Het Christendom tijdens de Tokugawa-periode

Transcriptie

1 et Christendom tijdens de Tokugawa-periode - Encyclopedie 1 of 7 5/12/ :00 Japanese Studies Home Het Christendom tijdens de Tokugawa-periode Uit Encyclopedie Inleiding Eén van de belangrijke gebeurtenissen in de Japanse geschiedenis is de komst van de westerlingen. De reden waarom dit zo belangrijk geweest is, is omdat het voor Japan het begin van de modernisering betekende. Maar het is zo dat de westerlingen niet alleen op vlak van economie en modernisering een belangrijke rol gespeeld hebben, maar ook op het vlak van religie hebben ze een niet te verwaarlozen invloed gehad. Met de komst van de Portugezen kwamen de Japanners namelijk in contact met het Christendom. Het Christendom in Japan is in mijn ogen een interessant onderwerp om dieper op in te gaan, omdat het namelijk niet zomaar een zoveelste godsdienst is geweest. Net zoals het Shintoïsme en het Boeddhisme heeft het Christendom een belangrijke rol gespeeld ook op politiek en economisch vlak in Japan. Echter het Christendom in zijn geheel bestuderen is een onbegonnen werk als men dieper wil ingaan op bepaalde details. Daarom heb ik dan ook gekozen om op zoek te gaan naar meer informatie omtrent één bepaalde periode in de geschiedenis van het Christendom in Japan, namelijk de periode tijdens het Tokugawa shogunaat. Om echter deze keuze te motiveren is het nodig om bondig even de situatie te schetsen van het Christendom net voor alsook tijdens het Tokugawa shogunaat. De Tokugawa-periode is niet alleen voor het Christendom, maar ook voor vele Westerse handelsmissies naar Japan een keerpunt in de geschiedenis geworden. Voor de Tokugawa-periode werd het Christendom door de Japanse machthebbers enkel aanzien als enerzijds een gewone godsdienst en anderzijds ook als middel om goede handelsrelaties op te bouwen met de Westerlingen. De goede handelsrelaties en het vooruitzicht op de modernisering van hun gebied deed echter een aantal daimyo's zich bekeren tot het Christendom. Deze bekeringen bleken later echter een doorn in het oog te zijn van het Tokugawa shogunaat. Met hun droom om Japan te verenigen waren de bekeerde daimyo's een probleem voor het shogunaat. Omdat de lokale daimyo's meer en meer autonoom begonnen te regeren pasten ze niet in het plaatje van een verenigd Japan. Het mag dan ook niet verbazen dat het shogunaat strenge maatregelen trof tegen deze daimyo's. Maar om ervoor te zorgen dat andere daimyo's zich niet ook zouden bekeren werden zeer strenge wetten uitgevaardigd tegen het Christendom. Het is dan ook zo dat vele Christenen moesten onderduiken tot na de Tokugawa-periode. Deze Christenen worden de Kakurei Kirishitan genoemd [1]. Zoals deze kleine uiteenzetting al doet vermoeden, is de periode die ik heb uitgekozen een vrij turbulente periode geweest voor het Christendom. Het feit dat de Christenen zwaar vervolgd werden alsook het onderduiken en vluchten van vele Christenen maakt het zo dat referenties vinden naar materiaal vanuit die tijd niet zo evident is. Niettemin vind ik dat het onderzoeken van deze bepaalde periode de moeite zeker waard is. Een specifiek onderwerp kan ik op dit moment nog niet bepalen, omdat ik nog niet weet welke bronnen ik allemaal ga vinden. Mijn doel is dan ook om over verscheidene onderwerpen (de bekeringen, de kakure kirishitan,...) informatie te vinden. omdat ik reeds wat onderzoek gedaan heb naar de vervolgingen zelf en dit via de bibliotheek heb gedaan, ga ik dit keer beginnen met het opzoeken van mogelijk bronmateriaal via de online databanken. Ik hoop dan ook om via die referenties een aantal werken te vinden in de bibliotheek, of artikels te vinden die mij kunnen doorverwijzen naar andere bronnen. Het onderzoek zal in de eerste plaats wel gebeuren vanuit het standpunt om meer informatie te vinden over de gebeurtenissen voor de vervolgingen en het onderduiken van de Christenen. Ik weet echter reeds dat dit een moeizame zoektocht zal worden, daar de meeste bronnen die ik had gevonden in mijn onderzoek over de vervolging zelf vaak zeer

2 2 of 7 5/12/ :00 vaag waren. Ik echter om nu met behulp van betere middelen (meer databanken) aan meer en betere informatie te geraken. Ook kan ik nu dankzij de Rikaichan-plug-in hopelijk enkele Japanse bronnen vinden. Bronnen Zoekmethode en zoektermen Het vastleggen van de zoektermen was voor mij niet zo een moeilijke opdracht. Ik had namelijk reeds een werkje gemaakt over de vervolgingen van de Christenen in Japan naar aanleiding van het vak geschiedenis van Japan voor Ik had dus ook al een idee wat voor bronnen ik kon vinden om vandaar uit meer specifieke bronnen te vinden. De zoektermen die ik voornamelijk gebruikt heb waren: Zoektermen Christianity Christendom Opmerkingen Variaties zoals Christian ook gebruikt Variaties zoals Christen ook gebruikt Japan - Tokugawa - Edo period Periode ook gebruikt voor Picarta Gezocht op tijdsperiodes die gevonden zijn gebruik makend van andere bronnen kirishitan Kakure Ook gezocht in hiragana en katakana Ook gezocht in hiragana en katakana Mijn zoektocht ben ik dan begonnen via de online databanken. Ik had namelijk reeds een aantal websites gevonden voor het werkje van geschiedenis gebruik makende van Google en andere zoekmachines en dankzij het vak informatiekunde hadden we geleerd hoe we moesten omgaan met de online databanken en dus ben ik daar mijn zoektocht begonnen. Om de bronnen op te slaan heb ik gebruik gemaakt van de Firefox plugin Zotero. Dit is een enorm handige plugin gebleken. Het maakt het verzamelen van bronnen veel handiger en het feit dat je makkelijk bronnen onderling kan linken bespaart de gebruiker veel tijd. Voor ik mijn zoektocht zelf omschrijf, zou ik graag nog even mijn zoekmethode zelf uitleggen. Het is namelijk zo dat ik lang niet alle bronnen die ik gevonden heb hier vermeld. Bepaalde bronnen die ik gevonden heb, ben ik gaan inkijken via de bibliotheek of via het internet. Als bleek dat de bron geen meerwaarde zou zijn bij het schrijven van een paper, heb ik deze dan ook geschrapt uit mijn lijst met bronnen. Dat mijn bronnenlijst dus wat beperkt is, ligt gewoon aan het feit dat ik reeds een eerste eliminatie heb doorgevoerd onder de gevonden bronnen. Om maar een voorbeeld te geven: mijn werk dat ik had opgegeven als basiswerk bleek uiteindelijk waardeloos te zijn voor mijn onderzoek. Ik had dat werk dan ook enkel als basiswerk gekozen vanwege de positieve besprekingen en reactie erop dat ik vond via het internet. Toen ik het boek ben gaan lezen, bleek echter dat de besprekingen vaak niets of weinig te maken hadden met de inhoud van het boek zelf. Daarom ben ik vanaf dan elke bron gaan inkijken en beoordelen om te zien of het wel degelijk een interessante bron zou zijn voor mijn onderzoek. Online databanken

3 3 of 7 5/12/ :00 JSTOR JSTOR is de databank die ik als eerste geraadpleegd heb, en is ook de meest nuttige gebleken in mijn geval. De boeken die ik gevonden heb via deze weg bleken allen zeer nuttig toen ik ze geraadpleegd heb ik de bibliotheek. Zelfs al bleek de inhoud soms niet helemaal te zijn wat ik ervan verwacht had, de referenties die de verscheidene boeken gebruikten hebben mij wel geleid naar andere potentiële bronnen. De boeken die ik gevonden heb waren: Bellah, Robert N. Tokugawa Religion. Glencoe: Free Press, 1957, pp.247. Breen, John & Williams, Mark. Japan and Christianity: Impacts and Responses. Londen: Macmillan Press & New York: St.Martin's Press, 1996, pp.189. Anesaki, Masaharu. History of Japanese Religion. Londen: Kegan Paul, Trench, Trubner & Co., Verder heb ik ook nog enkele interessante artikels gevonden. Hagemann, Edward. The Persecution of the Christians in Japan in the Middle of the Seventeenth Century. Berkeley, California: University of California Press, The Pacific Historical Review, Vol. 11, No. 2, juni 1942, pp Chang, Richard T. Yokoi Shonan's View of Christianity. Monumenta Nipponica, Vol. 21, No. 3/4., 1966, pp Nog mogelijk interessante werken zijn die aan de hand van Fr. Johannes Laures. Dit was een katholieke priester die blijkbaar een autoriteit is op het vlak van het Christendom in Japan. Hij heeft dan ook vele boeken geschreven over het Christendom in Japan. Een paar mogelijk nuttige boeken zouden kunnen zijn: Oda Nobunaga to Kirisuto-kyo ( 織田信長とキリスト教 ). Tokio: Catholic Press Center, 1947, pp.132. [2] Kirishitan Daimyō Takayama Ukon (きりしたん大名高山右近 ). Doku-sho-tembō III, 7, [3] Picarta Picarta bleek een nuttige databank te zijn, omdat de meeste van de bronnen die ik gevonden heb vrij recente bronnen bleken te zijn. Het enige nadeel van deze bronnen, is dat ik ze nog niet heb kunnen inzien, en hun waarde dus ook enkel kan schatten aan de hand van informatie die ik gevonden heb via het internet. De boeken die ik via deze weg gevonden heb: BAS Higashibaba, Ikuo. Christianity in Early Modern Japan : Kirishitan Belief and Practice. Leiden: Brill, 2001, pp.201. Piryns, Ernestus D.P.F. Japan en het Christendom : Naar de Overstĳging van een Dilemma. Tielt: Lannoo, 1971, deel 1 pp.291, deel 2 pg.401. Turnbull, Stephen. The Kakure Kirishitan of Japan : A Study of Their Development, Beliefs and Rituals to the Present Day. Richmond, Surrey: Japan Library, 1998, pp.296. Mullins, Mark R. Handbook of Christianity in Japan. Leiden: Brill, 2003, pp.423. Murai Sanae Cho. Kirishitan Kinsei no Chiikiteki Tenkai. Tokio: Iwata Shoin. Via BAS heb ik slechts één bron gevonden, maar wel één die denk ik van groot belang kan zijn. Het enige probleem echter is dat het enkel een bronvermelding is en er dus niet full-text in kan worden gezocht. Harrington, Ann M. The Kakure Kirishitan and Their Place in Japan's Religious Tradition. Nagoya:

4 4 of 7 5/12/ :00 Japanese Journal of Religious Studies 7, no.4, December NewAdvent Deze databank die gespecialiseerd is in religieuze teksten heeft mij verbazingwekkend genoeg niet echt vooruit geholpen. Veel van de bronnen die ik langs deze weg gevonden heb, had ik reeds ergens anders gevonden. Het enige waar ik wat mogelijk nuttige informatie gevonden heb, was op hun eigen katholieke encyclopedie. Overige Balette, Justin & Ligneul, François. The Catholic Encyclopedia; Volume VIII. New York: Robert Appleton Company, EBSCO Host heb ik ook uitgetest, maar vermits ik enkel van thuis uit werk ben ik genoodzaakt geweest om gebruik te maken van de stuiterproxy van de KULeuven. Op zich geen probleem want de meeste databanken werkten perfect met gebruik van die proxy. Enkel EBSCO Host deed lastig. Bepaalde termen opzoeken werkte perfect, maar telkens als men ergens op de site klikte (om bijvoorbeeld meer informatie te verkrijgen over een bepaald item) dan vroeg de website om opnieuw in te loggen. Als ik dit dan deed, dan kwam ik gewoon weer op de hoofdpagina terecht en waren mijn zoekresultaten weg. Waaraan dit lag ben ik niet achter gekomen. Omdat ik echter vond dat ik op dat punt reeds genoeg bronnen gevonden had, heb ik deze databank dan ook maar zo gelaten en ben ik gaan zoeken in de bibliotheek. De overige databanken dat ik heb uitgetest gaven mij geen nieuwe informatie. Vaak kwam ik gewoon dezelfde bronnen of verwijzingen tegen. Bibliotheek Nadat ik, gebruik makende van de online databanken, een aantal op het eerste zicht interessante bronnen gevonden had, ben ik deze gaan opzoeken in de bibliotheek om te zien of ze echt nuttig konden zijn. Het werd echter al snel duidelijk dat de bronnen die ik gevonden had via de online databanken ook de enige bleken te zijn in mijn onderzoeksveld. Ik heb dan ook slechts één enkele bron gevonden die mogelijk wat extra informatie zou kunnen verschaffen. Kasahara, Kazuo, A History of Japanese Religion. Translated by: Mc Carthy, Paul & Sekimori, Gaynor. Tokio: Kosei Publishing Co., Er zijn ook een aantal thesissen gemaakt over het Christendom, maar de