Kostenmonitor Kilometerprijs
|
|
- Martha Hendrickx
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Personenvervoer Kostenmonitor Kilometerprijs Uitgebracht door de projectorganisatie Anders Betalen voor Mobiliteit 15 september 2006
2 Personenvervoer Kostenmonitor Kilometerprijs Uitgebracht door de projectorganisatie Anders Betalen voor Mobiliteit 15 september 2006
3 Colofon Uitgegeven door: Ministerie van Verkeer en Waterstaat Projectteam Anders Betalen voor Mobiliteit Postbus EX Den Haag Informatie: Telefoon: website: biliteit_en_bereikbaarheid/ Adviesboard: Dhr Mr. P.A. Nouwen (voorzitter) Dhr Mr. P.W. de Kam RI Dhr Mr. R. Rinzema Dhr Drs. L. Osterholt (secretaris) Technical review team: Paul Potters ITS Nederland, Delft (voorzitter) Duncan Matheson PA Consulting Group, London Jack Opiola Booz-Allen-Hamilton, London Dank aan: - Alle marktpartijen die hebben deelgenomen aan de marktconsultatie en daarmee hebben bijgedragen aan de kostenmonitor (zie Bijlage A). - Organisaties die een bijdrage hebben geleverd ten behoeve van de kostenmonitor (zie Bijlage B). - Alle personen binnen en buiten het Ministerie van V&W die een bijdrage hebben geleverd aan de marktconsultatie of dit rapport. Datum: 15 september 2006 Status: Eindconcept ter behandeling in de ministerraad Versienummer: KmonitorV15_final4drukker.doc 3 Kostenmonitor Kilometerprijs
4 4 Kostenmonitor Kilometerprijs
5 Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding Doelstelling 7 2. Marktconsultatie Randvoorwaarden Werkwijze Wijze van onderbouwing Resultaten Meest aanbevolen systeem Kosten Opbouw van de investeringen t.o.v Opbouw van de exploitatie kosten t.o.v Gevoeligheidsanalyse Risico s Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevolen vervolgstappen 20 Bijlage A Deelnemerslijst marktconsultatie 21 A.1 Fase 1 21 A.2 Fase 2 22 Bijlage B Geraadpleegde organisaties / bronnen 23 B.1 Organisaties 23 B.2 Bronnen 23 B.3 Lijst van gebruikte afkortingen 24 Bijlage C Toelichting en verantwoording marktconsultatie proces 25 C.1 Eindadvies van de Adviesboard 25 C.2 Bevindingen van het Technical Review Team 26 C.3 Procesbeschrijving marktconsultatie (op cd-rom) 27 C.4 Functioneel Programma van Eisen (op cd-rom) 27 C.5 Referentieraming en werkinstructies (op cd-rom) 27 Bijlage D Rapportbijlagen van 11 marktpartijen (op cd-rom) 29 D.1 Fase 2 rapportage door Satellic / T-systems, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept 29 D.2 Fase 2 rapportage door Siemens Nederland, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept 29 D.3 Fase 2 rapportage door DaimlerChrysler Services Mobility Management GmbH, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept 29 5 Kostenmonitor Kilometerprijs
6 D.4 Fase 2 rapportage door Vodafone Group R&D, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept 29 D.5 Fase 2 rapportage door Technolution, onderzoeksopdracht 2: ontwerp en kosten van het voertuigapparaat (OBU) 29 D.6 Fase 2 rapportage door mm-lab GmbH, onderzoeksopdracht 2: ontwerp en kosten van het voertuigapparaat (OBU) 29 D.7 Fase 2 rapportage door ARS Traffic & Transport Technology BV, onderzoeksopdracht 3: Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van plaatsbepaling en afstandsmeting 30 D.8 Fase 2 rapportage door ACCESS (NedMobiel-Brisa- Westerscheldetunnel), onderzoeksopdracht 4: Invoeringsstrategie 30 D.9 Fase 2 rapportage door Serco Integrated Transport, onderz oeksopdracht 5: Naleving en handhaving 30 D.10 Fase 2 rapportage door Q-Free ASA, onderzoeksopdracht 6: Ontwikkelingen in voertuig telematica 30 D.11 Fase 2 rapportage door EFKON AG, onderzoeksopdracht 7: Kan het anders? Verkenning van een minimale variant voor de kilometerprijs 30 Bijlage E Overige rapportbijlagen (op cd-rom) 31 E.1 Rapportage van het Centraal Justitieel Incassobureau. Verkenning van de rol van het CJIB in kilometerbeprijzing. 31 E.2 Essay van Ertico. Towards a next generation of road-pricing Kostenmonitor Kilometerprijs
7 1. Inleiding Aanleiding In de Nota Mobiliteit is het voornemen vastgesteld om te starten met een andere vorm van betalen voor mobiliteit. Met Anders Betalen voor Mobiliteit wordt niet betaald voor het bezit van de auto, maar voor het gebruik. Het kabinetsbesluit volgt het breed gedragen advies van het Platform Anders Betalen voor Mobiliteit: de invoering van een kilometerprijs op alle wegen, met differentiatie naar tijd, plaats en milieukenmerken. Een van de voorwaarden die het kabinet verbond aan de invoering van de kilometerprijs is dat invoeringskosten aanzienlijk lager uitvallen dan het in 2005 geraamde gemiddelde van 3 miljard euro. De uitvoeringsen handhavingkosten dienen in redelijke verhouding te staan tot de opbrengsten: zo laag mogelijk met een maximum van 5 procent [Nota Mobiliteit deel IV]. 1.2 Doelstelling Om inzicht te krijgen of en hoe aan bovenstaande voorwaarden kan worden voldaan, is deze kostenmonitor aan de Tweede Kamer toegezegd [Brief werkprogramma, 8 maart 2006]. De kostenmonitor heeft als doel het Kabinet en de Tweede Kamer van informatie te voorzien tegen welke kosten en met welke kenmerken een kilometerprijs naar tijd, plaats en milieu in te voeren is. Ook de afhankelijkheid tussen kosten, functionaliteit en prestaties worden daarbij in beeld gebracht. Hoofdboodschap De ramingen gaan de goede kant op... In deze kostenmonitor wordt geconcludeerd dat er een kilometerprijs naar plaats, tijd en milieukenmerken van het voertuig mogelijk is op alle wegen in Nederland tegen investeringen en exploitatiekosten die lager zijn dan de raming in De ramingen in de kostenmonitor zijn het resultaat van een marktconsultatie. De ramingen van de marktpartijen zijn openbaar en zorgvuldig onderbouwd, maar bevatten nog onzekerheden als gevolg van aannames die marktpartijen moeten doen voor nog niet gemaakte keuzes ten aanzien van functionaliteit, organisatievorm en belegging van risico s. Pas bij de daadwerkelijke aanbesteding en voldoende marktspanning blijkt hoe de werkelijke prijsvorming zal zijn. 7 Kostenmonitor Kilometerprijs
8 8 Kostenmonitor Kilometerprijs
9 2. Marktconsultatie Randvoorwaarden Voor het samenstellen van de kostenmonitor is kennis en ervaring van de markt onontbeerlijk. Daarom is de markt intensief betrokken via een open en transparant proces van marktconsultatie met vooraf opgestelde spelregels: het is een consultatieronde die los staat van een eventuele aanbesteding; conform de Nota Mobiliteit wordt uitgegaan van het gedragen platformadvies: een kilometerprijs naar tijd, plaats en milieukenmerken op alle wegen in Nederland; op basis van een functioneel Programma van Eisen (fpve) formuleren marktpartijen hun oplossingen voor de kilometerprijs. Het fpve is bedoeld als vertrekpunt voor de marktconsultatie, om van marktpartijen te vernemen welke eisen essentieel en robuust zijn en welke eisen de kosten sterk beïnvloeden; kwaliteitsborging van het consultatieproces door een onafhankelijke adviesboard; kwaliteitsborging van de inhoud van de kostenmonitor door een internationaal technical review team. 2.2 Werkwijze De marktconsultatie is uitgevoerd in twee fasen. In de eerste fase van de marktconsultatie (april - mei 2006) hebben marktpartijen hun eigen ideeën voor een kilometerprijs kunnen presenteren. Er is met 42 marktpartijen gesproken. Op basis van deze gesprekken zijn eerste kwalitatieve inzichten in de kosten ontstaan. Op basis van de eerste inzichten zijn de zeven belangrijkste onderwerpen voor een verdiepingsslag geïdentificeerd: 1. Totale kosten en globaal ontwerp van een systeem en organisatie van de kilometerprijs (4 opdrachten) 2. Totale kosten voor de ontwikkeling en productie van het voertuigapparaat ofwel On Board Unit (2 opdrachten) 3. Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van plaatsbepaling en afstandsmeting door satellietnavigatie 4. Implementatiemogelijkheden 5. Handhavingsstrategie 6. Inventarisatie van ontwikkelingen op het gebied van in-car telematica 7. Kan het anders? Verkenning van een minimale variant voor de kilometerprijs 9 Kostenmonitor Kilometerprijs
