Najaarsrapportage Waterschap Noorderzijlvest

Transcriptie

1 Najaarsrapportage 2016 Waterschap Noorderzijlvest Groningen, september 2016

2

3 Inhoud 1. Najaarsrapportage Programmaverantwoording 6 3. Programma s Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding Programma Voldoende en Gezond water Programma Gezuiverd Water Programma Water en Maatschappij Programma Bedrijfsvoering Waterschapsbelastingen Overige aangelegenheden Financiering Vennootschapsbelasting Financieel resultaat Najaarsrapportage 42

4

5 1. Najaarsrapportage 2016 Inleiding Binnen de planning- en control cyclus van het waterschap is de Najaarsrapportage het tweede rapportagemoment. Gerapporteerd wordt over de periode tot 1 september Naar aanleiding van de informatie in voorliggende rapportage, wordt het Jaarplan 2016 bijgesteld door middel van een begrotingswijziging. De indeling van de rapportage volgt de wettelijk verplichte programma indeling van het jaarplan. Deze sluit ook aan op de programma s zoals opgenomen in het Waterbeheerprogramma In hoofdstuk 2 wordt in het kort ingegaan op de verwachte ontwikkelingen op het financiële vlak ten opzichte van hetgeen is opgenomen in het jaarplan. In hoofdstuk 3 treft u de verantwoording op programmaniveau aan. In hoofdstuk 4 wordt de stand van zaken van de belastingopbrengsten van het waterschap weergegeven. In hoofdstuk 5 is een aantal paragrafen opgenomen over enkele financiële ontwikkelingen. In hoofdstuk 6 wordt het financiële resultaat weergegeven op programmaniveau en op het niveau van de beide taken. Najaarsrapportage

6 2. Programmaverantwoording De Waterschapswet vereist dat het algemeen bestuur op hoofdlijnen het beleid formuleert. Dat is gedaan in het Waterbeheerprogramma aan de hand van de bestuurlijke programma s. Daarnaast zijn door de coalitiepartners in een bestuursakkoord de prioriteiten en acties voor de bestuursperiode aangegeven. Per programma zijn de visie, de doelen en maatregelen geformuleerd. Het waterbeheerprogramma en het bestuursakkoord vormen de basis voor de Perspectiefnota, het Jaarplan en de bijbehorende rapportages en evaluaties. Zo worden de Perspectiefnota, het Jaarplan en de rapportages in lijn gebracht met het waterbeheerprogramma en bestuursakkoord. De verantwoording van de programma s omvat het totaal van baten en lasten van het waterschap. Bij het opstellen van deze rapportage is op het niveau van de programma s gekeken naar alle lasten en de baten alsmede de bestedingen en ontvangsten ten aanzien van investeringen. In onderstaande tabel is het totaal van de lasten en baten (inclusief waterschapsbelasting) afgezet tegen zowel de begroting 2016 als tegen de jaarrapportage Totaal programma 1-5 in LASTEN BATEN RESULTAAT Kapitaal lasten Personeels lasten Goederen & diensten Toev.Res. & Voorz. Afschr.boek verliezen Onvoorzien Totaal lasten Waterschaps belasting Overige Totaal baten Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage in INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage Saldokosten (resultaat) In bovenstaande tabel is per saldo sprake van een verwacht voordeel van nagenoeg 0,3 miljoen. In de voorjaarsrapportage was sprake van een verwacht voordeel van bijna 0,5 miljoen. Onderstaand volgt een nadere toelichting. Kapitaallasten (voordeel 0,6 miljoen) In de voorjaarsrapportage was een voordeel op deze kosten van bijna 0,5 miljoen becijferd. Dit bedrag is nu iets naar boven bijgesteld. Voor de rentelasten is in het Jaarplan 2016 gerekend met een rente omslagpercentage van 2,6. Het percentage is herrekend en komt op het moment van rapporteren op ca. 2,5. Dit levert een voordeel op van ruim 0,1 miljoen. Per ultimo boekjaar volgt de definitieve vaststelling van het percentage op basis van de werkelijke rentelasten. Het rente omslagpercentage in 2015 bedroeg ruim 2,8. 6 Najaarsrapportage 2016

7 Ten tijde van het opstellen van het concept-jaarplan 2017 in september zijn de kapitaallasten over het jaar 2016 opnieuw berekend aan de hand van de op dit moment verwachte bestedingen en subsidiebaten in De uitkomst hiervan is dat de rentelasten circa 0,3 miljoen lager zullen uitvallen ten opzichte van het jaarplan. Verder wordt een voordeel verwacht op de afschrijvingslasten van circa 0,2 miljoen. Dit wordt deels veroorzaakt door een correctie op de afschrijvingslast van het project Livedijk XL. De boekwaarde is naar beneden bijgesteld omdat alsnog subsidie werd toegekend op een deel van de werkzaamheden binnen dit project. Personeel (nadeel 0,3 miljoen) In het voorjaar was een nadeel becijferd van ca. 0,2 miljoen door het meer (tijdelijk) inhuren van personeel dan begroot. Het betreft met name meer inhuur ten gevolge van ziektevervanging en meer inhuur door extra werkzaamheden aan de keringen. Dit bedrag is met 0,1 miljoen naar boven bijgesteld door een correctie op het jaarplan De inhuur van extra muskusrattenvangers ( 0,1 miljoen) was per abuis begroot onder de goederen en diensten. Er is geen rekening gehouden met benodigde formatieruimte (1 fte vanaf medio 2016) ten behoeve van de eerste toetsronde primaire kering. In het kader van de nieuwe veiligheidsnormering voor de primaire waterkeringen, is deze toetsronde noodzakelijk om op termijn te kunnen voldoen aan de nieuwe door het rijk opgelegde normen. De verwachting is dat deze extra kosten worden opgevangen binnen het totale beschikbare budget. Het gemiddelde ziekteverzuim percentage op organisatieniveau bedroeg over de eerste acht maanden van dit jaar 4,0 (2015: 3,4%; ,6%). De organisatie heeft op 1 januari 2016 een formele formatie van 266,9 fte. In het Jaarplan 2016 is financieel rekening gehouden met een formatiebezetting van circa 272 fte (in fte). Het verschil wordt veroorzaakt door de aanwezige bovenformatieve medewerkers. De formatie is ten opzichte van 2012 reeds met circa 15 fte afgenomen. De bezetting van personeel in loondienst bedroeg op 31 augustus 269,0 fte. Goederen en diensten (nadeel 2,1 miljoen) Het nadeel van 2,1 miljoen heeft voor 1,3 miljoen betrekking op het in 2016 terug te betalen bedrag aan belastinggelden als gevolg het arrest Natuur 2009 t/m Dekking van deze kosten vindt plaats middels de hiervoor gevormde voorziening in Resteert nog een verwachte overschrijding van 0,8 miljoen. In het voorjaar was sprake van extra kosten ter hoogte van circa 0,4 miljoen. Het betrof de volgende zaken: - herstelkosten als gevolg van vandalisme aan een gemaal ( ); - extra noodzakelijk onderhoud aan de bruggen Dijkstil en Ernstheemstertil ( ); - herstelkosten als gevolg van een calamiteit (lekke zuigwindketel) aan een rioolgemaal ( ). Verder zijn er op verzoek van twee gemeenten werkzaamheden uitgevoerd van ruim 0,1 miljoen, waarvan de kosten volledig worden vergoed door deze partijen. De vergoeding is verantwoord onder de baten. Het betreft baggerwerkzaamheden en werkzaamheden aan de persleiding onder een spoorbrug. Resteert een overschrijding van ca. 0,3 miljoen. Deze is op hoofdlijnen als volgt te verklaren: - correctie op de muskusrattenbestrijding (zie ook onder personeelskosten; voordeel 0,1 miljoen); - extra kosten in verband met opruimen waternavel (ca ); Najaarsrapportage

8 - kosten baggeren Noordpolderzijl en Hoendiep ( ; dekking uit bestemmingsreserve). - onvoorziene kosten voor aanpassing pompcapaciteit rioolgemaal nabij Uithuizermeeden door toename hoeveelheid aangevoerd rioolwater ( ). - kosten (tijdelijk) afvoer afvalwater over de weg voor een bedrijf ( ). Toevoegingen aan de reserves en voorzieningen (nadeel 0,5 miljoen) - Reserves De in 2016 uitgekeerde dividenden op de belegde gelden van het fonds oude leidingen, ter hoogte van ca. 0,2 miljoen, worden toegevoegd aan de hiervoor bestemde reserve. - Voorzieningen In de voorjaarsrapportage werd een nadeel van 0,2 miljoen genoemd. Dit bedrag had betrekking op een verwachte toevoeging aan de voorziening pensioen bestuur. Inmiddels is ook een zo reëel mogelijke inschatting gemaakt van de andere voorzieningen, zoals rechten werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en uitkering jubileumjaren. Inclusief rentetoevoeging komt het verwachte nadeel nu uit op ca. 0,3 miljoen. Per ultimo boekjaar worden ten aanzien van de voorzieningen de contante waarden van de pensioenaanspraken (inclusief aanspraken nabestaandenpensioen) en de wachtgeldverplichtingen berekend door een actuaris en vindt definitieve vaststelling van de bedragen plaats. Afschrijving boekverliezen (resultaat 0) Deze post heeft betrekking op een mogelijke afwaardering per ultimo boekjaar van de beleggingen ten behoeve van het fonds oude leidingen. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat hier geen sprake van zal zijn. Onvoorzien (resultaat 0) Van deze post wordt geen gebruik gemaakt. Opbrengst belastingheffing (voordeel 0,3 miljoen) De belastingopbrengsten laten voor het belastingjaar 2016 een voordeel zien van per saldo circa 0,5 miljoen; voor de taak watersysteembeheer een voordeel van en voor de taak waterzuiveren een nadeel van circa De begrote post kwijtschelding en oninbaarheid komt nagenoeg overeen met de huidige prognose (nadeel ). Het voordeel voor de taak watersysteembeheer komt voornamelijk door een hogere economische waarde van de gebouwde onroerende zaken. De afwikkeling van belastingvorderingen van voorgaande jaren laten naar verwachting een voordeel zien van nagenoeg 0,1 miljoen. Aan oninbare bedragen van voorgaande jaren wordt een nadeel verwacht van bijna 0,3 miljoen. Overige baten (voordeel 2,4 miljoen) Het voordeel van 2,4 miljoen heeft voor 1,3 miljoen betrekking op het in 2016 terug te betalen bedrag aan belastinggelden als gevolg het arrest Natuur 2009 t/m Onder de overige baten wordt de onttrekking uit de hiervoor gevormde voorziening in 2014 verantwoord. Resteert een bedrag van 1,1 miljoen. Deze heeft betrekking op: - vergoedingen voor in opdracht van gemeenten uitgevoerde werkzaamheden (baggeren en werkzaamheden persleiding: 0,1 miljoen); - uitkering dividenden 0,2 miljoen (wordt toegevoegd aan de reserve fonds oude leidingen); - een onttrekking uit bestemmingsreserve voor baggeren Hoendiep ( 0,2 miljoen); - onttrekkingen uit voorzieningen wegens uitkeringen voormalig personeel, ww-rechten en jubileumjaren ( 0,2 miljoen); - compensatiegeld van de geleden dan wel nog te lijden schade door het waterschap als gevolg van de aanleg van de spoorlijn naar de Eemshaven ( 0,1 miljoen); 8 Najaarsrapportage 2016

9 - extra baten wegens meer inzet eigen personeel op gesubsidieerde investeringsprojecten ( 0,1 miljoen); - baten wegens inzet personeel in het kader van het project Begeleid werken ( 0,1 miljoen); - baten wegens contractafspraken wegens gebruik persleiding ( 0,1 miljoen); - een nagekomen verzekeringsuitkering als gevolg van een schade aan een gemaal ( 0,1 miljoen); - overige opbrengsten, waaronder verkoop van een gemaal ( 0,1 miljoen); - een lagere opbrengst wegens minder toegerekende te activeren rente en uren (- 0,1 miljoen). Investeringen In het Jaarplan 2016 is een netto investeringsniveau opgenomen van in totaal 27,4 miljoen (bestedingen/omzet 51,6 miljoen; subsidies 24,2 miljoen). Dit is exclusief de kosten voor bestede interne technische uren en de (bouw)rente. Deze kosten worden, conform onze verslaggevingsvoorschriften, geactiveerd. In het jaarplan is hiermee rekening gehouden en wel met een bedrag van ruim 1,5 miljoen. Bij het opstellen van het concept Jaarplan 2017 heeft een actualisatie van de eindejaarprognoses van de voorgenomen investeringen in 2016 plaatsgevonden. Naar huidige inzichten zal het bruto investeringsniveau uitkomen op circa 24,5 miljoen. Dat is 27,0 miljoen lager dan in het Jaarplan 2016 was voorzien. Bij de voorjaarsrapportage werd nog uitgegaan van een besteding in 2016 van circa 39,8 miljoen. De netto investering (na aftrek subsidies/bijdragen derden) zal naar verwachting uitkomen op circa 13,0 miljoen. Dit is circa 14,4 miljoen lager dan hetgeen in het jaarplan 2016 is begroot. De voornaamste redenen voor de verlaging van 27,0 miljoen van de te verwachten investeringen zijn: - de uitvoering van de dijkversterkingswerken aan de Eemskanaalkade -15,0 miljoen - de thans in 2017 en 2018 te verwachten uitvoering van de vervanging van de filterpersen op de rwzi Garmerwolde - 4,8 miljoen - lagere besteding in 2016 van kosten project dijkverbetering Eemshaven Delfzijl -1,4 miljoen - lagere besteding in 2016 van kosten project kadeverbetering in en rond de Stad Groningen (Reitdiep, Noord-Willemskanaal) -1,5 miljoen - uitvoering renovatie gemaal Spijksterpompen in ,9 miljoen - beekherstel Oostervoortschediep fase 3 in ,4 miljoen - vervallen beekherstel Steenbergerloop -0,4 miljoen - realisatie vispassages Grote Masloot in ,3 miljoen - deel renovatie rioolgemalen in ,3 miljoen - deel ICT investeringen programma bedrijfsvoering in ,3 miljoen Tot en met de maand augustus is meer subsidie/bijdragen van derden ontvangen dan in het jaarplan 2016 is opgenomen. Ook meer dan aan het eind van het jaar verwacht wordt. Dit komt omdat voor de primaire keringen de bijdrage vanuit het HWBP bij vooruitbetaling is overgemaakt. In 2017 worden kosten gemaakt, waarvoor nu reeds de HWBP bijdrage is verstrekt. Najaarsrapportage

10 In het volgende hoofdstuk wordt per programma op hoofdlijnen inzicht gegeven in: de mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd; de gerealiseerde netto kosten in relatie tot de bedragen opgenomen in de begroting; de eindejaarverwachting van de netto-kosten; de te verwachten investeringen ten opzichte van hetgeen is opgenomen in het jaarplan; de belangrijkste afwijkingen tussen eindejaarverwachting en Jaarplan 2016 inclusief analyse. Binnen de programma s wordt bij de te onderscheiden opgaven door middel van een gekleurd opsommingsteken aangegeven in hoeverre het bereiken van de doelstellingen op koers ligt. Een groen rondje () geeft aan dat de opgave op koers ligt. Een oranje rondje () geeft aan dat de opgave wel gerealiseerd wordt, maar dat er vertraging is opgetreden en derhalve later gerealiseerd wordt. Een rood rondje () betekent dat niet aan de opgave zal worden voldaan of dat een overschrijding van de kosten wordt voorzien. In het geval een onderwerp dat niet is opgenomen in het jaarplan en door ontwikkelingen en nieuwe inzichten toch uitgevoerd gaat worden, dan is dat aangegeven met een open groen rondje (o). 10 Najaarsrapportage 2016

11 3. Programma s 3.1 Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding Toelichting op inhoud van het programma In dit programma heeft waterveiligheid betrekking op de aanleg, het onderhoud en het beheer van de zeekering en de boezemkaden. Daaronder worden alle werkzaamheden begrepen die te maken hebben met de veiligheidsketen, inclusief het toezicht op de dijken en kaden en de calamiteitenbestrijding. In dit programma zit ook de beleidsontwikkeling van de relatie tussen het oppervlaktewaterbeheer en de veiligheid voor de burgers (voorkomen van overstromingen). Door sterke dijken en waterkeringen wordt voldaan aan de eerste laag van het veiligheidsbeleid. Alle werkzaamheden ten aanzien van calamiteitenbestrijding vallen onder dit programma; niet enkel calamiteiten ten aanzien van hoog water, maar ook die van watertekorten en calamiteiten ten aanzien van de waterkwaliteit en het vaarwegbeheer. In dit programma zijn de kosten voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma en de beheersing van de muskusratten- en beverrattenpopulatie opgenomen. Visie op Waterveiligheid en rampenbestrijding Bescherming tegen overstromingen, vanuit zee of vanuit de binnenwateren, is een kerntaak van het waterschap Noorderzijlvest. Preventie, een calamiteit proberen te voorkomen, heeft daarbij de hoogste prioriteit. Maar een volledige garantie op altijd droge voeten kunnen we nooit geven. Daarom blijft het onverminderd belangrijk om de maatregelen te nemen die de schadelijke gevolgen zo veel mogelijk kunnen beperken. Wij kiezen voor een benadering waarmee op de maatregelen die getroffen worden in de komende vier jaren voortgebouwd kan worden in volgende perioden. Wij werken de Deltabeslissingen uit door het daar waar mogelijk toepassen van innovatieve dijkconcepten bij de versterking van de primaire keringen. In het bereiken van waterveiligheid ter voorkoming van overstroming door overtollig regenwater richten we ons op de trits vasthoudenbergen-afvoeren. Als gevolg van de gaswinning in Groningen wordt Noorderzijlvest geconfronteerd met zowel bodemdaling als aardbevingen. Onderzoek heeft aangegeven dat er snel iets moet gebeuren waar het gaat om het aardbevingsbestendig maken van dijken en kades. Daarnaast wordt prioriteit gelegd bij nader onderzoek naar en aanpak van de zeedijken. Wij willen een zo snel mogelijke realisatie van deze aardbevingsbestendigheid en willen onderzoeken of met versnelde procedures kan worden gewerkt. Ook voor de overige waterhuishoudkundige infrastructuur, zoals gemalen, rioolwaterzuiveringsinstallaties en persleidingen zal worden nagegaan of er preventieve maatregelen nodig zijn in verband met aardbevingen. Najaarsrapportage

12 Rapportage over beleidsdoelen en opgaven 2016 Primaire waterkering Doel Het voorkomen van overstromingen, waarbij onze zeedijk voldoet aan de wettelijke veiligheidsnorm en aardbevingsbestendig is. Rapportage tot 1 september - Overeenkomstig het onderhoudsbeheerssysteem is en wordt gewerkt aan het beheer en onderhoud van de primaire waterkering. - In juni heeft het algemeen bestuur ingestemd met de aanvullende kredietverlening van 159,8 miljoen voor de dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl. In juli is het werk definitief gegund aan de combinatie Boskalis Nederland / KWS Infra. De start van de uitvoering staat gepland in december van dit jaar. - De voorbereidende werkzaamheden voor de verbetering van de zeedijk Lauwersmeer lopen op schema. In november 2016 zal voor de verkenningsfase een plan van aanpak worden ingediend bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). De kredietaanvraag voor de initiatieffase is in september in de vergadering van het algemeen bestuur besproken. - In maart hebben de drie noordelijke waterschappen de beschikking voor fase 2 van de Project overstijgende verkenning Waddenzeedijk van het HWBP ontvangen. De twaalf onderzoeksvoorstellen worden vanaf maart nader uitgewerkt. De onderzoeken Brede Groene Dijk en Geulmanagement zijn aan het einde van verkenningsfase. De onderzoekenpilots voor de Rijke Dijk, Overslagbestendige Dijk en Dubbele Dijk worden meegenomen in het dijkverbeteringsproject Eemshaven-Delfzijl. Voor het onderzoek Steenbekleding is het resultaat al binnen. De Noorse Steen hoeft niet vervangen te worden. Dit levert een besparing op van 25 miljoen op het dijkverbeteringstraject Eemshaven-Delfzijl. - Per 1 januari 2017 wordt de nieuwe veiligheidsnormering voor de primaire waterkeringen wettelijk van kracht. De normering is gebaseerd op de overstromingsrisico benadering. Uiterlijk in 2022 moet door de keringbeheerders aan de minister worden gerapporteerd over de toestand van de keringen volgens deze nieuwe normen. In voorbereiding daarop is binnen de Unie van Waterschappen afgesproken dat ieder waterschap in de periode tot en met december 2016 op 10 km van zijn areaal een proefbeoordeling uitvoert. Het doel is om stapsgewijs de toepassing van de nieuwe beoordelingssystematiek te verkennen. In de vergadering van het algemeen bestuur van juli is hiervoor krediet verstrekt - In 2011 is het project LiveDijk XL Noorderzijlvest van start gegaan. Een onderdeel daarvan was de ontwikkeling van het Dijk Data Service Centrum (DDSC). Noorderzijlvest heeft hiervoor financiën beschikbaar gesteld welke zouden terugvloeien via een toetredingsbijdrage van nieuwe gebruikers van het DDSC. Door de Programmadirectie van het HWBP zijn de gelden nu uitgekeerd middels een beschikking O O 12 Najaarsrapportage 2016

13 Regionale waterkering Doel Het voorkomen van overstromingen, waarbij onze regionale waterkeringen voldoen aan de regionale veiligheidsnorm en aardbevingsbestendig zijn. Rapportage tot 1 september - Het beheer en onderhoud aan de regionale keringen wordt conform het onderhoudsbeheersplan uitgevoerd - De versterkingswerkzaamheden van de noordelijke Eemskanaalkade zijn in 2016 verder voortgezet. Er wordt op dit moment gewerkt aan het voorbereiden en technisch ontwerpen van een aardbevingsbestendige damwand op het traject Oostersluis Bronsluis. Daarnaast vindt een optimalisatie van de berekeningswijze van aardbevingsbestendige dijkontwerpen plaats. Dit is noodzakelijk om de overige trajecten te kunnen toetsen en ontwerpen op aardbevings-bestendigheid. Samen met de provincie worden voorbereidingen getroffen voor de keringen langs het traject Oude Eemskanaal. - De eerste fase van de versterking van de Eemskanaalkade op het traject Bronssluis- Woltersum is nagenoeg afgerond. Op dit moment wordt gewerkt aan de financiële eindafrekening. Gesprekken zijn nog gaande over de toerekening van de kosten tussen RWS, NAM en Noorderzijlvest die van invloed kan zijn op de eindafrekening. - Ten behoeve van de verbeteringswerken aan de regionale waterkeringen rondom de stad Groningen (Noord-Willemskanaal, Schipsloot, Schuitendiep en Reitdiep) zijn voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. Er zijn voorkeursalternatieven ontwikkeld voor de opgaven aan deze keringen. Samen met de provincie Groningen worden op dit moment de opgaven aan de westelijke keringen langs het Noord-Willemskanaal voorbereid. Uitvoering vindt plaats vanaf De overige regionale keringen zijn getoetst. Eind 2016 zal de totale opgave in beeld zijn gebracht. - De eerste fase van het baggeren van het Damsterdiep is in 2015 afgerond. Op dit moment wordt de baggerspecie in het depot nabij Garmerwolde ingedroogd. Na indroging zal deze verwerkt worden in het grondlichaam van de Eemskanaalkade. In afwachting van voldoende droging en rijpen van de baggerspecie in het baggerdepot, wordt naar verwachting in de eerste helft van 2017 gestart met de tweede fase van het baggeren van het Damsterdiep Calamiteitenbestrijding Doel Er is een goed getrainde en toegeruste calamiteitenorganisatie Rapportage tot 1 september - In maart is het geactualiseerde Calamiteitenplan waterschap Noorderzijlvest vastgesteld. Er wordt thans gewerkt aan de actualisatie van de vier calamiteitenbestrijdingsplannen, te weten peilbeheer, waterverontreiniging, uitval zuiveringtechnische werken en primaire kering (waaronder de regeling dijkbewaking). Hierbij wordt tevens meegenomen hoe de calamiteitenorganisatie nog efficiënter en effectiever kan worden uitgevoerd. Tevens is het de bedoeling om de netcentrische werkwijze binnen het proces calamiteitenzorg te implementeren. - Het opstellen van de overstromingsrisico beheersplannen is een project dat binnen de veiligheidsregio Groningen uitgevoerd wordt en naar verwachting begin 2017 gereed is. - In het kader van het opleiden, trainen en oefenen (OTO) zijn zowel monodisciplinair als multidisciplinair na de zomervakantieperiode diverse activiteiten gepland en uitgevoerd. De vertegenwoordigers van Noorderzijlvest in het Commando Plaats Incident (CoPI) hebben een introductie van de Mobiele Commando Unit (MCU) bijgewoond. Najaarsrapportage

14 - In april is vanwege een industriële lozing van melasse in het oppervlaktewater gedurende een aantal dagen opgeschaald naar een Waterschap Actieteam (WAT). Alhoewel de lozing tot een zichtbare vermindering van de waterkwaliteit heeft geleid, is de uiteindelijke schade (vissterfte) beperkt gebleven. Multidisciplinair is in augustus kortstondig opgeschaald naar CoPI niveau (Commando Plaats Incident, GRIP 1), vanwege een bommelding. Er hebben zich geen waterhuishoudkundige problemen voorgedaan. Beheer muskusrattenpopulatie Doel De muskusrattenpopulatie is eind 2018 op een beheersbaar niveau, dat wil zeggen, per kilometer watergang 0,35 vangsten per jaar Rapportage tot 1 september. - Tot en met augustus zijn in het beheergebied van Noorderzijlvest bijna muskusratten gevangen. Ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar zijn dit circa 800 vangsten minder. Per kilometer watergang is de vangst echter nog altijd hoog: 0,63 vangsten per km watergang. De extra inzet in de veldproef uurhokken hebben goede resultaten opgeleverd. Veel vangsten in het eerste halfjaar zijn gerealiseerd in deze veldproef uurhokken. De najaarstrek zal laten zien hoever wij zijn in de gebieden van de veldproef uurhokken. Van de 28 vanggebieden zijn er nog 6 gebieden die verhoogde vangsten laten zien. Deze gebieden liggen west/noordwest van de stad Groningen. In juni is er een grote gezamenlijke vangactie vanuit het samenwerkingsverband Noord en Oost Nederland geweest. In maart is er een gezamenlijke actie geweest met het Wetterskip Fryslân rondom het gebied Lauwersmeer. Er is een afspraak gemaakt dat het Wetterskip de westkant van het Lauwersmeer beheert. In de eerste acht maanden van dit jaar zijn er geen sporen van beverratten in de Onlanden en in het Lauwersmeer waargenomen. - Het inventariseren van schades voor de veldproef is afgerond. Uit de eerste eigen gemeten resultaten blijkt dat de schades in de veldproef uurhokken in de afgelopen 3 jaar met meer dan 50% zijn toegenomen. Op 30 juli 2016 is er een bijeenkomst geweest over de eerste resultaten van de veldproef. De proef object bestrijding loopt nog een jaar door. Het daadwerkelijk wetenschappelijk Rapport van de veldproef wordt eind 2016 verwacht en aan het algemeen bestuur gepresenteerd. 14 Najaarsrapportage 2016

15 Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding Lasten Baten Saldokosten Resultaat Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage Saldokosten Naar huidige inzichten zullen de saldokosten ca. 0,4 miljoen lager uitvallen dan begroot. In de voorjaarsrapportage werd eveneens uitgegaan van een voordeel van ca. 0,4 miljoen. Na actualisatie/herberekening vallen de kapitaallasten ruim 0,3 miljoen voordeliger uit. Er vindt een verschuiving plaats van goederen en diensten naar personeelskosten (per saldo 0). In de begroting was dit onjuist opgenomen. Onder de baten is sprake van een niet voorziene eenmalige vergoeding van 0,1 miljoen ter compensatie van de geleden dan wel nog te lijden schade door het waterschap als gevolg van de aanleg van de spoorlijn naar de Eemshaven. Tevens worden er meer baten verwacht wegens inzet van eigen personeel op gesubsidieerde projecten ( 0,1 miljoen). Anderzijds valt de post geactiveerde lasten binnen dit programma lager uit dan begroot ( 0,1 miljoen). Investeringen Bij het opstellen van het concept Jaarplan 2017 is opnieuw gekeken naar het investeringsverloop van Naar huidige inzichten zal het bruto investeringsniveau in 2016 uitkomen op circa 16,1 miljoen. Dat is circa 17,8 miljoen lager dan in het Jaarplan 2016 was voorzien. Bij de voorjaarsrapportage werd nog uitgegaan van een besteding in 2016 van circa 28,8 miljoen. De netto investering (na aftrek subsidies/bijdragen derden) zal naar verwachting uitkomen op circa 5,6 miljoen. Dit is circa 5,9 miljoen lager dan hetgeen in het jaarplan 2016 is begroot. De voornaamste redenen voor de verlaging van 17,8 miljoen van de te verwachten investeringen zijn: - de uitvoering van de dijkversterkingswerken aan de Eemskanaalkade -15,0 miljoen - lagere besteding in 2016 van kosten project dijkverbetering Eemshaven Delfzijl -1,4 miljoen - lagere besteding in 2016 van kosten project kadeverbetering in en rond de Stad Groningen (Reitdiep, Noord-Willemskanaal) -1,5 miljoen Tot en met de maand augustus is meer subsidie/bijdragen van derden ontvangen dan in het jaarplan 2016 is opgenomen. Ook meer dan aan het eind van het jaar verwacht wordt. Dit komt omdat voor de primaire keringen de bijdrage vanuit het HWBP bij vooruitbetaling is overgemaakt. In 2017 worden kosten gemaakt, waarvoor nu reeds de HWBP bijdrage is verstrekt. Najaarsrapportage

16 Voor de projecten primaire en regionale keringen worden zogenaamde projectoverstijgende kosten gemaakt. Dit zijn o.a. kosten voor onderzoeken in verband met aardbevingen, kosten programmamanagement en voor het plaatsen van sensoren. In de kredietaanvragen is hiermee rekening gehouden doch de toerekening aan de verschillende uitvoeringsprojecten is lastig te maken. Daarom wordt een tweetal nieuwe deelprojecten aangemaakt voor deze kosten. Het krediet hiervoor wordt gehaald uit de reeds geaccordeerde kredietvoorstellen voor de projecten 587 (Eemskanaal-deel Garmerwolde) en 576 (Dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl). Het totaal aan verleende kredieten wijzigt hierdoor niet. Project LiveDijk XL in relatie tot het Hoogwaterbeschermingsplan Bij de afronding van het project LiveDijk XL in 2014 werd door Noorderzijlvest een achtergestelde geldlening verstrekt aan de Stichting Flood Control IJkdijk ter hoogte van 0,4 miljoen. In 2015 is hierop afgelost. Door de Programmadirectie HWBP is voor monitoring van de Ommelanderzeedijk inmiddels een subsidiebeschikking afgegeven ter waarde van ruim 0,6 miljoen. Met de ontvangst van de gelden van het HWBP zijn de door Noorderzijlvest verstrekte gelden ruimschoots gedekt. Na aftrek van het uitstaande bedrag van de lening wordt het resterende bedrag afgeboekt op de investering van de aanschaf en installatie van het monitoringssysteem. Dit leidt tot een lagere afschrijvingslast in 2016 van Hiermee is in deze rapportage rekening gehouden. 16 Najaarsrapportage 2016

17 3.2 Programma Voldoende en Gezond water Toelichting op inhoud van het programma In dit programma wordt onder voldoende en gezond water begrepen de inrichting, het onderhoud en het beheer van het oppervlaktewater inclusief het toezicht hierop, en het beheer van het freatisch grondwater. Maatregelen voor het voorkomen van wateroverlast zoals het inrichten van waterbergingsgebieden en het vergroten of het plaatsen van gemaalcapaciteiten vallen tevens onder dit programma. Een belangrijk deel van de maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) en uit het onderzoek Droge Voeten 2050 is in dit programma opgenomen. Dit geldt ook voor de maatregelen voortvloeiend uit de peilbesluiten. Visie op Voldoende en Gezond water De gevolgen van klimaatverandering hebben effect hebben op het watersysteem. Een stijgende zeespiegel, meer en langere perioden van hevige regen, afgewisseld met langdurige droogte, problemen die vragen om robuuste oplossingen. Wij willen dat ons watersysteem zo veel mogelijk natuurlijk functioneert en dat het klimaatbestendig, veerkrachtig en gezond is. Het watersysteem moet voldoende en schoon water bevatten. Voor mens en dier, voor natuur en landbouw en om de gewenste gebruiksfuncties mogelijk te maken, echter wel op plaatsen die daar het meest geschikt voor zijn. Dit betekent dat de waterpeilen vooral afgestemd zijn op de gebruiksfuncties. Om dit resultaat te bereiken gaan we verdergaande samenwerkingsvormen aan. Met het maatschappelijk veld, met andere overheden, marktpartijen, particulieren, kennisinstituten en het onderwijs. We maken ook zo veel mogelijk gebruik van innovaties en technologische ontwikkelingen, die het gestelde doel dichterbij brengen. Als het gaat om gezond en schoon oppervlaktewater werken we aan de invulling en uitvoering van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Zonder de doelstelling van de KRW uit het oog te verliezen kiezen we voor: haalbaar en betaalbaar. Deze haalbaarheid wordt vergroot als de bijdragen van partners en subsidies voor de cofinanciering tijdig beschikbaar komen; wij zullen ons daarvoor inzetten. Wij streven naar een goede samenwerking met de gebiedscollectieven die in de provincies de vergroening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid gaan invullen. Het terugdringen van emissies en nutriënten blijkt de belangrijkste succesfactor om de waterkwaliteit te verbeteren. Ook bij het uitvoeren van andere investeringen, zoals die in het kader van Droge Voeten, wordt een bijdrage aan het realiseren van de KRW-doelen geleverd. Najaarsrapportage

18 Rapportage over beleidsdoelen en opgaven 2016 Kaderrichtlijn water Doel Het verbeteren van de ecologische en fysisch-chemische toestand van onze waterlichamen overeenkomstig de doelstellingen vanuit de Europese kaderrichtlijn water. De leefgebieden van vissen, macrofauna en planten zijn uiterlijk in 2027 verbeterd. Rapportage tot 1 september - Het algemeen bestuur heeft op 30 maart 2016 besloten dat Noorderzijlvest bijdraagt bij de realisatie van de laatste fase Beekherstel Oostervoortsche Diep. De inzet van middelen is afhankelijk van een positieve beschikking (september 2016) op de POP-subsidie. In het tweede kwartaal zijn de voorbereidende werkzaamheden opgestart. Bij toekenning van de POP-3 subsidie wordt begin 2017 gestart met de uitvoering. Het projectmanagement is in handen van Prolander in opdracht van de provincie Drenthe. - Begin 2016 is een verkenning uitgevoerd naar de te nemen (fysieke) maatregelen in de Steenbergerloop voor realisatie van de KRW-doelstellingen. In de vergadering van het algemeen bestuur van 30 maart 2016 is vastgesteld dat, vanwege de beperkte effectiviteit, geen inrichtingsmaatregelen worden getroffen. - In het jaarplan is de aanleg van in totaal 10 km natuurvriendelijke oever (NVO) opgenomen: 4 km natuurvriendelijke oever dat doorgeschoven is vanuit 2015, 4 km maren Reitdiep en 2 km Hoendiep Aduarderdiep. Tot augustus is 3,4 km oever natuurvriendelijk ingericht. De grondverwerving voor de overige kilometers is opgestart. Door het vrijwillige karakter hiervan verloopt de verwerving van gronden trager dan verwacht. De verwachting is dat eind 2016 ongeveer 6 km NVO is gerealiseerd. Voor de aanleg van NVO is POP3 subsidie aangevraagd. Bij toekenning kan deze met terugwerkende kracht ingezet worden vanaf 1 juni In de vergadering van het algemeen bestuur op 25 mei 2016 is ingestemd met de realisatie van vier vispassages in de Grote Masloot. Voorbereidingen worden nog dit jaar uitgevoerd, zodat begin 2017 de uitvoering kan starten. - Met de provincie Groningen wordt een onderzoek uitgevoerd naar het formaliseren en optimaliseren van het visvriendelijk sluisbeheer Cleveringsluizen. - De planvormfase voor het optimaliseren en realiseren van vispassages in het Sterrebos is afgerond. De daadwerkelijke uitvoering van de vispassage Sterrebos vindt naar verwachting eind 2016 / begin 2017 plaats. - In 2016 is en wordt opvolging gegeven aan natuurvriendelijk beheer en onderhoud van onze waterhuishoudkundige infrastructuur, zoals vastgelegd in onze onderhoudbeheerprogramma s. - In het kader van het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer (DAW) is samen met de landbouwsector gestart met het voorbereiden van projecten om emissies uit de landbouw terug te dringen. De plannen van aanpak voor de vermindering van erfemissies akkerbouw en veeteelt zijn samen met de LTO uitgewerkt. De POP3 subsidieregeling is echter gewijzigd. Het gevolg is dat er een bestuurlijk en juridisch verankerde regionale regeling moet worden opgesteld voor de bekostiging van DAW maatregelen. De regeling komt tot stand door bijdragen van waterschap en provincies. De regeling dient te worden opgesteld door de provincies. De regelingen zullen in de tweede helft van dit jaar door de provincies Drenthe en Groningen gereed gemaakt worden. - Het algemeen bestuur heeft op 3 februari 2016 ingestemd met het doen van een bijdrage voor de aanleg van waterpartijen bij het Hampshirehotel en in de planvorming en de aanleg van een moeraszone/natuurvriendelijke oever in de noordoosthoek van het Paterswoldsemeer (Lage Wal). Na afronding van de (vergunning)procedures wordt begonnen met de aanleg van de waterpartijen. Uitvoerder van de plannen (Hampshire) verwacht medio 2017 te starten met de aanleg. De planuitwerking voor inrichting van de Najaarsrapportage 2016

19 moeraszone De Lage Wal is door de provincie Groningen, in samenwerking met de omgeving, opgepakt. De plannen zijn ingediend voor een bijdrage POP-3-subsidie. - Samen met andere overheden en partners wordt in Zuidelijk Westerkwartier gestart met de voorbereiding van de herinrichting en beekherstel van het Dwarsdiep. Ook de inrichting van bergingsgebieden (zie hierna bij Droge Voeten 2050) wordt hierbij meegenomen. Voor het integraal beekherstelproject Dwarsdiep is POP3 subsidie aangevraagd. Droge Voeten 2050 Doel Een robuust en veerkrachtig watersysteem dat bestand is tegen extreme waterhuishoudkundige situaties ten gevolge van grote hoeveelheden neerslag, danwel tegen grote droogte. Zowel op korte termijn als op lange termijn zullen maatregelen moeten worden uitgevoerd voor een toekomstbestendig watersysteem. Rapportage tot 1 september - Het Gebiedsproces Zuidelijk Westerkwartier bevindt zich in de planfase. Samen met de partners zijn met de betrokkenen omwonenden, eigenaren, belangenorganisaties en overheden uit de zoeklocaties voor waterberging (De Dijken-Bakkerom en De Drie Polders) schetssessies gehouden. De verkregen informatie is verwerkt tot principeschetsen. Ondertussen worden individuele gesprekken met grondeigenaren gevoerd voor het duurzaam beschikbaar krijgen van gronden. De principe-schetsen worden uitgewerkt naar een concept-inrichtingsplan. Deze planuitwerking wordt vanuit de waterschapsdoelen integraal (DV2050 en KRW) uitgewerkt. Het concept-inrichtingsplan en het opstellen van de MER zullen dit jaar worden uitgevoerd en vervolgens ter besluitvorming worden aangeboden. Onderzoek naar aanvullende bijdragen of subsidies is gestart. - De uitwerking van de opgaven in het Dwarsdiep is eveneens een onderdeel van het gebiedsproces Zuidelijk Westerkwartier (zie ook hiervoor bij KRW). De eerste ronde van schetssessies zijn dit voorjaar gehouden. De uitkomsten zijn besproken met eigenaren en bewonersgroepen. Na de zomer is gestart met de tweede ronde schetssessies. Binnen het plangebied Dwarsdiep zijn enkele grote agrarische bedrijven gevestigd. De wijze van inpassing van deze bedrijven, dan wel het duurzaam beschikbaar krijgen van de gronden binnen de gebiedsopgaven vraagt hier extra maatwerk en extra doorlooptijd. Na de zomer wordt ook de basisschets gemaakt - De optimalisatie van het water vasthouden en waterbergen in de Eelder- en Peizermaden (De Onlanden) is opgestart. De verkenning van de maatregelen wordt ingepast in de eerste evaluatie van de monitoring betreffende de waterberging in de Onlanden (4 e kwartaal Commissie Nazorg Peizerdiepsysteem). - Op 30 maart 2016 heeft het algemeen bestuur ingestemd met het nader onderzoeken en een variantenstudie voor het vergroten van de bemalingscapaciteit van gemaal Schaphalsterzijl. De verkenning is opgestart. Naar verwachting wordt begin 2017 het algemeen bestuur hierover geïnformeerd, gecombineerd met aanvraag voor een uitvoeringskrediet. - Op 25 mei 2016 heeft het algemeen bestuur ingestemd met het verlenen van een krediet voor de uitvoering van het Deltaprogramma Zoetwater (DPZ). Het uitvoeringsprogramma Deltaprogramma Zoetwater bestaat uit de vier maatregelen waar Noorderzijlvest bij betrokken is, te weten Natuurlijk inrichting Dwarsdiep, Optimalisatie inlaten, Spaarwater en Gouden Gronden. De eerste drie maatregelen zijn in voorbereiding dan wel opgestart. De voortgang en omvang in 2016 van het programma Gouden Gronden is afhankelijk van de openstelling van de POP3 subsidieregeling. Samen met de andere partners binnen de zoetwaterregio IJsselmeer bespreekt Noorderzijlvest de voortgang, planning en afspraken met het rijk ten aanzien van het Uitvoeringsprogramma. Ondertussen wordt er samen met de provincie Groningen en Waterschap Hunze en Aa s gewerkt aan het plan van aanpak Waterbeschikbaarheid, conform de afspraken gemaakt Najaarsrapportage