bronnen die zij aanhalen had ik of reeds zelf gevonden, of waren niet van toepassing voor mijn onderzoek. De bronnen die beschikbaar waren in de bibliotheek van het departement Godgeleerdheid en die relevant waren voor mijn onderzoek bleken uiteindelijk allemaal beschikbaar te zijn in de Oost-Aziatische bibliotheek. Ik wil ook nog even vermelden dat de referenties die ik gevonden heb via de bronvermeldingen die stonden in de boeken die ik via de online databanken heb gevonden ook geen extra resultaat opleverden. De bronnen die zij gebruiken zijn nu eenmaal niet direct beschikbaar en bijgevolg kan ik ook hun inhoud niet controleren. Verder vermeld ik hier ook geen encyclopedisch werk omdat ik via internet reeds een bron gevonden had dat eigenlijk een soort van samenvattend werk was van verscheidene artikels uit de Kodansha encyclopedie. Online bronnen

5 5 of 7 5/12/ :00 Wikipedia Wikipedia is reeds zodanig gegroeid met de tijd dat over virtueel elk onderwerp er wel een pagina te vinden is. In het geval van mijn onderzoeksthema was dat niet anders. De twee waardevolle links die ik gevonden heb via Wikipedia zijn: Religion in Japan. ( Wikipedia, laatste wijziging op 5 mei Kirishitan. ( Wikipedia, laatste wijziging op 14 mei Wat echter opvalt bij beide bronnen is het kader waarin staat dat er voor deze artikels geen referenties of bronnen aangehaald worden. Dat dit geen positief punt is vrij duidelijk. Een verrassing is het dan wel weer niet. Zoals mijn zoektocht via de online databanken al heeft uitgewezen zijn de bronnen nogal schaars voor dit onderwerp. Google Voor het opzoeken van bronnen via het internet heb ik gebruik gemaakt van Google en meer bepaald de versie van de zoekmachine die zelf voorstellen geeft van zoektermen terwijl de gebruiker aan het typen is. Alhoewel de voorstellen vaak in dezelfde lijn liggen als hetgeen ikzelf wou typen is het soms wel makkelijker om nog voor het zoeken zelf al een kleine eliminatie te maken onder de zoekresultaten. Via Google heb ik de volgende resultaten gevonden: Een boekbespreking: Cooper, Michael. João Rodrigues s Account of Sixteenth-Century Japan. London: The Hakluyt Society, 2001, pp.428. Society for the history of discoveries ( Een samenvatting van de geschiedenis van het Katholicisme in Japan Daughters of St.Paul ( History of the Japanese Catholic Church. Laatste wijziging op 12 mei De laatste twee sites die ik gevonden heb bleken enorm nuttig te zijn. Het zijn twee sites die eigenlijk een tijdlijn zijn van het Christendom in Japan. De Engelstalige site wordt zeer vaak vernoemd in referenties op andere sites en is een samenvatting van verscheidene artikels in de Kodansha encyclopedie van Japan. Dit houdt in dat hetgeen op de site staat waarschijnlijk waar is. Al moet er wel de opmerking gemaakt worden dat jaartallen blijkbaar een enorme struikelblok zijn in de geschiedenis van het Christendom in Japan. Vooral als men gaat kijken in boeken en dit gaat polsen aan de datums die vermeld zijn op websites, ziet men dat deze nogal eens willen verschillen. De tweede tijdslijn die ik heb gevonden is er één in het Japans waar ook zeer veer verwijzingen staan naar de verscheidene gebeurtenissen en personen. Dankzij de Rikaichan plugin voor Firefox is het mogelijk om toch op een acceptabel tempo de nuttigheid van de bronnen te onderzoeken. Christianity in Japan. ( Laatste wijziging op 27 maart キリスト教関係年表. ( Laatste wijziging op 13 augustus Besluit

