Beleidsnota reserves en voorzieningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beleidsnota reserves en voorzieningen"

Transcriptie

1 Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Cuijk Datum vaststelling: 14 december 2015

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen Doel van de beleidsnota reserves en voorzieningen Beleidsnota en toepassingsnotitie 2 2 Begripsbepaling reserves en voorzieningen Reserves Inleiding Algemene reserve Bestemmingsreserve De functies van reserves Rente Voorgeschreven richtlijnen Presentatie in de jaarrekening Voorzieningen Inleiding Instellingscriteria Rente Voorgeschreven richtlijnen Presentatie in de jaarrekening Overzicht onderscheid reserves en voorzieningen 8 3. Beleidsuitgangspunten reserves en voorzieningen 9 4. Heroverweging Reserves en voorzieningen Toepassingsnotitie reserves en voorzieningen Heroverweging reserves en voorzieningen Minimumnorm algemene reserve Slotbepalingen Inwerkingtreding Citeertitel 12 Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 1

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen Een onderdeel van het implementatietraject CGM was het harmoniseren van de interne financiële regelgeving voor de gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert. Het doel van de harmonisatie van de interne financiële regelgeving is efficiency en effectiviteit. Een en ander zonder aantasting van de autonome bevoegdheid van de raad tot het stellen van kaders. Met het vaststellen van deze beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 wordt een verdere stap gezet in de harmonisatie van de financiële regelgeving voor de 3 gemeenten binnen CGM. De meest recente nota reserves en voorzieningen van gemeente Cuijk dateert van 2 juli Deze komt te vervallen na het vaststellen van de nu voorliggende beleidsnota. 1.2 Doel van de beleidsnota reserves en voorzieningen Het doel van deze nota is actualisatie, harmonisatie (binnen CGM) van het beleid (en de tenaamstelling) op reserves en voorzieningen. Tevens betekent dit een herziening van de reserves en voorzieningen waarbij nut en noodzaak integraal opnieuw ter discussie worden gesteld. De heroverweging van de reserves en voorzieningen worden via een toepassingsnotitie aan u voorgelegd. 1.3 Beleidsnota en toepassingsnotitie De beleidsnota Reserves en Voorzieningen is gesplitst in een tweetal onderdelen; de beleidsnota en de toepassingsnotitie. De beleidsnota geeft de spelregels weer hoe om te gaan met de reserves en voorzieningen. De volgende beleidsmatige uitgangspunten worden in deze beleidsnota behandeld: onderscheid reserves en voorzieningen beleidsuitgangspunten ten aanzien van reserves en voorzieningen In de toepassingsnotitie wordt per reserve en voorziening het doel, omvang en voeding beschreven evenals een overzicht van de ontwikkeling van het saldo van de reserve of voorziening in de meerjarenraming. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 2

5 2 Begripsbepaling reserves en voorzieningen In dit hoofdstuk worden de definities en kenmerken van de reserves en voorzieningen nader beschreven. Het betreft de bepalingen met betrekking tot de reserves en de voorzieningen die zijn vastgelegd in de artikelen 43 t/m 45 van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV). De belangrijkste artikelen in de BBV met betrekking tot reserves en voorzieningen zijn opgenomen in bijlage 1. Het specifiek gemeentelijk beleid is uitgewerkt in hoofdstuk Reserves Inleiding De reserves kunnen worden omschreven als vermogensbestanddelen, die als eigen vermogen zijn aan te merken en die vrij zijn te besteden. In artikel 43, lid 1 van het BBV worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve b. de bestemmingsreserve Algemene reserve De algemene reserve vormt het vrij besteedbare eigen vermogen van de gemeente. Een algemene reserve is vrij besteedbaar en kent geen specifieke bestemming. De reserve heeft als belangrijkste functie het vormen van een buffer voor financiële tegenvallers. Tekorten en overschotten in de jaarrekening komen ten laste respectievelijk ten gunste van de algemene reserve, tenzij de gemeenteraad een ander besluit neemt Bestemmingsreserve In artikel 43, lid 2 van het BBV wordt een bestemmingsreserve gedefinieerd als een reserve waaraan de raad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Een bestemmingsreserve is te besteden aan het doel waarvoor deze is ingesteld. De bestemming kan door de raad worden gewijzigd. Zolang de raad de bestemming kan wijzigen, is er sprake van een bestemmingsreserve. Indien de bestemming niet meer gewijzigd kan worden, bijvoorbeeld door het aangaan van verplichtingen, is er sprake van een voorziening De functies van reserves Bij de reserves zijn de volgende functies te onderscheiden: Bufferfunctie (= algemene reserve of risicoreserve) De reserves maken het mogelijk noodzakelijke aanpassingsprocessen geleidelijk en dus niet schoksgewijs te laten verlopen en onverwachte tegenvallers op te vangen. Reserves vormen één van de instrumenten om risico s af te dekken en maken onderdeel uit van de weerstandscapaciteit. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 3

