VERGELIJKENDE CASESTUDY OVER ALTERNATIEVE SYSTEMEN VOOR HET BESLECHTEN VAN GESCHILLEN MET BETREKKING TOT DOMEINNAMEN

Transcriptie

1 VERGELIJKENDE CASESTUDY OVER ALTERNATIEVE SYSTEMEN VOOR H BESLECHTEN VAN GESCHILLEN MET BETREKKING TOT DOMEINNAMEN VERGELIJKENDE CASESTUDY OVER ALTERNATIEVE SYSTEMEN VOOR HET BESLECHTEN VAN GESCHILLEN MET BETREKKING TOT DOMEINNAMEN Samenvatting 1

2 SAMENVATTING Hoewel het internet houders van merkenrechten een ongekende toegang tot markten en consumenten over de hele wereld heeft verschaft, is het risico dat zij het slachtoffer worden van inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten en andere soorten fraude online ook wijdverbreid geworden. Handelsmerken zijn bijzonder gevoelig voor inbreuken op het web omdat ze onder meer vrij eenvoudig als tekst in een domeinnaam kunnen worden opgenomen, wat kan leiden tot een hele reeks onrechtmatige domeinnaamregistraties en/of -praktijken. Naarmate het internetgebruik in de late jaren 1990 toenam, werden belanghebbenden op het gebied van internet en wetgevers zich steeds meer bewust van deze risico's. Terwijl nationale rechtbanken werden gebruikt om merkenrechten af te dwingen, zorgden de grenzeloosheid van het internet en de daaruit voortvloeiende internationale rechtspraak in combinatie met traditioneel tijdrovende en vaak kostbare grensoverschrijdende geschillenbeslechtingsprocedures voor problemen bij de efficiënte handhaving van intellectuele-eigendomsrechten tegen onrechtmatige domeinnaamregistraties. Om deze redenen heeft de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom (WIPO) het Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy (UDRP) opgericht voor de beslechting van geschillen die voortvloeien uit de registratie van internetdomeinnamen. Eind 1999 heeft de Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN), de organisatie die instaat voor de coördinatie van het onderhoud en de procedures van de naam- en numerieke ruimten van het internet, de aanbevelingen van de WIPO overgenomen en het UDRP geïmplementeerd voor alle gtld-registraties. Naast het helpen van de eigenaren van merkrechten om op te treden tegen misbruik van hun merken online zonder dat er dure gerechtelijke procedures nodig zijn en de nationale rechtbanken ermee worden belast, moet er ook op worden gewezen dat maatregelen voor de beslechting van online geschillen zoals het UDRP wereldwijde e-commerce faciliteren en dat het online beschermen van merken niet alleen de verwarring bij de consument en de daarmee samenhangende nadelen helpt te verminderen, maar ook een stabiel platform voor economische groei biedt. Vandaag maken alle algemene topniveaudomeinnamen 1 (gtld's), inclusief nieuwe gtld's 2, gebruik van het UDRP om geschillen op te lossen. Hoewel veel landcodetopniveaudomeinen (cctld's) 3 ook gebruikmaken van het UDRP, zijn er cctld's die ervoor hebben gekozen om ofwel een aangepaste versie van het UDRP toe te passen om rekening te houden met de verschillen in de wetgeving van het land, ofwel een op maat gemaakte geschillenregeling (DRP) op te stellen met een andere werking dan het UDRP. Het bestaan van deze verschillende DRP's en de daaruit voortvloeiende verscheidenheid aan regels en beleidslijnen vereist gespecialiseerde kennis, zonder welke er verwarring kan ontstaan onder houders van intellectuele-eigendomsrechten over de unieke aspecten van dergelijke DRP's (wat een uitdaging vormt op het gebied van middelen). Deze studie, met als titel "Vergelijkende casestudy over alternatieve systemen voor het beslechten van geschillen met betrekking tot domeinnamen", is in opdracht van het Europees Waarnemingscentrum voor inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten van de EUIPO (het Waarnemingscentrum) uitgevoerd om 1 Categorieën van topniveaudomeinen (TLD's) die worden beheerd door de Internet Assigned Numbers Authority (IANA). De zogenaamde kerngroep van gtld's bestaat uit de domeinen.com,.info,.net en.org. 2 Momenteel ongeveer 1200 domeinen (bv..top,.loan,.xyz enz.). 3 Algemeen gebruikt of gereserveerd voor een land, soevereine staat of afhankelijk gebied dat wordt geïdentificeerd met een landcode (bv..uk,.es,.us enz.). 2

