Inleiding tot het auteursrecht. Lucie Guibault 30 september 2011

Transcriptie

1 Inleiding tot het auteursrecht Lucie Guibault 30 september 2011

2 Inhoud Verkrijgen van rechten Auteursrechthebbende Het werk Omvang van rechten Morele rechten Beperkingen op het auteursrecht 2

3 Het Auteursrecht Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. 3

4 Verkrijgen van rechten Automatische bescherming Gelijke behandeling: werken van buitenlandse auteurs genieten van dezelfde bescherming als werken die door Nederlandse burgers worden gemaakt Omvang van de bescherming te bepalen op basis van het nationale recht 4

5 De Auteursrechthebbende Maker (auteur) : schepper van het werk Auteursrechthebbende: De maker; De werkgever; De rechtspersoon; De erfgenamen; De rechtverkrijgenden door overdracht of wettelijke vermoeden van overdracht (film). 5

6 Beschermingscriteria Idee/Uitdrukking dichotomie: Oorspronkelijkheid: Geen auteursrecht op ideeën; Eigen karakter en Persoonlijk stempel van de maker Duur Het leven van auteur + 70 jaren na zijn dood indien de maker een fysieke persoon is; Of 70 jaren na publicatie indien de maker een rechtspersoon is. 6

7 Wat is een werk? In het algemeen ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst, op welke wijze of in welken vorm het ook tot uitdrukking zij gebracht. 1 boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften en alle andere geschriften; 2 tooneelwerken en dramatischmuzikale werken; 3 mondelinge voordrachten; 4 choreografische werken en pantomimes; 5 muziekwerken met of zonder woorden; 6 teeken-, schilder-, bouw- en beeldhouwwerken, lithografieën, graveer- en andere plaatwerken; 7 aardrijkskundige kaarten; 8 ontwerpen, schetsen 9 fotografische werken; 10 filmwerken; 11 werken van toegepaste kunst; 12 computerprogramma s en het voorbereidend materiaal 7

8 8

9 Omvang van rechten Verveelvoudigingsrecht: Tijdelijke of duurzame, volledige of gedeeltelijke, reproductie; Met welke middelen en in welke vorm ook; Openbaarmakingsrecht: Beschikbaarstelling voor het publiek, uitzenden, tentoonstellen; Webcasting; Interactieve on-demand diensten; 9

10 Beheer en handhaving Door de maker zelf; Via rechtstreekse gebruikslicenties aan de gebruiker; Door zijn rechtverkrijgende: Via overdracht aan uitgever/exploitant; Via exclusieve licentie aan uitgever/exploitant; Via vermoeden van overdracht aan film producent; Door collectieve beheersorganisatie: Via wettelijke bepaling (privé kopie, leenrecht, kabel doorgifte) Via overdracht (BUMA/Stemra; LIRA) 10

11 11

12 Morele rechten Recht van maker zich te verzetten tegen: openbaarmaking van werk zonder vermelding van naam/aanduiding (zoals pseudoniem), tenzij verzet onredelijk is; aanbrengen van wijziging in benaming (titel) van werk of in de aanduiding van hem als maker; elke andere wijziging in het werk, tenzij wijziging van dien aard is dat verzet daartegen onredelijk zou zijn; elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, voorzover die schadelijk zou (kunnen) zijn voor zijn reputatie; Morele rechten zijn niet overdraagbaar en niet voor vererving vatbaar; 12

13 Meest voorkomende Beperkingen Privé kopie Kerkzang Citaatrecht Exceptie voor gehandicapte personen Parodie Omroepexceptie Persexceptie Actuele reportages Onderwijsexceptie Bibliotheekexceptie Veiligheid & Administratie Werken in het openbaar 13

14 Op- of uitvoering voor de klas (art. 12 lid 5 Aw) Onder een voordracht, op- of uitvoering of voorstelling in het openbaar wordt niet begrepen die welke uitsluitend dient tot het onderwijs dat vanwege de overheid of vanwege een rechtspersoon zonder winstoogmerk wordt gegeven, voor zover de voordracht, op- of uitvoering of voorstelling deel uitmaakt van het schoolwerkplan of leerplan voor zover van toepassing, of tot een wetenschappelijk doel. 14

15 Rechtbank 's-hertogenbosch, De in art. 12 lid 5 Aw neergelegde onderwijsexceptie moet restrictief worden uitgelegd. Muziek, gemaakt tijdens kerst-, sinterklaas-, carnavals- en schoolfeesten valt niet onder die exceptie, ook niet indien het gebruik bij die gelegenheden expliciet deel uitmaakt van het leerplan of plaatsvindt binnen het kader van het officiële rooster (want de muziek dient dan niet uitsluitend het onderwijs). 15

16 Onderwijsexceptie (art. 16 Aw) Als inbreuk op het auteursrecht op een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van gedeelten ervan uitsluitend ter toelichting bij het onderwijs, voor zover dit door het beoogde, niet-commerciële doel wordt gerechtvaardigd, mits: 1 het werk waaruit is overgenomen rechtmatig openbaar gemaakt is; 2 het overnemen in overeenstemming is met hetgeen naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is; 3 artikel 25 in acht wordt genomen; 4 Voor zover redelijkerwijs mogelijk, de bron, waaronder de naam van de maker, op duidelijke wijze wordt vermeld; en 5 aan de maker of zijn rechtverkrijgenden een billijke vergoeding wordt betaald. 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 Voor meer informatie Lucie Guibault Instituut voor Informatierecht Universiteit van Amsterdam Web: