Bibliotheek Salland JAARVERSLAG 2018

Transcriptie

1 Bibliotheek Salland JAARVERSLAG 2018

2 Informatie, leren, meedoen: dat kenmerkt de Bibliotheek Salland van de toekomst. Van oudsher bieden we een hoogwaardige, aantrekkelijke collectie, toegankelijk voor iedereen. Bovendien staat de Bibliotheek voor educatie en participatie: door het uitbreiden van kennis en het leren van basisvaardigheden kunnen mensen zo goed mogelijk meedoen en zichzelf waarmaken in onze maatschappij. 2

3 SCHATKAMER VAN DE 21STE EEUW De Bibliotheek is een eenentwintigste-eeuwse schatkamer: virtueel én fysiek: altijd bereikbaar en altijd toegankelijk. Zowel 24/7 online als in laagdrempelige vestigingen, dichtbij in de kernen. Hier kan iedereen anderen ontmoeten, inspiratie opdoen, geconcentreerd werken en zich doelgericht verder ontwikkelen. Stabiel ledenaantal, jonge aanwas Het totaal aantal ingeschreven leden van de Bibliotheek Salland steeg in 2018 met 0,41%. Binnen dat bijna ongewijzigde totaal vertoont zich een interessante verschuiving. Die komt geheel voor rekening van de Bibliotheek op school (dbos) (zie pagina 6). Mede door dbos groeit het aantal jeugdleden al een aantal jaren gestaag. Eind 2018 waren er weer 398 jeugdleden bij, een stijging van 5,3%. Lezers van 0 tot 17 maken nu 65 procent van het ledenbestand uit, tegenover 62 procent in Het aantal volwassen leden tot 65 jaar daalde daarentegen met 7,9%. Leencijfers In de leencijfers is een lichte terugloop zichtbaar. Die terugloop betreft vooral de uitleningen aan volwassen leden. Het aandeel uitleningen aan jeugdleden is juist toegenomen: van 16,7% van het totaal in 2017 naar 18,7% in In de loop van 2018 is groot onderhoud uitgevoerd op de ledenadministratie. Dubbele vermeldingen zijn opgeschoond. De indeling van leden in categorieën is gecontroleerd en waar nodig zijn correcties uitgevoerd. In de tabel op deze pagina s zijn de cijfers van 2017 en 2018 voor een heldere vergelijking in dezelfde categorieën geplaatst. LEDENAANTALLEN Leden jaar (incl. de Bibliotheek op school) jaar jaar e.o Personeel, vrijwilligers, overig gratis Instellingen Tijdelijk 11 7 Totaal UITLENINGEN Uitleningen Bibliotheekvestigingen De Bibliotheek op school Totaal TOPTITELS 2018 Uitleningen Volwassen fictie Jeugd Suzanne Vermeer Costa Del Sol Jeff Kinney Leven van een Loser: Geen paniek 89 uitleningen 108 uitleningen 3

