1 Gedrag Natuurlijk gedrag Afwijkend gedrag Afsluiting 14
|
|
- Leen de Jonge
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Gedrag Natuurlijk gedrag Afwijkend gedrag Afsluiting 14 2 Verzorging van dieren Dieren lokken en vangen Hanteren Ogen, oren en neus Het gebit Nagels en klauwen Anus, cloaca en geslachtsorganen Vacht, huid en veren Afsluiting 34 3 Verzorgen van de omgeving Huisvesting Schoonmaken Afsluiting 44 4 Gezondheid Gezondheidskenmerken Ziekteverschijnselen Ziekteverwekkers Preventie Registratie Afsluiting 64 5 Voortplanting Levenscyclus Geslachtskenmerken Bronstgedrag De paring Dracht en geboorte Verzorging van het jonge dier Afsluiting 89 Trefwoordenlijst 91 INHOUD 7
2 8 DIEREN ASSISTEREN
3 1 Gedrag Oriëntatie Bij gedrag denk je meestal meteen aan bewegingen. Maar je kunt ook gedrag vertonen zonder je te bewegen. Stel je maar eens voor: je zit in de klas en je doet niets. De leraar vraagt je vriendelijk om je spullen te pakken, maar je doet niets! Hij wordt steeds bozer, maar je doet nog steeds niets. Al doe je niets, je gedraagt je wel degelijk! Sterker nog: je gedraagt je zelfs veel opvallender dan je klasgenoten, die meteen hun spullen hebben gepakt. hoe en waarom Elke diersoort heeft zijn eigen specifieke gedrag. Dat kan leuk gedrag zijn, zoals spelende poezen. Maar het kan ook gevaarlijk gedrag zijn, zoals een agressieve hond. Bij het werken met dieren moet je altijd goed weten hoe en waarom het dier zich op een bepaalde manier gedraagt. 1.1 Natuurlijk gedrag Fig. 1.1 Je moet weten of een dier gevaarlijk kan zijn. Een dier zonder honger zal geen eetgedrag vertonen: honger is namelijk de motivatie om te eten. En als er geen voedsel is, kan het dier ook geen eetgedrag vertonen. Er is dan namelijk geen prikkel die het dier aanzet om te gaan eten. Verschillende prikkels Een mannetjesroodborst valt aan, zodra hij een ander mannetje ziet met rode borstveren dat zijn gebied binnendringt. En een hengst krult zijn lippen om en strekt GEDRAG 9
4 meerdere prikkels zijn nek, wanneer hij de geur ruikt van een hengstige merrie. De roodgekleurde borstveren en de geur van de merrie zijn de prikkels die aanzetten tot het vertoonde gedrag. Een dier ervaart altijd meerdere prikkels. Eén van die prikkels is echter de belangrijkste. Verschillende motivaties Als een hongerige leeuw een hert ziet, zal hij waarschijnlijk gaan jagen. Maar heeft hij net zijn buikje vol, dan zal hij elke prooi ongestoord voorbij laten gaan. De motivatie van een dier zit van binnen. Het roodborstje en de hengst gedragen zich zoals hierboven beschreven, door toedoen van mannelijke hormonen. Aangeboren of aangeleerd gedrag Mensen onderscheiden zich van dieren door hun veel grotere hersenen. Daardoor kunnen ze beter leren, hebben ze een groter inzicht in onbekende situaties en kunnen ze gemakkelijker problemen oplossen. Veel menselijk gedrag wordt geleerd tijdens in het leven. Denk bijvoorbeeld aan autorijden, schrijven en lezen. Hoe staat dat met dieren? Wat leren ze en wat weten ze al bij hun geboorte? ervaring en oefening Aangeboren gedrag is erfelijk bepaald. Daarvoor is geen oefening of ervaring nodig. Zoeken naar de tepel, melktrappen, zuigen en slikken zijn voorbeelden van aangeboren gedrag bij pups. Aangeleerd gedrag ontstaat door ervaring en oefening. Een dier moet bijvoorbeeld leren hoe een prooi te vangen. Het is soms moeilijk te zeggen of gedrag aangeboren is of aangeleerd. Heel veel gedrag is een combinatie van beide. Verschillende afstanden sociale afstand kritische afstand individuele afstand vluchtafstand Een ervaren dierenverzorger merkt het direct als er met een dier iets bijzonders aan de hand is. Bevindt een lid van de sociale groep zich bijvoorbeeld ver buiten de groep, dan is er iets aan de hand. De normale afstand die een dier heeft met de andere leden van zijn sociale groep, noemen we de sociale afstand. In een groep leven de individuen op een bepaalde plaats in samenhang met de groep. Wil je een dier benaderen, dan moet je weten wat de kritische afstand is. Dat is de afstand tot waar een vijand of een mens mag naderen, zonder dat het dier afwerend gedrag gaat vertonen. Wordt de