6 Egalisatiefunctie (=egalisatiereserve) Reserves kunnen worden gevormd om baten en lasten over de jaren heen gelijkmatig te verdelen. Extreme pieken en dalen in de exploitatiebegroting kunnen zo worden vermeden. Zo ook kunnen ongewenste schommelingen in tarieven die aan derden in rekening worden gebracht door middel van een egalisatiereserve worden opgevangen. Financieringsfunctie (=alle reserves) Reserves kunnen worden gebruikt als eigen financieringsmiddel omdat ze onderdeel uitmaken van het totale vermogen van een gemeente. Het vermogen kan worden aangewend als intern financieringsmiddel. Door investeringen of andere grote uitgaven (met een maatschappelijk nut) hiermee te financieren wordt de noodzaak beperkt tot financiering via rentedragend vermogen. Bestedingsfunctie (=bestemmingsreserve) Reserves die in het leven zijn geroepen om te worden bestemd voor een bepaald doel hebben een bestedingsfunctie. De aanwending hiervan heeft per definitie een incidenteel karakter. Het merendeel van de reserves heeft dit motief. Inkomensfunctie (=rentebijschrijving reserves) Een gemeente betaalt geen rente of dividend over het eigen vermogen en bespaarde rente kan op verschillende manieren worden besteed. Besparingen kunnen incidenteel of structureel worden gebruikt als dekking van de begroting of aan het eigen vermogen worden toegevoegd. Er is sprake van reserves met een inkomensfunctie wanneer de bespaarde rente structureel wordt gebruikt als dekkingsmiddel. Door beleidsuitgangspunt 3 (op reserves wordt geen rente bijgeschreven) in hoofdstuk 3 is deze functie niet van toepassing voor de gemeente Cuijk Rente Het is toegestaan om rentevergoeding toe te voegen aan de reserves. Dit moet, zoals alle mutaties in de reserve, plaats vinden via de resultaatbestemming. Indien er rente wordt toegevoegd aan reserves gaat dit ten laste van het resultaat Voorgeschreven richtlijnen Toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves dienen via een raadsbesluit plaats te vinden. Structurele uitgaven mogen niet ten laste van een reserve worden gedekt. Structurele uitgaven behoren met structurele middelen te worden gedekt, om de meerjarenraming in evenwicht te houden. De onttrekking aan een reserve is een incidenteel dekkingsmiddel en moet worden aangewend om incidentele lasten te dekken. Hiervoor geldt een uitzondering. Met betrekking tot investeringen met een economisch nut 1 is het toegestaan de kapitaallasten (gedeeltelijk) te dekken met een (structurele) onttrekking uit de reserve gedurende een vastgestelde periode (afschrijvingstermijn van het actief). Het specifiek gemeentelijk beleid is uitgewerkt in hoofdstuk 3. 1 Het BBV onderscheidt een tweetal soorten materiele vaste activa: de investeringen met een economisch nut en de investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Investeringen met een economisch nut zijn verhandelbaar of dragen bij aan het genereren van middelen. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 4

7 2.1.7 Presentatie in de jaarrekening Conform artikel 54 BBV dient in de toelichting op de balans de aard en reden van elke reserve en de toevoegingen en onttrekkingen daaraan te worden toegelicht. Per reserve dient inzicht te worden gegeven in : a. het saldo aan het begin van het boek(verslag)jaar b. de toevoegingen of onttrekkingen via de resultaatbestemming bij de programmarekening c. de toevoegingen of ontdekkingen uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar d. de vermindering in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd e. het saldo aan het einde van het boekjaar Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 5

8 2.2 Voorzieningen Inleiding De voorzieningen kunnen worden omschreven als afgezonderde vermogensbestanddelen die worden gevormd voor voorzienbare verplichtingen tegenover derden waarvan het bestaan en de omvang nog onzeker zijn maar wel redelijkerwijs kunnen worden ingeschat. Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen van de gemeente, omdat deze gelden niet vrij beschikbaar zijn Instellingscriteria Voorzieningen worden, in overeenstemming met het BBV (art. 44), ingesteld: als er sprake is van concrete verplichtingen en verliezen waarvan de omvang onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; als er sprake is van bestaande risico s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; Voor het verantwoorden van object- of doelsubsidies/ bijdragen van derden of niet benutte delen daarvan, waarvan de verplichting tot het doen van uitgaven zich pas in latere jaren voordoet en waarvan de aanwending is gebonden c.q. waarop een terugbetalingsverplichting rust. Voor de egalisatie van ongewenste schommelingen in gemeentelijke tarieven die naar derden toe worden gehanteerd en waarvan de besteding gebonden is, dat wil zeggen dat de middelen moeten worden teruggegeven als ze niet besteed zijn aan het doel waarvoor ze zijn geheven; Voor de egalisatie van sterk wisselende kosten van grote omvang (groot onderhoud van wegen, gebouwen, etc.). De mate waarin schommelingen afgedekt moeten worden is mede afhankelijk van de vraag in hoeverre deze schommelingen verstorend werken op het totaalbeeld en daardoor de structureel financiële positie voor de gemeente vertekenen. Incidentele schommelingen moeten dus zoveel mogelijk worden verwerkt in de meerjarenramingen. Ter onderbouwing van deze kosten dienen actuele beheerplannen of andere deugdelijke calculaties aanwezig te zijn. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijkse terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Het instellen van voorzieningen is een bevoegdheid van het college van burgemeester en wethouders. Dit betekent dat noodzakelijk te vormen voorzieningen, ongeacht of de raad hiertoe vooraf een besluit heeft genomen, door middel van een besluit van het college van burgemeester en wethouders ten laste van de exploitatie, gevormd kunnen worden. Voorzieningen ter egalisatie van kosten (bijvoorbeeld onderhoudskosten in het kader van beheerplannen) worden uitsluitend bij raadsbesluit ingesteld omdat aan dergelijke voorzieningen keuzes ten grondslag liggen (bijvoorbeeld over het gewenste onderhoudsniveau). Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 6

9 2.2.3 Rente Over het bijschrijven van rente aan voorzieningen staat in artikel 45 van de BBV dat dit niet is toegestaan, omdat voorzieningen naar beste schatting dekkend dienen te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Er is een uitzondering als er sprake is van een voorziening tegen contante waarde. Dan zijn jaarlijkse rentetoevoegingen wel toegestaan. De rente over de voorzieningen wordt aangewend als algemeen dekkingsmiddel Voorgeschreven richtlijnen De storting in de voorziening maakt onderdeel uit van de lasten op de betreffende programma (exploitatie), terwijl de daadwerkelijke aanwending rechtstreeks op de voorziening moet worden verwerkt (balans). Voorzieningen dienen dekkend te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Ze mogen derhalve niet groter of kleiner zijn dan de verplichtingen of risico s waarvoor ze zijn gevormd. Toevoegingen moeten dan ook altijd gebaseerd zijn op de gewenste of noodzakelijke omvang en de tijdige opbouw van de noodzakelijke omvang van de voorziening. Voorzieningen ter egalisatie van kosten worden afgestemd op de door de raad bepaalde kaders (met name beheerplannen). Indien een voorziening een omvang bereikt die hoger is dan het noodzakelijke niveau, valt het meerdere vrij ten gunste van de exploitatie. Indien de voorziening niet op peil is dient dit te geschieden door een extra dotatie in de voorziening. Het doel van een voorziening kan niet wijzigen, gegeven het verplichtende karakter en de harde kaders. Indien het doel niet meer bestaat of is veranderd, wordt de voorziening opgeheven Presentatie in de jaarrekening Bij het opstellen van de jaarrekening vind de jaarlijkse evaluatie van de voorzieningen plaats. Hierbij wordt een kwantitatieve onderbouwing van de omvang van de voorziening gemaakt. Ten aanzien van voorzieningen geldt, conform artikel 55 BBV, dat in de toelichting op de balans de aard en reden van elke voorziening en de toevoegingen en onttrekkingen daaraan dient te worden toegelicht. Per voorziening dient inzicht te worden gegeven in: a. het saldo aan het begin van het boek(verslag)jaar; b. de toevoegingen; c. ten gunste van de rekening van baten en lasten (= exploitatie) vrijgevallen bedragen; d. de aanwendingen; e. het saldo aan het einde van het boekjaar. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 7

10 2.3 Overzicht onderscheid reserves en voorzieningen Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste verschillen tussen reserves en voorzieningen: Reserve Voorziening Vermogenspositie Eigen vermogen Vreemd Vermogen Verantwoordelijkheid Raad, het betreft het financieel beleid. Het instellen, doteren, onttrekken en opheffen van een reserve is een bevoegdheid van de Raad Wijziging bestemming Mogelijk Vorming Vooraf door raad (raad heeft keuzemogelijkheid) Storting/dotatie Onttrekking Bestemming vrij of gebonden Financiële onderbouwing Rentebijschrijving Resultaatbestemming. Het resultaat van de baten en lasten per programma leidt tot een dotatie dan wel onttrekking aan de reserve (=bestemming van het resultaat) Resultaat bestemming (zie boven) Vrij te bestemmen, wel raadsbesluit vereist Niet verplicht, maar wenselijk om bestemmingsreserves financieel te onderbouwen Volgens BBV is bijschrijving toegestaan. College, het betreft het financieel beheer. Het college is bevoegd tot het instellen, doteren, aanwenden en opheffen van een voorziening, met uitzondering van de voorzieningen ter egalisatie van (onderhouds)kosten. Niet mogelijk Achteraf door raad. Geen keuze van raad door verplichtend karakter van voorzieningen. Resultaatbepaling. De dotatie aan een voorziening is een last in de exploitatie (ten laste van het betreffende programma). Rechtstreeks ten laste van de voorziening (balansmutatie) Gebonden, slechts voor het betreffende doel aanwendbaar Ja, verplicht Niet toegestaan, tenzij het een voorziening is tegen contante 2 waarde. 2 Een voorziening tegen contante waarde is een voorziening met rentetoevoeging om de voorziening op de juiste hoogte te houden. Het onderliggende plan is ook tegen contante waarde opgesteld (en niet tegen eindwaarde) Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 8

