jaarverslag KADOC KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Interfacultair centrum K.U.Leuven

Transcriptie

1 KADOC Documentatie- en onderzoekscentrum voor religie, cultuur en samenleving Interfacultair centrum K.U.Leuven TEL FAX KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN jaarverslag

2 Woord vooraf 2006 was vooral het jaar van de officiële opening en ingebruikname van het nieuwe erfgoeddepot in Heverlee, KADOC II. Het spreekt vanzelf dat dit tweede depot een belangrijke realisatie was. Dit ging gepaard met de nodige feestelijkheden (opening op 20 april, opendeur op erfgoeddag 23 april), maar ook met sterk gewijzigde werkprocedures: het ophalen en terugbrengen van materiaal t.b.v. lezers; een deel van het werkpakket van de erfgoedafdelingen vindt nu in KADOC II plaats. Een ander gevolg van de ingebruikname van KADOC II is een extra instroom van erfgoed, door de weerklank die het tweede depot heeft gekregen bij de achterban. Een tweede belangrijke gebeurtenis was het internationale colloquium Wereldvisie en wereldwijsheid van 16 tot 18 november, gekoppeld aan de emeritaatviering van voorzitter Emiel Lamberts. Minstens even belangrijk én even arbeidsintensief, maar vooral een interne aangelegenheid waren enerzijds de harmonisatie van het ex-dac-personeel, dat eindelijk een volwaardig statuut heeft gekregen, gekoppeld aan de implementatie van de groepsverzekering voor de voltallige personeelsgroep en anderzijds de voorbereiding van het Beleidsplan De voorbereiding van dit laatste impliceerde tal van initiatieven in het kader van de stakeholdersanalyse die door het Centrum werd uitgevoerd. We vermelden o.m. de publieksbevraging in november 2006: aan alle abonnees van de KADOC-Nieuwsbrief en e-nieuwsbrief werd een enquête overgemaakt. De respons was behoorlijk. Aandachtspunten daarbij waren de omvang en thematische rijkdom van de collectie, de effectiviteit van de ontsluiting, de diversiteit van de KADOC-onderzoekswerking, het bereik van onze publieksgerichte activiteiten en de kwaliteit van de KADOC-dienstverlening. In de loop van januari en juni 2006 werden individuele functioneringsgesprekken gevoerd met de personeelsleden. Aansluitend bij deze individuele functioneringsgesprekken werd ook in de afdelingsvergaderingen collectief nagedacht over de lopende en toekomstige werking. Het Beleidsplan werd besproken binnen de KADOC beheersorganen (Wetenschappelijke Commissie van 25 oktober 2006 en 24 januari 2007; Bureau van 20 september, 17 oktober en 7 december 2006 en 17 januari 2007). In het voorjaar van 2006 werden ook toetsingsgesprekken gevoerd met tal van partners en personen of instellingen die bij de werking van KADOC zijn betrokken. De feestelijke opening op 20 april 2006 van het nieuwe erfgoedmagazijn (KADOC II) in Heverlee bood hiertoe een goede gelegenheid. Oriënterende gesprekken over de huidige werking en de toekomstplannen van KADOC vonden ook plaats binnen de Adviesraad van het Centrum en het in mei 2005 gevormde Mecenaatcomité. KADOC organiseerde op 1 december 2006 een werkvergadering waarop alle erfgoedinstellingen in Vlaanderen met een regionaal of nationaal werkingsbereik werden uitgenodigd. Aan de ca. 50 aanwezigen werden de centrale strategische doelstellingen van het Centrum voor de komende beleidsperiode toegelicht en bediscussieerd. Deze bijeenkomst vond plaats in het nieuwe erfgoedmagazijn KADOC II in Heverlee. Tot slot mag ook niet onvermeld blijven dat 2006 enkele mooie erfgoedaanwinsten opleverde.

3

4 Inhoud Woord vooraf 1 1. Algemeen Bestuur Personeel Overleg en samenwerking Huisvesting en infrastructuur Informatica Erfgoed Preservatie Actuele documentatie Prospecties Archief Bibliotheek Onderzoek en publicaties Algemeen Realisaties: een dwarsdoorsnede Publiekswerking Lezers Geraadpleegde documentatie Informatie- en adviesverstrekking en dienstverlening Publicaties Tentoonstellingen Vormingscursussen 37 Bijlagen 38 B1. Bestuur 38 B2. Personeel 40 B3. kadoc in cijfers 42 B4. Publicaties, tentoonstellingen en audiovisuele programma s 43 B5. Vormings- en wetenschappelijke activiteiten 47 B6. Overzicht van de schenkers en bewaargevers in

5 jaarverslag Algemeen 1.1. Bestuur De Wetenschappelijke Commissie vergaderde viermaal: op 16 maart, 22 mei, 25 oktober en 13 december. Het Bureau vergaderde achtmaal, nl. op 31 januari, 8 maart, 3 mei, 27 juni, 20 september, 17 oktober, 9 november en 7 december. De Adviesraad heeft niet vergaderd, maar is wel tweemaal bijeengekomen: eerst bij de opening van KADOC II en nogmaals bij de afsluiting van het colloquium Wereldvisie en Wereldwijsheid Personeel Eind 2006 werkten er 42 personeelsleden op KADOC (37,25 VTE): 6 stafleden, 4 stafmedewerkers, 27 bedienden, 2 FWO-onderzoekers, 3 contractonderzoekers. Daarnaast waren er 10 vrijwilligers werkzaam en 4 vrijwillig wetenschappelijke medewerkers, wat het totaal op 56 brengt. In de loop van het jaar werkten er bovendien 1 gedetacheerde FWO-onderzoeker, 1 buitenlandse scholar en 2 stagiairs. Verscheidene personeelsleden volgden bijscholingscursussen (zie bijlage 5.2) en/of namen deel aan (al dan niet internationale) studiedagen, colloquia e.d.m. Een belangrijke stap die vorig jaar werd gezet, is de harmonisatie van het ex-dac-personeel, dat eindelijk een volwaardig statuut heeft gekregen. Het onderscheid tussen regulier personeel - al dan niet tijdeljk - en ex-dac ers werd daardoor opgeheven. Tegelijk werd de voltallige personeelsgroep (opnieuw) ingeschaald, volgens zgn. Hay-bestendige criteria én werd de groepsverzekering conform de vigerende CAO geïmplementeerd. Dit had tot gevolg dat met alle KADOC-werknemers behalve de tijdelijke projectmedewerkers een nieuwe arbeidsovereenkomst werd afgesloten. Op 16 januari, 5 september en 12 december hadden algemene personeelsvergaderingen plaats, waarin de voltallige groep werd geïnformeerd en geconsulteerd over de stand van zaken en de perspectieven. In januari was het Jaarplan 2006 aan de orde, in september lag het accent op de voorbereiding van het Beleidsplan Op 12 december werd vooral gefocust op de harmonisatie van het ex-dac-personeel en de actualisering van het regulier personeel. De jaarlijkse personeelsuitstap vond plaats op vrijdag 8 september en ging naar Namen en Gembloux. In de voormiddag was er de keuze tussen een bezoek aan het vernieuwde Félicien Ropsmuseum of de wijngroothandel Grafé Lecocq. Na een lunch in het Casino van Namen ging het in de namiddag naar Gembloux, met een bezoek aan de Landbouwfaculteit en aan de Jardin des Hommes, beter bekend als de Jardin des légumes oubliés. Er werd afgesloten met een avondmaal in het restaurant Château de Namur Overleg en samenwerking Met de drie andere erkende archief- en documentatiecentra op basis van maatschappelijk-filosofische stromingen (ADVN, Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis, Liberaal Archief, cf. decreet van 19 juli 2002) wordt frequent en intens overleg gepleegd, o.a. over de gezamenlijke projecten: ODIS (zie verder), Politiek Personeel Provincie Antwerpen, Archiefbank Vlaanderen (zie hieronder) en ten slotte de cursusreeks Hoera, een jubileum?! en het nieuwe project Diepgang, twee samenwerkingsprojecten met de provincie Vlaams-Brabant (zie resp. 4.6 en 3.2.6). Op diverse niveaus participeert KADOC aan advies- en overlegorganen m.b.t. de ontwikkelingen in het erfgoedlandschap in Vlaanderen, o.a. binnen het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC) - waar de KADOC-directeur lid is van de Raad van Bestuur, de VVBAD (secties Archief en Wetenschappelijke Bibliotheken) en in diverse adviescommissies van de Vlaamse Gemeenschap of van organisaties die centraal staan in het nieuwe erfgoedbeleid, zoals het Vlaams Centrum voor Volkscultuur (VCV) en Culturele Biografie Vlaanderen (CBV). Daarnaast is er ook regelmatig overleg in diverse vormen (soms structureel, soms ad hoc) met instellingen als het CVAa (Centrum Vlaamse Architectuurarchieven) en Resonant-Centrum voor Vlaams Muzikaal Erfgoed. Op regionaal vlak wordt actief meegewerkt in het kader van de Stuurgroep Erfgoedcel Leuven, de Erfgoedraad Leuven en het BRAK (Overlegforum Archivarissen Vlaams-Brabant). KADOC was nauw betrokken bij de werking van het Forum Kerkelijke Archieven Vlaanderen (FoKAV) in de schoot van het CRKC. De aanwezigheid van KADOC vertegenwoordigers in de Raad van Bestuur van het CRKC en in de Stuurgroep van het FoKAV staat borg voor een sterke band tussen beide instellingen die in heel wat dossiers samenwerken. Verschillende KADOC-medewerkers, o.a. afdelingshoofd Archief Godfried Kwanten, zijn ook regelmatige sprekers op de FoKAV-studiedagen. We vermelden ook nog het Interfacultair Centrum voor Agrarische Geschiedenis (ICAG-K.U.Leuven, waarvan de KADOC-directeur voorzitter is) en het Centrum voor Agrarische Geschiedenis (CAG, waar de KADOC-directeur lid is van de Raad van Beheer). 4

6 In het kader van de vertegenwoordiging van de K.U.Leuven in de Raad van Bestuur van het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur is de directeur ook van nabij betrokken bij de uitwerking van het toekomstproject Parkabdij. De werkgroep Masterplan stond in voor de definitieve redactie van het Masterplan en volgde nauwgezet de realisatie ervan op, evenals het Converting Sacred Spaces -project. Ook de verdere uitwerking van het inhoudelijke concept van het toekomstige Museum Religieuze Kunst Vlaanderen werd opgevolgd Huisvesting en infrastructuur In 2006 werd het nieuwe depot KADOC II volledig ingeschakeld in de erfgoedwerking van het centrum. De periode van proefdraaien is daarmee nagenoeg afgesloten. In de loop van het jaar werd enkele malen massaal archief- en bibliotheekmateriaal overgebracht vanuit de hulpdepots in Lovenjoel en Bierbeek. Die verhuisoperatie zal in het voorjaar 2007 worden afgerond. De overgebrachte volumes werden in de daartoe speciaal ingerichte verwerkingsruimten van KADOC II geselecteerd en rudimentair toegankelijk gemaakt. Voor het bibliotheekmateriaal bestond dit uit een doorgedreven triëring en een gerichte invoer. De archieven - het ging vooral om omvangrijke organisatiearchieven - werden na een grondige selectie via plaatsingslijsten ontsloten. Die operaties deden het uiteindelijk te bewaren erfgoedvolume aanzienlijk slinken en werkten een belangrijk deel van de verwerkingsachterstand weg. In 2006 belandden nieuw aangeboden erfgoedgehelen doorgaans onmiddellijk in KADOC II. De grotere bestanden werden meestal daar geselecteerd, beschreven en bewaard. Kleinere bestanden of gehelen die een meer diepgaande ontsluiting vergen, werden tijdelijk overgebracht naar de Vlamingenstraat. Gecatalogiseerde publicaties blijven daar bewaard. Ontsloten archieven krijgen een definitieve bestemming in KADOC II Informatica LIAS Digitaal depot In het voorjaar van 2006 werd samen met de firma Ex Libris gezocht naar een oplossing om Digitool niet enkel te gebruiken als digitaal depot, maar ook om archieven te beschrijven. Hiervoor werd samengewerkt in een EAD-focusgroep [EAD staat voor Encoded Archival Description ]. Naast KADOC en Universiteitsarchief was ook de British Library vertegenwoordigd. Uiteindelijk bleek Ex Libris terug te schrikken voor de implicaties en besliste het inbouwen van een archiefbeschrijvingsmodule gebaseerd op EAD in Digitool stop te zetten. Parallel met de voorbereidingen en participatie aan de EAD-focusgroep werd heel wat studiewerk verricht: - over een mogelijke end user interface; - over de EAD-standaard en hoe deze in onze instelling zou kunnen worden geïmplementeerd; - over de workflow van de archivaris, ook in de digitale omgeving. In het kader van deze studie werden werkbezoeken gebracht aan het Nationaal Archief in Den Haag en aan de British Library, waar gelijkaardige projecten van start zijn gegaan. De beslissing van Ex Libris noopte ons tot het zoeken naar een andere oplossing voor het archiefbeschrijvingssysteem. Ondertussen werd er wel verder gewerkt aan de implementatie en configuratie van Digitool. Zo werd reeds een technische opleiding gevolgd en werden tests uitgevoerd met het importeren van EAD-objecten en de gedigitaliseerde affiches. Aansluitend bij deze problematiek participeerde KADOC ook actief in de Overleggroep Expertisecentra e-erfgoed van Culturele Biografie Vlaanderen Archiefbeschrijvingsproduct De rest van het jaar werd de focus gelegd op het zoeken naar een goed archiefbeschrijvingsproduct. Hiervoor werden de contacten met de commerciële leveranciers opnieuw opgenomen. Een uitgebreid requirementsdocument werd opgemaakt. Daarnaast werd ook een short list gemaakt van alle producten die potentieel een oplossing zouden kunnen bieden voor het beschrijven van archieven. Belangrijk uitgangspunt werd dat de producten: - op een flexibele en gestandaardiseerde manieren archieven kunnen beschrijven - er links kunnen worden gelegd met een digitaal depot (i.c. Digitool) - er links kunnen worden gelegd met authority databases.

7 jaarverslag 2006 Er werden 10 firma s gecontacteerd. Na een eerste contactname waren uiteindelijk zes producenten bereid hun product te komen voorstellen. Dit gebeurde in het najaar van Het eindrapport van de technische werkgroep wordt verwacht in het voorjaar van 2007, waarna kan worden overgaan tot de uiteindelijke keuze KADMIN De administratieve database evolueerde van versie 2.3. naar versie Een belangrijk nieuw element was de implementatie van de nieuwe werkprocessen n.a.v. de ingebruikname van KADOC II. De documenten ondergaan meerdere statusveranderingen, die nauwgezet in het administratief systeem moeten worden geregistreerd. Ten behoeve van de nieuwe werkprocessen werden eveneens de nodige controlehulpmiddelen geïmplementeerd. Er werd een code geschreven voor de automatische uitvoer van gegevens van KADMIN naar de KADOC-website. Voor het beheer van het pc-park werd een hulpscherm gecreëerd. Voortaan worden alle gegevens van de apparaten en een onderhoudsrapport opgeslagen in het administratief systeem. Ook voor de nieuwe procedure actuele documentatie (zie 2.2) werden aanpassingen in KADMIN uitgevoerd. Een belangrijke functionaliteit binnen KADMIN is de automatische verzending van s en brieven. Deze functionaliteit werd in sterke mate verbeterd. Er werden hulpmiddelen gemaakt om de verzendingen te controleren en aan te vullen. In functie van gebruikersvragen werden nieuwe sjablonen gecreëerd. De bestaande sjablonen werden aangepast. Tenslotte werd ook gewerkt aan een versie van KADMIN voor een nieuwere versie van Microsoft Access Website De website wordt voortdurend geactualiseerd en er is een begin gemaakt met de volledige vertaling van de website in het Engels en het Frans. Een belangrijk onderdeel van de website was en is de e-nieuwsbrief, die naar meer dan adressen wordt verstuurd. In 2006 was de e-nieuwsbrief goed voor meer dan pageviews. De website was in het afgelopen jaar goed voor meer dan pageviews. Voor het project European Forum on the History of Religious Institutes in the 19th and 20th Centuries werd de website verder onderhouden ( Er werden ook websites opgezet voor de projecten Grenzeloos boeiend ( en Vlaanderen en het Vaticaan ( Belangrijke nieuwe functionaliteit die aan de website werd toegevoegd was een thematisch overzicht van het op KADOC bewaarde erfgoed en de aanwinstenlijst van de bibliotheekafdeling Projectondersteuning De cel informatica ondersteunde de diverse op KADOC lopende projecten. Naast de dagelijkse ondersteuning (m.b.t. hard- en software) denkt de cel informatica ook mee na over de beste manier om aan dataverzameling te doen. Voor bepaalde projecten werden aparte modules geschreven. De cel geeft ook ondersteuning bij het maken van presentaties voor lezingen en colleges Systeembeheer Voor de actualisering van de hardware werd het investeringsprogramma verder gezet. De desktops werden verder gestandaardiseerd met Windows XP als besturingssysteem, de nodige Office-programma s en de noodzakelijke beveiligingsprogramma s. Een ftp-server werd rechtgetrokken om een eenvoudige overdracht van digitale bestanden met externe gebruikers te verzekeren. De gevolgde procedures werden uitgeschreven. De KADOC-informaticus volgde de ontwikkelingen van de informatietechnologie aan de K.U.Leuven door zijn aanwezigheid in de vergaderingen van de K.U.Leuvensysteemadministrators en de Linux-Sambagroep. De verwerkingsruimtes in KADOC II werden uitgerust met een aantal pc s die de verwerking van het erfgoed moeten ondersteunen. KADOC II werd ook aangesloten op het KADOC-netwerk, waardoor de toegang naar de databanken is verzekerd Digitalisering Het digitaliseringprogramma werd verder gezet. Het inscannen van de affichecollectie bleef een speerpunt. Een tweede en voorlaatste fase werd afgerond. Eind 2006 waren meer dan beelden van affiches beschikbaar. Kleinere formaten (tot A2) werden in huis verwerkt, vnl. door de inzet van jobstudenten. De grotere formaten werden uitbesteed. Een deelproject beoogde de digitalisering van de beperkte, maar rijke collectie bedevaartvaantjes. Een reeks affiches en de collectie bedevaartvaantjes werden gelinkt met de Aleph-beschrijving. Ook werden de eerste tests uitgevoerd voor de invoer van de affiches in het op te zetten digitaal depot. 6

8 2. Erfgoed In 2006 werden 649 schenkingen en bewaargevingen van erfgoedgehelen geregistreerd (in 2005 waren er dat 606). 103 daarvan bevatten archiefmateriaal, 472 boeken, 89 tijdschriften en 88 audiovisueel materiaal Preservatie Preservatie is in een bewaarinstelling een permanente factor van aandacht en zorg. Vanuit hun functie als bewaarbibliotheek en archief streven de erfgoedafdelingen ernaar om steeds de best geschikte exemplaren in de best mogelijke omstandigheden in de bewaarcollectie op te nemen. Hierbij wordt zowel aandacht besteed aan de fysieke staat van het stuk (papiersoort, graad van verzuring, beschadiging), aan boekhistorische aspecten (boekband, omslagwikkel, volkseditie of luxe-editie) als aan de herkomst (opdrachten). In sommige gevallen wordt een publicatie dubbel bijgehouden. Het vergelijken van nieuwe aanwinsten met het magazijnexemplaar is toevertrouwd aan een vrijwilliger. In 2006 werden 380 exemplaren vergeleken met het bewaarexemplaar en konden zo n 130 titels vervangen worden door een beter exemplaar Actuele documentatie Algemeen Een nieuwe werkprocedure voor de opvolging en verwerking van de actuele publicaties en het nakijken van de lopende periodieken werd uitgewerkt en op punt gesteld. Uitgeverijen De opvolging van de lopende contacten met de uitgeverijen voor de actuele publicaties werd gecontinueerd. De uitgaven van Acco, Averbode, Brepols, Carmelitana, Davidsfonds, Garant, Halewijn, Kerk en Wereld, Lannoo, Licap, Muurkranten, Peeters, Pelckmans, Uitgeverij P, Pelckmans, Van Halewyck, Vlaamse Bijbelstichting worden regelmatig opgevolgd. Ocassioneel worden losse publicaties aangevraagd bij Houtekiet, Standaard, De Boeck en Epo. Opsporen en aanvragen losse publicaties Via de excerptie van lopende tijdschriften, folders, aankondigingen en websites worden losse publicaties en grijze literatuur zoveel mogelijk opgespoord en aangevraagd. Digitale periodieken Het opsporen en verwerven van digitale periodieken werd voortgezet. De catalogisering en de ter beschikkingstelling via Aleph werd gestart. Op dit ogenblik komen er ca. 250 digitale tijdschriften lopend toe, regionale en lokale edities meegeteld zijn dat er meer dan 500. Speciale aandacht wordt besteed aan het maken van overeenkomsten met de organisaties voor het bewaren van een digitale kopie van periodieken die in zeer veel edities verschijnen (bv. lokale edities CD&V- Direct, regionale edities Visie, Kerk en Leven). Speciale aandacht werd in 2006 besteed aan het op punt stellen van het beheer van de collectie lopende periodieken, meer bepaald het opvragen van ontbrekende jaargangen Prospecties Inzake systematische prospecties lag de nadruk in 2006 op de sector van het katholiek onderwijs. Er werden werkbezoeken gebracht aan het Vlaams Secretariaat voor het Katholiek Onderwijs (VSKO) en alle grote verbonden. Hieruit vloeiden omvangrijke archiefoverdrachten voort van VSKO, VVKBaO (basisonderwijs), VVKSO (secundair onderwijs), VVKHO (hoger onderwijs), VVKBuO (buitengewoon onderwijs), Pedagogisch Bureau, Dienst Internaten, Dienst Inrichtende Machten. Tegelijk werden de bijhorende tijdschriften en publicatiereeksen aangevuld. Daarnaast werden werkbezoeken gebracht aan of contacten gelegd met Caritas International, Mijarc World en Mijarc Europe, KAV, ACW-Mechelen, ACW-Antwerpen, Gezinsbond, Scoutsarchief, Wereldmediahuis, Charles- Louis van Arenberg, KLJ, Triptiek, M.J. Delanghe, Paul Debaere, KVLV, NVKVV, TOGS, Katholiek Beurzenfonds Afrikanen, VKW (+ afdelingen), Opus Dei, Don Boscocentrale. Gebaseerd op de Beleidsnota Collectievorming (zie Jaarverslag 2005) werd voor de verschillende thematische velden het organisatieveld waarop KADOC zich voor prospecties richt gedetailleerd in kaart gebracht. De prioriteiten inzake prospecties voor de volgende beleidsperiode werden in een nota vastgelegd. Uit de contacten met Leo De Keersmaecker groeide een projectgroep rond de problematiek van het Vlaams erfgoed in Noord-Amerika (VS en Canada). Naast KADOC nemen ADVN en de stichting Vlamingen in de Wereld (VIW) hieraan deel. De bedoeling is om het Vlaams erfgoed in Noord-Amerika in kaart te brengen en te zoeken naar bewaaroplossingen. De werkgroep kwam verschillende malen samen en maakte vooral werk van een projectaanvraag.

9 jaarverslag Archief Verwerving KADOC kende in 2006 een aangroei van 1503 strekkende meter archief. Voor het tweede jaar op rij ligt dit cijfer beduidend hoger dan de gemiddelde aangroei van archieven gedurende de laatste 15 jaar (jaarlijks ca strekkende meter). Het is moeilijk voorspelbaar of het hier om een trend gaat en of die forse aangroei ook de komende jaren zal aanhouden. Mogelijk hangt het grote volume van overdrachten samen met de ingebruikname van KADOC II. De binnengekomen archiefbestanden zijn mooi verdeeld over de verschillende themavelden van KADOC. Omvangrijke en waardevolle gehelen kwamen binnen vanuit de verbonden van het katholieke onderwijs in de Guimardstraat (VSKO, VVKBaO, VVKSO, VVKBuO, VVKHO, Dienst Internaten, Dienst Inrichtende Machten). Ook ACW (en deelorganisaties) en UNIZO (en deelorganisaties) droegen, zowel op het nationale als op het regionale niveau, grote bestanden over. De sector van de archieven van de religieuze instituten, van de missies en van de kunstenaarsateliers werd met enkele mooie aanwinsten verrijkt. Ook enkele nieuwe sociale bewegingen droegen hun archief over (Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud, Vredeseilanden). Verscheidene van deze bestanden bevatten een waardevolle collectie audiovisuele documentatie. Kerk en religie Archief Marialegioen Herent-Leuven Archief Ommegangcomité Kalfort en parochiale ploeg Kalfort Collectie Rik Uytterhoeven (met audiovisuele documentatie) Archief Internationale Federatie van Gehuwde Priesters Archief Phil Bosmans (aanvulling) Religieuze instituten Archief Annonciaden van Berchem Archieven Clarissen Dendermonde, Nieuwpoort, Ieper en Lier Archief Xaverianen Belgische Provincie (met audiovisuele documentatie) Missionering, interreligieuze en interculturele contacten Archief Katholiek Beurzenfonds voor Afrikanen Archief vzw Avimo Archief Frans Bontinck Archief Jozef Herpels (aanvulling) Archief Leo De Keersmaecker (Vlamingen in de Wereld) Archief Wereldwijd Archief Rik en Mieke Schodts Religie, culturele identiteit en kunst Archief orgelbouwer Pels-D Hondt (aanvulling) Archief Michiel Leenknegt (aanvulling) Archief Jozef Bossaert (met audiovisuele documentatie) Archief Nationaal Vlaams Kristelijk Toneelverbond (aanvullingen) (met audiovisuele documentatie) Archief Camille Ganton-Defoin (aanvulling) Archief Andries Van den Abeele (aanvulling) Media en cultuurspreiding Collectie Bernard Henry (met audiovisuele documentatie) Archief UNDA-SIGNIS Archief Davidsfonds (aanvulling) (met audiovisuele documentatie) Archief FEDEKAM (aanvulling) Archief Maria De Leebeeck en archief Raf J. Renard Archief René Bodson (aanvulling) Intermediaire structuren Archief Markant (aanvulling) Archief Wereldverbond van de Arbeid (aanvulling) (met audiovisuele documentatie) Archief VKW-Oost-Vlaanderen Archief KAV-West-Vlaanderen Archief Staf Matthyssen (aanvulling) Archief Willy Peirens Archief Arco (aanvulling) Archief NVKVV (aanvulling) Archief Pax Christi (aanvulling) Archief Leo Bogman Archief Fons Margot (aanvulling) Archief Adolph Uyttenhove Archief ACW (aanvulling) Archief Vakantiegenoegens (aanvulling) Archief Wereldsolidariteit (aanvulling) Archief ACW-Leuven (aanvulling) (met audiovisuele documentatie) Archief KWB-Limburg (aanvulling) Archief KAV-Oost-Vlaanderen (aanvulling) Archief KWB-Oost-Vlaanderen (aanvulling) Archief ACW-Antwerpen (aanvulling) Archief UNIZO-Leuven (aanvulling) Archief Marcel De Prins (aanvulling) Archief KVLV (aanvulling) Archief UNIZO-Oost-Vlaanderen (aanvulling) Archief Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud (met audiovisuele documentatie) Archief Vredeseilanden (aanvulling) (met audiovisuele documentatie) Sociale realiteiten, welzijn Collectie Louis Vandevelde (huishoudboekjes) Archief KVG-Oost-Vlaanderen Archief familie van Outryve d Ydewalle (aanvulling) Archief Caritas International Archief TOGS Archief KVG (aanvulling) Archief HOPE (European Hospital and Healthcare Federation)

10 Jeugd, opvoeding, onderwijs, wetenschap Archief KOCB (aanvulling) Archief SISR Archief KLJ (aanvulling) (met audiovisuele documentatie) Archief VSKO (aanvulling) Archief VVKBaO (aanvulling) Archief VVKSO (aanvulling) Archief VVKBuO Archief VVKHO Archief Dienst Internaten van het VSKO Archief Dienst Inrichtende Machten van het VSKO Archief André De Wolf (VSKO) Archief JECE en JECI (aanvulling) Politiek, ideologie, verzuiling Archief Leo Tindemans (aanvulling) Archief Michiel Debackere Archief Eric Suy Archief Christenen voor het Socialisme (aanvulling) Archief Luc Versteylen Verwerking In 2006 kon KADOC, o.a. door het inschakelen van een tijdelijke kracht, een inhaalbeweging in de verwerking van de audiovisuele documentatie realiseren. In eerste instantie werd werk gemaakt van het via plaatsingslijsten ontsluiten van de fotocollecties. Hier moet vooral het afronden van de ontsluiting van de fotocollectie van de Sint-Lucasscholen worden vermeld. Naast het studentenwerk, het didactische en documentaire materiaal bieden vooral de vele dossiers op plaatsnaam en op naam van uitvoerder iconografisch interessant materiaal, vaak teruggaand tot de 19de eeuw. Ook de collectie begijnhofdocumentatie van Rik Uytterhoeven is een van de uitschieters. Naast een 100- tal boeken omvat de collectie prentbriefkaarten over begijnhoven in België en Nederland. Daarnaast werden de collecties van ACW Aalst- Oudenaarde (foto ), ACW Sint-Niklaas (foto s), August Boschmans (archief), Benedictinessen Hekelgem (foto s en kledij), Bressers (foto s) Centrale Belgische Diamantbewerkers (foto s), CM Eeklo (foto s), CM Leuven (foto s), CMBV-Oost-Vlaanderen (foto s), Katholiek Beurzenfonds voor Afrikanen (foto s), Missio (foto s), NCMV Brussel- Halle-Vilvoorde (foto s), Nico Vandenhoudt (tekeningen), Rik Uytterhoeven (prentkaarten begijnhoven), SBB (foto s), Sint-Lucasscholen (foto s), Sint-Michielsdomein Hasselt (foto s) en Xaverianen (Belgische Provincie) (foto s) verwerkt. In totaal gaat het hier om zo n 20m, ontsloten via plaatsingslijsten en 429 stuksgewijs ontsloten items. Begin 2006 werd de module statisch beeld van het nieuwe bibliotheeksysteem operationeel. Naast een aantal kleinere collecties werd de hoofdmoot van de invoer gevormd door de affiches van het Nationaal Vlaams Kristelijk Toneelverbond. Bedoeling was om de opgelopen achterstand in de verwerking van de affichecollectie in de loop van 2006 in te halen. Dit bleek evenwel niet haalbaar. De module statisch beeld kende een moeilijke opstartperiode, maar zou in de loop van 2007 op kruissnelheid moeten komen. Ook de andere modules, en vooral deze van bewegend beeld, zouden in de loop van 2007 operationeel moeten zijn (zie ). Naast de invoer van nieuwe records (1355 items) werd vooral in de tweede helft van het jaar aandacht besteed aan het vormelijk én inhoudelijk nazicht van de KADOCcataloog records werden vanuit deze optiek aan een extra onderhoudsbeurt onderworpen en aangepast aan de nieuwe datamodellen. Daarnaast werd ook de volledige collectie vaantjes (777 stuks) en collectie prenten (593) nagekeken en de achterstand bijgewerkt. Verder werd, in samenwerking met de afdeling Publieke Diensten en Informatica, werk gemaakt van het digitaliseren van de collectie. De volledige collectie vaantjes en prenten is ingescand, de affichecollectie zal in de loop van het voorjaar 2007 volledig online beschikbaar zijn. Van het manipuleren van de stukken bij het inscannen werd eveneens gebruik gemaakt om de materiële toestand van de stukken te controleren en de nodige conservatiemaatregelen te treffen. Preservatie is immers nog altijd een hoofddoelstelling. In 2006 werd van het binnenkomende archief 957 strekkende meter - goed voor 64 % van de totale archiefinstroom in dat jaar - ontsloten via diverse toegangen (plaatsingslijsten of inventarissen) (zie onder ). Er werden ook een grote inspanning geleverd om archieven - goed voor 1235 strekkende meter - te ontsluiten die al vóór 2006 toekwamen (zie onder ) Die ontsluiting gebeurde in de nasleep van de verhuizing van grote, onverwerkte bestanden vanuit de hulpdepots in Bierbeek en Lovenjoel naar KADOC II. Verscheidene van die onverwerkte bestanden werden bij die gelegenheid rudimentair ontsloten en verpakt en zij kregen een plaatsje in de compactusrekken van KADOC II. Het gaat hier vooral om grote bestanden afkomstig van de Belgische Boerenbond, om omvangrijke atelierarchieven, om archieven van enkele ACWen CM-verbonden en om het archief van het Wereldverbond van de Arbeid. Deze inhaalbeweging inzake ontsluiting werd mee ondersteund door de inschakeling van enkele jobstudenten. In totaal werden 2192 strekkende meter archief toegankelijk gemaakt ( en samen).

11 jaarverslag Ontsloten archieven die in 2006 binnenkwamen Kerk en religie Archief Marialegioen Herent-Leuven Archief Ommegangcomité Kalfort en parochiale ploeg Kalfort Collectie Rik Uytterhoeven Archief Internationale Federatie van Gehuwde Priesters Archief Phil Bosmans (aanvulling) Religieuze instituten Archieven Clarissen Dendermonde, Nieuwpoort, Ieper en Lier Archief Xaverianen Belgische Provincie Missionering, interreligieuze en interculturele contacten Archief vzw Avimo Collectie glasplaten scheutisten Archief Frans Bontinck Archief Jozef Herpels (aanvulling) Archief Wereldwijd Archief Rik en Mieke Schodts Religie, culturele identiteit en kunst Archief Michiel Leenknegt (aanvulling) Archief Nationaal Vlaams Kristelijk Toneelverbond (aanvullingen) Archief Camille Ganton-Defoin (aanvulling) Media en cultuurspreiding Archief Davidsfonds (aanvulling) Archief FEDEKAM (aanvulling) Archief Maria De Leebeeck en archief Raf J. Renard Archief René Bodson (aanvulling) Intermediaire structuren Archief Markant (aanvulling) Archief Wereldverbond van de Arbeid (aanvulling) Archief VKW-Oost-Vlaanderen Archief Staf Matthyssen (aanvulling) Archief Willy Peirens Archief Arco (aanvulling) Archief NVKVV (aanvulling) Archief Pax Christi (aanvulling) Archief Fons Margot (aanvulling) Archief Adolph Uyttenhove Archief ACW (aanvulling) Archief Vakantiegenoegens (aanvulling) Archief ACW-Leuven (aanvulling) Archief KAV-Oost-Vlaanderen (aanvulling) Archief KAV-Brugge Archief KWB-Oost-Vlaanderen (aanvulling) Archief ACW-Antwerpen (aanvulling) Archief Marcel De Prins (aanvulling) Archief KVLV (aanvulling) Archief UNIZO-Oost-Vlaanderen (aanvulling) Archief Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud Sociale realiteiten, welzijn Collectie Louis Vandevelde (huishoudboekjes) Archief familie van Outryve d Ydewalle (aanvulling) Archief Caritas International Archief HOPE (European Hospital and Healthcare Federation) Jeugd, opvoeding, onderwijs, wetenschap Archief KOCB (aanvulling) Archief SISR Archief KLJ (aanvulling) Archief VSKO (aanvulling) Archief VVKSO (aanvulling) Archief VVKBuO Archief VVKHO Archief Dienst Internaten van het VSKO Archief Dienst Inrichtende Machten van het VSKO Archief André De Wolf (VSKO) Archief JECE en JECI (aanvulling) Politiek, ideologie, verzuiling Archief Michiel Debackere Archief Eric Suy Archief Christenen voor het Socialisme (aanvulling) Archief Luc Versteylen Vóór 2006 overgedragen archieven die in het afgelopen jaar werden ontsloten Archief Michiel Leenknegt Archief Willy Dierick (aanvulling) Archief Alfons Margot (aanvulling) Archief Sint-Lucas Gent (plannen Mortier, Geirnaert en Verhaegen) Archief Dobbelaere-Crickx-DelodderArchief Davidsfonds (aanvullingen) Archief Guido De Schryver (met audiovisuele documentatie) Archief Centrale Belgische Diamantbewerkers (met audiovisuele documentatie) Archief CM-Eeklo (met audiovisuele documentatie) Archief CM-Turnhout Archief KAV-Leuven Archief Centrale voor Studie- en Beroepsoriëntering (CSBO)/Vrije CLB-Koepel (aanvulling) Archief Vlaamse Federatie voor Hoeve- en Plattelandstoerisme (VFHP) Archief Centrale Bestuurs- en Adviesorganen van de Belgische Boerenbond (aanvulling) (met audiovisuele documentatie) Archief Cultuurdienst van de Belgische Boerenbond Archief Organisatiediensten van de Belgische Boerenbond (aanvullingen) Archief Bietensyndicaten (Belgische Boerenbond) (aanvulling) Archief dienst Public Relations van de Belgische Boerenbond (aanvulling) Archief SBB Archief Belgische Boerenbond provincie Limburg 10

12 Archief Belgische Boerenbond Oostkantons Archief Belgische Boerenbond-Provinciale Landbouwkamers Archief Belgische Boerenbond Herverzekeringsmaatschappijen Archief Belgische Boerenbond SCOK Archief Belgische Boerenbond Kriterion Archief Boekhouding AVEVE Archief Jef Snaet (aanvulling) Archief Gelovige Gezinsgroepen (aanvulling) Archief Nationaal Christelijk Middenstandsverbond (NCMV)/Unie van Zelfstandige Ondernemers (Unizo) (aanvulling, o.a. dossiers Kris Peeters) (met audiovisuele documentatie) Archief Pedagogisch Bureau van het NSKO/VSKO (aanvulling) Archief Wereldvakverbond van Onderwijspersoneel (WVOP) Archief CM-Leuven Archief Roger Beirnaert Archief Algemeen Syndicaat der Geneesheren van België (aanvulling) Archief Jos De Saeger (aanvulling) Archief Albert De Vleeschauwer (aanvulling) Archief CD&V-fractie in het Vlaams Parlement (aanvulling) Archief Broederlijk Delen (Animatiedienst) Archief Katholieke Jeugdraad (KJR) (aanvulling) Archief Nationaal Christelijk Middenstandsverbond (NCMV)-gewest Brussel-Halle-Vilvoorde Archief ACW-arrondissement Aalst (aanvulling) Archief ACW-arrondissement Oudenaarde Archief ACW-regio Zuid-Oost-Vlaanderen Archief Ziekenzorg (aanvulling) Archief Gasthuiszusters-Augustinessen van Brussel (met audiovisuele documentatie) Archief Staf Vermeulen (Kerk in Nood-Oostpriesterhulp) Archief Antoon Van Bijnen Archief Jozef Calbrecht Archief Jozef Chabert (aanvulling) Archief Wederzijds Hulpbetoon Archief Antoon Rubbens Archief Davidsfonds gouw Antwerpen Archief Davidsfonds gouw West-Vlaanderen Archief Vormingsinstituut voor Begeleiding van Gehandicapten (VIBEG) Archief Verbond van Voorzieningen voor Jeugd- en Gehandicaptenzorg (VIGBJ-VVJG)/Vlaams Welzijnsverbond Archief, plannen en tekeningen van dom Constantinus Bosschaerts en van de Oblaten van de Stichting Vita et Pax werden tijdelijk bij KADOC in bewaring gegeven. Hun ontsluiting en verpakking werd in 2006 afgerond Projecten Ontsluiting archief, audiovisuele en museale collectie Klein Seminarie-Berthoutinstituut Mechelen De ontsluiting van dit historisch waardevolle schoolarchief met wortels tot diep in de 19de eeuw gebeurt ter plaatse door een vrijwilliger-oudleraar. KADOC zorgt voor de begeleiding en ondersteuning van alle aspecten van de archiefzorg (ontsluiting en beschrijving, verpakking en plaatsing). In 2006 werd een archiefschema uitgewerkt, nadat alle archivalische eenheden een beschrijving kregen Globale inventarisatie archief en archiefbibliotheek Vlaamse Minderbroeders Sint-Truiden KADOC detacheert een personeelslid (50%) voor de globale inventarisatie van het archief en de archiefbibliotheek van de Vlaamse minderbroeders te Sint-Truiden. Hiertoe worden eerst de bestaande inventarissen, lijsten en catalogi aangevuld, geoptimaliseerd en gecentraliseerd. Daaruit zal een globaal structuurschema (met aansluitend daarbij de ontsluitingsinstrumenten) resulteren van het archivalisch-documentair bezit van de Vlaamse minderbroeders te Sint-Truiden. Via die inventarisatieopdracht krijgt de projectmedewerker inzicht in structuur en inhoud van archief en archiefbibliotheek Globale inventarisering en de formulering van aanbevelingen inzake de toekomst van het archief en de bibliotheek Ursulinen O.-L.-V.-Waver Dit tijdelijke project behelst de redactie van een werkdocument dat een beknopt overzicht biedt van de belangrijkste erfgoedbestanddelen die zich in de schoot van de congregatie (moederhuis, scholen, huizen) bevinden. Per onderdeel wordt informatie verzameld over omvang, periode, ontsluiting en aard. Per archiefbestanddeel worden ook aanbevelingen geformuleerd over de toekomstige bestemming en het toekomstige beheer Project Documentair erfgoed Provincie Antwerpen Het afdelingshoofd archief begeleidde vanaf februari 2005 als extern deskundige het project Registratie van het documentair erfgoed bij lokale erfgoedhouders in de provincie Antwerpen. Dit project is een initiatief van de provincie Antwerpen en wordt uitgevoerd door drie projectmedewerkers in dienst van de Heemkunde Gouw Antwerpen vzw. Basis van het project vormt een grootschalige en grondige enquête bij lokale erfgoedhouders naar hun archivalisch-documentair bezit. De resultaten van de bevraging kregen hun neerslag in een tweedelige publicatie (voorgesteld op 18 maart tijdens een studiedag Verborgen schatten. Project registratie van het documentair erfgoed bij lokale 11

13 jaarverslag 2006 erfgoedhouders in de provincie Antwerpen ), in een eigen projectwebsite en in de invoer van de gegevens in Archiefbank Vlaanderen. De adviesverlening betrof zowel de inhoud en aanpak van de bevraging, als de inhoud en presentatie van de drie eindproducten Archiefbank Vlaanderen (ABV) Archiefbank Vlaanderen ging in 2003 van start om een grote leemte op te vullen in het Vlaamse erfgoedveld, namelijk het ontbreken van een overzicht van private archieven. In het kader van het Archiefdecreet (19 juli 2002) vertrouwde de Vlaamse Gemeenschap de ontwikkeling en het beheer van Archiefbank toe aan vier privaatrechtelijke archief- en documentatiecentra: ADVN, Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis, KADOC-K.U.Leuven en Liberaal Archief. Het project realiseert een geautomatiseerd register van het Vlaamse private archivalische erfgoed en wil zo bijdragen aan de bescherming en wetenschappelijke valorisatie ervan. Archiefbank steunt op een open en collectief samenwerkingsverband, waarin de archief- en brede erfgoedsector betrokken wordt. De informatie over de archieven wordt opgeslagen en ter beschikking gesteld in een relationele webdatabank. KADOC-K.U.Leuven staat in voor de hosting en het onderhoud van test- en productieserver, de backupprocedures en de synchronisaties vanuit andere databanken. In 2006 werd werk gemaakt van een aantal technische aanpassingen. De wijziging in de structuur van de authority records werd afgerond, waardoor het mogelijk is online links te leggen naar externe databanken. Een volledig nieuwe contextgebaseerde Helpfunctie werd geïmplementeerd, met veel aandacht voor de gebruiksvriendelijkheid van de invoerapplicatie. Omdat de nood zich liet voelen de invoer voldoende kwalitatief te kunnen opvolgen werd een beheersmodule gecreëerd die toelaat om de historiek per steekkaart op te vragen, lijsten van nieuwe en/of gewijzigde records en statistieken te genereren. Met het oog op de update van de gegevens over de bewaarplaatsen, waarvoor Archiefbank een overeenkomst heeft met VVBAD, werd deelgenomen aan de werkgroep die de nieuwe Vlabidoc-online voorbereidt. Eind december 2006 bevatte de databank archiefsteekkaarten, waarvan er consulteerbaar zijn via de publiekscatalogus. Er zijn archieven geregistreerd van 540 verschillende bewaarplaatsen. Ca. 100 personen beschikken over een login en paswoord dat toegang verschaft tot de invoerapplicatie, die uitgerust is met een fijnmazig security systeem en toezichthouderschap over de records. De actieve prospectie op diverse terreinen werd voortgezet. In 2006 droeg vooral de opvolging van een aantal grote dossiers de aandacht weg. Gesprekken werden gevoerd met het Algemeen Rijksarchief, het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij (SOMA), het AMVC-Letterenhuis, het Stadsarchief Antwerpen en het thema-archief Resonant. Waar mogelijk werd de eenmalige input van gegevens en/of de synchronisatie van de betreffende databanken technisch geanalyseerd en voorbereid. De systematische prospectie naar private archieven in de gemeente- en stadsarchieven werd afgerond. Daarnaast volgen de medewerkers van Archiefbank zo goed mogelijk de lopende projecten inzake regionale en thematische archievenoverzichten op. De gegevensinvoer staat onder toezicht van de Archiefbankmedewerkers en wordt indien nodig bijgestuurd. De bewaking van de kwaliteit van de ingevoerde gegevens wordt, naarmate de databank groeit, een steeds belangrijker opdracht. Vanaf 2006 werd in toenemende mate aandacht besteed aan de update van de ingevoerde gegevens, en een hercontactname met participanten die al eerder invoerden, maar de invoer om diverse redenen nog niet konden afwerken. Archiefbank fungeert dankzij de intensieve begeleiding en opleiding van participanten steeds meer als expertisecentrum voor iedereen die private archieven beheert. De medewerkers kennen het veld goed en breiden hun netwerken gestaag uit. De vele vragen die de medewerkers bereiken, geven aan dat zij daarmee in een behoefte voorzien. De heemkundige sector werd door Archiefbank onder meer benaderd- in het kader van het project Pro Memorie van Heemkunde Vlaanderen - via de organisatie van drie workshops waarbij opleiding voor de invoer in Archiefbank werd gegeven. Archiefbank was tevens betrokken bij de begeleiding van het Project inventarisatie en registratie van documentair erfgoed bij lokale erfgoedhouders in de provincie Antwerpen, dat werd afgerond in het voorjaar van Alle verzamelde gegevens over het erfgoed van de heemkundige verenigingen in de provincie Antwerpen zijn geregistreerd in Archiefbank. De voor 2007 geplande studiedagen voor de museumsector werden samen met Culturele Biografie Vlaanderen voorbereid. Inzake publiekswerking ontwikkelden de medewerkers van Archiefbank een op participatie gerichte communicatiestrategie. Er werd gestart met de verspreiding van een digitale Nieuwsflash waarin onder meer interessante archieven in de kijker worden gezet, of participanten hun werking en collectie kunnen voorstellen. Om particulieren beter te bereiken werd gezocht naar meer structurele samenwerking met de Erfgoedcellen. Daarnaast werd een media-actie voorbereid in culturele tijdschriften en websites voor senioren. Aan de opmaak van het stappenplan voor Archiefbank werd in de tweede jaarhelft veel aandacht 12

14 besteed. Een aantal perspectieven en knelpunten binnen het project werden gepresenteerd op de Adviesraad die plaatsvond op 21 maart 2006 in het kader van de ledenvergadering van de archiefsectie van de VVBAD. In het najaar volgde dan een enquête gericht naar invoerders en gebruikers van de publiekscataloog Bibliotheek Algemeen 2006 was voor de bibliotheekafdeling in grote mate een logistiek jaar. Naast de ingebruikname van het nieuwe erfgoeddepot met de hieraan gekoppelde verhuis en rationalisering van de onverwerkte voorraden, was 2006 een jaar met een uitzonderlijk grote instroom van erfgoed, waardoor zowel op KADOC zelf als op verplaatsing grote selectieoperaties moesten worden doorgevoerd waarbij de hele afdelingsploeg was betrokken. Dank zij een aantal tijdelijke projecten kon vooruitgang worden geboekt in de verwerking, vooral met betrekking tot de actuele publicaties, de kernpublicaties van de grote maatschappelijke organisaties en van een aantal religieuze instituten (Scheut, Witte Paters). Bij de verwerking van de tijdschriftencollectie zijn opnieuw belangrijke stappen gezet: 1 het tijdschriftenbezit is geautomatiseerd, 2 de tijdschriftencollectie is bijna volledig in de onderzoeksdatabank ODIS geïntegreerd en 3 voor het eerst werden digitale periodieken gecatalogiseerd en via de KADOC-website ter beschikking gesteld. Ondanks de grote instroom blijft het gericht streven naar volledigheid in de collectievorming een belangrijk aandachtspunt voor een bewaarbibliotheek. De procedures met betrekking tot de actuele publicaties en de lopende tijdschriften zijn geactualiseerd. Bij het opsporen van hiaten in de kerncollectie van maatschappelijke organisaties werden in het kader van de prospectieactiviteiten belangrijke inspanningen geleverd. Automatisering met het oog op het stapsgewijs realiseren van de e-library blijft een belangrijke actielijn in de werking van de erfgoedafdeling bibliotheek. In opvolging van de succesvolle conversie naar Aleph in 2005 werd een aantal nieuwe datamodellen geïmplementeerd (o.a. datamodel voor de beschrijving van e-bronnen). Sinds 2006 zijn de aanwinstenlijsten beschikbaar op de KADOC-website en er zijn stappen gezet in de richting van een koppeling van de bibliotheekcataloog Aleph met de onderzoeksdatabase ODIS. Tenslotte zijn er ook qua netwerking beloftevolle stappen gezet. De participatie van KADOC aan de werkgroep Collectievorming binnen de K.U.Leuven en de goedkeuring van het leerboekenproject door de Vlaamse Gemeenschap (zie ) openen interessante perspectieven met betrekking tot een rationeler beheer van de middelen en een efficiëntere, gebruiksvriendelijke en geïntegreerde terbeschikkingstelling van deelcollecties aan het publiek. Mogelijk kunnen er op termijn ook bredere collectieafspraken worden gemaakt tussen de Vlaamse erfgoedinstellingen Infrastructuur Twee grote uitdagingen zijn in 2006 gerealiseerd. Met de succesvolle conversie naar het geavanceerde bibliotheeksysteem Aleph en de ingebruikname van het nieuwe erfgoedmagazijn KADOC II - met daaraan gekoppeld de herinrichting van de bestaande magazijnruimte in KADOC I - zijn belangrijke doelstellingen uit het voorbije Jaarplan gerealiseerd. De ingebruikname van het nieuwe erfgoeddepot vertoonde voor de werking van de bibliotheekafdeling bibliotheek drie aspecten. 1 Herinrichting bestaande magazijnruimte Bij de bouw van het nieuwe erfgoeddepot is beslist om de bewaarbibliotheek integraal in het oude erfgoeddepot (KADOC I) te handhaven. In 2006 is veel tijd besteed aan de herinrichting van de bestaande magazijnruimte. Het interne verhuisplan voor KADOC I is volgens plan uitgevoerd. De tijdschriftencollectie is herplaatst en er is geopteerd voor een standaardopstelling van de rekken. Het resultaat van deze arbeidsintensieve operatie is een efficiënt en rationeel ingerichte erfgoedruimte, met de nodige groeiruimte voor de toekomst. 2 Verhuizen en rationaliseren van de onverwerkte voorraden Een tweede aspect van de verhuisoperatie binnen de bibliotheekafdeling had betrekking op het rationaliseren en verhuizen van de onverwerkte voorraden die tot hiertoe in twee externe opvangdepots waren opgeslagen. Volgende taken dienden te gebeuren: selectie en herbestemming, in sommige gevallen herverpakken en herstapelen, verhuis naar het nieuwe erfgoedmagazijn, nakijken in de catalogus op bezit, verwerken van de prioriteiten, herschatten van de onverwerkte voorraden, beleidsopties in verband met beheer en tijdelijke opslag van de overblijvende onverwerkte voorraden. In 2006 ging de arbeidstijd van 1 van de 3,4 VTE reguliere eenheden naar selectie (zie ook onder 2.5.3). Deze acties gebeurden door het reguliere personeel van de afdeling dat de selectiecriteria vlot toepast. Voor het herverpakken, herstapelen, mee verhuizen en nakijken van een deel van de onverwerkte voorraad boeken op bezit zijn in 2006 twee jobstudenten aangeworven. Dank zij de tijdelijke aanwerving van een extra catalograaf (8 maanden) konden de actuele publicaties en de 13