afstand te klein, dan vertoont het dier aanvalsgedrag of agressief gedrag, als het tenminste niet kan ontsnappen. We kunnen nog meer afstanden onderscheiden die een rol spelen bij het gedrag van mens en dier. De individuele afstand is de afstand of de ruimte die een dier graag wil behouden tussen zichzelf en een dier van zijn eigen soort. De vluchtafstand is de afstand tot waar een dier de vijand toestaat om te naderen. Wordt de afstand korter, dan zal hij vluchten of weglopen. Het gedrag van dieren is onder andere afhankelijk van de beschikbare leefruimte en de afstand tot andere dieren. In de natuurlijke leefomgeving wordt dit automatisch geregeld. 10 DIEREN ASSISTEREN
5 Bij dieren, die gedomesticeerd zijn of in gevangenschap gehouden worden, is sprake van een andere situatie. Als deze dieren niet op de juiste afstand van elkaar blijven, kunnen ze zich heel onprettig voelen. Vragen 1.1 Wanneer een bepaald type afstand te klein wordt, reageert een dier op een specifieke manier. Een paard kan bijvoorbeeld vluchten, maar een hond die niet weg kan, valt misschien aan. a Welk type afstand overtreed je bij een paard dat vlucht? b Welk type afstand overtreed je bij een hond die aanvalt? Fig. 1.2 Blijf uit mijn buurt. 1.2 Afwijkend gedrag Verkeerd gehouden dieren gedragen zich vaak niet normaal. Afwijkend gedrag betekent dan ook dat er iets met het dier aan de hand is. Vroeger was een dierentuin meer een tentoonstelling van levende dieren. Ze stonden in veel te kleine hokken en de verzorgers wisten niet goed hoe ze met de dieren moesten omgaan. Veel dieren vertoonden vreemd gedrag in de kleine, saaie omgeving. Ze liepen bijvoorbeeld steeds maar heen en weer in hun kooi of gaapten en rekten zich. Dat zijn verschijnselen die met stress te maken hebben. En sommige soorten konden zich in dierentuinen helemaal niet voortplanten. Abnormaal of afwijkend gedrag verveling en frustratie Abnormaal of afwijkend gedrag kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan de groepssamenstelling onnatuurlijk zijn, of kan het dier een abnormale jeugd hebben gehad. Er kan sprake zijn van een lichamelijke afwijking of een verkeerde voeding. Maar vaak moet de oorzaak in de omgeving gezocht worden: het dier kan zijn natuurlijke gedrag niet kwijt. Het krijgt niet genoeg gelegenheid om zich normaal te gedragen. Door verveling en frustratie gaat het dan afwijkend gedrag vertonen. In de natuur zijn de meeste dieren een groot deel van de dag bezig met het zoeken naar voedsel en het onderzoeken van de omgeving. Deze vormen van gedrag moeten ook in gevangenschap bevredigd worden. AFWIJKEND GEDRAG 11
6 Creativiteit Bij het bezighouden van dieren speelt creativiteit een belangrijke rol. Vanzelfsprekend moet je als verzorger rekening houden met de aard van de diersoort, maar ook met individuele eigenaardigheden en voorkeuren van de dieren. Ook speelt mee dat veel dieren gewoontedieren zijn. Bijna iedere verzorger kent wel het verschijnsel dat de dieren erop staan dat ze op een bepaalde tijd en plaats hun voer krijgen. Fig. 1.3 Zou hij zich misschien vervelen? De volgende typen abnormaal gedrag komen het meest voor in een arme omgeving: stereotiep gedrag Stereotiep gedrag. Dat is het functieloos en vormvast herhalen van bepaalde bewegingen, bijvoorbeeld ijsberen of steeds op dezelfde manier met de kop zwaaien. vacuümgedrag Vacuümgedrag. Dit gedrag treedt zomaar op, zonder dat er enige aanleiding toe is. Mensapen bijvoorbeeld bouwen dan een nest zonder nestmateriaal en vogels vangen niet-bestaande insecten. ongericht gedrag Ongericht gedrag. Dat is het uitleven van gedrag op ongeschikte objecten of op zichzelf, bijvoorbeeld: paren met een boomstam, zichzelf bijten of kaalplukken. 12 DIEREN ASSISTEREN
Gezondheid en welzijn dolfijnen in Dolfinarium Harderwijk
Gezondheid en welzijn dolfijnen in Dolfinarium Harderwijk WIE TRAINT WIE? DOOR TOINNY LUKKEN Opleidingscoördinator Dolfinarium Harderwijk INHOUD Samen werken alleen als je snapt hoe dieren leren! Dol-fijn
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag Samenvatting door Wil 975 woorden 6 juli 2014 7,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: Alles wat een mens of dier doet. Waaruit bestaat