20 in het Bestuurlijk Platform Zoetwater van 16 januari Het doel van Waterbeschikbaarheid is dat zowel gebruiker als waterschap een helder perspectief hebben tijdens beperkte beschikbaarheid van zoetwater en daardoor hun rol en verantwoordelijkheid pakken. - Een onderzoek en nadere analyse naar de mogelijkheden voor het plaatsen van pompen in de spuikokers van de Cleveringsluizen te Lauwersoog in relatie tot het versterken van de regionale keringen rondom het Lauwersmeer is opgestart. Voor- en nadelen van het plaatsen van pompcapaciteit ten opzichte van verhoging regionale keringen Lauwersmeer worden in 2016 / begin 2017 in kaart gebracht. Waterbeheersing algemeen Doel Het realiseren van een optimaal en efficiënt waterbeheer; dat wil zeggen, gedurende het gehele jaar voldoende en schoon water voor alle gebruiksfuncties in ons beheergebied, tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten Rapportage tot 1 september - Operationeel watersysteembeheer van mei 2016 t/m augustus 2016 In deze periode viel gemiddeld over ons beheergebied zo n 230 mm aan neerslag. Dit is circa 50 mm minder dan het langjarig gemiddelde. De neerslag die viel had vaak een buiig karakter waardoor er soms op een paar kilometer afstand grote verschillen waren. Deze zogenaamde clusterbuien zorgden plaatselijk soms voor zeer veel neerslag in korte tijd. Met name in bebouwde gebieden zorgde deze buien op bepaalde plaatsen tijdelijk voor wateroverlast omdat het rioolstelsel deze hoeveelheid water niet kon verwerken in zo n korte tijd. Onderstaande grafiek geeft de gevallen neerslag per maand weer en het langjarig gemiddelde gemeten in Eelde in de maanden mei tot en met augustus. Neerslag gemeten in Eelde Mei Juni Juli Augustus Gevallen neerslag in mm Langjarig gemiddelde neerslag in mm Doordat er met regelmaat neerslag viel was dit qua waterbeheer een rustige zomer. In deze zomer was er dan ook een minimale vraag naar water voor beregening. - In de vaststelling van het peilbesluit Smilde/7Blokken/Smildegerveen treedt vertraging op vanwege vertragingen in het vaststellen van het bestemmingsplan voor dit gebied. Verwachte vaststelling van het peilbesluit is nu begin Ten behoeve van het te nemen peilbesluit Grootegastermolenpolder zijn de knelpunten geïnventariseerd. De oplossingen worden met betrokkenen afgestemd, zodat de te nemen maatregelen draagvlak hebben. - Peilbesluiten met een relatie tot bodemdaling (1 e schil) worden via een gebiedsgerichte aanpak opgestart. De issues zoals KRW, WB21, DV2050, NBW, GGOR en bodemdaling 20 Najaarsrapportage 2016

21 worden met deze werkwijze integraal meegenomen. De verkenningen en inventarisaties zijn uitgevoerd en worden uitgewerkt naar een plan van aanpak, met als doel te komen tot een toekomstbestendig ingericht gebied. - In zes polders (Lettelbert, Vredewold, Lagemeeden, Nienoord, de Zuidhorner Zuidpolder en de Fanerpolder) heeft waterschap Noorderzijlvest een NBW-opgave. Deze opgave is in een consultatieronde met de betrokken grondeigenaren (meer dan 2 ha grondposities) besproken. De uitkomsten van de hydrologische rekensessies en uit de consultatieronde worden verwerkt in concept-inrichtingsplannen met maatregelen. De concept-plannen wordt naar verwachting eind 2016 begin 2017 aangeboden aan het bestuur in de vorm van peilbesluiten. - De uitvoering van maatregelen naar aanleiding van peilbesluit Oling wacht op het afronden van de bestemmingsplanprocedure bij de gemeente. In 2016 wordt met de realisatie gestart. - De uitvoering van maatregelen naar aanleiding van peilbesluiten Smildegerveen en bodemdaling (o.a. aanpassen beschoeiingen) worden naar verwachting in 2017 uitgevoerd. - De provincie Groningen heeft een aanvraag watervergunning voor de pilot rietproef / peilopzet Lauwersmeer ingediend. Er zal worden beoordeeld of de aanvraag ontvankelijk is. Begin september zal het ontwerp worden opgesteld en ter behandeling worden aangeboden aan het dagelijks bestuur en ter consultatie aan het algemeen bestuur. Het streven is er op gericht om in voorjaar 2017 de proef te kunnen starten. Mogelijk dat bezwaar en beroep tegen de te verlenen watervergunning invloed op deze planning kan hebben. - Samen met de gemeente Eemsmond en de provincie Groningen verkennen wij de mogelijkheid om met behulp van een zogenoemde spoelzee de haven en vaargeul bij Noordpolderzijl structureel en duurzaam op voldoende diepte te houden. Dit jaar wordt deze verkenning uitgevoerd. Naar verwachting kunnen wij in het eerste kwartaal 2017 het bestuur hier een voorstel over voorleggen. - Afronding van de aanleg van onderhoudspaden in het gebied van de landinrichting Peize vindt nog dit jaar plaats. - Optimalisatie van de processen vergunningverlening en handhaving is verder vormgegeven. Noorderzijlvest neemt deel aan het samenwerkingsproject van negen waterschappen en Rijkswaterstaat om te komen tot een professionele en gemeenschappelijke voorziening die de bedrijfsprocessen van vergunningverlening en handhaving ondersteunt. Implementatie bij Noorderzijlvest heeft in december 2015 plaats gevonden. Er zijn inmiddels (nieuwe) zaken geregistreerd. - Het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP), het Vergunningsuitvoeringsprogramma (VUP) en het Jaarverslag 2015 van vergunningverlening en handhaving zijn opgesteld en aan het bestuur aangeboden. Ook is de Handhavingsnota door het algemeen bestuur vastgesteld. - De waterlopenschouw is afgerond, in februari is bestuursdwang toegepast bij eigenaren van sloten, die hun onderhoud nog niet hadden verricht. De schouw is volledig digitaal uitgevoerd. De kadeschouw is in maart uitgevoerd. In de zomerperiode heeft de zomerschouw plaats gevonden. - In het voorjaar is er een nieuwsbrief voor agrariërs verstuurd. - In het verleden zijn aan 22 melkveehouderijen een watervergunning verleend voor het lozen van melkspoelwater via een IBA op het oppervlaktewater. Deze vergunningen waren per 1 januari 2016 vervallen. Deze bedrijven zijn door de handhavers bezocht. Bij 17 bedrijven is de lozing beëindigd, 2 bedrijven zullen binnenkort de lozing beëindigen en 3 bedrijven hebben een nieuwe watervergunning ontvangen. - In het kader van het bestuursakkoord water zijn samenwerkingsafspraken gemaakt tussen de waterschappen en Rijkswaterstaat op het terrein van vergunningverlening en handhaving. Het realiseren van de doelen ligt op koers. In het kader van deze Najaarsrapportage

22 samenwerking worden er regelmatig, gezamenlijk met het waterschap Hunze en Aa s, Wetterskip Fryslân en de regio Noord van Rijkswaterstaat, inspectievluchten per helikopter uitgevoerd; - Er zijn in de eerste acht maanden van dit jaar 435 vkm (vraag, klacht, melding)-zaken geregistreerd. Hiervan hadden 65 betrekking op de schouw, 209 ten aanzien van vergunningen en 161 met betrekking tot handhaving; - Het herstellen van kades en beschoeiingen van de benedenstroomse delen van het Usquerdermaar, wordt daar waar mogelijk gecombineerd met de aanleg van natuurvriendelijke oevers. De voorbereiding is in het tweede kwartaal 2016 gestart. De gesprekken met de aanliggende eigenaren vinden in het derde kwartaal plaats. Uit gesprekken met het secretariaat van de commissie Bodemdaling door Gaswinning is gebleken dat er geen bijdrage (ingeschat op ) zal zijn aangezien de bestaande beschoeiing in eigendom is van NZV en de restwaarde van deze beschoeiing op nihil geschat wordt. - Onderzoek naar de effecten van aardbevingen op waterhuishoudkundige infrastructuur (sluizen, gemalen en stuwen) wordt gestart. - Overeenkomstig het beheer en onderhoudsplan (BOP) is en wordt gewerkt aan het onderhoud van de hoofdwatergangen en keringen. - De afgelopen maanden is waternavel (plaagsoort) in toenemende mate aangetroffen in de waterlopen binnen ons beheersgebied, met name in het zuidelijk Westerkwartier. Bestrijding vindt plaats conform de beleidsnota Plaagsoorten, vastgesteld door het algemeen bestuur op 30 maart Naar aanleiding van de huidige staat van de kade in Schouwerzijl is gebleken dat er op zeer korte termijn beheersmaatregelen noodzakelijk zijn. Daarnaast wordt in het najaar van 2016 een projectplan opgesteld in overleg met dorpsbelangen en de gemeente De Marne. Uitvoering na goedkeuring is meegenomen in de investeringen voor Waterbeheersing kunstwerken Doel Het realiseren van een optimaal en efficiënt waterbeheer; dat wil zeggen, gedurende het gehele jaar voldoende en schoon water voor alle gebruiksfuncties in ons beheergebied, tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten Rapportage tot 1 september - De renovatiewerkzaamheden aan stroomkoker 3 van de Cleveringsluizen zijn in augustus 2016 afgerond. - Gestart is met de renovatie en elektrificatie van onze zeegemalen. De prioriteit voor 2016/2017 ligt bij het gemaal Spijksterpompen. Het algemeen bestuur heeft op 30 maart 2016 ingestemd met het voorbereidingskrediet. Vanwege de klimaatverandering, zeespiegelstijging en vergroting van het te bemalen gebied wordt het onderzoek naar eventuele aanpassing/ vergroting van de pompcapaciteit meegenomen. In het tweede kwartaal zijn de voorbereidingen opgestart. Begin 2017 worden de resultaten aangeboden aan het algemeen bestuur. Uitvoering van de aanpassingen aan gemaal Spijksterpompen is voorzien in In de vergadering van het algemeen bestuur van mei 2016 is krediet aangevraagd voor de renovatie c.q. vervanging van een tweetal relatief kleine poldergemalen Rottegat en Garmerwolde. De voorbereidingen voor de vervanging zijn opgestart. - De Commissie Bodemdaling heeft, uitgezonderd het onderdeel aanpassen van de vispassage, ingestemd met de kosten van het project optimalisatie gemaal Den Deel. Derhalve wordt de vispassage niet aangepast of vervangen. De voorbereidende werkzaamheden voor de optimalisatie van c.q. aanpassing aan het bodemdalingsgemaal Den Deel zijn in volle gang. De aanpassingen worden begin 2017 gerealiseerd Najaarsrapportage 2016

