Conflictsituatie =gedragssystemen die tegelijkertijd opgewekt worden(voortplanten & prooi zijn)
|
|
- Anna van der Wal
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting door een scholier 1107 woorden 1 oktober ,3 61 keer beoordeeld Vak Biologie Smnvt hfst.11 Bio 1 Ethologie Gedrag is er altijd,ook als het dier niet actief is =is het resultaat van zintuigen,zenuwen, hersenen en spieren. - Aangeboren/aangeleerd - Vaak beide - Wrdt dor inwendige en uitwendige prikkels opgewekt - Komt tot stand door signalen vanuit het CZS na het ontvangen van prikkels uit de omgeving of uit het eigen lichaam - De inwendige toestand bepaalt de motivatie voor een bepaald gedrag - Heeft altijd een functie voor het dier of voor zijn nakomelingen - Vergroot eigen overlevingskansen - Vergroot de kans op de nakomelingen Ethogram =gecodeerde beschrijving van het gedrag van het dier in een bepaalde situatie. Gedragssystemen = reeksen van handelingen die met elkaar samenhangen, die hetzelfde doel dienen Zingen --> voortplantingsgedrag & territoriumgedrag Conflictsituatie =gedragssystemen die tegelijkertijd opgewekt worden(voortplanten & prooi zijn) Ambivalent gedrag = beide systemen zijn even sterk,er ontstaan een afwisseling van twee bewegingen(een dier valt aan en vlucht tegelijkertijd op de grens van zijn territorium) Omgericht gedrag =vogels die in de grond pikken i.p.v. elkaar; iemand die met de vuist op de tafel slaat Overspronggedrag = het dier doet iets schijnbaar volstrekt zinloos( in verlegenheid achter je oor krabben) Fitness =de mate waarin het dier zijn genen kan doorgeven aan nageslacht De erfelijke basis - Reflexeren=de impuls springt direct of bijna direct van sensorische naar een motorische zenuw;automatisch Pagina 1 van 6
2 - Instincten =aangeboren gedrag; - Zeer doelmatig in natuurlijke omgeving - Stereotype reacties op bepaalde prikkels - Van belang voor de dieren met korte levensduur(insecten) - Begint niet vanzelf - Sleutelprikkels - =een bepaald signaal uit de omgeving - brengt een automatische reactie op gang - sterkere sleutelprikkel=supersignaal(prikkel)-->dier reageert sterker(koekoekjong--> grote ei= supersignaal-->grote bek=supersignaal--> blijven hem voeden. - Op de prikkel moet worden gereageerd,onterechte reacties maken niet zo veel uit. - Alarm andere prikkels waarop het dier altijd moet reageren - De rol van de daglengte(broedperiode is aan bepaalde data gebonden) - Bepaalt in grote trekken wat het dier kan leren - Kan door leerprocessen veranderen Aangeleerd gedrag: Leren=een gedragsverandering veroorzaakt door specifieke ervaringen - Conditioneren=veranderen van de reflexen door leerprocessen - Hond van Pavlov-belletje voor het eten speekselproductie - Geconditioneerd reflex kan lang blijven bestaan,vooral bij een beloning - Gewenning = ook het afleren van het gedrag (vogelverschrikker werkt niet meer;geen reactie van een kat op een hond achter tralies) - Proefondervindelijk leren = trial and error - = het dier probeert van alles en leert door zijn fouten(kat in de kooi- hendeltje beloning) - hierdoor leert het dier wat eetbaar en wat niet is - leren vindt plaats door ervaringen - Inprenting - = een heel aparte en sterk erfelijk bepaalde leervorm - geen inprenten!!!! - Onbewust - Gebonden aan een levensfase - Wordt nooit meer vergeten uitsluitend gedurende een kritische periode =2dgn geen bewegelijk voorwerp. - = wat gansjes als eerste zien bewegen = moeder - vooral in de vroegere jeugd - zo leert dier zijn eigen jongen kennen binnen 2 dgn na het uitkomen van de eieren = acceptatie van de vreemd jong; na 2 dagen = wegjagen/doden - hierdoor leren de dieren wie hun soortgenoten zijn Pagina 2 van 6