Nadere informatie1B Hanteren / fixeren / seksen honden en katten
Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 1B Hanteren / fixeren / seksen honden en katten Als je deze lessen hebt geoefend ben je in staat om de dieren beschreven in deze lessencyclus
Nadere informatieKOMODOVARAAN. Door: Jade Boezer
KOMODOVARAAN Door: Jade Boezer 1 Voorwoord Mijn werkstuk gaat over Komodovaranen. Ik doe het erover omdat ik een onderwerp zocht voor mijn werkstuk en nog niets over Komodovaranen wist. Toen ik aan het
Nadere informatieDe orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka
De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf
Nadere informatieDE IJSBEER. Super speurneus
DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger
Nadere informatieAandacht voor gedrag Beloon gewenst gedrag Controle over gedrag DOGSIDE
Aandacht voor gedrag Beloon gewenst gedrag Controle over gedrag DOGSIDE Aandacht verlies. De hersenen hebben moeite om informatie te verwerken als er stress is. Door even rust te nemen krijgen de hersenen
Nadere informatieLESPAKKET GEDRAG. DIERENRIJK Lespakket Gedrag HAVO / VWO 1 Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET GEDRAG HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN DIERENRIJK Lespakket Gedrag HAVO / VWO 1 Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK GEDRAG Om ervoor te zorgen dat je
Nadere informatieLESPAKKET GEDRAG. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET GEDRAG VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK GEDRAG Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatieHandige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 1ste graad
Handige Harry s Handleiding en leerdoelen - 1ste graad Van een aantal dieren kunnen aantonen dat ze aangepast zijn aan hun omgeving. De vaardigheden van dieren in verband brengen met hun levenswijze Voorbeelden
Nadere informatie3 Wonden Open wonden Gesloten wonden Brandwonden Afsluiting 53
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De spoedeisende patiënt 9 1.1 Doelen en regels van de EHBO 9 1.2 Indeling van spoedgevallen 9 1.3 Hanteren en transporteren van een spoedpatiënt 12 1.4 Onderzoek en behandeling
Nadere informatieEr worden bij de opdrachten geen vragen gesteld met pasklare antwoorden. De leerlingen
diergedrag in Artis: 1999/2006/2010 antwoorden Er worden bij de opdrachten geen vragen gesteld met pasklare antwoorden. De leerlingen zijn voor het grootste deel zelf verantwoordelijk voor hun conclusies
Nadere informatieDe leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw
De leeuw Wat is nou mooier dan je spreekbeurt houden over de leeuw? De leeuw is een prachtig roofdier en een moedig en krachtig dier. En sinds de middeleeuwen heeft de leeuw de titel koning der dieren.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inleiding 6
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Erfelijkheidsleer 9 1.1 Erfelijke verandering 9 1.2 Ontdekking van de erfelijkheidsleer (genetica) 12 1.3 De chromosomen 13 1.4 Kwalitatieve eigenschappen 17 1.5 De monogene
Nadere informatieSamenvatting Biologie hoofdstuk 1 - gedrag
Samenvatting Biologie hoofdstuk 1 - gedrag Samenvatting door een scholier 819 woorden 4 oktober 016 5,4 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie hoofdstuk 1 Gedrag 1.1 Dierenwelzijn Gedrag
Nadere informatieHANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES
HANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE
Nadere informatieStruisvogel. Struthio camelus. www.licg.nl. Serie vogels
Serie vogels Struisvogel Struthio camelus Struisvogels zijn loopvogels uit Afrika. Het zijn de grootste vogels ter wereld. Een mannelijke struisvogel kan meer dan twee meter hoog worden, de vrouwtjes blijven
Nadere informatie1D Hanteren / fixeren / seksen schaap en geit
Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 1D Hanteren / fixeren / seksen schaap en geit Als je deze lessen hebt geoefend ben je in staat om de dieren beschreven in deze lessencyclus
Nadere informatieInhoudsopgave. Oriëntatie Herkennen van diersoorten en rassen Voeren van dieren Huisvesten van dieren...
Inhoudsopgave Oriëntatie... 7 1. Herkennen van diersoorten en rassen...8 1.1 Ordenen van dieren...8 1.2 Diersoorten en rassen...10 1.3 Keuze diersoorten met behulp van raskenmerken...13 1.4 Het fokken
Nadere informatie7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie
DC 7 Epilepsie 1 Inleiding In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie 4 Epilepsie-aanvallen 1 1 2 Wat is epilepsie? Een epileptische aanval is een plotselinge kortsluiting
Nadere informatie2 Gedrag van dieren Gedragsleer Afwijkend gedrag Het ethogram Natuurlijke gedragingen 42 2.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 7 1 Leefomgeving 11 1.1 Dieren leven naar hun aard 12 1.2 Het dierenrijk 14 1.3 Leefomgeving van dieren 18 1.4 Leefgebieden en hun klimaat 27 1.5 Afsluiting 29 2 Gedrag van
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING Diergedrag in Artis, oktober 2008, update maart 2010/2014 UITWERKEN VAN JE RESULTATEN Je hebt in Artis een aantal onderzoeken gedaan
Nadere informatiePanter. Ook wel luipaard genoemd
Panter Ook wel luipaard genoemd Een katachtige die je niet moet verwarren met het jachtluipaard, ofwel de cheeta, want dat is weer een andere soort kat. Een grote, gevlekte kat Deze snelle kat is een stuk
Nadere informatieDE SIBERISCHE TIJGER
DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.
Nadere informatieSPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Gezocht: een... 6
Inhoud Voorwoord 5 Gezocht: een... 6 9 Verzorg je dieren! 11 9.1 Natuurlijk gedrag 11 9.2 Goed verzorgen in zes stappen 16 9.3 Diergroep en voeding 21 9.4 Een checklist om besmetting te voorkomen 24 9.5
Nadere informatieSPREEKBEURT KORTSTAARTOPOSSUM
SPREEKBEURT KORTSTAARTOPOSSUM l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KORTSTAARTOPOSSUM
Nadere informatieExtra: Voortplanting hv12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 October 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/79063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieModule Ethologie 93003_module Ethologie_2eproef.indd :41
Module Ethologie Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Esther van Schuur Marianne de Jonge Marieke Poort Redactie Tekstak, bureau voor tekst en redactie Beeld ARKA Media BV Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar
Nadere informatieHandige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 2de graad
Handige Harry s Handleiding en leerdoelen - 2de graad Van een aantal dieren kunnen aantonen dat ze aangepast zijn aan hun omgeving. De vaardigheden van dieren in verband brengen met hun levenswijze Voorbeelden
Nadere informatieVan kitten naar kat. Optimale begeleiding door de praktijk. Drs. Margit Bossard Gedragsdeskundig dierenarts
Van kitten naar kat Optimale begeleiding door de praktijk Drs. Margit Bossard Gedragsdeskundig dierenarts TERUG NAAR DE SCHOOLBANKEN voor dierenarts-assistenten Amersfoort, zat. 20 juni 2015 Programma
Nadere informatie4 Normale en abnormale dracht Normale dracht Abnormale dracht Afsluiting 47
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Oestrische cycli, optimale dektijdstip bij de teef en mogelijke aandoeningen van het vrouwelijke geslachtsapparaat 9 1.1 Overwegingen voorafgaand aan het fokken 9 1.2 Oestrische
Nadere informatie2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voortplanten van genen 9 1.1 Genetica 9 1.2 Kruisingen 13 1.3 Crossing-over en mutatie 16 1.4 Erfelijkheid en praktijk 17 1.5 Inteelt en inteeltdepressie 21 1.6 Afsluiting
Nadere informatieHuisdieren. Heerlijke knuffels...
