Samenvatting. De Japanners en het christendom: een complexe relatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting. De Japanners en het christendom: een complexe relatie"

Transcriptie

1 12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 241 De Japanners en het christendom: een complexe relatie Het christendom is sinds het midden van de zestiende eeuw zichtbaar actief in Japan, en toch is Japan een van de minst geëvangeliseerde landen van de wereld. Zoals blijkt uit de verschillende statistische bronnen van dit boek, ligt het percentage christenen in Japan tussen de 1,40 en 1,54 procent. De centrale vraag van deze dissertatie is daarom: Wat zijn de belangrijkste factoren waarom het christendom tot nu toe niet succesvol is in Japan? De volgende alinea s geven een samenvatting van de verschillende hoofdstukken van dit boek. Inleiding (hoofdstuk 1) In hoofdstuk 1 wordt het raamwerk van het onderzoek uiteengezet. De centrale onderzoeksvraag en de centrale hypothese worden hier geformuleerd. Het hoofdstuk geeft een overzicht van verschillende factoren zoals de sociale, culturele, historische, missiologische en politieke dimensies van het christendom in Japan. Voorts worden begrippen zoals christendom en Japanse cultuur gespecificeerd; in dit hoofdstuk wordt duidelijk uitgelegd wat onder deze begrippen wordt verstaan in dit boek. Hoofdstuk 1 dient als basis voor alle volgende hoofdstukken van deze dissertatie. 241

2 12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 242 The Japanese and Christianity A Complex Relation Historische factoren (hoofdstuk 2) Hoofdstuk 2 geeft een historisch overzicht van het christendom in Japan. Het beschrijft beknopt de komst van het rooms-katholicisme naar Japan vanaf het einde van de zestiende eeuw en de vervolging van deze godsdienst tijdens de Tokugawa- (Edo-) periode ( ). In dit hoofdstuk wordt ook kort de geschiedenis van het protestantisme in Japan geschetst en wordt de terugkeer van het christendom in het land tijdens de Meijiperiode ( ) besproken. Dit hoofdstuk geeft tevens een korte beschrijving van de periode na de Tweede Wereldoorlog en de verhouding van de Japanners tot het christendom in deze tijd. Dit hoofdstuk is onmisbaar om de context van de volgende hoofdstukken te begrijpen, in het bijzonder die van de hoofdstukken 5 en 7. Factoren verband houdend met wereldbeschouwing (hoofdstuk 3) Hoofdstuk 3 bespreekt de mogelijke conflictgebieden tussen de Japanse en de westers-christelijke wereldbeschouwing. Hier worden de culturele en religieuze aspecten van de Japanse wereldbeschouwing besproken. Begrippen zoals wa (harmonie), uchi-soto (binnengroep/buitengroep), giri (sociale wederkerigheid), honne (innerlijke overtuigingen, gevoelens), tatemae (een door sociale normen beïnvloede mening of actie), en amae (afhankelijkheid van de welwillendheid van anderen) worden beschreven en in verband gebracht met de hoofdvraag van deze dissertatie. Voorts worden in hoofdstuk 3 enkele religieuze denkbeelden van de Japanners besproken. Het hoofdstuk schetst de manieren waarop deze denkbeelden botsen met 242

3 12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 243 westers-christelijke denkbeelden. Hier worden begrippen beschreven zoals kami (god of goden), mushukyo (ongelovig) en het concept van harmonie tussen de bestaande godsdiensten, d.w.z., boeddhisme, shintoïsme en confucianisme. Theologische factoren (hoofdstuk 4) De botsing tussen de Japanse en de westers-christelijke wereldbeschouwing heeft geleid tot een theologisch conflict. Hoofdstuk 4 bespreekt enkele theologische onderwerpen zoals zonde, leven na de dood, voorouderverering en de exclusiviteit van Christus vanuit een Japans cultureel en religieus perspectief. De theologische concepten worden hier vanuit een min of meer evangelisch perspectief in de Japanse religieuze context onderzocht. In dit hoofdstuk wordt ook Sekundo Chansu Ron (tweede-kanstheorie), of verlossing voor de overledenen, besproken. Missiologische factoren (hoofdstuk 5) Hoofdstuk 5 gaat in op missiologische factoren verband houdend met de pogingen om Japan te kerstenen. Er wordt besproken hoe het christendom in de loop van de geschiedenis bij de Japanse bevolking werd geïntroduceerd. Sommige methoden om Japanners te bekeren botsten met aspecten van de Japanse cultuur en zelfs met de morele en sociale overtuigingen van enkele autochtone Japanse christelijke denkers. Een van de antwoorden op de vraag waarom het christendom tot nu toe niet succesvol is in Japan, zou te vinden kunnen zijn in de wijze waarop westerse missionarissen het christendom in de loop van de geschiedenis aan de Japanners hebben gepresenteerd. 243