3 - Imitatie - =naar de anderen te kijken,ze nadoen - Japanse aap Imo afspoelen van de aardappelen in de zee om geen zand binnen te krijgen over een paar jaar = gedragskenmerk van de hele groep. Voordeel van het leren t.o.v. gedrag = biedt een mogelijkheid om het gedrag te wijzigen, als het nodig is.meer belang voor de dieren die lang leven. Intelligent gedrag =bepaald gedrag dat lijkt ter plaatse bedacht te zijn doordat een dier de situatie doorziet. (niet altijd even duidelijk of het echt inzicht is of een toevallige ontdekking). Het blijkt dat de dieren van dezelfde soort vaak een groot verschil in slimheid vertonen. Sociaal gedrag De meeste dieren leven alleen. Samen=paring,zorg voor de jongen. Dieren die in groepen leven vallen meer op. Voordelen van het groepsleven: - Betere bescherming van je jongen /voedselbron - Predator=roofdier beter opmerken en verjagen - Grotere prooi =samenwerking Nadelen van het groepsleven: - Aanwezige voedsel delen met je groepsgenoten - Grotere kans op een besmettelijke ziekte/parasiet - Vertrouwen dat de anderen je niet bedriegen(eieren bijleggen/opeten,paren met je partner) Groepen van de sociaal levende dieren: - Anonieme groepen - Geen structuur - Ze kennen elkaar niet - Ze zoeken elkaars gezelschap=dezelfde plekken opzoeken/veiligheid - Pissebedden onder een steen/zwermen muggen/trekvogels - Hiërarchische groepen - Dieren kennen elkaar - Een is de leid(st)er = de sterkste/de oudste - Elke dier kent zijn eigen plaats in de rangorde - Geen gevecht voor voedsel = iedereen komt aan de beurt. - Kuddes paarden/roedels wolven/troepen ganzen Sociale insecten = de meest extreme vorm van sociale samenleving Pagina 3 van 6
4 - Hechte samenlevingsvormen --> kunnen niet individueel - = superorganisme (een cel kan niet overleven in een organisme) - groot deel van de groep = geen vermogen voor het voortplanten - strakke taakverdeling - intensieve communicatie - meerdere dieren zorgen samen voor het nageslacht - de onvruchtbare dieren doen de verzorging - minstens 2 generaties in het nest;nakomelingen helpen hun ouders bij het werk - systeem is allen te begrijpen aan de hand van fitness - zorgen voor een broer /zus levert evenveel fitness als zorgen voor je eigen kinderen - termieten/wespen/bijen/hommels - Wespen: - Wesp1 legt alleen in het voorjaar een paar eieren - Wespen die eruit komen =onvruchtbaar=werksters toch een grote fitness - Wesp 1 legt verder eieren,nest bouwen de werksters - Uit de laatste eieren --> vruchtbare mannetjes en vrouwtjes - Alleen de bevruchte vrouwtjes overwinteren - Wespenvolk bestaat maar een zomer - Bijen en hommels: - Levenspatroon is ongeveer gelijk aan die van de wespen - Hommels in het voorjaar = bevruchte vrouwtjes - Bijen communiceren door de geurstoffen - Een bevruchte vrouwtje bij de bijen = koningin - Werksters leven enkele maanden - Mannetjes nog korter - Mieren - De meest dominante groep van de sociale insecten - Grote variatie - Komen overal ter wereld voor - Termieten - = tropische insecten,leven van plantaardig materiaal - werksters+ soldaten (enorme kaken) =onvruchtbaar Altruïsme =sociale insecten offeren zich voor de anderen op. - Vergroot de fitness van het dier - Waarschuwen van de familiegenoten = genen besparen Pagina 4 van 6
5 Zorgen voor nageslacht - Partner moet sterk & gezond zijn --> meer kans op gezonde kinderen. - Balts = een ingewikkeld gedrag dat vooraf aan de paring gaat. 1. vergroot de bereidheid van de dieren om te paren 2. heeft de dieren een kans om de beste partner uit te kiezen ; --->fitness vergroten (overlevingskansen voor nageslacht) probleem bij de vrouwelijke dieren = beperkte aantal eieren -->zo gezond mogelijke nageslacht. Beoordelen van de kwaliteit van de man: - geschenken = prooi--> te klein vrouwtje gaat weg - territoria =vrouwtje kiest iem. met een groot-->voldoende voedsel - grootte = groot(hard zingt/kwaakt) is gezond - geweien bij de herten en staarten bij de pauwen = hoe ster de eigenaar is. Broedzorg - bij warmbloedige dieren wrdt het kroost altijd beschermd en verzorgd;klein jong kan zich niet warm houden - bij andere diergroepen komt het minder algemeen voor - vissen/insecten zorg = uitzoeken van een veilige plek voor de eieren - stekelbaarzen& wespen = uitzonderingen - vogels& zoogdieren zorgen altijd voor hun jongen - meeuwen herkennen hun kuikens aan de vlekkenpatroon door inprenting gedurende eerste 2 dagen - levenslange trouw bij de zwanen,kraaien,eksters - bij vogels waarvan de beide geslachten dezelfde uitzien,zorgen samen voor het kroost - een van de partners is felgekleurd = bemoeit zich er niet mee De mens... - goed kunnen leren van een taal = aangeboren - non-verbale communicatie =lichaamstaal - ook mensen gedragen zich instinctief - rangorde speelt een rol - underdog = iem. Uit de groep die als laatste gekozen wordt,die gepest wordt. - Vrouwen zochten vroeger iem.die hoger stond (prins) - Door moderne ontwikkelingen veranderen de rolpatronen sterk - Vrouwen kunnen zich op andere gebieden ontplooien - Duidelijke rolpatronen: vrouwen hebben meer oog voor de gevoelens;jonge mannen die stoer doen. - Territoriumsysteem = 1. persoonlijk(eigen kamer) 2. familieterritorium (hekken en de muurtjes om de tuinen) 3. nationaal territorium - fitness speelt ook een rol 1. mannen kiezen een jongere partner(vruchtbaarheid) Pagina 5 van 6
6 2. vrouwen voorkeur voor de oudere man(veiligheid) - regels tegen incest =taboe - iemand waar je vanaf het eerste begin bent mee opgegroeid is niet aantrekkelijk als een partner - beschermen van hulpeloze soortgenoten zou instinctief kunnen zijn - verandering van de normen --> conflicten tussen de ouderen en de jongeren. Pagina 6 van 6
In zintuigcellen (receptoren) ontstaan onder invloed van prikkels impulsen, zenuwcellen conductoren) geleiden en verwerken impulsen.
Samenvatting door B. 797 woorden 26 oktober 2014 8.1 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: alle waarneembare activiteiten van een dier of een mens. Handeling: reactie op prikkels.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag Samenvatting door Wil 975 woorden 6 juli 2014 7,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: Alles wat een mens of dier doet. Waaruit bestaat
Nadere informatieSamenvatting Biologie Gedrag
Samenvatting Biologie Gedrag Samenvatting door een scholier 1211 woorden 21 juni 2005 6,7 235 keer beoordeeld Vak Biologie Samenvatting biologie hoofdstuk Gedrag Basisstof 1 Gedrag: alle waarneembare activiteiten
Nadere informatieSamenvatting Biologie Gedrag
Samenvatting Biologie Gedrag Samenvatting door Quintin 1754 woorden 2 april 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Biologie Onderwerp Gedrag Inhoud Wat is gedrag? Hoe wordt gedrag veroorzaakt? Hoe wordt gedrag
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 en 2
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door Thirza 1709 woorden 11 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Communicatie: Alles wat een dier of mens doet of nalaat, is gedrag. Vaak
Nadere informatieHoofdstuk 1 Paragraaf 1 alles wat dieren en mensen doen of laten. een actie van binnen af (binnen het individu) waarop
Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Gedrag: Uitwendige prikkel: Inwendige prikkel: Sleutelprikkels: Signalen: Gedragseenheden: Gedragsketen: Gedragssysteem: Functies van gedrag: alles wat dieren en mensen doen of
Nadere informatie3,7. Samenvatting door een scholier 1551 woorden 15 maart keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 1551 woorden 15 maart 2016 3,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 12.1 Gedrag: alles wat mensen/dieren doen: alle reacties die ze vertonen. Je reageert op een
Nadere informatieVeranderingen waarop je kunt reageren, heten prikkels. Als een prikkel van buiten het organisme komt, noem je dat een uitwendige prikkel.