10 In de tweede fase (juni - augustus 2006) is aan 11 marktpartijen verzocht om deze onderzoeksvragen nader uit te werken. Om vergelijking van de resultaten te verbeteren is in deze fase gebruik gemaakt van uniforme werkinstructies om de kostenraming op te bouwen. Daarnaast is betrokken partijen gevraagd de, in hun ogen, belangrijkste risico s in kaart te brengen. Tijdens de marktconsultatie is ook de dialoog gezocht met een aantal publieke partijen met expertise die aanvullend kan zijn op die van marktpartijen dan wel aan wie een wettelijke rol zou kunnen worden toebedeeld. Hierbij kan gedacht worden aan wegbeheer, handhavingstaken, incasso s en privacy-aspecten. In dit kader heeft het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) onderzoek verricht naar inning- incasso en handhavingsaspecten. Met het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is in een vroegtijdig stadium de dialoog gezocht om de verschillende privacy aspecten te bespreken. Rijkswaterstaat heeft vanuit haar kennis en infrastructuur inzichtelijk gemaakt aan welke elementen van een kilometerprijs zij zou kunnen bijdragen. De Inspectie Verkeer en Waterstaat heeft haar kennis over handhaving en ICT ontwikkelingen binnen het professionele vervoer gedeeld. De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) heeft de waarde van een actueel kentekenregister bij de uitvoering van een kilometerprijs zichtbaar gemaakt. Ertico, de Europese branche en kennisorganisatie op het gebied van intelligente transport systemen is gevraagd om overstijgend aan individuele marktpartijen een visie te geven op de marktordening en technische ontwikkelingen van voertuigtechniek en elektronische tolsystemen op korte en langere termijn. 2.3 Wijze van onderbouwing De conclusies van de kostenmonitor zijn gebaseerd op de resultaten van de marktconsultatie en de inbreng van de diverse publieke partijen met dien verstande dat de ramingen van investeringen en operationele kosten volledig afkomstig zijn van de bedrijven. Ter onderbouwing en verifieerbaarheid van de conclusies maken de volgende bijlagen deel uit van de kostenmonitor: lijst van alle partijen die een bijdrage hebben geleverd aan de kostenmonitor en bronvermeldingen [Bijlage A en B]; bevindingen van het technical review Team en de Adviesboard [Bijlagen C1-C2]; verantwoording van het marktconsultatie proces en selectie van deelnemers voor fase 1 en 2 [Bijlage C3]; functioneel programma van eisen (fpve) waarop de deelnemers hun oplossing voor de kilometerprijs hebben gebaseerd en de werkinstructie voor kostenraming [Bijlage C4-C5]; onderzoeksrapportages die 11 marktpartijen hebben opgesteld in fase 2 [Bijlagen D1-D11]; bijdragen van overige partijen aan de Kostenmonitor [Bijlage E]. 10 Kostenmonitor Kilometerprijs
11 3. Resultaten Meest aanbevolen systeem Marktpartijen met uiteenlopende expertises en ervaringen hebben tijdens de marktconsultatie gepresenteerd wat volgens hen mogelijke (technologische) systemen zijn voor realisatie van een kilometerprijs met differentiatie naar tijd, plaats en milieukenmerken. Aan de door marktpartijen nader uitgewerkte oplossingen voor een kilometerprijs (conform fpve) in kosten en ontwerp ligt een zelfde basisconcept ten grondslag. De vier centrale elementen zijn: 1. Voertuigapparatuur 2. Communicatie 3. Facturatie en betaling 4. Handhaving 1. Voertuigapparatuur In het voertuig bevindt zich apparatuur die geografische positie en tijd kan vaststellen. Op basis daarvan kan de verreden afstand en het van toepassing zijnde tarief bepaald worden. Een ruime meerderheid van marktpartijen adviseert om hierbij gebruik te maken van satellietnavigatie (GPS/Galileo) met eventueel nog aanvullende technieken om de betrouwbaarheid/fraudebestendigheid te verbeteren. 2. Communicatie (aangifte en eerste verwerking gegevens) tussen voertuig en centrale rekencentrum Periodiek moeten de relevante gegevens over het weggebruik verstuurd worden naar het centrale rekencentrum (backoffice). Voor deze communicatie zijn verschillende mogelijkheden. Omwille van gebruikersvriendelijkheid en flexibiliteit wordt meestal uitgegaan van mobiele communicatie (GSM/GPRS). 3. Facturatie en betaling In de backoffice worden de verplaatsingsgegevens verder verwerkt om de kosten in rekening te kunnen brengen. De aard van te verwerken gegevens hangt af van het gekozen concept. In sommige ontwerpen worden de positie- en tijdgegevens direct in het voertuig verwerkt tot de grootheden die de verschuldigde prijs bepalen: de verreden totale afstand per tarief. Bij de andere oplossingen worden min of meer ruwe gegevens over plaats en tijd doorgestuurd naar de backoffice. Daar moet dan nog worden bepaald welke afstand is afgelegd en welk tarief van toepassing was (plaats, tijd, voertuigkenmerken). Periodiek (b.v. maandelijks) wordt de rekening opgemaakt en toegezonden aan de kentekenhouder. De kentekenhouder kan de rekening voldoen via gangbare betaalmiddelen als overschrijving of automatische incasso. Een variant met een vooruitbetaald tegoed is ook mogelijk. 11 Kostenmonitor Kilometerprijs
12 4. Handhaving Een actieve vorm van handhaving is nodig om fraude/ontduiking op te sporen en te ontmoedigen. Voor de handhaving kan gebruik worden gemaakt van vaste controleapparatuur op portalen, verplaatsbare apparatuur langs de kant van de weg en mobiele controles. Bovenstaande indeling is bij de marktconsultatie gebruikt in de uniforme ramingstructuur om aangedragen oplossingen te kunnen vergelijken in kosten en functionaliteit. De grootste verschillen tussen de visies van marktpartijen zitten in de eerste twee categorieën: de wijze van registratie van het weggebruik en de wijze van communicatie voor de aangifte daarvan. 3.2 Kosten Tijdens de eerste fase van de marktconsultatie werd de in 2005 gehanteerde kostenmethodiek grotendeels onderschreven. De algemene opinie was dat het goedkoper kon. De kostenindicaties die werden gegeven verschilden onderling sterk in systematiek, detailniveau en mate van onderbouwing. Om die reden zijn 4 marktpartijen in fase 2 van de marktconsultatie gevraagd een ontwerp en kostenraming op te stellen voor een integraal systeem van de kilometerprijs op basis van het fpve en acht miljoen voertuigen. De kostenramingen zijn opgesteld volgens een uniforme ramingsmethodiek zodat ze onderling en met de raming van 2005 vergelijkbaar zijn. Alle systemen zijn gebaseerd op satellietnavigatie. Aan één marktpartij is gevraagd of het ánders kan: bedenk een minimale variant voor de kilometerprijs waarbij gemotiveerd mag worden afgeweken van het fpve. Het fpve herbergt geen keuzen omtrent invulling van taken door private of publieke partijen. Inschakeling van publieke partijen in aanvulling op private partijen ligt voor de hand in gevallen waar dit kostentechnisch (publiekrechtelijke rechtsmiddelen, gebruik bestaande structuren) dan wel maatschappelijk (bevoegdheden, draagvlak, waarborgen privacy) tot optimalisering leidt. De keuzen moeten worden gemaakt alvorens een aanbesteding wordt ingezet. Investeringen Figuur 3.1 toont de door marktpartijen geraamde investeringen ten opzichte van de raming uit Toen werden de investeringen voor een kilometerprijs geraamd op gemiddeld 3 miljard euro met een bandbreedte van 2,2-4,1 miljard euro. Volgens de vijf marktpartijen kunnen de investeringskosten lager dan het gemiddelde van de raming uit Drie marktpartijen komen ongeveer uit op de ondergrens van de raming uit De getoonde minimale variant voldoet niet aan alle functionele eisen. Het voldoet bijvoorbeeld niet aan de Europese Interoperabiliteitsrichtlijn (hierin worden eisen gesteld aan voertuigapparatuur om uiteindelijk te bereiken dat de automobilist met dezelfde apparatuur in alle lidstaten aan tol/beprijzing kan deelnemen) Daarmee is de haalbaarheid van de minimale variant onzeker. 12 Kostenmonitor Kilometerprijs
13 Figuur 3.1 Door vijf marktpartijen geraamde investeringen voor een kilometerprijs ten opzichte van de raming uit De bedragen zijn inclusief BTW en een opslag onvoorzien van 15%. Bij marktpartijen die meerdere varianten uitwerkten is de goedkoopste variant getoond die voldoet aan de functionele eisen. De minimale variant voldoet niet aan alle eisen. De uitwerking van het systeem verschilt per marktpartij Investeringen [Euro x miljoen] Raming 2005 Rapportage Het Kan! Kostenmonitor 2006 Daimler Siemens T-systems Vodafone Efkon 0 voldoet aan functionele eisen (fpve) minimale variant Operationele kosten In 2005 zijn de operationele kosten geraamd in de bandbreedte miljoen per jaar (Figuur 3.2). Volgens twee van de vijf marktpartijen kunnen de operationele kosten substantieel omlaag ten opzichte van de bandbreedte raming uit De overige drie vallen er binnen, waarvan Daimler-Chrysler en Vodafone zich aan de onderkant van de bandbreedte bevinden. De hoofdvraag was of de operationele kosten in redelijke verhouding kunnen staan tot de opbrengsten. Dit is geformuleerd als zo laag mogelijk met een maximum van 5%. Deze vraag is nu niet exact te beantwoorden: het gaat hier om een variabele bandbreedte, onder andere afhankelijk van de mate van variabilisatie van de huidige voertuigbelastingen. Uit Figuur 3.2 blijkt dat marktpartijen over het algemeen lager zitten dan de ramingen van Figuur 3.2 Door vijf marktpartijen geraamde exploitatiekosten voor een kilometerprijs ten opzichte van de raming uit De bedragen zijn inclusief BTW en een opslag onvoorzien van 15%. Bij marktpartijen die meerdere varianten uitwerkten is de goedkoopste variant getoond die voldoet aan de functionele eisen. De minimale variant voldoet niet aan alle eisen. De uitwerking van het systeem verschilt per marktpartij Exploitatiekostenper jaar [Euro x miljoen] Raming 2005 Rapportage Het Kan! aanname 5% van inkomsten Kostenmonitor 2006 T-systems Daimler Vodafone Siemens Efkon voldoet aan functionele eisen (fpve) minimale variant Kanttekeningen Bovenstaande ramingen van marktpartijen moeten als bandbreedte worden beschouwd waartussen de investeringen en exploitatiekosten van een kilometerprijs zich bevinden omdat: de ramingen nog onzekerheden bevatten als gevolg van aannames die marktpartijen moesten doen voor nog niet gemaakte keuzes 13 Kostenmonitor Kilometerprijs