Huisdieren Heerlijke knuffels... Een huisdier is hartstikke leuk. Je kunt ernaar kijken en luisteren, je kunt er vaak mee knuffelen, je kunt er soms mee wandelen en spelen. Het zijn echte vriendjes! Maar...
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieSPREEKBEURT MONGOOLSE GERBIL
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT MONGOOLSE GERBIL ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MONGOOLSE
Nadere informatieVerloskunde. Fret. Klas 43DP
Verloskunde Fret Klas 43DP Inhoudsopgave 1. De voortplanting bij de fret... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Pathologie van de voortplanting... 3 2 1. De voortplanting bij de fret 1.1 Algemeen Een vrouwtje is geslachtsrijp
Nadere informatieSPEURTOCHT. Groep 5 en 6. Veel plezier!
SPEURTOCHT Groep 5 en 6 Met deze speurtocht loop je door het hele park. Volg de wandelroute, dan zie je alle dieren! Ben jij een echte spoorzoeker? Veel plezier! GIRAFFE Het eerste wat opvalt aan de giraffe
Nadere informatieClicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is:
HIL02347 P&K Puppy Clicker NL 19/10/07 14:34 Page 1 Clicker Training Train uw pup met de clicker training Clicker training is in de jaren veertig ontwikkeld door trainers van zeezoogdieren. Zij ontdekten
Nadere informatievis in stukjes aan te bieden. Daarna kan je het effect op de gezondheid van de roofvissen bestuderen.
diergedrag in Artis: 1999/2006/2010/2012/2014 antwoorden Er worden bij de opdrachten geen vragen gesteld met pasklare antwoorden. De leerlingen zijn voor het grootste deel zelf verantwoordelijk voor hun
Nadere informatieDolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen:
Dolfijn Familie Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen: Baleinwalvissen: deze walvissen worden zo genoemd omdat ze in hun bek geen tanden hebben. Maar een soort lange draden,
Nadere informatieWerkstuk Biologie De Sneeuwuil
Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk door Rikaatje 1148 woorden 25 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou De Sneeuwuil Gemaakt door: Rika van Breemen 1HVC 2017 Inleiding
Nadere informatieSamenvatting Biologie Gedrag
Samenvatting Biologie Gedrag Samenvatting door Quintin 1754 woorden 2 april 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Biologie Onderwerp Gedrag Inhoud Wat is gedrag? Hoe wordt gedrag veroorzaakt? Hoe wordt gedrag
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING Diergedrag in Artis, oktober 2008 UITWERKEN VAN JE RESULTATEN Je hebt in Artis een aantal onderzoeken gedaan naar het gedrag van
Nadere informatieVeel bezoekers van de dierentuin blijven geboeid voor het verblijf van één van de
1 Mensen kijken graag naar apen Veel bezoekers van de dierentuin blijven geboeid voor het verblijf van één van de apensoorten staan. Of de apen eten, spelen, lopen, of gewoon een beetje voor zich uit zitten
Nadere informatieElandencounters: de lichaamstaal
!42 Elandencounters: de lichaamstaal Zoals al gezegd zijn elanden doorgaans erg ontspannen dieren. Ze zijn niet agressief of aanvallend, en zullen (pas als het écht moet) eerder weglopen of -rennen. Dat
Nadere informatie1 Vruchtbaarheid en voortplanting Bronst en bevruchting Bronst bij het varken Bevruchting Afsluiting 18
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Vruchtbaarheid en voortplanting 9 1.1 Bronst en bevruchting 9 1.2 Bronst bij het varken 12 1.3 Bevruchting 14 1.4 Afsluiting 18 2 Bouw en functie van de geslachtsorganen
Nadere informatieIn zintuigcellen (receptoren) ontstaan onder invloed van prikkels impulsen, zenuwcellen conductoren) geleiden en verwerken impulsen.
