Wie, wat en hoe: waarover gaat het auteursrecht? 15

Transcriptie

1 4 handboek auteursrecht en pers inhoud Woord vooraf 11 hoofdstuk 1 Wie, wat en hoe: waarover gaat het auteursrecht? 15 Inleiding Situering van het auteursrecht Een korte geschiedenis Waarom auteursrecht De plaats van het auteursrecht in het recht De auteur Het auteurswerk Beschermde werken Tussenkomst van de menselijke geest Creatie Originaliteit Niet-beschermde werken Hoe wordt een werk beschermd? De duur van de bescherming De auteurswet kent twee soorten rechten 40

2 inhoud 5 hoofdstuk 2 De auteur en zijn rechten 43 Inleiding Welke rechten geniet de auteur? Vermogensrechten De exclusieve rechten Reproductierecht Recht van mededeling aan het publiek Bestemmingsrecht Distributierecht Recht van verhuring en uitlening Recht van toegang van de auteur tot zijn werk De vergoedingsrechten Morele rechten Recht van bekendmaking Recht van vaderschap Recht op eerbied Auteurswerken met verschillende auteurs Bundeling van verschillende onafhankelijke werken Werken waaraan verschillende auteurs samenwerken Ondeelbare werken Deelbare werken 69

3 6 handboek auteursrecht en pers hoofdstuk 3 De gebruiker en zijn rechten 73 Inleiding Vermogensrechten Exclusieve rechten Algemene regel Uitzonderingen op de exclusieve rechten Vergoedingsrechten Uitzonderingen en wettelijke licenties: detailoverzicht Voor iedereen Citaat voor kritiek, polemiek, recensie, en onderwijs of wetenschap Gebruik van werken in actualiteitsverslaggeving Auteurswerken in een publiek toegankelijke plaats Karikatuur, parodie en pastiche Reprografie Thuiskopie Kosteloze privé-uitvoering in familiekring Openbare uitlening Technisch noodzakelijke reproducties Voor onderwijs, wetenschap en cultuur Citeren Bloemlezing voor het onderwijs Kosteloze uitvoering in het kader van schoolactiviteiten Reprografie en andere reproducties ter illustratie bij onderwijs of wetenschappelijk onderzoek Mededeling ter illustratie bij onderwijs of wetenschappelijk onderzoek Bewaring van het cultureel en wetenschappelijk patrimonium Online consultatie in bibliotheken, musea en archieven, en onderwijs Voor de sociale sector Personen met een handicap Ziekenhuizen, gevangenissen, instellingen voor jeugd- en gehandicaptenzorg 114

4 inhoud Voor andere sectoren Openbare tentoonstellingen en openbare verkopen Omroeporganisaties Producenten van audio- en audiovisuele werken Morele rechten Recht van bekendmaking Recht van vaderschap Recht op eerbied 117 Appendix: Vrije licenties, creative commons, copyleft en free culture beweging 119 hoofdstuk 4 De exploitatie van auteursrechten 123 Inleiding Wie is de rechthebbende? De auteur oefent zelf zijn auteursrechten uit De auteursrechten gaan via erfenis, testament of aanwijzing over De auteur draagt zijn rechten contractueel over Primaire, secundaire en afgeleide exploitatiewijzen Aan welke regels moeten auteurscontracten voldoen? Noodzaak van een geschrift Volledige en precieze beschrijving van de rechten en exploitatiewijzen Overhandiging van het voorwerp overdracht van rechten Blijvende toegang tot het werk Dit komen jullie overeen per type exploitatie Verplichte exploitatie overeenkomstig de eerlijke beroepsgebruiken Toekomstige werken Nog ongekende exploitatietechnieken 138

5 8 handboek auteursrecht en pers 4. Beheersvennootschappen Wat doet een beheersvennootschap? Verplichte tussenkomst van een beheersvennootschap Wettelijke regeling en controle van de beheersvennootschappen Beheersvennootschappen actief in de pers Beheersvennootschappen van auteurs Beheersvennootschappen van persuitgevers Overkoepelende beheersvennootschappen 147 hoofdstuk 5 De pers en het auteursrecht 151 Inleiding Pers: meer dan je denkt De creatie van kranten en journaals Hoe vereenvoudigt de auteurswet de realisatie van een krant of journaal? Niet-beschermde werken Officiële akten van de overheid Openbare redevoeringen Loutere informatie Auteurswerken die tot het het publieke domein behoren De uitzonderingen van de auteurswet Citaat voor kritiek, polemiek en recensie Gebruik van werken in actualiteitsverslaggeving Auteurswerken in een publiek toegankelijke plaats Karikatuur, parodie en pastiche Het recht op afbeelding: een belangrijk aandachtspunt bij de creatie van persproducten De exploitatie van auteurswerken in de schrijvende en audiovisuele pers Schrijvende pers Auteurs en auteurswerken in de schrijvende pers De persuitgever 187

6 inhoud Primaire, secundaire en afgeleide exploitaties Primair gebruik Secundair gebruik Afgeleide exploitaties Auteurscontracten in de schrijvende pers: een veelheid van werken en auteurs Auteurs in dienstverband en freelancers Gelegenheidsauteurs en user-generated content Ingebedde werken Audiovisuele pers Auteurs en auteurswerken in de audiovisuele sector De producent en het vermoeden van overdracht van auteursrechten Primaire, secundaire en afgeleide exploitaties Primair gebruik Secundair gebruik Afgeleide exploitaties Online pers Hoe zien auteurscontracten in de perssector eruit? Auteurscontracten hebben strikte regels Noodzaak van een geschrift Volledige en precieze beschrijving van de rechten en exploitaties Overhandiging van het voorwerp de overdracht van rechten Blijvende toegang tot het werk Het soepele regime biedt meer vrijheid Duur, reikwijdte en vergoeding Eerlijke beroepsgebruiken zijn de norm Toekomstige werken Nog ongekende exploitatietechnieken Ook afspraken over de morele rechten 213 Noten 216 Literatuur 221