NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009"

Transcriptie

1 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Algemene theorie over reserves en voorzieningen Rente en reserves Wijzigingen in regelgeving Huidige reserves en voorzieningen van de gemeente Diemen Samenvatting voorstellen...11

3 1. Inleiding In 2005 is een beleidsnota reserves en voorzieningen gemeente Diemen opgesteld. De belangrijkste reden hiervoor was de gewijzigde wetgeving in de vorm van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). De afgelopen jaren is uitvoering gegeven aan het beleid zoals vastgesteld in de nota. Jaarlijks is hierover verantwoording afgelegd in de rekening. Inmiddels is de formele regelgeving op (kleine) onderdelen gewijzigd, voor het laatst in juli De uitvoering in de praktijk is hier uiteraard op aangepast. Vanuit de uitvoeringspraktijk zijn er voorts diverse onduidelijkheden en vraagpunten over de concrete invulling van het beleid op dit terrein. De vraagpunten concentreren zich met name op het gebied van de rente rondom reserves en voorzieningen, de dekking van kapitaallasten uit reserves en de toevoeging van middelen aan reserves in verband met het behoud van de koopkracht. Zowel de formele wijzigingen als de behoefte aan verduidelijking over de uitvoering vormen de noodzaak om het beleid opnieuw tegen het licht te houden. Daar waar van toepassing zullen voorstellen worden gedaan om het beleid aan te passen. Gelijktijdig met het opstellen van de nu voorliggende nieuwe beleidsnota zijn de reserves en voorzieningen geïnventariseerd en beoordeeld. Op die manier is opnieuw inzichtelijk gemaakt hoe de gevolgen van het beleid tot uitdrukking komen. Tevens bestaat hiermee een actueel en volledig inzicht in dit onderdeel van het gemeentelijk vermogen. Met een herijkte nota reserves en voorzieningen heeft de raad: actueel en helder inzicht in de samenstelling van dit onderdeel van het gemeentelijk vermogen adequaat niveau van voorzieningen in relatie tot toekomstige verplichtingen optimale inzet in relatie tot de exploitatie, investerings- en financieringsplannen De nota gaat na deze inleiding verder met een algemene theoretische basis over reserves en voorzieningen in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 vindt een verdieping plaats over de toepassing van rente en reserves en worden beleidsvoorstellen hierover gedaan. De laatste aanpassingen in de regelgeving worden in hoofdstuk 4 toegelicht. In Hoofdstuk 5 treft u een totaaloverzicht aan van de huidige reserves en voorzieningen in de gemeente Diemen. Hier staat samengevat bij of, en zo ja wat, er aan voorstellen wordt gedaan. In de bijlage van deze nota wordt per reserve en voorziening een uitgebreidere toelichting gegeven en inzicht verschaft in het meerjarenperspectief. Hoofdstuk 6 eindigt met een samenvatting van de aanpassingsvoorstellen. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 1

4 2. Algemene theorie over reserves en voorzieningen Bij reserves en voorzieningen gaat het om het beschikbaar hebben van middelen voor uitgaven in de toekomst. De uitgaven kunnen een vrijwillig karakter hebben (reserves), of een verplicht karakter (voorzieningen). De regelgeving en het beleid voor reserves en voorzieningen is gericht op een zo goed mogelijke ondersteuning van een evenwichtige ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente. Alle reserves en voorzieningen kunnen worden ingezet als (intern) financieringsmiddel. Daarnaast kunnen zij nog de volgende functies vervullen: Bufferfunctie; voor het opvangen van onverwachte tegenvallers. Bestedingsfunctie; de reserve wordt dan ingezet als dekkingsmiddel voor bepaalde exploitatielasten of voor investeringen of voor de kapitaallasten daarvan. Inkomensfunctie; de rente komt ten gunste van de exploitatie. Egalisatiefunctie; ter afvlakking van pieken en dalen in de begroting. Algemene reserves De algemene reserves zijn alle reserves die primair dienen om incidentele tegenvallers in de exploitatie op te vangen (bufferfunctie) of om incidentele wensen financieel te kunnen dekken (bestedingsfunctie). Ze hebben op voorhand geen specifieke bestemming. De voeding vindt plaats door bestemming van batige exploitatiesaldi en/of door toevoeging van rente. Aanwending kan alleen op basis van een raadsbesluit. Bestemmingsreserves Reserves behoren tot het eigen vermogen. De raad is vrij in de aanwending daarvan en kan aan bepaalde onderdelen van dit vermogen een bestemming geven. Dit onderdeel wordt afgezonderd, heet dan bestemmingsreserve en wordt ingezet ter dekking van lasten met de bepaalde bestemming die zich op een bepaald moment voordoen (bestedingsfunctie). Zolang een bestemmingsreserve, of een deel daarvan, nog niet is aangewend voor het doel waarvoor het bestemd is, kan de raad de bestemming wijzigen. Mutaties in reserves Reserves kunnen uitsluitend worden gevormd en aangewend in het kader van de resultaatbestemming; mutaties vormen geen onderdeel van de resultaatbepaling. Resultaatbepaling vindt plaats door berekening van het saldo van baten en lasten van alle programma s en de algemene dekkingsmiddelen exclusief mutaties met reserves. Door vervolgens de mutaties met reserves in beeld te brengen ontstaat het resultaat na bestemming. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 2

5 In de begroting moet worden aangegeven welke bedragen aan reserves worden onttrokken of toegevoegd. Door de voorgenomen mutaties apart zichtbaar te maken is het inzicht voor de raad in de begroting en de financiële positie verbeterd. (artikel 17 BBV) Als het gedurende het begrotingsjaar gewenst is dat de door de raad geautoriseerde beoogde toevoegingen en/of onttrekkingen aan reserves worden gewijzigd, of nieuwe worden toegevoegd, is hiervoor een begrotingswijziging nodig. (artikel 18 BBV) De manier waarop de mutaties op bestemmingsreserves in de jaarrekening worden verwerkt is aangegeven in artikel 27 BBV. Voorwaarde is dat de toevoegingen en onttrekkingen aan elk van de (bestemmings)reserves worden verwerkt tot maximaal het bedrag dat via de begroting(swijzigingen) door de raad is goedgekeurd. Het structureel dekken van structurele uitgaven is een van de kenmerken van een gezond financieel beleid. Uitgangspunt is dan ook dat reserves alleen worden ingezet ter dekking van incidentele uitgaven en kapitaallasten (onder voorwaarde dat de eenmalige storting toereikend is voor de dekking van de afschrijvingslast). Inzet van reserves ter dekking van gewone structurele uitgaven dient in alle gevallen te worden vermeden. Rente en reserves Door de beschikbaarheid van reserves is er minder behoefte aan vreemd vermogen (intern financieringsmiddel). Hierdoor wordt fictief rente bespaard, die anders moet worden betaald over aan te trekken geldleningen. Deze bespaarde rente kan worden toegevoegd aan de reserves, maar ook ten gunste komen aan de exploitatie (inkomensfunctie). Het risico wat hierbij gelopen wordt is dat als de reserve wordt aangewend, er geen rente meer aan de exploitatie kan worden toegevoegd waardoor een gat in de begroting ontstaat. Over rente en reserves vindt in hoofdstuk 3 een verdieping plaats voor de situatie in de gemeente Diemen. Voorzieningen Het BBV (art.44) kent drie soorten voorzieningen: Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico s. Voorzieningen welke strekken tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal jaren. Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49 onderdeel b. 1 (Deze moeten op de balans onder de overlopende passiva worden opgenomen) Vreemd vermogen 1 Art 49 bbv: In de balans worden onder de overlopende passiva afzonderlijk opgenomen: b. de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 3

6 Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen; er kleeft een verplichting aan. Dotaties in voorzieningen zijn kosten en vormen onderdeel van het resultaat. Ze moeten - naar beste schatting - dekkend zijn voor voorzienbare lasten in verband met risico s, verplichtingen of verliezen, waarvan de omvang en/of het tijdstip van optreden per balansdatum min of meer zeker zijn en die oorzakelijk samenhangen met de periode voorafgaande aan de balansdatum. Er mogen geen voorzieningen getroffen worden voor jaarlijks terugkerende aan arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume, zoals pensioen- en wachtgeldverplichtingen. Deze moeten in de begroting en meerjarenraming worden verwerkt. Als uitzondering mogen verplichtingen die oplopen (zoals wachtgeldverplichting bij personele krimp) wel als een voorziening worden opgenomen. Voor het opvangen van schommelingen in de opbrengsten afvalstoffenheffing en het rioolrecht zijn in de gemeente Diemen voorzieningen gevormd (egalisatiefunctie). Reden waarom dit een voorziening is (en geen bestemmingsreserve), is dat van deze tarieven de besteding als gebonden wordt gezien. Dat wil zeggen dat de middelen aan de burger moeten worden teruggegeven, als zij niet aan het specifieke doel waarvoor zij zijn geheven worden besteed. Mutaties in voorzieningen Mutaties in voorzieningen vloeien voort uit het aanpassen aan een nieuw noodzakelijk niveau en uit verminderingen door aanwending voor het doel waarvoor de voorziening is ingesteld. Voorts zijn jaarlijkse toevoegingen aan voorzieningen nodig als de voorziening tegen contante waarde is gewaardeerd. De dotaties (toevoegingen) in voorzieningen zijn kosten en vormen een onderdeel van het resultaat. Het boeken van lasten die gedekt worden uit de voorzieningen, moeten rechtstreeks via voorzieningen worden verantwoord en niet meer via de exploitatie. De exploitatie is al belast op het moment dat de storting in de voorziening werd geboekt. Voorzieningen mogen geen negatieve waarde vertonen. Rente en voorzieningen Evenals bij de reserves is er door de beschikbaarheid van voorzieningen minder behoefte aan (ander) vreemd vermogen (intern financieringsmiddel). Hierdoor wordt fictief rente bespaard die anders moet worden betaald over aan te trekken geldleningen. Anders dan bij reserves is het bij voorzieningen niet toegestaan om rente aan de voorziening toe te voegen, tenzij deze tegen contante waarde is opgenomen. Slot Er kan worden gesteld dat de uitgangspunten en regelgeving zoals hierboven in theorie verwoord, in de gemeente Diemen worden toegepast. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 4