Samenvatting door Esmee 2079 woorden 8 maart 2017 8,1 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 4.1, 4.2, 4.3 + extra 4.3, 4.4 + extra 4.4 en 4.5 4.1 Prikkels en gedrag Alles wat een mens of dier
Nadere informatieSamenvatting door J woorden 14 oktober keer beoordeeld. Samenvatting hoofdstuk 1 gedrag. Paragraaf 1 communicatie. Iets duidelijk maken
Samenvatting door J. 2361 woorden 14 oktober 2015 5 10 keer beoordeeld Vak Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 gedrag Paragraaf 1 communicatie Iets duidelijk maken Je komt vaak in contact met andere. Je
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Ethologisch onderzoek
Praktische opdracht Biologie Ethologisch onder Praktische-opdracht door een scholier 2934 woorden 23 juni 2006 6,5 60 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave inleiding inleiding deelopdracht materialen
Nadere informatiewww.samengevat.nl voorbeeldhoofdstuk havo biologie
www.samengevat.nl voorbeeldhoofdstuk havo biologie www.samengevat.nl havo biologie Drs. E.J. van der Schoot Drs. A.N. Leegwater Voorwoord Beste docent, Voor u ligt een deel van de nieuwe Samengevat havo
Nadere informatieBekijk de afbeelding. De bloem van een anemoon gaat open. Een zeeanemoon spreidt zijn tentakels. Is er in dit verhaal sprake van gedrag? Leg uit.
Naam:. Groep: Datum: 1. Wat is gedrag? Bekijk de afbeelding. De bloem van een anemoon gaat open. Een zeeanemoon spreidt zijn tentakels. Is er in dit verhaal sprake van gedrag? Leg uit. Antwoord:.. Vraag
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 6 + 9: Regeling en Gedrag
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6 + 9: Regeling en Gedrag Samenvatting door R. 858 woorden 19 juni 2014 7 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels
Nadere informatievis in stukjes aan te bieden. Daarna kan je het effect op de gezondheid van de roofvissen bestuderen.
diergedrag in Artis: 1999/2006/2010/2012/2014 antwoorden Er worden bij de opdrachten geen vragen gesteld met pasklare antwoorden. De leerlingen zijn voor het grootste deel zelf verantwoordelijk voor hun
Nadere informatieEr worden bij de opdrachten geen vragen gesteld met pasklare antwoorden. De leerlingen
diergedrag in Artis: 1999/2006/2010 antwoorden Er worden bij de opdrachten geen vragen gesteld met pasklare antwoorden. De leerlingen zijn voor het grootste deel zelf verantwoordelijk voor hun conclusies
Nadere informatieauteurs ARTEUNIS BOS MARIANNE GOMMERS ONNO KALVERDA RUUD PASSIER THEO DE ROUW GERARD SMITS BEN WAAS RENÉ WESTRA
4 HAVO biologie voor jou uitwerkingenboek BIOLOGIE VOOR DE BOVENBOUW havo auteurs ARTEUNIS BOS MARIANNE GOMMERS ONNO KALVERDA RUUD PASSIER THEO DE ROUW GERARD SMITS BEN WAAS RENÉ WESTRA VIJFDE DRUK MALMBERG
Nadere informatieExtra: Voortplanting hv12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 October 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/79063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieWoordweb. Dit woordweb hebben wij met zijn drieën in week 1 gemaakt. Het gaat over gedrag. We hebben goed nagedacht over waar wat moet.
Woordweb Dit woordweb hebben wij met zijn drieën in week 1 gemaakt. Het gaat over gedrag. We hebben goed nagedacht over waar wat moet. Gerbils Woestijnratten Ethogram Gerbils Omgeving: Bij een ethogram
Nadere informatieVoortplanting bij dieren vmbo-b34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/73579 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieWerkbladen Hondengedrag: Kalmerende signalen
Werkbladen Hondengedrag: Kalmerende signalen Figuur 1: Artikel NRC Blaffende honden De wetenschappers in het bovenstaande artikel denken dat honden hard hun best doen om met ons te communiceren op de manier
Nadere informatieDiergedrag vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 07 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62396 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVoortplanting bij dieren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73579 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVerslag Biologie Ethologie rat
Verslag Biologie Ethologie rat Verslag door N. 3989 woorden 25 maart 2014 6,3 6 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Het verslag is ingedeeld naar de stappen die genoemd waren in de opdracht. Elke stap
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1: Gedrag, Hoofdstuk 5: Seksualiteit, Hoofdstuk 7: Erfelijkheid
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1: Gedrag, Hoofdstuk 5: Seksualiteit, Hoofdstuk 7: Erfelijkheid Samenvatting door een scholier 2252 woorden 25 januari 2004 6,5 59 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar
Nadere informatieNectar 4 e editie, leerjaar 1, havo/vwo
Nectar 4 e editie, leerjaar 1, havo/vwo Uitwerkingen Hoofdstuk 4 Gedrag DO-IT 4.1 Hoe gedragen je klasgenoten zich? 1 a eigen antwoord b eigen antwoord 2 eigen antwoord 3 a eigen antwoord b Eens / Oneens,
Nadere informatieModule Ethologie 93003_module Ethologie_2eproef.indd :41
Module Ethologie Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Esther van Schuur Marianne de Jonge Marieke Poort Redactie Tekstak, bureau voor tekst en redactie Beeld ARKA Media BV Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar
Nadere informatie4 b HAVO. biologie voor jou leeropdrachtenboek
4 b HAVO biologie voor jou leeropdrachtenboek 4 b HAVO biologie voor jou leeropdrachtenboek BIOLOGIE VOOR DE BOVENBOUW havo auteurs ARTEUNIS BOS MARIANNE GOMMERS ONNO KALVERDA RUUD PASSIER THEO DE ROUW
Nadere informatieDiergedrag vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62477
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 28 februari 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62477 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING Diergedrag in Artis, oktober 2008, update maart 2010/2014 UITWERKEN VAN JE RESULTATEN Je hebt in Artis een aantal onderzoeken gedaan
Nadere informatie1 Gedrag Natuurlijk gedrag Afwijkend gedrag Afsluiting 14
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Gedrag 9 1.1 Natuurlijk gedrag 9 1.2 Afwijkend gedrag 11 1.3 Afsluiting 14 2 Verzorging van dieren 15 2.1 Dieren lokken en vangen 15 2.2 Hanteren 19 2.3 Ogen, oren en neus
Nadere informatieOefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1. Cellen Kattenziekte
Oefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1 Cellen Kattenziekte Hieronder staat een aantal mogelijke eigenschappen van ziekteverwekkers: 1 bevat een kern; 2 bevat DNA en/of RNA; 3 deelt zich in
Nadere informatieVogels. 2009 All rights reserved by C.J.F. Evers. www.natuurnabij.nl
Vogels Je wordt je pas in het voorjaar bewust van de vogels om je heen. Dat komt omdat het in de winter vrij stil is geweest en er weinig gezongen werd door de vogels die aanwezig waren. Het is nu medio
Nadere informatie4 HAVO thema 8 Gedrag EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer Vragen Manenloze leeuwen 'Prachtig!' zei hij, nadat hij ze enige tijd had bestudeerd, 'hiervoor zijn we gekomen. Ze hebben écht geen manen.' Aan het woord is Craig Packer, dé deskundige op
Nadere informatieVoorplanting bij dieren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63322
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 december 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/63322 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieModule: Leren (en) veranderen - h45. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 20 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74804 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo OPDRACHTEN
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo OPDRACHTEN Diergedrag in Artis, 2008/2010/2014 INHOUDSOPGAVE inleiding... 3 1. hoe gaan dieren met elkaar om?... 5 1.1 de zwarte kuifmakaak...
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1, 7 en 8
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1, 7 en 8 Samenvatting door een scholier 1255 woorden 18 maart 2009 3,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Samenvatting H.1,7,8 Hoofdstuk 1 gedrag 1.1
Nadere informatie4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4.
4 Gedrag DO-IT Datum 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? PARAGRAFEN Datum 4.1 Opdrachten 1-24 4.2 Opdrachten 1-20 4.3 Opdrachten 1-16 4.4 Opdrachten 1-16 Samenvatten Test
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING Diergedrag in Artis, oktober 2008 UITWERKEN VAN JE RESULTATEN Je hebt in Artis een aantal onderzoeken gedaan naar het gedrag van
Nadere informatie2. Hoe wordt gedrag. veroorzaakt?
Deze basisstof vervangt de basisstof in je hand- en werkboek. 2. Hoe wordt gedrag veroorzaakt? In deze basisstof zoek je enkele foto s van mensen of dieren die bepaald gedrag vertonen. Je kunt ook zelf
Nadere informatieGedrag van dieren Opdracht Met wie? Waar? Hoe lang? Wanneer?
2 Gedrag van dieren Oriëntatie Hé, jij daar, gedraag je! Dat hoor je vast wel eens. Een goed weerwoord is: Dat doe ik toch. Immers, zoals je nu zit en handelt, dat is je gedrag. ethologie Oriënterende
Nadere informatieGEDRAAG JE! Leerlingenhandleiding - Antwoorden INHOUD
GEDRAAG JE! Leerlingenhandleiding - Antwoorden INHOUD Context 1: Hoe gedraag jij je? 2 Context 2: Diermanager 15 Gedraag je! 2 Context 1: HOE GEDRAAG JIJ JE? Les 1 Ben jij prikkelbaar? Opdracht 1 We bekijken
Nadere informatieWitte voelsprieten als VSH signaal
Witte voelsprieten als VSH signaal De varroalade als diagnosemiddel Foto: Mathijs Herremans Henk Kok De Duurzame Bij 2018 Inhoud Enkele waarnemingen op de varroalade Proef met een VSH volk bij Arista Bee
Nadere informatieEthologie. De studie van het gedrag. Doel : Nauwkeurig leren bestuderen van een gedragssysteem van een dier en het leren verwerken van de observaties.
Ethologie De studie van het gedrag Doel : Nauwkeurig leren bestuderen van een gedragssysteem van een dier en het leren verwerken van de observaties. Tijd : In het veld : 90 minuten Uitwerking : 60 minuten
Nadere informatieJe leeft samen. Ruim 80% van de wereldbevolking is religieus. In de oertijd leefden mensen al in groepen. BASISSTOF EXTRA BASISSTOF SAMENVATTING 94
8 Je leeft samen BASISSTOF 1 Iedereen is anders 80 2 Wat is gedrag? 82 3 Sociaal gedrag 85 4 Communicatie 88 5 Met elkaar omgaan 90 EXTRA BASISSTOF 6 Vandalisme 92 SAMENVATTING 94 Ruim 80% van de wereldbevolking
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo ANTWOORDBLADEN
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo ANTWOORDBLADEN Diergedrag in Artis, oktober 2008, update maart 2010 1.1 de zwarte kuifmakaak onze namen: V r a g e n 1. Je hebt een dier gekozen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2010 2 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. GT-0191-a-10-2-b Agapornissen Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 41 tot en met 52. Bij het
Nadere informatieWerkstuk Biologie De Sneeuwuil
Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk door Rikaatje 1148 woorden 25 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou De Sneeuwuil Gemaakt door: Rika van Breemen 1HVC 2017 Inleiding
Nadere informatieModule Ethologie. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Module Ethologie De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Esther van Schuur Henriëtte
Nadere informatieKOMODOVARAAN. Door: Jade Boezer
KOMODOVARAAN Door: Jade Boezer 1 Voorwoord Mijn werkstuk gaat over Komodovaranen. Ik doe het erover omdat ik een onderwerp zocht voor mijn werkstuk en nog niets over Komodovaranen wist. Toen ik aan het
Nadere informatieSamenvatting Biologie H3+8
Samenvatting Biologie H3+8 Samenvatting door Marjolein 2704 woorden 20 december 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 3 en 8 https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-biologie-h38
Nadere informatieAntwoorden Biologie Thema 5
Antwoorden Biologie Thema 5 Antwoorden door een scholier 697 woorden 9 juni 2003 6,8 323 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 Opdracht 1 1. Het fenotype zijn de zichtbare
Nadere informatieVul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel).
1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers
Nadere informatieLESPAKKET GEDRAG. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET GEDRAG VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK GEDRAG Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-12-2-b Lepelaars - informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 38 tot en
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Bijlage met informatie. KB-0191-a-10-2-b
Bijlage VMBO-KB 2010 2 tijdvak 2 biologie CSE KB Bijlage met informatie. KB-0191-a-10-2-b Agapornissen Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 48. Bij het beantwoorden
Nadere informatieInfo plus Ongewervelden
Project Dieren F- verrijking week 7 Info plus Ongewervelden Lees de extra informatie in je boek op bladzijde 126 t/m 129 over spinnen. De opdrachten hoef je niet te maken. Ongewervelden De hoeveelheid
Nadere informatieLET OP!!! Om een oordeel te geven over gedrag moet het hele plaatje meegenomen worden (lichaamstaal, omgeving, wat gebeurde ervoor en erna, enz.