23 Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 2 Voldoende en gezond water Lasten Baten Saldokosten Resultaat Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage Saldokosten Naar huidige inzichten zullen de saldokosten ruim 0,3 miljoen hoger uitvallen dan begroot. In de voorjaarsrapportage werd uitgegaan van een overschrijding van ca De goederen en diensten vallen ruim 0,4 miljoen hoger uit. De oorzaken zijn op hoofdlijnen: - een schadepost op een gemaal door vandalisme van ca Inmiddels zijn hier beveiligingscamera s geplaatst; - baggerwerkzaamheden haven Noordpolderzijl (t.l.v. Bestemmingsreserve); - baggerwerkzaamheden Hoendiep (t.l.v. Bestemmingsreserve); - baggeren overige waterlopen voor een gemeente (volledig vergoed); - extra kosten voor onderhoud aan de centrale tractie en gemalen ; - extra kosten in verband met opruimen waternavel ca Conform jaarplan zal in het vierde kwartaal 2016 het Hoendiep worden gebaggerd. Dit is het laatste onderdeel in het uitvoeringsprogramma baggeren 2011/2016 van Noorderzijlvest. Het voornemen is om de overdiepte van het Hoendiep ter plaatste van de suikerfabriek eveneens mee te nemen. Hiervoor is in het verleden een afkoopsom ontvangen. Deze afkoopsom is opgenomen in de bestemmingsreserve baggeren overdiepte Hoendiep. Het huidige saldo bedraagt ruim In oktober wordt aan het algemeen bestuur voorgesteld om deze specifieke kosten ten laste te brengen van genoemde reserve en het restant ten gunste te brengen van de exploitatie. De verantwoording hiervan is meegenomen in voorliggende rapportage. De baten vallen naar verwachting per saldo circa 0,1 miljoen gunstiger uit dan begroot, met name als gevolg van: - de verkoop van het gemaal De Lieuw ; - subsidie op inzet personeel inzake het project Begeleid werken in de werkplaatsen ; - een bijdrage van een gemeente aan baggeren overige waterlopen ; - onttrekking aan de bestemmingsreserve overdiepte Hoediep ; - een lagere post voor te activeren rente en technische uren op investeringsprojecten (- 0,2 miljoen). Najaarsrapportage

24 Het renoveren van een pomp op de Drie Delfzijlen heeft als gevolg van het faillissement van de aannemer vertraging opgelopen. Om het project af te ronden zijn de nodige extra kosten gemaakt. Hiervoor is een claim neergelegd bij de curator van ca Vooralsnog wordt aangenomen dat de commissie bodemdaling deze extra kosten voor haar rekening neemt in het geval de curator niet tot betaling overgaat. Investeringen Bij het opstellen van het concept Jaarplan 2017 is opnieuw gekeken naar het investeringsverloop van Naar huidige inzichten zal het bruto investeringsniveau in 2016 uitkomen op circa 3,5 miljoen. Dat is circa 4,3 miljoen lager dan in het Jaarplan 2016 was voorzien. Bij de voorjaarsrapportage werd nog uitgegaan van een besteding in 2016 van circa 5,6 miljoen. De netto investering (na aftrek subsidies/bijdragen derden) zal naar verwachting uitkomen op circa 2,5 miljoen. Dit is circa 3,6 miljoen lager dan hetgeen in het jaarplan 2016 is begroot. De voornaamste redenen voor de verlaging van 4,3 miljoen van de te verwachten investeringen zijn: - uitvoering renovatie gemaal Spijksterpompen in ,9 miljoen - beekherstel Oostervoortschediep fase 3 in ,4 miljoen - vervallen beekherstel Steenbergerloop -0,4 miljoen - realisatie vispassages Grote Masloot in ,3 miljoen - aanleg van deel natuurvriendelijke oevers in ,3 miljoen - lagere kosten voorbereiding uitbreiding gemaal Schaphalsterzijl -0,2 miljoen - lagere besteding in 2016 onderzoek keringen Lauwersmeer / pompen Cleveringsluis -0,2 miljoen - lagere besteding in 2016 onderzoeken Deltaprogramma Zoet Water -0,2 miljoen - deel uitvoering renovatie twee kwantiteitsgemalen in ,3 miljoen 24 Najaarsrapportage 2016

25 3.3 Programma Gezuiverd Water Toelichting op inhoud van het programma Onder het programma gezuiverd water wordt verstaan het ontvangen, transporteren en zuiveren van het afvalwater en het verwerken en afvoeren van zuiveringsslib. Er wordt actief samenwerking gezocht met andere actoren (gemeenten en waterleidingbedrijven) in de waterketen. Visie op Gezuiverd Water In de afvalwaterketen gaan we afvalwater op een duurzame en efficiënte manier inzamelen en zuiveren. Het gezuiverde water is schoon, veilig voor de volksgezondheid en het levert een bijdrage aan de kwaliteit van de omgeving. De infrastructuur voor de inzameling en verwerking van afvalwater en de afvoer van overtollig hemelwater en grondwater is klimaatbestendig. Het zuiveringsproces van afvalwater levert niet alleen schoon water op, maar ook grondstoffen en energie, die een economische waarde vertegenwoordigen. Wij gaan op zoek naar de mogelijkheden van het tot waarde brengen van stoffen die vermarkt kunnen worden en waarvoor het verantwoord is daar investeringen voor te doen. Datzelfde geldt voor het winnen en gebruiken van duurzame energie. Wij willen nagaan hoe we de zuivering nog meer bedrijfsmatig kunnen aanpakken. De samenwerking in de waterketen, vooral tussen gemeenten en waterschap heeft aanzienlijke besparingen opgeleverd. Wij gaan onderzoeken of er nog potentie is voor meer. Najaarsrapportage

26 Rapportage over beleidsdoelen en opgaven 2016 Rioolwaterzuiveringsinstallaties Doel Het zuiveren van het aangeleverde afvalwater van huishoudens en bedrijven, waarbij de waterkwaliteit van het effluent voldoet aan de landelijke normering en waarbij het bereiken van de ecologische doelen voor het ontvangende watersysteem niet in de weg staat. Rapportage tot 1 september - De voorbereidende werkzaamheden voor groot onderhoud aan onze rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn uitgevoerd. Aan de vuilroosters bij de rwzi Garmerwolde wordt het geplande groot onderhoud uitgevoerd. Hiermee wordt de levensduur verlengd. Daarbij vinden aanpassingen in het aanvoermechanisme plaats om verstoringen in de aanvoer te minimaliseren en de werking van de vuilroosters te verbeteren. Het groot onderhoud aan de rwzi-delfzijl (geurbestrijding) is afgerond. - In de vergadering van het algemeen bestuur van 30 maart 2016 is ingestemd met het toekennen van een voorbereidingskrediet voor het aanpassen van de procesautomatisering voor een aantal rwzi s. De voorbereidingen voor het aanpassen c.q. vervangen van de procesautomatisering (regiekamer) op de rwzi s Eelde, Uithuizermeeden en Delfzijl zijn in uitvoering. - De voorbereidingen voor de realisatie van de rwzi Westerkwartier zijn, in lijn met de perspectiefnota , opgeschoven naar het jaar In het derde kwartaal van dit jaar zal worden gestart met een herijking van de eerder uitgevoerde business-case. Veranderende in- en externe inzichten zullen meegenomen worden. - De implementatie van assetmanagement binnen Noorderzijlvest loopt. Op dit moment worden de afdelingen voorgelicht over nieuwe werkwijzen. Daarnaast worden de onderhoudsplannen van onze zuivering technische werken ingericht conform het principe van risico gestuurd onderhoud. - Samen met een adviesbureau is een plan opgesteld om de effecten van aardbevingen op het functioneren van onze infrastructurele werken in het watersysteembeheer en zuiveringsbeheer (o.a. rwzi s en persleidingen) in kaart te brengen. De uitkomsten van dit onderzoek zullen naar verwachting eind 2016 begin 2017 bekend zijn. Transport afvalwater Doel Zorgvuldig en efficiënt transport van afvalwater door middel van goed onderhouden rioolgemalen en (pers)leidingen. Rapportage tot 1 september - De aanbesteding van de realisatie van een transportleiding en bouw van het rioolgemaal Hoogkerk is begin 2016 afgerond. De bouwwerkzaamheden worden op dit moment uitgevoerd. Naar verwachting is het rioolgemaal eind 2016 operationeel. - Het algemeen bestuur heeft in zijn vergadering van 3 februari 2016 ingestemd met de renovatie van negen rioolgemalen. De aanbesteding is opgestart waarna na de zomer de gunning heeft plaatsgevonden. Uitvoering van de renovatiewerkzaamheden vinden volgens planning plaats in de jaren 2016 en Na oplevering in 2017 is in de contracten een onderhoudstermijn van 3 jaar opgenomen. - De voorbereiding voor het plaatsen van debietmeters loopt volgens plan. In 2016 worden zeventien rioolgemalen voorzien van een debietmeter. De aanbestedingsprocedure is in mei 2016 gestart. Het plaatsen van debietmeters zorgt voor het optimaal en efficiënt kunnen beheren van het afvalwatertransport. Om ook de laatste debietmeters te plaatsen is een plan opgesteld wat de komende jaren wordt uitgevoerd Najaarsrapportage 2016