7 3. Rente en reserves Er bestaan twee invalshoeken van waaruit naar de rentecomponent van reserves kan worden gekeken. De eerste is toevoegen van rente aan reserves. De tweede is het toepassen van het berekenen van bespaarde rente over reserves. 1. Toevoegen van rente aan reserves Dit heeft als doel de koopkracht van reserves in stand te houden. De berekende rente, veelal op basis van het inflatiepercentage en op basis van het saldo van de reserve ultimo boekjaar, wordt dan toegevoegd aan de reserve. Deze toevoeging drukt als last op de begroting. De mutatie van deze middelen aan reserves gaat (evenals overige dotaties) via resultaatbestemming. 2. Berekenen van bespaarde rente over reserves Dit heeft als doel een financieringscomponent, berekend over het eigen vermogen, op te nemen in de kostprijs van de gemeentelijke producten die een relatie hebben met bepaalde investeringen. Reden hiervoor is dat ook het eigen vermogen dient als financieringsbron. De beschikbaarheid van het eigen vermogen vermindert de behoefte aan rentedragend vreemd vermogen waardoor de rentekosten lager zijn. Dit werkt door in het resultaat van de exploitatie. Bij de kostprijsberekening van een gemeentetaak mag de financieringswijze geen rol spelen. Daarom rekenen gemeenten aan elke taak de kosten toe die samenhangen met het beslag op het gehele vermogen. Het onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen speelt hierbij geen rol. In de kostprijs van de producten is op deze manier integraal een financieringscomponent opgenomen. Het gevolg van dit alles is dat ook rente wordt berekend over het eigen vermogen (zogenaamde bespaarde rente). In de kostensfeer is dus sprake van rentelasten over eigen vermogen. De rentevergoeding over het eigen vermogen blijft uiteraard binnen de eigen organisatie. Tegenover de rentelasten staan dus renteopbrengsten over de reserves. Deze (fictieve) rentecomponent op zich verloopt budgettair neutraal in de begroting. Veelal wordt een vast percentage gehanteerd of een berekend renteomslagpercentage en toegepast op het saldo van de reserve ultimo boekjaar. Ad 1: Toevoegen van rente aan reserves in de gemeente Diemen In de gemeente Diemen wordt geen rente aan reserves toegevoegd met als doel het behouden van de koopkracht. Wel wordt rente toegevoegd aan een aantal bestemmingsreserves, die dienen om de jaarlijkse kapitaallasten in de begroting te neutraliseren. In het verleden, vóór de invoering van het BBV, was het toegestaan om grote investeringen in één keer te dekken (af te schrijven) vanuit een reserve. De investering werd niet Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 5

8 geactiveerd op de balans en dus ook niet jaarlijks afgeschreven. Hierdoor ontstonden er geen kapitaallasten in de jaarlijkse exploitatie. Ná de invoering van het BBV is het verplicht om investeringen met economisch nut te activeren. Hierdoor ontstaat een beter inzicht in de werkelijke balanspositie. De kapitaallasten hiervan belasten de exploitatie, hetgeen bedrijfseconomisch gezien zuiverder is (o.a. juiste financieringscomponent in de kostprijs van de producten). Om toch de exploitatie te ontzien zijn er bestemmingsreserves ingesteld van waaruit jaarlijks het bedrag van de kapitaallasten behorend bij de betreffende investering worden gedekt (bijdrage vanuit de reserve ten gunste van de exploitatie). Deze methodiek is toegestaan, echter er dient enige nuancering te worden aangebracht voor de rentecomponent. Om de rentecomponent in de exploitatie te dekken wordt in de gemeente Diemen enerzijds een bijdrage vanuit de reserve gebruikt. Anderzijds wordt ten laste van de exploitatie hetzelfde bedrag aan de reserve toegevoegd om vervolgens voldoende middelen te hebben om de rente te kunnen dekken. Feitelijk wordt hier geld rondgepompt en heeft budgettair gezien geen enkele toegevoegde waarde. Per saldo komt de rentecomponent gewoon ten laste van de exploitatie. Een alternatief voor het dekken van de volledige kapitaallasten (inclusief rente) uit de reserve is dat op het moment dat de reserve wordt ingesteld er voor de hoogte rekening wordt gehouden met de rentecomponent gedurende de looptijd van de investering. Het is hierbij de vraag of daar voldoende middelen voor aanwezig zijn. Omdat het rentepercentage in de loop van de tijd mogelijk wijzigt zal tussentijds periodiek een herberekening moeten plaatsvinden om te bepalen of de hoogte van de reserve nog voldoende is voor het dekken van de kapitaallasten. Aanbeveling van de commissie BBV bij het hanteren van deze methodiek is overigens om de reserve alleen voor de afschrijvingscomponent te gebruiken. Beleidsuitgangspunten: - Voor de bestaande reserves wordt individueel beoordeeld of jaarlijks rente moet worden toegevoegd met het inflatiepercentage voor het behoud van de koopkracht. - Met ingang van de begroting 2010 wordt geen rente meer toegevoegd aan de reserves met als doel de rentelasten van de daarbij behorende investeringen in de exploitatie te dekken. De daarbij behorende onttrekking van de rentecomponent aan de reserve vindt ook niet meer plaats (geen `rondpompen van geld meer). - In de toekomst zal bij het instellen van een bestemmingsreserve ter dekking van kapitaallasten per individueel geval worden berekend en beoordeeld of deze in- of exclusief een rentecomponent wordt ingesteld. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 6

9 Ad 2: Berekenen van de bespaarde rente in de gemeente Diemen In de huidige werkwijze van de berekening van rentekosten van de gemeente Diemen wordt niet expliciet de bespaarde rente over reserves (en voorzieningen) berekend. Als rentekosten van reserves wordt wel berekend het deel wat benodigd is voor de dekking van kapitaallasten zoals hiervoor beschreven. Door deze werkwijze ontstaat er een saldo op de kostenplaats kapitaallasten dat nagenoeg gelijk is aan het bedrag dat als bespaarde rente zou worden berekend. Dit saldo kan in het vervolg de betiteling bespaarde rente meekrijgen. Om te voorkomen dat er teveel of te grote fluctuaties gaan optreden in de financieringscomponent van de kostprijs van producten is het van belang te beoordelen welke reserves en voorziening worden betrokken bij de berekening van de bespaarde rente. Het verdient aanbeveling om alleen die onderdelen erbij te betrekken die op de (midden) langere termijn kunnen worden beschouwd als beschikbaar vermogen. Beleidsuitgangspunten: - Met ingang van de begroting 2010 wordt bespaarde rente berekend over bepaalde reserves en voorzieningen met als doel een financieringscomponent van het beschikbare vermogen in de kostprijs van de producten weer te geven. - Per reserve/voorziening wordt beoordeeld of deze wordt meegenomen voor de berekening van de bespaarde rente - Het rentepercentage wat hierbij wordt gehanteerd is gelijk aan het percentage waarmee de overige rentekosten worden doorbelast naar de exploitatie. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 7

