staan. Hardheidsclausule Afwijken van de sanctiestrategie is mogelijk. Dat kan ten eerste in spoedeisende gevallen, waarbij direct handhavend optreden vereist is en de waarschuwing derhalve achterwege wordt gelaten. Ten tweede kan ook op basis van bijzondere feiten en omstandigheden worden afgeweken van de sanctiestrategie. De sanctie dient immers in alle gevallen proportioneel te zijn. Het toezicht en de handhaving hebben tot doel te komen tot preventie en een betere naleving en waarborging van de geldende wet- en regelgeving. In uitzonderlijke gevallen kan dit doel beter bereikt worden door af te wijken van de sanctiestrategie, waarbij deze afwijking wordt gemotiveerd. 4.3 Effectmeting en evaluatie Het effect van het toezicht en de handhaving op de naleving van de leeftijdsgrens wordt gemeten met nalevingsonderzoek. Dit onderzoek wordt een keer per twee jaar uitgevoerd. Meer over (effect)evaluatie in paragraaf

18 18

19 Regelgevende activiteiten 5 De Drank- en Horecawet (DHW) geeft onze gemeente verschillende verordenende bevoegdheden. De modelverordeningen die gemaakt zijn door de Vereniging Nederlandse Gemeenten en door het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP) geven mooi aan welke mogelijkheden er zijn. Regelgeving is een onmisbare factor van een integraal alcoholbeleid. Om die reden wordt in dit hoofdstuk kort uiteengezet welke soorten regels er zijn. Regels centraal en decentraal Er zijn regels die van rijkswege gelden en regels die door de gemeenten zijn opgesteld. De door het rijk opgestelde regelgeving staan in de DHW zelf (bijvoorbeeld niet schenken aan jongeren onder 18 jaar). De regels van gemeentewege zijn neergelegd in de Algemene plaatselijke verordening. Daarnaast verstrekken wij vergunningen en ontheffingen, al dan niet onder voorwaarden en stellen wij het toetskader vast voor in beleidsregels van de burgemeester voor de ontheffingen van artikel 35 van de DHW en de ontheffing in het kader van artikel 4 van dezelfde wet. Algemene plaatselijke verordening In december 2013 heeft de gemeenteraad besluiten genomen tot aanpassing van de algemene plaatselijke verordening. De verordening geeft op grond van artikel 4 van de DHW schenkregels voor paracommerciële inrichtingen (schenktijden en sterke drank). Het doel is het voorkomen van oneerlijke concurrentie tussen paracommercie en commerciële horeca. Met het stellen van de regels is rekening gehouden met de pijler alcohol en jeugd (bijvoorbeeld bij sportverenigingen wordt jeugd zo min mogelijk geconfronteerd met alcoholconsumptie). Ook zijn er regels opgesteld op grond van artikel 25c van de DHW (beperken van prijsacties en happy hours). Beleidsregels ontheffingen Wij hanteren beleidsregels om te bepalen of een paracommerciële inrichting op aanvraag een ontheffing krijgt van de schenkregels voor tijdelijke gelegenheden van bijzondere aard. Daarnaast hanteren wij beleidsregels om te bepalen of en onder welke voorwaarden alcoholhoudende drank geschonken mag worden tijdens evenementen. Deze beleidsregels, welke zijn vastgesteld door de burgemeester, zijn (ter informatie) als bijlage 5 bij dit plan gevoegd. 19

20 20

21 Educatieve/communicatieve 6 activiteiten Dit Preventie- en Handhavingplan (P&H-plan) kent twee einddoelgroepen: jongeren onder de 18 jaar en jarigen. In hoofdstuk 2 werd al uitgelegd dat preventieactiviteiten het beste gericht kunnen zijn op de omgeving van deze groepen. Voor een belangrijk deel gaat het daarbij om de sociale en professionele omgeving van jongeren. Daarom staan omgevingsgerichte educatieve activiteiten centraal in dit hoofdstuk. Daarbij onderscheiden we drie doelgroepen die invloed kunnen hebben op het alcoholgebruik van jongeren: 1. Alcoholverstrekkers 2. Scholen 3. Ouders/opvoeders/andere volwassenen die (veel) met jongeren te maken hebben Binnen de Zeeuwsbrede jeugd- en alcoholaanpak zijn diverse interventies ontwikkeld en uitgevoerd die zich richten op deze doelgroepen. Een overzicht hiervan is te vinden in bijlage 6. Dit overzicht is geen vaststaand overzicht maar kan continu aangevuld worden met nieuwe interventies. Ter illustratie worden hieronder enkele mogelijkheden per doelgroep toegelicht. 6.1 Alcoholverstrekkers Met de term alcoholverstrekkers bedoelen we alle personen bedoeld die verantwoordelijk zijn voor een adequate naleving van de eerder genoemde bepalingen in de Drank- en Horecawet (DHW). Dat zijn horecaondernemers, barpersoneel, barvrijwilligers, portiers, caissières, filiaalmanagers enzovoorts. We verwachten van deze professionals dat ze de leeftijdsgrens voor de verstrekking van alcohol kennen en naleven, evenals het verbod op doorschenken bij dronkenschap en het toelaten van personen in kennelijke staat van dronkenschap in de onderneming, vereniging of het evenement. In tabel 1 van hoofdstuk 3 ziet u de verschillende settings van waaruit de alcoholverstrekkers opereren. Het gaat in deze paragraaf concreet om: de detailhandel, de horeca/evenementen en de sportkantines. Hieronder lichten we enkele interventies toe die van toepassing zijn op deze settings. Vaardigheden oefenen Belangrijk is vooral dat een alcoholverstrekker zich bewust is van zijn/haar verantwoordelijkheid en in staat is juist te handelen, ook wanneer er weerstand is bij de klant. Om alcoholverstrekkers hierin te bekwamen zijn trainingsprogramma s ontwikkeld zoals Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) training voor barvrijwilligers en de Evenementen IVA. Gekoppeld aan het handhavingplan kunnen horecaondernemers en sportverenigingen bij wie voor een tweede maal een overtreding is vastgesteld, op bovengenoemde zaken worden verplicht een training barcode/iva door hun personeel/vrijwilligers en management te laten volgen. Voor DHW-vergunningsvrije verkooppunten zoals supermarkten wordt geadviseerd overleg te laten plaatsvinden met de ondernemers(verenigingen) om helder te krijgen wat men intern aan training van personeel doet. Nalevingcommunicatie Naleving van de wet kan naast individuele training worden beïnvloed door nalevingcommunicatie. Doel van nalevingcommunicatie is om een gedragsverandering te veroorzaken bij de doelgroep en om de subjectieve pakkans te vergroten. Daarom ontwikkelen we een nalevingcommunicatieplan. Dit kan ook worden ingezet voor andere nalevingproblemen die in de gemeente spelen. De volgende elementen maken in ieder geval onderdeel uit van de nalevingcommunicatiestrategie: a. Educatieve communicatie Uitleg van de regels, de argumenten voor deze regels, uitleg over mogelijke hulpmiddelen om na te kunnen leven. Dit is nodig als onduidelijkheid over (het belang van) de regels naleving in de weg staat. Gemeenten passen waar mogelijk het evenementenbeleid aan en geven tips aan organisator op het gebied van alcoholverstrekking. Hier is een folder en informatiepakket vanuit het project Laat Ze Niet Verzuipen Zeeland voor beschikbaar. 21