11 3. Beleidsuitgangspunten reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen leggen een beslag op het vermogen van de gemeente. Dit betekent dus dat het geld dat hiermee gemoeid is niet aan andere zaken kan worden uitgegeven. Om te voorkomen dat niet onnodig vermogen vastzit in reserves en voorzieningen is het belangrijk duidelijke richtlijnen te stellen voor het instellen van reserves en voorzieningen en de wijze waarop gemuteerd mag worden. De uitgangspunten en richtlijnen worden hierna toegelicht. 1. Het aantal reserves en voorzieningen wordt zo beperkt mogelijk gehouden Als algemeen uitgangspunt geldt dat het aantal reserves en voorzieningen zo beperkt mogelijk moet worden gehouden. Alleen als er gegronde redenen zijn wordt een reserve of voorziening ingesteld. Indien er te veel potjes ontstaan (en tot een te grote omvang), bestaat het gevaar dat er onnodig beslag wordt gelegd op gemeenschapsgelden. Bovendien kan hierdoor een goede integrale afweging van prioriteiten doorkruist worden. Overschotten bij de jaarrekening worden in principe in de algemene reserve gestort, tenzij de gemeenteraad een ander besluit neemt. 2. Voldoen aan eisen bij instellen nieuwe voorzieningen Het instellen van voorzieningen is een bevoegdheid van het college van burgemeesters en wethouders. Per voorziening moet aangegeven worden: a. het doel waarvoor de voorziening wordt gevormd b. de gewenste of noodzakelijke omvang. Van elke voorziening moet een onderbouwing aanwezig zijn. c. de omvang van de voorziening d. de wijze van stortingen en bestedingen (structureel of incidenteel), inclusief onderbouwing daarvan, bijvoorbeeld op basis van meerjarenplanning. 3. Voldoen aan eisen bij instellen nieuwe reserves Indien zich de noodzaak voordoet nieuwe reserves in te stellen, gebeurt dit bij besluit van de gemeenteraad. Het budgetrecht ligt namelijk bij de gemeenteraad. In het raadsbesluit dient in ieder geval de volgende informatie te zijn opgenomen: a. Het specifieke doel van de reserve b. De maximale omvang van de reserve c. De voeding van de reserve d. De onttrekking van de reserve e. De looptijd van de reserve 4. Op reserves wordt geen rente bijgeschreven Er vindt geen rentebijschrijving plaats op de reserves. Indien rente zou worden bijgeschreven op reserves gaat dit ten koste van het saldo van de exploitatierekening. 5. Resterend saldo (bij opheffing) reserves vloeit terug naar de algemene reserve Als de gemeenteraad besluit tot opheffing van een reserve vloeit het eventuele restant automatisch terug naar de algemene reserve. Dit is ook van toepassing wanneer een reserve gedeeltelijk kan/moet vervallen. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 9

12 6. De reserves worden jaarlijks kritisch beoordeeld Jaarlijks dienen de reserves te worden beoordeeld op hun toereikendheid, nut en noodzaak. Uitkomsten van deze beoordeling komen terug in de programmarekening. Voorzieningen moeten op grond van de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) jaarlijks getoetst worden. 7. Minimale startbedrag van een reserve bedraagt Bij de vorming van een bestemmingsreserve mag deze niet lager zijn dan Dit om te voorkomen dat er te veel reserves zijn met marginale omvang. 8. Reserve heroverwegen en eventueel opheffen indien gedurende 2 jaar geen mutatie heeft plaats gevonden en/of lager is dan Indien er binnen een reserve 2 boekjaren geen mutaties hebben plaatsgevonden en de stand van de reserve lager is dan wordt de reserve heroverwogen en eventueel opgeheven, tenzij de gemeenteraad anders besluit. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 10

13 4. Heroverweging Reserves en voorzieningen 4.1 Toepassingsnotitie reserves en voorzieningen 2015 De bestaande reserves en voorzieningen zijn op basis van de in deze nota vermelde beleidsuitgangspunten beoordeeld op instandhouding, samenvoeging of (gedeeltelijke) opheffing. Deze heroverweging wordt aan uw raad voorgelegd middels een toepassingsnotitie reserves en voorzieningen Heroverweging reserves en voorzieningen In de toepassingsnotitie worden de volgende voorstellen tot heroverweging gedaan: Wij stellen u voor om de volgende reserve en voorzieningen op te heffen, met een korte toelichting waarom: Reserve/voorziening Toelichting Bedrag Reserve rationeel Deze reserve is omgezet naar een voorziening 0 rioolbeheer Voorziening Resterend bedrag wordt toegevoegd aan de 0 groepsremplace openbare verlichting voorziening openbare verlichting Voorziening Geen verplichting en/of risico meer. 0 kunstcentrum de Meander Totaal Minimumnorm algemene reserve In de beleidsnotitie reserves en voorzieningen gemeente Cuijk 2009 werd de minimumnorm van de algemene reserve vast gesteld op Deze was gebaseerd op een vast bedrag van 5 miljoen als Weerstandsvermogen en een bedrag van 2.5 miljoen om beschikbaar te houden voor afschrijving ineens van daarvoor in aanmerking komende investeringen. Een verdere onderbouwing voor de vaststelling van dit bedrag was er niet. Mede door veranderde wetgeving wordt er jaarlijks een betere onderbouwing gegeven van de werkelijke risico s. Wettelijk gezien moet de algemene reserve minimaal de benodigde weerstandscapaciteit bedragen [1], zoals weergegeven in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Wij stellen u voor om iets meer armslag te hebben en de minimumnorm van de algemene reserve te bepalen op de maximale incidentele risico s [2], zoals die jaarlijks wordt berekend. Deze berekening is weergegeven in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing in de jaarrekening. Op basis van de begroting 2016 zou de minimumnorm dan 5,1 miljoen moeten bedragen. Deze minimumnorm geeft de gemeente nog een hele ruime armslag, omdat de kans op het voordoen van de meeste risico s is ingeschat op 50% of minder. [1] Op basis van de begroting 2016 zou deze dan 1,53 miljoen moeten bedragen [2] Op basis van de begroting 2016 moet de minimumnorm dan 5,13 miljoen bedragen. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 11