27 - In 2016 wordt een aantal knelpunten in onze riooltransportleidingen aangepakt. Het gaat daarbij voornamelijk om knelpunten die ontstaan zijn ten gevolge van plannen van derden. Een voorbeeld hiervan is de verlegging van een deel van de persleiding Groningen- Garmerwolde in verband met de plannen van de gemeente Groningen voor een transferium bij Driebond. - Sinds 2015 worden alle storingen aan onze rioolgemalen en transportleidingen systematisch geregistreerd in een onderhoudsbeheerssysteem. Vanuit dit systeem worden ook in 2016 de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden gepland en uitgevoerd. - Samen met een adviesbureau is een plan opgesteld om de effecten van aardbevingen op het functioneren van onze infrastructurele werken in het zuiveringsbeheer (o.a. rwzi s en persleidingen) in kaart te brengen (zie ook hiervoor). De uitkomsten van dit onderzoek zullen naar verwachting eind 2016 begin 2017 bekend zijn. Verwerking rioolslib Doel Het zo duurzaam en efficiënt mogelijk verwerken van het rioolslib dat bij de zuivering van het afvalwater vrijkomt, waarbij zo mogelijk het rioolslib als grondstof weer hergebruikt wordt. Rapportage tot 1 september - De slibstrategiestudie is begin dit jaar afgerond. In maart 2016 is hierover in een gezamenlijke informatieve vergadering met het waterschap Hunze en Aa s en Wetterskip Fryslân gecommuniceerd. In deze slibstrategie is de slibbehandeling en slibverwerking voor de lange termijn beschreven. - Het algemeen bestuur heeft op 30 maart 2016 ingestemd met de vervanging van de huidige kamerfilterpersen op de rwzi te Garmerwolde voor membraanfilterpersen. Daarnaast is ingestemd met de realisatie van een kolengruisdoseerinstallatie. Dit jaar worden de voorbereidingen voor de vervanging opgestart (inclusief de aanbesteding). De feitelijke uitvoering is voorzien in de jaren De wenselijkheid om een representatieve droogproef uit te voeren is in onderzoek, daarnaast wordt onderzocht hoe we onze slibeindverwerking na 1 januari 2018 regelen. Duurzaamheid en energie Doel Kostenreductie en/of kwaliteitsverbetering door samenwerking en door het toepassen van innovaties op het gebied van afvalwaterinzameling, transport, zuivering, energie(terug)winning. Rapportage tot 1 september - De uitvoering van de pilot CADoS op de rwzi Ulrum loopt nog tot en met Het algemeen bestuur is in maart 2016 geïnformeerd over de tussentijdse resultaten. - Voor het uitvoeren van energiebesparende maatregelen bij een aantal rwzi s, is een zogenaamde RTC-sturing (RealTimeControl) op de aanvoerende gemalen richting Garmerwolde ingericht. Deze pilot wordt uitgevoerd om het systeem te testen. De inregeling ervan is nog voorzien in Daarnaast wordt de ijzerchloridedosering op de rwzi Garmerwolde aangepast. Tevens is in de eerste maanden van dit jaar een onderzoek verricht naar de upgrading van de Sharon (deelstroombehandelingsinstallatie van geconcentreerde afvalwaterstromen) en de vervanging van de blowers (motoren beluchtingssystemen zuiveringsinstallaties). Als laatste onderdeel binnen het thema energiebesparing wordt een pilot uitgevoerd om het chemicaliënverbruik terug te dringen door cola als koolstofbron te doseren in plaats van het duurdere methanol. - De samenwerking met gemeenten in ons beheergebied, alsook de samenwerking met ons buurwaterschap Hunze en Aa s en de waterbedrijven in Groningen en Drenthe, is ook in Najaarsrapportage

28 2016 weer versterkt. - De aanbestedingsprocedure voor het plaatsen van zonnepanelen loopt. Afhankelijk van het aanbestedingsresultaat worden de doelen van het project mogelijk bijgesteld. Uitvoering is gepland in de tweede helft van 2016, afronding begin 2017, waarna een onderhoudsperiode van 15 jaar ingaat. Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 3 Gezuiverd water Lasten Baten Saldokosten Resultaat Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage Saldokosten Naar huidige inzichten zullen de saldokosten ca. 0,5 miljoen gunstiger uitvallen dan begroot. In de voorjaarsrapportage werd uitgegaan van een voordeel van ca. 0,3 miljoen. Na actualisatie/herberekening vallen de kapitaallasten nagenoeg 0,3 miljoen lager uit. De verwachting is dat de kosten voor goederen en diensten per saldo met ca. 0,2 miljoen worden overschreden. Dit wordt op hoofdlijnen veroorzaakt door: - extra kosten afvoer afvalwater veroorzaakt door Google ( ). De baten die hier mee gemoeid zijn, worden middels aanslagoplegging via Hefpunt geïnd; - werkzaamheden aan de persleiding spoorlijn Zuidhorn ( ). Zie ook onder de baten; - onvoorziene kosten door een calamiteit op rioolgemaal Vries (lekke zuigwindketel ); - onvoorziene kosten voor aanpassing pompcapaciteit rioolgemaal nabij Uithuizermeeden door toename hoeveelheid aangevoerd rioolwater ( ). De genoemde overschrijdingen worden naar verwachting deels opgevangen binnen het totale budget. De baten vallen zoals het nu lijkt ca. 0,4 miljoen gunstiger uit. Er is sprake van enkele incidentele baten, te weten: van de gemeente Zuidhorn ten gevolge van aanpassing persleiding (zie tekst hierboven); in verband met geëffectueerde nieuwe afspraken voor het gebruik van transportstelsel Hoogkerk-Waddenzee (HoWa); vanwege uitkering verzekering na afhandeling van een schade op een persleiding uit een voorgaand jaar. Verder valt de post geactiveerde lasten naar alle waarschijnlijkheid hoger uit dan begroot. Investeringen 28 Najaarsrapportage 2016

29 Bij het opstellen van het concept Jaarplan 2017 is opnieuw gekeken naar het investeringsverloop van Naar huidige inzichten zal het bruto investeringsniveau in 2016 uitkomen op circa 3,9 miljoen. Dat is circa 4,5 miljoen lager dan in het Jaarplan 2016 was voorzien. Bij de voorjaarsrapportage werd reeds uitgegaan van een lagere besteding in 2016 ( 3,5 miljoen). De voornaamste redenen voor de verlaging van 4,5 miljoen van de te verwachten investeringen zijn: - de thans in 2017 en 2018 te verwachten uitvoering van de vervanging van de filterpersen op de rwzi Garmerwolde - 4,8 miljoen - deel renovatie rioolgemalen in ,3 miljoen - afronding uitbreiding rwzi Uithuizermeeden en sloop rwzi Uithuizen, project dat vanuit het jaar 2015 doorgeschoven is naar dit jaar +0,8 miljoen Najaarsrapportage

30 3.4 Programma Water en Maatschappij Toelichting op inhoud van het programma Het programma water en maatschappij richt zich op het verbinden van (het werk van) het waterschap met zijn omgeving. Ruimtelijke vraagstukken, recreatief medegebruik, vaarwegbeheer, de werkzaamheden van het bestuur en de externe communicatie en educatie zitten in dit programma. Ook het onderhoud en beheer van het cultuurhistorisch erfgoed van het waterschap valt binnen dit programma. Visie op Water en Maatschappij We willen een vooraanstaande positie in de maatschappij innemen ten aanzien van onze taakvelden. Het is van belang om dat ook uit te stralen, door hierover naar buiten gericht te opereren. Onze ambitie is het vergroten van het vertrouwen bij de omgeving dat we onze taak goed uitoefenen. Duurzaam handelen als organisatie is en blijft belangrijk voor alle taken. Dit reikt verder en breder dan alleen duurzaam inkopen en aan energiebesparing doen. Het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen. We zijn een gemakkelijk te vinden organisatie en eenvoudig te benaderen voor informatie, vragen en klachten. Onze organisatie is zodanig ingericht dat burgers snel en adequaat geholpen kunnen worden. We vinden het belangrijk mét gebiedspartners subsidies beter te benutten, om samen draagvlak te creëren en de kosten voor de maatschappij te beperken. Wij willen zorgvuldig omgaan met onze watergerelateerde cultuurhistorische objecten, zoals waardevolle molens, sluizen en gemalen. De waterstaatkundige objecten die geen functie (meer) hebben voor het waterbeheer, proberen we over te dragen aan derden. Hieronder vallen ook de op dit moment nog bij ons in beheer zijnde bruggen. Hoogstnoodzakelijke renovaties aan bruggen worden uitgevoerd. Wij leveren ook een beperkte bijdrage aan het oplossen van de waterproblematiek in ontwikkelingslanden. Het gaat dan vooral om het uitdragen van kennis aangaande de realisatie van de afgesproken millenniumdoelen ten aanzien van schoon drinkwater, waterhygiëne en waterafvoer. 30 Najaarsrapportage 2016

31 Rapportage over beleidsdoelen en opgaven 2016 Bestuur Doel Een professioneel bestuur, dat op transparante wijze tot besluitvorming komt, zijn besluiten bekend maakt aan de omgeving en bekend is in het beheergebied en bij de stakeholders. Rapportage tot 1 september - Vanaf 1 januari 2016 worden geen papieren vergadersets meer verstrekt en vergadert het algemeen bestuur digitaal. - Het dagelijks bestuur heeft besloten om aan het organiseren van een bestuurs-/relatiedag volgend jaar invulling te geven. - Met de bestuurlijke rapportages (voorjaars-, najaars- en jaarrapportage) wordt tevens gerapporteerd over de stand van zaken ten aanzien van het bestuursakkoord. Een tussenevaluatie van het coalitieakkoord is voorzien in maart 2017 (midterm review). - De onlangs vernieuwde Handreiking en model gedragscode integriteit (van VNG, IPO en UvW) en een nieuw Reglement van Orde zijn eind april besproken in het fractievoorzittersoverleg en worden in het vierde kwartaal geagendeerd voor het algemeen bestuur Waterbewustzijn Doel Onze omgeving weet aantoonbaar beter wie wij zijn en wat wij doen Rapportage tot 1 september - Het actualiseren van het strategisch communicatiebeleidsplan is voorbereid en wordt in het najaar in een informatieve vergadering van het algemeen bestuur gepresenteerd. - De opdracht tot vervolgmeting kleinschalig imago-onderzoek wordt naar verwachting eind dit jaar uitgezet. - Er is invulling gegeven aan de volgende publieksevenementen in 2016: - Vismigratiedag (21 mei), - Festival over de Vloed (4 juni), - Vanuit project dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl deelname aan Delfsail (29 juni t/m 3 juli). - Aan de Week van Ons Water is op twee manieren invulling gegeven: - 1) een online mediacampagne met 3 live-uitzendingen via Facebook tijdens de Week van Ons Water - 2) vanuit de publiekscampagne Beeldschoon Water zijn in de maand mei twee waterwandelingen georganiseerd, waarvan één in Kardinge. - Eind september is invulling gegeven aan communicatie tijdens de Tocht om de Noord. - Educatie over water door deelname aan de GEO-week (23-27 mei) is succesvol uitgevoerd. Deze GEO-week stond ook in het teken van schoon water. Op 17 juni vond het Jeugdwatercongres plaats. Het educatiebeleid wordt nog dit jaar geactualiseerd. Het online mediaplan wordt in derde kwartaal opgeleverd. Er wordt doel(groep)gericht en campagnematig ingezet op verschillende online platformen (Twitter, Facebook, LinkedIn). - De implementatie (afronden en vaststellen) van de servicenormen (contactkanalen o.a. telefoon, , post, website en balie) vindt in het vierde kwartaal plaats. Najaarsrapportage