10 4. Wijzigingen in regelgeving Sinds het verschijnen van de vorige beleidsnotitie over reserves en voorzieningen in de gemeente Diemen (2005) is het Besluit Begroting en Verantwoording, bij besluit van 10 juli 2007, over dit onderwerp op drie punten aangepast. Het betreffen: 1. Artikel 2, het vierde lid nieuw, luidt: Onder de baten en lasten worden ook begrepen de over het eigen vermogen en de voorzieningen berekende bespaarde rente. Ten opzichte van de oude tekst is hieraan toegevoegd: en de voorzieningen. Bespaarde rente werd voorheen ook altijd al berekend over het eigen vermogen en de voorzieningen. De aanpassing in het artikel wordt dan ook toegelicht als zijnde een correctie. 2. Artikel 43 lid 1 luidde: 1. In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve; b. bestemmingsreserves die dienen om ongewenste schommelingen op te vangen in de tarieven die aan derden in rekening worden gebracht, maar die niet specifiek besteed hoeven te worden; c. overige bestemmingsreserves. Artikel 43 lid 1 nieuw luidt: 1. In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve; b. de bestemmingsreserves. De wijziging houdt in dat het onderscheid tussen twee typen bestemmingsreserves (b en c) verdwijnt omdat er feitelijk geen verschil is tussen deze bestemmingsreserves. Voor alle bestemmingsreserves geldt dat de raad over aard en omvang kan beslissen. Via naamgeving en toelichting kan een en ander worden verduidelijkt. Het onderscheid tussen de algemene reserve en de bestemmingsreserves blijft bestaan. 3. Aan artikel 44 lid 2, luidende: Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, is de volgende extra definitie toegevoegd:: met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49 lid b. De vertaling van deze wijziging is dat voor voorschotbedragen die ontvangen zijn van de Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren geen voorziening meer mag worden gevormd. Deze voorschotbedragen moeten nu opgenomen worden bij de overlopende passiva, als zijnde vooruit ontvangen gelden. In de jaarrekening 2007 en in die van 2008 van de gemeente Diemen is een en ander conform verwerkt. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 8

11 5. Huidige reserves en voorzieningen van de gemeente Diemen In de bijlage van deze nota wordt per reserve en voorziening een uitgebreidere toelichting gegeven en inzicht verschaft in het meerjarenperspectief. Hieronder staan samengevat de belangrijkste conclusies en voorstellen. bedragen x algemene reserves stand R90010 Algemene reserve alg. dekkingsmiddelen geen opmerkingen R90020 Risicoreserve totaal algemene reserves bestemmingsreserves R90030 Uitbreiding/renovatie gemeentehuis R90040 Uitbreiding/renovatie gemeentewerf opmerking / toelichting / voorstel voor aanpassing hoogte wordt opnieuw bepaald na confrontatie risicoprofiel met de weerstandscapaciteit (invoering risicomanagement in de loop van 2009) rente toevoeging en onttrekking schrappen (rondpompen), tekort ad verrekenen met de algemene reserve rente toevoeging en onttrekking schrappen (rondpompen), tekort ad verrekenen met de algemene reserve R90055 Reserve bouwleges 853 geen opmerkingen R90070 Wet maatschappelijke ondersteuning 0 in de jaarrekening 2008 wordt voorgesteld hier weer middelen in te storten. R90110 Vervangingsinvesteringen rente toevoeging en onttrekking schrappen (rondpompen) restant ad verrekenen met de algemene reserve R90270 Reserve startersleningen geen rente meer toevoegen; reserve is toereikend; voordeel voor de exploitatie van in 2009 e.v. R90290 Res.dekking inv.lasten sportvrz.de Sniep rente toevoeging en onttrekking schrappen (rondpompen) restant ad verrekenen met de algemene reserve R90305 Reserve rentelasten de sniep 607 deze reserve wordt in 2009 ingezet voor de voorziening die tegen eindwaarde wordt gewaardeerd (mutatie moet nog worden verwerkt) R90310 Reserve automatisering 258 over deze reserve wordt binnenkort (2e kw 2009) apart gerapporteerd R90330 Herstructurering ambt. organisatie 0 voorstel: reserve opheffen R90350 Actualisatie bestemmingsplannen 196 geen opmerkingen R90360 Reserve aankoop percelen De Oeverlanden 182 R90370 Reserve herinrichting plein centrumplan R90380 Reserve cultuurhistorie 30 totaal bestemmingsreserves totaal reserves voorzieningen geen opmerkingen V90020 Groot onderhoud verhardingen geen opmerkingen V90031 Voorziening openbare verlichting 85 V90032 Voorziening waterpartijen 83 geen opmerkingen V90033 Voorziening groen 273 geen opmerkingen V90034 Voorzieningen speelterreinen 125 geen opmerkingen deze reserve wordt in 2009 ingezet voor de voorziening die tegen eindwaarde wordt gewaardeerd (mutatie moet nog worden verwerkt) voorstel: aanvullen tot afgesproken minimum van ; toevoegen te verrekenen met de algemene reserve in 2009 wordt een nieuw onderhoudsplan gepresenteerd. Naar aanleiding daarvan kan de structurele storting worden aangepast. Nu eenmalige storting om te voorkomen dat de voorziening negatief gaat lopen ad te verrekenen met de algemene reserve V90080 Groot (buiten) onderhoud o.b.s. 501 wordt in de loop van 2009 samengevoegd met V90090 V90090 Groot (buiten)onderhoud b.b.s. 124 wordt in de loop van 2009 samengevoegd met V90080 V90180 Dubieuze belasting debiteuren (UNA) 47 naamaanpassing; vervallen van UNA V90190 Dubieuze debiteuren leenbijstand WIZ naam wijzigen in: dubieuze debiteuren werk en inkomen V90220 Exploitatietekorten De Sniep geen opmerkingen V90230 Exploitatietekorten Centrumpl. Noordflank geen opmerkingen Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 9

12 bedragen x stand opmerking / toelichting / voorstel voor aanpassing V90250 Expl. tekort Centrumplan Woningen Odl 27 opheffen; vrijval toevoegen aan de post onvoorzien 2009 V90270 Exploitatietekorten overige complexen 485 naam wijzigen in: Exploitatietekorten de Brede Hoed V90280 Verlofstuwmeren 21 V90310 Voorziening egalisatie afvalstoffenheffing 736 V90350 Rioleringszorg totaal voorzieningen totaal generaal bij de jaarrek zal worden voorgesteld om deze voorziening op te heffen. In het overzicht meerjarenperspectief ontbreken de geraamde onttrekkingen voor de ondergrondse afvalinzameling. In 2009 moeten deze worden toegevoegd De voorziening wordt ingericht op basis van het nieuwe GRP. De voorziening is toereikend. Het verschil met de presentatie van bovenstaande totaalcijfers in de balans van de jaarrekening 2008 (op pagina 158) wordt veroorzaakt doordat de voorzieningen dubieuze debiteuren en de voorzieningen grondexploitatie zoals hierboven weergegeven in de balans als correctie op debiteuren en onderhanden werk (aan de activazijde) zijn opgenomen. Zonder die bedragen bedraagt het totaal van de voorzieningen zoals weergegeven in de jaarrekening Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 10

13 6. Samenvatting voorstellen In de balanssfeer wordt per saldo een beroep gedaan op de algemene reserve van Voor de exploitatie 2009 bedraagt het voordeel Hiervan is structureel, oplopend tot in balans exploitatie reserve / voorziening voordeel nadeel voordeel nadeel R90030 Uitbreiding/renovatie gemeentehuis R90040 Uitbreiding/renovatie gemeentewerf R90110 Vervangingsinvesteringen R90270 Reserve starterleningen S R90290 Res.dekking inv.lasten sportvrz.de Sniep R90380 Reserve cultuurhistorie V90031 Voorziening openbare verlichting V90250 Expl. tekort Centrumplan Woningen Odl E totaal per saldo te dekken van uit de algemene reserve voordeel voor de explotatie waarvan structureel Voorgesteld wordt om de nota vast te stellen en de volgende punten te besluiten : 1. De Reserve herstructurering ambtelijke organisatie op te heffen; 2. De Voorziening exploitatietekort centrumplan woningen Oud-Diemerlaan op te heffen en de vrijval van in 2009 toevoegen aan de post onvoorzien; 3. De jaarlijkse rentetoevoeging aan de Reserve starterleningen laten vervallen. Dit in 2009 toevoegen aan de post onvoorzien en in 2010 e.v. ten gunste brengen van het begrotingssaldo. 4. De jaarlijkse rentetoevoegingen en -onttrekkingen van de reserves: -uitbreidingrenovatie gemeentehuis; - uitbreiding renovatie gemeentewerf; -vervangingsinvesteringen; en dekking investeringslasten sportvoorziening de Sniep, niet meer in de begroting opnemen (budgettair neutraal); 5. Van de onder punt 4 genoemde reserves en van de Reserve cultuurhistorie en van de Voorziening openbare verlichting de overschotten en tekorten per saldo verrekenen met de algemene reserve ad (zoals aangegeven in de financiële samenvatting van deze nota); 6. In de tenaamstelling van de Voorziening dubieuze belasting debiteuren UNA de toevoeging UNA te laten vervallen; 7. De tenaamstelling van de Voorziening dubieuze debiteuren leenbijstand WIZ wijzigen in Voorziening dubieuze debiteuren werk en inkomen; 8. De tenaamstelling van de Voorziening exploitatietekorten overige complexen wijzigen in Voorziening exploitatietekorten de Brede Hoed; 9. De beleidsuitgangspunten zoals verwoord in hoofdstuk 3 vaststellen. Beleidsnota reserves en voorzieningen Diemen 2009 Pagina 11

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

Beleidsnota reserves en voorzieningen

Beleidsnota reserves en voorzieningen Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Cuijk Datum vaststelling: 14 december 2015 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen 2 1.2 Doel van

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Eijsden-Margraten. Nr. 180003 20 december 2016 Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten 1 Inleiding De nota reserves en voorzieningen dient conform

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Intern document 2014/10084 behorende bij B&W nota 2014/10024 Colofon Uitgave Mei 2014 Gemeente Zundert Markt 1 4881 CN Zundert Postbus 10.001 4880 CA

Nadere informatie

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland Nota Reserves en voorzieningen Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland 2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2 Begripsbepalingen... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.

Nadere informatie

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 Inleiding 2 2. Overzicht van reserves en voorzieningen resultaatsbestemming 2009 3 3. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN Nota reserves en voorzieningen 2014 GR - pagina 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen November 2017 1 Inhoudsopgave 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3 2. Reserves... 4 2.1

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE WAALWIJK NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2. Begripsbepaling... 4 2.1 Reserves... 4 2.2 Voorzieningen... 7 3 Beleid en beheer van reserves... 9 3.1 De instellingscriteria...

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland 2017-2020 1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2. OMSCHRIJVING RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2.1. RESERVES 3

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 1 1. Inleiding Artikel 11 van de verordening financieel beheer BghU 2018 bevat de volgende bepalingen 1. De directie legt minimaal eens per vijf jaar (een herijking

Nadere informatie

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 Januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 5 2.1 Reserves... 5 2.2 Voorzieningen... 8 3 Beleid en beheer van reserves... 11 3.1 De instellingscriteria... 11 3.2 De wijze van

Nadere informatie

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020 September 2014 1.

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014 Nota reserves en voorzieningen Concept, oktober 2014 Autorisatie OPSTELLERS: Dennis Ellenbroek FUNCTIONARIS Financieel specialist Versiegegevens VERSIE: DATUM: OMSCHRIJVING: 0.1 20 oktober Definitief concept

Nadere informatie

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorwoord De gemeente is verplicht om één keer per vier jaar een nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Nota reserves. en voorzieningen

Nota reserves. en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Het regelgevend kader... 4 Algemene reserves... 4 Bestemmingsreserve... 5 Stille reserve... 5 Voorzieningen... 6 Bevoegdheden...

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de

Nadere informatie

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Versie Deelraad April 2012 Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Inhoud 1. Inleiding 4 2. Begripsbepaling 5 2.1 Reserves 5 2.2 Voorzieningen 7 2.3 Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN MID 15 / 016 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Aan de raad, Doel en opzet van deze nota Het doel van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen vast te leggen. Een tweede doel is het

Nadere informatie

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011 Beleidsnota Reserves en voorzieningen Versie: 9 november 2011 I N H O U D S O P G A V E 1. Inleiding... 3 2. Wettelijk kader... 3 3. Functies van reserves en voorzieningen... 3 4. Onderscheid tussen reserves

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Titel: Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Versie: 4 Datum: 14 mei 2018 Auteur(s):

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen December 2018 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene regels met betrekking tot het reserve- en voorzieningenbeleid... 5 2.1. Inleiding...

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Landsmeer Pagina 1 Pagina 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Ontwikkeling totale omvang reserves en voorzieningen 7 3. Wettelijk kader 8 3.1. Reserves...

Nadere informatie

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op:

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op: ADDENDUM PROGRAMMA- VERANTWOORDING EN REKENING 2005 GEMEENTE HAAREN In het jaarverslag 2005 (bestaande uit de programmaverantwoording en programmarekening) staan enkele onderwerpen vermeld die wij alsnog

Nadere informatie

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel, AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel. Sector : II Nr. : 06/52.13 Onderwerp : Vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2013. Ferwert, 9 september 2013. Inleiding: Normaliter wordt de Nota Reserves

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015

Nota reserves en voorzieningen 2015 Datum: 27-08-2015 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Algemene kenmerken van reserves en voorzieningen... 3 2.1 Begripsbepaling reserves... 3 2.2 Begripsbepaling voorzieningen...

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen 3. Onderscheid reserves en voorzieningen 4. Rentetoerekening 5. Reserves

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Regelgeving en kaders 3 2.1 Algemeen 3 2.2 BBV-regelgeving 3 2.3 Artikel 212 gemeentewet 3 3 Reserve versus voorziening

Nadere informatie

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen RMH

Nota Reserves en Voorzieningen RMH Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch

Nadere informatie

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 gemeente Dinkelland Raad 21 april 2015 pagina 1 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Doel van de nota...

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Versie 2.0 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 1.1 Aanleiding... 5 1.2 stelling... 5 1.3 Wettelijk kader... 5 1.4 Leeswijzer... 5 2. Begrippen en kaders...

Nadere informatie

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 1 Balans per 31 december 2017 Activa Vaste activa Rekening 2017 Rekening 2016 Materiële vaste activa 192 384 Vlottende activa Voorraden 0 0 Vorderingen 1.262

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ferwerderadiel. Nr. 134255 30 september 2016 Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstelling van deze nota 3. Functies reserves

Nadere informatie

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstelling Blz. 2 2 Begrippen en kaders 3 3 Uitgangspunten van beleid 5 4 Weerstandsvermogen 8 5 Voorstellen

Nadere informatie

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen Gemeente Purmerend Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen 1. Aanleiding 2. Doel / resultaat workshop 3. Theorie 4. Praktijk van Purmerend 5. Resume 1. Aanleiding Actualiseren

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 stelling... 3 1.3 Wettelijk kader... 3 1.4 Leeswijzer... 3 1.5 Samenvatting... 3 2. Begrippen en

Nadere informatie

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN NOTITIE HERIJKING RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn, naast toevoegingen aan

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2009 1 1. Inleiding Hierbij bieden wij u de Nota Reserves en Voorzieningen 2009 aan. Deze nota is een actualisatie van de Nota Reserves en Voorzieningen zoals die in de raadsvergadering

Nadere informatie

Kadernota reserves en voorzieningen

Kadernota reserves en voorzieningen Gemeente Almere 11 januari 2017 Kadernota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN RESERVES EN VOORZIENINGEN... 4 2.1 2.2 2.3 Onderscheid reserves en voorzieningen... 4

Nadere informatie

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen:

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen: GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Papendrecht Nr. 56150 19 maart 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 1. Inleiding 1.1Aanleiding In de Financiële verordening gemeente

Nadere informatie

Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2

Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Wijzigingen artikelsgewijs financiële 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Algemeen Bij de opstelling van de financiële, zoals deze ter besluitvorming voorligt in de raad van 14 februari 2017, is het uitgangspunt

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016 Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Aanleiding...3 1.2 Doelstelling...3 1.3 Leeswijzer...3 2. Begrippen en kaders...4 2.1 Reserves...4 2.2 Voorzieningen...5

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016 Gemeente Westerveld Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 1 Beleid ten aanzien van de reserves 4 Soorten reserves 4 Functies van reserves

Nadere informatie

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn Nota reserves en voorzieningen 2014 gemeente Hellendoorn 14INT04380 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 2 2 Inleiding 3 2.1 Leeswijzer 3 2.2 Doelstelling 3 2.3 Uitgangspunten 3 3 Wettelijk kader en begrippen

Nadere informatie

Provincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017

Provincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017 Provincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017 1 1. Inleiding en achtergrond De Financiële verordening van de provincie Zuid-Holland schrijft voor dat Provinciale Staten

Nadere informatie

ll DOiq2oq Gemeente Losser o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! Om m* it S 6 tl t« v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ

ll DOiq2oq Gemeente Losser o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! Om m* it S 6 tl t« v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ ll DOiq2oq Gemeente Losser '3 o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! 2012 Om m* it S 6 tl t«v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ Inhoudsopgave 1 Samenvatting 3 2 Inleiding 4 3 Begripsbepaling

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk *0010100120132873* KNDK/2013/2873 Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk Concept 19-10-2013 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Begrippen 3 3. Beleidsuitgangspunten en kaderstelling 5 4.

Nadere informatie

Notitie Rentebeleid 2007

Notitie Rentebeleid 2007 Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening

Nadere informatie

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Inhoudsopgave 1. INLEIDING 4 2. BEGRIPPENKADER 4 3. RESERVES 5 3.1 ALGEMENE RESERVES 5 3.2 BESTEMMINGSRESERVES

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2006

Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Gemeente Grave, 7 november 2006 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Onderscheid tussen reserves en voorzieningen volgens het BBV...4 2.1. Eigen of vreemd vermogen... 4

Nadere informatie

Financiële begroting 2016

Financiële begroting 2016 Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.

Nadere informatie

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2015 2018 september 2015 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Begrippen en juridisch kader... 6 2.1. Reserves...

Nadere informatie

RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST

RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST Oktober 2008 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...4 2 ALGEMEEN...5 2.1 BESLUIT BEGROTING EN VERANTWOORDING PROVINCIES EN GEMEENTEN... 5 2.2 LEESWIJZER... 5 3

Nadere informatie

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming B en W - advies Gemeente Elburg Afdelingshoofd Portefeuillehouder Afdeling Advies van Datum advies Advies O.R. I.o.m. afdeling(en) I.o.m. wijkcontactambtenaar M. Boukema Bouwen 81 Milieu Jans Drost en

Nadere informatie

Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten

Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Nota ROV 2013 pagina 2 Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Gemeente Zaanstad Domein Bedrijfsvoering,

Nadere informatie

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst

Nadere informatie

AB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding

AB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding AB 15 041a Nota Reserves en voorzieningen 1. Inleiding Op 4 december 2014 heeft het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht (hierna: GGDrU) de

Nadere informatie

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen)

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen) Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten

Nadere informatie

Onderwerp: Actualisatie reserves voorjaar 2018

Onderwerp: Actualisatie reserves voorjaar 2018 Vergadering gemeenteraad d.d. 21 juni 2018 Agenda nummer 5 Portefeuillehouder: wethouder de heer J.H. Menninga Onderwerp: Actualisatie reserves voorjaar 2018 Korte inhoud: De gemeentelijke reserves zijn

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen 2018

Nota Reserves en voorzieningen 2018 Nota Reserves en voorzieningen 2018 Gemeente Weert Juni 2018 Nota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 - Samenvatting 2 1.1 Wettelijk kader 2 1.2 Beleidsvrijheid 2 1.3 Gemeentelijk beleid 3 1.4 Indeling

Nadere informatie

Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota

Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota juni 2009 Uitgave : Team Planning en Control Naam : C.F. Eikelenboom Telefoonnummer : 693025 Mail : cf.eikelenboom@deventer.nl Voorwoord Voor u ligt

Nadere informatie

15 maart Begrotingswijziging

15 maart Begrotingswijziging Raadsvoorstel Agendanummer: Datum raadsvergadering: 15 maart 2018 Onderwerp: Begrotingswijziging Gevraagde Beslissing: Te besluiten om: 1. De wijzigingen van de budgetten te autoriseren. Aan de gemeenteraad

Nadere informatie

1. Inleiding en richtlijnen

1. Inleiding en richtlijnen NOTITIE RENTE 2017 1. Inleiding en richtlijnen 1.1 Inleiding Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden

Nadere informatie

De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen. januari 2012 Notitie incidentele en structurele baten en lasten Algemeen De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

Nadere informatie

Financiële kadernota Samen kom je verder! Gemeente Leiderdorp

Financiële kadernota Samen kom je verder! Gemeente Leiderdorp Financiële kadernota 2017-2020 Samen kom je verder! Gemeente Leiderdorp Algemene Dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen Nr. Onderwerp i/s 2017 2018 2019 2020 401 Minder opbrengst precario S 40.000

Nadere informatie

Inleiding. Theoretisch kader. Functies reserves

Inleiding. Theoretisch kader. Functies reserves Vastgesteld door de gemeenteraad van Aalten d.d. 18-12-2018 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Theoretisch kader... 1 Functies reserves... 1 Weerstandsvermogen... 2 Weerstandscapaciteit... 2 Risico s... 2 Bevoegdheid

Nadere informatie

Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven

Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting Weerstandvermogen: BBV wijziging verplichte kerngetallen toegevoegd. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven 1. Inleiding De volgende

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen 2017

Nota Reserves en voorzieningen 2017 Nota Reserves en voorzieningen 2017 Pagina 1 van 17 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Waarom een Nota Reserves en Voorzieningen?... 3 1.2 Doelen van deze nota... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wettelijk kader...