Kynologisch Instructeur Module A Hoofdstuk 3: Gedrag van Honden Kynocademy 1 LET OP!!! Om een oordeel te geven over gedrag moet het hele plaatje meegenomen worden (lichaamstaal, omgeving, wat gebeurde
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch summary) Het effect van de opgroei conditie op de seksuele kenmerken en voorkeuren in zebravinken
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Het effect van de opgroei conditie op de seksuele kenmerken en voorkeuren in zebravinken In seksueel voortplantende soorten worden alleen de genen van individuen
Nadere informatieWerkstuk Biologie De Pandabeer
Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving
Nadere informatieLevenskenmerken vmbo-b34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieEindexamen vwo biologie pilot 2012 - II
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend. Reddingsplan voor Nieuw-Zeelandse looppapegaai 1 maximumscore 3 voorbeelden van een juist antwoord: Voor vogels (en hun nakomelingen)
Nadere informatieINLEIDING GENEN DIE VALS SPELEN EÉNCELLIGE MEELIFTERS
Samenvatting SAMENVATTING INLEIDING Het ontstaan van meercellige planten en dieren vanuit ééncellige voorouders was een belangrijke ontwikkeling in de evolutie van het leven op aarde. Om die stap te zetten
Nadere informatieSamenvatting Biologie Nectar H8 t/m 10
Samenvatting Biologie Nectar H8 t/m 10 Samenvatting door G. 1905 woorden 18 juni 2012 8,6 3 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 8 zonder woorden. 8.1 De eerste ontmoeting Signalen: opvallende geuren,
Nadere informatieRode bosmier SOORTEN MIEREN
Rode bosmier De rode bosmier ontdek je soms al snel. Als je bijvoorbeeld in het bos loopt en dan ergens gaat zitten. Opeens zitten ze overal. In je broekspijpen, op je arm, tot in je sokken aan toe! En
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Soort zoekt soort Groep 7-8
Voorbereiding post 2 Soort zoekt soort Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 2: Soort zoekt soort, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal over het
Nadere informatieH7 Zintuigelijke waarneming:
Samenvatting door een scholier 1383 woorden 31 mei 2010 7,5 32 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H7 Zintuigelijke waarneming: Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels. -
Nadere informatiePanter. Ook wel luipaard genoemd
Panter Ook wel luipaard genoemd Een katachtige die je niet moet verwarren met het jachtluipaard, ofwel de cheeta, want dat is weer een andere soort kat. Een grote, gevlekte kat Deze snelle kat is een stuk
Nadere informatieNederlandse samenvatting Het effect van de opgroei conditie op de seksuele kenmerken en voorkeuren in zebravinken
Nederlandse samenvatting Het effect van de opgroei conditie op de seksuele kenmerken en voorkeuren in zebravinken In seksueel voortplantende soorten worden alleen de genen van individuen die zich met succes
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatieLees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 41 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
Agapornissen Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 41 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 41 In informatie 1 worden enkele eigenschappen
Nadere informatieAfweer systeem tegen ziektes, moederlijk hormoon,ontwikkeling, vogels, testosteron
Niet-technische samenvatting 2015311 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Heeft de kwaliteit van het afweer systeem bij de vader een invloed on de kwetsbaarheid van de kinderen voor moederlijk
Nadere informatieLESPAKKET GEDRAG. DIERENRIJK Lespakket Gedrag HAVO / VWO 1 Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET GEDRAG HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN DIERENRIJK Lespakket Gedrag HAVO / VWO 1 Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK GEDRAG Om ervoor te zorgen dat je
Nadere informatieinhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.
Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto
Nadere informatieSelection in Two-Sex Structured Populations. Promotoren zijn prof. dr. H. Caswell en prof. dr. A.M. de Roos C. de Vries
Selection in Two-Sex Structured Populations. Promotoren zijn prof. dr. H. Caswell en prof. dr. A.M. de Roos C. de Vries Hoe werkt de evolutie als individuen van elkaar verschillen in meer dan alleen hun
Nadere informatieinhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon
Kleine beestjes inhoud. De mier 2. De teek 4. De regenworm 5 4. De pissebed 6 5. De hoofdluis 7 6. De vlieg 8 7. De mug 9 8. De vlo 0 9. Filmpje Pluskaarten 2 Colofon 4 Bronnen en foto s 5 . De mier Een
Nadere informatieSamenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag
Samenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag Samenvatting door een scholier 1440 woorden 27 juni 2007 6 17 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie 5.1 + 5.2 We hebben een zenuwstelsel. Door impulsen,elektrisch,snel,kortdurend,via
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b
Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 1 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 43 tot en met 51. Bij het
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen
Nadere informatie2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voortplanten van genen 9 1.1 Genetica 9 1.2 Kruisingen 13 1.3 Crossing-over en mutatie 16 1.4 Erfelijkheid en praktijk 17 1.5 Inteelt en inteeltdepressie 21 1.6 Afsluiting
Nadere informatieWOLF. Huilend roofdier
WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatie4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer Vragen Karyogrammen In afbeelding 1 zijn twee karyogrammen weergegeven. Deze karyogrammen zijn afkomstig van een eeneiige tweeling. Het ene kind is van het mannelijk geslacht zonder duidelijke
Nadere informatieMaja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK GRATIS UITGAVE
Maja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK GRATIS UITGAVE Maja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK INLEIDING 7 YOGABEOEFENING 9 YOGA
Nadere informatieEindexamen vwo biologie II
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend. Zon veroorzaakt én voorkomt huidkanker 1 maximumscore 2 Hierdoor kunnen de Langerhanscellen zich door de huid naar een lymfeknoop
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieDolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen:
Dolfijn Familie Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen: Baleinwalvissen: deze walvissen worden zo genoemd omdat ze in hun bek geen tanden hebben. Maar een soort lange draden,
Nadere informatieDieren 2. Cursus Natuurgids
Dieren 2 Cursus Natuurgids 1 Inhoud Vooraf: Hoe leeft een dier? Zijn dieren en mensen verschillend? 1 Aanpassingen aan het milieu 2 Eten, overleven en gegeten worden 3 Diergedrag 4 Het dier en de mens
Nadere informatieVerloskunde. Fret. Klas 43DP
Verloskunde Fret Klas 43DP Inhoudsopgave 1. De voortplanting bij de fret... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Pathologie van de voortplanting... 3 2 1. De voortplanting bij de fret 1.1 Algemeen Een vrouwtje is geslachtsrijp
Nadere informatieHoenders: Herkomst en aanschaf
Hoenders: Herkomst en aanschaf Kippen zijn al zo oud als de wereld, zul je weggen. Hoe zijn al die rassen ontstaan, wil je weten. Het doet niet ter zake of de kip er nu eerder was of het ei. De Bankiva
Nadere informatieFenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11
1. Bij honden is het allel voor donkerbruine haarkleur (E) dominant over het allel voor witte haarkleur (e). Het allel voor kort haar (F) is dominant over het allel voor lang haar (f). Een aantal malen
Nadere informatieMeer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem
Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatieVogels. Duiven Eenden Ganzen
Vogels Duiven Eenden Ganzen Kippen Meeuwen In deze folder vindt u meer informatie over bovenstaande vogels. U leest hoe u ze herkent, wat voor overlast ze kunnen veroorzaken, wat u kunt doen om overlast
Nadere informatieDE SIBERISCHE TIJGER
DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.
Nadere informatieTijger. Een machtige streepjeskat
Tijger Een machtige streepjeskat Aan de manier waarop tijgers sluipen en op hun prooi afspringen, is goed te zien dat ze uit de familie van katachtigen komen. De tijger is binnen die familie zelfs de grootste
Nadere informatie4 keer beoordeeld 30 mei 2017
8 Samenvatting door een scholier 1301 woorden 4 keer beoordeeld 30 mei 2017 Vak Biologie Methode Biologie voor jou H6 Waarneming, regeling en gedrag Zintuigen in het algemeen zintuig orgaan dat reageert
Nadere informatieDe kleine beestjesclub
Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert
Nadere informatieDe orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka
De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf
Nadere informatieSPREEKBEURT KOI VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT KOI l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KOI BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieWerkstuk Biologie Zee-otter
Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk door een scholier 1340 woorden 8 maart 2003 5,8 129 keer beoordeeld Vak Biologie Waar leeft de zee-otter? Vroeger kwamen ze nog in het grootste deel van de grote oceaan
Nadere informatieHAPTE CHAP SAMENVATTING
HAPTE CHAP Wanneer voortplanting tussen individuen van verschillende soorten, maar ook van verschillende populaties wordt voorkómen, noemen we dit reproductieve isolatie. Reproductieve isolatie speelt
Nadere informatie