Samenvatting door B. 797 woorden 26 oktober 2014 8.1 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: alle waarneembare activiteiten van een dier of een mens. Handeling: reactie op prikkels.
Nadere informatieSPREEKBEURT BRUINE ANOLIS
SPREEKBEURT BRUINE ANOLIS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BRUINE
Nadere informatieVOEDING. groep 8 / brugklas VO
groep 8 / brugklas VO VOEDING Volg in het dierenpark de genummerde routepijlen, dan kom je de diersoorten, waar de vragen betrekking op hebben, in de juiste volgorde tegen. 1. Volwassen ZWARTVOETPINGUÏNS
Nadere informatieHet paard. De geschiedenis van het paard
Het paard In dit artikel vind je handige informatie over paarden voor je spreekbeurt. Een paard is een zoogdier en wordt gezien als een edel dier. Dit betekent dat we bij het paard de termen 'hoofd', 'mond'
Nadere informatie1F Hanteren / fixeren / seksen rund
Naam:.. Klas:. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 1F Hanteren / fixeren / seksen rund Als je deze lessen hebt geoefend ben je in staat om de dieren beschreven in deze lessencyclus op de
Nadere informatieSamenvatting Biologie Gedrag
Samenvatting Biologie Gedrag Samenvatting door een scholier 1211 woorden 21 juni 2005 6,7 235 keer beoordeeld Vak Biologie Samenvatting biologie hoofdstuk Gedrag Basisstof 1 Gedrag: alle waarneembare activiteiten
Nadere informatieDe pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn
De pinguïn Iedereen weet wel wat een pinguïn is, maar bijna niemand weet dat er in totaal zeventien verschillende soorten zijn! Ook weet iedereen dat pinguïns in koude gebieden leven, maar niet iedereen
Nadere informatie4 HAVO thema 8 Gedrag EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer Vragen Manenloze leeuwen 'Prachtig!' zei hij, nadat hij ze enige tijd had bestudeerd, 'hiervoor zijn we gekomen. Ze hebben écht geen manen.' Aan het woord is Craig Packer, dé deskundige op
Nadere informatieKortom, iedere gifkikker heeft zo zijn eigen middeltjes om te zorgen dat hij genoeg te eten krijgt, zonder zelf opgegeten te worden.
1 Eten en (niet) gegeten worden 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 De meest onwaarschijnlijke kleuren van alle dieren vind je bij de kikkers.
Nadere informatieStokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond
Stokstaartje Inhoud 1. wat is een stokstaartje 2. mijn familie onder de grond 3. de jacht en het eten 4. de geboorte 5. het lijf 6. extra/vragen 1. Wat is een stokstaartje De wetenschappelijke naam van
Nadere informatieModule Natuurlijke voortplanting & anatomie
Module Natuurlijke voortplanting & anatomie De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur
Nadere informatieSPREEKBEURT LAMA EN ALPACA
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE LAMA
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatieSPREEKBEURT ROODKEELANOLIS
SPREEKBEURT ROODKEELANOLIS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE ROODKEELANOLIS
Nadere informatieWOLF. Huilend roofdier
WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatieLama glama. www.licg.nl. Serie zoogdieren Lama
Serie zoogdieren Lama Lama glama Lama s zijn kameelachtige dieren uit de familie van de evenhoevigen. Het zijn de gedomesticeerde afstammelingen van de guanaco uit de Andes in Peru. Lama s worden in Zuid-Amerika
Nadere informatieStraat: Huisnummer: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer adres. Naam van de hond (vlgs stamboom) Ras: Kleur:
Voor u ligt een gezondheids-enquêteformulier over uw hond. Wij vragen u, als lid, maar ook als niet-lid van de Griffon Vendéen Rasvereniging Nederland, dit formulier in te vullen en op te sturen aan de
Nadere informatieWerkstuk Biologie De Pandabeer
Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving
Nadere informatieSPEURTOCHT. Groep 3 en 4. Veel plezier! Welkom in Ouwehands Dierenpark! Kijk goed naar de bordjes en volg de wandelroute. Het wordt vast beregezellig!