14 ten aanzien van functionaliteit, organisatievorm en belegging van risico s; er ondanks de voorgeschreven uniforme ramingsystematiek verschillen zijn in de wijze waarop marktpartijen inschattingen hebben gemaakt; niet in een consultatieronde, maar pas bij de daadwerkelijke aanbesteding blijkt hoe de werkelijke prijsvorming is. 3.3 Opbouw van de investeringen t.o.v Figuur 3.3 geeft inzicht in de opbouw van de geraamde investeringen door marktpartijen en de raming van Figuur 3.3 Opbouw van de door vijf marktpartijen geraamde investeringen voor een kilometerprijs ten opzichte van de raming uit De bedragen zijn inclusief BTW en een opslag onvoorzien van 15%. Bij marktpartijen die meerdere varianten uitwerkten is de goedkoopste variant getoond die voldoet aan de functionele eisen. De minimale variant (Efkon) voldoet niet aan alle eisen. De uitwerking van het systeem verschilt per marktpartij. In miljoen Bandbreedte Raming 2005 Diversen Handhaving Facturatie en betaling Communicatie, aangifte en verwerking Voertuigapparatuur MAX2005 MIN2005 DAIMLER SIEMENS T-SYSTEMS VODAFONE EFKON Voertuigapparatuur Deze post was en blijft dominant in de investeringskosten. Alle partijen verwachten een dalende trend en de meeste rekenen met netto af fabriek kosten in de range euro t.o.v. de 180 euro uit de raming uit Dit beeld wordt bevestigd door uitkomsten van de specifieke onderzoeken naar de kosten van het voertuigapparaat [Bijlagen D5 en D6]. De verschillen tussen de huidige ramingen zijn nog aanzienlijk, maar grotendeels terug te voeren op functionaliteitskeuzes die samenhangen met het gekozen systeemconcept. Een aantal van de partijen neemt daarnaast aanzienlijke besparingen op door een uitvoering die weinig installatietijd bij het inbouwstation zou vergen, of waarbij de ingebruikname zo eenvoudig is dat het in de meeste gevallen aan de gebruiker zelf kan worden overgelaten. 14 Kostenmonitor Kilometerprijs
15 Communicatie, aangifte en verwerking Hieronder vallen de kosten voor de communicatie tussen voertuigapparaat en backoffice, de voorzieningen voor klantrelatiebeheer en de kosten voor een eventueel aanvullend systeem voor incidentele gebruikers. De meeste partijen komen hier tot hogere investeringskosten dan de raming uit Deze verschillen zijn voor een groot deel terug te voeren op een andere toewijzing van kosten aan de hoofdcategorieën. Verder lopen de inschattingen voor de omvang van klantrelatiebeheer en een secundair aangiftesysteem voor buitenlandse kentekens en bijzondere categorieën voertuigen uiteen. De getoonde oplossingen van Daimler-Chrysler en Efkon maken geen gebruik van mobiele communicatie, maar van het uitwisselen van een gegevensdrager c.q. van korte-afstands communicatie bij benzinestations om verbruikgegevens uit te wisselen met de backoffice. In plaats van investeringen voor mobiele communicatie zijn er bij deze oplossingen kosten geraamd voor de bijbehorende infrastructuur. Handhaving Alle partijen ramen significant lagere kosten voor handhaving t.o.v. de raming uit In het algemeen wordt een lagere controle-intensiteit nodig geacht dan destijds geraamd, met name voor wat betreft de (relatief dure) vaste handhavingsopstellingen. 3.4 Opbouw van de exploitatie kosten t.o.v Figuur 3.4 geeft inzicht in de opbouw van de exploitatiekosten. Meest in het oog springend zijn de jaarlijkse kosten voor communicatie tussen het voertuigapparaat en de backoffice, aangifte, verwerking, facturatie en betaling Figuur 3.4 Opbouw van de door vijf marktpartijen geraamde exploitatiekosten per jaar ten opzichte van de raming uit De bedragen zijn inclusief BTW en een opslag onvoorzien van 15%. Bij marktpartijen die meerdere varianten uitwerkten is de goedkoopste variant getoond die voldoet aan de functionele eisen. De minimale variant (Efkon) voldoet niet aan alle eisen. De uitwerking van het systeem verschilt per marktpartij. In miljoen Bandbreedte Raming 2005 Diversen Handhaving Facturatie en betaling Communicatie, aangifte en verwerking Voertuigapparatuur MAX2005 MIN2005 DAIMLER SIEMENS T-SYSTEMS VODAFONE EFKON 15 Kostenmonitor Kilometerprijs
16 Voertuigapparaat Doordat de investeringskosten voor het voertuigapparaat lager geraamd worden, vallen ook de operationele kosten als gevolg van vervanging, reparatie en nieuwe gebruikers bij alle partijen lager uit. Communicatie, aangifte en verwerking Deze kostenpost wordt door de meeste partijen hoger geraamd dan in de raming uit 2005, waarbij ook de onderlinge verschillen aanzienlijk zijn. Het belangrijkste verschil is gelegen in de inschattingen voor de abonnementskosten van mobiele datacommunicatie. De inschattingen lopen uiteen van 7,50 tot 36 euro per gebruiker per jaar. Mobiele operators bieden nu al vergelijkbare diensten voor ongeveer 20 euro per jaar. Sommige partijen stellen echter dat het daarbij gaat om restcapaciteit van het mobiele netwerk, terwijl bij 8 miljoen of meer nieuwe gebruikers grote nieuwe investeringen nodig zouden zijn. In de getoonde oplossingen van Daimler-Chrysler en Efkon wordt geen gebruik gemaakt van mobiele communicatie maar van het uitwisselen van een gegevensdrager c.q. korte-afstands communicatiesystemen bij benzinestations. Hier is geen sprake van kosten voor mobiele communicatie, maar wel andere kosten voor het beheren van een speciale infrastructuur voor het uitwisselen van de gegevens. Facturatie en betaling In de raming uit 2005 kwamen de all-in kosten per factuur d.w.z. inclusief kosten betalingsverkeer en kosten voor invordering uit op ca. 1,20. Een recente gedetailleerde raming van het CJIB komt nog iets lager uit: afhankelijk van het volume 1,02-1,11 per factuur. Er is hierbij rekening gehouden met besparingen door voor een groot deel gebruik te maken van elektronische facturen. Drie van de huidige ramingen gaan uit van kosten in dezelfde orde van grootte, waarbij de onderlinge verschillen verklaard worden door verschillen in het factuurritme (1 x per maand, 1 x per twee maanden of zelfs 1 x per kwartaal). Twee partijen komen aanzienlijk hoger uit. De oorzaak van het verschil is voornamelijk gelegen in de aanname dat de kilometerprijs in een privaatrechtelijke context wordt uitgevoerd. De eerste aanname zorgt ervoor dat invordering een bewerkelijk en kostbaar proces is, waardoor een voorkeur bestaat voor dure betaalmiddelen waarbij de betaling gegarandeerd is, zoals een creditcard. Daimler-Chrysler gaat er in tegenstelling tot de ramingssystematiek wel vanuit dat de uitvoerende partij garant moet staan voor 100% van de theoretische inkomsten en rekent daarom een niet hefbaar/inbaar bedrag van circa 100 miljoen euro tot de operationele kosten. Handhaving Alle partijen komen hier tot aanzienlijk lagere kosten t.o.v. de raming uit Dit komt doordat de jaarlijkse inspectie van de voertuigapparatuur niet, of beperkt wordt uitgevoerd. Als gevolg van de lagere investeringen voor controlesystemen, vallen verder bij alle partijen ook de onderhoudskosten voor deze systemen lager uit. 16 Kostenmonitor Kilometerprijs
17 3.5 Gevoeligheidsanalyse Tijdens de marktconsultatie brachten marktpartijen vrijwel unaniem de volgende kostenverhogende factoren voor de kilometerprijs onder de aandacht: Voertuigapparaat. De aanschafkosten, installatiekosten, keuringsfrequentie en levensduur werken door in ruim 8 miljoen voertuigen. Dat maakt het voertuigapparaat in 2005 en ook in deze marktconsultatie tot dominante post in de investeringen. Hier past de kanttekening dat de samenhang bewaakt moet worden. Het ontwerp van het totale systeem van de kilometerprijs beïnvloedt de specificaties van het voertuigapparaat. Beschouw de investeringskosten van het voertuigapparaat daarom in samenhang met de overige investeringen in het totale systeem en de jaarlijkse exploitatiekosten die met de gekozen uitwerking zijn gemoeid. Mate van tariefdifferentiatie. Een complexe tariefstructuur stelt hogere eisen aan de nauwkeurigheid van plaatsbepaling en onderhoud van geografische informatie. Dit kan leiden tot extra componenten in het voertuig en langs de weg. In tweede instantie leidt dit tot grotere complexiteit van de backoffice en een grotere intensiteit van interacties met de klant. Complexe tariefdifferentiatie is mogelijk, maar een veel gehoord advies van marktpartijen luidt: houd het simpel, ook in het belang van een goede gebruikersacceptatie. Alle motorvoertuigen. Het moeten treffen van speciale voorzieningen in de vorm van een separaat secundair aangiftesysteem of de uitgifte van een tijdelijk voertuigapparaat voor bezitters van een buitenlands kenteken en bijzondere categorieën Nederlandse voertuigen met een uitzonderingspositie maakt hen tot dure deelnemers aan het systeem. Zichtbaarheid van het actuele tarief in het voertuig. Dit verhoogt de complexiteit van het systeem en beperkt de keuzevrijheid voor eenvoudige kosteneffectieve oplossingen. Marktpartijen geven aan dat kostenbewustzijn en acceptatie eerder worden bereikt met een simpel systeem met eenvoudige tariefstructuur dan actuele zichtbaarheid in het voertuig. Veel genoemd alternatief: website met beschermde toegang tot gebruiksgegevens. Interoperabiliteitsrichtlijn. De Europese interoperabiliteitsrichtlijn sluit mogelijk een aantal kosteneffectieve oplossingen uit. Hierbij moet aangetekend worden dat de discussie rond de zogenaamde Europese Elektronische Tolheffingsdienst nog niet is uitgekristalliseerd. Het systeem zoals dat wordt voorzien is nog nergens operationeel op de schaal zoals die in Nederland wordt voorzien. Dit maakt het essentieel om zicht te krijgen op de wisselwerking tussen bovengenoemde factoren. Praktijktesten lijken daarvoor onontbeerlijk. 17 Kostenmonitor Kilometerprijs
18 3.6 Risico s In de marktconsultatie zijn de risico s van de landelijke invoering van de kilometerprijs nadrukkelijk aan de orde gekomen. De complexe maatschappelijke en technologische context van de kilometerprijs vereist een diepgaande (en ook periodieke) analyse van belangrijkste projectrisico s en beheersmaatregelen. Conform de rapportageregeling grote projecten zal informatie over de aan het project verbonden risico s en de wijze van projectbeheersing aan de tweede kamer worden verstrekt. De drie belangrijkste groepen risico s die marktpartijen noemen zijn: - Te plotselinge of grootschalige implementatie (big bang) brengt grote risico s mee in termen van maatschappelijke acceptatie en een uitrol van techniek die nog niet op deze schaal is ingevoerd. - Het verenigen van teveel wensen in de kilometerprijs leidt onbedoeld tot een te complex systeem (techniek, tariefstructuur etc.) met risico s van kostenoverschrijding en verlies van gebruikersacceptatie tot gevolg. - Het verschuiven van systeemeisen nadat aanbestedingtraject is ingegaan leidt tot kostenverhogingen en uitstel van de invoering. De beheersing van de risico s moet tot uiting komen in het constant monitoren van de voortgang en het voorleggen van bepalende stappen voor investeringen in de besluitvorming conform de procedureregeling grote projecten. Naast risico s moet ook zicht worden gehouden op kansen. Invoering van een kilometerprijs heeft directe baten ten aanzien van milieu, congestie en investeringen in het wegennet. Indirect biedt een kilometerprijs, met in achtneming van de privacy eisen, diverse mogelijkheden voor dienstverlening en voor het rationaliseren van investeringsbeslissingen in infrastructuur. 18 Kostenmonitor Kilometerprijs
19 4. Conclusies en aanbevelingen Conclusies De kostenmonitor is opgesteld op grond van informatie van deskundige marktpartijen die in een intensief proces van marktconsultatie bij de kostenmonitor zijn betrokken. Daarnaast is nuttige inbreng geleverd door een aantal publieke partijen met relevante kennis van (aspecten van) de kilometerijs. Dit proces heeft een veelheid aan waardevolle informatie opgeleverd waarvan het belang groter is dan kort kan worden verwoord in deze rapportage. Deze informatie dient bij te nemen vervolgstappen diepgaander te worden bestudeerd en besproken. Meer dan 40 bedrijven hebben hun visie willen delen op verschillende keuzen en kosten die samenhangen met de introductie van een kilometerprijs. De mogelijkheden en de prijskaartjes zijn geconcretiseerd. De opdracht van de kostenmonitor bestond uit de behandeling van de volgende hoofdvragen: Kunnen de invoeringskosten aanzienlijk lager uitvallen dan de geraamde 3 miljard euro in 2005? Staan de uitvoerings - en handhavingkosten in redelijke verhouding tot de opbrengsten: zo laag mogelijk met een maximum van 5 procent? Daarnaast was er de opdracht om de afhankelijkheden tussen enerzijds de kosten en anderzijds de functionaliteit en prestaties van het systeem in beeld te brengen. De marktconsultatie heeft het inzicht opgeleverd dat er een functionele kilometerprijs naar plaats, tijd en milieukenmerk van het voertuig mogelijk is tegen investeringen van rond de 2 miljard euro. Dit is eenderde lager dan het gemiddelde van de raming in Ook de operationele kosten worden nu lager geraamd dan in De kosten gaan de goede kant op, maar we zijn er nog niet. De gevoeligheidsanalyse laat zien dat met name het voertuigapparaat en de complexiteit van het systeem, bijvoorbeeld ten aanzien van tariefdifferentiatie, zichtbaarheid van het tarief en een secundair systeem voor speciale doelgroepen, kostenverhogend werken. De kosten voor de voertuigapparatuur blijven zeer bepalend voor de totale investeringen van een kilometerprijs. Door ontwikkelingen in de markt en technologie is op dit punt een duidelijk dalende trend zichtbaar. Op langere termijn bestaat het perspectief dat voertuigen al 19 Kostenmonitor Kilometerprijs
20 af-fabriek met de voor de beprijzing noodzakelijke functionaliteit zijn uitgerust, waardoor de kosten verder kunnen dalen. De ramingen van marktpartijen in deze marktconsultatie moeten niet individueel maar als bandbreedte worden beschouwd waartussen de investeringen en exploitatiekosten van een kilometerprijs zich bevinden. De ramingen bevatten nog onzekerheden als gevolg van aannames die marktpartijen moeten doen voor nog niet gemaakte keuzes ten aanzien van functionaliteit, organisatievorm en belegging van risico s. Ondanks de voorgeschreven uniforme ramingsystematiek zijn er verschillen in de wijze waarop marktpartijen hebben geraamd. Bovendien is niet een consultatieronde, maar een aanbesteding in competitie in de toekomst de ultieme test om de werkelijke marktprijs voor de invoering van de kilometerprijs te verkrijgen. 4.2 Aanbevolen vervolgstappen Met deze marktconsultatie is een relevante stap gezet ter voorbereiding van besluitvorming over de invoering van een kilometerprijs. Deze voorbereiding is echter nog niet voltooid. Op grond van deze kostenmonitor wordt daarom aanbevolen: 1. Van de kostenmonitor kennis te nemen als een eerste vergelijking tussen de raming 2005 en de huidige ontwikkelingen 2. scenario s en keuzes uit te werken - om op termijn eventueel een verantwoorde aanbesteding te kunnen starten - op het gebied van aanbestedingsstrategie, de rolverdeling publiek/privaat, de handhavingstrategie en de juridische vormgeving van het systeem 3. risicobeheersing uit te werken in samenhang met een verkenning van een verantwoorde implementatiestrategie; 4. praktijktesten uit te voeren om verder inzicht te verwerven in gebruikersvriendelijkheid, logistiek, tariefstructuur, doelgroepen, handhaving, techniek, privacy-aspecten en systeemontwerp. De stap naar praktijktesten is essentieel om de logistieke en technisch complexe uitdaging van een landelijke kilometerprijs succesvol te kunnen voorbereiden. Na besluitvorming over wettelijke basis en tariefstructuur van de kilometerprijs alsmede de rolverdeling tussen private en publieke partijen (marktordening), is het mogelijk zinvol om opnieuw een kostenmonitor uit te voeren als voorbereiding op een eventuele aanbesteding. 20 Kostenmonitor Kilometerprijs
21 Bijlage A Deelnemerslijst marktconsultatie A.1 Fase 1 De volgende organisaties worden bedankt voor hun inbreng in fase 1: rec # Naam Vestigingsplaats land 1 THALES Brétigny sur Orge Frankrijk 2 Tomtom Amsterdam Nederland 3 Alcatel Telecom Nederland B.V. Rijswijk Nederland 8 Technolution Gouda Nederland 9 Panasonic Automotive Systems Europe GmbH Haar Duitsland 10 FELA Management AG Diessenhofen Zwitserland 11 ARS Traffic & Transport Technology BV Den Haag Nederland 12 Kapsch TrafficCom AG Wenen Oostenrijk 13 Peek Traffic B.V. Amersfoort Nederland 15 EFKON AG Graz Oostenrijk 16 COFIROUTE Sevres Frankrijk 19 NAVTEQ B.V. Veldhoven Nederland 20 STOK Alkmaar Nederland 21 ACCESS (NedMobiel-Brisa-Westerscheldetunnel) Son Nederland 22 TIP Systems B.V. / Wiebren de jonge Almere Nederland 23 BT Nederland N.V. Amsterdam Nederland 24 T-Systems/ Satellic Vianen Nederland 25 Q-Free ASA Trondheim Noorwegen 26 DELPHI Grundig Bad Salzdetfurth Duitsland 27 Siemens Nederland N.V. Den Haag Nederland 28 Fujitsu Services B.V. Maarssen Nederland 29 Rabobank Nederland Utrecht Nederland 30 Sanef Paris Frankrijk 31 Serco Integrated Transport Hook Verenigd Koninkrijk 32 Blaupunkt GmbH Hildesheim Duitsland 35 IBM Almere Nederland 37 Vialis Haarlem Nederland 38 Koninklijke BAM groep nv Culemborg Nederland 39 consortium KPN/TNO/Capgemini Den Haag Nederland 42 Semel OY Vantaa Finland 44 omp computer GmbH Paderborn Duitsland 45 Interpay Nederland B.V. Utrecht Nederland 47 LogicaCMG Nederland B.V. Rijswijk Nederland 48 DaimlerChrysler Services Mobility Management GmbH Berlijn Duitsland 50 ASFINAG Verkehrsinfrastrukturberatungs und beteil Wenen Oostenrijk 51 Dornier Consulting GmbH Berlijn Duitsland 52 Auto-Tracer /Remote Europe De Meern Nederland 53 ARCADIS Infra BV Amersfoort Nederland 54 VodafoneGroup R&D Maastricht Nederland 57 TÜV InterTraffic GmbH Keulen Duitsland 58 mm-lab GmbH Kornwestheim Duitsland 59 VITRONIC Wiesbaden Duitsland 21 Kostenmonitor Kilometerprijs
22 A.2 Fase 2 De volgende organisaties zijn in fase 2 uitgenodigd voor het uitvoeren van een nadere verdiepingsslag op een zevental onderzoeksvragen (betaalde onderzoeksopdrachten). rec # Naam Onderzoeksopdracht fase 2 Nummer van de 24 T-Systems/ Satellic 1] Integraal systeemconcept kilometerprijs uitwerken en ramen (Total system costs) 27 Siemens Nederland N.V. 1] Integraal systeemconcept kilometerprijs uitwerken en ramen (Total system costs) 48 DaimlerChrysler Services Mobility Management GmbH 1] Integraal systeemconcept kilometerprijs uitwerken en ramen (Total system costs) 54 VodafoneGroup R&D 1] Integraal systeemconcept kilometerprijs uitwerken en ramen (Total system costs) Rapportbijlage: D1 D2 D3 D4 8 Technolution 2] OBU ontwerp en kosten (OBU design and costs) D5 58 mm-lab GmbH 2] OBU ontwerp en kosten (OBU design and costs) D6 11 ARS Traffic & Transport Technology BV 3] Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van plaatsbepaling en afstandsmeting (System accuracy and reliability) D7 21 ACCESS (NedMobiel-Brisa- Westerscheldetunnel) 4] Invoeringsstrategie (Implementation scenarios) D8 31 Serco Integrated Transport 5] Naleving en handhaving (Compliance and enforcement) D9 25 Q-Free ASA 6] Ontwikkelingen in voertuig telematica (Integration with in-car platforms) D10 15 EFKON AG 7] Kan het anders? Verkenning van minimale variant voor de kilometerprijs (Minimum scenario for the KMP) D11 22 Kostenmonitor Kilometerprijs
23 Bijlage B Geraadpleegde organisaties / bronnen B.1 Organisaties De volgende organisaties worden bedankt voor het delen van inzichten en expertise ten behoeve van de kostenmonitor: - Ertico - Connekt - Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) - Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) - Ministerie van Financiën - Ministerie van Binnenlandse Zaken en Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) - College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) - Rijkswaterstaat - Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) B.2 Bronnen Het Kan!, ( It is possible ), Eindrapportage Techniek, Organisatie, Handhaving en Kosten van Anders Betalen voor Mobiliteit en Bijlagenrapport Het Kan! ; LogicaCMG, Cap-Gemini, Get ID; 14 juni Brief van de Minister van Verkeer en Waterstaat aan de Tweede Kamer inzake werkprogramma Anders Betalen voor Mobiliteit; 8 maart Nota Mobiliteit Deel IV Na kabinetsbesluit vastgestelde PKB; 16 februari Europees Parlement en Europese Raad, Richtlijn 2004/52/EG, Betreffende de interoperabiliteit van elektronische tolheffingssystemen voor het wegverkeer in de gemeenschap, 29 april Kostenmonitor Kilometerprijs
24 B.3 Lijst van gebruikte afkortingen Afkorting Volledige naam Toelichting CBP CJIB fpve GPRS GPS College Bescherming Persoonsgegevens Centraal Justitieel Incassobureau Functioneel Programma van Eisen Global Packet Radio Service Global Positioning System Tentatief programma van eisen voor de Kilometerprijs dat gebruikt is voor de marktconsultatie. Standaard voor mobiele datacommunicatie over GSM- netwerken Systeem voor positiebepaling m.b.v. satellieten GSM Global System Mobile Standaard voor mobiele communicatie KLPD RDW Korps Landelijke Politiediensten Rijksdienst voor het Wegverkeer 24 Kostenmonitor Kilometerprijs
25 Bijlage C Toelichting en verantwoording marktconsultatie proces C.1 Eindadvies van de Adviesboard Eindoordeel met betrekking tot het consultatieproces kostenmonitor De Adviesboard Anders betalen voor Mobiliteit heeft de rapportage van de activiteiten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat beoordeeld. Deze rapportage is neergelegd in het rapport met de werktitel Het kan goedkoper*. Naar de opvatting van de Adviesboard geeft de rapportage een getrouw beeld van de activiteiten zoals deze in de periode 10 april september 2006 aan de Adviesboard ter advisering zijn voorgelegd met betrekking tot het consultatieproces van marktpartijen rond de ontwikkeling van een kostenmonitor in het kader van het project Anders betalen voor Mobiliteit, een onderdeel van de eerder in 2005 en 2006 door de Staten Generaal vastgestelde Nota Mobiliteit. Daarbij merken wij op dat de marktconsultatie los dient worden gezien van een eventueel aanbestedingsproces. Het is één van de uitgangspunten van de marktconsultatie dat de resultaten daarvan zuiver voor politieke besluitvorming zullen worden gebruikt. Pas nadat besluitvorming plaats heeft gevonden over een toekomstige voorbereiding van invoering van beprijzing kan worden besloten tot de start van een aanbesteding. De afstand tussen deze marktconsultatie en een toekomstige aanbesteding is zodoende zowel qua inhoud als qua tijdstip groot. Als laatste, maar daarmee niet het minste punt zijnde, hechten wij er aan te melden dat de Adviesboard niet alleen waardering heeft voor de intensiteit van het overleg met de marktpartijen maar ook voor de zorgvuldigheid waarmeer dit heeft plaatsgevonden en is uitgevoerd door het projectteam van het Ministerie. Namens de Adviesboard Mr. P.A. Nouwen Voorzitter (tekst van de brief van de Adviesboard d.d , kenmerk AdAbvM/060905/14) *De vermelde werktitel is gewijzigd in Kostenmonitor Kilometerprijs. 25 Kostenmonitor Kilometerprijs
26 C.2 Bevindingen van het Technical Review Team Technical Review Team Assessment Management Summary The Technical Review Team (TRT) has briefly reviewed the detailed supplier reports [Appendixes D1-D11] and considered in some detail the draft English version of the "Kostenmonitor Kilometerprijs" Report prepared by the "Anders Betalen voor Mobiliteit" project group. Overall, our view is that the Summary Report provides a representative account of the market consultation exercise and presents a balanced assessment of the disparate set of inputs from the seven Work Packages and eleven commissioned reports. The TRT welcomes the process of involving industry in the determination of potential costs for a national distance-charging scheme for the Netherlands through this market consultation process. The level of industry interest and participation is seen as encouraging. The market remains interested in contributing towards programmes where they believe that there will be a prospect of generating real business in the short to medium term." The Functional Requirements provided a broad view of the nature of the envisaged system and gave industry considerable freedom in terms of its ability to think creatively about technical and organisational options to develop such a scheme. There is a wide variety of ideas represented within the contributory supplier reports whilst at the same time involving a restricted set of technology solutions that focus on distance charging in a free flow context. The TRT view is that the costs provided by the suppliers provides a firm baseline on which to move forward, and support the Key Message from the Ministry Report that: the figures are well founded; variations exist in the assumptions used by the various parties and hence affect these headline costs; the real costs will only be determined as part of a full procurement. The TRT has identified the following concerns in the context of the Ministry Report: that some potential technical scenarios have not been considered and others include some that are outside the scope of the European Directive on Interoperability; the solutions focus more on 'established wisdom' for technical and operational solutions presented; the up front 2.2bn Euro capital cost and 5% operational cost targets may have constrained the solutions presented; the absence of a clear architectural and organisational design, detailed functional requirements and clear contracting approach will have an impact on the ultimate capital and operational costs e.g.: lack of clarity on whether the scheme should be tax or fee-based ; potential charging of foreign vehicles; and, possible requirements of the EETS. The TRT believes that the results to date provide a firm reference on which to move ahead and define a programme in more detail. Some potential areas for future consideration and research have been discussed with the Ministry team. September 12 th 2006 Paul Potters ITS Netherlands (Delft) - Chairman Duncan Matheson PA Consulting Group (London) Jack Opiola Booz-Allen-Hamilton (London) 26 Kostenmonitor Kilometerprijs
27 C.3 Procesbeschrijving marktconsultatie (op cd-rom) Toelichting en verantwoording van de werkwijze van de marktconsultatie. (zie cd-rom->bestand: C3_Procesbeschrijving...) C.4 Functioneel Programma van Eisen (op cd-rom) Deelnemers aan de marktconsultatie konden hun bijdragen oriënteren op onderstaand Engelstalig Concept programma van Eisen: Requirements Specification Anders Betalen voor Mobiliteit (version 0.2 draft; 27 maart 2006). Het programma van eisen is een functionele omschrijving van Platformvariant 5: een kilometerprijs naar tijd, plaats en milieukenmerken van het voertuig. (zie cd-rom->bestand: C4_Functional_requirements) C.5 Referentieraming en werkinstructies (op cd-rom) Toelichting van de raming uit 2005 in kostenposten en gevolgde werkwijze. (zie cd-rom->bestand: C5_Toelichting op raming 2005) Spreadsheet met ramingssystematiek voor de marktconsultatie die vergelijking onderling en met de raming van 2005 mogelijk maakt. (zie cd-rom->bestand: C5_Cost Format Excel sheet) 27 Kostenmonitor Kilometerprijs
28 28 Kostenmonitor Kilometerprijs
29 Bijlage D Rapportbijlagen van 11 marktpartijen (op cd-rom) D.1 Fase 2 rapportage door Satellic / T-systems, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept (zie cd-rom->bestand: D1_Report_topic1_T-SYSTEMS) D.2 Fase 2 rapportage door Siemens Nederland, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept (zie cd-rom->bestand: D2_Report_topic1_SIEMENS) D.3 Fase 2 rapportage door DaimlerChrysler Services Mobility Management GmbH, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept (zie cd-rom->bestand: D3_Report_topic1_DAIMLERCHRYSLER) D.4 Fase 2 rapportage door Vodafone Group R&D, onderzoeksopdracht 1: integraal systeemconcept (zie cd-rom->bestand: D4_Report_topic1_VODAFONE ) D.5 Fase 2 rapportage door Technolution, onderzoeksopdracht 2: ontwerp en kosten van het voertuigapparaat (OBU) (zie cd-rom->bestand: D 5_Report_topic2_TECHNOLUTION.) D.6 Fase 2 rapportage door mm-lab GmbH, onderzoeksopdracht 2: ontwerp en kosten van het voertuigapparaat (OBU) (zie cd-rom->bestand: D6_Report_topic2_MMLAB ) 29 Kostenmonitor Kilometerprijs
30 D.7 Fase 2 rapportage door ARS Traffic & Transport Technology BV, onderzoeksopdracht 3: Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van plaatsbepaling en afstandsmeting (zie cd-rom->bestand: D7_Report_topic3_ARS.) D.8 Fase 2 rapportage door ACCESS (NedMobiel- Brisa-Westerscheldetunnel), onderzoeksopdracht 4: Invoeringsstrategie (zie cd-rom->bestand: D D8_Report_topic4_ACCES ) D.9 Fase 2 rapportage door Serco Integrated Transport, onderzoeksopdracht 5: Naleving en handhaving (zie cd-rom->bestand: D9_Report_topic5_SERCO.) D.10 Fase 2 rapportage door Q-Free ASA, onderzoeksopdracht 6: Ontwikkelingen in voertuig telematica (zie cd-rom->bestand: D10_Report_topic6_QFREE ) D.11 Fase 2 rapportage door EFKON AG, onderzoeksopdracht 7: Kan het anders? Verkenning van een minimale variant voor de kilometerprijs (zie cd-rom->bestand: D11_Report_topic7_EFKON ) 30 Kostenmonitor Kilometerprijs
31 Bijlage E Overige rapportbijlagen (op cd-rom) E.1 Rapportage van het Centraal Justitieel Incassobureau. Verkenning van de rol van het CJIB in kilometerbeprijzing. (zie cd-rom->bestand: E1_Rapport_CJIB..) E.2 Essay van Ertico. Towards a next generation of road-pricing. (zie cd-rom->bestand: E2_Essay_ERTICO.) 31 Kostenmonitor Kilometerprijs
Kostenmonitor Kilometerprijs
abcdefgh Personenvervoer Kostenmonitor Kilometerprijs Uitgebracht door de projectorganisatie Anders Betalen voor Mobiliteit 15 september 2006 abcdefgh Personenvervoer Kostenmonitor Kilometerprijs Uitgebracht
Nadere informatieProcesbeschrijving Marktconsultatie
abcdefgh Personenvervoer Procesbeschrijving Marktconsultatie Bijlage C3 bij de Kostenmonitor Kilometerprijs 1 september 2006 abcdefgh Personenvervoer Procesbeschrijving Marktconsultatie Bijlage C3 bij
Nadere informatieAchtergrondrapportage Marktconsultatie "Anders Betalen voor Mobiliteit"
abcdefgh Personenvervoer Achtergrondrapportage Marktconsultatie "Anders Betalen voor Mobiliteit" Uitgebracht n.a.v. de Kostenmonitor Kilometerprijs 2006 9 november 2006 Status: Werkdocument voor Kennisborging
Nadere informatieSmart Mobility. Marije de Vreeze Connekt / ITS
Smart Mobility Marije de Vreeze Connekt / ITS Netherlands Samenleving verandert Business modellen veranderen Klimaatverandering Bron: Nico Larco, 2018 Bron: Nico Larco, 2018 Waarom? Economy Accessibility
Nadere informatieOlde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol. Datum: dd-mm-jj
BUSINESS CASE: Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum: LET OP: De bedragen in deze business case zijn schattingen op grond van de nu beschikbare kennis en feiten.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 305 Mobiliteitsbeleid Nr. 262 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieBijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland
Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst
Nadere informatieDigitaal is het nieuwe normaal...ook internationaal
Digitaal is het nieuwe normaal....ook internationaal Tafel Internationaal 28 november 2016 Xander van der Linde Roy Tomeij Welke NL-overheid verdient onze taart? Waarover vandaag in gesprek? A. Welke urgentie
Nadere informatieSlimme straatverlichting voor de stad van morgen
Slimme straatverlichting voor de stad van morgen Organisatie van technologisch geïnspireerde bedrijven in België Aeronautics, Space, Security & Defence industries 1800 lidbedrijven in 6 industrieën Building,
Nadere informatieIntroduction Henk Schwietert
Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile
Nadere informatieOnderzoek flexibel gebruik MNC's. Verlagen van overstapdrempels voor M2M Rudolf van der Berg december 2010
Onderzoek flexibel gebruik MNC's Verlagen van overstapdrempels voor M2M Rudolf van der Berg december 2010 Centrale vraag Het verkrijgen van inzicht in de invloed van het gebruik van MNC s voor de markt
Nadere informatieJOB OPENING OPS ENGINEER
2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende
Nadere informatieKPMG PROVADA University 5 juni 2018
IFRS 16 voor de vastgoedsector Ben u er klaar voor? KPMG PROVADA University 5 juni 2018 The concept of IFRS 16 2 IFRS 16 Impact on a lessee s financial statements Balance Sheet IAS 17 (Current Standard)
Nadere informatieRSU Placement Guidelines
RSU Placement Guidelines 25 oktober 2016 Yvonne Dierikx, Jaap Vreeswijk en Ruben van Ardenne Inhoud - Achtergrond - Doel projecteringsrichtlijn - Aanpak - Voorbeeld A16 - Case - Aannames - Projecteringsontwerp
Nadere informatieStand van zaken interregionaal project kilometerheffing
Stand van zaken interregionaal project kilometerheffing februari 2014 1. Inleiding Politiek Akkoord ter hervorming van de Verkeersbelastingen van 21 januari 2011 Invoering van een intelligente kilometerheffing
Nadere informatieDe proef. Spitsmijden is een proef waarbij wordt onderzocht of automobilisten te verleiden zijn om de spits te mijden.
De proef Spitsmijden is een proef waarbij wordt onderzocht of automobilisten te verleiden zijn om de spits te mijden. 2 Doelstellingen Algemeen: Uitbreiden van het repertoire sturingsinstrumenten weggebruik
Nadere informatieOnderzoek 14 C methode biogeenbepaling
ECN-C--06-020 Onderzoek 14 C methode biogeenbepaling Eindrapport project F.P. Bakker Opgesteld door: Revisies Goedgekeurd door: F.P. Bakker Geverifieerd door: J.J. Saurwalt Vrijgegeven door: ECN Engineering
Nadere informatieEnterprisearchitectuur
Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope
Nadere informatieINFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)
INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets
Nadere informatieBusiness case modelcasus
1/5 Modelcasus Van Bleek fabriek - Business Case Business case modelcasus Inleiding De Business case geeft antwoord op de vraag of het financiële resultaat over de gehele levensduur van het project voldoende
Nadere informatieCtrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie
Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie 1 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technische hype cycles 2 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technologische trends en veranderingen Big data & internet
Nadere informatieVALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E
VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering
Nadere informatieGemeente Ridderkerk Controle jaarrekening Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt
Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening 2018 Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt Status van de controle Raad Gemeente Ridderkerk 2018 - bevindingen jaarrekening 1
Nadere informatieIntroduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL
Introduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL Wilma Fokker, IBM account manager BA Ton Rijkers, Business Project Manager EMI Music IBM Cognos Express Think big. Smart small. Easy to install pre-configured
Nadere informatieFOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT
1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on
Nadere informatieVervangen van het systeem van (MRB en) Provinciale opcenten
Aan de minister van Verkeer en Waterstaat Zijne Excellentie C.M.P.S. Eurlings Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Zoetermeer, 15 mei 2008 Geachte heer de Minister, Inmiddels is er enige tijd verstreken tussen
Nadere informatieGeneral info on using shopping carts with Ingenico epayments
Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an
Nadere informatieValue Management: instrument voor snelle en goede besluitvorming
Value Management: instrument voor snelle en goede besluitvorming Toepassing in de MIRT Verkenning Calandbrug Timme Hendriksen [ProRail] Michael van de Paverd [I&M PP] Sessie: Value Management (VM) Even
Nadere informatieWij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois
Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen
Nadere informatieWindows Server 2003 EoS. GGZ Nederland
Windows Server 2003 EoS GGZ Nederland Inleiding Inleiding Op 14 juli 2015 gaat Windows Server 2003 uit Extended Support. Dat betekent dat er geen nieuwe updates, patches of security releases worden uitgebracht.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 552 Wijziging van enkele belastingwetten en enige andere wetten (Belastingplan 2017) Nr. 81 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN Aan
Nadere informatieCSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden
CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende
Nadere informatieBuilding the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event
Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain
Nadere informatieWorkshop Ruimte voor verbeelding. ICTU / GBO 9 april 2009
Workshop Ruimte voor verbeelding ICTU / GBO 9 april 2009 Aanleiding Programma Kabinet neemt toegenomen administratieve lasten en regeldruk van ondernemers serieus Er zijn diverse overheidsacties in het
Nadere informatieBusiness as (un)usual
Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?
Nadere informatiewww.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur
www.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur Efficiëntie Meegaan met de tijd Mobiliteit De markt verandert evenals onze manier van werken. Het leven wordt mobieler en we
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 000 XII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (XII) voor het jaar 2012 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER
Nadere informatieSpotlight on your business
Spotlight on your business Logistieke bedrijfsruimte op zichtlocatie vlakbij Goodman Logistics Centre Centrale locatie aan de A9 en A200 Vanaf 7.500 m 2 tot 60.000 m 2 aaneengesloten 3 miljoen klanten
Nadere informatieTesten en BASEL II. Dennis Janssen. Agenda. Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen
Testen en BASEL II Dennis Janssen Test Research Centre LogicaCMG 1 Agenda Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen BASEL II als hulpmiddel om positie testen te versterken Samenvatting 2 1 Basel
Nadere informatieUITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee
UVA AMSTERDAM CENTRE FOR INSURANCE STUDIES (ACIS) UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS EN PENSIOENFONDSEN UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG Bart Joosen 17 mei 2019 # Het begint
Nadere informatieSERVICEPROVIDER IN VM (2.0) Mark Grefhorst BD Manager
SERVICEPROVIDER IN VM (2.0) Mark Grefhorst BD Manager WAT WIJ DOEN Een onafhankelijke leverancier van slimme mobiliteitstechnologie & data op weg naar autonome en gedeelde mobiliteit, het maximale halen
Nadere informatieIFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten
IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice
Nadere informatieMarktscan toldossier. Bevindingen 15 april 2014
Marktscan toldossier Page 1 Bevindingen 15 april 2014 Ask yourself ''If I had only sixty seconds on the stage, what would I absolutely have to say to get my message across" Jeff Dewar ANPR Techniek Page
Nadere informatieDRIVEN BY AMBITION ZONDER EEN BEGRIP VAN WAARDE RESTEERT PRIJS ALS ENIG ONDERSCHEID (EN IS ELKE PRIJS TE HOOG!!).
DRIVEN BY AMBITION WOENSDAG 11 MEI INN STYLE, MAARSSEN ZONDER EEN BEGRIP VAN WAARDE RESTEERT PRIJS ALS ENIG ONDERSCHEID (EN IS ELKE PRIJS TE HOOG!!). EN DAARDOOR IS EEN KORTINGS- DISCUSSIE NIET MEER TE
Nadere informatieAntwoorden ministerie van Infrastructuur en Waterstaat op vragen van ZEMBLA
Antwoorden ministerie van Infrastructuur en Waterstaat op vragen van ZEMBLA In juli 2018 sprak de Minister van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer (van 5 juli 2018) over een audit
Nadere informatie2 e webinar herziening ISO 14001
2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar
Nadere informatie2010 Integrated reporting
2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational
Nadere informatieAnnual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)
Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:
Nadere informatieInvestment Management. De COO-agenda
Investment Management De COO-agenda Vijf thema s 1) Markt 2) Wet- en regelgeving 3 5) Rol van de COO 5 3) Operations 4) Technologie 2012 KPMG Accountants N.V., registered with the trade register in the
Nadere informatieRegie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com
Regie uit een andere Branche Facto Magazine Congres 12 mei 2009 Hoe om te gaan met de vraag en de levering THIS DOCUMENT CONTAINS PROPRIETARY INFORMATION, WHICH IS PROTECTED BY COPYRIGHT. ALL RIGHTS RESERVED.
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET. JAARGANG 1989 Nr. 96
53 (1970) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1989 Nr. 96 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek Finland betreffende het internationale
Nadere informatie(Big) Data in het sociaal domein
(Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078
Nadere informatieUITNODIGING ICT MARKTTOETS
UITNODIGING ICT MARKTTOETS Infrastructuur Managed Services LOGIUS 28 maart 2019 Voor de digitale economie Op donderdag 28 maart 2019 organiseert Nederland ICT in opdracht van Logius een ICT Markttoets
Nadere informatieDe Baseline Informatiebeveiliging En Kleine Gemeenten
We have made it easy for you to find a PDF Ebooks without any digging. And by having access to our ebooks online or by storing it on your computer, you have convenient answers with de baseline informatiebeveiliging
Nadere informatieBesluitenlijst CCvD HACCP/ List of decisions National Board of Experts HACCP
Besluitenlijst CCvD HACCP/ List of decisions National Board of Experts HACCP Dit is de actuele besluitenlijst van het CCvD HACCP. Op deze besluitenlijst staan alle relevante besluiten van het CCvD HACCP
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
16 (1969) Nr. 8 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2011 Nr. 131 A. TITEL Overeenkomst tussen de Regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de Regering van de Republiek der Filipijnen
Nadere informatieDe Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse
De Digitale Transformatie en de impact op IT Capgemini Edwin Leinse 40+ countries and 120+ nationalities (As of December 31, 2015) North America 16 034 Latin America 9 363 Europe 62 301 Middle-East & Africa
Nadere informatieHoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen
Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Froombosch Frans N. Stokman frans.stokman@grunnegerpower.nl 28 mei 2013 Hoe realiseren wij duurzaamheid? Decentrale duurzame
Nadere informatieMeer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset. AMC Seminar Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014
Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset AMC Seminar 2014 Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014 Meer dynamiek In gebruik zijnde Wapensystemen laten profiteren van de continue
Nadere informatieCTI SUITE TSP DETAILS
CTI SUITE TSP DETAILS TAPI allows an application to access telephony services provided by a telecom PABX. In order to implement its access to ETRADEAL, a TAPI interface has been developed by Etrali. As
Nadere informatieRAPID DEPLOYMENT PLAN IBM MAXIMO SCHEDULER
Voor de implementatie van onze IBM Maximo planning oplossing Scheduler maken wij gebruik van een standaard rapid deployment methode welke ons in staat stelt u snel na aanschaf van uw licenties op weg te
Nadere informatieEuropa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven
Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper
Nadere informatieGOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST
National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE
Nadere informatieFair Value Business Valuation. Specialist in Ondernemingswaardering
Fair Value Business Valuation Specialist in Ondernemingswaardering PROFIEL Fair Value Business Valuation heeft zich, als één van de weinige bureaus in Nederland, uitsluitend toegelegd op het specialisme
Nadere informatieDatum: 5 november 2013 Portefeuillehouder: De Graaf
Raadsvoorstel Raadsnummer: 2013-068 Registratiekenmerk: Onderwerp: raadsvoorstel haalbaarheidsstudie realisatie nieuw zwembad Korte inhoud: U heeft besloten om de haalbaarheid te onderzoeken voor de realisatie
Nadere informatieOpgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.
Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende
Nadere informatieIncidenten in de Cloud. De visie van een Cloud-Provider
Incidenten in de Cloud De visie van een Cloud-Provider Overzicht Cloud Controls Controls in de praktijk Over CloudVPS Cloudhosting avant la lettre Continu in ontwikkeling CloudVPS en de Cloud Wat is Cloud?
Nadere informatiePresentatie TCO. SER Workshop. 28 mei Den Haag
Presentatie TCO SER Workshop 28 mei Den Haag Korte introductie 2 Marc van der Steen Project Manager Brabant, Stichting Zero Emissie Busvervoer Elisabeth van Opstall TCO Binnenvaart Principe TCO 3 Total
Nadere informatieStichting RDC. Informatieverplichting
POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Prins Clauslaan 20 TEL 070-381 13 00 FAX 070-381 13 01 E-MAIL info@cbpweb.nl INTERNET www.cbpweb.nl AAN Stichting RDC DATUM 8 september 2004 CONTACTPERSOON
Nadere informatieReview op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging
Review op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging mr. drs. E.P.J. de Boer Rotterdam, Aanleiding en opzet van de review In opdracht van de GR Jeugdhulp Rijnmond is
Nadere informatieISO 20000 @ CTG Europe
ISO 20000 @ CTG Europe 31/10/2007 mieke.roelens@ctg.com +32 496266725 1 Agenda 31 oktober 2007 Voorstelling Project Business Case: Doel & Scope Projectorganisatie Resultaten assessments en conclusies De
Nadere informatieCO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA
CO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA Onderwerp Organisatie O 2 handboek : Rasenberg Infra INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 AFBAKENING... 4 2.1 INLEIDING... 4 2.2 ORGANISATORISCHE AFBAKENING... 4 2.3 ENERGIESTROMEN...
Nadere informatieOffshore Outsourcing van Infrastructure Management
Offshore Outsourcing van Infrastructure Management an emerging opportunity dr. Erik Beulen Atos Origin/Tilburg University 1 Agenda Introductie Ontwikkelingen Risicovergelijking Best practices Conclusies
Nadere informatieStarten met de kilometerprijs. Anders Betalen voor Mobiliteit
Starten met de kilometerprijs Anders Betalen voor Mobiliteit Starten met de kilometerprijs Overzicht van voorbereidend onderzoek bij het kabinetsbesluit over de kilometerprijs december 2007 abcdefgh 2
Nadere informatieStakeholders in ISO 9001:2015 Alleen de klanten is al moeilijk genoeg!
Stakeholders in ISO 9001:2015 Alleen de klanten is al moeilijk genoeg! Bob Alisic ActinQ V 1.5 bob.alisic@actinq.nl 1 Wie zijn de stakeholders van een organisatie? Definitie volgens ISO 9000:2005 Interested
Nadere informatieNAP contactbijeenkomst 15 februari 2007, Zeist Gerard Filé adviesgroep Kosten- en RisicoManagement DHV Management Consultants
Kostenmanagement in de GWW-sector NAP contactbijeenkomst 15 februari 2007, Zeist Gerard Filé adviesgroep Kosten- en RisicoManagement DHV Management Consultants Programma - Introductie (DHV) - Achtergrond
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieBuilding effective IT demandsupply
Building effective IT demandsupply structures Gerard Wijers Director Governance and Sourcing Management Agenda» Introductie Demand-Supply» Demand-Supply bij Vopak» Demand-Supply bij van Gansewinkel» Discussie
Nadere informatieCobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1
CobiT Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 Control objectives for information and related Technology Lezenswaardig: 1. CobiT, Opkomst, ondergang en opleving
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1090 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 27 859 Modernisering Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA) Nr. 117 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 14 november
Nadere informatieBeschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel
Compteurs évolués Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel Michel Quicheron Seminarie BRUGEL 1 april 2009 01/04/2009 1 Samenvatting 1. De slimme meter (smart meter): definitie, wettelijke
Nadere informatieRAADSVOORSTEL Verseon kenmerk: Raadsvergadering van 19 april 2012 Agendanummer: 6.2. Onderwerp: Herstructurering Sociale Werkvoorziening
RAADSVOORSTEL Verseon kenmerk: 332804 Raadsvergadering van 19 april 2012 Agendanummer: 6.2 Onderwerp: Herstructurering Sociale Werkvoorziening Verantwoordelijk portefeuillehouder: L. Koevoets SAMENVATTING
Nadere informatieIntentieovereenkomst tussen het Ministerie van. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en. Rabobank met betrekking tot het Revolverend
Intentieovereenkomst tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Rabobank met betrekking tot het Revolverend Fonds Energiebesparing 11 Juli 2013 Betrokken partijen Initiatiefnemer:
Nadere informatieFunctioneel Applicatie Beheer
Functioneel Applicatie Beheer Functioneel Applicatie Beheer Goed functioneel beheer werkt als smeerolie voor uw organisatie en zorgt voor een optimale aansluiting van de informatievoorziening op de primaire
Nadere informatieActivant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information
Activant Prophet 21 Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information This class is designed for Customers interested in upgrading to version 12.0 IT staff responsible for the managing of the Prophet 21 system
Nadere informatieImpact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven
Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact
Nadere informatieVan eindbeeld naar tussenfase Anders Betalen voor Mobiliteit
Van eindbeeld naar tussenfase Anders Betalen voor Mobiliteit Methodologie voor verkeerskundige effecten van een kilometerprijs voor alleen het hoofdwegennet in 2011 Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid
Nadere informatieConnected modellen van Jaguar en Land Rover 'praten' met elkaar op 'connected wegen'
Connected modellen van Jaguar en Land Rover 'praten' met elkaar op 'connected wegen' Jaguar Land Rover test slimme, connected auto s op wegen in het Verenigd Koninkrijk ter voorbereiding op de komst van
Nadere informatieLange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam
bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap
Nadere informatieAgenda. 1. Introductie CIBER. 2. Visie Cloud Services. 4. Hoe kan CIBER hepen. 2 Titel van de presentatie
CIBER Nederland BV Agenda SURF 1. Introductie CIBER 2. Visie Cloud Services 3. Visiei Position Paper Beliefs 4. Hoe kan CIBER hepen 2 Titel van de presentatie 1. Introductie CIBER Nederland? Feiten en
Nadere informatieDigital municipal services for entrepreneurs
Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for
Nadere informatieAan de minister van Economische Zaken en Klimaat De heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK DEN HAAG. Geachte heer Wiebes,
Aan de minister van Economische Zaken en Klimaat De heer ir. E.D. Wiebes Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Datum 27 december 2017 Onderwerp Wijziging van het Besluit VKO en BFBN Uw kenmerk Ons kenmerk MvH/MR/RvZ/bs/ATR
Nadere informatieToelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018
Toelichting ISO 14001 Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 SCCM heeft een instrument ontwikkeld waarmee u goed inzicht krijgt in de milieuprestaties van uw organisatie, de ISO 14001 Milieuprestatiemeting.
Nadere informatieFAST LANE Grip op de verduurzaming van vastgoed
FAST LANE Grip op de verduurzaming van vastgoed Royal HaskoningDHV Smart Solution 2018 Portefeuille eigenaar We moeten 7.000 gebouwen verduurzamen. Waar moeten we beginnen? Gemeente Kunnen we het aanbestedingstraject
Nadere informatieKeurmerk Zeker-OnLine is HET keurmerk voor online administratieve diensten.
Keurmerk Zeker-OnLine is HET keurmerk voor online administratieve diensten. Paul Harmzen ControlSolutions Peter Potters - Informer 16 juni 2016 1. Actuele stand van zaken 2. Datalekken en Privacy Shield
Nadere informatieRekenkamercommissie Onderzoeksaanpak
Onderzoeksaanpak Rekenkameronderzoek Feitenrelaas Ligne Status Datum Omschrijving Door Status 26 maart 15 Onderzoeksplan Ligne TH Concept, ter bespreking in RKC 31-3-15 31 maart 15 Vaststelling onderzoeksplan
Nadere informatieErvaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems
Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite
Nadere informatieTowards a competitive advantage
Towards a competitive advantage 9 Mei 2017 www.nxtport.eu PANTONE Blue 654 C 1 Agenda NxtPort Context NxtPort Concept, Spelregels, Inkomstenmodel Kort Overzicht van de Architectuur/Functionaliteit Praktisch:
Nadere informatie