Vooraf. Een nationale aanpak van het dementieprobleem is nodig en moeten we ook in de komende jaren krachtig voortzetten.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2018

2 Vooraf Een nationale aanpak van het dementieprobleem is nodig en moeten we ook in de komende jaren krachtig voortzetten. Sinds de start in 2013 zijn we als Deltaplan Dementie nu zes jaar onderweg. Er is veel in gang gezet. Er zijn drie omvangrijke programma s gerealiseerd waarbinnen vele honderden mensen hard aan het werk zijn. Om onderzoek te doen, om de kwaliteit van zorg en ondersteuning te innoveren en te verbeteren en om de samenleving dementievriendelijk te maken. Er is al heel veel bereikt en we verwachten nog veel meer mooie resultaten in de komende jaren. Het Deltaplan Dementie draagt bij om oplossingen te vinden voor het sterk groeiende aantal mensen met dementie. Meer dan een half miljoen mensen zullen in 2040 dementie hebben, een veelvoud daarvan zal de gevolgen in eigen kring ervaren. We moeten dementie een halt toe roepen door de ziekten die dementie veroorzaken behandelbaar te maken en op termijn zelfs te voorkomen (patiënt van morgen). Daar werkt het Deltaplan Dementie aan. Én het Deltaplan zet zich ook in voor mensen met dementie nu (patiënt van vandaag). We willen dat mensen zolang mogelijk waardig mee kunnen doen en werken aan oplossingen om hen zo lang mogelijk prettig en veilig thuis te kunnen laten wonen.

3 Het Deltaplan Dementie is gestart als een initiatief voor acht jaar, dat betekent dat er nog twee jaar is te gaan. Steeds meer resultaten komen beschikbaar: we gaan oogsten wat de afgelopen jaren is uitgezet. Maar we zijn er nog niet. Op het Jaarevent van het Deltaplan Dementie heeft Marijke Vos, voorzitter van het Deltaplan Dementie, krachtig onze ambitie voor de komende jaren naar voren gebracht (zie kader): Alleen onderzoek kan dementie stoppen: het belang van onderzoek kan niet voldoende worden onderstreept. En we moeten blijven werken aan goede zorg en ondersteuning van mensen met dementie. Zorg die de mogelijkheden van patiënt als vertrekpunt neemt en die de patiënt en diens familie ondersteunt en begeleidt om zo lang mogelijk waardig en volwaardig mee te doen en actief te blijven. Kunst en creativiteit verdient daarin een vaste plaats. We moeten meer inzetten op preventie en de verbinding van domeinen van zorg, welzijn en wonen. Er zijn zat goede voorbeelden: we moeten gewoon aan de slag en het Deltaplan Dementie blijft hierin het voortouw nemen. Waarom een deltaplan? Het aantal mensen met dementie stijgt de komende decennia sterk als gevolg van de dubbele vergrijzing en zal oplopen van bij de start van het Deltaplan Dementie in 2012 tot meer dan een half miljoen in Dit immense aantal zal een groot beroep doen op zowel patiënten en families zelf, als op de zorg én op de samenleving als geheel. Dat is nu al duidelijk zichtbaar. Het Deltaplan Dementie is ontstaan vanuit de overtuiging dat we daar iets aan kunnen en moeten doen. En dat we daarin slagen als we samenwerken: als we de handen ineenslaan, als we visies verbinden en als we samen optrekken om dementie op de agenda te houden, noodzakelijk programma s te ontwikkelen en uit te voeren. Aan de wieg van het Deltaplan Dementie stonden meerdere organisaties vanuit het dementieveld, vanuit wetenschap, bedrijfsleven, patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en kennisorganisaties. Van meet af aan is het ministerie van VWS nauw betrokken geweest. In april 2013 stelde de toenmalige minister en staatssecretaris van VWS een eerste bedrag van 32,5 miljoen euro beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek en kort daarna ging het onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma Memorabel van start. In februari 2014 werd de Coöperatie Deltaplan Dementie opgericht als platform van organisaties die het Deltaplan Dementie ondersteunen en zich ook actief inzetten voor mensen met dementie.

4 De cooperatie De coöperatie Deltaplan Dementie geeft uitvoering aan de doelstelling van het Deltaplan Dementie. Daarbij heeft het de rol van pleitbezorger, aanjager, katalysator en verbinder. De coöperatie spant zich in dat er programma s en initiatieven tot stand komen en bevordert de samenhang. De uitvoering zelf is in handen van derden en valt buiten de directe verantwoordelijkheid van de coöperatie. De coöperatie kent leden. Iedere organisatie die de doelstelling van het Deltaplan Dementie ondersteunt en daaraan wil bijdragen kan lid worden. Aan het einde van 2018 waren er 66 organisaties lid. Onder de leden zijn onder andere zorgorganisaties, bedrijven, gemeenten, zorgverzekeraars, belangenorganisaties, fondsen en kennisinstellingen. Zie bijlage 1 voor een overzicht van de leden. Het bestuur wordt ondersteund door een kleine professionele werkorganisatie onder leiding van de directeur. Voor de samenstelling van het bestuur en het bureau. (zie bijlage 2) Governance Financiën De coo peratie wordt bestuurd door een bestuur dat bestaat uit zeven personen afkomstig uit verschillende sectoren: zorg, patie nten, zorgverzekeraars en bedrijfsleven, inclusief een onafhankelijk voorzitter. Bestuursleden hebben op persoonlijke titel zitting en zijn onbezoldigd, met uitzondering van de voorzitter die een vacatievergoeding ontvangt conform SER-richtlijnen. Er vonden dit jaar geen wisselingen plaats in de samenstelling van het bestuur. Twee bestuursleden kondigden hun vertrek aan per 1 januari 2019: Marijke Vos wegens haar benoeming bij de Raad van State en Jan Vuister vanwege zijn pensionering. Het bestuur van het Deltaplan Dementie onderhoudt een nauwe relatie met het ministerie van VWS. Op regelmatige basis vindt er overleg plaats met het ministerie over de voortgang van de programma s en VWS is als waarnemer aanwezig bij de vergaderingen van het bestuur. In 2018 kwam het bestuur zes keer in vergadering bijeen. De Algemene Ledenvergadering van de coo peratie is tweemaal in reguliere vergadering bijeengeweest (waarvan één keer schriftelijk) voor goedkeuring van jaarstukken. De middelen van de coöperatie zijn afkomstig uit de contributies van de leden en een exploitatiebijdrage via ZonMw. Deze middelen zijn bedoeld voor de kosten en activiteiten van de coöperatie zelf. Over deze gelden vindt in dit verslag verantwoording plaats (zie bijlage). Voor de ontwikkeling van speerpunten is voor dit boekjaar een reservering gemaakt vanuit de reserve. De bekostiging van de drie programma s van het Deltaplan Dementie gebeurt rechtstreeks door van het ministerie van VWS en de financiële verantwoording hierover valt niet onder deze coöperatie.

5 Leden per 31 december 2018

6 Activiteiten 2018 De activiteiten van de coöperatie Bestuur nieuw publiekprivaat onderzoeksprogramma waren gericht op het bepleiten en binnen het Deltaplan Dementie rondom het ontwikkelen van nieuwe initiatieven, thema preventie. het versterken van het ledenplatform Het bestuur heeft zich in 2018 hard gemaakt zelf, communicatie over voortgang en voor de kwaliteit van de dementiezorg en het resultaten van het Deltaplan Demen- casemanagement dementie in het bijzon- tie en het bewaken van voortgang en samenhang van de programma s. Marijke Vos Phillip Scheltens Mijke Buijs der: We moeten mensen met dementie en hun familie ondersteunen, zodat zij zo lang genomen programmering een plaats heeft mogelijk op een waardige en volwaardige gekregen. Kunst en dementie werd ook Bestuur manier actief blijven en kunnen blijven mee- gekozen als motto van het Jaarevent 2018, Op basis van de uitkomsten van een doen in de samenleving. Op 8 maart on- inclusief een succesvol deelprogramma strategiesessie met de leden heeft het dertekende het Deltaplan Dementie als een verzorgt door LKCA en Movisie. Daarmee bestuur zich in 2018 voor een aantal punten in het bijzonder ingezet. Het Radjesh Manna Marco Blom Frido Kraanen van de eersten het Pact Ouderenzorg. Het Deltaplan Dementie wil met name inzetten kon dit jaar een stevige impuls aan kunst en dementie worden gegeven. bestuur heeft zich hard gemaakt voor op preventie en op de verbinding van domei- continuering en intensivering van het nen van zorg, welzijn en wonen. De ontwik- Door een werkgroep van enkele leden is onderzoek na Verschillende ke- keling van het register en de zorgstandaard een plan ontwikkeld voor het project Check- ren is er hierover vruchtbaar overleg dementie zijn hierbij van belang evenals de list dementievriendelijke gemeenten. Doel is geweest met het ministerie van VWS uitkomsten van het project Samen op weg om op basis van goede bestaande praktijken en met ZonMw. Tijdens het Jaarevent 2018 is door de voorzitter publiekelijk Jan Vuister naar sleutelfactoren voor regionale samenwerking dat door ZN in het kader van het te komen tot één landelijke beleidshulp voor gemeenten. De uitvoering van dit project is een oproep gedaan om de funding van het onderzoek binnen het Delta- Bureau Deltaplan Dementie wordt uitgevoerd. ondergebracht bij het programma Dementiezorg voor Elkaar. plan Dementie te verdrievoudigen. Op Speerpunten de versterking van het praktijkgericht Verschillende onderwerpen kregen in 2018 Projecten rondom systeemfricties en al- onderzoek is voor de lopende pro- bijzondere aandacht. tijd thuis zijn niet van de grond gekomen. gramma s in 2018 extra ingezet. Daar- In het voorjaar van 2018 zijn er hiervoor Initiatiefnemers, het programma Dementie- bij werd ook een eerste verbinding twee ledenbijeenkomsten gehouden: een zorg voor elkaar en het bestuur hebben zich gelegd met de social trials die vanuit de sociale benadering werden opge- Denijs Guijt Monique Schouten (tot juli 18) over Kunst en dementie en een over Dementie altijd thuis. Voor beide onderwerpen hierover gebogen over het project en achtten het niet langer opportuun om deze projecten zet. In het voorjaar organiseerden de werd een startnotitie besproken met de verder voort te zetten. Rond casemanage- Vereniging Innovatieve Geneesmid- leden. Voortzetting van Dementie altijd thuis ment, de zorgval en regionale samenwerking delen en ZonMw een kennisatelier bleek niet haalbaar. Het onderwerp Kunst is intussen veel in gang gezet en veranderd. dementie plaats. Hiermee werd een en dementie is verder uitgewerkt en hiervoor Systeemfricties op stelselniveau agenderen eerste invulling gegeven aan het is o.a. samenwerking gezocht met ZonMw, wordt als niet haalbaar gezien. Het bestuur streven om gezamenlijk te verkennen of er mogelijkheden zijn voor een Ellen van den Beld Wanda de Wit RCOAK en het Fonds Sluyterman van Loo met als resultaat dat dementie in de voor- heeft deze onderwerpen teruggenomen en verbonden aan de agenda 2019.

7 Communicatie Algemeen Goede communicatie is voor het Deltaplan Dementie belangrijk. Het draagt bij aan de zichtbaarheid van het geheel van activiteiten binnen het Deltaplan Dementie en ondersteunt de platformfunctie voor leden en betrokkenen. In 2018 is hier hard aan gewerkt. Ook agendasetting en opiniering waren belangrijk. De belangrijkste middelen die hiervoor werden ingezet zijn de website, social media, fysieke bijeenkomsten en het Resultaten jaarevent. Website De website deltaplandementie.nl is ook in De besloten ledenpagina bleek niet aan de Twitter 2018 het centrale ontmoetingspunt voor verwachting te voldoen en is na de zomer Eind 2018 heeft het Deltaplan Dementie communicatie van het Deltaplan Dementie. beëindigd. De informatievoorziening aan de ca 1660 volgers. In januari is de aanwas Op de website staan ambities en resultaten leden verloopt nu via de ledenbrief. In 2018 van nieuwe volgers het grootst. De best beschreven en presenteren de lidorganisa- zijn er twee ledenbrieven verschenen. scorende tweet met ruim weergaven ties zich met hun unieke ledenpagina. wordt ook in januari gepost met een bericht In 2018 werd de website bezocht, dit is iets meer dan het jaar ervoor. Ook het Een hoofdartikel Op de homepage werden 6 hoofdartikelen geplaatst op basis van interviews met over meer persoonsgerichte zorg voor mensen met dementie en hun naasten. aantal gebruikers groeide iets tot lidorganisaties. Hierin geven zij hun visie op De gemiddelde duur van het bezoek aan de dementie in het algemeen en hun bijdrage Nieuwsbrief site nam iets af tot een kleine twee minuten. aan het lidmaatschap van het Deltaplan In 2018 kwam de nieuwsbrief Deltaplan Dementie in het bijzonder. Dementie Nieuws vier keer uit. Circa 1750 Nieuw is dat in 2018 een rubriek Resul- geïnteresseerden en betrokkenen hebben taten aan de website is toegevoegd. Hier In 2018 werden 7 artikelen toegevoegd aan de nieuwsbrief ontvangen. wordt een selectie van de aansprekende de publicatiereeks Het gezicht van demen- resultaten geëtaleerd. Voor een volledig tieonderzoek, ontwikkeld in samenwerking overzicht van alle resultaten wordt verwe- met ZonMw. De geplande reeks artikelen zen naar de websites van de programma s. Het gezicht van dementieonderzoek is daarmee afgerond. De rubriek is herkenbaar en wordt goed gedeeld via de social media.

8 Bijeenkomsten In 2018 organiseerden wij naast de bijeenkomsten Kunst en Dementie en Dementie altijd thuis twee themabijeenkomsten in sa- menwerking met een drietal lidorganisaties. In september was een themabijeenkomst in samenwerking met de Hersenstichting themabijeenkomst over het belang van goede slaap. In oktober volgde een themabijeenkomst over de betekenis van de clown voor mensen met dementie in samenwerking met Visite Clowns en CliniClowns. Beide themabijeenkomsten werden als succesvol ervaren. Het format van de themabijeenkomst is geslaagd vanwege de concrete samenwerking met lid-organisaties en de kennisdeling voor en met andere leden. Het is een informele manier om leden op de hoogte te brengen over een specifiek onderwerp of thema. Jaarevent Op 19 november vond de 5e editie van het Jaarevent Deltaplan Dementie plaats in de Jaarbeurs Utrecht. Het thema van het jaarevent in 2018 was de Kunst van samen. Aansluitend op deze thematiek bestond de dag uit een keynote- en parallelprogramma met een gelijkwaardige inbreng vanuit de 3 pijlers van het Deltaplan Dementie. Het aanbod van workshops was hoog met maar liefst 31 workshops verdeeld over twee ronden. Ook dit jaar was er plaats voor ontmoeting onder de aanwezigen tijdens een uitgebreide informatiemarkt waar lid-organisaties zich presenteerden. Ook waren er dit jaar twee exposities in lijn met het thema de Kunst van samen door Adelheid Roosen en Herman van Hoogdalem. Voor de tweede keer werd gebruik gemaakt van de Jaarbeurs. Het bezoekersaantal met zo n 470 bezoekers daalde iets ten opzichte van vorig jaar. De onder de deelnemers gehouden enquête levert het rapportcijfer 8 op, dat is hetzelfde gemiddelde rapportcijfer als vorig jaar. Het plenaire gedeelte werd door bezoekers met een 8,2 goed gewaardeerd. Ook de workshops (door de lid-organisaties) en het parallelprogramma (vanuit de pijlers) scoorden goed met respectievelijk een 7,6 en een 7,5.

9 Programma s Binnen het Deltaplan Dementie lopen er drie omvangrijke landelijke programma s. Deze worden hieronder kort beschreven, inclusief de voornaamste ontwikkelingen in Memorabel Baanbrekend onderzoek om het ontstaan samenwerking tussen onderzoekers sterk van dementie te begrijpen, instrumenten toegenomen. In 2018 kreeg deze samen- vinden voor preventie, diagnostiek en het werking gestalte in het Netherlands Consor- vinden van behandeling(en) om de ziek- tium of Dementia Cohort (NCDC), waarin 9 te uiteindelijk te bedwingen vormen de Nederlandse cohorten van gezonde men- uitgangspunten voor de onderzoeks- en sen en mensen met cognitieve problemen innovatiepijler van het Deltaplan Dementie. (in totaal mensen) gezamenlijk de Centraal hierin staat het programma invloed van diverse factoren, waaronder Memorabel, uitgevoerd door ZonMw. Inmid- voedingspatronen en stresshormonen, op dels zijn er meer dan 150 studies gestart. de chronische degeneratie in het patholo- Via Memorabel participeert Nederland gisch proces van dementie in kaart bren- in het EU-programma Joint Programme gen. Door deze cohorten gezamenlijk uit te Neurodegenerative Disease Research nodigen om één aanvraag in te dienen is de (JPND). samenwerking gestimuleerd. belangstelling voor dit platform is groot. Be- betreffen het beter en eerdere bereiken van halve steun van Memorabel, haakten ook mensen met dementie met een migran- Memorabel monitorde in 2018 de ruim Het platform Hersenonderzoek.nl ontwik- Alzheimer Nederland, de Hersenstichting tenachtergrond in grote steden, waarbij 150 studies, waarvan sommigen werden kelde zich in 2018, na de start eind 2017, en een vermogensfonds aan om dit initiatief nadrukkelijk ook welzijnsorganisaties afgerond. Op de vier thema s: oorsprong tot een plek waar belangstellenden in te steunen. zijn betrokken. Deze subsidieronde werd en mechanisme, diagnostiek, preventie en onderzoek en onderzoekers elkaar weten opgezet met het programma Dementie- behandeling en doelmatige zorg en onder- te vinden. Één jaar na de start hadden zich Subsidierondes zorg voor Elkaar en Alzheimer Nederland steuning zijn stappen gezet (zie kader op al bijna mensen aangemeld en zijn Eind 2018 zijn 9 praktijkprojecten van start heeft bijgedragen. Internationaal leverde de volgende pagina). er al meer dan 12 onderzoeken gekop- gegaan, na een zorgvuldige selectie uit 58 Memorabel dit jaar een forse bijdrage aan Sinds de start van het DPD is de onderlinge peld aan deelnemers. De (inter)nationale projectideeën. Twee van deze projecten de JPND subsidieronde Health en Soci-

10 Op een afrondend congres al care. In vijf van de tien gehonoreerde projecten participeren Nederlandse onderzoekers. Zo wordt bijvoorbeeld het samen beslissen over zorg internationaal doorontwikkeld en opgeschaald (in samenwerking met het ZonMw programma Palliantie). Door het financieren van de Nederlandse presenteerde professor Rose- Marie Droës resultaten van studies naar Dement Talent en de (inter)nationale ontwikkelingen van de ontmoetingscentra, ter gelegenheid kreeg ze een Koninklijke onderscheiding voor haar werk. onderzoekers in Europees verband wordt het beschikbare onderzoeksbudget flink uitgebreid. Memorabel voert voor JPND een aantal werkpakketten uit, waaronder monitoring en evaluation. JPND onderzoekers ontdekten varianten in het LRP10-gen die samenhangen met het ontstaan van Lewy Body dementie en de ziekte van Parkinson. Samenwerking Memorabel werkt samen met vele partijen om verbinding te maken met andere onderzoeksactiviteiten op het gebied van dementie; NICTIZ, EATRIS, NWO en de ZonMw programma s Palliantie, Langdurige Zorg en ondersteuning (LZO), Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO), Active & Assisted Living (AAL2), Create Health, Palliantie en Off Road. In de samenwerking Op het gebied van diagnostiek buitelen de ontwikkelingen over elkaar heen, zo werden de resultaten van een PETscan onderzoek bekend, deze resultaten hebben verstrekkende invloed op de diagnostiek en het behandeling. Ook liet onderzoek naar connectiviteit in de hersenen vernieuwende resultaten zien. Nederland financierde mee in de praktijk subsidieronde, met het NCDC en met de JPND subsidieronde. Bij het International Conferece on Integrated Care in mei van dit jaar verzorgde vier Memorabel onderzoekers een workshop over hun studies, bijvoorbeeld over Demen- met Alzheimer Nederland werd nog nadrukkelijker dan in voorgaande jaren aandacht gegeven aan patiëntparticipatie. Alzheimer Op het gebied van preventie werden de Memorabel studies die hier aan bijdragen gebundeld aangeboden aan VWS en tijdens het jaarevent werd het boekje Spreken over Vergeten gepresenteerd, één van de opbrengsten uit een Memorabel project. In een digitale publicatie werden de resultaten van wonen op of het bezoeken van een zorgboerderij voor menden met dementie gepresenteerd. Kennisbenutting Ook dit jaar vonden er verschillende activiteiten en bijeenkomsten plaats gericht op toepassing en verspreiding van onderzoeksresultaten. Vier Young Leaders van de verschillende Alzheimercentra brachten in 2018 een rapport uit hoe resultaten van Memorabel het beste kunnen worden benut. Op 5 april werden resultaten uit 9 onderwijsprojecten besproken op een inspiratiebijeenkomst waar 80 medewerkers uit het MBO, HBO en de zorg met elkaar van gedachten wisselden hoe de ontwikkelde tienet. Op 29 mei verzorgde de Vereniging Innovatieve geneesmiddelen een Kennisatelier Dementie, waar Memorabel een presentatie hield. Ook werden factsheets voor gemeenten gemaakt om het gebruik van onderzoeksresultaten te bevorderen. Daarnaast gingen projectleiders tijdens het Jaarevent Deltaplan Dementie dit jaar met elkaar in debat over het bevorderen van synergie tussen projecten en disciplines. Het derde symposium van het GeheugenpoliNetwerk had op 13 november meer dan 200 bezoekers, een groei ten opzichte van onderwijsmodules gebruikt gaan worden. eerdere jaren.

11 De kwaliteit van leven van thuiswonende zorg voor Elkaar specifieke bijeenkomsten. mensen met dementie verbeteren door de In 2018 gingen die onder meer over het zorg en ondersteuning nog meer dan nu af opstellen van de meerjarenplannen, leer- te stemmen op hun persoonlijke leefwereld, kringen voor gemeenten, cultuur-sensitieve over de grenzen van wonen, zorg en welzijn zorg en jonge mensen met dementie. heen. Dat is het doel van het praktijkverbeterprogramma Dementiezorg voor Elkaar, Kennis verspreiden ontwikkeld door Movisie, Nivel, Pharos, Onder meer op basis van de vragen ontwik- Trimbos-instituut en Vilans. kelt Dementiezorg voor Elkaar kennisproducten die zij via de website beschikbaar komen tot een breed gedragen nieuwe gaat met de partijen. In de zomer informeer- Praktijkvragen stelt en waar zij via nieuwsbrieven, sociale versie van de Zorgstandaard Dementie. de de minister de Tweede Kamer over de Dat doet het programma bijvoorbeeld door media en onder andere de kanalen van de Naar verwachting komt deze hernieuwde vervolgstappen. samenwerkende professionals gratis onder- partners aandacht aan besteedt. In 2018 zorgstandaard in het tweede kwartaal van steuning te bieden bij het verbeteren van de heeft de website een facelift ondergaan: 2019 gereed. Meerjarenplannen dementiezorg. Enerzijds verbetert daardoor minder nadruk op het programma zelf en Regionale dementienetwerken hebben de situatie ter plekke, anderzijds vormen de meer nadruk op de mogelijkheid van het Voorstellen casemanagement in 2018, ten behoeve van hun zorgver- ervaringen in deze trajecten de basis voor aanvragen van ondersteuning (met voor- Er is veel variatie in casemanagement in zekeraar, meerjarenplannen opgesteld. kennisproducten die collectief beschikbaar beelden) en de beschikbare kennis. In Nederland. Dementiezorg voor Elkaar is Dementiezorg voor Elkaar bood daarbij worden gesteld. Tot eind 2018 waren er in 2018 telde de website meer dan gevraagd mee te helpen deze variatie terug op verschillende manieren ondersteuning. totaal 144 ondersteuningsvragen gesteld. bezoeken, een verdubbeling van het aantal te dringen. Daarvoor heeft zij met een groot Het organiseerde onder andere informa- Zoals: Hoe bied je effectieve ondersteuning in vergelijking met In 2018 werd ook aantal partijen een consensustraject door- tiebijeenkomsten, waar ketenregisseurs bij onbegrepen gedrag? Hoe start je een een begin gemaakt met een Kennisalliantie lopen. Het resultaat is de notitie Voorstel echt aan de slag konden en stelde via kennispunt op voor jonge mensen met de- Dementie. vormen van casemanagement dementie de website tal van handige hulpmiddelen mentie? En: hoe geef je huiskamervoorlich- en een agenda van onderwerpen waarover beschikbaar, zoals een routekaart wetten ting aan migrantenouderen met dementie? Vernieuwde zorgstandaard nog geen consensus bestaat. De notitie en en beleidsregels, tools voor krachtenveld en Wanneer er over bepaalde onderwerpen Binnen het programma Dementiezorg voor de agenda zijn in 2018 aangeboden aan het sterkte-zwakteanalyse en overzichten van veel vragen blijken, organiseert Dementie- Elkaar zijn in 2018 stappen gezet om te Ministerie van VWS, dat verder in gesprek landelijke ontwikkelingen.

12 Het programma Samen dementievriendelijk Een actiever benadering van organisaties is in haar derde programmajaar goed op resulteert bovendien in een groot aantal trai- koers om heel Nederland dementievriende- ningen op locatie met certificering demen- lijk te maken. Tot 2020 is hiervoor door het tievriendelijk als gevolg. Organisaties als ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Huis ter Duin, KPN, Rabobank en Trigion Sport een bedrag van 10 miljoen beschik- steken veel tijd en energie in het trainen van baar gesteld. De ambitie is om in 2020 circa hun medewerkers en dragen hun predicaat mensen bewust te maken van de dementievriendelijk actief uit via de impact van de ziekte en te leren om mensen (sociale) media. met dementie te ondersteunen. Alzheimer Met de groei van het aantal trainingen op Nederland en PGGM voeren het program- locatie groeit ook de behoefte aan gecerti- ma uit met een (online) trainingsaanbod, ficeerde trainers. In 2018 worden daarom tv-commercials en campagne-activiteiten. 5 traivenementen georganiseerd; ontmoe- De website tingsavonden waarvoor alle 183 vrijwillige nl is de centrale drager van het programma, trainers een uitnodiging ontvangen. Ont- hier melden Nederlanders zich aan als de- moeting, verbinding, waardering, nieuwe mentievriendelijk en doorlopen zij een korte materialen en een update van het program- online training. ma staan centraal tijdens deze avonden in Badhoevedorp, Breda, Heerenveen, Roer- In 2018 komt nog meer nadruk te liggen op mond en Veenendaal. Bewust wordt ook het dementievriendelijk maken van bedrijven. de verbinding met de regionale afdelingen Aan de bestaande trainingen voor specifieke van Alzheimer Nederland gezocht; regio- getest op hun kennis van dementie. Onder Daarnaast zijn in publiekscampagnes beroepsgroepen worden daarom 4 trainingen coördinatoren en vertegenwoordigers van het motto Zien is 1, doen is 2 worden zij gevoerd, waarbij tijdens iedere campagne toegevoegd; Bij de kapper, Bij de bank, In de de afdelingsbesturen zijn dan ook goed verleid om ook de online training te volgen. een tv-commercial wordt uitgezonden op de horeca en de aangepaste training In de win- vertegenwoordigd. Minister Hugo de Jonge toont zich in Den Nederlandse televisie, in combinatie met een kel. Deze trainingen zijn via online campag- Haag bereid om enkele voorbijgangers te Facebook campagne nes, vakmedia en een persoonlijke benade- Tijdens een campagne-actiedag op 7 sep- testen. Er is media-aandacht van Hart van ring van grote spelers in de branche onder tember worden in drie grote steden (Den Nederland, de Telegraaf en enkele regionale de aandacht gebracht bij de doelgroep. Haag, Almere en Rotterdam) 1200 inwoners kranten.

13 De campagne leverde tot eind 2018 o.a. de volgende resultaten op: aanmeldingen op van mensen die dementievriendelijk willen worden Eind 2018 hebben daarvan mensen de training GOED omgaan met dementie gevolgd mensen volgen een van de branchetrainingen. In 2018 werden vier nieuwe trainingen ontwikkeld: Bij de bank, In de winkel, In de horeca en Bij de kapper. Samen dementievriendelijk biedt 514 trainingen op locatie met inzet van 170 speciaal opgeleide trainers voorbijgangers in 3 steden doen de kennistest tijdens de Actiedag Zien is 1, doen is 2 Op 1 maart meldt zich de bezoeker als dementievriendelijk Facebook krijgt 6719 nieuwe volgers en komt hiermee op een totaal van volgers. Een mooi resultaat in het jaar waarin de AVG van kracht ging. KPN Retail biedt de online training via de KPN Academy aan 143 van haar winkels. Inmiddels heeft 100% van de medewerkers de training gevolgd. 4 grote banken; Rabobank, ABN AMRO, ING, de Volksbank én de Nederlandse Vereniging van Banken bieden kennis over dementie aan hun medewerkers tijdens de campagne Bij de bank. Overijssel en Limburg vormen het decor voor 2 regiocampagnes. Meer dan 50 organisaties geven gehoor aan de oproep om dementievriendelijk te worden. Vilans neemt het estafettestokje dementievriendelijk over van het Trimbos instituut en daagt Nivel uit. Actiz en V&VN staan in de startblokken De 1.000ste taxichauffeur heeft de praktijktraining In de taxi van Samen Dementievriendelijk succesvol afgerond.

14 Bijlage 1 Leden Deltaplan Dementie per 31 december 2018 Bijlagen Bijlage 1 Leden per 31 december 2018 Bijlage 2 Bestuur en bureau Bijlage 3 Jaarrekening 2018 Activite Adelheid Roosen Female Economy Alzheimercentrum Amsterdam Alzheimer Nederland ANBO Arteria Consulting BPSW Centre of Expertise Healthy Ageing van de Hanze Hogeschool Groningen Cordaan CliniClowns CRDL DAZ Dementie Netwerk Nederland Dementie-winkel.nl Erasmus Alzheimercentrum Ervarea Fame Planontwikkeling B.V. FamileNet Gemeente Amsterdam Gemeente den Haag Geriant Gino B.V. Hersenstichting Hulp bij dementie Limburg IDEON B.V. Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd King Arthur Groep LKCA Maastricht University MantelzorgNL (was Mezzo) Movisie MSD NBD Biblion Nederlandse vereniging voor muziektherapie Netwerk Dementie Friesland Netwerk Dementie Noord Holland Noord NFU Nivel Nutricia Advanced Medical Nutrition Omring OWM CZ Groep Zorgverzekeraar U.A. PG Raad Noord-Brabant Pharos Tao of Care Trimbos PGGM Philips Healthcare Rabobank Radboud UMC RCOAK Roche Diagnostics Nederland B.V. Sluyterman van Loo Transmuraal Netwerk Midden-Holland Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen Verenso VGZ Vilans VisiteClowns V&VN We Helpen Windesheim Zeeuwse Zorgschakels Zilveren Kruis/Achmea ZN ZonMw ZorgThuisNL (was BTN)

15 Bijlage 2 Bestuur en bureau Bestuur Bestuur Marijke Vos onafhankelijk voorzitter, tot 1 januari 2019 Philip Scheltens vice-voorzitter Frido Kraanen representeert het bedrijfsleven, penningmeester Marco Blom representeert de academische centra, portefeuille dementievriendelijke samenleving Radjesh Manna representeert onderzoek en innovatie portefeuille onderzoek Mijke Buijs representeert de zorgverzekeraars portefeuille praktijkverbetering Jan Vuister representeert de zorgaanbieders, tot 1 januari 2019 Denijs Guijt secretaris Bureau Denijs Guijt directeur Monique Schouten communicatie-adviseur, tot 1 juli 2018 Wanda de Wit communicatie-adviseur Ellen van den Beld secretariaat

16 Bijlage 3 Jaarrekening 2018 Balans per 31 december 2018 Staat van baten en lasten december december 2017 Activa Vlottende activa Debiteuren Overige vorderingen & overlopende activa Liquide middelen realisatie begroting realisatie Baten Bijdrage ZonMw Ledencontributie Entreefee Overige baten Totale baten Totaal activa december december 2017 Passiva Eigen vermogen Algemene reserve Kortlopende schulden Crediteuren Overige schulden & overlopende passiva Totaal passiva Lasten Personeelskosten Huisvestingskosten Verkoopkosten Kantoorkosten Algemene kosten Totale lasten Financiele baten en lasten Totale lasten Saldo baten -/- lasten Vennootschapsbelasting Resultaat boekjaar