A1. UITDAGINGEN VOOR (BORGING VAN) LOKAAL ALCOHOLBELEID 16 MAART SESSIERONDE 1: 13:15 14:30 DR. JORIS VAN HOOF, UNIVERSITEIT TWENTE

Transcriptie

1 A1. UITDAGINGEN VOOR (BORGING VAN) LOKAAL ALCOHOLBELEID 16 MAART SESSIERONDE 1: 13:15 14:30 DR. JORIS VAN HOOF, UNIVERSITEIT TWENTE

2 INTRODUCTIE EN AGENDA Onderzoeker Universiteit Twente 2010: dissertatie Sweet sixteen and never been drunk? Expertises: naleving, gedragswetenschappelijk onderzoek, ontwikkeling onderzoeksmethoden, mystery shopping Sinds 2006: nalevingsonderzoek (ism STAP) 2

3 NALEVING EN HANDHAVING DHW Definities: Naleving DHW: houden aan de wet door verstrekkers. Uitgedrukt in nalevingspercentage (%) / compliance. Aandeel verkopers dat geen alcohol verkoopt / de verkoopprocedure correct afhandelt / niet doorschenkt aan mensen in kennelijke staat (WvStrafr) Handhaving: toezicht op naleving. Prikkels (pos-neg) gebruiken om te stimuleren. Beschikbaarheid alcohol: mate waarin jongeren aan alcohol kunnen komen. Sociale beschikbaarheid en commerciele beschikbaarheid (fysiek, economisch, juridisch). 3

4 VERANDERINGEN Decentralisatie ( ). Van NVWA naar gemeenten. Burgemeester verantwoordelijk; kan ook vergunning intrekken (1-12 wk) Strafbaarstelling jongeren ( ). In openbare ruimten en in horeca. Eén leefijdsgrens (18 jaar per ). Nog wel onderscheid in verkoopkanalen (> 15% bij slijterij en horeca) Onderzoek Intraval: begin 2015 heft ruim 80% van de gemeenten een preventie- en handhavingsplan vastgesteld. Verbod op happy hours (50%), hok- en keetbeleid (20%), verbod prijsacties (17%). Kwaliteit plannen kan verbeteren, mn meer concrete (Bron: Intraval) 4

5 TIPS VOOR GEMEENTEN Maak handhavingsplannen concrete (SMART), met duidelijke activiteiten en meetbare, verwachte resultaten Betrek beleidsmakers en adviseurs vanuit volksgezondheid, GGD en / of verslavingszorg Denk na over nalevings- en handhavingscommunicatie 5

6 NALEVING DHW VERKOOP AAN MINDERJARIGEN Traditioneel onderzoek (oa Intraval) laat grote discrepanties zien tussen zelfrapportage jongeren en zelfrapportage verkopers 2011, 2013, 2015 landelijke metingen in opdracht van VWS Werkwijze: mysteryshopping. Getrainde, minderjarige onderzoekers. Doen alcoholaankopen, ondertussen observeren en rapporteren. Dit is een daadwerkelijke weergave van de gang van zaken in verkooppunten. Bron: Bieleman, B., Kruize, A., & Zimmerman, C. (2012). Monitor alcoholverstrekking jongeren Naleving leeftijdsgrenzen 16 en 18 jaar drank- en horecawet: tweejaarlijkse metingen Groningen: Intraval. Bron: Gosselt, J. F., Van Hoof, J. J., De Jong, M. D. T., & Prinsen, S. (2007). Mystery shopping and alcohol sales: do supermarkets and liquor stores sell alcohol to underage customers? Journal of Adolescent Health, 41,

7 RESULTATEN 7

8 NALEVING VS BESCHIKBAARHEID Beschikbaarheid = 100% (Naleving Pogingen * Kennis) Kennis: 0 kennis / 1 geen kennis Rekenvoorbeeld: Stel random naleving = 50%. Bij twee pogingen is er dus 75% kans op alcohol. Indien er kennis is, dan is de kans 100% Bron: Van Hoof, J. J., Gosselt, J. F. (2013). Underage alcohol sales It only takes a minute: A new approach to underage alcohol availability. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 74,

9 TIPS VOOR GEMEENTEN Regelmatig toezicht (handhaving opzetten in samenwerking met buurgemeenten). Stick and carrot methode. Trainen van bar en kassapersoneel (ism toezichthouders) Inzet van hulpmiddelen (ID readers, Ageviewer) Nalevingsonderzoek. 9

10 NALEVING DOORSCHENKEN DHW Onderzoek met dronken acteurs Verschillende regionale onderzoeken (STAP) Eerste (enige) wetenschappelijke studie: naleving 4%, weigering bij deur 10%. Verkoop 86% Redenen verkopers Bron: Gosselt, J. F., Van Hoof, J. J., Goverde, M., & De Jong, M. D. T. (2013). One more beer? Serving alcohol to pseudo intoxicated guests in bars. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 37(7),

11 REDENEN (NIET) NALEVING 146 winkels, 106 interviews 1492 coderingen De belangrijkste redenen die verkoper noemen om wel na te leven: Intrinsieke motivatie (72), wet is wet (22), boetes (17), verantwoordelijkheid (8). Redenen om niet na te leven zijn veel vaker genoemd: Wederverstrekking (39), niet hun verantwoordelijkheid (38), bang zijn om nee te zeggen (20), bang voor agressie (23), leeftijd moeilijk te schatten (22), anders gaan ze elders (22). Bron: Gosselt, J. F., Van Hoof, J. J., & De Jong, M. D. T. (2012). Why should I comply? Sellers accounts for (non-)compliance with legal age limits for alcohol sales. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy, 7,

12 AANDACHTSPUNTEN TOEKOMST Analyse werkwijze en effecten gemeentelijk handhavingsbeleid Effecten: drinkgedrag, attitudes, schenkbeleid, public opinions Alcoholbeleid sportkantines Perspectief van de jongeren beter benutten Priming en nudging experimenten (oa Eindhoven en Hilversum) 12

13 DANK VOOR UW AANDACHT Joris van Hoof, Universiteit Twente 13