14 5. Slotbepalingen 5.1 Inwerkingtreding Deze beleidsnota treedt in werking met ingang van boekjaar Deze nota vervangt de notitie reserves en voorzieningen, zoals vastgesteld op 2 juli Citeertitel Deze nota kan worden geciteerd onder de naam Beleidsnota reserves en voorzieningen Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 12

15 Bijlage 1: relevante artikelen in de BBV Artikel In de balans worden onder de materiële vaste activa afzonderlijk opgenomen: a. investeringen met een economisch nut; b. investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven; c. investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Artikel In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve; b. de bestemmingsreserves. 2. Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan provinciale staten respectievelijk de raad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Artikel Voorzieningen worden gevormd wegens: a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; b. op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; d. de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven als bedoeld in artikel 35, eerste lid, onder b. 2. Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49, onderdeel b. 3. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Artikel 45 Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan. Artikel 49 In de balans worden onder de overlopende passiva afzonderlijk opgenomen: a. verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen, met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume; b. de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren; c. overige vooruit ontvangen bedragen die ten bate van volgende begrotingsjaren komen Bijlage 1 Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 1

16 Artikel In de toelichting op de balans worden de aard en reden van elke reserve en de toevoegingen en onttrekkingen daaraan toegelicht. 2. Per reserve wordt het verloop gedurende het jaar in een overzicht weergegeven. Daaruit blijken: a. het saldo aan het begin van het begrotingsjaar; b. de toevoegingen of onttrekkingen uit hoofde van het voorgaande boekjaar; c. de toevoegingen of onttrekkingen bij het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening; d. de verminderingen in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd; e. het saldo aan het einde van het begrotingsjaar. Artikel In de toelichting op de balans worden de aard en reden van de voorzieningen, bedoeld in artikel 44 en de wijzigingen daarin toegelicht. 2. Per voorziening wordt het verloop gedurende het jaar in een overzicht weergegeven. Daaruit blijken: a. het saldo aan het begin van het begrotingsjaar; b. de toevoegingen; c. ten gunste van de rekening van baten en lasten vrijgevallen bedragen; d. de aanwendingen; e. saldo aan het einde van het begrotingsjaar. Bijlage 1 Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 gemeente Cuijk Pagina 2

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Eijsden-Margraten. Nr. 180003 20 december 2016 Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten 1 Inleiding De nota reserves en voorzieningen dient conform

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen

Nadere informatie

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020 September 2014 1.

Nadere informatie

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Versie Deelraad April 2012 Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Inhoud 1. Inleiding 4 2. Begripsbepaling 5 2.1 Reserves 5 2.2 Voorzieningen 7 2.3 Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening

Nadere informatie

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco

Nadere informatie

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland Nota Reserves en voorzieningen Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland 2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2 Begripsbepalingen... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Titel: Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Versie: 4 Datum: 14 mei 2018 Auteur(s):

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Intern document 2014/10084 behorende bij B&W nota 2014/10024 Colofon Uitgave Mei 2014 Gemeente Zundert Markt 1 4881 CN Zundert Postbus 10.001 4880 CA

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN MID 15 / 016 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Aan de raad, Doel en opzet van deze nota Het doel van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen vast te leggen. Een tweede doel is het

Nadere informatie

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011 Beleidsnota Reserves en voorzieningen Versie: 9 november 2011 I N H O U D S O P G A V E 1. Inleiding... 3 2. Wettelijk kader... 3 3. Functies van reserves en voorzieningen... 3 4. Onderscheid tussen reserves

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 Inleiding 2 2. Overzicht van reserves en voorzieningen resultaatsbestemming 2009 3 3. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen November 2017 1 Inhoudsopgave 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3 2. Reserves... 4 2.1

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland 2017-2020 1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2. OMSCHRIJVING RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2.1. RESERVES 3

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 1 1. Inleiding Artikel 11 van de verordening financieel beheer BghU 2018 bevat de volgende bepalingen 1. De directie legt minimaal eens per vijf jaar (een herijking

Nadere informatie

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen December 2018 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3

Nadere informatie

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorwoord De gemeente is verplicht om één keer per vier jaar een nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 Januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 5 2.1 Reserves... 5 2.2 Voorzieningen... 8 3 Beleid en beheer van reserves... 11 3.1 De instellingscriteria... 11 3.2 De wijze van

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE WAALWIJK NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2. Begripsbepaling... 4 2.1 Reserves... 4 2.2 Voorzieningen... 7 3 Beleid en beheer van reserves... 9 3.1 De instellingscriteria...