3 de waarschijnlijke resultaten van 10 geselecteerde DRP's (inclusief het UDRP 4 ) te vergelijken voor 11 vooraf gedefinieerde scenario's (geschillen). Het doel van deze studie, die werd uitgevoerd met de input van panelleden met expertise in de respectieve DRP's, was om de belangrijkste raakpunten en verschillen tussen de mogelijke resultaten te identificeren en de belangrijkste kenmerken van elke DRP te vergelijken, zoals de procedures, kostprijs, duur en statistieken per scenario. In totaal werd er een groot aantal verschillende UDRP- en cctld-gevallen in aanmerking genomen. De studie biedt in een toegewijde rubriek een overzichtstabel met statistische gegevens over scenario's die ten gunste van de klager of de verweerder zijn uitgesproken, die werden beëindigd voordat een beslissing werd genomen en die een andere uitkomst kenden (bv. domein geannuleerd, vergoeding niet betaald, ongeldige klacht). Bovendien werd een groot aantal gegevens, verstrekt door panelleden met expertise in alle DRP's, verzameld en geanalyseerd om de scenario's te vergelijken. Elk scenario wordt in dit rapport afzonderlijk besproken. De conclusie van de studie was dat, met uitzondering van de Danish Domain Complaints Board (.dk), de beoordeelde DRP's in hoofdzaak overeenstemmen met het UDRP. 5. Sommige van de geanalyseerde DRP's zijn namelijk identiek aan het UDRP, met uitzondering van enkele wijzigingen die het proces afstemmen op de onderliggende wetgeving van het land of een eerste verplichte bemiddelingsfase toevoegen. 6. Zo breidt de JP-DRP (.jp) de basis voor het inleiden van een domeingeschil uit van "handels- en dienstmerken" naar "handelsmerk of andere aanduiding" om overeenstemming te creëren met de enge definitie van handelsmerken onder de Japanse wetgeving inzake handelsmerken. Om die reden waren, met uitzondering van de Danish Domain Complaints Board (.dk), de waarschijnlijke resultaten voor de elf theoretische scenario's voor de verschillende beoordeelde DRP's nagenoeg gelijk. Toch zijn er een aantal belangrijke verschillen tussen de DRP's: Nominet (.uk),.nl en.it, alle gewijzigde versies van het UDRP, bieden de mogelijkheid van een bemiddelingsfase, die zowel de klager als de verweerder de kans geeft om een geschil op te lossen voorafgaand aan de panelfase, indien beide partijen daartoe bereid zijn. In deze bemiddelingsfase wordt een redelijk deel van de geschillen al opgelost nog voordat formeel met een zaak wordt begonnen. Voor geschillen in verband met.uk wordt bijvoorbeeld bijna 10 % van alle klachten via deze weg opgelost. Er zijn afwijkingen met betrekking tot de vereisten voor een beslissing tegen een verweerder 7. Zo vereist het UDRP bijvoorbeeld dat de klager bewijst dat er sprake is van kwade trouw bij zowel de registratie als het gebruik (gewoonlijk op het moment van de klacht). In de praktijk zou dit betekenen dat een domeinhouder die een domein te goeder trouw registreert, maar het domein vervolgens te kwader trouw gebruikt, normaal nog steeds wint van een klager. De meeste andere 4 De geselecteerde DRP's, tussen vierkante haakjes [], en bijhorende cctld's of gtld's zijn: 1) Alle gtld's en nieuwe gtld's (bv..com,.org,.net, enz.) [UDRP]; 2).au [audrp]; 3).dk [Danish Domain Name Board]; 4).eu [euadr]; 5).it [PRSD, aangepaste UDRP]; 6).uk [Nominet DRS]; 7).cn [CNDRP]; 8).jp [JP-DRP]; 9).us [usdrp]; 10).nl [aangepast UDRP]. 5 Het beleid van de Danish Domain Complaints Board vloeit voort uit drie regels in de Deense wetgeving inzake internetdomeinen, die bepaalt dat "registranten geen internetdomeinnamen mogen registreren en gebruiken die in strijd zijn met de goede praktijken inzake domeinnamen" en dat "registranten geen internetdomeinnamen mogen registreren en beheren louter voor wederverkoop- of huurdoeleinden". Er worden geen andere richtlijnen gegeven. 6 Zie.nl Aangepast UDRP en.it Aangepast UDRP. 7 Het UDRP gebruikt een test met drie vereisten die een klager moet bewijzen bij het indienen van een klacht tegen een verweerder: i) domeinnaam is identiek aan of lijkt verwarrend veel op het handelsmerk, ii) de verweerder heeft geen rechten of rechtmatige belangen met betrekking tot de domeinnaam en iii) de domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd en/of gebruikt. 3

4 DRP's stellen echter dat het volstaat te bewijzen dat de registratie dan wel het gebruik van de domeinnaam te kwader trouw is. Bovendien zijn de drie cumulatieve vereisten van het UDRP die een klager moet bewijzen voor een beslissing tegen een verweerder [i) dat de domeinnaam identiek is aan of verwarrend veel lijkt op het handelsmerk of het dienstmerk, ii) dat de verweerder geen rechten of rechtmatige belangen heeft met betrekking tot de domeinnaam en iii) dat de domeinnaam te kwader trouw werd geregistreerd en wordt gebruikt)] niet aanwezig in de euadr (.eu). In plaats daarvan stelt de euadr dat een klager moet aantonen waarom de betwiste domeinnaam identiek is aan of verwarrend veel lijkt op het handelsmerk of de relevante identificator en ofwel moet aantonen waarom de betwiste domeinnaam door zijn houder is geregistreerd zonder rechten of rechtmatige belangen, ofwel waarom de betwiste domeinnaam moet worden beschouwd als te kwader trouw geregistreerd of gebruikt. Wat de bedoelde rechten betreft, beogen verschillende DRP's, waaronder het UDRP, de bescherming van handelsmerken en dienstmerken, terwijl andere DRP's, waaronder de euadr en.nl (beide gewijzigde versies van het UDRP), de rechten uitbreiden tot andere gebieden, zoals geografische aanduidingen of oorsprongsbenamingen, niet-geregistreerde handelsmerken, handelsnamen, bedrijfsaanduidingen, bedrijfsnamen, familienamen en unieke titels van beschermde literaire en artistieke werken. Deze soms subtiele verschillen kunnen van invloed zijn op zowel de algemene procedure voor de verweerder als de klager en de benadering van de panelleden bij het nemen van een beslissing over een zaak. In sommige gevallen kunnen ze immers leiden tot verschillende uitkomsten, bijvoorbeeld wanneer het gaat om het recht om een klacht in te dienen, of om de verschillen in cumulatieve vereisten om een verweerder te veroordelen. De resultaten van deze studie zouden meer duidelijkheid moeten bieden voor houders van intellectueleeigendomsrechten, belanghebbenden van domeinnamen en beleidsmakers. 4

5 Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie, 2018 Overname is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. VERGELIJKENDE CASESTUDY OVER ALTERNATIEVE SYSTEMEN VOOR HET BESLECHTEN VAN GESCHILLEN MET BETREKKING TOT DOMEINNAMEN 5