22 b. Dreigende communicatie Communicatie over controles, sancties, uitbreiding toezichtcapaciteit, toezichthouders in uniform. Deze vorm beïnvloedt de subjectieve pakkansbeleving en kan effectief zijn als blijkt dat de regels bewust overtreden worden. c. Normatieve communicatie Bijvoorbeeld een interview met een ondernemer die de regels goed naleeft, een nieuwsbericht waarin het percentage nalevers wordt genoemd in plaats van het aantal overtreders. Oftewel: het communiceren van gewenste norm, ervan uitgaande dat de gemiddelde mens graag aan de algemeen geldende norm wil voldoen. Evenementenbeleid Wij geven tips aan de organisator op het gebied va alcoholverstrekking. Daartoe is een folder gemaakt. Vanuit LZNVZ is ook een informatiepakket beschikbaar. 6.2 Onderwijs De school is een belangrijke pedagogische omgeving voor jongeren. Gedragsverandering creëren via voorlichtingsprogramma s blijkt lastig, zo niet onmogelijk (Babor, 2010). Toch is het relevant dat jongeren geïnformeerd raken over de risico s van alcoholgebruik. Met name de informatie over wat alcohol met de hersenontwikkeling doet is hierbij bruikbaar. Dat geldt niet alleen voor jongeren, maar ook voor hun ouders. De scholen voor voortgezet onderwijs worden via het overleg rondom de Regionale en Locale Educatieve Agenda geadviseerd met thema aan de slag te gaan. Zoals al eerder aangegeven kent de Zeeuwse jeugd- en alcoholaanpak diverse interventies die gericht zijn op het domein onderwijs. Enkele voorbeelden. Alcoholvrije school Gezien de nieuwe leeftijdsgrens mogen vrijwel alle leerlingen in het voortgezet onderwijs nog geen alcohol in bezit hebben in openbare gelegenheden en daarmee lijkt een alcoholvrij schoolbeleid de meest voor de hand liggende keuze. Een goed schoolprogramma biedt meer dan voorlichting en besteedt ook aandacht aan regels voor leerlingen en personeel met betrekking tot alcoholgebruik bij schoolfeesten, kampen, excursies en studiereizen. Een interventie die wij in Zeeland gebruiken die dit alles omvat is de Alcoholvrije School. Bekeken wordt of scholen moeite hebben met de handhaving van de regels bij bijvoorbeeld feesten. Daar waar mogelijk wordt Indigo ingezet voor blaasacties voorafgaand aan de schoolfeesten en zal bekeken worden of toezichthouders van de gemeente een ondersteunende rol kunnen spelen. Help mijn kind wordt een puber voor het primair onderwijs Help mijn kind wordt een puber omvat een bovenlokale ouderavond voor ouders van kinderen uit groep 7 en 8 met als thema s voorbereiding op pubergedrag en alcohol. 6.3 Ouders en de thuissituatie Ouders denken veelal dat het gedrag van hun puber volledig wordt bepaald door leeftijdsgenoten (onder andere vrienden), terwijl zij wel degelijk ook zelf invloed hebben op het alcoholgebruik van hun kinderen (van der Vorst, 2006). De beschikbaarheid van alcohol in huis en het stellen van regels zijn geschikte instrumenten om alcoholgebruik tegen te gaan. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van ouders die geen duidelijke regels hebben afgesproken en geen leeftijdsgrens hebben gesteld voor het drinken van alcohol al op jongere leeftijd beginnen met drinken. Ze drinken bovendien vaker dan jongeren waarvan de ouders wel een leeftijdsgrens hebben gesteld. Naast het stellen van regels zijn andere beschermende factoren: een goede band tussen ouder en kind en een autoritatieve opvoedstijl. Adviezen met betrekking tot alcoholopvoeding zullen in samenwerking met de eerder genoemde scholen in het voortgezet en middelbaar onderwijs aan ouders worden aangeboden. Daarnaast zullen interventies zoals als stapavonden voor ouders van kinderen tussen de 14 en 18 jaar, ouderavonden en de Aanpak Per Kern blijvend worden aangeboden. 22

23 6.4 Publiekscommunicatie Goed alcoholbeleid is niet vanzelfsprekend populair onder burgers en ondernemers. Maar aan draagvlak voor beleid kan wel gewerkt worden. Zeker in het geval van nieuwe regels zoals de 18-jaargrens voor alcoholverkoop is het verstandig in te zetten op draagvlakverhogende maatregelen. Het is bekend dat de kennis rondom alcohol en de gevolgen van alcoholmisbruik kan bijdragen aan meer draagvlak voor alcoholbeleid. Zowel voor ondernemers en verenigingen als ouders en hun kinderen is het van belang tekst en uitleg te krijgen bij de normen die er in de samenleving zijn voor het gebruik en de verkoop van alcohol. Via diverse relevante kanalen (met name de Provinciale en lokale media, maar ook de GGD, Indigo, Centra voor Jeugd en Gezin, ouderavonden op scholen en in sportverenigingen) worden ouders voorgelicht over een adequate opvoedstijl en worden zij gewezen op ondersteunende websites als www. hoepakjijdataan.nl en Landelijke en lokale campagnes en activiteiten kunnen elkaar versterken. Dit boek was in 2012 gratis af te halen bij het Centrum voor Jeugd en Gezin voor ouders van kinderen van 11 tot 16 jaar. 6.5 Effectmeting en evaluatie Het effect van de educatieve maatregelen uit dit plan wordt primair gemeten met de gezondheidsmonitor van de GGD. Dit onderzoek wordt een keer per vier jaar uitgevoerd. Tevens herhalen we het draagvlakonderzoek van 2011 en 2013 in het najaar van

