Didier Deneuter modo Advocaten

Transcriptie

1 OVEREENKOMSTEN AUTEURS- EN NABURIGE RECHTEN ONDERHANDELINGEN IN DE PRAKTIJK Didier Deneuter modo Advocaten Congresstraat BRUSSEL [T] [F] 02/

2 AUTEURSRECHT - NABURIG RECHT Intellectuele eigendomsrechten Immaterieel voorwerp Beschermingsdrempel Exclusiviteitsrechten Roerende rechten

3 Soorten Auteursrecht Naburig recht Merken, handels- en vennootschapsnaam, domeinnaam Modellenrecht Octrooirecht Databanken Computerprogramma s

4 Auteursrecht Wet betreffende het auteursrecht en naburige rechten dd. 30 juni 1994 Voorwerp : Werken van letterkunde of kunst Werk Idee, concept, stijl Originaliteit nieuwheid Onafgezien van artistieke waarde of doel

5 II. Auteursrecht Wie wordt beschermd? Scheppend/creërend kunstenaar fysiek persoon Samenwerking verschillende auteurs Mogelijkheid tot overdracht bepaalde rechten (zie verder) -> verkrijger van dit recht wordt eveneens beschermd Wat wordt beschermd? Muzikale werken (compositie,...), literaire werken (boek, speech, personnage, scenario,...), beeldende kunstwerken (schilderij, architecturaal werk, fotografisch werk,...), audiovisuele werken (film,...), computerprogramma s, databanken,... Voorwaarden: Een werk /creatie met een bepaalde vorm (NIET een idee, concept of stijl) Origineel: een expressie van de persoonlijkheid van de maker Aard, doel en artistieke waarde van het werk zijn irrelevant Ontstaan? Door loutere creatie (geen formaliteiten voor bescherming!)

6 II. Auteursrecht Welke rechten worden beschermd? Morele rechten (NIET overdraagbaar) Bekendmaking Recht op vaderschap (naamsvermelding) Integriteit Vermogensrechten (WEL overdraagbaar) Reproductierecht (incl. bewerking, vertaling, verdeling) Verhuring en uitlening Publieke mededeling met inbegrip van de beschikbaarstelling aan het publiek (live of via technische middelen: radio, kabel, internet, on demand, pay per view, sateliet,...) Exclusieve rechten In beginsel beschikt enkel de auteur over deze rechten m.b.t. vermogensrechten: mogelijkheid om deze over te dragen/in licentie/in bruikleen te geven aan derden tegen vergoeding Uitzonderingen: kosteloze mededeling in familiekring, thuiskopie, parodie,... Beschermingsduur? Tot 70 jaar na het overlijden van de (langstlevende) auteur

7 III. Naburige rechten Wie wordt beschermd? Uitvoerende kunstenaars (muzikanten, acteurs,...) Producenten (fonogrammen en films) Omroeporganisaties Wat wordt beschermd? De persoonlijke uitvoering van een werk dat aan het publiek kan worden meegedeeld (uitvoerende kunstenaars) De eerste vastlegging (producenten) De eerste uitzending (omroeporganisaties) Ontstaan? De loutere daad volstaat (geen formaliteiten voor bescherming!)

8 III. Naburige rechten Welke rechten worden beschermd? Morele rechten (NIET overdraagbaar) Naamsvermelding Integriteit (verbod vervorming, verminking of wijziging die eer en reputatie schaden) Vermogensrechten (WEL overdraagbaar) Reproductierecht (incl. bewerking, vertaling, verdeling) Verhuring en uitlening Publieke mededeling met inbegrip van de beschikbaarstelling aan het publiek (live of via technische middelen: radio, kabel, internet, on demand, pay per view, sateliet,...) Exclusieve rechten In beginsel beschikt enkel de uitvoerende kunstenaar/producent/ omroep over deze rechten m.b.t. vermogensrechten: mogelijkheid om deze over te dragen/in licentie/in bruikleen te geven aan derden tegen vergoeding Uitzonderingen: kosteloze mededeling in familiekring, thuiskopie, parodie,... Beschermingsduur? Tot 50 jaar na de prestatie, vastlegging of eerste uitzending

9 Overeenkomsten Geschrift als bewijsmiddel Restrictieve interpretatie Verplichte vermeldingen - vergoeding, reikwijdte en duur van de overdracht voor elke exploitatiewijze Nietigheid van overdracht voor onbekende exploitatievormen Vermogensrechten op toekomstige werken voor bepaalde duur De uitoefening van morele rechten kan op gedeeltelijke wijze contractueel ingeperkt worden

10 IV. Primair en secundair gebruik Auteur en uitvoerder: exclusieve recht om gebruik van hun werken/prestaties toe te staan of te verbieden Beperking voor uitvoerders en producenten: kunnen openbare mededeling niet verhinderen kunnen uitzending via omroep (radio, TV,...) niet verhinderen Onderscheid: Primair gebruik = eerste terbeschikkingstelling en gebruik van de werken Vb: Componist (auteur) of groep (uitvoerder) geeft toestemming aan een platenfirma om zijn werk te exploiteren (bvb. CD uitbrengen en verkopen). Secundair gebruik = verdere gebruik van de werken door anderen Vb: Een cafébaas koopt de CD en speelt hem af in zijn horecazaak. Dit is een vorm van secundair gebruik. Vb: Een vereniging organiseert een fuif en boekt een DJ. Deze draait (onder andere) enkele nummers van die CD. Ook dit is een vorm van secundair gebruik.

11 IV. Primair en secundair gebruik In ruil voor elk gebruik: auteur/uitvoerder recht op vergoeding Vergoeding = uitgesteld loon Zowel voor primair als secundair gebruik Probleem aan kant van auteur/uitvoerder: Onmogelijk voor auteurs/uitvoerders om individuele afspraken te maken met elke individuele gebruiker (zeker bij secundair gebruik) Onmogelijk om effectieve controle uit te voeren Probleem aan kant van gebruiker: Uiterst omslachtig om alle auteurs/uitvoerders steeds afzonderlijk te contacteren om toestemming te vragen voor gebruik Oplossing: BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN

12 V. Beheersvennootschappen Wie? Wat? Verenigingen van auteurs/uitvoerders Nationaal en internationaal Beheer en verdediging van de rechten van (aangesloten) auteurs/uitvoerders Toezicht uitoefenen op gebruik van hun werken Toestemming/vergunning verlenen aan gebruikers om werken te gebruiken Inning van vergoeding verschuldigd door gebruikers Doorstorten van vergoedingen aan auteurs/uitvoerders volgens bepaalde verdeelsleutels Welke? Auteurs: SABAM (muziek, audiovisueel, litterair), SACD (fictiereeksen, bioscoopfilm, theater, dans,...), ALMO (toneelrepertoires, opera, musical, ballet), SCAM (documentaire, geschriften, beelden, foto s,...),enz. Uitvoerders: SIMIM (producenten), URADEX (uitvoerende kunstenaars),enz.

13 Algemeen overeenkomstenrecht Contracten - Algemene bepalingen: gelden voor alle contracten - Sommige contracten: daarenboven onderworpen aan bijkomende verplichtingen (benoemde contracten)

14 Overeenkomsten Contract: wat? - overeenkomst afspraak tussen 2 of meer personen - In principe: beginsel van consensualisme i.e. geen bijzondere vorm: zodra er een akkoord ( consensus ) is over essentiële bestanddelen contract bestaat

15 Overeenkomsten - Gevolg van consensualisme: in principe geen geschrift nodig ( consensus volstaat) - Sommige contracten: wet legt toch verplichting op om toch afspraken schriftelijk vast te leggen - In ieder geval nuttig als bewijs van de afspraken - Ook andere bewijsmiddelen mogelijk

16 Overeenkomsten - Algemene beginselen van contracten: Burgerlijk Wetboek (B.W.) = gemeen recht - Mogelijk om af te wijken / verfijnen, zoniet: B.W. geldt als opvangnet

17 Overeenkomsten Soms: bijzondere wetten die specifieke verplichtingen opleggen voor bepaalde soorten contracten (bijv. Auteurswet, Woninghuurwet, Wet Arbeidsovereenkomsten, ) Dwingend recht beschermt zwakkere partij, afwijking in principe niet mogelijk

18 Overeenkomsten Los van die voorschriften: inhoud is in beginsel vrij (uitz. bijzondere contracten)

19 Structuur overeenkomst Voorwerp Modaliteiten Territorium Duur Rechten en plichten van partijen Vergoeding Betalingsmodaliteiten Garantiebepalingen Beëindiging en ontbinding