6 6 of 7 5/12/ :00 Opmerkingen bij de zoektocht zelf Een eerste punt dat mij opviel tijdens mijn zoektocht is de schaarsheid van bronnen over mijn onderwerp. een mogelijke verklaring voor dit feit zijn de Christen vervolgingen. Vele relikwieën en gebouwen zijn vernield geweest door het shogunaat. Het is dan ook mogelijk dat op die manier er ook veel geschreven bronnen verloren zijn gegaan. Anderzijds valt het ook op dat de bronnen over het Christendom in Japan over het algemeen vrij schaars zijn. Het is deels begrijpelijk omdat de dag van vandaag maar 1% van de gehele Japanse bevolking Christen is. Maar niettemin heeft het Christendom toch een belangrijke rol gespeeld voor de modernisering van Japan en zou men dus verwachten dat er meer bronnen te vinden zijn of meer specifiek onderzoek over zou gedaan zijn. Een ander probleem dat hieruit voortkwam, was het feit dat ik elke bron ben moeten gaan inkijken om te zien of er wel degelijk iets nuttigs in stond. Dat dit een tijdrovend proces is, is wel duidelijk maar het bracht ook een ander probleem met zich mee, namelijk het nakijken van Japanse bronnen. Dankzij de Rikaichan plugin voor Firefox was het nog doenbaar om online bronnen te lezen, maar bronnen in boekvorm bleken al snel ondoenbaar gezien mijn huidige kennis van het Japans. En een boek beoordelen aan de hand van de titel en inhoudstafel alleen was geen goed idee, dat had ik onderwijl al aan de lijve ondervonden. Ook de geloofwaardigheid van sommige bronnen is niet helemaal 100%. Voornamelijk datums bleken al wel eens te verschillen naar gelang de bronnen en zeker tussen websites en boeken liep het vaak fout op gebied van datums. Dat de inhoud overeen kwam neemt echter niet weg dat de geloofwaardigheid in twijfel moet worden getrokken. Dit kan natuurlijk ook liggen aan het feit dat de meeste papieren bronnen die ik gevonden heb reeds van enige leeftijd zijn. Daar tegenover staat dan weer dat de meer recentere bronnen eerder verzamelwerken zijn en niet ingaan op één specifiek thema. Haalbaarheid van het onderwerp Is dit onderwerp nu haalbaar moest ik er een Bachelor paper over maken? Omtrent het antwoord op die vraag zit ik met gemengde gevoelens. Ik ben namelijk aan het onderzoek begonnen met reeds enige kennis over de specifieke periode. Daarom heb ik dan ook mijn onderzoek gevoerd vanuit het standpunt van die kennis. Jammer genoeg bleek dat over het deel dat ik het interessantste vind er weinig bronnen te vinden zijn. Moest ik er een paper over schrijven, dan zou ik voor de Tokugawa-periode de nadruk willen leggen op de daimyo's en samoerai die zich geconverteerd hebben uit protest tegen het shogunaat of om betere relaties te hebben met de Westerlingen. Jammer genoeg blijkt net daarover weinig bronmateriaal te bestaan. Het kan natuurlijk zijn dat er wel degelijk in sommige archieven mogelijke reisverslagen of manuscripten uit die tijd verkrijgbaar zijn, maar ik weet jammer genoeg nog niet hoe ik zo een informatie te pakken kan krijgen. Bij de les van professor Vande Walle over archieven heb ik dan ook een eerste idee gekregen over waar zo een documenten zich zouden kunnen bevinden. Maar het blijft een sinecure om dit echt te achterhalen. Het blijft natuurlijk ook een vraag of er echt veel Japanse bronnen te vinden zijn over hetgeen waar ik de nadruk op wil leggen. Gezien de turbulente periode zou het mij niet verbazen moest er veel bronmateriaal verloren zijn gegaan. Dit alles gezegd zijnde denk ik echter wel dat er genoeg bronmateriaal voorhanden is om een paper over te schrijven. Er is reeds heel wat onderzoek gedaan over de Kakure Kirishitan, dus daarover kan zeker een paper gemaakt worden. Ikzelf zou er echter voor kiezen om geen paper te maken over dat onderwerp, omdat ik persoonlijk vind dat de Kakure Kirishitan geen belangrijke rol hebben gespeeld in de Japanse geschiedenis. De geconverteerde daimyo's en samoerai daarentegen hebben mee aan de basis gelegen van de modernisering van Japan en een onderzoek daarover doen lijkt mij dan ook meer meerwaarde te hebben. Voetnoten S.N. Kodansha Encyclopedia of Japan. Tokyo: Kodansha, 1983 Geen verdere informatie bekend

7 7 of 7 5/12/ :00 3. Geen verdere informatie bekend Ontvangen van " /Het_Christendom_tijdens_de_Tokugawa-periode" Deze pagina is het laatst bewerkt op 24 jun 2007 om 13:25. De inhoud is beschikbaar onder de a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 2.0 Belgium License.