SPEURTOCHT Groep 3 en 4 Welkom in Ouwehands Dierenpark! Kijk goed naar de bordjes en volg de wandelroute. Het wordt vast beregezellig! Veel plezier! GIRAFFE. Het eerste wat opvalt aan de giraffe is zijn
Nadere informatieROVERS EN HUN PROOIEN
ROVERS EN HUN PROOIEN Handleiding en leerdoelen 2de graad Je vertelt de leerlingen dat ze binnenkort op uitstap gaan naar ZOO Planckendael. Hier zie je Esther. Esther werkt nog maar pas in de zoo van Planckendael.
Nadere informatie6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk
Boekverslag door V. 1256 woorden 11 april 2006 6.4 729 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Inleiding Groep van het dierenrijk Hoe is de koala opgebouwd? Waar leeft de koala? Welke leefgewoonte heeft
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieDE WOLF. Huilend roofdier
DE WOLF Huilend roofdier De wolf heeft vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging gezelschapsdieren CSPE BB
Examen VMBO-BB 2015 gedurende 250 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging gezelschapsdieren CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een bijlage, een uitwerkbijlage
Nadere informatieInfo voor ambulance-medewerkers en overige hulpverleners
Info voor ambulance-medewerkers en overige hulpverleners - Leeft solitair - Mannetje en vrouwtje blijven niet bij elkaar - Moeder en jongen blijven 2 tot 3 maanden bij elkaar - Is een schemer nachtdier
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 6-7-8
Voorbereiding post 4 Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Ik zie, ik zie wat jij niet ziet voor groep 6,7 en 8. Inhoud:
Nadere informatieVerklaring van afstand van een hond in te vullen door de verantwoordelijke van het dier (pagina 1/2)
Bijlage VIII A bij het Koninklijk besluit van 27/04/2007 Verklaring van afstand van een hond in te vullen door de verantwoordelijke van het dier (pagina 1/2) Deze pagina bevat gegevens die zullen meegedeeld
Nadere informatieMijn kat is plots een duivel geworden!
GEDRAG Kirsten Meijer is gedragstherapeut voor katten. Ze is aangesloten bij Tinley Gedragstherapie voor Dieren en schrijft regelmatig artikelen over kattengedrag op basis van wetenschappelijke inzichten
Nadere informatieOgen, oren en neuzen. Groep 4 en 5 van het basisonderwijs
Ogen, oren en neuzen Groep 4 en 5 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Jij hebt ogen en je hebt ook oren! Wat doe je met je ogen en oren? Je hebt ook een neus. Wat doe je daarmee?
Nadere informatieZintuigen. Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:... Leden expertgroep:...
Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:.... Leden expertgroep:... De voorbereiding De neus is er niet alleen om te ademen want door je neus kun je lekkere en vieze geuren ruiken. Jullie
Nadere informatieLesboek dierverzorging
Lesboek dierverzorging WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Werkbladen bovenbouw havo/vwo Werkbladen dierverzorging Welkom in safaripark Beekse Bergen Om ervoor te zorgen dat jullie een leuke en leerzame
Nadere informatieSPREEKBEURT MONGOOLSE GERBIL
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT MONGOOLSE GERBIL ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MONGOOLSE
Nadere informatieKatten. De geschiedenis van de kat. Het leven met een kat. Waar haal je een kat vandaan?
Katten De geschiedenis van de kat Eerst een stukje over de geschiedenis van de kat. Hoe en wanneer verschillende soorten van de wilde kat huisdier zijn geworden weten we niet. Er is bewijs dat in het oude
Nadere informatieWerkstuk Biologie Analyse over leeuwen
Werkstuk Biologie Analyse over leeuwen Werkstuk door een scholier 805 woorden 23 oktober 2003 4,4 89 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding We kregen de opdracht een verslag te maken voor het vak biologie.
Nadere informatieDrukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort
Drukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort Niet kunnen ophouden met praten Potloden en/of krijtjes breken Extreem veel gapen Schoenen uittrekken De oren bedekken Wapperen met de armen
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB
Examen VMBO-BB 2015 gedurende 240 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging productiedieren CSPE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit examen horen een uitwerkbijlage en
Nadere informatieZOO PLANCKENDAEL VAN A TOT Z
ZOO PLANCKENDAEL VAN A TOT Z Handleiding en leerdoelen 2de graad Bekijk met de leerlingen de afbeelding bovenaan op het werkblad. Laat hen hierop reageren. Waarover gaat het? Je vertelt de leerlingen dat
Nadere informatieOpdracht Aardrijkskunde Vossen
Opdracht Aardrijkskunde Vossen Opdracht door een scholier 2088 woorden 31 mei 2017 7,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Geboorte Een vos is 6 tot 8 weken zwanger Er worden meestal
Nadere informatieChinchilla. Kids for Animals chinchilla spreekbeurt. Chinchilla kennis. Wilde chinchilla s. Als huisdier
Chinchilla Chinchilla kennis Chinchilla s zijn knaagdieren die oorspronkelijk uit het Andes gebergte in Zuid-Amerika komen. Ze hebben een dikke zilverblauwgrijze vacht en zien er erg knuffelbaar uit. Maar
Nadere informatieMijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat
De Koala Inleiding. Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat Ik ga over de volgende punten iets vertellen: Wat is een koala?
Nadere informatieSPREEKBEURT GROENE LEGUAAN
SPREEKBEURT GROENE LEGUAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE GROENE
Nadere informatieLesboek onderbouw klas 1 & 2
Lesboek onderbouw klas 1 & 2 WIE DURFT MIJ BETER TE LEREN KENNEN? Werkbladen bovenbouw havo/vwo Werkbladen onderbouw klas 1 & 2 Welkom in safaripark Beekse Bergen Om ervoor te zorgen dat jullie een leuke
Nadere informatieTrainingshandleiding. 1
Trainingshandleiding www.petsafe.net 1 Bedankt voor uw keuze voor PetSafe. Door consistent gebruik van ons product, gaat uw hond zich beter gaan gedragen, in minder tijd dan met andere trainings apparaten.
Nadere informatieRelaties tussen organismen vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73585 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieSPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander
SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER
Nadere informatiel a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT MUIS ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT MUIS ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MUIS BIJ ELKAAR
Nadere informatieHANDIG KONIJNEN KOPPELEN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG KONIJNEN KOPPELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HET KOPPELEN VAN TWEE KONIJNEN.
Nadere informatieBijlage 2. Werkbladen
Bijlage Werkbladen 210 WERKBLAD 1/2 (gebruikt bij paperclip en wenkbrauw) HOE ZIET HET ERUIT? WAAROM ZO EN NIET ANDERS? WAAR DIENT HET VOOR? Teken hieronder de paperclip Teken hieronder de wenkbrauw WERKBLAD
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging gezelschapsdieren CSPE KB
Examen VMBO-KB 2015 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving dierhouderij en -verzorging gezelschapsdieren CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieSpraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding
Spraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding Dank u voor uw keuze voor PetSafe, wereldwijd het meest verkochte merk in elektronische trainingsmiddelen. Het is onze missie het meest vertrouwde
Nadere informatieZintuigen. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs
Zintuigen Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Ogen, oren, neus, smaak en tast worden ook wel zintuigen genoemd. Jij hebt zintuigen, dieren hebben ze ook. Wat doe
Nadere informatiePolski Owczarek Nizinny Verbond Nederland. Gezondheidsenquête 2015. ALGEMENE GEGEVENS Aantal vragen 30
Polski Owczarek Nizinny Verbond Nederland Gezondheidsenquête 2015 ALGEMENE GEGEVENS Aantal vragen 30 Naam Eigenaar Adres Postcode Woonplaats Telefoonnummer E-mail adres Stamboomnaam hond Geboortedatum
Nadere informatie