4 12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 244 The Japanese and Christianity A Complex Relation Dit hoofdstuk bestaat uit drie grote delen. De eerste twee zijn korte beschrijvingen van christelijke missies, zowel katholieke als protestantse. Het derde deel bespreekt drie mogelijke fouten die westerse missionarissen in de loop van de geschiedenis in Japan hebben gemaakt; deze houden verband met: (1) een eurocentrische benadering, (2) een gebrek aan aandacht voor de culturele context, en (3) competitiviteit tussen denominaties. Ook deze mogelijke fouten worden in dit hoofdstuk besproken. Sociale factoren (hoofdstuk 6) Hoofdstuk 6 beschrijft meerdere sociale factoren die mogelijk hebben bijgedragen tot het feit dat het christendom in Japan niet op grote schaal wordt gepraktiseerd. Er worden sociale factoren besproken zoals de sociale status, familieverplichtingen, taken in de eigen wijk en de beroeps- en onderwijsparticipatie van de meeste Japanners. Dit hoofdstuk beschrijft waarom de gemiddelde Japanner mogelijk onvoldoende tijd en ruimte heeft om volledig te participeren in een overtuigd christelijk leven dat intensieve betrokkenheid verlangt. Politieke factoren (hoofdstuk 7) Hoofdstuk 7 biedt enkele cruciale nieuwe inzichten in de rol die de politiek heeft gespeeld in de ontwikkeling van het christendom in Japan. Dit hoofdstuk beschrijft hoe het westers-christendom en de daarmee samengaande politieke denkbeelden, al dan niet intentioneel, vaak zo hebben samengewerkt dat het christendom in Japan niet op grote schaal wordt aangehangen en gepraktiseerd. Veel bezwaren 244

5 12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 245 van de Japanners tegen het christendom houden verband met westerse agressie, oorlog en geweld. Hoofdstuk 7 onderzoekt daarom de verbanden tussen politiek, militarisme, christendom en de Japanse cultuur in het licht van de hierboven geformuleerde centrale vraag van dit onderzoek. De bijdrage van het christendom aan Japan (hoofdstuk 8) Hoofdstuk 8 beschrijft enkele positieve bijdragen die het christendom aan de Japanse cultuur en maatschappij heeft geleverd. Het bespreekt vier grote invloedssferen: onderwijs, sociale rechtvaardigheid, theologie en intellectueel leven. Hier wordt kort de positie besproken die autochtone christelijke kunstenaars en mensenrechtenactivisten in de Japanse cultuur en maatschappij hebben verworven. Hoofdstuk 8 presenteert daarmee een evenwichtiger beeld van het christendom in Japan, door niet alleen te kijken naar factoren voor conflicten bij de ontvangst van het christendom, maar ook naar de positieve invloed die het christendom op de Japanse cultuur en maatschappij heeft gehad. Slotoverwegingen (hoofdstuk 9) Hoofdstuk 9 bevat slotopmerkingen en conclusies over het ontbreken van kwantitatief succes voor het christendom in Japan, op basis van hetgeen in de voorafgaande hoofdstukken is gepresenteerd. Het christendom is in zuiver getalsmatig opzicht tot nu toe niet succesvol geweest in Japan. Dat is gewoonweg een feit. Maar uiteindelijk is succes dat wordt uitgelegd in uitsluitend kwantitatieve termen minder waard dan geestelijke invloed. 245

Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten

Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten Blinde mannen en de olifant Christelijk zelfonderzoek Is ons christelijke wereldbeeld niet gewoon onze mening? Zijn christenen

Nadere informatie

Leerlijn historisch denken havo

Leerlijn historisch denken havo Leerlijn historisch denken havo Albert van der Kaap vwo Tijd en chronologie klas 1 klas 2 klas 3 vwo 6 gebeurtenissen uit zijn eigen leven alsmede verschijnselen, gebeurtenissen en personen uit de geschiedenis

Nadere informatie

5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave:

5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober 2004 5,6 36 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave: Voorwoord Het Christendom Het ontstaan van het Christendom Christelijke stromingen Video

Nadere informatie

Op krachten komen. Heeft het zin? Handvatten voor zinbeleving en spiritualiteit

Op krachten komen. Heeft het zin? Handvatten voor zinbeleving en spiritualiteit Op krachten komen Op krachten komen. Herstellen doe je zelf, maar niet alleen! Leuven, 16-17 september 2011 Heeft het zin? Handvatten voor zinbeleving en spiritualiteit Axel Liégeois K.U.Leuven Broeders

Nadere informatie

Vragen module Evangelistiek. Hoofdstuk 1

Vragen module Evangelistiek. Hoofdstuk 1 Vragen module Evangelistiek Hoofdstuk 1 1. Leg het verband tussen doen en horen uit, onderbouw dit vanuit de Bijbel. Als er al een ideale volgorde is tussen deze twee begrippen, welke is dat dan volgens

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11

Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Eerste verkenning 15 1.1 Waarom is kennis van religie belangrijk voor journalisten? 16 1.2 Wat is religie eigenlijk? 18 1.2.1 Substantieel en functioneel 18 1.2.2

Nadere informatie

Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt

Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt bedoeld: het Israël dat wij ontmoeten in de bijbel en

Nadere informatie

Ontmoeting met christenen in China

Ontmoeting met christenen in China Ontmoeting met christenen in China Studiereis in samenwerking met Kerk in Actie naar China: missionaire, historische, praktisch-theologische en oecumenische verkenningen in de snelst groeiende kerk van

Nadere informatie

De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie

De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie Faith and Order Paper 214 Opzet Waarom willen we deze tekst bespreken? Uitleg over het ontstaan van deze tekst Presentatie van enkele grondgedachten van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) 159 Ouders spelen een cruciale rol in het ondersteunen van participatie van kinderen [1]. Participatie, door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als

Nadere informatie

Onderzoek: 27 maart 2019 Auteur: Jeroen Kester. Religieus onderwijs

Onderzoek: 27 maart 2019 Auteur: Jeroen Kester. Religieus onderwijs Onderzoek: 27 maart 2019 Auteur: Jeroen Kester Religieus onderwijs Samenvatting Meerderheid wil religieus onderwijs afscha!en Een meerderheid (60 procent) is voor de afscha!ng van het onderwijs met religieuze

Nadere informatie

Wilt u meer weten over het christendom in Nederland, protestante en katholieke stromingen, en de mensen die daarin een rol hebben gespeeld?

Wilt u meer weten over het christendom in Nederland, protestante en katholieke stromingen, en de mensen die daarin een rol hebben gespeeld? Mailing Christelijke Encyclopedie [Envelop] Wilt u meer weten over het christendom in Nederland, protestante en katholieke stromingen, en de mensen die daarin een rol hebben gespeeld? [Brief] NAW Kampen,

Nadere informatie

Geloven en redeneren. Samenvatting

Geloven en redeneren. Samenvatting Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Les 3 Religie(s) in Nederland

Les 3 Religie(s) in Nederland Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en

Nadere informatie

Abdijweekend met Erik Borgman

Abdijweekend met Erik Borgman Abdijweekend met Erik Borgman vrijdag 19 oktober 2006 zondag 21 oktober 2007 Norbertijnerabdij Postel, Abdijlaan 16, 2400 Mol Abdijweekend te Postel: Lectuur en verdieping van Metamorfosen. Over religie

Nadere informatie

www.deandereverbeeld.wordpress.com

www.deandereverbeeld.wordpress.com Tentoonstelling 24/04/2014 22/05/2014 BERINGEN www.deandereverbeeld.wordpress.com 1. Wie is KMS? Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS) is een open socioculturele organisatie met als opdracht te sensibiliseren,

Nadere informatie

De Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn

De Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn Spiritualiteit? [Ralf Grossert] M1 Iets voor mensen die graag zweverig doen? Of moet je met je beide benen op de grond staan om spiritueel te kunnen zijn? En welke spiritualiteit past bij mij? Er is zoveel

Nadere informatie

De straf op de zonde 15

De straf op de zonde 15 A1 1 De straf op de zonde 15 Lezen en bespreken Romeinen 2:1-12 Wat is het gevolg van de zonden van de mens? (vers 3) Hoe komt het dat mensen zich niet bekeren tot de Heere? (vers 5) Welke mensen ontvangen

Nadere informatie

Is een Europese islam mogelijk?

Is een Europese islam mogelijk? Brahim Laytouss Imam, islam theoloog Is een Europese islam mogelijk? De islam is steeds prominenter aanwezig in de Europese samenlevingen, zoveel is duidelijk. Maar islamitisch extremisme en religieus

Nadere informatie

Waar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?

Waar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol? Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063

Wereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 02 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Inhoudsopgave VOORWOORD ONDERZOEKSMOTIVATIE ALGEMENE INLEIDING 8 HOOFDSTUK 1 HET MOEDERSCHAP VAN GOD, HET GEESTELIJKE MOEDERSCHAP

Inhoudsopgave VOORWOORD ONDERZOEKSMOTIVATIE ALGEMENE INLEIDING 8 HOOFDSTUK 1 HET MOEDERSCHAP VAN GOD, HET GEESTELIJKE MOEDERSCHAP Inhoudsopgave VOORWOORD V ONDERZOEKSMOTIVATIE VIII ALGEMENE INLEIDING 8 HOOFDSTUK 1 HET MOEDERSCHAP VAN GOD, HET GEESTELIJKE MOEDERSCHAP EN MYSTAGOGIE: EEN STAND VAN HET ONDERZOEK 12 1.0 Het moederschap

Nadere informatie

SAMENVATTING. groeperingen die pionierden met Spaanstalige diensten binnen het opkomend protestantisme

SAMENVATTING. groeperingen die pionierden met Spaanstalige diensten binnen het opkomend protestantisme SAMENVATTING Deze dissertatie onderzoekt de praktijk van de eredienst van drie evangelische groeperingen die pionierden met Spaanstalige diensten binnen het opkomend protestantisme in Argentinië (1867-1930)

Nadere informatie

HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )

HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( ) HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst

Nadere informatie

RESULTATEN VAN DE ENQUETE 'GELOVEN IN BENNEKOM' - eerste wijk - Inleiding. Resultaten. 1. Kerklidmaatschap en kerkbezoek

RESULTATEN VAN DE ENQUETE 'GELOVEN IN BENNEKOM' - eerste wijk - Inleiding. Resultaten. 1. Kerklidmaatschap en kerkbezoek RESULTATEN VAN DE ENQUETE 'GELOVEN IN BENNEKOM' - eerste wijk - Inleiding De enquête waarvan de resultaten hier gepresenteerd worden, is georganiseerd door de Christelijke Gereformeerde Kerk en de Vrije

Nadere informatie

Naar een beleidsplan voor de PG Lemmer

Naar een beleidsplan voor de PG Lemmer Naar een beleidsplan voor de PG Lemmer Inleiding In de komende maanden willen we als kerkenraad een beleidsplan opstellen voor de komende vijf jaar. Iedereen die op dit moment op de één of andere manier

Nadere informatie

De geboden onderhouden, is trouw zijn aan God, maar het is evenzeer trouw zijn aan onszelf, aan onze ware natuur, en aan onze diepe aspiraties.

De geboden onderhouden, is trouw zijn aan God, maar het is evenzeer trouw zijn aan onszelf, aan onze ware natuur, en aan onze diepe aspiraties. Maria, leer ons bidden! Het gebed is er niet in de eerste plaats om ons te voldoen. Ze is onteigening van onszelf om ons in de gesteltenissen te plaatsen van de Heer, Hem in ons te laten bidden. In een

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2008-I

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2008-I LET OP: De cursieve regel achter de vraagzin kan afhankelijk van de feitelijke vraag bijvoorbeeld vermelden: dat een verklaring een situatiebeschrijving en een algemene regel (= verklarend principe) moet

Nadere informatie

Geloven binnen en buiten verband

Geloven binnen en buiten verband Geloven binnen en buiten verband Joep de Hart Bijlagen Bijlage bij hoofdstuk 2... 1 Bijlage bij hoofdstuk 3...2 Bijlage bij hoofdstuk 4... 8 Bijlage bij hoofdstuk 2 Tabel B2.1 Deelname aan seculier vrijwilligerswerk,

Nadere informatie

Notitie Historische Visie op boek Openbaringen

Notitie Historische Visie op boek Openbaringen Notitie Historische Visie op boek Openbaringen Over de Historische Interpretatie van de profetieën in het boek Openbaringen. 9 oktober 06, Jos Westerbeke Inleiding Het boek Openbaringen is het enige profetische

Nadere informatie

Datum 25 november 2011 Betreft Terms of Reference voor thematisch ambtsbericht Christenen in Egypte

Datum 25 november 2011 Betreft Terms of Reference voor thematisch ambtsbericht Christenen in Egypte Immigratie- en Naturalisatiedienst Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postbus 1794 2280 DT Rijswijk Aan Ministerie van Buitenlandse Zaken Directie Consulaire Zaken en

Nadere informatie

4 Opvattingen over kerk en godsdienst 1

4 Opvattingen over kerk en godsdienst 1 4 Opvattingen over kerk en godsdienst 1 4.1 Het prestige van de kerken De kerken zijn niet meer de gezaghebbende instanties van vroeger. Dat is niet alleen zo in Nederland. Zelfs in uitgesproken godsdienstige