Nadere informatie

Egalisatiereserve Parkeervoorzieningen Dordrecht

Egalisatiereserve Parkeervoorzieningen Dordrecht Egalisatiereserve Parkeervoorzieningen Dordrecht Een notitie over de aanwending van het parkeerfonds nu en in de toekomst. Auteur: Ad Koijen Opdrachtgever: Wil Ronken Status: collegebehandeling Datum:

Nadere informatie

Addendum jaarverslag en -rekening 2015

Addendum jaarverslag en -rekening 2015 Addendum jaarverslag en -rekening 2015 Aan de gemeenteraad, Wij hebben de jaarstukken, inclusief de jaarrekening, over 2015 op 19 mei 2016 ter bespreking en behandeling in de vergadering van 30 juni 2016

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen Datum 19 december 2018 Afdeling Strategie en Control Inhoud 1 Inleiding en samenvatting... 3 2 Reserves... 5 2.1 Functies reserves... 5 2.2 Soorten reserves... 5 3 Voorzieningen...

Nadere informatie

Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015

Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Olst-Wijhe, 13 oktober 2015 Documentnummer: 15.021621 Putten Pagina 6 van 36 Nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Ontwerp beleidsnota. reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017

Ontwerp beleidsnota. reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017 METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG Ontwerp beleidsnota reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017 Metropoolregio Rotterdam Den Haag Postbus 66 2501 CB DEN HAAG Telefoon: 088-5445100 e-mail: informatie@mrdh.nl

Nadere informatie

Hoe financieel gezond is uw gemeente?

Hoe financieel gezond is uw gemeente? Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer Jaarrekening 2015 Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer Zoetermeer, juni 2016 Inhoudsopgave Bladzijde JAARREKENING Balans 31 december 2015 Staat van baten en lasten 2015 Toelichting grondslagen 1 2

Nadere informatie

Herijking Reserves en Voorzieningen 2018

Herijking Reserves en Voorzieningen 2018 Herijking Reserves en Voorzieningen 2018 Cuijk, 11 oktober 2018 Ter vaststelling in de vergadering van het Algemeen Bestuur d.d. 31 oktober 2018 INHOUD 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Conclusie...

Nadere informatie

Onderwerp : Beschikbaar stellen krediet IBAproject

Onderwerp : Beschikbaar stellen krediet IBAproject Aan de Gemeenteraad Raad Status 26 maart 2009 Besluitvormend Onderwerp Beschikbaar stellen krediet IBAproject Punt no. 15b Korte toelichting Het voorstel dat voor u ligt is gebaseerd op de uitkomsten van

Nadere informatie

Erratum bij de rekening 2009

Erratum bij de rekening 2009 Erratum bij de rekening 2009 1 Grondbedrijf 1a Tussentijdse winst-/verliesname Van het nemen van winst is in de voorliggende jaarrekening 2009 afgezien. De lopende exploitatie TPE vertoont weliswaar een

Nadere informatie

Themaraad financiën 3 april

Themaraad financiën 3 april Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit

Nadere informatie

Kadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard

Kadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard Kadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard 1. Inleiding Het begrip rente speelt een belangrijke rol in het gemeentelijk huishoudboekje en kent binnen de gemeentefinanciën een

Nadere informatie

Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting

Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting Den Haag 28 juni 2012 Inleiding Dit document bevat jaarcijfers van Avalex over het boekjaar 2011. Het bevat een balans

Nadere informatie

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 Datum: 23 september 2016 1 Dit betreft het overzicht van de errata die zijn verwerkt in de programmarekening nadat deze door de gemeenteraad voorlopig is vastgesteld.

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2010 Gemeente Nieuwkoop BO Financiën 17 februari 2010 2 INHOUDSOPGAVE PAGINA 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding 5 1.2 Doel en opzet van de nota reserves en voorzieningen 5 2. SAMENVATTING

Nadere informatie

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM l lllllll llll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111 815-023068 NOTA RENTEBELEID 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 2015 1. INLEIDING.""""""""""""""""""""""""""""""""""

Nadere informatie

raadsvoorstel Aan de raad,

raadsvoorstel Aan de raad, raadsvoorstel Agendapunt 2016, nr Te behandelen door wethouder Te Gronde onderwerp Aan de raad, Inleiding Gedurende een begrotingsjaar doen zich situaties voor die niet zijn/niet konden worden voorzien

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2011-2014 1 1. INLEIDING... 3 2. BEGRIPPEN... 3 2.1. RESERVES... 3 2.2. VOORZIENINGEN... 3 2.3. VERSCHIL TUSSEN EEN BESTEMMINGSRESERVE EN EEN VOORZIENING... 4 3. REGELGEVING...

Nadere informatie

xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015

xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 1.1 Doelstelling... 3 1.2 Rol van de raad... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wijzigingen en beslispunten...

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Raadsstuk Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/802709 Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Afdeling Concerncontrol Auteur Geffen, M. van Telefoonnummer

Nadere informatie