32 Vaarwegenbeheer en recreatie Doel Instandhouding van toegankelijke en veilige vaarwegen. Het beheer en onderhoud van bruggen is een oneigenlijke waterschapstaak. Bruggen worden derhalve in goede overdraagbare staat overgedragen aan de wegbeheerder instandhouding van water gerelateerde cultuurhistorische objecten De aangewezen zwemwaterlocaties voldoen minimaal aan de zwemwaterkwaliteit aanvaardbaar Rapportage tot 1 september - Het reguliere beheer en onderhoud aan vaarwegen, sluizen en bruggen inclusief bediening kunstwerken vindt in 2016 plaats. - In de vergadering van het algemeen bestuur van 30 maart 2016 is ingestemd met de vervanging van de bruggen Molentil en Westerwijtwerderdraai in de gemeente Loppersum. De voorbereidende werkzaamheden lopen volgens plan. De ontwerpen zijn met de gemeente, dorpsbelangen en omwonenden afgestemd. Bij de nadere planuitwerking en voor de aanbesteding wordt nog gekeken of de brug Molentil wordt vervangen door een nieuwe brug overeenkomstig het kredietvoorstel of vervangen wordt door een dam met duiker. De start van de aanpak van beide bruggen vindt nog dit jaar plaats. De oplevering en ingebruikname vinden naar verwachting medio 2017 plaats. Overdracht naar de wegbeheerder zal hierop volgen. - Gebleken is dat de tijdelijke getroffen voorzieningen bij de brug Dijkstil te Leens niet voldoende zijn geweest om de geluidsoverlast te beperken. In de maand juli is de brug tijdelijk versterkt en voorzien van een nieuw wegdek. De insteek is om samen met de gemeente en bestuur een nieuwe betonnen brug te realiseren en deze over te dragen aan de gemeente De Marne. De brug Ernstheemsterstil is afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Een tijdelijke voorziening is aangebracht en vanuit planvorming moet worden gekeken welke maatregelen getroffen moeten worden. - Het reguliere beheer en onderhoud van cultuurhistorische sluizen en waarhuizen vindt in 2016 plaats. Extra (groot) onderhoud aan de sluisfront van de cultuurhistorische sluis is noodzakelijk. Dit zal naar verwachting begin 2017 worden uitgevoerd (opgenomen in jaarplan 2017). - De nieuwe molenstichting (stichting de Groninger poldermolens) is eind vorig jaar opgericht. Het nieuwe bestuur van de molenstichting is begin dit jaar van start gegaan. Het waterschap is hierin met twee bestuurders afgevaardigd. - Het zwemwaterseizoen 2016 is officieel gestart per 1 mei. Er is overleg met de betreffende stakeholders geweest voor die locaties die niet voldeden aan de eisen vanuit de EU- Zwemwaterrichtlijn. Samen met de stakeholders is een onderzoek uitgevoerd naar de te nemen maatregelen. Inmiddels voldoen alle zwemwaterlocaties aan de eis minimaal aanvaardbare zwemwaterkwaliteit voor onder andere blauwalg en bacteriën. Duurzaamheid en energie Doel Kostenreductie en/of kwaliteitsverbetering door samenwerking en door het toepassen van innovaties. Rapportage tot 1 september - Energie- en duurzaamheidsbeleid wordt in oktober in de vergadering van het algemeen bestuur gebracht. Er is gestart met het maken van een nieuw Energie en efficiency Plan (EEP) voor de jaren , Eind dit jaar moet dit plan in het kader van de MJA O Najaarsrapportage 2016

33 afspraken gereed zijn. Kennis, innovatie en onderzoek Doel Vergroten en ook delen van kennis op waterhuishoudkundig gebied in relatie tot maatschappelijke en economische ontwikkelingen, ook op mondiaal gebied. Rapportage tot 1 september - Innovatiebeleid wordt in de oktobervergadering van het algemeen bestuur gebracht. Hierin staan de kaders hoe Noorderzijlvest wil omgaan met innovaties. - Het internationale samenwerkingsproject in Nicaragua/ Honduras is afgerond en geëvalueerd. De afronding van het project in Kenia is met enkele maanden vertraagd waardoor afronding plaatsvindt in het voorjaar van De algehele evaluatie van de internationale projectresultaten zijn begin 2016 aan het algemeen bestuur gepresenteerd. Op basis daarvan en op basis van een recente inventarisatie van kansrijke samenwerkingsprojecten, zal het DB in het najaar besluiten waar ter wereld en hoe ons waterschap optimaal de komende beleidsperiode tot 2021 zijn kennis kan delen. - Momenteel wordt uitgezocht welke watersysteemkennis nodig is om de geplande KRWmaatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit efficiënt en effectief in te zetten. Zowel landelijk als in het stroomgebied Rijn Noord lopen hiertoe trajecten, waar Noorderzijlvest aan bijdraagt. Wij zetten hierbij in op onder andere onderzoek aan kenmerkende KRW parameters, monitoring van de waterkwaliteit na aanleg van natuurvriendelijke oevers en evaluatie van de KRW-monitoring. In 2017 en 2018 worden watersysteemanalyses uitgevoerd ter kennisvergaring voor het derde stroomgebiedsbeheerplan (SGBP3). De vergaarde kennis wordt ook gebruikt om waar mogelijk te besparen op de geplande maatregelen binnen het huidige SGBP2 ( ). Behalve voor de KRW-maatregelen kunnen de resultaten bij deze aanpak ook worden gebruikt voor het afleiden van doelen voor de overige wateren O Najaarsrapportage

34 Financiële rapportage op hoofdlijnen Programma 4 Water en maatschappij Lasten Baten Saldokosten Resultaat Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 2e triaal Jaarplan Jaarrapportage Saldokosten Naar huidige inzichten zullen de saldokosten ruim 0,2 miljoen hoger uitvallen. In de voorjaarsrapportage werd eveneens uitgegaan van een overschrijding van ca. 0,2 miljoen. Na actualisatie/herberekening blijven de kapitaallasten ongeveer op het niveau van de raming. Op de goederen en diensten doen zich naar verwachting een aantal overschrijdingen voor ter hoogte van circa 0,3 miljoen. Deze hebben met name betrekking op de volgende posten: - meerkosten onderzoek en opstellen peilbesluiten ; deze kosten hebben betrekking op de gebieden Lettelbert en de NBW-polders; - onderhoud bruggen (met name wegens acute veiligheidsmaatregelen brug Dijkstil, tijdelijke maatregel brug Ernstheemstertil en gespecialiseerd onderzoek naar draagkracht/betonrot van een twintigtal bruggen waaronder de brug Schouwerzijl; - extra kosten aan één van de waarhuizen wegens asbestverwijdering ( ); - extra kosten thema- en gebiedsgerichte plannen op het gebied van afvalwater ( ). Per ultimo boekjaar worden ten aanzien van de voorzieningen de contante waarden van de pensioenaanspraken (inclusief aanspraken nabestaandenpensioen) en de wachtgeldverplichtingen berekend door een actuaris. Op dit moment is de verwachting dat er circa 0,2 miljoen meer zal moeten worden toegevoegd aan de onderscheiden voorzieningen. Het betreft de rente op een tweetal voorzieningen, een verwachte dotatie aan de voorziening jubileum bij 25 en 40 jaar overheidsdienst en een dotatie aan de voorzieningen voormalig personeel De baten vallen ca. 0,3 miljoen hoger uit dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door: - een bijdrage inzake bodemdalingsstudies 0,1 miljoen (deels voorgaande jaren); - subsidie inzake Begeleid werken op bediening bruggen en overige bijdragen 0,1 miljoen (deels voorgaande jaren); - een hogere post voor te activeren lasten (rente en technische uren) dan begroot van ca. 0,1 miljoen. Investeringen Bij het opstellen van het concept Jaarplan 2017 is opnieuw gekeken naar het investeringsverloop van Naar huidige inzichten zal het bruto investeringsniveau in 2016 uitkomen op bijna 0,5 miljoen. Dat is nagenoeg gelijk aan hetgeen in het Jaarplan 2016 was voorzien. De investering binnen dit programma wordt nagenoeg in zijn geheel besteed aan de renovatie c.q. vervanging van bruggen. 34 Najaarsrapportage 2016

35 3.5 Programma Bedrijfsvoering Toelichting op inhoud van het programma Het programma Bedrijfsvoering richt zich op de ondersteuning van de primaire processen in het waterschap, onder andere personeel, informatievoorziening, financiën, sturing, beheersing (control) en faciliteiten. Visie op Bedrijfsvoering De maatschappelijke context waarin het waterschap werkt wordt breder. Dat levert ook nieuwe kansen op: mogelijkheden om werkzaamheden beter, goedkoper, efficiënter en sneller uit te voeren. Kostenbewust handelen is daarbij een van de uitgangspunten We gaan actief op zoek naar nieuwe samenwerkingsvormen, vanuit verbindend denken en handelen. We werken met veel kennis over de taken van het waterschap en we zijn daarbij innovatief en ondernemend. We willen een aantrekkelijke werkgever zijn. Werken in een flexibele organisatie, die effectief en slim kan inspelen op ontwikkelingen, mede dankzij de bedrijfsvoering die op orde is. Als organisatie staan we de komende jaren voor grote investeringen. Gelet op de schuldenpositie van Noorderzijlvest vraagt dit om het maken van scherpe keuzes waar het gaat om deze investeringen. Wij zijn bereid om de noodzakelijke afwegingen te maken. De kerntaken van het waterschap willen wij daarbij niet aantasten. Najaarsrapportage