Nadere informatie

ENKELE RESULTATEN UIT PEILING VAN DE BEKENDHEID MET DE KERK IN SYRIË EN IRAK

ENKELE RESULTATEN UIT PEILING VAN DE BEKENDHEID MET DE KERK IN SYRIË EN IRAK ENKELE RESULTATEN UIT PEILING VAN DE BEKENDHEID MET DE KERK IN SYRIË EN IRAK Een peiling namens de diverse organisaties die deelnemen aan de campagne Hoop voor de kerk in Syrië en Irak uitgevoerd door

Nadere informatie

Paulus brief aan de Romeinen. #1 voorbereiding

Paulus brief aan de Romeinen. #1 voorbereiding 1 Paulus brief aan de Romeinen #1 voorbereiding Inhoudsopgave Paulus brief aan de Romeinen - #1 voorbereiding... 1 1. Inleiding... 2 2. Thema van de brief... 3 3. De vijf grote thesen van de brief... 4

Nadere informatie

Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.

Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal

Nadere informatie

Israël: uit het oog, uit het hart. Een onderzoek naar de houding van Nederland ten opzichte van Israel. N.a.v. 65 jaar staat Israel

Israël: uit het oog, uit het hart. Een onderzoek naar de houding van Nederland ten opzichte van Israel. N.a.v. 65 jaar staat Israel Israël: uit het oog, uit het hart Een onderzoek naar de houding van Nederland ten opzichte van Israel. N.a.v. 65 jaar staat Israel Uit het oog, uit het hart 1 op de 7 Nederlanders hee5 hart voor Israël.

Nadere informatie

Les 8 voor 25 november 2017 WIE IS DE MAN VAN ROMEINEN 7?

Les 8 voor 25 november 2017 WIE IS DE MAN VAN ROMEINEN 7? Les 8 voor 25 november 2017 WIE IS DE MAN VAN ROMEINEN 7? Lees Romeinen 7:1-6 Als we deze vergelijking beter willen begrijpen, moeten we denken aan de context van Paulus' brief aan de Romeinen. De bekeerde

Nadere informatie

Het Christendom in Rome

Het Christendom in Rome Het Christendom in Rome Paragraaf 1: De weg van het Christendom naar Rome Het Christendom is ontstaan doordat men ging geloven dat jezus uit de dood opstond en de zoons van god was. De laatste woorden

Nadere informatie

DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN

DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN Naam: 1 DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN A. OVERZICHT 1. VOLGENS GROOTTE De meeste godsdiensten komen in een bepaald deel van de wereld voor. De verbreiding van de godsdiensten vond voornamelijk plaats door migratie

Nadere informatie

Journal of Nobility Studies

Journal of Nobility Studies Journal of Nobility Studies virtus 20 2013 virtus 20 2013 Coen Wilders * Soeverein ten dienste van de Habsburgse dynastie 232 Luc Duerloo, Dynasty and Piety. Archduke Albert (1598-1621) and Habsburg Political

Nadere informatie

BIJLAGE MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS

BIJLAGE MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS BIJLAGE MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS BIJLAGE PAGINA 1 MENSEN UITNODIGEN VOOR DE CURSUS Deze tekst is te gebruiken voor de trainingsdag van cursusleiders. Hoewel sommigen onmiddellijk positief zullen

Nadere informatie

Wat is een evangelical? De ene evangelical is de andere niet 1

Wat is een evangelical? De ene evangelical is de andere niet 1 Wat is een evangelical? De ene evangelical is de andere niet 1 W.B. Kranendonk Zeg het eens: wat is een evangelical? Tien tegen een dat er een definitie wordt gegeven die de evangelische wereld niet volledig

Nadere informatie

Het primaat van de religieus-christelijke dimensie in de pedagogie van Don Bosco

Het primaat van de religieus-christelijke dimensie in de pedagogie van Don Bosco Leessleutel bij Het primaat van de religieus-christelijke dimensie in de pedagogie van Don Bosco Aldo Giraudo Overgenomen uit: LOOTS, C., SCHAUMONT, C., (Red.), Vandaag pastoraal integreren in het opvoedingswerk.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle

Nadere informatie

BIJLAGEN. Betrekkelijke betrokkenheid Studies in sociale cohesie. Sociaal en Cultureel Rapport Redactie: Paul Schnabel Rob Bijl Joep de Hart

BIJLAGEN. Betrekkelijke betrokkenheid Studies in sociale cohesie. Sociaal en Cultureel Rapport Redactie: Paul Schnabel Rob Bijl Joep de Hart BIJLAGEN Betrekkelijke betrokkenheid Studies in sociale cohesie Sociaal en Cultureel Rapport 2008 Redactie: Paul Schnabel Rob Bijl Joep de Hart Sociaal en Cultureel Planbureau Den Haag, december 2008 Bijlage

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

Voorwoord. Voorwoord

Voorwoord. Voorwoord Voorwoord De moderne Japanse cultuur is er één van tegenstrijdigheden. Japan kent eeuwenoude tradities die heden ten dage nog een belangrijke rol spelen in de moderne samenleving. Japan is er door zijn

Nadere informatie

Examentraining - Geschiedenis

Examentraining - Geschiedenis Examentraining - Geschiedenis 2017 65% context (precieze beheersing) 35% kenmerkende aspecten (globaal) 180 min. - +/- 25 vragen (7 min.) - +/- 75 punten Vraag te herkennen aan: cijfer + aantal punten

Nadere informatie

Radicalisering begrijpen

Radicalisering begrijpen Radicalisering begrijpen Wat is radicalisering Tal van verschillende definities van radicalisering: Een individueel proces dat wordt beïnvloed door groepsprocessen; De heersende politieke orde en dialoog

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari 2011 5,9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Pluriforme samenleving In Nederland wonen ruim zestien miljoen mensen.

Nadere informatie

ONOPGEEFBAAR VERBONDEN

ONOPGEEFBAAR VERBONDEN Simon Schoon ONOPGEEFBAAR VERBONDEN Op weg naar vernieuwing in de verhouding tussen de kerk en het volk Israël Aan de pioniers uit de begintijd en aan de huidige bewoners van Nes Ammim in Israël inhoud

Nadere informatie

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over: Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond

Nadere informatie

geschiedenis (nieuwe stijl)

geschiedenis (nieuwe stijl) Examen HAVO 2008 tijdvak 1 dinsdag 20 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis (nieuwe stijl) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen.

Nadere informatie

Je lichaam om lief te hebben

Je lichaam om lief te hebben Mgr. André LÉONARD Je lichaam om lief te hebben de seksuele moraal uitgelegd aan jongeren s-hertogenbosch 2016 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 9 Inleiding 15 1. JE LICHAAM VAN GLORIE 19 Grootsheid en ellende van

Nadere informatie

Maarten Luther 1483-1546

Maarten Luther 1483-1546 Maarten Luther 1483-1546 Eén van de belangrijkste ontdekkingen van Maarten Luther - (1483-1546) is het onderscheid tussen wet en evangelie. Voor Luther is de onderscheiding van wet en evangelie

Nadere informatie

Terugblik Downloaden op

Terugblik Downloaden op o Terugblik Downloaden op: www.nlccm.com/bijbelstudies-zoetermeer We hebben de vorige les gekeken naar hoe de zonde zich ontwikkelt en hoe wij verleidingen en de zonde kunnen overwinnen op elke stadium

Nadere informatie

Ruben Mantels, Anne-Laure Van Bruaene, Christophe Verbruggen en Gita Deneckere Fotografie Benn Deceuninck

Ruben Mantels, Anne-Laure Van Bruaene, Christophe Verbruggen en Gita Deneckere Fotografie Benn Deceuninck Ruben Mantels, Anne-Laure Van Bruaene, Christophe Verbruggen en Gita Deneckere Fotografie Benn Deceuninck 11 Voorwoord H et boek Geloven in Gent dat u in handen heeft, is een boek over het geloof van de

Nadere informatie

LEZING (in het Nederlands en in het Engels) π Donderdag 18 maart 2010 π Universiteit Antwerpen π Hof van Liere

LEZING (in het Nederlands en in het Engels) π Donderdag 18 maart 2010 π Universiteit Antwerpen π Hof van Liere Als westerlingen en christenen voelen we ons soms sterk aangetrokken tot het mysterieuze Oosten. Wat trekt ons daar zo aan, waarom, en wat zijn de consequenties voor ons eigen geloof en cultuur? LEZING

Nadere informatie

De lessen. Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan.

De lessen. Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan. De lessen Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan. Voor de lessen over het christendom heb je het lesboek Wegen van navolging nodig. Daarnaast neem je elke les het bronnenboek, een

Nadere informatie

Samenvatting. 1. Wat houdt het begrip internationale samenwerking in?

Samenvatting. 1. Wat houdt het begrip internationale samenwerking in? Aanleiding voor het onderzoek Samenvatting In de 21 ste eeuw is de invloed van ruimtevaartactiviteiten op de wereldgemeenschap, economie, cultuur, milieu, etcetera steeds groter geworden. Ieder land dient

Nadere informatie

Pinksteren? Iets met Pinkpop?

Pinksteren? Iets met Pinkpop? Religie en filosofie 28 mei 2009 BARNEVELD (ANP) - Nederlanders denken bij Pinksteren eerder aan Pinkpop, een extra vrije dag, of de lente dan aan de echte betekenis ervan, de uitstorting van de Heilige

Nadere informatie

Samenvatting. Communicatie voor het leven in cyberspace: een christelijk-ethische zoektocht, vanuit de Koreaanse context

Samenvatting. Communicatie voor het leven in cyberspace: een christelijk-ethische zoektocht, vanuit de Koreaanse context Samenvatting Communicatie voor het leven in cyberspace: een christelijk-ethische zoektocht, vanuit de Koreaanse context Dit proefschrift is een interdisciplinair onderzoek op het gebied van de communicatie

Nadere informatie

Inhoud. Wat blijft 11 Groet aan de lezer GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL

Inhoud. Wat blijft 11 Groet aan de lezer GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL Inhoud Wat blijft 11 Groet aan de lezer 17 1. GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL God bestaat 21 Nee of ja tegen God onmogelijk 21 God - een zaak van vertrouwen 22 Het geloof in God als uiteindelijk gefundeerd

Nadere informatie

Religie in Waterland. Naam:. Klas:. Mentor:

Religie in Waterland. Naam:. Klas:. Mentor: Naam:. Klas:. Mentor: Inhoud Inleiding... 2 1. Ongetemd zeewyf... 3 2. Ursulaklooster... 4 3. Wendelmoet Claesdochter... 5 4. Reformatie... 6 5. Bernard Nieuwentijt... 7 6. Migratie... 8 1 Inleiding Vanaf

Nadere informatie

Preek 1 e Advent 2018 Maleachi

Preek 1 e Advent 2018 Maleachi Lieve gemeente, Onze ideeën over God zijn de laatste decennia aan het veranderen. Waar we vroeger nog absoluut geloofden in een God als een persoon, een persoon-achtig wezen, daar denken we tegenwoordig

Nadere informatie

Ontstaan christendom vmbo12

Ontstaan christendom vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62160 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Voor dit examen zijn maximaal 82 punten te behalen; het examen

Nadere informatie

Tekst: Gen.18:20. Gemeente van onze Heer Jezus Christus.

Tekst: Gen.18:20. Gemeente van onze Heer Jezus Christus. Tekst: Gen.18:20 Gemeente van onze Heer Jezus Christus. Van de zeven hoofdzonden is misschien de wellust wel de zonde die het meest de aandacht vraagt. Bijna zou ik zeggen: de laatste jaren, maar dat is

Nadere informatie

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS? AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-I

Eindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-I Door de tijd heen De volgende gebeurtenissen hebben met verschillende godsdiensten te maken en staan in willekeurige volgorde: 1 Jezus Christus wordt geboren. 2 De profeet Mohammed trekt van Mekka naar

Nadere informatie

Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland

Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Cor Hoffer cultureel antropoloog / socioloog c.hoffer@parnassiabavogroep.nl 1 Onderwerpen: gezondheidszorg en cultuur demografische

Nadere informatie

Over de website en de boodschappen

Over de website en de boodschappen Over de website en de boodschappen De website De website is opgericht om een reeks goddelijke boodschappen te publiceren waarvan een getrouwde moeder van een jong gezin, woonachtig in Europa, zegt dat

Nadere informatie

GESCHIEDENIS VOOR VMBO BOVENBOUW 3 VMBO KGT-EDITIE WERKBOEK

GESCHIEDENIS VOOR VMBO BOVENBOUW 3 VMBO KGT-EDITIE WERKBOEK GESCHIEDENIS VOOR VMBO BOVENBOUW 3 VMBO KGT-EDITIE WERKBOEK Inhoudsopgave 8 Nederland 1900-191 Module 1 Nederland en Indonesië HET CULTUURSTELSEL NEDERLAND BREIDT ZIJN INVLOED UIT HET NATIONALISME 6 50

Nadere informatie

2. De bewoners van de aarde. Degenen die dronken zijn van de valse leer van Babylon. Ze aanbidden het beest en zijn beeld.

2. De bewoners van de aarde. Degenen die dronken zijn van de valse leer van Babylon. Ze aanbidden het beest en zijn beeld. Les 12 voor 23 maart 2019 Er zullen drie hoofdgroepen of allianties zijn in de laatste momenten van de aarde: 1. Een alliantie van religies, bekend als Babylon de grote hoer. 2. Een verbond van politieke

Nadere informatie

Hoe kijken mensen uit verschillende delen van de wereld en verschillende geloofsovertuigingen naar de Dalai Lama?

Hoe kijken mensen uit verschillende delen van de wereld en verschillende geloofsovertuigingen naar de Dalai Lama? Biografie Geschiedenis De Dalai Lama Biografie door R. 2253 woorden 10 juni 2013 6,3 33 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen De Dalai Lama van de 20e eeuw Door Rick Hulsebos 3A1 Comenius College

Nadere informatie

Kapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker

Kapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker Kapstok Proces van Geestelijke Groei Dick Slikker 1 Inhoud 1 Komt het weer goed tussen mens en God? 5 2 In Sync met God 11 3 Uitdaging van de Leerschool 17 4 Onze waarom vragen als God het net anders doet

Nadere informatie

Wie is GOD? Een studie over de bijbelse doctrine van God.

Wie is GOD? Een studie over de bijbelse doctrine van God. Wie is GOD? Een studie over de bijbelse doctrine van God. Introductie Charles Spurgeon Romeinen 11:33-36 O diepte van rijkdom, van wijsheid en van kennis Gods, hoe ondoorgrondelijk zijn zijn beschikkingen

Nadere informatie

Kopstukken: Constantijn de Grote I. Prof.dr. L.V. Rutgers

Kopstukken: Constantijn de Grote I. Prof.dr. L.V. Rutgers Kopstukken: Constantijn de Grote I Prof.dr. L.V. Rutgers Thema s Politieke geschiedenis Geschiedschrijving Religie Kunst Voorgeschiedenis: Problemen in de 3e eeuw 1. Erfopvolging: keizers = beroepssoldaten:

Nadere informatie

Christelijke onderwijspraktijken in verschillende landen

Christelijke onderwijspraktijken in verschillende landen Christelijke onderwijspraktijken in verschillende landen Willemieke Reijnhoudt-Klein, Marike Spruyt-de Kloe, Bram de Muynck Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld

Nadere informatie

Ontstaan christendom vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ontstaan christendom vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 September 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62160 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38646 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pronk, Michiel Title: Verandering van geloofsvoorstelling : analyse van legitimaties

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Godgeleerdheid Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de

Nadere informatie

Ontstaan islam vmbo12

Ontstaan islam vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63409 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 11. Inleiding 15 DEEL I: THEORIE

Inhoud. Woord vooraf 11. Inleiding 15 DEEL I: THEORIE Inhoud 5 Inhoud Woord vooraf 11 Inleiding 15 DEEL I: THEORIE 1 Ethisch denken over oorlog en vrede 23 1.1 Inleiding 23 1.2 De theorie van de rechtvaardige oorlog: definitie en principes 23 1.3 Andere posities

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 1

Samenvatting. Samenvatting 1 Management en Levensbeschouwing in Nederland Tom van den Belt / Joop Moret 0342 401629 / tvdbelt@beltomadvies.nl (proefschrift, januari 2010, Radboud Universiteit Nijmegen, Institute of Management Research

Nadere informatie

BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD

BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD Algemene Bijbelstudie Seizoen 2017-2018 BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD Inleiding Op de 9 Algemene Bijbelstudieavonden (van oktober tot en met juni) zullen naar plan de volgende Basis Theologie onderwerpen

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Deel I. Algemene historische inleiding

INHOUDSOPGAVE. Deel I. Algemene historische inleiding INHOUDSOPGAVE Voorwoord... XI Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Deel I. Algemene historische inleiding Het Christendom in het Oostelijke Middellandse Zeegebied tot aan het concilie van Chalcedon (451)... 3 J. Roldanus

Nadere informatie

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker

Nadere informatie

Ontstaan islam vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ontstaan islam vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 05 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63409 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/5586

Nadere informatie

279. Houden van de ander doe je in de mate waarin je van je zelf houdt 22 juli 2012

279. Houden van de ander doe je in de mate waarin je van je zelf houdt 22 juli 2012 Liefhebben (279, 281, 353, 359, 381) 279. Houden van de ander doe je in de mate waarin je van je zelf houdt 22 juli 2012 Er ligt een verband tussen het houden van jezelf en het houden van de ander. Houden

Nadere informatie

China. Als ontwikkelingsland

China. Als ontwikkelingsland Als ontwikkelingsland Paragraaf 1 Wat is een ontwikkelingsland? Een ontwikkelingsland is een land waaraan hulp wordt verleend ter bevordering van de economische ontplooiing. Paragraaf 1.1 Kenmerken *Het

Nadere informatie

COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK

COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK INHOUDSTAFEL INLEIDING Een integraal en solidair humanisme a) Bij het aanbreken van het derde millennium 1 b) De betekenis van dit document 3 c) Ten dienste van

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in

Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in 1. We willen gereformeerd zijn 2. We geloven in genade 3. We zijn samen op reis Gereformeerd onderwijs voor christenen Met de Bijbel op weg de wereld

Nadere informatie