4 De Bibliotheek, van harte aanbevolen! Op basis van uw ervaringen met de bibliotheek, hoe waarschijnlijk of onwaarschijnlijk is het dan dat u uw bibliotheek aanbeveelt bij vrienden, familie of collega s? Die vraag werd een grote groep gebruikers van de Bibliotheek Salland voorgelegd in De respondenten konden een antwoord geven op een schaal van 1 tot 10. Het gemiddelde cijfer was een 8,2; 79 procent van de bevraagde bezoekers van de Bibliotheek Salland gaf een 8 of hoger. Bron: Biebpanel onderzoek 2018 LEREN OM MEE TE DOEN Volwaardig meedoen in de samenleving vraagt om basisvaardigheden: lezen en schrijven, maar bijvoorbeeld ook beheersen van digitale communicatie. Gebrek aan basisvaardigheden maakt mensen kwetsbaar. Dit ondernam de Bibliotheek Salland in 2018 om basisvaardigheden te versterken. Wegens succes verlengd Elke maand is er voor werkzoekenden de Walk&Talk, een netwerk- en inspiratiebijeenkomst met steeds wisselende thema s en sprekers. Samen met Vluchtelingenwerk Raalte organiseerden we voor het tweede jaar Verhaal ver weg en lokaal. Nieuwe en oude Raaltenaren vertellen hun verhaal, aan elkaar en hun dorpsgenoten en legden het vast in een digitaal verhaaldocument. Vaste activiteiten in de Bibliotheek Salland zijn verder het inloopspreekuur voor computer-gebruikers georganiseerd door computerclub HCC en de inloopspreekuren van Ontdek het OV over het reizen met het openbaar vervoer. Digitaal sterker staan Voor het eerst startte er ook in de Bibliotheek Olst een serie cursussen Klik&Tik. In totaal werden er vier van zulke reeksen computer- en internetcursussen voor de echte beginner gegeven. Deze cursussen lopen al sinds 2017 succesvol in Raalte. Ook hielden we in Raalte zes cycli Digisterker, de ondersteuning voor het omgaan met de digitale overheid. In Olst en Heino runnen vrijwilligers een Tabletcafé, waar iedereen vrij kan aanschuiven. Studenten van Landstede MBO tot slot helpen ouderen maandelijks op een vrijdagochtend achter in de maand bij al hun tablet- en telefoonvragen tijdens de Omgekeerde Universiteit. Laaggeletterdheid: helpen en voorkomen Bij de aanpak van laaggeletterdheid is voorkomen zo mogelijk nog waardevoller dan verhelpen. De Bibliotheek Salland helpt iedereen met een taalprobleem: jong en oud, allochtonen en autochtonen. En door bij kinderen en jongeren actief taal- en leesontwikkeling te stimuleren, lopen minder mensen risico op de maatschappelijke achterstand die vaak voortkomt uit taalproblemen. Samenwerken is de sleutel tot succes. Daarom werkt de Bibliotheek samen met een groot netwerk aan organisaties en platforms, zoals Landstede, GGD, Carinova, Vluchtelingenwerk, Raalte Gezond, Platform Raalte Armoedevrij, Humanitas, kinderopvangorganisaties, Financiën de Baas en scholen voor basis- en voortgezet onderwijs. 4

5 Taalpunt Inwoners van gemeente Raalte en gemeente Olst- Wijhe kunnen wekelijks terecht in elk van onze vestigingen voor een spreekuur van het Taalpunt. De aanwezige taalcoördinator helpt om de opleiding te vinden die past bij de behoefte van een klant, of om een geschikte taalcoach te vinden. In 2018 zijn er circa 275 taalvragers geholpen, die ondersteuning kregen van zo n 125 taalcoaches. Het Taalpunt adviseert ook iedereen die beroepsmatig te maken heeft met mensen met taalproblemen. Zing Nederlands met me Als je zingt, gaat alles makkelijker! Ook het leren van een taal. In 2018 hebben we in de Bibliotheek in Raalte vijf keer een sessie Zing Nederlands met me! gehouden. Livemuzikanten spelen bekende Nederlandse liedjes. Alle teksten worden op papier uitgedeeld en de hele zaal kan meezingen. Naast publiek dat afkwam op de posters, flyers en aankondigingen in de lokale pers, kwamen er telkens deelnemers via Stichting Vluchtelingenwerk. Bij de lessen in het kader van het inburgeringsprogramma bereidden die alvast de teksten voor. Uiteraard stonden de laatste twee edities van het jaar in het teken van respectievelijk Sinterklaas en Kerst. 5

6 LEES- EN LEERPLEZIER Wie goed leest, kan de wereld aan. De Bibliotheek Salland wil leren lezen voor alle kinderen tot een feestje maken. Zo wordt leesvaardigheid een vanzelfsprekende waarde voor de volwassenen van de toekomst. Dit ondernam de Bibliotheek Salland in 2018 op het gebied van taalstimulering voor kinderen. dbos als motor van leessucces bij jeugd De formule de Bibliotheek op school (dbos) is wat de naam zegt: een deelnemende school heeft een eigen bibliotheek. Een echte: met boekenkasten, pasjes en een uitleensysteem. De leesresultaten op school worden gemonitord en leerkrachten krijgen ondersteuning bij het stimuleren en bevorderen van lezen. Dat laatste werkt: leerkrachten melden dat ze het leesplezier bij leerlingen merkbaar zien groeien. Leerlingen van deelnemende scholen worden automatisch, gratis, lid van de Bibliotheek. Op die manier komen steeds meer kinderen in aanraking met een hoogwaardig boekenaanbod. De leenen ledencijfers in de leeftijdsgroep 0-17 jaar blijven in Salland groeien, en dat komt geheel voor rekening van de Bibliotheek op school. In de schoolbibliotheken werden bijna boeken uitgeleend, en daarnaast leenden kinderen met hun bibliotheekpas nog meer dan boeken bij de bibliotheekvestigingen in Raalte, Heino, Olst en Wijhe. In de gemeente Raalte sloot basisschool De Rietkraag zich aan bij de Bibliotheek op school. In Raalte wordt nu 85% van de basisschoolkinderen bereikt, tegen 80% vorig jaar. Het bereik in Olst- Wijhe is 78%. Verder startte in 2018 de samenwerking met Carmel College Salland. Afgelopen jaar zijn de voorbereidingen getroffen om de Bibliotheek op school ook in het voortgezet onderwijs stevig neer te zetten. Alle docenten van de afdelingen vmbo en praktijkonderwijs hebben de training Leesbevordering in het vmbo werkt gevolgd, er is een leesmonitor afgenomen en er is een leesmediaplan opgesteld. Raalte en Olst-Wijhe 24 van 32 scholen van leerlingen 84% bereik Peildatum: 31 oktober % t.o.v

7 De VoorleesExpress Iedere week een vrijwilliger die bij je thuis de kinderen komt voorlezen. Voor ouders die zelf moeite hebben met lezen, is dat een uitkomst. De VoorleesExpress is een leesbevorderingsprogramma voor gezinnen met kinderen van twee tot acht jaar. Zo komt ook deze groep kinderen in contact met taal, verhalen, lezen en boeken. En niet zelden is dat ook voor de ouders een stimulans om meer hiermee bezig te gaan. De vrijwilligers van de VoorleesExpress bereikten afgelopen jaar samen in totaal 73 kinderen. Dat had nog meer kunnen zijn, want in 2018 was er nog altijd een tekort aan vrijwilligers. Boekstartcoach De Boekstartcoach helpt ouders van baby s, dreumesen en peuters aan een goede start van een leven lang leesplezier. Ook geeft ze advies en tips over lees-apps, websites en mediawijsheid. De Boekstartcoach komt naar jonge ouders toe, bijvoorbeeld op het kinderdagverblijf. Ook is ze op vaste momenten aanwezig in de bibliotheekvestigingen. Scoor een Boek! Dit innovatieve leesproject combineert lezen en bewegen op school en thuis in het gezin. Het zet de kracht van voetbal in om het leesplezier en leesmotivatie van jongens en laagtaalvaardige gezinnen te vergroten. Afgelopen jaar hebben 2 scholen en ongeveer 25 gezinnen deelgenomen. Tijdens de rust halverwege het project is er in Raalte een evenement georganiseerd in samenwerking met voetbalclub SV Raalte. 7

8 ORGANISATIE EN BESTUUR Vier jaar geleden, in 2015, gebeurde er hier veel in de bibliotheken. Ten eerste werd de nieuwe Bibliotheekwet van kracht. Die wet gaf bibliotheken nieuwe taken. Naast brenger van kennis en informatie werden bibliotheken aangewezen als helpers op het gebied van geletterdheid, basisvaardigheden en meedoen in de samenleving was ook het jaar waarin de openbare bibliotheekstichtingen in de gemeenten Raalte en Olst-Wijhe een fusie voorbereidden. Het samenbrengen van twee stichtingen en vier bibliotheken bracht meer efficiency en meer slagkracht. Het werken in een grotere organisatie geeft medewerkers de kans zich meer te specialiseren. Zo kan de Bibliotheek haar dienstverlening, juist op die nieuwe aandachtsgebieden, verbreden en verdiepen. Evaluatie Olst-Wijhe Een bibliotheek spreekt met de gemeente af welke taken ze heeft en welke financiële ondersteuning ze daarvoor krijgt. De Bibliotheek Salland heeft dus te maken met twee gemeenten en twee verschillende sets taken, afspraken en verantwoordingen. In de gemeente Olst-Wijhe was 2018 het jaar van de evaluatie van het bibliotheekwerk. Dat was afgesproken toen de gemeente in 2014 extra middelen toekende om een bibliotheekvoorziening in Wijhe in stand te houden. Het afgelopen jaar hebben we daarom diverse partners uitgebreid gesproken. Ook heeft 26% van de volwassen leden van de bibliotheken in Olst en Wijhe een enquête ingevuld. Heel tevreden De inrichting, de openingstijden en de service van het personeel en de vrijwilligers kregen hoge cijfers. De digitale bibliotheek (onder andere e-books) wordt nog niet zoveel gebruikt. Verhelderend was dat uit de enquête duidelijke wensen voor de collectie naar voren kwamen. Natuurlijk gaan we daar, waar mogelijk, op in. De plaatselijke belangen onderschrijven de uitkomst van de gebruikersonderzoeken. Ook partners zien meerwaarde De scholen en de kinderopvangorganisaties kennen het belang van leesbevordering en zien welke meerwaarde de bibliotheek kan bieden. Dat de boeken naar de kinderen toekomen en de bibliotheek haar expertise inzet om het gebruik te stimuleren en het leesplezier te vergroten begint zijn vruchten af te werpen. Nog niet alle scholen doen mee, maar de toekomstplannen voor het onderwijs in de gemeente bieden weer nieuwe kansen. De dienstverlening op het gebied van basisvaardigheden wordt breed gezien als belangrijk en biedt aanknopingspunten voor meer samenwerken met andere partijen. Ut Huus en plaatselijk belang Olst hechten veel waarde aan die afstemming en het uitbouwen van de samenwerking. Van beide kanten is er niet altijd voldoende capaciteit, maar ook het delen van faciliteiten kan hier al een bijdrage aan leveren. Behoud subsidie De Bibliotheek Salland had graag meer subsidie gewild, om haar dienstverlening in de gemeente Olst-Wijhe op het gebied van basisvaardigheden taal- en digitale vaardigheden verder uit te bouwen. De gemeente erkent daarvan het belang en is ook tevreden met het werk van de bibliotheek. Maar, de gemeente heeft momenteel niet de financiële ruimte om de subsidie te verhogen en houdt deze op hetzelfde niveau. 8