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Regelgeving en kaders 3 2.1 Algemeen 3 2.2 BBV-regelgeving 3 2.3 Artikel 212 gemeentewet 3 3 Reserve versus voorziening

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014 Nota reserves en voorzieningen Concept, oktober 2014 Autorisatie OPSTELLERS: Dennis Ellenbroek FUNCTIONARIS Financieel specialist Versiegegevens VERSIE: DATUM: OMSCHRIJVING: 0.1 20 oktober Definitief concept

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 Inhoudsopgave 1. Inleiding...1 2. Algemene theorie over reserves en voorzieningen...2 3. Rente en reserves...5 4. Wijzigingen in regelgeving...8 5. Huidige

Nadere informatie

Nota reserves. en voorzieningen

Nota reserves. en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Het regelgevend kader... 4 Algemene reserves... 4 Bestemmingsreserve... 5 Stille reserve... 5 Voorzieningen... 6 Bevoegdheden...

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene regels met betrekking tot het reserve- en voorzieningenbeleid... 5 2.1. Inleiding...

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN Nota reserves en voorzieningen 2014 GR - pagina 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 gemeente Dinkelland Raad 21 april 2015 pagina 1 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Doel van de nota...

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen 3. Onderscheid reserves en voorzieningen 4. Rentetoerekening 5. Reserves

Nadere informatie

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel, AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel. Sector : II Nr. : 06/52.13 Onderwerp : Vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2013. Ferwert, 9 september 2013. Inleiding: Normaliter wordt de Nota Reserves

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen RMH

Nota Reserves en Voorzieningen RMH Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016 Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Aanleiding...3 1.2 Doelstelling...3 1.3 Leeswijzer...3 2. Begrippen en kaders...4 2.1 Reserves...4 2.2 Voorzieningen...5

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ferwerderadiel. Nr. 134255 30 september 2016 Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstelling van deze nota 3. Functies reserves

Nadere informatie

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 1 Balans per 31 december 2017 Activa Vaste activa Rekening 2017 Rekening 2016 Materiële vaste activa 192 384 Vlottende activa Voorraden 0 0 Vorderingen 1.262

Nadere informatie

Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten

Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Nota ROV 2013 pagina 2 Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Gemeente Zaanstad Domein Bedrijfsvoering,

Nadere informatie

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstelling Blz. 2 2 Begrippen en kaders 3 3 Uitgangspunten van beleid 5 4 Weerstandsvermogen 8 5 Voorstellen

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk *0010100120132873* KNDK/2013/2873 Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk Concept 19-10-2013 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Begrippen 3 3. Beleidsuitgangspunten en kaderstelling 5 4.

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Versie 2.0 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 1.1 Aanleiding... 5 1.2 stelling... 5 1.3 Wettelijk kader... 5 1.4 Leeswijzer... 5 2. Begrippen en kaders...

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Landsmeer Pagina 1 Pagina 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Ontwikkeling totale omvang reserves en voorzieningen 7 3. Wettelijk kader 8 3.1. Reserves...

Nadere informatie

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015

Nota reserves en voorzieningen 2015 Datum: 27-08-2015 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Algemene kenmerken van reserves en voorzieningen... 3 2.1 Begripsbepaling reserves... 3 2.2 Begripsbepaling voorzieningen...

Nadere informatie

Kadernota reserves en voorzieningen

Kadernota reserves en voorzieningen Gemeente Almere 11 januari 2017 Kadernota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN RESERVES EN VOORZIENINGEN... 4 2.1 2.2 2.3 Onderscheid reserves en voorzieningen... 4

Nadere informatie

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming

Nadere informatie

3. Het meerjarenperspectief op de ontwikkeling van het Eigen Vermogen.

3. Het meerjarenperspectief op de ontwikkeling van het Eigen Vermogen. Memo Toelichting op de Ontwerpbegroting 2016 Deltaschap Aan de deelnemers natuur en recreatieschap Zuidwestelijke Delta Met onze brief 2015510557092 d.d. 28 april 2015 betreffende de ontwerpbegroting 2016

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 stelling... 3 1.3 Wettelijk kader... 3 1.4 Leeswijzer... 3 1.5 Samenvatting... 3 2. Begrippen en

Nadere informatie

xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015

xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 1.1 Doelstelling... 3 1.2 Rol van de raad... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wijzigingen en beslispunten...

Nadere informatie

ll DOiq2oq Gemeente Losser o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! Om m* it S 6 tl t« v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ

ll DOiq2oq Gemeente Losser o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! Om m* it S 6 tl t« v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ ll DOiq2oq Gemeente Losser '3 o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! 2012 Om m* it S 6 tl t«v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ Inhoudsopgave 1 Samenvatting 3 2 Inleiding 4 3 Begripsbepaling

Nadere informatie

RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST

RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST Oktober 2008 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...4 2 ALGEMEEN...5 2.1 BESLUIT BEGROTING EN VERANTWOORDING PROVINCIES EN GEMEENTEN... 5 2.2 LEESWIJZER... 5 3

Nadere informatie

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Inhoudsopgave 1. INLEIDING 4 2. BEGRIPPENKADER 4 3. RESERVES 5 3.1 ALGEMENE RESERVES 5 3.2 BESTEMMINGSRESERVES

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016 Gemeente Westerveld Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 1 Beleid ten aanzien van de reserves 4 Soorten reserves 4 Functies van reserves

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen:

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen: GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Papendrecht Nr. 56150 19 maart 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 1. Inleiding 1.1Aanleiding In de Financiële verordening gemeente

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2010 Gemeente Nieuwkoop BO Financiën 17 februari 2010 2 INHOUDSOPGAVE PAGINA 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding 5 1.2 Doel en opzet van de nota reserves en voorzieningen 5 2. SAMENVATTING

Nadere informatie

Nota. Reserves en voorzieningen

Nota. Reserves en voorzieningen ISHW Nota Reserves en voorzieningen ISHW, vastgesteld in de vergadering van het algemeen bestuur d.d. 13-1-14. Januari 2014 2 Voorwoord Ten behoeve van de oprichting van het samenwerkingsverband in de

Nadere informatie

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 Datum: 23 september 2016 1 Dit betreft het overzicht van de errata die zijn verwerkt in de programmarekening nadat deze door de gemeenteraad voorlopig is vastgesteld.

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014-2018 1 Colofon Nota Reserves en Voorzieningen Uitgave Gemeente Utrecht Informatie Gemeente Utrecht Bestuurs- en Concernstaf Financiën en Control Postbus 16200 3500 CE

Nadere informatie

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn Nota reserves en voorzieningen 2014 gemeente Hellendoorn 14INT04380 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 2 2 Inleiding 3 2.1 Leeswijzer 3 2.2 Doelstelling 3 2.3 Uitgangspunten 3 3 Wettelijk kader en begrippen

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningenbeleid

Nota reserves en voorzieningenbeleid Nota reserves en voorzieningenbeleid Gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen en werkmaatschappij 8KTD stuknr : S2015-03315 versie : versie colleges/db datum : 7 jan. 2015 stellers : WKobus en HdeJong

Nadere informatie

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst

Nadere informatie

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN NOTITIE HERIJKING RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn, naast toevoegingen aan

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE BERGEN OP ZOOM NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM "Maximale eenvoud en transparantie" Bergen op Zoom, oktober 2015 I. INLEIDING 3 Doelstelling van de nota 3 Wat is nieuw in deze Nota Reserves

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN

TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen bij een gemeente d.d. 31 december 2010 Bladzijde 1 Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen

Nadere informatie

CVDR. Nr. CVDR74124_1. Reserves en voorzieningen, nota. 5 december Officiële uitgave van Oud-Beijerland.

CVDR. Nr. CVDR74124_1. Reserves en voorzieningen, nota. 5 december Officiële uitgave van Oud-Beijerland. CVDR Officiële uitgave van Oud-Beijerland. Nr. CVDR74124_1 5 december 2017 Reserves en voorzieningen, nota VoorwoordDe afgelopen periode heeft de commissie BBV een aantal belangrijke uitspraken gedaan

Nadere informatie

Collegevoorstel. Zaaknummer Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017

Collegevoorstel. Zaaknummer Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017 Zaaknummer 00494629 Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017 Collegevoorstel Feitelijke informatie Bijgaand treft u een raadsvoorstel aan om een nieuwe, geactualiseerde nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Ontwerp beleidsnota. reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017

Ontwerp beleidsnota. reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017 METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG Ontwerp beleidsnota reserves, voorzieningen en fondsen MRDH 2017 Metropoolregio Rotterdam Den Haag Postbus 66 2501 CB DEN HAAG Telefoon: 088-5445100 e-mail: informatie@mrdh.nl

Nadere informatie

Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB14.00447 RV2014.030

Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB14.00447 RV2014.030 Raadsvergadering d.d. Casenummer Raadsvoorstelnummer Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB14.00447 RV2014.030 Gemeente Bussum Vaststellen Perspectiefnota 2015 Brinklaan 35 Postbus 6000 1400 HA Bussum Aan de gemeenteraad.

Nadere informatie

Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota

Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota juni 2009 Uitgave : Team Planning en Control Naam : C.F. Eikelenboom Telefoonnummer : 693025 Mail : cf.eikelenboom@deventer.nl Voorwoord Voor u ligt

Nadere informatie

ota reserves en voorzieni ngen

ota reserves en voorzieni ngen I l I ota reserves en voorzieni ngen Ŵ: ~... ĴL. 1 V re įļľ?? Í-- V '. 'Ĩ - IV * 2ļśĶ: Nota reserves en voorzieningen gemeente Montferland 2018 1 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 1 Inleiding... 5 1.1

Nadere informatie

Inleiding. Theoretisch kader. Functies reserves

Inleiding. Theoretisch kader. Functies reserves Vastgesteld door de gemeenteraad van Aalten d.d. 18-12-2018 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Theoretisch kader... 1 Functies reserves... 1 Weerstandsvermogen... 2 Weerstandscapaciteit... 2 Risico s... 2 Bevoegdheid

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen 2018

Nota Reserves en voorzieningen 2018 Nota Reserves en voorzieningen 2018 Gemeente Weert Juni 2018 Nota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 - Samenvatting 2 1.1 Wettelijk kader 2 1.2 Beleidsvrijheid 2 1.3 Gemeentelijk beleid 3 1.4 Indeling

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2015 2018 september 2015 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Begrippen en juridisch kader... 6 2.1. Reserves...

Nadere informatie

AB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding

AB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding AB 15 041a Nota Reserves en voorzieningen 1. Inleiding Op 4 december 2014 heeft het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht (hierna: GGDrU) de

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2006

Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Gemeente Grave, 7 november 2006 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Onderscheid tussen reserves en voorzieningen volgens het BBV...4 2.1. Eigen of vreemd vermogen... 4

Nadere informatie

Hoe financieel gezond is uw gemeente?

Hoe financieel gezond is uw gemeente? Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren

Nadere informatie

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen Gemeente Purmerend Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen 1. Aanleiding 2. Doel / resultaat workshop 3. Theorie 4. Praktijk van Purmerend 5. Resume 1. Aanleiding Actualiseren

Nadere informatie

Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015

Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Olst-Wijhe, 13 oktober 2015 Documentnummer: 15.021621 Putten Pagina 6 van 36 Nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Foech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen.

Foech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen. Riedsútstel Ried : 26 maart 2015 Status : Besluitvormend Eardere behandeling : Opiniërend dd. 19 maart 2015 Agindapunt : niet invullen Portefúljehâlder : Gerda Postma Amtner : W. Kobus Taheakke : Nota

Nadere informatie

Kadernota Reserves & Voorzieningen

Kadernota Reserves & Voorzieningen stafdienst Bedrijfsvoering afdeling Concernfinanciën Kadernota Reserves & Voorzieningen Stadhuisplein 1 Postbus 200 1300 AE Almere Telefoon (036) 539 99 11 Fax (036) 539 99 12 www.almere.nl Datum 11 januari

Nadere informatie

De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen. januari 2012 Notitie incidentele en structurele baten en lasten Algemeen De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

Nadere informatie

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer Jaarrekening Grondslagen Deze jaarrekening is in opdracht van het bestuur van de Stichting Hageveld Beheer en de Onderwijsstichting College Hageveld opgesteld door de Stichting Regionaal Onderwijsbureau

Nadere informatie

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

ADVIES STUKKEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN JAARSTUKKEN 2010 GGD

ADVIES STUKKEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN JAARSTUKKEN 2010 GGD ADVIES STUKKEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN JAARSTUKKEN 2010 GGD Algemeen: Uit bijgevoegde checklist blijkt dat de jaarrekening 2010 GGD, op een detail na, voldoet aan het BBV. Het saldo van baten en

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen Versie 1.0 1 1. Inleiding De nota reserves en voorzieningen is opgesteld om het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen aan te geven. Het beleid volgt de voorschriften

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer Jaarrekening 2015 Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer Zoetermeer, juni 2016 Inhoudsopgave Bladzijde JAARREKENING Balans 31 december 2015 Staat van baten en lasten 2015 Toelichting grondslagen 1 2

Nadere informatie

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op:

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op: ADDENDUM PROGRAMMA- VERANTWOORDING EN REKENING 2005 GEMEENTE HAAREN In het jaarverslag 2005 (bestaande uit de programmaverantwoording en programmarekening) staan enkele onderwerpen vermeld die wij alsnog

Nadere informatie

JAARREKENING Ja, IPA Acon heeft een goedkeurende verklaring afgegeven.

JAARREKENING Ja, IPA Acon heeft een goedkeurende verklaring afgegeven. JAARREKENING 2015 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene

Nadere informatie

Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 17 maart 2015 Balans per 31 december 2014 Activa 31-12-2014 31-12-2013 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2011.

Nota reserves en voorzieningen 2011. Nota reserves en voorzieningen 2011. Inleiding Op grond van de Financiële verordening gemeente Giessenlanden stelt de raad eens in de vier jaar een nota reserves en voorzieningen vast. In deze nota worden

Nadere informatie

BELEIDSNOTARESERVESENVOORZIENINGEN2017. Datum:15juni2017 Registratienummer:

BELEIDSNOTARESERVESENVOORZIENINGEN2017. Datum:15juni2017 Registratienummer: BELEIDSNOTARESERVESENVOORZIENINGEN2017 Datum:15juni2017 Registratienummer:1369635 I n h o u d s o p g a v e INLEIDING 4 1 BEGRIPPEN EN KADERS 5 2 SPELREGELS RESERVES 8 3 SPELREGELS VOORZIENINGEN 10 4 WEERSTANDSVERMOGEN

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen 2017

Nota Reserves en voorzieningen 2017 Nota Reserves en voorzieningen 2017 Pagina 1 van 17 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Waarom een Nota Reserves en Voorzieningen?... 3 1.2 Doelen van deze nota... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wettelijk kader...

Nadere informatie

B&W-Aanbiedingsformulier

B&W-Aanbiedingsformulier B&W-nr. 07.0667, d.d. 19 juni 2007 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Intrekken toetsingskader reserves en voorzieningen BESLUITEN Behoudens advies van de commissie OWZ 1. Het B&W besluit 07.0406 van 24

Nadere informatie

gelet op artikel 6, derde lid van de Subsidieregeling Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Hilversum 2011;

gelet op artikel 6, derde lid van de Subsidieregeling Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Hilversum 2011; Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hilversum; gelet op artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht; gelet op artikel 6, derde lid van de Subsidieregeling Maatschappelijke Ontwikkeling

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2009 1 1. Inleiding Hierbij bieden wij u de Nota Reserves en Voorzieningen 2009 aan. Deze nota is een actualisatie van de Nota Reserves en Voorzieningen zoals die in de raadsvergadering

Nadere informatie

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 16 maart 2016 Balans per 31 december 2015 Activa 31-12-2015 31-12-2014 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie