CRVa: werk in uitvoering Samantha Castano, projectmedewerker CRVa

Transcriptie

1 CRVa: werk in uitvoering Samantha Castano, projectmedewerker CRVa Centraal Register Vormgevingsarchieven Het Centraal Register Vormgevingsarchieven (CRVa) is een onderzoeksinstrument dat zowel externe als interne doeleinden dient. Voor extern gebruik is het een zoekinstrument voor alle geïnteresseerden naar het bestaan, de inhoud en de verblijfplaats van een vormgevingsarchief. Intern dient het CRVa als onderzoeksinstrument voor documentatie, onderzoek en signaleringen van bedreigde archieven. Via het CRVa kan een overzicht worden verkregen van archieven die nog niet ondergebracht zijn bij erfgoedbeherende instellingen. Daarnaast kan je aan de hand van het CRVa een overzicht van de verspreiding en concentratie van vormgevingsarchieven krijgen. Het CRVa is een instellingsoverschrijdend registratie systeem het CRVa bevat informatie over archieven die ondergebracht zijn bij verschillende erfgoedbeherende instellingen of bij particulieren. Waar mogelijk verwijst het CRVa naar de online inventaris van een archief. Masterplan Vormgevingsarchieven Het CRVa is onderdeel van het Masterplan Vormgevingsarchieven en is voor 100% gesubsidieerd door de Mondriaan Stichting. Naast het RKD, nemen het NAi en Premsela plaats in de Werkgroep Vormgevingsarchieven, die het Masterplan opstelde. Het CRVa raadpleegt voor advies en ruggespraak tijdens haar werkzaamheden zowel de Werkgroep als de Adviescommissie. In het Masterplan Vormgevingsarchieven is bepaald dat 400 archieven van Nationaal Belang en Nationaal Belang en Internationale kwaliteit door het CRVa worden opgespoord en geregistreerd. Bij aanvang van de huidige projectfase waren er totaal 1700 namen van vormgevers en bedrijven opgenomen in de database, waarvan 40 archieven met een basisregistratie. Gedurende het project zal het aantal records toenemen. Dit komt door de opname van signaleringen en reacties uit het veld. Maar ook doordat een archief van een vormgever of bedrijf soms opgesplitst is over

2 meerdere erfgoedinstellingen: volgens de systematiek van het CRVa wordt dan voor elk archief een apart record aangemaakt. Totaal zal er in april 2011 van 400 van de belangrijkste archieven een basisregistratie gemaakt zijn. Informatie over een vormgevingsarchief wordt zowel op actieve als passieve wijze verzameld. De verzamelde of aangeboden informatie over het archief en de vormgever worden achtereenvolgens geregistreerd in het CRVa en in de biografische database van het RKD: RKDartists&. Vaak kan de locatie van het archief worden beschreven. Een archief kan zich op een particuliere verblijfplaats bevinden, bijvoorbeeld bij de erven van de vormgever. Of het archief is ondergebracht bij een openbare verblijfplaats, zoals een gemeentearchief. In het laatste geval is een archief vaak al ontsloten door middel van een inventaris of plaatsingslijst en kan er een verwijzing naar een online inventaris worden opgenomen. Inhoudelijke verbanden worden zichtbaar Door de informatie die verzameld wordt in het CRVa en RKDartists& worden er steeds meer inhoudelijke verbanden zichtbaar. In het CRVa worden inhoudelijke verbanden tussen vormgevingsarchieven zichtbaar zo krijgt de onderzoeker overzicht van archieven die gerelateerd of afgesplitst materiaal kunnen bevatten. Ook kunnen er in RKDartists& verbanden worden gelegd tussen vormgevers en bedrijven, worden de netwerken van een vormgever zichtbaar, krijgt men inzicht in fusies van bedrijven en meer. Bekijk bijvoorbeeld het record van Friso Kramer in het CRVa of de informatie over de Koninklijke Mosa B.V. in RKDartists&. Op basis van de verzamelde informatie in het CRVa kan ook een beeld gevormd worden van de landelijke spreiding en concentratie van vormgevingsarchieven in Nederland. Hierover volgt binnenkort meer informatie op de website van het CRVa ( Loketfunctie van het CRVa Steeds vaker vervult het CRVa ook een functie als loket voor het beantwoorden van publieksvragen. Daarnaast weet zowel het algemene publiek als het professionele veld het CRVa

3 steeds vaker te bereiken met signaleringen van vormgevingsarchieven. Ook geeft het CRVa meer en meer advies aan vormgevers over zelfarchivering en de onderbrenging van hun archief. Bij het verkennen van bestemmingen wordt het belang van vormgeving en de mogelijkheden die deze archieven bieden voor presentaties tegelijkertijd onder de aandacht gebracht bij erfgoedinstellingen. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd in overleg met de samenwerkende instanties uit de werkgroep en de adviesgroep. Tenslotte ontvangen wij met enige regelmaat, in samenwerking met de afdeling Archivalia van het RKD, erfgoedpartners om kennis uit te wisselen over de bewerking van vormgevingsarchieven. Technische ontwikkelingen Het CRVa is een databasesysteem in Adlib, door het RKD en in overleg met meerdere partijen aangepast naar de specifieke wensen en eisen van zo n register.. De standaarden Dublin Core, ISAD(G) en EAD zijn gebruikt om de metadata te beschrijven. En inhoudelijk steunt het CRVa op RKDartists& en de AAT-Ned. Het CRVa voert op dit moment een test uit voor de in gebruikname van de AAT-Ned in de trefwoordenlijsten van de velden soort archiefmateriaal en inhoudstypering. Hierbij worden zowel de definitie, het subject id en brede en nauwere termen uit de AAT-Ned overgenomen in de trefwoordenlijst van het CRVa. Door het opnemen van bredere en nauwere termen ontstaat er een hiërarchische structuur, die zoekacties in de trefwoordenlijsten stroomlijnt. Op dit moment zijn deze structuur en de definities nog beperkt zichtbaar in het online CRVa. Maar aan deze ontwikkeling wordt hard gewerkt. Een ander voordeel van de introductie van de AAT in het CRVa is dat vertalingen van de trefwoordenlijst via de AAT gemakkelijk te bereiken is op basis van de subject id. Die is immers gelijk aan de code voor dezelfde term in de Engelstalige versie van de AAT. De tweede ontwikkeling betreft de ingebruikname van het veld identificatiecode. Dit veld bevat de identificatiecode die aan een archief verbonden is. Het archief van Friso Kramer heeft bijvoorbeeld de identificatiecode NL-HaRKD Deze code is opgebouwd uit de ISIL

4 code en het archiefnummer. ISIL staat voor International Standard Identifier for Libraries and Related Organizations. Deze code is een ISO standaard en verwijst naar een archief, bibliotheek of andere erfgoedinstelling. De ISIL code is opgebouwd uit een vaste volgorde: land plaats instelling. Sinds ruim een jaar geeft het Nationaal Archief deze ISIL codes uit aan archiefinstellingen. Omdat binnen het CRVa archieven van meerdere instellingen worden weergegeven, is de identificatiecode een uitkomst om elke archiefregistratie een unieke code mee te geven. Hetzelfde archiefnummer kan binnen verschillende instellingen voorkomen. Maar de identificatiecode als geheel is uniek en biedt de mogelijkheid om eenduidig te verwijzen naar de herkomst van een archief. Binnen de standaard EAD wordt de identificatiecode gehanteerd als een eenduidige identiteitscode. In de toekomst kan deze standaard de aansluiting op gezamenlijke data- en infrastructuren bevorderen. Waardoor er meer verbanden kunnen worden gelegd, zowel binnen archieven als tussen archieven, bibliotheken en erfgoedinstellingen. Tenslotte vergroot de identificatiecode de digitale zichtbaarheid en vindbaarheid van onze informatie via online zoekmachines. Toekomst van het CRVa Andere ontwikkelingen die op termijn zullen worden doorgevoerd in het CRVa net als in de overige databases van het RKD - zijn de introductie van een Google-achtige zoekschil, een test van archiefgegevens-uitwisseling op basis van EAD en het beschikbaar stellen van een Engelse vertaling van de database, waarmee ook de internationale onderzoekers en geïnteresseerden gemakkelijker toegang krijgen tot Nederlandse vormgevingsarchieven. In het buitenland is immers veel belangstelling voor Dutch Design. Voorlopige resultaten Op dit moment kunnen al diverse resultaten vastgesteld worden die onder andere voortkomen uit de werkzaamheden van het CRVa. Zo ontstaat er op steeds grotere schaal samenwerking en concentratie: een groeiend aantal archiefinstellingen, musea en bibliotheken zetten zich

5 gezamenlijk in voor de onderbrenging en ontsluiting van het vormgevingserfgoed. Hierdoor worden archieven ontsloten en toegankelijk gemaakt voor onderzoek, publicaties en tentoonstellingen. Ook groeit de bewustwording van het belang van vormgevingsarchieven, zowel bij ontwerpers als bij erfgoedinstellingen. Ondanks deze resultaten is de noodzaak om vormgevingsarchieven onder te brengen nog steeds actueel: het CRVa zal zich hiervoor blijven inzetten opdat dit erfgoed niet verloren gaat. Tot slot is het CRVa het systeem dat is ontwikkeld voor de registratie van vormgevingsarchieven op zichzelf ook een product waarmee particuliere archieven op andere terreinen zouden kunnen worden ontsloten; bijvoorbeeld kunstenaarsarchieven of, waarom niet, de zorgsectorarchieven in kaart brengen?

6 CRVa: werk in uitvoering Samantha Castano MA, Projectmedewerker Vormgevingsarchieven / CRVa

7 Archief Friso Kramer

8 Archief Koninklijke Mosa B.V.

9 Het CRVa is voor extern gebruik een online onderzoeksinstrument voor alle geïnteresseerden. Het register informeert over het bestaan, de inhoud, de locatie en verwijst waar mogelijk naar online inventarissen. voor intern gebruik een instrument voor documentatie, onderzoek en geeft overzicht van archieven die nog niet ondergebracht zijn.

10 Masterplan Vormgevingsarchieven

11 Stand van zaken: 2/3 invoer Februari 2008 Totaal 1700 records Waarvan 40 basisregistraties NB en NBI April 2011 Toenemend aantal records, nu ca records Waarvan 400 basisregistraties NB en NBI

12 Registratiemethode ACTIEF: internet publicaties onderzoekers conservatoren archivarissen Adviescommissie PASSIEF: publiek loket CRVa signaleringen door collega s uit het veld particuliere verblijfplaatsen: registratiebezoek en -verslag openbare verblijfplaatsen: inventaris / voorlopige plaatsingslijst e.d.

13 Inhoudelijke verbanden zichtbaar door het CRVa Vormgevingsarchieven - CRVa Vormgevers en bedrijven - RKDartists& Landelijke spreiding en concentratie van vormgevingsarchieven

14 vormgevingsarchieven

15 (typo)grafische vormgevingsarchieven

16 sierraadvormgeving en edelsmeedkunst archieven

17 modevormgevingarchieven

18 Loket CRVa werkzaamheden Publieksvragen beantwoorden Signaleringen opnemen in het CRVa Advies over zelfarchivering en onderbrenging Bewustmaking van belang van zelfarchiveren Vormgeving onder de aandacht brengen van erfgoedinstellingen Verkennen van bestemmingen Delen van ervaring met bewerking van vormgevingsarchieven

19 Database Adlib Standaarden Technische aspecten Dublin Core Metadata Element Set (DC) General International Standard Archival Description (ISAD(g)) Encoded Archival Description (EAD) Inhoudelijke ontsluiting RKDartists& Art and Architecture Thesaurus (AAT-Ned)

20 CRVa ontwikkelt zich Test in gebruikname AAT-Ned Identificatiecode archiefinstellingen

21

22

23 Identificatiecode archiefinstellingen NL-HaRKD.0717 = archief Friso Kramer Identificatiecode bestaat uit: ISIL code (International Standard Identifier for Libraries and Related Organizations) en archiefnummer

24 Voordelen Identificatiecode Biedt de mogelijkheid om eenduidig te verwijzen naar de vindplaats van een archief. Bevordert het leggen van inhoudelijke verbanden zowel binnen archieven als tussen archieven, bibliotheken en erfgoedinstellingen

25 Werkzaamheden aan het CRVa Google-achtige zoekschil Test met EAD uitwisseling Engelse vertaling

26 Resultaten voortkomend uit werkzaamheden van het CRVa Samenwerking en concentratie Het CRVa brengt archiefvormers in contact met archiefinstellingen en musea Ontsluiting van archieven Dit maakt onderzoek, publicaties en tentoonstellingen mogelijk Bewustwording van het belang van archiveren van vormgeving Zowel bij ontwerpers als erfgoedinstellingen

27 CRVa als universeel voorbeeld voor particuliere archieven Centraal Register Particuliere Archieven? Centraal Register Kunstenaarsarchieven? Centraal Register Zorgsectorarchieven? Centraal Register Bedrijfsarchieven? Centraal Register?

28 Bedankt voor de aandacht! Zijn er nog vragen? contact:

29