7,3. Een stoornis in het contact met andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Dwang naar regelmaat en herhaling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "7,3. Een stoornis in het contact met andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Dwang naar regelmaat en herhaling"

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 1761 woorden 22 juni ,3 311 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is autisme? Bestaat er eigenlijk een adequate definitie van autisme? Volgens het woordenboek betreft het 'een toestand van volledig opgaan in fantasie, dagdromen, waarin de verbindingen met de buitenwereld zijn verbroken'. Maar sommige therapeuten is geen enkele definitie echt dekkend; er zijn te grote verschillen tussen mensen die als 'autistisch' worden aangemerkt. Dat is de reden waarom autisme vaak pas na jaren als 'diagnose' wordt gesteld. Het woord autisme wordt afgeleid van het woord autos, wat zelf betekend. Autisme komt voor bij twintig op de tienduizend kinderen. Naar verhouding komt autisme bij jongens drie maal zoveel voor als bij meisjes. De Amerikaanse Leo Kanner publiceerde in 1943 een inmiddels klassiek geworden artikel. Hij had het over 11 kinderen met opvallende gedragskenmerken. Deze kenmerken staan nu bekend als de kenmerken van autisme. De kenmerken van autisme zijn: Een stoornis in het contact met andere mensen. Sommigen houden zich volledig afzijdig. Anderen zoeken juist te veel contact, het éém of het ander. Voor beide groepen blijven mensen onvoorspelbare wezens, die je niet echt kunt begrijpen of aanvoelen. Autisten kunnen zich dus erg moeilijk inleven in andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Het passieve taalgebruik (schrijven en lezen) lijkt bij alle autisten min of meer gestoord. Ongeveer de helft van alle autistische kinderen zal nooit kunnen spreken. Als de spraakontwikkeling op gang komt, gebeurt dat meestal vertraagd. Het taalgebruik bevat dan eigenaardigheden en onrijpheden. Wat tegen hen gezegd wordt, wordt vrijwel onmiddellijk en met dezelfde intonatie teruggepapegaaid. Veel kinderen gebruiken ook een zinsbouw die te ouwelijk is. Ze blijken dan hele zinnen en gezegden van volwassenen te hebben overgenomen, vaak met precies dezelfde intonatie en robotachtig. Daarom is de emotionele betekenis van wat het kind zegt moeilijk te peilen. Autistische kinderen kunnen sowieso hun gevoelens niet onder woorden brengen. Dwang naar regelmaat en herhaling Mensen met autisme zijn niet in staat om een samenhangend beeld van de hen omringende wereld op te bouwen. Hun aandacht wordt getrokken door een onderdeel, niet het geheel. Het grote verband leggen ze Pagina 1 van 5

2 niet omdat de wereld hen chaotisch voorkomt. Het verklaart de dwangmatige dwang naar regelmaat en herhaling. Als een kind bijvoorbeeld op het paadje dat hij altijd naar huis loopt een stoeptegel ziet liggen die kapot is terwijl het dat eerst niet was dan raakt het kind helemaal in paniek. Een stoornis in het voorstellingsvermogen. Mensen met een autistische stoornis hebben moeite zich een juiste voorstelling te maken van iets wat niet aanwezig is, van wat er gaat komen of van wat er geweest is. Ze hebben steeds "plaatjes" of eenvoudige teksten nodig om het zich voor de geest te halen. Zij kunnen zich moeilijk ergens op voorbereiden of iets verwerken. Zij hebben geen fantasie of een teveel aan fantasie, waardoor ze meegesleept worden in vaak angstige gedachtenspinsels. Een opvallend beperkt gebied van belangstelling en activiteiten. Mensen met een autistische stoornis worden vaak slechts geboeid door één of twee voorwerpen, activiteiten of gedachten. Zij blijven hieraan kleven en kunnen in een eindeloos herhalen vervallen van b.v. open en dicht draaien van kranen, dezelfde muziek beluisteren, of het steeds maar praten over een bepaald onderwerp b.v. landkaarten of dinosaurussen. Prikkelverwerking Prikkels uit de buitenwereld roepen bij autistische kinderen soms veel te heftige en soms veel te geringe reacties op. Het kind blijkt dan niet te reageren op het roepen van zijn naam of op de begroetingen van iemand die binnenkomt. Als een autistisch kind zich ergens aan brandt dan gaat het niet huilen en zoekt geen troost bij zijn moeder. Maar op sommige ander prikkels, het geluid van een stofzuiger of een vaatwasmachine bijvoorbeeld, wordt extreem heftig gereageerd. De Begaafdheid Autisme komt voor op alle niveaus van verstandelijk begaafdheid. Echter ongeveer 80% van de mensen met een autistische handicap heeft ook een verstandelijke handicap. Zij hebben een dubbele handicap met een dubbele hulpvraag. Aan de andere kant zijn er mensen met een autistische stoornis die verstandelijk hoog begaafd zijn, al is het meestal een eenzijdige begaafdheid (vooral in de exacte vakken) en blijft de sociale begaafdheid ver achter. De motoriek Dor het gebrek aan uitdrukkeingvermoegen hebben mensen met autisme vaak een heel mooi gezichtje. Als ze ergens enthousiast over zijn of fefrustreerd zal het enige dat sommige doen zijn het fladderen met de handen. Wat wordt bedoeld met het spectrum van autistische stoornissen? Geen één autist in hetzelfde, dit komt omdat er verschillende onderdelen zijn van autisme. Dit wordt het spectrum genoemd. Dat spectrum bestaat uit: 1. Autisme, de klassieke vorm 2. Aan autisme verwante stoornissen zoals: - Syndroom van Asperger Pagina 2 van 5

3 - Multiplex Development Disorder (MDD) - Pervasieve Ontwikkelingsstoornis Het ziektebeeld varieert van de meest ernstig mentaal achtergebleven kinderen met een stoornis in het sociale contact naast vele andere defecten, tot aan vaardige, inteligente kinderen waarbij alleen een defect in het sociale contact als enige handicap merkbaar is. Aan Autisme verwante stoornissen blijkt een verwarrende naamgeving te zijn. Het suggereert dat het niet een autistische stoornis betreft. Het gaat in feite om een minder zuivere vorm van autisme waarbij het mogelijk is dat deze stoornis minder scherp en niet op alle ontwikkelingsgebieden is doorgedrongen. Als ik nu in zou gaan op deze drie vormen van autisme zou dat te verwarrend worden omdat het toch allemaal vrij veel op elkaar lijkt. Wel bespreek ik het syndroom van Asperger, dit is vrij bekend. Syndroom van Asperger Ongeveer in dezelfde tijd als Leo Kanner beschreef de Oostenrijkse kinderarts H. Asperger een groep kinderen met contactstoornissen, die hij aanduidde als autistische psychopaten. Het ziekte beeld zou zich alleen voordoen bij jongens en uitte zich meestal pas in het tweede of derde levensjaar. De door hem beschreven kinderen zouden een oudelijke indruk maken enleken grotendeels in hun eigen wereld te leven Het syndroom van Asperger is een vorm van autisme die zich voordoet bij vooral intelligente of zelfs hoogbegaafde kinderen die relatief goed aangepast functioneren. De kinderen kenmerken zich door een eenzijdige en beperkte belangstelling voor onderwerpen als ruimtevaart, astronomie, topografie. Ook deze kinderen kunnen zich niet in een ander verplaatsen. Als zij iemand zien staan in een winkel roepen zij: die mevrouw is dik! Ze snappen niet dat dat voor die mevrouw niet fijn is, want ze is toch dik? Hierdoor eindigt contact met leeftijdgenootjes dan ook veelal in conflicten en uitstoting. De kinderen met het syndroom van Asperger hebben een goed ontwikkeld taalgebruik maar het schoolse leren verloopt vaak moeizaam. Ze kunnen er niet goed tegen dat hen een bepaalde werkwijze wordt opgelegd. Vaak hebben de kinderen sadistische fantasieën die soms op impulsieve wijze tot uiting komen zoals wreedheid bij dieren, agressief gedrag tegen mensen. Hoe ontstaat autisme? Leo Kanners zorgden ervoor dat ouders van kinderen met een autsime een slechte naam kregen, zij zouden immers kille mensen zijn. Maar onderzoek in de jaren zeventig heeft echter duidelijk aangetoond dat moeders van autistische kinderen zich in het niets onderscheiden van moeders net andere kinderen. In de jaren tachtig en negentig werd er een biologisch onderzoek gehouden en daaruit bleek dat autistische kinderen hersenfunctie-stoornissen hebben. En dat krijg je dus niet door door ouders gemaakte opvoedingsfouten. Maar hoe ontstaan de hersenfunctie afwijkingen? Het bleek bij EEG-onderzoek (grafische registratie van hersenactiviteit) dat de hersenen van van autistische kinderen informatie die van buitenaf aangeboden wordt anders verwerken. Ze kunnen de wereld niet op de juiste manier verwerken waardoor de wereld zich voordoet als een chaotisch schouwspel. Naast het verschil in informatieverwerking heeft een beeldvormend onderzoek laten zien dat de Pagina 3 van 5

4 hersenvolume van autistische kinderen groter is dan van andere kinderen. Ook zijn de hersenkamers soms wijder en zijn er afwijkingen aan de kleien hersenen te zien. Tenslotte heeft microscopisch onderzoek aan de hersenen van overleden autistische mensen laten zien dat de zenuwcellen van autistische kinderen in de hersengebieden die een belangrijke rol spelen bij het combineren van informatie n de emotionele verwerking daarvan te klein en talrijk zijn. Deze onderzoeken wijzen erop dat er bij autisme sprake is van een ontwikkelingsstoornis van de hersenen die al tijdens de zwangerschap ontstaat. In de periode van de derde tot de zesde zwangerschapsmaand vermenigvuldigen zenuwcellen zich razendsnel vermenigvuldigen en dan zetten ze zich in beweging naar de plaats in de hersenen waar ze hun functie uitoefenen.afwijkingen in de genen zouden dan tot stoornissen in de opbouw en hersenfunctiestoornissen kunnen lijden. Maar ook schadelijke omgevingsinvloeden tijdens de zwangerschap zoals infecties, alcohol, nicotine, bloedingen enz. Is autisme erfelijk? Of autisme erfelijk is is nu de vraag. Er wordt bij onderzoeken vaak gekeken naar herhalingsrisico binnen families. Uit onderzoek blijkt nu dat een kind uit een gezin dat al een autistisch kind heeft, 75% meer kan heeft opautisme dan uit een geezin zonder autistische broers of zussen. Dit duidt er dus op dat autisme erfelijk is. Het probleem is dat niet bekend is hoe autisme overerft. De erggang laat zich moeilijk onderzoeken doordat er geen gezinnen bekend zijn waarin een autistisch ouder een kind krijgt, want autisten trouwen bijna nooit. Wel is het zo dat ouders gedrag van hun kinderen herkennen. Als controle hiervan heeft men ouders van normale kinderen en ouders met autistische kinderen. Ouders moesten aangeven in hoeverre ze de trekken van autistische kinderen, in welke mate dan ook, ook hadden. Ouders van autistische kinderen hadden die trekken duidelijk meer dan de andere ouders. Er is ook een genenonderzoek gehouden onder autistische tweelingen. Daaruit bleek dat de genetische factoren het optreden van autistisch gedrag voor negentig procent verklaren. Op grond van de onderzoeken naar de erfelijkheid vermoeden critici dat het bij autisme niet om één kwetsbaarheidsgen gaat, maar om drie tot vijf genen. Voor dit onderzoek heeft men ongeveer driehonderd gezinnen met twee autistische kidneren nodig. De onderzoeken wezen uit de autistische kinderen op enkele chromosomen een plek hebben die anders is dan bij andere kinderen. Door deze onderzoeken hoopt men kwetsbaarheidsgenen voor autisme te vinden zodat dat tot betere diagnostiek zal leiden. Behandeling Bij de behandeling van een autistisch kind staat aanvankelijk de onderkenning en de acceptatie van de stoornis. Ouders zouden hun kinderen zouden de kind moeten opvoeden zoals het ontwikkelingsniveau van het kind is, zodat het kind niet wordt onder- of overvraagd. Ook structurering van de omgeving en het stapje voor stapje aanbieden van kleine veranderingen helpen in de omgang met het autistische kind. Pagina 4 van 5

5 Autistische kinderen hebben vaak gedragsproblemen zoals fobische angsten, paniekaanvallen, agressiviteit, hyperactivitiet, zelfverwonding, enz. Hier kunnen de ouders niet altijd tegen dus vaak worden gedragstherapeuten ingeschakeld. Zij voeren met het kind een gedragstherapeutisch onderzoek uit waarbij de ouders kunnen helpen. Er bestaan nog geen medicijnen die de oorzaak van autisme kunnen bestrijden. Wel kunnen ze bijkomende gedragsproblemen aangepakt worden. Over het effect van de toediening van de stof haloperidol is het meest bekend, Dit medicijn blijkt een gunstig effect te hebben op symptonen als hyperactiviteit,, star gedrag, negtivisme en aggresiviteit. Ook worden er medicijnen tegen depressiviteit genomen Pagina 5 van 5

7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme?

7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme? Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari 2004 7.1 134 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Wat is Autisme? Er bestaat eigenlijk geen goede uitleg van autisme Volgens het woordenboek is het 'een

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

PDD-NOS is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified een Engelse naam voor

PDD-NOS is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified een Engelse naam voor Werkstuk door een scholier 1871 woorden 23 februari 2016 4,8 13 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Inleiding Hallo, In dit werkstuk laat ik zien wat Autisme is. Hoe je ermee kunt leven enzovoort. Ik hoop

Nadere informatie

Stoornissen in het autistisch spectrum

Stoornissen in het autistisch spectrum DC 14 Stoornissen in het autistisch spectrum 1 Inleiding Dit thema gaat over stoornissen in het autistisch spectrum, kortweg autisme Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE

AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie Postbus 20062, 3502 LB Utrecht BEZOEKADRES: Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Tel: 030 28 23 303 Fax: 030 28 88 400 E mail:

Nadere informatie

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon

Nadere informatie

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD

Nadere informatie

Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd

Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd artikel uit Mobiel 6, december 2000/januari 2001 Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd rubriek: Vreemd gedrag!? Door: Pim Steerneman, hoofd Centraal Coördinatiepunt Autisme Zuid-Limburg MENNO

Nadere informatie

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt.

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt. Werkstuk door een scholier 2362 woorden 18 januari 2005 6,3 89 keer beoordeeld Vak Verzorging VOORWOORD Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt. Autisme is een ontwikkelingsstoornis,

Nadere informatie

Ouderbrochure PDD-NOS

Ouderbrochure PDD-NOS 1 Ouderbrochure PDD-NOS Maandagmiddag vijf voor vier. Vanuit de keuken hoort ze een auto stoppen op straat. De deur wordt hard dichtgeslagen. Dan is het even stil. De achterdeur wordt opengetrokken en

Nadere informatie

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen.

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Autisme Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Op andere mensen reageert hij niet. Zijn ouders dachten eerst

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april 2003 6,5 117 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is ADHD? ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder en dat is een aandachtstekortstoornis

Nadere informatie

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen Hersenstichting Nederland Autismespectrumstoornissen 1 Autismespectrumstoornissen Een autismespectrumstoornis (ASS) is een ontwikkelingsstoornis waarbij de informatieverwerking in de hersenen verstoord

Nadere informatie

Autisme voor beginners. www.psysense.be

Autisme voor beginners. www.psysense.be Autisme voor beginners www.psysense.be Oorzaak? Autisme = handicap Stoornis in functioneren van de hersenen Neurologische (biologische )stoornis andere ontwikkeling laatste theorie (augu 2014: teveel synapsen!

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

Created by alientools PDF Generator, trial version, to remove this mark, please register this software.

Created by alientools PDF Generator, trial version, to remove this mark, please register this software. 2. AUTISME 2.1 Inleiding Over autisme is ontzettend veel geschreven. Ik heb ervoor gekozen om informatie te halen uit een bepaalde lezing over autisme die heel kort en bondig weergeeft wat autisme is.

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de

Nadere informatie

Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen

Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Wanneer u autisme heeft, ondervindt u problemen in het contact met anderen. Het kan zijn dat u geen contact maakt of juist veel aandacht vraagt. U kunt zich moeilijk

Nadere informatie

Inhoud - Situaties. - Wat is de oorzaak van autisme? - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten in de klas)

Inhoud - Situaties. - Wat is de oorzaak van autisme? - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten in de klas) Inhoud - Situaties - Wat is autisme? - Wat is de oorzaak van autisme? - Boek het wonderbaarlijke voorval van de hond in de nacht - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN AUTISME

INFO VOOR PATIËNTEN AUTISME INFO VOOR PATIËNTEN AUTISME INHOUD 01 Wat is autisme? 4 02 Autisme herkennen 4 03 Autismespectrum 6 04 Oorzaak van autisme 7 05 Rol van het Centrum voor medische genetica 8 06 Behandeling 9 07 Afspraken

Nadere informatie

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen www.visio.org Volg ons op: Pellentesque ipsum ligula, accumsan nec, elementum

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december 2011 6,3 16 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Pervasieve ontwikkelingsstoornis = aangeboren informatiestoornis ontstaan bij een aangeboren hersenafwijking.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen

Autisme Spectrum Stoornissen www.incontexto.nl to nl Autisme Spectrum Stoornissen Drs. Nathalie van Kordelaar Nathalie van Kordelaar en Mirjam Zwaan Opbouw voorlichting Algemene kennis van autisme. Handelen in werksituaties. Alle

Nadere informatie

Dansen zonder SDN beperkingen

Dansen zonder SDN beperkingen Dansen zonder SDN beperkingen Lesboek korte impressie achtergrondinformatie Stichting Danssport op maat Schrijvers Emmely Lefèvre & Stefan Nijmeijer Mensen met een verstandelijke beperking Waar denk je

Nadere informatie

Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht

Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht 1. Welke associaties heeft u bij het begrip Autisme? Contactgestoord, nemen geen initiatief. Beperkt in het sociaal wenselijk gedrag, grotere behoefte aan

Nadere informatie

Autisme. Informatiebrochure over autismespectrumstoornissen

Autisme. Informatiebrochure over autismespectrumstoornissen Autisme Informatiebrochure over autismespectrumstoornissen Autisme Steeds meer mensen hebben psychische problemen. Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken is gebleken dat ongeveer één procent van de

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland Ontwikkelingsstoornisssen Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke

Nadere informatie

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar Het ADHD-team Uw kind heeft AD(H)D of er bestaat het vermoeden dat uw kind deze aandachtsstoornis heeft. Op het ADHD-spreekuur van de polikliniek

Nadere informatie

Autisme. Is mijn diagnose wel terecht? Over de zoektocht naar de juiste diagnose. 04-04-16 Titel in voettekst te wijzigen in menu Beeld

Autisme. Is mijn diagnose wel terecht? Over de zoektocht naar de juiste diagnose. 04-04-16 Titel in voettekst te wijzigen in menu Beeld Autisme Is mijn diagnose wel terecht? Over de zoektocht naar de juiste diagnose Autisme Wat is het Hoe wordt de diagnose gesteld Zin en onzin van de diagnose Wat ziet u op deze afbeelding? Wat ziet u op

Nadere informatie

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden Au3sme dr. Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland Overzicht presenta3e Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995 1. Gedrag 2. Biologie 3. Cogni3e 4. Diagnose 5. Behandeling genen, hersengebieden

Nadere informatie

Roepnaam : recente foto. Wilt u dit formulier volledig aan alle zijden invullen en waar nodig 0 zwart maken.

Roepnaam : recente foto. Wilt u dit formulier volledig aan alle zijden invullen en waar nodig 0 zwart maken. Inschrijfformulier 2019. Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk PER POST sturen aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, 0180-430860 Roepnaam : recente foto Achternaam Straat Postcode

Nadere informatie

Even voorstellen. komt een autist bij de dokter. Medische aspecten aan autisme. Is autisme een ziekte?

Even voorstellen. komt een autist bij de dokter. Medische aspecten aan autisme. Is autisme een ziekte? Even voorstellen komt een autist bij de dokter Inservice Autisme2016 Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Lunet zorg in Eindhoven Autisme Roemenië Medische aspecten aan autisme Hersenontwikkeling en hersenfunctie

Nadere informatie

Inhoud. 3 Theorieën over ontwikkeling 59

Inhoud. 3 Theorieën over ontwikkeling 59 Inhoud 1 Introductie 15 1.1 Ontwikkelingspsychopathologie 16 1.1.1 Vroeger en later 18 1.1.2 Een dynamisch gezichtspunt 18 1.1.3 Een uniek individu met unieke ervaringen 20 1.2 Opbouw van het boek 21 1.3

Nadere informatie

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET AUTISME (PDD-NOS EN SYNDROOM VAN ASPERGER) IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één

Nadere informatie

Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD

Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD Werkstuk Anders Werkstuk over ADHD Werkstuk door J. 1065 woorden 28 januari 2013 4,9 36 keer beoordeeld Vak Anders ADHD 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Inleiding Klachten Oorzaken Voordelen van ADHD Medicatie Verhaal

Nadere informatie

2.8 Richtlijnen voor als u bij adolescenten en volwassenen aan een autistische* stoornis denkt.

2.8 Richtlijnen voor als u bij adolescenten en volwassenen aan een autistische* stoornis denkt. 2.8 Richtlijnen voor als u bij adolescenten en volwassenen aan een autistische* stoornis denkt. ZOEKSCHEMA II RICHTLIJNEN VOOR ALS U BIJ ADOLESCENTEN EN VOLWASSENEN AAN EEN AUTISTISCHE* STOORNIS DENKT.

Nadere informatie

23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over?

23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Tegenwoordig heeft iedereen wel een etiketje! Hebben we dat niet allemaal een beetje? Als je niks hebt, is het precies al abnormaal! Mijn kind heeft (net)

Nadere informatie

Seksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014. presentatie symposium pleegzorg

Seksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014. presentatie symposium pleegzorg Seksualiteit en ASS Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014 programma Opfrissen van informatie over ASS (heel kort het spectrum toelichten). ASS en seksualiteit belichten. Seksuele en relationele

Nadere informatie

Fragiele-Xsyndroom. Een erfelijke aandoening

Fragiele-Xsyndroom. Een erfelijke aandoening Fragiele-Xsyndroom Een erfelijke aandoening Het fragiele-x-syndroom is, een erfelijke aandoening, die gepaard gaat met een verstandelijke handicap, op autisme gelijkend gedrag en dikwijls bepaalde uiterlijke

Nadere informatie

Hersenonderzoek en intelligentie

Hersenonderzoek en intelligentie 45 Hersenonderzoek en intelligentie U werkt als psycholoog-onderzoeker aan de universiteit. Binnenkort bezoekt u samen met een collega het symposium Hersenen en intelligentie. U hebt afgesproken dat ieder

Nadere informatie

Bij vragen over de ontwikkeling of het gedrag van jonge kinderen

Bij vragen over de ontwikkeling of het gedrag van jonge kinderen Integrale Vroeghulp Voor verwijzers Bij vragen over de ontwikkeling of het gedrag van jonge kinderen Integrale Vroeghulp voor verwijzers Werkt u als professional in het onderwijs, bij Bureau Jeugdzorg,

Nadere informatie

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders

Nadere informatie

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC

Nadere informatie

Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling

Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling 2. Gevolgen van kindermishandeling voor kind en omgeving De emotionele, lichamelijke en intellectuele ontwikkeling van een kind berust op genetische mogelijkheden

Nadere informatie

Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme

Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme drs. Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme, Leiden Congres angst en dwang NVA 14 maart 2009 Indeling Autisme angst en dwang

Nadere informatie

HERSENBESCHADIGING. Hippocrates (ca v.chr)

HERSENBESCHADIGING. Hippocrates (ca v.chr) AANGEBOREN EN NIET-AANGEBOREN HERSENBESCHADIGING HET DIENT ALGEMEEN BEKEND TE ZIJN DAT DE BRON VAN ONS PLEZIER, ONZEVREUGDE, GELACH EN VERMAAK, ALS VAN ONZE SMART, PIJN, ANGST EN TRANEN, GEEN ANDERE IS

Nadere informatie

Vrouwen met ASS, bijzondere vrouwen. Annelies Spek Klinisch psycholoog / senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Vrouwen met ASS, bijzondere vrouwen. Annelies Spek Klinisch psycholoog / senior onderzoeker GGZ Eindhoven Vrouwen met ASS, bijzondere vrouwen Annelies Spek Klinisch psycholoog / senior onderzoeker GGZ Eindhoven Structuur Inleiding (prevalentie, DSM 5) ASS bij jongens/meisjes ASS bij mannen/vrouwen Levensgebieden

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

Het TCF20 syndroom. Kinderneurologie.eu.

Het TCF20 syndroom. Kinderneurologie.eu. Het TCF20 syndroom Wat is het TCF20 syndroom? Het TCF20 syndroom is een syndroom waarbij kinderen een vorm van autisme hebben al dan niet in combinatie met problemen met leren. Hoe wordt het TCF20 syndroom

Nadere informatie

Beleidsregels indicatiestelling AWBZ 2009. Bijlage 2. Grondslagen

Beleidsregels indicatiestelling AWBZ 2009. Bijlage 2. Grondslagen 2009 Versie 1 januari 2009 Inhoudsopgave 1 Algemeen 3 2 Aandachtspunten 4 2.1 en functies 4 2.2 Vaststellen grondslag 4 2.3 Eén of meerdere grondslag(en) 5 3 De 6 grondslagen 6 3.1 Somatische aandoening

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD MCDD Wat is MCDD? MCDD is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen moeite hebben om met hun gevoelens om te gaan en moeite hebben met het onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid. Hoe wordt MCDD

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Op grond van klinische ervaring en wetenschappelijk onderzoek, is bekend dat het gezamenlijk voorkomen van een pervasieve ontwikkelingsstoornis en een verstandelijke beperking tot veel bijkomende

Nadere informatie

Werkstuk ANW Autisme en het syndroom van asperger

Werkstuk ANW Autisme en het syndroom van asperger Werkstuk ANW Autisme en het syndroom van a Werkstuk door R. 1979 woorden 25 juli 2013 5,5 1 keer beoordeeld Vak ANW Autisme en het syndroom van A. Symptomen van autisme en het syndroom van A. Mensen met

Nadere informatie

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van

Nadere informatie

Grensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie

Grensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie

Nadere informatie

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere

Nadere informatie

Als opgroeien niet vanzelf gaat. voor kinderen, jongeren en hun ouders

Als opgroeien niet vanzelf gaat. voor kinderen, jongeren en hun ouders Als opgroeien niet vanzelf gaat voor kinderen, jongeren en hun ouders Voor kinderen met een psychische stoornis gaat opgroeien niet vanzelf. Ze zijn bijvoorbeeld zo onzeker, angstig of somber dat ze niet

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie

Protocol opvallend gedrag

Protocol opvallend gedrag Protocol opvallend gedrag Opvallend gedrag 1.Wat is opvallend gedrag? 1.1 Gedragsproblemen Bepaalde gedragsuitingen zoals agressie, angst en drift zijn bij sommige kinderen vaker dan normaal aanwezig.

Nadere informatie

29/11/2011. Overzicht. Psychotherapie en emotionele belevingswereld bij personen met een mentale beperking. Achtergrond.

29/11/2011. Overzicht. Psychotherapie en emotionele belevingswereld bij personen met een mentale beperking. Achtergrond. Psychotherapie en emotionele belevingswereld bij personen met een mentale beperking. Katrien Beckx Shana Van Impe Annik Simons CEMA Antwerpen Overzicht achtergrond functies van probleemgedrag probleemsamenhang

Nadere informatie

Resultaten en ervaringen polikliniek. 12 juni 2012 sms symposium, presentatie sms poli

Resultaten en ervaringen polikliniek. 12 juni 2012 sms symposium, presentatie sms poli SMs-poli Resultaten en ervaringen polikliniek 1 hoe werkt de SMs-poli, wat kunnen wij betekenen? uitkomsten uit onderzoek tot nu toe: - ouders - leerkracht/begeleider bevindingen poli: - ouders - orthopedagogen

Nadere informatie

Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS).

Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Deze brochure richt zich op kinderen met FAS tussen de 4 en 14 jaar. Hierin worden vooral de begeleidingsbehoeften

Nadere informatie

Voor dat ik ga proberen uit te leggen wat autisme is, geeft ik eerst een paar voorbeelden van de impact daarvan.

Voor dat ik ga proberen uit te leggen wat autisme is, geeft ik eerst een paar voorbeelden van de impact daarvan. AUTENTIEK Oudeveen 63 3905WD Veenendaal 0318-522629 / 06-44028983 contact@autentiek.nl www.autentiek.nl NL64 RABO 0180556061 Autisme: een leven lang anders Wanneer we spreken over autisme en (geloofs)opvoeding,

Nadere informatie

Inschrijfformulier Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk terugzenden aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk,

Inschrijfformulier Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk terugzenden aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, Inschrijfformulier 2017. Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk terugzenden aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, 0180-430860 Roepnaam : recente foto Achternaam Straat Postcode en

Nadere informatie

in gesprek over: Autisme Spectrum Stoornissen bij kinderen en jeugdigen

in gesprek over: Autisme Spectrum Stoornissen bij kinderen en jeugdigen in gesprek over: Autisme Spectrum Stoornissen bij kinderen en jeugdigen Colofon Auteur: R.J. van der Gaag Redactie: M.A.V. van Verschuer (eindredacteur) E.A.M. Knoppert-van der Klein E. van Meekeren L.

Nadere informatie

Inhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19

Inhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19 Inhoud Uitgebreid Foreword 15 Voorwoord 17 deel 1 WAT IS HET? 19 1 Inleiding 21 De eerste onderzoekers 22 De opbouw van het boek 24 Aanleg of opvoeding 27 Diagnose of etiket 30 De kracht en de zwakte 32

Nadere informatie

Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking?

Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking? Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking? (Héle korte introductie) Gerlie Willemsen, orthopedagoog-generalist Gerianne Smeets, psycholoog Eva Braune, coördinerend begeleider

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

AUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners

AUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME EN MONDZORG Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME: EEN SOMS ONZICHTBARE HANDICAP Autisme komt bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking voor. Dat betekent dat iedere mondzorgverlener

Nadere informatie

PETER TEEUWEN. Man. 60 jaar. Getrouwd 3 kinderen. Woonplaats Leeuwarden. Hoogbegaafd. Heb autisme

PETER TEEUWEN. Man. 60 jaar. Getrouwd 3 kinderen. Woonplaats Leeuwarden. Hoogbegaafd. Heb autisme PETER TEEUWEN Man 60 jaar Getrouwd 3 kinderen Woonplaats Leeuwarden Hoogbegaafd Heb autisme ACHTERGROND Wiskunde Sociale Academie ICT Wiskundedocent Lezingen Scanoperator AUTISME (GESCHIEDENIS) Kanner

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel?

Wat is niet aangeboren hersenletsel? Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen

Nadere informatie

Persoonlijke gegevens van uw kind:

Persoonlijke gegevens van uw kind: Praktijk voor Integratieve Kinder- en Jeugdtherapie Mieke Elberts typischjij@gmail.com 06-15531012 Persoonlijke gegevens van uw kind: Achternaam van uw kind : Naam voluit: Roepnaam : Geboortedatum : Geslacht:

Nadere informatie

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD

Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Inhoud Inleiding 12 Deel I Wat we weten over de stoornis ADHD Hoofdstuk 1 Kenmerken van ADHD 1.1 De basiskenmerken 16 1.2 Aandachts- en concentratiestoornissen 17 1.3 Impulsiviteit 17 1.4 Hyperactiviteit

Nadere informatie

Experts in diagnostiek

Experts in diagnostiek Experts in diagnostiek Het beste in een kind naar boven halen Elk kind heeft zijn eigen talenten. Dit betekent niet dat alle kinderen even goed mee kunnen komen op school. Sommige kinderen hebben onvoldoende

Nadere informatie

Autism en communicatie

Autism en communicatie Autisme en communicatie Autisme op drie niveaus biologie cognitie Dààr zit het autisme! gedrag Wat we zien. Gedragskenmerken Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale

Nadere informatie

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen De autismespectrumstoornissen - Kwalitatieve stoornissen in de sociale interactie - Kwalitatieve stoornissen in de communicatie - Kwalitatieve stoornissen in het verbeeldingsvermogen

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) dyslexieonderzoek. Datum invullen. Ingevuld door. Gegevens ouder/verzorger/voogd* Achternaam.

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) dyslexieonderzoek. Datum invullen. Ingevuld door. Gegevens ouder/verzorger/voogd* Achternaam. Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) dyslexieonderzoek Datum invullen Ingevuld door Gegevens ouder/verzorger/voogd* Achternaam Voorletters Telefoonnummer Mobiele nummer E-mail adres Gegevens kind

Nadere informatie

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke

Nadere informatie

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve

Nadere informatie

Een bijzondere sportdag (deel 1)

Een bijzondere sportdag (deel 1) Een bijzondere sportdag (deel 1) Irene Aanstoot Bewegen is belangrijk! Ook voor kinderen met een autistische contactstoornis. Deze groep beweegt vaak te weinig omdat zij veel individuele begeleiding nodig

Nadere informatie

6,7. Verschillende vormen van schizofrenie: Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus keer beoordeeld

6,7. Verschillende vormen van schizofrenie: Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus 2004 6,7 75 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Mijn profielwerkstuk gaat over schizofrenie. Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat het me interessant

Nadere informatie

Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om?

Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Hechtingsproblemen Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Even voorstellen. Vera Ram Orthopedagoog/ Zorgcoördinator (en lid van de directie) op de Mr de Jonghschool (cl 4, ZMOK) Eerder: leerkracht,

Nadere informatie

Reader. Autisme Spectrum Stoornissen

Reader. Autisme Spectrum Stoornissen Reader Autisme Spectrum Stoornissen Inhoudsopgave 1. Inleiding ASS... 3 1.1 Wat is ASS... 3 Omschrijving ASS... 3 3 hoofdkenmerken... 3 Sociale interactie... 3 Communicatie... 4 Problemen in de verbeelding...

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Kindermishandeling

Werkstuk Verzorging Kindermishandeling Werkstuk Verzorging Kindermishandeling Werkstuk door een scholier 2457 woorden 9 april 2007 6,5 170 keer beoordeeld Vak Verzorging Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het erg interessant vind

Nadere informatie

7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst

7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners van

Nadere informatie

Autisme en lessen sociale competentie

Autisme en lessen sociale competentie Autisme en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met een stoornis in het autisme spectrum in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen

Nadere informatie

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel. Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij

Nadere informatie

Trainen en coachen van jeugdspelers met autisme.

Trainen en coachen van jeugdspelers met autisme. Trainen en coachen van jeugdspelers met autisme. Trainen en coachen van jeugdspelers met autisme Pagina 1 Voorwoord Het lijkt wel alsof er tegenwoordig veel meer kinderen met autisme zijn dan vroeger.

Nadere informatie

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Diagnostiek 1. Screening 2. Individueel descriptieve diagnostiek 3. Begeleiding en Behandeling Autismespectrumstoornissen VROEGE ONTWIKKELING

Nadere informatie

Autisme en werk, kansen en bedreigingen. Jan Casper van Beek, bedrijfsarts Charles Eijkelenburg, arbeidsdeskundige

Autisme en werk, kansen en bedreigingen. Jan Casper van Beek, bedrijfsarts Charles Eijkelenburg, arbeidsdeskundige Autisme en werk, kansen en bedreigingen. Jan Casper van Beek, bedrijfsarts Charles Eijkelenburg, arbeidsdeskundige NVAB, kring West Brabant, 29-11-2012 Introductie Jan Casper van Beek Organisatie Medicum

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) in het kader van de vergoede dyslexiezorg M V

Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) in het kader van de vergoede dyslexiezorg M V Aanmeldingsformulier ouder(s)/verzorger(s) in het kader van de vergoede dyslexiezorg Datum invullen Ingevuld door Gegevens ouder/verzorger/voogd* bij wie het kind verzekerd is Achternaam Voorletters Telefoonnummer

Nadere informatie

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april 2006 6.7 33 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Erfelijkheidsmateriaal Het menselijk lichaam bestaat uit een veel organen, deze organen

Nadere informatie

Dr. Leo Kannerhuis Brabant

Dr. Leo Kannerhuis Brabant Dr. Leo Kannerhuis Brabant Expertisecentrum voor autisme Informatie voor huisartsen, medisch specialisten, zorgpartners en wijkteams Ieder kind met autisme is anders. Daarom besteden we bij de behandeling

Nadere informatie