Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018
|
|
- Jeroen Sasbrink
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018
2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Regelgeving en kaders Algemeen BBV-regelgeving Artikel 212 gemeentewet 3 3 Reserve versus voorziening De belangrijkste verschillen 4 4 Reserves Algemeen Bevoegdheden Soorten reserves Instellen van reserves Aanwenden van reserves a Egalisatiereserves b Structureel en reëel begrotingsevenwicht c Investeringen dekken uit een reserve Wijzigen van het doel van de reserves Opheffen van reserves Rentetoerekening Toetsing 7 5 Voorzieningen Algemeen Bevoegdheden Soorten voorzieningen Instellen van voorzieningen Aanwenden van voorzieningen Wijzigen van het doel van voorzieningen Opheffen van voorzieningen Rentetoerekening Toetsing 9 6 Weerstandsvermogen en risicomanagement Algemeen Relatie weerstandsvermogen met reserves en voorzieningen Hoogte van de weerstandscapaciteit Minimumpositie algemene reserve 10 7 Slotbepaling 11 Bijlagen 12 Bijlage 1 12 Bijlage 2 13 Bijlage 3 14
3 1 Inleiding Overeenkomstig de financiële verordening stelt de raad op voorstel van het college een nota reserves en voorzieningen vast. Voor u ligt de eerste nota reserves en voorzieningen van de gemeente Westerwolde. Doel van de nota is het vaststellen van de lokale kaders ten aanzien van reserves en voorzieningen. Uiteraard dienen deze lokale kaders te vallen binnen de geldende wet- en regelgeving. De provincie geeft als toezichthouder geen nadere richtlijnen met betrekking tot de omvang van reserves en weerstandsvermogen. Wel wordt weerstandscapaciteit bezien in relatie tot de risico s en overige financiële informatie. Veel wordt dus overgelaten aan het beleid dat de gemeente zelf vaststelt. Deze nota beoogt, binnen de gestelde kaders, het lokale beleid op het terrein van reserves en voorzieningen te verduidelijken. Door het vaststellen van de nota kan de raad haar kaderstellende rol uitvoeren en wordt gewerkt aan meer inzicht en transparantie rondom de reserves en voorzieningen. Een evaluatie van en voorstel tot herschikking van de oude reserves en voorzieningen van de voormalige gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde treft u in een separate notitie aan. Op deze wijze is het bijstellen van deze nota zelf alleen aan de orde wanneer de beleidsuitgangspunten fundamenteel wijzigen. 2
4 2 Regelgeving en kaders 2.1 Algemeen Het kader voor reserves en voorzieningen wordt gevormd door artikel 212 van de gemeentewet, artikelen 42 tot en met 45 van het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies (BBV) en de Financiële verordening gemeente Westerwolde. Verder is aan de hand van praktijkcases in de afgelopen periode veel informatie beschikbaar gekomen welke een eenduidige toepassing van het BBV bevorderen. Hiermee wordt in de voorliggende nota rekening gehouden. 2.2 BBV-regelgeving Vanaf 1 januari 2017 geldt het gewijzigde BBV. Vanaf die datum dienen o.a. de begroting, meerjarenraming en de jaarstukken aan de gewijzigde BBV voorschriften te voldoen. De letterlijke teksten zijn voor zover relevant opgenomen in bijlage 1. Naast de letterlijke BBV wetteksten worden er door de Commissie BBV regelmatig notities uitgebracht ter onderbouwing van die wetteksten. De notities geven voornamelijk aan hoe de regelgeving kan, en in sommige gevallen moet, worden geïnterpreteerd. Eén van de notities die voor deze nota van belang is, betreft de notitie materiële vaste activa die in december 2017 is uitgebracht. Delen van de letterlijke teksten zijn voor zover relevant opgenomen in bijlage Artikel 212 gemeentewet De financiële verordening gemeente Westerwolde, vastgesteld op 14 februari 2018, is gebaseerd op artikel 212 van de gemeentewet. Voor deze nota is met name artikel 12 uit deze verordening van belang. In dat artikel staat het volgende aangegeven: 1. In de beleidsbegroting, de financiële begroting, het jaarverslag en de jaarrekening vindt geen toerekening van rente over de reserves en voorzieningen aan de taakvelden plaats. 2. Op voorstel van het college stelt de raad een nota reserves en voorzieningen vast. Deze nota behandelt: a. de vorming en besteding van reserves; b. de vorming en besteding van voorzieningen. 3. Bij een voorstel voor de instelling van een bestemmingsreserve wordt minimaal aangegeven: a. het specifieke doel van de reserve; b. de voeding van de reserve; c. indien van toepassing de maximale hoogte van de reserve; en d. indien van toepassing de maximale looptijd. 4. Als het bij de instelling bepaalde doel van de reserve niet meer actueel is, wordt bij de eerstvolgende begroting of jaarrekening besloten in hoeverre de reserve vrijvalt. 3
5 3 Reserve versus voorziening 3.1 De belangrijkste verschillen Reserves en voorzieningen worden beiden aan de passiefzijde van de balans gepresenteerd. Het belangrijkste onderscheid dat gemaakt kan worden tussen reserves en voorzieningen is dat reserves tot het eigen vermogen behoren en voorzieningen tot het vreemd vermogen. De totale reservepositie is (boekhoudkundig) het verschil tussen de bezittingen en de schulden en vertegenwoordigt dus het eigen vermogen van de gemeente. Een voorziening wordt gevormd omdat daar verplichtingen of risico s tegenover staan waarvan op dat moment nog niet zeker is hoe groot deze zijn. Deze risico s of verplichtingen worden zo goed mogelijk ingeschat. Om die reden kan de raad de bestemming van voorzieningen niet wijzigen. In onderstaande tabel is uiteengezet wat de belangrijkste verschillen zijn tussen reserves en voorzieningen. Reserve Voorziening Verantwoordelijkheid De raad is bevoegd (instellen en beschikken) Het college is bevoegd (beschikken) Onderdeel van Eigen vermogen Vreemd vermogen Wijziging bestemming Mogelijk Niet mogelijk Aanwending vrij Ja * Alleen voor betreffende doel Opbouw (dotatie) Resultaat bestemmend (wordt Resultaat bepalend (storting Aanwending (onttrekking) begroot, raadsbesluit vereist) Resultaat bestemmend (wordt begroot, directe onttrekking is niet toegestaan) rechtstreeks t.l.v. de exploitatie) Rechtstreeks uit de voorziening Financiële onderbouwing Niet verplicht, wel wenselijk Verplichte onderbouwing * met uitzondering van dekkingsreserves Uit bovenstaande tabel kan worden opgemaakt dat het instellen, opheffen en aanwenden van reserves voorbehouden is aan de raad. Het instellen en aanwenden van voorzieningen is voorbehouden aan het college van B&W, die daarin overigens soms geen keuze heeft omdat het vormen en aanwenden van voorzieningen veelal geschiedt op basis van een wettelijke verplichting. Meer hierover leest u in de volgende hoofdstukken. Vanwege de inhoudelijke verschillen is er in deze nota voor gekozen reserves en voorzieningen hierna in afzonderlijke hoofdstukken te behandelen. 4
6 4 Reserves 4.1 Algemeen Het eigen vermogen van een gemeente, zoals dat wordt gepresenteerd op de balans in de gemeentelijke jaarrekening, bestaat uit reserves en het rekeningresultaat. Dit rekeningresultaat moet apart zichtbaar zijn in de jaarrekening. Pas als de jaarrekening is vastgesteld door de raad mogen we het rekeningresultaat toevoegen aan de reserves. Reserves zijn vermogensbestanddelen die behoren tot het eigen vermogen en die, in principe, vrij aanwendbaar zijn. Reserves kunnen de volgende functies hebben: Bufferfunctie: om onvoorziene financiële tegenvallers op te vangen. Deze functie heeft een sterke relatie met het weerstandsvermogen. Bestedingsfunctie: het vooraf bepaalde doel van het reserve vormt het uitgangspunt. Bij bestemmingsreserves ligt dit bestedingsdoel vast. Inkomensfunctie: dit is aan de orde wanneer de rente (de zgn. bespaarde rente ) op reserves ten gunste van de exploitatie wordt gebracht in plaats van dat deze wordt bijgeschreven op de reserves zelf. Omdat in Westerwolde geen rente word toegerekend aan reserves, kennen we geen reserves met een inkomensfunctie. Dekkingsfunctie: de reserve wordt aangewend voor dekking van bestaande exploitatielasten. 4.2 Bevoegdheden De gemeenteraad stelt reserves in, kan de omvang ervan wijzigen, kan reserves opheffen en verbindt desgewenst doelstellingen aan de reserves. Ook het doen van investeringen ten laste van een reserve is voorbehouden aan de gemeenteraad Dit zal veelal geschieden op voorstel van het college van B&W. Bij het vaststellen van de begroting wordt door de gemeenteraad aangegeven voor welke bedragen de reserves in het lopende jaar aangesproken mogen worden en voor welk doel. Hiermee delegeert de gemeenteraad het college van B&W tot het doen van uitgaven tot het maximum van de begrote onttrekkingen. Uitgaven die uitgaan boven de begrote onttrekkingen moeten alsnog door de gemeenteraad geaccordeerd worden. 4.3 Soorten reserves In artikel 43 van het BBV hebben we kunnen lezen dat reserves op de balans worden onderscheiden in algemene reserves en bestemmingsreserves. Aan de algemene reserve is geen bepaalde bestemming gegeven. Deze reserve wordt veelal gebruikt om onverwachte risico s in algemene zin om te vangen of soms om te sparen. Daarmee vormt de algemene reserve een belangrijk deel van het weerstandsvermogen. De raad kan ervoor kiezen een reserve een bepaalde bestemming te geven. Zodra de raad dat heeft gedaan is er sprake van een bestemmingsreserve. Het onderscheid tussen algemene reserves en bestemmingsreserves is gebaseerd op politieke beslissingen. In hoofdlijnen kunnen de volgende soorten bestemmingsreserves worden onderscheiden: 1. Reserves met een beleidsdoel: sparen voor (toekomstige) beleidsdoelen. Deze reserves dienen hiermee om een vooraf bepaalde bestuurlijke ambitie te kunnen realiseren. Deze reserves hebben een bestedingsfunctie. 2. Egalisatiereserves: om grote schommelingen in de exploitatie op te kunnen vangen. Dit zijn reserves met een bufferfunctie. 3. Reserves ter dekking van kapitaallasten: dit is een reserve die verplicht wordt gevormd wanneer een meerjarige investering wordt gedaan die worden betaald uit een reserve. De reserve dient om de afschrijvingslasten in de exploitatie te kunnen dekken. Hij moet van voldoende niveau zijn om deze afschrijvingslasten gedurende de gehele afschrijvingsperiode 5
7 te kunnen dekken. De bestemming kan dan ook niet worden gewijzigd. Dit betreft een reserve met een dekkingsfunctie. Naast de algemene reserves en bestemmingsreserves kennen we ook nog het begrip stille reserves. Er is sprake van een stille reserve wanneer activa op de balans een lagere waardering hebben dan de waarde in het economisch verkeer. Hierbij moet met name worden gedacht aan onroerend goed en (niet-gewaardeerde) gronden. Deze reserves zijn in tegenstelling tot andere reserves niet direct beschikbaar. Daarom worden ze niet aan de reserves toegevoegd en in beeld gebracht. 4.4 Instellen van reserves Het instellen van een nieuwe reserve gebeurt door middel van een raadsbesluit en kan alleen dan wanneer het gaat om één van de soorten reserves zoals onder 4.3 beschreven. Reserves worden ingesteld door de gemeenteraad en gevormd door bestemming van het resultaat. Hierbij kunnen desgewenst gebruiksregels worden geformuleerd. Bij het instellen van een reserve moet aandacht worden besteed aan het doel van de reserve, hoe hij wordt gevoed en of er een minimaal of maximaal niveau gewenst is. Er kan eveneens een maximale looptijd worden aangegeven. Een eventueel meerjarig beleidsdoel moet in lijn zijn met de doelen uit de programmabegroting. Hiermee wordt beoogd het vormen van potjes tegen te gaan. Om een integrale afweging van de beschikbare financiële middelen mogelijk te maken is het uitgangspunt om een zo beperkt mogelijk aantal reserves in te stellen. 4.5 Aanwenden van reserves In de begroting wordt een zo reëel mogelijk beeld gegeven van de toevoegingen en aanwendingen van de reserves in een bepaald jaar. Nieuwe toevoegingen en onttrekkingen worden alleen via de tussentijdse rapportages of bij separaat besluit van de gemeenteraad tot stand gebracht. Dit raadsbesluit moet zijn genomen vóór 31 december van het verslagjaar, tenzij door de raad een principebesluit wordt genomen om bepaalde (toekomstige) baten en/of lasten te muteren op een bepaalde reserve. 4.5.a Egalisatiereserves Op het moment dat de raad een egalisatiereserve voor een doel heeft ingesteld dan kunnen tekorten en overschotten voor dat doel worden onttrokken of toegevoegd zonder dat daarvoor een apart raadsbesluit nodig is. 4.5.b Structureel en reëel begrotingsevenwicht Een belangrijk criterium voor de meerjarenbegroting dat ook door de toezichthouder wordt gehanteerd is structureel en reëel begrotingsevenwicht. Ook ten aanzien van het gebruik van reserves speelt dit criterium een rol. De begroting moet structureel in evenwicht zijn zonder bijdragen van reserves. Met andere woorden: structurele lasten moeten met structurele baten opgevangen kunnen worden. Hieruit volgt dat reserves in beginsel alleen kunnen worden ingezet voor de dekking van incidentele lasten, met uitzondering van hetgeen hierna onder wordt beschreven. Uitgaven die gedurende een beperkt aantal jaren plaatsvinden kunnen wel uit een reserve worden gedekt. 4.5.c Investeringen dekken uit een reserve Alle investeringen, zowel met een economisch als een maatschappelijk nut, moeten tegen de verkrijgingsprijs worden geactiveerd. Het is hierbij niet toegestaan om een bijdrage uit een reserve te verrekenen met de verkrijgingsprijs. De bedoeling van de wetgever hierbij is om de bruto lasten van een investering in de begroting en de jaarrekening zichtbaar te maken. Soms kan het wenselijk zijn om een investering toch uit een reserve te dekken. Bij de afweging om dit te doen moeten wij ons altijd realiseren dat er na de afschrijvingsperiode geen ruimte in de begroting is voor het doen van een vervangingsinvestering. Wanneer er desondanks voor wordt gekozen een investering te dekken uit een reserve, dan wordt het volledige investeringsbedrag overgeboekt van een vrije (bestemmings-) 6
8 reserve naar een dekkingsreserve. Uit die dekkingsreserve worden jaarlijks de afschrijvingslasten gedekt. In bijlage 2 bij deze nota wordt uiteengezet hoe de regelgeving hieromtrent moet worden geïnterpreteerd. 4.6 Wijzigen van het doel van de reserves De raad is te allen tijde bevoegd een besluit te nemen om de bestemming van een eerder ingestelde reserve te wijzigen. Dit geldt voor alle bestemmingsreserves met uitzondering van die reserves waarvoor reeds (externe) verplichtingen zijn aangegaan. Van de bestemmingsreserves die dienen ter dekking van kapitaallasten kan het doel dan ook niet worden gewijzigd. 4.7 Opheffen van reserves Op het moment dat een geformuleerd doel is gerealiseerd dan wel niet langer van toepassing is, óf in het geval een reserve is uitgeput en geen toevoegingen meer zijn voorzien, kan een reserve worden opgeheven. Het opheffen van een reserve geschiedt altijd middels raadsbesluit, al dan niet op voorstel van het college. In het geval van opheffing vloeien de vrijkomende gelden in beginsel naar de algemene reserve, tenzij in het raadsbesluit expliciet anders wordt bepaald. 4.8 Rentetoerekening De BBV regelgeving is recent aangepast met als doel het bevorderen van een eenduidige handelswijze met betrekking tot de verwerking van rente door gemeenten (harmonisering), stimuleren dat gemeenten de (verwachte) werkelijke rentelasten opnemen in de begroting en de jaarstukken en het eenduidig inzichtelijk maken van de wijze waarop de gemeente met rente omgaat (transparantie). Nadrukkelijk wordt afgeraden om een rentevergoeding over het eigen vermogen (de reserves) te berekenen. Dit advies, én ten behoeve van de eenvoud en de transparantie van onze eigen administratie heeft ons doen besluiten geen rente te berekenen over de reserves. Er wordt dus geen rente toegevoegd aan de reserves en er wordt ook geen bespaarde rente ten gunste van de exploitatie gebracht. Bij het beoordelen van de hoogte van de reserves moet er wel rekening mee worden gehouden dat er ook geen compensatie voor inflatie wordt toegevoegd. Dit houdt in dat met beschikbare middelen op termijn mogelijk minder kan worden gedaan. 4.9 Toetsing Omstandigheden wijzigen voortdurend. Bij het opstellen van de begroting, maar ook op andere momenten in de planning en control cyclus, wordt een globale scan uitgevoerd of reserves niet teveel uit de pas lopen met eerdere prognoses. Bij het opstellen van de jaarrekening wordt gecontroleerd of de gedane onttrekkingen en stortingen in lijn zijn met de geraamde mutaties. Periodiek vindt een meer uitgebreide toetsing plaats van alle reserves. Dan wordt nagegaan of het doel van de bestemmingsreserve nog relevant is en of de hoogte van de reserve in overeenstemming is met de verwachte uitgaven. Het resultaat van de herijking wordt ter besluitvorming aan de raad voorgelegd, conform artikel 12 van de Financiële verordening gemeente Westerwolde. 7
9 5 Voorzieningen 5.1 Algemeen Voorzieningen worden op de balans gekenmerkt als vreemd vermogen. Aan een voorziening zijn namelijk middelen toegevoegd waarop een verplichting jegens een derde rust. De middelen zijn dus niet vrij te besteden. Het is ook daarom dat het BBV specifiek aangeeft in welke gevallen een voorziening moet worden gevormd. Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies, tenzij de voorziening is gewaardeerd tegen contante waarde (wat op dit moment voor de gemeente Westerwolde niet aan de orde is). 5.2 Bevoegdheden Vanwege het verplichtende karakter van de uitgaven waarvoor een voorziening in het leven wordt geroepen, kan de gemeenteraad de bestemming van een voorziening niet wijzigen. Dit is een fundamenteel verschil met reserves. Het college is zonder meer bevoegd uitgaven ten laste van de voorziening te doen, binnen de gestelde kaders. 5.3 Soorten voorzieningen Artikel 44 van het BBV beschrijft limitatief in welke gevallen een voorziening kan, maar meestal moet, worden gevormd: a. Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs in te schatten. Bijv. de pensioenvoorziening voor bestuurders. b. Voorzieningen voor een kwantificeerbaar risico. Bijv. de voorziening dubieuze debiteuren. c. Voorzieningen voor egalisatie van groot onderhoud. Bijv. een (egalisatie)voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen. d. De bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven als bedoeld in art.35 lid 1.b. BBV. Bijv. de voorziening vervanging riolering. e. Voorzieningen van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. Bijv. de tariefsegalisatievoorziening riolering. Op bovenstaande punten zijn de volgende uitzonderingen van toepassing: a. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. b. In het geval niet redelijk kan worden ingeschat hoe groot een risico zal zijn spreken we van een niet kwantificeerbaar risico. In dat geval wordt geen voorziening getroffen maar wordt het risico opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. c. Er mag geen voorziening voor het (toekomstig) onderhoud van kapitaalgoederen worden gevormd wanneer een recent beheerplan of een vergelijkbare meerjarenplanning ontbreekt. Een dergelijk plan is noodzakelijk om de omvang van de voorziening te kunnen berekenen en om inzicht te verschaffen in de mate waarin de doelstellingen van de egalisatie van de lasten wordt gerealiseerd. Onder een recent beheerplan wordt een beheerplan verstaan van maximaal vijf jaar oud ten opzichte van het verslagleggingsjaar. Deze vijf jaar dient te worden gehanteerd als richttermijn waar gemotiveerd van kan worden afgeweken. Een gemotiveerde afwijking houdt in dat deze motivatie is geautoriseerd door de raad en verantwoord is in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen van de begroting en de jaarstukken. Overigens wordt geadviseerd geen voorziening in te stellen wanneer de jaarlijkse kosten uit het beheerplan niet noemenswaardig fluctueren. e. Uitzondering hierop zijn voorschotten van Europese en Nederlandse overheidslichamen; deze bedragen worden verantwoord onder de overlopende passiva. 8
10 5.4 Instellen van voorzieningen Voorzieningen hebben een verplichtend karakter. Vaak hebben we geen keuze of wel wel of geen voorziening willen vormen. Ook de hoogte van de te vormen voorziening staat veelal vast; hij moet dekkend zijn voor de achterliggende verplichting. Wanneer dit niet exact bekend is dan moet dit naar beste inschatting worden berekend. Het instellen van een nieuwe voorziening is daarom in beginsel een verantwoordelijkheid van het college. Voor het vormen van een voorziening is echter altijd dekking nodig en daarvoor moet dan weer een raadsbesluit worden genomen. 5.5 Aanwenden van voorzieningen Vanwege het verplichtende karakter van de uitgaven waarvoor de voorziening in het leven is geroepen, is het college zonder meer bevoegd uitgaven ten lasten van de voorziening te doen, binnen de gestelde kaders. 5.6 Wijzigen van het doel van voorzieningen Het doel van een voorziening kan niet worden gewijzigd. 5.7 Opheffen van voorzieningen Alleen als de daaraan ten grondslag liggende verplichting en/of het risico is vervallen of is opgehouden te bestaan wordt de voorziening opgeheven en valt het saldo vrij in de exploitatie. Voorzieningen ter egalisatie van kosten worden opgeheven na een besluit van de raad. 5.8 Rentetoerekening Artikel 45 van het BBV schrijft uitdrukkelijk voor dat rentetoevoegingen aan voorzieningen niet zijn toegestaan. Uitzondering vormen de voorzieningen die tegen contante waarde zijn gewaardeerd. Aan die voorzieningen moet jaarlijks een rentetoevoeging plaatsvinden voor het percentage (disconteringsvoet) waartegen de voorziening contant is gemaakt. Op dit moment kent de gemeente Westerwolde geen voorzieningen die zijn gewaardeerd tegen contante waarde. 5.9 Toetsing De toetsing van voorzieningen is in de planning en control cyclus een continu proces. In veel gevallen moet bij de jaarrekening de noodzakelijke hoogte van de voorziening worden geactualiseerd. Deze hoogte van de voorziening moet immers in de pas lopen bij de verwachte toekomstige verplichting of het bestaande risico. Wanneer bij het opstellen van de begroting ingeschat wordt dat een voorziening naar beste inschatting in hoogte moet worden bijgesteld dan worden voorstellen gedaan om de voorziening op het vereiste niveau te brengen. 9
11 6 Weerstandsvermogen en risicomanagement 6.1 Algemeen Onder de incidentele weerstandscapaciteit wordt verstaan het vermogen om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het niveau wat we met elkaar hebben afgesproken. Het weerstandsvermogen bestaat uit twee onderdelen, namelijk de weerstandscapaciteit en de risico s. Het weerstandsvermogen geeft de verhouding tussen deze twee onderdelen aan. Bij weerstandsvermogen gaat het dus om de mate waarin een gemeente in staat is om middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder haar hele beleid te hoeven wijzigen. 6.2 Relatie weerstandsvermogen met reserves en voorzieningen In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt zowel bij de begroting als de jaarrekening een inventarisatie van de weerstandscapaciteit gegeven. De algemene reserve wordt gerekend tot de vrij besteedbare reserves en kan daarom tot de beschikbare (incidentele) weerstandscapaciteit worden gerekend. Naast de vrij besteedbare reserve(s) bestaat de incidentele weerstandscapaciteit uit het begrotingssaldo en de begrotingspost onvoorzien incidenteel. De bestemmingsreserves en voorzieningen maken in onze berekeningen geen onderdeel uit van de weerstandscapaciteit omdat aan deze middelen, al of niet verplicht, een bestemming is gegeven. Zij kunnen in beginsel niet worden ingezet om onverwachte tegenvallers op te vangen. Het is natuurlijk zo dat de raad de bestemming van bestemmingsreserves kan wijzigen. Daarom is het te verdedigen om ook de bestemmingsreserves tot de weerstandscapaciteit te rekenen. Wij doen dit in onze berekeningen vooralsnog (veiligheidshalve) niet. 6.3 Hoogte van de weerstandscapaciteit Er is geen wettelijke grondslag die een minimum of maximum aan weerstandscapaciteit voorschrijft. Wel is het zo dat de provincie bij het uitoefenen van haar taak als toezichthouder de financiële positie van een gemeente nauwgezet volgt en erop toeziet dat een gemeente financieel gezond blijft. Daarnaast kunnen zowel het weerstandsvermogen als de overige financiële kengetallen raadsleden ondersteunen bij het nemen van besluiten met financiële gevolgen. De vraag is nu hoe hoog het buffervermogen moet zijn om onvoorziene incidentele financiële tegenvallers op te kunnen vangen. Wanneer de raad niet expliciet beleid en een norm heeft vastgesteld voor de algemene reserve dan wordt in den lande soms vastgehouden aan een minimale norm van 10% van de omzet in de begroting ter dekking van algemene risico s. Daarnaast dient een extra bedrag ter dekking van risico s van grondexploitaties worden opgenomen. In de (nog op te stellen) nota grondexploitatie moet aan dit onderdeel aandacht worden besteed. 6.4 Minimumpositie algemene reserve De vraag is nu hoe hoog onze algemene reserve, en daarmee onze financiële buffer, moet zijn om voldoende weerstandscapaciteit te hebben. Zoals gezegd schrijft de provincie dit niet exact voor, waardoor wij vooralsnog voorstellen een lijn te volgen die wel vaker door gemeenten wordt gehanteerd, namelijk 10% van de omzet in de begroting plus een opslag voor mogelijke risico s van grondexploitaties. In ons geval gaat dit om 10% van 81 miljoen. De risico s van grondexploitaties zijn lastig in te schatten maar gezien de geringe omvang van onze actieve grondexploitaties én omdat deze al deels zijn afgewaardeerd achten wij dit risico niet groot. Wij vinden het daarom te verdedigen om de minimum positie van de algemene reserve voor de gemeente Westerwolde vooralsnog te bepalen op een bedrag van 8 miljoen. De incidentele risico s zijn in de begroting 2019 overigens ingeschat op ,-. In de verplichte paragraaf weerstandsvermogen en risicomanagement moet de komende tijd meer aandacht worden besteed aan de gewenste hoogte van de algemene reserve. 10
12 7 Slotbepaling 7.1 Citeertitel 7.2 Inwerkingtreding 11
13 Bijlagen Bijlage 1 Relevante BBV-regelgeving Artikel 42 1 Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening. 2 Het in het eerste lid bedoelde resultaat wordt afzonderlijk opgenomen als onderdeel van het eigen vermogen. Artikel 43 1 In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve; b. de bestemmingsreserves. 2 Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan provinciale staten respectievelijk de raad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Artikel 44 1 Voorzieningen worden gevormd wegens: a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; b. op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; d. de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven als bedoeld in artikel 35, eerste lid, onder b. 2 Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49, onderdeel b. 3 Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Artikel 45 Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan. 12
14 Bijlage 2 Interpretatie van de BBV-regelgeving: Notitie materiële vaste activa (Commissie BBV, december 2017) Pagina 10 en 11 Onderstaande letterlijke tekst uit de notitie geeft aan hoe kan worden gehandeld wanneer voor het doen van meerjarige investeringen bijdragen uit reserves worden ingezet. Mochten er eigen middelen zijn, dan kunnen deze middelen in een door de raad in te stellen bestemmingsreserve kapitaallasten worden gestort voor de dekking van de kapitaallasten die uit de activering en de wijze van afschrijven voortvloeien. Een bestemmingsreserve kapitaallasten zal van voldoende omvang moeten zijn om de kapitaallasten gedurende de gehele vastgestelde afschrijvingsperiode aan de reserve te kunnen onttrekken. Om de volledige kapitaallasten aan de bestemmingsreserve kapitaallasten te kunnen onttrekken, moet het saldo van de bestemmingsreserve kapitaallasten gelijk zijn aan de boekwaarde van de desbetreffende activa. Wanneer het saldo van de bestemmingsreserve kapitaallasten minder is dan de boekwaarde van de desbetreffende activa, dan kunnen de kapitaallasten slechts naar rato aan de bestemmingsreserve kapitaallasten worden onttrokken. De kapitaallastenreserves zijn gekoppeld aan de betreffende investeringen. Dit houdt in dat wanneer de investering vertraging oploopt de onttrekking evenredig lager zal zijn en vice versa. Onttrekking van de rente uit de bestemmingsreserve kapitaallasten is alleen mogelijk indien er bespaarde rente over het saldo van deze reserve wordt toegevoegd. Wanneer er geen bespaarde rente wordt toegevoegd, dan kan alleen de jaarlijkse afschrijving onttrokken worden aan deze reserve. 13
15 Bijlage 3 Een overzicht van de belangrijkste begrippen Algemene reserve: eigen vermogensbestanddeel waaraan geen bijzondere bestemming is gegeven. De algemene reserve is onderdeel van de weerstandscapaciteit. BBV: Besluit begroting en verantwoording Provincies en Gemeenten. Begrotingsevenwicht: de wijze waarop de lasten in de begroting in evenwicht zijn met de baten. Bestemmingsreserve: door de raad voor een specifiek doel gereserveerde middelen. Dit maakt onderdeel uit van het eigen vermogen. Egalisatiereserve: reserve waarmee ongewenste schommelingen in tarieven of lasten kunnen worden opgevangen. Investeringen: het aanschaffen van bedrijfsmiddelen die een levensduur hebben van meer dan één jaar en die een aanzienlijke waarde vertegenwoordigen. Onder aanzienlijke waarde wordt over het algemeen verstaan een waarde hoger dan de activeringsgrens die is afgesproken in de financiële verordening ex. artikel 212 gemeentewet. In de gemeente Westerwolde is dat ,-. Kapitaallasten: rente en afschrijvingskosten van investeringen. Stille reserve: een bezitting is meer waard dan de boekwaarde. Verplichting: door opdrachtverstrekking ontstaat voor de gemeente de verplichting tot betaling op enig moment. Voorziening: afgezonderde vermogensbestanddelen (vreemd vermogen) die gevormd worden vanwege een ingeschatte verplichting, verlies of risico, egalisatie van lasten, bijdrage in toekomstige vervangingsinvesteringen (waarvoor een heffing wordt geheven) of van derden verkregen middelen met een specifiek bestedingsdoel. Weerstandscapaciteit: middelen en mogelijkheden waarover een gemeente beschikt om niet begrote kosten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van bestaande taken. Weerstandsvermogen: de omvang van de weerstandscapaciteit in relatie tot de geïnventariseerde risico s. 14
Nota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Eijsden-Margraten. Nr. 180003 20 december 2016 Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten 1 Inleiding De nota reserves en voorzieningen dient conform
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen
Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert
Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Intern document 2014/10084 behorende bij B&W nota 2014/10024 Colofon Uitgave Mei 2014 Gemeente Zundert Markt 1 4881 CN Zundert Postbus 10.001 4880 CA
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2015-2018
Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen
Nadere informatieNota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel
Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen
Nota Reserves en voorzieningen November 2017 1 Inhoudsopgave 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3 2. Reserves... 4 2.1
Nadere informatieBLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de
Nadere informatieBeleidsnota reserves en voorzieningen
Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Cuijk Datum vaststelling: 14 december 2015 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen 2 1.2 Doel van
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)
Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010
Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 Inleiding 2 2. Overzicht van reserves en voorzieningen resultaatsbestemming 2009 3 3. Besluit Begroting en Verantwoording
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland
Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland 2017-2020 1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2. OMSCHRIJVING RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2.1. RESERVES 3
Nadere informatieNOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN
NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020 September 2014 1.
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen
Nota Reserves en voorzieningen December 2018 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3
Nadere informatieProvincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015
Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen BghU 2018
Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 1 1. Inleiding Artikel 11 van de verordening financieel beheer BghU 2018 bevat de volgende bepalingen 1. De directie legt minimaal eens per vijf jaar (een herijking
Nadere informatieNota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland
Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 gemeente Dinkelland Raad 21 april 2015 pagina 1 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Doel van de nota...
Nadere informatieNota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland
Nota Reserves en voorzieningen Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland 2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2 Begripsbepalingen... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014
Nota reserves en voorzieningen Concept, oktober 2014 Autorisatie OPSTELLERS: Dennis Ellenbroek FUNCTIONARIS Financieel specialist Versiegegevens VERSIE: DATUM: OMSCHRIJVING: 0.1 20 oktober Definitief concept
Nadere informatieVoorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog
Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorwoord De gemeente is verplicht om één keer per vier jaar een nota reserves en voorzieningen
Nadere informatieNota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019
Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming
Nadere informatieDoorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE
Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN Nota reserves en voorzieningen 2014 GR - pagina 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Besluit Begroting en Verantwoording
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
2014 Januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 5 2.1 Reserves... 5 2.2 Voorzieningen... 8 3 Beleid en beheer van reserves... 11 3.1 De instellingscriteria... 11 3.2 De wijze van
Nadere informatieNota Reserves en. Voorzieningen
Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen 3. Onderscheid reserves en voorzieningen 4. Rentetoerekening 5. Reserves
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018
Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Titel: Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Versie: 4 Datum: 14 mei 2018 Auteur(s):
Nadere informatieVersie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen
Versie Deelraad April 2012 Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Inhoud 1. Inleiding 4 2. Begripsbepaling 5 2.1 Reserves 5 2.2 Voorzieningen 7 2.3 Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening
Nadere informatieRichtlijnen van de commissie BBV
Richtlijnen van de commissie BBV Stellige uitspraken gelden met ingang van begrotingsjaar T+1, het jaar nadat de uitspraak is gepubliceerd. 1. Notitie Software, mei 2007 1.1 Software (als afzonderlijk
Nadere informatieGEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020
GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstelling Blz. 2 2 Begrippen en kaders 3 3 Uitgangspunten van beleid 5 4 Weerstandsvermogen 8 5 Voorstellen
Nadere informatieKadernota reserves en voorzieningen
Gemeente Almere 11 januari 2017 Kadernota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN RESERVES EN VOORZIENINGEN... 4 2.1 2.2 2.3 Onderscheid reserves en voorzieningen... 4
Nadere informatieBeleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit
Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst
Nadere informatieBeleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011
Beleidsnota Reserves en voorzieningen Versie: 9 november 2011 I N H O U D S O P G A V E 1. Inleiding... 3 2. Wettelijk kader... 3 3. Functies van reserves en voorzieningen... 3 4. Onderscheid tussen reserves
Nadere informatieBeleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)
Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
GEMEENTE WAALWIJK NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2. Begripsbepaling... 4 2.1 Reserves... 4 2.2 Voorzieningen... 7 3 Beleid en beheer van reserves... 9 3.1 De instellingscriteria...
Nadere informatieNOTA RESERVES VOORZIENINGEN
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.
Nadere informatieOPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017
OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 1 Balans per 31 december 2017 Activa Vaste activa Rekening 2017 Rekening 2016 Materiële vaste activa 192 384 Vlottende activa Voorraden 0 0 Vorderingen 1.262
Nadere informatieGEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ferwerderadiel. Nr. 134255 30 september 2016 Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstelling van deze nota 3. Functies reserves
Nadere informatieVoorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,
AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel. Sector : II Nr. : 06/52.13 Onderwerp : Vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2013. Ferwert, 9 september 2013. Inleiding: Normaliter wordt de Nota Reserves
Nadere informatieThemaraad financiën 3 april
Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene regels met betrekking tot het reserve- en voorzieningenbeleid... 5 2.1. Inleiding...
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
MID 15 / 016 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Aan de raad, Doel en opzet van deze nota Het doel van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen vast te leggen. Een tweede doel is het
Nadere informatieKwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2
Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen RMH
Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018
Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 stelling... 3 1.3 Wettelijk kader... 3 1.4 Leeswijzer... 3 1.5 Samenvatting... 3 2. Begrippen en
Nadere informatieOntwerp beleidsnota. reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017
METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG Ontwerp beleidsnota reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017 Metropoolregio Rotterdam Den Haag Postbus 66 2501 CB DEN HAAG Telefoon: 088-5445100 e-mail: informatie@mrdh.nl
Nadere informatieGemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen
Gemeente Purmerend Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen 1. Aanleiding 2. Doel / resultaat workshop 3. Theorie 4. Praktijk van Purmerend 5. Resume 1. Aanleiding Actualiseren
Nadere informatieWijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven
Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting Weerstandvermogen: BBV wijziging verplichte kerngetallen toegevoegd. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven 1. Inleiding De volgende
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk
*0010100120132873* KNDK/2013/2873 Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk Concept 19-10-2013 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Begrippen 3 3. Beleidsuitgangspunten en kaderstelling 5 4.
Nadere informatieNota reserves en voorzieningenbeleid
Nota reserves en voorzieningenbeleid Gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen en werkmaatschappij 8KTD stuknr : S2015-03315 versie : versie colleges/db datum : 7 jan. 2015 stellers : WKobus en HdeJong
Nadere informatie1. Inleiding en richtlijnen
NOTITIE RENTE 2017 1. Inleiding en richtlijnen 1.1 Inleiding Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden
Nadere informatieNota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn
Nota reserves en voorzieningen 2014 gemeente Hellendoorn 14INT04380 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 2 2 Inleiding 3 2.1 Leeswijzer 3 2.2 Doelstelling 3 2.3 Uitgangspunten 3 3 Wettelijk kader en begrippen
Nadere informatieNota reserves. en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Het regelgevend kader... 4 Algemene reserves... 4 Bestemmingsreserve... 5 Stille reserve... 5 Voorzieningen... 6 Bevoegdheden...
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2015 2018 september 2015 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Begrippen en juridisch kader... 6 2.1. Reserves...
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen:
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Papendrecht Nr. 56150 19 maart 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 1. Inleiding 1.1Aanleiding In de Financiële verordening gemeente
Nadere informatieNB beide formulieren invullen (2 tabbladen)
Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 Inhoudsopgave 1. Inleiding...1 2. Algemene theorie over reserves en voorzieningen...2 3. Rente en reserves...5 4. Wijzigingen in regelgeving...8 5. Huidige
Nadere informatieMinisterie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Provincie Flevoland (FL) t.a.v. de Provinciale Staten Postbus 55 8200 AB LELYSTAD DGBK/Bestuur, Democratie
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015
Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Versie 2.0 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 1.1 Aanleiding... 5 1.2 stelling... 5 1.3 Wettelijk kader... 5 1.4 Leeswijzer... 5 2. Begrippen en kaders...
Nadere informatieDe taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.
januari 2012 Notitie incidentele en structurele baten en lasten Algemeen De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.
Nadere informatieEemsmond en nota activabeleid gemeente Eemsmond
Nummer : 11-12.2011 Onderwerp : Wijziging artikel 10, lid 2 van de Financiële verordening gemeente Eemsmond en nota activabeleid gemeente Eemsmond Korte inhoud : Actualisatie nota activabeleid gemeente
Nadere informatieBeleidskader reserves en voorzieningen 2016
Beleidskader reserves en voorzieningen 2016 Augustus 2016 Inhoudsopgave 1. Wat willen we bereiken?... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Kaders... 3 1.2.1 Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten
Nadere informatieFoech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen.
Riedsútstel Ried : 26 maart 2015 Status : Besluitvormend Eardere behandeling : Opiniërend dd. 19 maart 2015 Agindapunt : niet invullen Portefúljehâlder : Gerda Postma Amtner : W. Kobus Taheakke : Nota
Nadere informatieNOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG
NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2015
Datum: 27-08-2015 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Algemene kenmerken van reserves en voorzieningen... 3 2.1 Begripsbepaling reserves... 3 2.2 Begripsbepaling voorzieningen...
Nadere informatieNotitie Grondexploitaties 2016 Commissie BBV
1 Notitie Grondexploitaties 2016 Commissie BBV In de volgorde zoals deze ook in gehanteerd in de notitie staan hieronder de stellige uitspreken en aanbevelingen. Omdat sommige aanbevelingen samenhangen
Nadere informatieNota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten
Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Nota ROV 2013 pagina 2 Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Gemeente Zaanstad Domein Bedrijfsvoering,
Nadere informatieOnderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017
Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017 Portefeuillehouder Zoetendal Datum collegebesluit 4 oktober 2016 Opsteller A. de Boer Registratie GF16.20071 Agendapunt 3/4 Voorstel 1. Vaststellen van
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen
Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016 Gemeente Westerveld Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 1 Beleid ten aanzien van de reserves 4 Soorten reserves 4 Functies van reserves
Nadere informatieFINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS
FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS Het Algemeen Bestuur van het recreatieschap Dobbeplas; Gezien het voorstel van het Dagelijks Bestuur van 13 oktober 2014; Gelet op het bepaalde in de artikelen
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer
Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Landsmeer Pagina 1 Pagina 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Ontwikkeling totale omvang reserves en voorzieningen 7 3. Wettelijk kader 8 3.1. Reserves...
Nadere informatieFINANCIEEL PERSPECTIEF KADERNOTA
FINANCIEEL PERSPECTIEF KADERNOTA 2019-2022 BIJLAGE BIJ DE KADERNOTA 2019-2022 1 Inhoudsopgave COALITIEAKKOORD... 3 MAARTCIRCULAIRE EN MEICIRCULAIRE 2018... 4 INTERNE REKENRENTE... 4 LOON-/PRIJSBIJSTELLING...
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen 2006
Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Gemeente Grave, 7 november 2006 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Onderscheid tussen reserves en voorzieningen volgens het BBV...4 2.1. Eigen of vreemd vermogen... 4
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen 2017
Nota Reserves en voorzieningen 2017 Pagina 1 van 17 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Waarom een Nota Reserves en Voorzieningen?... 3 1.2 Doelen van deze nota... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wettelijk kader...
Nadere informatieMinisterie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
.-f i -V*-*. " -re Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Provinciale Staten DGBK Programnna Krachtig Bestuur Schedeldoekshaven 200 2511 EZ
Nadere informatieMinisterie van Binnen andse Zaken en Koninkrijksrelaties
R. Anderson Contactpersoon Uw kenmerk Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden 2016-0000754155 Kenmerk www.facebook.com/minbzk Provincie Fryslâ www.rijksoverheid.ni Provinciale Staten www.twitter.com/minbzk programmabegroting.
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE BERGEN OP ZOOM
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM "Maximale eenvoud en transparantie" Bergen op Zoom, oktober 2015 I. INLEIDING 3 Doelstelling van de nota 3 Wat is nieuw in deze Nota Reserves
Nadere informatieArtikel 1. Definities
Verordening 212 Het algemeen bestuur van de ISD Bollenstreek besluit, gelet op artikel 212 van de Gemeentewet, vast te stellen: Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor
Nadere informatieIn hoofdstuk 12 van deze nota zijn de financiële kaders opgenomen voor de grondexploitaties.
Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van Onderwerp Programma : wethouder mw. W.J.F. van der Rijt-van der Kruis : financiële kaders grondexploitaties : Wonen Voorstelnummer : 16.30 Info bij afdelingshoofd
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen, weerstandsvermogen, activering, waardering en afschrijving van activa, en rente van de gemeente Heusden
Nota reserves en voorzieningen, weerstandsvermogen, activering, waardering en afschrijving van activa, en rente Inhoudsopgave 1 Samenvatting 3 2 Inleiding 5 2.1 Aanleiding 5 2.2 Doel van de nota 6 2.3
Nadere informatieBLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 626 6 november 2017 Financiële Verordening 2018 1. Algemene bepalingen Artikel 1. Begripsbepaling
Nadere informatieSamengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer
Jaarrekening Grondslagen Deze jaarrekening is in opdracht van het bestuur van de Stichting Hageveld Beheer en de Onderwijsstichting College Hageveld opgesteld door de Stichting Regionaal Onderwijsbureau
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen september (definitief)
Nota reserves en voorzieningen 2017 20 september 2016 1.0 (definitief) Naam opsteller M.T.G. Leenders Datum vaststelling 20 september 2016 Team Financiën Vastgesteld door B&W Datum en versie 20 september
Nadere informatieNOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN
NOTITIE HERIJKING RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn, naast toevoegingen aan
Nadere informatieJaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad
Jaarrekening 2013 Gemeente Bunnik Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Agenda Controle van de jaarrekening De voorschriften voor de jaarrekening Jaarrekeningcontrole 2013 Controle van de jaarrekening
Nadere informatieHoe financieel gezond is uw gemeente?
Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016
Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Aanleiding...3 1.2 Doelstelling...3 1.3 Leeswijzer...3 2. Begrippen en kaders...4 2.1 Reserves...4 2.2 Voorzieningen...5
Nadere informatieGemeente Stadskanaal: nota Waardering en afschrijving vaste activa
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Stadskanaal. Nr. 182641 23 december 2016 Gemeente Stadskanaal: nota Waardering en afschrijving vaste activa 2016-2019 De raad van de gemeente Stadskanaal; gelezen
Nadere informatieUitgangspunten: Met de volgende aspecten is rekening gehouden bij het opstellen van deze nota reserves en voorzieningen:
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Best Nr. 80896 16 mei 2017 Nota reserves en voorzieningen 2016 1. Inleiding Algemeen: De huidige nota Reserves en Voorzieningen is vastgesteld in 2011. Op
Nadere informatieProvincie Noord-Holland
POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM Gedeputeerde Staten Aan de raden van de se gemeenten. Gemeente Bloemendaal Postbus 201 2050 AE OVERVEEN Uw contactpersoon mw. W.J.C. de Wit-Scholten AD/KAB/IBT Telefoonnummer
Nadere informatieProvincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017
Provincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017 1 1. Inleiding en achtergrond De Financiële verordening van de provincie Zuid-Holland schrijft voor dat Provinciale Staten
Nadere informatieCollegevoorstel. Zaaknummer Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017
Zaaknummer 00494629 Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017 Collegevoorstel Feitelijke informatie Bijgaand treft u een raadsvoorstel aan om een nieuwe, geactualiseerde nota reserves en voorzieningen
Nadere informatieKadernota Risicomanagement provincie Groningen
Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Provincie Groningen December 2014 1. Inleiding Op basis van de Financiële Verordening Provincie Groningen dienen Gedeputeerden Staten (GS) ten minste eenmaal
Nadere informatieGemeente. Beoordeling begroting Samenvattend overzicht kengetallen. Maak keuze. Begroting. Maak keuze Meerjarenbegroting
Behandelend ambtenaar Begroting 2014 is Meerjarenbegroting 2015-2017 is Datum vaststelling begroting 2014 Datum ontvangst begroting 2014 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2014 Aantal woonruimten per 1-1-2014
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen 2018
Nota Reserves en voorzieningen 2018 Gemeente Weert Juni 2018 Nota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 - Samenvatting 2 1.1 Wettelijk kader 2 1.2 Beleidsvrijheid 2 1.3 Gemeentelijk beleid 3 1.4 Indeling
Nadere informatieFinanciële verordening gemeente Achtkarspelen
Financiële verordening gemeente Achtkarspelen De raad van de gemeente Achtkarspelen; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van @; gelet op artikel 212 van de gemeentewet en
Nadere informatieFinanciële begroting 2016
Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.
Nadere informatieNota. Reserves en voorzieningen
ISHW Nota Reserves en voorzieningen ISHW, vastgesteld in de vergadering van het algemeen bestuur d.d. 13-1-14. Januari 2014 2 Voorwoord Ten behoeve van de oprichting van het samenwerkingsverband in de
Nadere informatiejanuari 2012 BBV Notitie Investeringen/Kredieten 1. Inleiding.
BBV Notitie Investeringen/Kredieten 1. Inleiding. In de praktijk blijkt het moeilijk te zijn investeringskredieten te beheersen. Het is weerbarstiger dan de regelgeving doet vermoeden. Investeringskredieten
Nadere informatie