24 24

25 Uitvoering 7 Uitgangspunt van dit plan is het beïnvloeden van de omgeving van de jonge drinker opdat deze meer gezonde en veilige keuzes kan maken met betrekking tot alcohol. In de interventiestrategie (hoofdstuk 3) is vastgesteld op welke pijlers wordt ingezet om jongeren te beïnvloeden richting een verantwoorde leefstijl. De daadwerkelijke uitvoering waarvan de kaders in hoofdstuk 4 (toezicht en handhaving) en hoofdstuk 6 (educatie) zijn aangegeven wordt in jaarlijkse uitvoeringsplanningen opgenomen. Zo kennen we voor toezicht en handhaving het integrale handhavinguitvoeringsprogramma, waarin op basis van deze nota een hoofdstuk wordt toegevoegd ten aanzien van de Drank- en Horecawet. Voor educatie en bewustwording is er de Nota gezondheidsbeleid Oosterschelderegio Iedereen in beweging. Zoals in hoofdstuk 2 is geschetst, werkt alcoholbeleid het beste als op meerdere beleidspijlers tegelijkertijd wordt ingezet. Dat impliceert ook dat er in de uitvoering meerdere partners en stakeholders betrokken zijn. Hieronder een beschrijving van de belangrijkste samenwerkingspartners en de organisatiestructuur. 7.1 Samenwerking met externe partners Op een integraal dossier als het alcoholbeleid is samenwerking essentieel voor een goede uitvoering. De volgende partners zijn daarbij concreet in beeld: Politie Ondernemers/ verenigingen Scholen Gezondheidsorganisaties Hotspots in kaart brengen, veiligheid tijdens inspecties, jongeren vragen naar hun Identiteitsbewijs en eventuele samenwerking met betrekking tot de aanpak van doortappen vanuit het Wetboek van Strafrecht en openbare dronkenschap (artikelen 252 en 453). Nalevingsommunicatie, meedenken over systeemontwikkeling, training personeel/vrijwilligers. Halfjaarlijks overleg over intern schoolbeleid (in kader van Lokale Educatieve Agenda) en over informatievoorziening richting ouders. Partners als de GGD en Indigo zijn belangrijk bij de uitvoering en ontwikkeling van educatieve interventies. 7.2 Financiën De activiteiten zoals genoemd zijn ondergebracht bij de afdelingen Opennbare Werken en Werken, Wonen & Leven. Wanneer dit plan tot uitvoering komt, is daar bijna een kwart miljoen euro mee gemoeid, waarvan op euro na dit bedrag al beschikbaar is. 25

26 Ondersteuning onderwijs door GGD Projectmanagement Alcohol en Jeugd, voorlichting ROC s, PR etc Aanpak per Kern SMWO APK Stapavond Ambtelijke ondersteuning beleidsmedewerker Voorlichting voor ROC s 28, Nazorg bij alcoholintoxicatie opname ADRZ Cursus bij HALT-afdoening Overige bewustwording (w.o. frisfeesten) Mysteryshopping en monitoring Totaal Reeds beschikbare budgetten Tekort Handhaving Inspecteur B* Ambtelijke ondersteuning beleidsmedewerker* Reeds beschikbare budgetten Educatie en handhaving * intern uurtarief is 74,00 26

27 Bijlage 1: Literatuurlijst Babor e.a. (2010). Alcohol no ordinary commodity. Oxford: University press. Bieleman, B., Kruize, A. & Zimmerman, C. (2011). Monitor alcoholverstrekking jongeren Groningen: Intraval. Crews, F.T., Braun, C.J., Hoplight, B., Switzer, R.C. 3rd, & Knapp, D.J. (2000). Binge ethanol consumption causes differential brain damage in young adolescent rats compared with adult rats. Alcohol: clinical and experimental research, 24(11), Dalen, W.E. van, Franken, F., de Greeff, J., Mulder, J., van Straten, P. & van der Wulp, N.Y. (2013). Het perspectief voor de Alcoholvrije School in Nederland. Utrecht: STAP Dijck, D. van, & Knibbe, R.A. (2005). De prevalentie van probleemdrinken in Nederland: Een algemeen bevolkingsonderzoek. Maastricht: Universiteit van Maastricht. Hibell, B., Guttormsson, U., Ahlström, S., Balakireva, O., Bjarnason, T., Kokkevi, A., & Kraus, L. (2012). The 2011 ESPAD report: Substance use among students in 36 European countries. Stockholm: The Swedish Council for Information and Alcohol and Other Drugs (CAN). Holder, H. D. (1998). Alcohol and the Community: A Systems Approach to Prevention. Cambridge: Cambridge University Press. Meier, P. et al. (2008). The independent review of the effects of alcohol pricing and promotion. Summary of Evidence to Accompany Report on Phase 1: Systematic Reviews. School of Health and Related Research, University of Sheffield, UK. Reynolds, R.I. (2003). Building Confidence in Our Communities. London: London Drug Policy Forum. Roodbeen, R., Lie, K.J. & Schelleman-Offermans, K. (2014). Alcoholverkoop aan jongeren Nuchter, kenniscentrum leeftijdsgrenzen. Van der Vorst, H., Engels, R.C.M.E., Meeus, W., & Dekovic, M. (2006). Parental Attachment, Parental Control, and Early Development of Alcohol Use: A Longitudinal Study. Psychology of Addictive Behaviors, Vol. 20, No. 2, Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselear, S. van, Lokman, S., Vermeulen-Smit, E., & Vollebergh, W. (2012). Jeugd en riskant gedrag 2011: Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek scholieren. Utrecht: Trimbosinstituut. Wagenaar, A.C., Toomey, T.L. & Erickson, D.J. (2005). Complying With the Minimum Drinking Age: Effects of Enforcement and Training interventions. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 29, 2,

28 28

29 Bijlage 2: Lijst met afkortingen GGD Zeeland LZNVZ DHW P&H-plan RIVM HALT-straf Boa IVA NVWA : Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland : Laat Ze Niet Verzuipen Zeeland : Drank- en Horecawet : Preventie- en handhavingsplan : Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu : Het Alternatief De Halt-straf is een straf voor jongeren van 12 tot 18 jaar : buitengewoon opsporingsambtenaar : Instructie Verantwoord Alcoholschenken : Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit 29

30 30

31 Bijlage 3: Sanctie strategie 31

32 Artikel DHW / verordening Overtreding Toelichting Stap: waarschuwen = 1 (direct) optreden = 2 (aanbevolen) sanctiemiddel bij (direct) optreden 3 Bedrijf exploiteert zonder (rechtsgeldige) vergunning Geen vergunning, wel zicht op legalisatie 1 Last onder dwangsom 3 Bedrijf exploiteert zonder (rechtsgeldige) vergunning Geen vergunning, geen zicht op legalisatie 2 Bestuursdwang 8 Leidinggevende voldoet niet langer aan een of meerdere aan hem gestelde vereisten 10 Inrichting voldoet niet langer aan een of meerdere gestelde inrichtingseisen 12, lid 1 en 2 Verstrekken alcoholhoudende drank in een niet op de vergunning vermelde lokaliteit 13, lid 1 Verbod verstrekking alcohol voor gebruik elders dan ter plaatse Artikel 31 verplicht in dat geval tot intrekking vergunning Artikel 31 verplicht in dat geval tot intrekking vergunning 2 Intrekking vergunning 2 Intrekking vergunning 1 Bestuurlijke boete 1 Bestuurlijke boete 13, lid 2 Verbod verstrekking alcohol voor gebruik ter plaatse in slijtersbedrijf 14, lid 1 Verbod andere bedrijfsactiviteiten in slijtersbedrijf Slechts toegestaan indien een klant erom vraagt de alcoholhoudende drank eerst te proeven In het Besluit aanvulling omschrijving slijtersbedrijf staat welke activiteiten in het slijtersbedrijf zijn toegestaan 1 Bestuurlijke boete 1 Bestuurlijke boete 14, lid 2 en 15, lid 1 Verbod kleinhandel in horecalokaliteit of op terras 1 Bestuurlijke boete 15, lid 2 Verbod rechtstreekse verbinding tussen slijterij en andere neringruimte voor kleinhandel 1 Last onder dwangsom Indicatie hoogte dwangsom Modaliteit last onder dwangsom Begunstigingstermijn (termijn voor het ongedaan maken van de onrechtmatige situatie) Bestuurlijke boete (bedragen in euro s); verhoging boete bij recidive binnen 12 mnd natuurlijke persoon natuurlijke persoon of rechtspersoon of rechtspersoon telt minder dan 50 telt 50 of meer werknemers werknemers * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. dag 1 week 680 (vergunning nog niet verleend) 1 week 1360 (vergunning niet aangevraagd of geweigerd) Niet mogelijk 1 week tot 12 weken, afhankelijk van vereiste Niet mogelijk (art (vergunning nog niet verleend) 2720 (vergunning niet aangevraagd of geweigerd) Niet mogelijk (art. Niet mogelijk 1 week tot 12 weken, afhankelijk van inrichtingsaanpassingen Niet mogelijk (art. Niet mogelijk (art. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 week overtreding 1 dag overtreding 1 dag * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 dag * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 dag week 1 week

33 Artikel DHW / verordening Overtreding Toelichting Stap: waarschuwen = 1 (direct) optreden = 2 (aanbevolen) sanctiemiddel bij (direct) optreden 16 Verbod automatenverkoop alcohol M.u.v. hotelkamers 1 Last onder dwangsom 17 Verbod verstrekken alcoholhoudende drank anders dan in gesloten verpakking 18, lid 1 en 2 Verkoopverbod zwakalcoholische drank anders dan in slijtersbedrijf of levensmiddelenbedrijf voor gebruik elders dan per plaatse Dit geldt voor supermarkten en slijterijen, niet voor horeca-inrichtingen 1 Bestuurlijke boete 2 Bestuurlijke boete 18, lid 3 Onderscheid tussen zwak-alcoholhoudende en alcoholvrije dranken ontbreekt in ruimte van het levensmiddelenbedrijf 19, lid 1 Verbod op bestelservice sterke drank voor ander bedrijf dan slijtersbedrijf en partijen-catering 19, lid 2 Verbod bestelservice zwak-alcoholhoudende drank, behalve vanuit de uitzonderingen genoemd in artikel 19 lid 2 1 Last onder dwangsom 2 Bestuurlijke boete 2 Bestuurlijke boete 20, lid 1 Verkoop alcohol aan persoon < 18 jaar en > 18jaar kennelijk bestemd voor jonger dan 18 2 * Bestuurlijke boete * Tijdelijke ontzegging bevoegdheid verkoop zwak-alcoholhoudende drank door niet DHWvergunningplichtige detailhandel (ex art 19a DHW; min. 1 en max. 12 wk; three strikes out) Indicatie hoogte dwangsom Modaliteit last onder dwangsom Begunstigingstermijn (termijn voor het ongedaan maken van de onrechtmatige situatie) Bestuurlijke boete (bedragen in euro s); verhoging boete bij recidive binnen 12 mnd natuurlijke persoon natuurlijke persoon of rechtspersoon of rechtspersoon telt minder dan 50 telt 50 of meer werknemers werknemers * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 dag overtreding 1 dag overtreding 1 dag * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 dag * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 dag overtreding 1 dag * tot 50m2, * van 51 m2 t/m 150 m2, * van 151 m2 t/m 500 m2, * boven 500 m2. overtreding 1 uur * 1360 * Geen bestuurlijke boete mogelijk bij toepassing van art. 19a DHW (three strikes out). * 2720 * Geen bestuurlijke boete mogelijk bij toepassing van art. 19a DHW (three strikes out). 33