15 jaarverslag 2006 kernpublicaties van de maatschappelijke organisaties onmiddellijk worden verwerkt. Voor de verdere aanpak en verwerking van de onverwerkte voorraden is een interne beleidsnota opgesteld, met het oog op de voorbereiding van het Jaarplan 2007 en het Beleidsplan In totaal zijn 108 paletten (ca volumes) naar het nieuwe erfgoeddepot verhuisd, ca boeken op bezit nagekeken, ca boeken uit de onverwerkte voorraad gecatalogiseerd en hebben ca boeken en tijdschriften een herbestemming gekregen. 3 Optimaliseren van de werkprocessen Dank zij de investeringen in een nieuw erfgoeddepot met aangepaste verwerkingsruimtes verlopen de arbeidsprocessen op een efficiëntere manier. Het nakijken van boeken op bezit gebeurt in de nieuwe verwerkingsruimte. Voor de verwerking van aanvullingen op de tijdschriften zijn nieuwe werkprocedures uitgetest Verwerving Het proactieve beleid dat in het kader van de prospectieactiviteiten is uitgezet met betrekking tot de actuele publicaties en kernpublicaties van maatschappelijke organisaties is verder gezet. Het behoort immers tot de kerntaak van een bewaarbibliotheek om volledigheid na te streven in haar bewaarcollecties. In 2006 is het proactieve verwervingsbeleid vooral toegespitst op de lopende tijdschriften. Er is een intensieve mail- en correspondentiecampagne gevoerd met als bedoeling de leemtes in de collectie op te vullen. Bij tijdschriften die niet meer lopend op het centrum toekwamen, is contact opgenomen met de redacties, met het oog op het herstarten van het gratis abonnement. In de marge van deze contacten is nuttige informatie verzameld over eventuele stopzetting, samensmelting met andere tijdschriften en/of voortzetting als digitale publicatie. De herevaluatie van het abonnementenbestand heeft geleid tot een opmerkelijke verschuiving. Voortaan komen nog 935 tijdschriften lopend op het Centrum toe: 510 titels verschijnen op papier, 425 in digitale vorm Verwerving: groeiende informatiestroom De instroom was in 2006 uitzonderlijk groot. In totaal zijn ca volumes boeken en tijdschriften ter selectie aan het Centrum aangeboden. De arbeidstijd van één voltijdse eenheid is in 2006 besteed aan selectie en verwerving. Om de instroom onder controle te houden, worden selectieoperaties zoveel mogelijk in situ georganiseerd. Hierdoor konden arbeidsintensieve inpak- en herpakoperaties worden vermeden en konden alleen de voor KADOC relevante boeken en tijdschriften worden geselecteerd. Bij dergelijke selectieoperaties in situ waren in 2006 ca volumes en tijdschriften betrokken. Ze hadden betrekking op de federale onderwijsbibliotheek (in bezit van Stadsbibliotheek Antwerpen), bij de Broeders van de Christelijke Scholen (Dilbeek en Kortrijk), de Augustijnen in Leuven, de Zwartzusters in Lier en in de Centrale Bibliotheek van de K.U.Leuven, waar een deel van het religieuze fonds naar KADOC wordt afgeleid. De uitzonderlijk grote instroom moet ook in verband worden gebracht met de ingebruikname van het nieuwe erfgoeddepot en de reductie van de onverwerkte voorraden in de tijdelijke erfgoeddepots. Hierdoor was er zowel vanuit de archiefafdeling als vanuit de bibliotheekafdeling een extra aanvoer van te selecteren materiaal. Ten slotte moet worden gewezen op de voordelen van de nieuwe infrastructuur. Sinds de ingebruikname van het erfgoeddepot en de verwerkingsruimte kan de lopende instroom adequater worden gekwantificeerd. Met uitzondering van de instroom van december (ca. 16%) werd de reguliere instroom (ca volumes) onmiddellijk geselecteerd. Ca boeken werden in de catalogus nagekeken op bezit, wat een netto aangroei van de onverwerkte voorraad boeken opleverde van ca volumes Efficiënter voorraadbeheer De rationelere organisatie als gevolg van de ingebruikname van het nieuwe erfgoeddepot heeft ook geleid tot een efficiënter voorraadbeheer. Instroom en uitstroom kunnen adequater worden gekwantificeerd en beheerd. In de marge van de verhuisoperatie is de onverwerkte voorraad per erfgoedcategorie herbekeken en opnieuw geëvalueerd. Er is een interne beheersnota opgemaakt met betrekking tot de onverwerkte voorraden boeken en tijdschriften en dit in voorbereiding op de planning voor de volgende jaren (Jaarplan 2007 en Beleidsplan ). Hieruit blijkt dat het probleem van de onverwerkte voorraden tot een personeelsprobleem kan worden gereduceerd. Dat is al aan bod gekomen in het Beleidsplan dat per 15 februari 2007 werd ingediend Verwerking Kwaliteitsvol, resultaats- en onderzoeksgericht Bij de verwerking van de boeken is dank zij een aantal tijdelijke projecten belangrijke vooruitgang geboekt. Er werden in totaal 5010 monografieën gecatalogiseerd (3069 in 2005). In de eerste plaats ging de aandacht naar de actuele publicaties. In de lijn van de inspanningen die worden gedaan om de actuele publicaties te vervolledigen, is tijdelijk een catalograaf aangeworven (voor 8 maanden) 14

16 voor de verwerking van de achterstand. In totaal werden 1845 actuele publicaties verwerkt. Verder werd ook aandacht besteed aan de kernpublicaties van de grote maatschappelijke organisaties en de religieuze instituten. Via een tweede tijdelijk project kon een aantal opmerkelijke etnografische collecties in inlandse Afrikaanse talen worden ontsloten (Witte Paters: 261 titels en Scheutisten: 331 titels). Verder ging de aandacht naar monografieën die via archief- en substantiële bibliotheekoverdrachten in bezit van het Centrum kwamen. Zo werd uit de archiefbibliotheek van Missio (131 titels) en uit de federale onderwijsbibliotheek (688 titels) een substantieel aantal kernmonografieën gecatalogiseerd. Tenslotte was de onderzoeksgerichte ontsluiting van de jaar- en activiteitsverslagen (KX2) via de onderzoeksdatabank ODIS een belangrijk aandachtspunt bij de verwerking (550 titels in ODIS, 261 titels in Aleph). Bij de verwerking van de tijdschriften zijn vijf belangrijke doelstellingen uit het Jaarplan 2006 gerealiseerd: 1 het bezitsbeheer is geautomatiseerd, 2 de review van de tijdschriftencollectie in de nieuwe databank is afgerond, 3 het beheer van de lopende tijdschriften is geoptimaliseerd, 4 er is een inhaalbeweging gerealiseerd met betrekking tot de onderzoeksgerichte ontsluiting van de tijdschriften in de onderszoeksdatabank ODIS en 5 de catalogisering van de digitale tijdschriften is op kruissnelheid gebracht. Bovendien zijn bij de reguliere verwerking van de tijdschriften 299 nieuwe titels gecatalogiseerd en 145 aanvullingen op bestaande titels gerealiseerd. Bij de verwerking lag het accent op de digitale publicaties en op kerntijdschriften gekoppeld aan archiefoverdrachten en/of substantiële bibliotheekoverdrachten Tijdschriftencollectie: optimaliseren van ontsluiting en beheer In de lijn van de doelstellingen die in het Jaarplan 2006 waren geformuleerd, is de bezitsinformatie van de tijdschriften volledig in de geautomatiseerde databank geïntegreerd, wat zowel voor de gebruiker als voor de interne verwerking een grote vooruitgang is. Dit houdt in dat het gedetailleerde bezit van de tijdschrifttitels die op dit ogenblik op KADOC worden bewaard, voortaan online, via de OPAC, raadpleegbaar is door iedere internet gebruiker en/of potentiële bewaargever. Bij selectieoperaties en bij de verwerking van aanvullingen levert deze integratie van het bezit in de geautomatiseerde cataloog belangrijke tijdswinst op. De arbeidsintensieve operatie is uitgevoerd tijdens de zomermaanden met de hulp van drie jobstudenten. In totaal werd het bezit van de 8891 steekkaarten in het daartoe bestemde Aleph-holding record ingevoerd. In 2005 was dit al met een testpakket van 1200 steekkaarten gebeurd. In de marge van deze operatie is ook de volledige review van de tijdschriftencollectie gerealiseerd, die noodzakelijk was na de conversie en de uitwerking van een nieuw datamodel voor de tijdschriften. Zo werden historische begin- en einddata toegevoegd en aantal MC-tags (008, 006, 310) in orde gebracht. In het Jaarplan van 2006 was de manuele datamassage van de tijdschriftenrecords opgevat als een stappenplan, waarvan 1/3 zou worden gerealiseerd. In de marge van de input van het bezitsbeheer is de operatie in 2006 zo goed als volledig afgerond. KADOC is hiermee de eerste instelling binnen het LIBIS-netwerk die de manuele datamassage van alle tijdschriftrecords heeft gerealiseerd. Verder werd het beheer van de lopende tijdschriften herzien. Er is een volledige review doorgevoerd van het pakket tijdschriften dat niet meer lopend op het centrum toekwam (een 500 titels in totaal), hetzij omdat de publicatie gestopt was, hetzij omdat het tijdschrift voortaan in digitale vorm verschijnt. Deze arbeidsintensieve operatie zal in 2007 verder worden afgerond. De procedures met betrekking tot het administratieve beheer van de collectie lopende tijdschriften zijn vereenvoudigd. Dank zij een tijdelijk project is in 2006 een grote inspanning geleverd met betrekking tot het retroactief inbrengen van de tijdschriften in de ODIS-databank. Bij deze onderzoeksgerichte ontsluiting wordt de volledige historiek van het tijdschrift gereconstrueerd, met aandacht voor alle titelvarianten of variaties inzake uitgever. Er worden relaties gelegd naar eindredacteurs, relevante medewerkers, verantwoordelijke uitgevers en organisaties. In totaal werden 1836 nieuwe tijdschriftrecords in de databank ingebracht en nog eens 315 bestaande records aangevuld of gewijzigd Catalografie van digitale bronnen Een belangrijke realisatie van het afgelopen jaar was de catalografie van de digitale tijdschriften. Hoewel het nieuwe beschrijvingsformaat voor de digitale bronnen nog niet volledig operationeel was, zijn - anticiperend op dit datamodel en in overleg met de hoofdcatalograaf van het netwerk - alle nationale e-publicaties die tot hiertoe op KADOC waren geharvest, ontsloten en op een digitale manier ter beschikking gesteld van de gebruiker. De e-bronnen worden per jaargang samengevoegd en gearchiveerd. Ze worden opgeslagen in een generiek formaat in een tijdelijke bewaaromgeving, in afwachting van de realisatie van het e-magazijn (zie LIAS, 1.5.1). Vanuit de catalogus wordt een link gelegd naar het digitale document in de bewaaromgeving, zodat het digitale document online raadpleegbaar is voor de gebruiker. Het bezit van de digitale tijdschriften wordt beheerd in het Aleph-record, op exemplaarniveau. 15

17 jaarverslag 2006 De digitale tijdschriften (425 titels) zullen beheerd worden zoals de collectie lopende tijdschriften. Jaarlijks zal de collectie worden afgesloten en gebonden, nadat een inspanning is gedaan om de collectie te vervolledigen. Er zijn afspraken gemaakt met de uitgevers van de digitale bronnen met betrekking tot het regelmatig doorsturen van de tijdschriften. Verder is een handleiding opgesteld met betrekking tot het archiveren en catalogiseren van de digitale tijdschriften op KADOC. Deze handleiding zal in 2007 verder worden uitgewerkt voor digitale congres- en jaarverslagen en voor digitale thesissen KX-collectie: dubbele ontsluiting In 2006 lag bij de verwerking van de KX-collectie het accent op de terbeschikkingstelling van de collectie jaar- en activiteitsverslagen in de onderzoeksdatabank ODIS. Zoals vooropgesteld zijn 550 nieuwe titels in de relationele onderzoeksdatabank ODIS geïntegreerd. De operatie zal in 2007 worden afgerond. Naast de systematische integratie van de KX-collectie in de onderzoeksdatabank ODIS, is de stapsgewijze integratie van de kerncollectie congressen, jaarverslagen, programma s en jaarboeken in de geautomatiseerde cataloog Aleph een prioriteit bij de verwerking. De hoofdbronnen werden verder ontsloten en aansluitend op de onderzoeksactiviteiten van het Centrum werden de congres- en jaarverslagen rond grens- en seizoensarbeid en rond dokters en vrije beroepen in de geautomatiseerde cataloog geïntegreerd, wat resulteerde in 261 nieuwe titelbeschrijvingen in Aleph Dubbelen Uit de bevraging die in het najaar is uitgevoerd bij de stakeholders van KADOC, blijkt dat de lijst van dubbelen erg wordt geapprecieerd. In 2006 zijn drie lijsten opgesteld en verspreid. In totaal kregen een 3600-tal boeken op die manier een zinvolle herbestemming Automatisering De conversie naar een geavanceerd en toekomstgericht bibliotheeksysteem creëerde een aantal nieuwe mogelijkheden die vooral de publiekswerking ten goede kwamen en bracht ook een aantal nieuwe uitdagingen met zich mee, die vooral betrekking hadden op de implementatie van nieuwe datamodellen en op de datamassage. Met het oog op een geïntegreerde terbeschikkingstelling van de verschillende erfgoedcategorieën aan de gebruiker zijn in 2006 een aantal belangrijke beslissingen genomen, vooral in verband met de koppeling van de bibliotheekcataloog Aleph met de authority- en onderzoeksdatabank ODIS Nieuwe functionaliteiten Het optimaal benutten van nieuwe mogelijkheden die het geavanceerde bibliotheeksysteem Aleph biedt, was een belangrijk aandachtspunt. Via het gebruik van de nieuwe Aleph-functionaliteit Linkbuilder en de in de bibliotheekwereld veel gebruikte CCL-query s (zoekopdrachten geformuleerd in Common Command Language) /konden gerichte onderdelen uit de bibliotheekcataloog online aan de gebruiker ter beschikking worden gesteld. Vooral in de /e-nieuwsbrief/ van KADOC werd deze functionaliteit frequent benut. Via deze nieuwe functionaliteiten konden voor het eerst aanwinstenlijsten via de KADOC-website beschikbaar worden gesteld voor het publiek. Het is de bedoeling om deze diensten blijvend aan de gebruikers ter beschikking te stellen, /o.a. via de KADOC-website. De trigger functie, die in het najaar in testversie werd gelanceerd, laat een eenvoudiger en efficiëntere communicatie op recordniveau toe binnen de cataloog. Voor het grote bibliotheeknetwerk waarin KADOC functioneert, de context van de shared cataloguing en de uitdagingen rond het gedecentraliseerde catalogusonderhoud die zich aandienen, is dit een belangrijke meerwaarde Implementatie van nieuwe datamodellen In de loop van het jaar werden vanuit de Werkgroep Catalografie diverse nieuwe datamodellen ter beschikking gesteld van de catalografen. Van belang voor de KADOC-bibliotheekafdeling waren: de datamodellen basiscatalografie (bibliografisch record en holding record), serials, analytische catalografie (themanummers, individuele afleveringen van jaarboeken en jaarverslagen). Voor de audiovisuele afdeling waren vooral de datamodellen voor statisch en bewegend beeld van belang. Via lidmaatschap van de werkgroepen catalografie, periodieken, eindgebruikers, bewegend en statisch beeld participeerde KADOC constructief aan de totstandkoming van deze datamodellen (zie verwerking Audiovisuele documentatie). De interne communicatie rond de nieuwe datamodellen en de catalografische afspraken hierrond verliepen via de afdelingsvergaderingen, waar gerichte Alephworkshops werden georganiseerd. Er is systematisch overleg met de verantwoordelijke van de audiovisuele documentatie rond regelgeving en consistente invoer van gegevens. Met het oog op het gemeenschappelijke catalogusonderhoud dat na de conversie en de ingrijpende samenvoeging van systeembestand en lokaal bestand op stapel staat, is dit overleg van cruciaal belang. Er zijn ook aanzetten gegeven voor een KADOChandleiding waarin de adequate toepassing van de datamodellen in de KADOC-context gedetailleerd zal worden beschreven. 16

18 Datamassage De geautomatiseerde en instellingsgerichte aanpassing van de records (datamassage) die door het LIBIS-net team voor 2006 in het vooruitzicht was gesteld, is niet gerealiseerd als gevolg van de conversieproblematiek waarmee het informaticateam, door de toetreding van de talrijke nieuwe partners tot het netwerk, wordt geconfronteerd. Wat wel gerealiseerd is, zijn alle voorbereidingen die op KADOC konden gebeuren: de analyse van de KADOC-records (er is een nota met de desiderata van KADOC bezorgd aan LIBIS-net) en de manuele aanpassing van de records waar nodig. De manuele datamassage is zo goed als afgerond voor de tijdschriftrecords en zal in 2007 worden aangepakt voor de congressen, jaarverslagen en activiteitsverslagen (zie ). Via de Adviesraad van LIBIS-net, waarvan KADOC deel uitmaakt, zullen we proberen om de instellingsgerichte datamassage voor 2007 opnieuw op de agenda te plaatsen Project pedagogische collecties In 2006 is in samenwerking met de Vakgroep Pedagogiek van de Universiteit Gent, de Stadsbibliotheek Antwerpen, de Stedelijke Musea Ieper en het Archief- en Documentatiecentrum voor Historische Pedagogiek van de K.U.Leuven een project uitgewerkt met betrekking tot de ontsluiting en het online ter beschikking stelling van leerboekencollecties in Vlaanderen. Het project is van start gegaan in juni 2006 en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een online databank van leerboeken in Vlaanderen en de ontsluiting van belangrijke leerboekencollecties ( ). KADOC zal in 2007 een inspanning doen om zijn leerboeken catechese via dit project te ontsluiten. Via de werkgroep catalografie zal een datamodel voor de leerboeken worden ontwikkeld en vanuit de begeleidingscommissie van het project zal KADOC advies verlenen rond technische mogelijkheden inzake ontsluiting en terbeschikkingstelling Netwerking Vanuit de bibliotheekafdeling participeert KADOC constructief aan diverse netwerken, zoals de VRB (Vereniging van Religieuze Bibliothecarissen), waarvan het afdelingshoofd Bibliotheek bestuurslid is, of het landenoverschrijdend overlegplatform voor beheerders van bewaarcollecties van kinderboeken, dat vanuit de Koninklijke Bibliotheek van Den Haag wordt gecoördineerd. Zoals vermeld wordt binnen de bestaande communicatiekanalen van LIBIS-net ook constructief overleg gepleegd met de diverse Leuvense en niet- Leuvense partners van het bibliotheeknetwerk. Dit gebeurde o.a. via de reeds vermelde werkgroepen, de LIBIS-net adviesraad en de gebruikersdag, die in 2006 in de Hogeschool van Oostende doorging. Met Resonant, het Centrum voor Vlaams Muzikaal Erfgoed, is het voorbije jaar intensief overleg gepleegd rond de mogelijke samenwerking bij de verwerking en terbeschikkingstelling van de liturgische collectie van KADOC. Er is ook advies verleend bij het nemen van opties rond databankopbouw, keuze van catalogi, integratiemogelijkheden voor digitale documenten, met tot hiertoe nog weinig concrete resultaten Netwerking en overleg rond verwerving; collectieafspraken Zoals geformuleerd in de interne Beleidsnota rond Collectievorming (2005) is het de bedoeling om de collectiecriteria van KADOC af te stemmen op de criteria die in andere bewaarinstellingen van kracht zijn. Overleg rond collectievorming kan leiden tot betere afspraken zodat het collectiebeheer op een rationelere en efficiëntere manier kan gebeuren. 17

19 jaarverslag Onderzoek en publicaties 3.1. Algemeen Als interfacultair centrum van de K.U.Leuven is KADOC uitgegroeid tot een multidisciplinair onderzoekscentrum van nationaal en zelfs internationaal belang. Het Centrum ontwikkelt daarbij een eigen onderzoeksagenda. KADOC creëert, draagt en participeert in onderzoeksnetwerken, speelt in op onderzoekstendensen, specifieke vragen en heuristische noden van wetenschappelijke eenheden en individuele vorsers. Het Centrum creëert ruimte voor expertise-uitwisseling, dit o.m. dankzij de aanwezigheid van senior-onderzoekers, bursalen en research fellows. Het Centrum ontwikkelt een brede waaier aan facilitaire diensten inzake onderzoek en projectondersteuning. KADOC stimuleert en ondersteunt onderzoek door derden, maar onderneemt ook eigen, veelal collectieve onderzoeksprojecten, die begeleid werden door daartoe opgerichte onderzoekscommissies en werkgroepen. Die ontwikkelen vernieuwende vraagstellingen en methodieken, geven vorm aan collectieve wetenschappelijke onderzoeksprojecten en realiseren ook concrete eindproducten (syntheses, mengelwerken enzovoort). Het KADOC-onderzoek wordt gekenmerkt door een kritische wetenschappelijke ingesteldheid, multidisciplinariteit, innovatie- en resultaatgerichtheid, openheid voor nieuwe onderzoeksvragen en -partners en een internationale oriëntering. Het huidige niveau van de KADOConderzoekswerking en zijn internationale uitstraling zijn te danken aan geduldige investeringen over een zeer lange termijn (meer dan 30 jaar). KADOC hecht veel belang aan de communicatie met de Vlaamse en internationale wetenschappelijke gemeenschap. Signalementen van interessante erfgoedbestand(del)en en hun onderzoekspotentieel worden ruim verspreid, o.m. via de website, de KADOC- Nieuwsbrief, de e-nieuwsbrief, de jaarverslagen, lezingen en artikels. Het Centrum verleent nagenoeg jaarlijks ondersteuning bij de organisatie van seminarieoefeningen voor studenten, vooral van de departementen en vakgroepen Moderne Geschiedenis van Vlaamse en Franstalige universiteiten Onderzoeksbijeenkomsten KADOC vervult een belangrijke functie als wetenschappelijke agora, enerzijds dankzij zijn structurele verankering binnen de K.U.Leuven als interfacultair centrum van de groep Humane Wetenschappen 1, anderzijds doordat steeds meer collega s van andere universiteiten constructief samenwerken met het Centrum. KADOC organiseert op regelmatige basis internationale en comparatieve colloquia, workshops, symposia en seminaries. Opnieuw spelen de activiteiten van de hierboven vermelde onderzoekscommissies en werkgroepen hierbij een belangrijke sturende rol. De handelingen van deze wetenschappelijke bijeenkomsten worden ook meestal gepubliceerd. Ze versterken bovendien de wetenschappelijke netwerking vanuit het Centrum en resulteren vaak in de totstandkoming van een stabiele onderzoekscommissie of -gemeenschap met perspectieven op middellange en lange termijn. In 2006 vonden volgende onderzoeksbijeenkomsten plaats: - De workshop Missiology, Science and Modernity. Interaction and Comparison of Protestants and Catholics , Rome, 1-4 maart Het colloquium Refiguring Modernism. Jacques Maritain s Neo-Thomist Aesthetics and European Modernist Art Circles during the Interwar Period, Leuven, mei Het colloquium Making a New World? Constructing and Appropriating Modern Communities in the Interwar Period, Leuven, 9-10 juni Het internationaal colloquium in honorem Emiel Lamberts Wereldvisie en wereldwijsheid. Wisselwerkingen tussen levensbeschouwing, ideologie en strategie, , Leuven november Het internationaal colloquium Vier eeuwen jezuïeten te Brussel, Brussel, Paleis der Academiën, november Sinds 2001 organiseert KADOC ook de multidisciplinaire seminariecyclus Religie en Samenleving, , met minimum vier bijeenkomsten per academiejaar. Telkens wordt een binnen- of buitenlandse onderzoeker uitgenodigd om een stelling uit zijn lopend onderzoek voor te leggen, die niet alleen historisch, maar ook interdisciplinair relevant is. Vooraf wordt aan alle ingeschreven deelnemers een discussietekst bezorgd. Doelgroep zijn onderzoekers van binnen en buiten het universitaire milieu. Ook in 2006 vonden vier bijeenkomsten plaats. - Op 30 maart organiseerde KADOC een studiedag over Religiegeschiedenis in Nederland, België en Duitstalig Europa. Sprekers waren o.m. Joris van Eijnatten en Fred van Lieburg (VU Amsterdam), Marit Monteiro (Radbouduniversiteit Nijmegen), Wilhelm Damberg 1 Samenstelling van de Wetenschappelijke Commissie van KADOC, zie bijlage 1. 18

20 (Universität Bochum), André Tihon (FUSL, Brussel) en Jan De Maeyer (KADOC-K.U.Leuven). De sprekers maakten een stand van zaken op van de religiegeschiedenis in de betrokken ruimte en tekenden onderzoeksperspectieven uit. - Op 27 april volgde een seminarie van prof. Abigail Green (Brasenose College, University of Oxford) over Proto-Nationalism or Religious Internationalism? Transnational Jewish Solidarity in the Nineteenth Century, dit in samenwerking met het Centre interdisciplinaire d Etude des Religions et de la Laïcité, Université Libre de Bruxelles (ULB). - Op 26 oktober behandelde Ewa Klekot (Warsaw University) het onderwerp Image of the Sacred Heart of Jesus as the Crucial Element of Visual Identity of Modern Catholicism. Haar uiteenzetting focuste op de geschiedenis van de H.-Hartdevotie en de wijze waarop die zijn weerslag vond (en vindt) in de iconografie. - Op 7 december mocht KADOC prof. Olaf Blaschke (Universität Trier) verwelkomen. Hij gaf een uiteenzetting met als titel Secularisation or the Revival of Confessionalism: The Second Confessional Age Blaschke betwist de wijze waarop de negentiende eeuw algemeen wordt voorgesteld als een burgerlijk tijdvak. Hij wees op de opmerkelijke herleving van het religieuze leven in die periode, een symptoom van wat door hem wordt bestempeld als een hernieuwde confessionalisering van de samenleving Doctorale proefschriften KADOC biedt sinds vele jaren ook inhoudelijke begeleiding en vanzelfsprekend documentaire ondersteuning aan doctorale proefschriften die tot stand worden gebracht binnen en buiten de K.U.Leuven, voornamelijk in de wetenschapsdomeinen Geschiedenis, Kunstgeschiedenis en Politieke Wetenschappen. In 2006 werden binnen KADOC volgende doctoraten voorbereid: - Missionering en architectuur in Belgisch Congo ( ). Identiteits(re)constructie tussen cultuuroverdracht en dialoog (Bram Cleys) - Missiology, Science and Apostolic Policy, (An Vandenberghe) - De Limburgse mijnkathedralen: een kunsthistorisch en cultuurhistorisch onderzoek (Patrik Jaspers) - Op het snijvlak van geografie en missionering. Het dilemma in lokale terreinstudie als bijdrage aan een koloniale wetenschap of moderne missiestrategie, (Dirk Van Overmeire) - Negentiende-eeuwse vrouwelijke religieuzen en hun congregaties: een groepsportret (Kristien Suenens) - De Sint-Lucasscholen en de ontwikkeling van de christelijke kunst, (Wilfried Wouters) Wetenschappelijke netwerken Als interfacultair centrum van de K.U.Leuven wordt de werking ondersteund door de academische overheid en door alle faculteiten van de Groep Humane Wetenschappen. De Wetenschappelijke Commissie van KADOC telt ook enkele leden van buiten die Groep. Mede hierdoor is KADOC ingebed in tal van academische netwerken. Die worden bovendien in belangrijke mate door het Centrum zelf gedragen. Tot de belangrijkste behoren: - de internationale (door het FWO erkende) wetenschappelijke Onderzoeksgemeenschap Cultural Identities, World Views and Architecture in Western-Europe , waarvan KADOC initiator en coördinator is, beëindigde in 2006 haar werkzaamheden. - de internationale Stuurgroep van het project European Forum for the Research on Religious Institutes in Europe (Relins-Europe), waarvan KADOC initiator en onthaalinstelling is; - het project The Dynamics of Religious Reform in Church, State and Society in Northern Europe, c c waaraan KADOC participeert en waar directeur Jan De Maeyer lid is van de stuurgroep; - de groeiende contacten met ReLiC, het Centre for (Dutch) Religious History en de Vrije Universiteit Amsterdam; - de vernieuwde aloude contacten met de Radbouduniversiteit Nijmegen en het Katholiek Documentatiecentrum Centrum (KDC) verbonden aan diezelfde universiteit. Er wordt regelmatig overlegd met professor Marit Monteiro, titularis van de leerstoel Geschiedenis van het Nederlands katholicisme (Faculteit der Letteren); - het samenwerkingsverband, geïnitieerd door KADOC met het oog op de vorming van een International Master in Research on Religion, Culture and Society in Europe (1750-), in het kader van het Erasmus Mundusprogramma van de Europese Gemeenschap. - het netwerk Education et religion (UCL, Lille III) waaraan KADOC participeert; - de internationale KADOC-seminariecyclus Religie en Samenleving, , met een tweejaarlijkse studiedag in samenwerking met het Nederlandse Katholiek Documentatiecentrum (KDC); - de internationale expertengroep van het Onderzoekssteunpunt en Databank Intermediaire Structuren in Vlaanderen, 19de-20ste eeuw (ODIS); Samenwerkingsverbanden Verder werkte KADOC tijdens het afgelopen jaar ook mee in tal van andere productieve samenwerkingsverbanden, instellingen, onderzoeksprojecten en -groepen, dit zowel in binnen- als buitenland. We vermelden o.m. - het redactiecomité van de Revue d histoire ecclésiastique ; 19