9 Cultuur Op initiatief van vrijwilligers in de Bibliotheek Wijhe werd in mei het Internationaal Poëziefestival georganiseerd, een samenwerking met leerlingen van scholengemeenschap de Capellenborg. Nico Dijkshoorn trad op in Olst tijdens de Genoeglijke Middag aan de IJssel, een initiatief van t NUT in samenwerking met boekhandel Korten uit Olst en ons. Tijdens de landelijke campagne Nederland Leest organiseerden we in alle vestigingen een serie activiteiten, workshops en lezingen rondom het thema Voeding. In de Bibliotheek in Heino is elke maand tussen oktober en april het Cultureel Café Heino. Op het programma staan lezingen over culturele en maatschappelijke onderwerpen. Als afsluiting van het seizoen werd een stadswandeling gemaakt in Arnhem. Studiekringen In 2018 zijn in Raalte, Heino en Wijhe Studiekringen van start gegaan. Een studiekring is een groep vijftigplussers die samenkomt om allerlei onderwerpen uit de diepen en goede discussies te voeren. Elk van deze plaatsen heeft nu een volle Studiekring van dertien leden. De Bibliotheek biedt ruimte en faciliteiten; de studiekringen organiseren zich verder zelf. SLOTWOORD Nu, begin 2019, kijken we vooruit naar een fusie. Samen met de Bibliotheek Ommen willen we een grote, solide bibliotheekorganisatie vormen. In een grotere organisatie is meer ruimte voor specialisten, experts die de samenwerking zoeken met lokale partners, om een breed, divers en hoogwaardig aanbod neer te zetten. De Bibliotheek maakt je rijker, is een landelijk gehanteerd motto. En precies dat willen we voor de samenleving van het hart van Salland, vanaf 2020 ons gezamenlijk werkgebied. Rijkdom zit in de vaardigheid om je te ontplooien, de mogelijkheid om tot je recht te komen, en de Bibliotheek is er om te helpen, ondersteunen en faciliteren bij al wat daarbij komt kijken. 9

10 Aantal medewerkers: 24 (13,22 fte) aantal vrijwilligers: 129 aantal taalcoaches 125 Statutaire naam Directeur-Bestuurder Raad van Toezicht Vestigingen Servicepunten Stichting Bibliotheek Salland Frederique Westera Evert van den Broek voorzitter Annelies Andriën secretaris Simon Rademaker penningmeester Anneke Grit-Rodink Anton Groot Koerkamp de Bibliotheek Raalte de Bibliotheek Heino de Bibliotheek Olst de Bibliotheek Wijhe Heeten Luttenberg Nieuw Heeten Mariënheem Broekland (tot 1 april 2018) Telefoon info@bibliotheeksalland.nl Website 10