6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn"

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december ,3 16 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Pervasieve ontwikkelingsstoornis = aangeboren informatiestoornis ontstaan bij een aangeboren hersenafwijking. problemen met sociale contacten, communicatie Een beeldend vermogen (fantasie) Pervasief = doordringen in het latijn. problemen in verschillende ontwikkelingsgebieden. Eerst leken opvoeding, omgevingsfactoren en hechtings problemen de oorzaken in meeste gevallen zijn genetische en/of chromosonische afwijkingen de oorzaak kan ook door infecties bij zwangerschap komen zoals; herpes of rodehond ook kunnen er hersenafwijkingen ontstaan bij hersenbeschadiging dit leidt tot een verstoorde verwerving en verwerking van informatie het kost meer tijd om informatie goed op te kunnen slaan, of de informatie wordt niet goed opgevangen. Vaak lijkt het kind details wel waar te nemen, maar kan geen verbanden leggen. Er is dan veel herhaling nodig omdat ze niet of nauwelijks informatie tegelijkertijd kunnen verwerken. Autisme = Autisme spectrum syndroom (ASS) ook wel eenzelvigheid ernstige relatie of sociale stoornissen taal/spraak problemen, komt niet of nauwelijks op gang napraten, woorden verzinnen, monotoon en moeilijk duidelijk maken wat hij wil. weerstand tegen veranderingen. Heeft bepaalde rituelen of dwangmatigheden vaak geobsedeerd door bepaalde voorwerpen. Nauwelijks sprake van spontaan leren Exploratie gedrag is gering Moeite met verbanden leggen, veel fantasie Stereotiep bewegingsgedrag Erg in zich zelf gekeerd, Verstoord lichaamsbesef Ongeveer 75% van de autisten heeft een verstandelijke beperking Drie van de vier mensen met autisme zijn van het mannelijk geslacht Stoornis van Asperger = contactstoornis waarbij de verschijnselen lijken op autisme. Het verschil tussen klassiek autisme en de stoornis van asperger is dat er geen sprake is van een Vertraagde ontwikkeling of taal/spraak problemen. Wat wel overeenkomt met autisme is: Pagina 1 van 5

2 Ernstige relatiestoornis of sociale stoornis Problemen met non verbaal gedrag; geen oogcontact maken, afwijkende gezichtsuitdrukkingen en lichaamshouding. Houd emoties vaak voor zichzelf In het begin vaak wel actief in het zoeken van sociale contacten maar meer teruggetrokken door slechte ervaringen Weerstand tegen veranderingen Opvallend dwangmatig en stereotiep gedrag (preoccupatie) Bijvoorbeeld interesse in een bepaald onderwerp Intense en meer dan normale interesse in bepaalde dingen Normale tot hoge intelligentie. Hierdoor wordt het gedrag vaak gecamoufleerd om zo weinig te laten merken. Mogelijke achterstand fijne motoriek Erg gesteld op ordelijkheid en routine soms overgevoelig voor geluiden, geuren, smaken of kleuren vaak hebben volwassene met asperger moeite met alledaagse bezigheden zoals huishouden. Veel volwassene beschouwen asperger niet als stoornis maar eigenschap. Ze hebben er mee leren leven. Alhoewel de sociale ontwikkelingen minder Goed ontwikkeld zijn, wordt dit gecompenseerd door hun intelligentie en verbale Begaafdheid. De meeste mensen met deze stoornis volgen het normale onderwijs. Zij zijn hier wel beperkt in hun functioneren. Stoornis van Rett= Zeldzame neurologische aandoening die hoofdzakelijk bij meisjes voorkomt. Aanvankelijk normale ontwikkeling gevolgd door regressie (teruggang) in het Gedrag van een kind tussen de 9 en 18 maanden Groei van schedelomtrek vertraagd Ernstige verstandelijke beperking Ontwikkeling stereotiep handbewegingen Ernstige taalbeperkingen en slechte coördinatie Hun leven lang afhankelijk van anderen. Er is geen genezing mogelijk. gemiddeld wordt iemand met de stoornis van Rett 47 jaar. Een kind met een Rett stoornis heeft intensieve (para)medische begeleiding nodig De behandeling is gericht op het voorkomen of bestrijden van problemen zoals; Epelepsie, scoliose(verkromming van wervelkolom) en slikproblemen. Deze stoornis loopt in vier fases: 1. in eerste instantie verloopt de ontwikkeling normaal. Tussen de 9 en 18 maanden stagneert deze. De ontwikkeling van de hersenen vertraagt en de Ontwikkeling van de sociale vaardigheden en spelontwikkeling stoppen. Dit is de knik in de Ontwikkeling. 2. in de tweede fase gaan de verworven vaardigheden achteruit. Dit zijn spraak (afasie), intelligentie Pagina 2 van 5

3 en motoriek (apraxie). Het kind keert in zichzelf en vertoont autistisch gedrag, er ontstaan stereotiep handbewegingen op borsthoogte, er kunnen epileptische aanvallen optreden en het kind heeft een ongewoon ademhalingspatroon (soms te snel, soms weer langzaam) het is snel geïrriteerd, soms ontroostbaar en moeilijk te hanteren 3.de derde fase treedt ongeveer op tienjarige leeftijd in. Het gedrag verbeteren en het kind is minder in zich zelf gekeerd. Het gaat weer vooruit en voelt zich beter. Deze fase houdt vaak het hele leven aan. 4.in de vierde fase op latere leeftijd gaat de patiënt vooral motorisch weer achteruit. Deze fase treedt echter niet bij alle patiënten in. Stoornis van Heller= Een desintegratiestoornis (uitvallen van functies) bij de kinder leeftijd. Net zoals Rett is het een neurologische aandoening, een geen autistische. Eerste twee levensjaar (of langer) gewone ontwikkeling Voor het tiende levensjaar raken ze eerder geleerde psychische vaardigheden kwijt en Gaan de vaardigheden op taal, begrijpen, sociaal gedrag, communicatie of zindelijkheid achteruit Ze gaan herhalen vast onveranderlijk gedrag vertonen. In enkele opzichten dezelfde al bij Rett Ze worden prikkelbaar, angstig of hyperactief. In de meeste gevallen stabiliseert dit op latere leeftijd In de meeste gevallen ontstaat er blijvende vertraging in de ontwikkeling. Het is nog onduidelijk of er een relatie is met autisme PDD-NOS= Pervasive Developmental Disorder not otherwise specifiet Letterlijk vertaald betekend dit dat het om een pervasieve ontwikkelingsstoornis gaat die niet anders Omschreven of benoemd wordt. PDD-NOS komt bij ongeveer 1 op de 200 kinderen voor. Het kan zowel bij mensen met een verstandelijke beperking als gewone tot bovennormale intelligentie voorkomen. Wanneer een kind niet aan alle criteria van Autisme voldoen kunnen zij de diagnose PDD-NOS krijgen. Komt vaak voor in combinatie met andere stoornissen zoals een leerstoornis, ADHD of epilepsie Beperking in het ontwikkelen van sociale vaardigheden (problemen met verbale en non verbale communicatie) Stereotiep of dwangmatig gedrag Voldoet niet volledig aan de criteria voor autisme of ASS (autisme spectrum stoornis) Zeer uiteenlopend gedrag, wat de diagnose stellen kan vermoeilijken Contact probleem staat minder op de voorgrond dan bij klassiek autisme Vaak onhandig, angstig. Ervaren het omgaan met anderen vaak als sociale druk Eenzijdige interesse in bepaalde voorwerpen Grote fantasie Taalproblemen, nemen dingen soms te letterlijk (bijvoorbeeld spreekwoorden) Motoriek is vaak onhandig en stijf, moeite met balans en samenwerking van ledematen Geen genezing mogelijk. kan wel worden begeleid. Deze behandeling is veelal het zelfde Als bij autistische aandoeningen. Deze zal echter minder intensief hoeven zijn. Pagina 3 van 5

4 Behandelings- en begeleidingsmethoden Er zijn verschillende specifieke behandelingsmethoden voor mensen met een pervasieve ontwikkelings- Stoornis. Echter ontbreekt er onderzoek naar de werking van deze methoden. Meest onderzochte methode is de Applied Behavoir Analysis dit is een toegepaste gedragsanalyse Die gebaseerd is op het belonen voor goed gedrag. Deze behandeling is 40 uur p/w nodig om resultaat te zien. Een paar andere methoden zijn; Contacttherapie TEACCH-programma Son Rise- programma Contacttherapie: bij deze behandeling krijgt het kind een vaste begeleider. Deze persoon oefent minimaal drie maal daags met het kind. De oefening bestaat uit gedurende enkele minuten tot een half uur stimuleren van de nabijheidszintuigen om tot lichamelijk contact te komen. Het stimuleren gebeurt heel structueel op een bepaald tijdstip of dezelfde plaats, afgestemd op het kind. Na deze tast-stimulatie volgt het stimuleren van de communicatie via de vertezintuig (horen en zien) en uiteindelijk het aanleren van schoolse vaardigheden. Andere behandeling therapieën richten zich meer op het afleren van ongewenst, negatief gedrag. TEACHH-programma: TEACHH staat voor; Treatment and Education of Autistic and Communication Handicapped Children. Momenteel is dit de meest toegepast methode met het doel om kinderen een optimale zelfstandigheid te verwerven. In samenwerking met de ouders wordt er een behandelplan opgesteld waar men zich in eerste instantie om communicatietraining gaat. Maar dit wordt meestal snel aangevuld door socialevaardigheden en arbeidshandelingen. Er wordt bij deze behandeling volgens een vast schema gewerkt. Ook wordt er structuur in tijd, ruimte en activiteit aangebracht. 1. Tijd Zelfde handelingen, zelfde tijdstip Werken met picto-agenda, picto-horloge Werken met planbord met foto s en picto s Werken met concrete voorwerpen die verwijzen naar activiteiten of gebeurtenissen 2.Ruimte Eigen kamer, plek aan tafel en in de klas Spullen, voorwerpen op een vaste plek Afzondering van plek, afschermen van prikkels 3.in activiteiten Een opdracht tegelijkertijd Opdracht met begin en einde Vast volgorde van opdrachten Duidelijk taal/opdracht Activiteiten starten en eindigen met een bepaald ritueel 4.In aanpak Duidelijke accepterende houding Duidelijke communicatie Pagina 4 van 5

5 (eerst oogcontact en dan korte zinnen ondersteunend met gebaren) Duidelijke regels en afspraken Voorspelbaarheid Geduld, rustige praten Consequent belonen Het Son Rise-programma: Deze behandelmethode is gebaseerd op 4 principes: 1. Ouders zijn een expert op het gebied van hun eigen kind. Ouders zijn de enigen die zich levenslang en onvoorwaardelijk aan hun kinderen wijden. 2. Ouders moeten hun kind zo nemen als het is. Dit is essentieel als ze met hun kind willen werken. 3. De motivatie van het kind is voor ons de deur naar zijn wereld. Je kan een kind niet dwingen als het niet wil het kind toont zelf hoe het te bereiken is. Pas als je de interesses van een kind kan volgen, en je contact kunt maken, kan er iets veranderen. 4. het lijkt wreed om iets van een kind te vragen waarvan jezelf weet dat ze het niet kunnen doen. Dit is heet ook wel liefde zonder medelijden Maar toch is het toch de beste methode om stap voor stap een nieuwe uitdaging aan te gaan Met veel herhaling en geduld. Tot slot Er bestaat geen behandeling of medicijn dit autisme of verwante stoornissen volledig kan genezen. Wel zijn er medicijnen die de symptomen kunnen verminderen en behandelingsmethodes die De vaardigheiden verbeteren. De behandeling kan uit verschillende onderdelen bestaan; Voorlichting, medicatie, opvoedingsondersteuning of begeleiding op school en psychotherapie. Mens is het er over eens dat intensieve behandeling het beste resultaat heeft. Eisen voor deze behandeling zijn dat : Er vroeg met de behandeling moet worden begonnen (voor de basisschool) De behandeling moet actief, intensief en professioneel zijn. Aangeleerd gedrag moet ook in andere situaties worden doorgezet. Pagina 5 van 5

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

PDD-NOS is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified een Engelse naam voor

PDD-NOS is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified een Engelse naam voor Werkstuk door een scholier 1871 woorden 23 februari 2016 4,8 13 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Inleiding Hallo, In dit werkstuk laat ik zien wat Autisme is. Hoe je ermee kunt leven enzovoort. Ik hoop

Nadere informatie

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Stoornissen in het autistisch spectrum

Stoornissen in het autistisch spectrum DC 14 Stoornissen in het autistisch spectrum 1 Inleiding Dit thema gaat over stoornissen in het autistisch spectrum, kortweg autisme Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het

Nadere informatie

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen Hersenstichting Nederland Autismespectrumstoornissen 1 Autismespectrumstoornissen Een autismespectrumstoornis (ASS) is een ontwikkelingsstoornis waarbij de informatieverwerking in de hersenen verstoord

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve

Nadere informatie

7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme?

7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme? Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari 2004 7.1 134 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Wat is Autisme? Er bestaat eigenlijk geen goede uitleg van autisme Volgens het woordenboek is het 'een

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst

7-4-2014. WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners van

Nadere informatie

Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU?

Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? Welke essentiële maatschappelijke verandering is er t.a.v. generatie 45 >> NU? 1 2 1 WAT kenmerkt een multiculturele samenleving? 3 Mensen van autochtone en allochtone afkomst Van 16,3 miljoen inwoners

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland Ontwikkelingsstoornisssen Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke

Nadere informatie

Ouderbrochure PDD-NOS

Ouderbrochure PDD-NOS 1 Ouderbrochure PDD-NOS Maandagmiddag vijf voor vier. Vanuit de keuken hoort ze een auto stoppen op straat. De deur wordt hard dichtgeslagen. Dan is het even stil. De achterdeur wordt opengetrokken en

Nadere informatie

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere

Nadere informatie

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd Sleutelwoord is structuur De school is een uitgelezen plaats om de leerling met het Syndroom van Asperger te leren omgaan met leeftijdgenoten. Goede begeleiding is dan van belang. Docent kunnen veel voor

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD MCDD Wat is MCDD? MCDD is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen moeite hebben om met hun gevoelens om te gaan en moeite hebben met het onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid. Hoe wordt MCDD

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme

Nadere informatie

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis Programma Even voorstellen Wat is autisme? Vroege signalen bij autismespectrumstoornissen De eerste stap richting onderzoek

Nadere informatie

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen.

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Autisme Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Op andere mensen reageert hij niet. Zijn ouders dachten eerst

Nadere informatie

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke

Nadere informatie

Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen

Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Wanneer u autisme heeft, ondervindt u problemen in het contact met anderen. Het kan zijn dat u geen contact maakt of juist veel aandacht vraagt. U kunt zich moeilijk

Nadere informatie

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders

Nadere informatie

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden Au3sme dr. Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland Overzicht presenta3e Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995 1. Gedrag 2. Biologie 3. Cogni3e 4. Diagnose 5. Behandeling genen, hersengebieden

Nadere informatie

Asperger en werk. Een dynamisch duo

Asperger en werk. Een dynamisch duo Asperger en werk Een dynamisch duo Natalie van Berkel Module Onderzoeksvaardigheden Stoornis van Asperger Kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie, zoals blijkt uit ten minste 2 van de volgende:

Nadere informatie

Pervasieve ontwikkelingsstoornis niet anderszins omschreven. Hoofdvraag: Wat is PDD-NOS?

Pervasieve ontwikkelingsstoornis niet anderszins omschreven. Hoofdvraag: Wat is PDD-NOS? Praktische-opdracht door een scholier 3651 woorden 17 april 2005 7,4 58 keer beoordeeld Vak Biologie Pervasieve ontwikkelingsstoornis niet anderszins omschreven. Hoofdvraag: Wat is PDD-NOS? PDD-NOS, de

Nadere informatie

AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE

AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie Postbus 20062, 3502 LB Utrecht BEZOEKADRES: Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Tel: 030 28 23 303 Fax: 030 28 88 400 E mail:

Nadere informatie

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen De autismespectrumstoornissen - Kwalitatieve stoornissen in de sociale interactie - Kwalitatieve stoornissen in de communicatie - Kwalitatieve stoornissen in het verbeeldingsvermogen

Nadere informatie

Rett Syndroom Informatie over het Rett syndroom, de Nederlandse Rett Syndroom Vereniging en donateurschap.

Rett Syndroom Informatie over het Rett syndroom, de Nederlandse Rett Syndroom Vereniging en donateurschap. Rett Syndroom Informatie over het Rett syndroom, de Nederlandse Rett Syndroom Vereniging en donateurschap. www.rett.nl Wat is het Rett syndroom Wat is het Rett syndroom Het Rett syndroom is een zeldzame

Nadere informatie

Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS).

Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Brochure voor ouders/verzorgers en begeleiders van kinderen met het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Deze brochure richt zich op kinderen met FAS tussen de 4 en 14 jaar. Hierin worden vooral de begeleidingsbehoeften

Nadere informatie

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Autisme DSM IV: Stoornissen die meestal voor het eerst op zuigelingenleeftijd, kinderleeftijd of in

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5

Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5 Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5 Britt Hoogenboom, kinder,- en jeugdpsychiater Dr. Sanne Hogendoorn, psycholoog Zorgprogrammaleiders Centrum voor Autisme en Psychose, de Bascule Referatencyclus

Nadere informatie

Verbale en bucco-faciale apraxie

Verbale en bucco-faciale apraxie Verbale en bucco-faciale apraxie Inleiding De logopedist heeft bij u een verbale- of bucco-faciale apraxie geconstateerd (spraakstoornis). Spreken is bij gezonde mensen een activiteit die automatisch verloopt:

Nadere informatie

RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE

RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE Samenvatting versie voor mensen met afasie en naasten Afasie is een taalstoornis, geen intelligentiestoornis Juli 2017 1 van 23 Inhoud Inleiding... 3 H1:

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

AUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners

AUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME EN MONDZORG Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME: EEN SOMS ONZICHTBARE HANDICAP Autisme komt bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking voor. Dat betekent dat iedere mondzorgverlener

Nadere informatie

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt.

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt. Werkstuk door een scholier 2362 woorden 18 januari 2005 6,3 89 keer beoordeeld Vak Verzorging VOORWOORD Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt. Autisme is een ontwikkelingsstoornis,

Nadere informatie

Reader. Autisme Spectrum Stoornissen

Reader. Autisme Spectrum Stoornissen Reader Autisme Spectrum Stoornissen Inhoudsopgave 1. Inleiding ASS... 3 1.1 Wat is ASS... 3 Omschrijving ASS... 3 3 hoofdkenmerken... 3 Sociale interactie... 3 Communicatie... 4 Problemen in de verbeelding...

Nadere informatie

Mijn leven op dit moment

Mijn leven op dit moment Mijn leven op dit moment Naam: Leeftijd: Woonplaats: Mijn hobby s: Mijn familie: Mijn vrienden: Mijn school: Mijn werk: Mijn kwaliteiten en interesses Vul onderstaande zinnen aan. Ik ben goed in: Ik hou

Nadere informatie

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD? Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de

Nadere informatie

Omgaan met Autisme. Handout workshop 27 mei 2016

Omgaan met Autisme. Handout workshop 27 mei 2016 Omgaan met Autisme Handout workshop 27 mei 2016 Informatie 1. Medicatie Hoewel er geen medicijn is dat direct werkt op autisme zijn er wel diverse medicijnen die ene positief effect kunnen hebben op dat

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN EEN VOORBEELD Mira, 14 jaar. Derde klas van de middelbare school. Vanaf baby snel boos. Nu zo vlug kwaad dat ouders het niet meer weten. DRIE MOGELIJKE

Nadere informatie

Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro

Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Actief in Noord en

Nadere informatie

2.8 Richtlijnen voor als u bij adolescenten en volwassenen aan een autistische* stoornis denkt.

2.8 Richtlijnen voor als u bij adolescenten en volwassenen aan een autistische* stoornis denkt. 2.8 Richtlijnen voor als u bij adolescenten en volwassenen aan een autistische* stoornis denkt. ZOEKSCHEMA II RICHTLIJNEN VOOR ALS U BIJ ADOLESCENTEN EN VOLWASSENEN AAN EEN AUTISTISCHE* STOORNIS DENKT.

Nadere informatie

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Diagnostiek 1. Screening 2. Individueel descriptieve diagnostiek 3. Begeleiding en Behandeling Autismespectrumstoornissen VROEGE ONTWIKKELING

Nadere informatie

Autisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR

Autisme en de gevolgen Els Ronsse /   MDR Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn

AUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine

Nadere informatie

geschilderd staat. Joep rent overstuur naar huis en zegt: De muur kwam naar me toe!

geschilderd staat. Joep rent overstuur naar huis en zegt: De muur kwam naar me toe! 1 Wat is autisme? Joep van drie rijdt op zijn driewieler op het paadje achter zijn huis. Het paadje eindigt in een muur waar een voetbalgoal op geschilderd staat. Joep rent overstuur naar huis en zegt:

Nadere informatie

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel. Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Mensen met een niet zichtbare beperking

Mensen met een niet zichtbare beperking Mensen met een niet zichtbare beperking MEE in het kort 1. Onafhankelijke cliëntondersteuning aan mensen met een kwetsbaarheid of beperking *, en hun omgeving, met als doel hen in hun eigen kracht te versterken.

Nadere informatie

Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking?

Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking? Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking? (Héle korte introductie) Gerlie Willemsen, orthopedagoog-generalist Gerianne Smeets, psycholoog Eva Braune, coördinerend begeleider

Nadere informatie

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Bijlage 2 Competentieprofiel leerling

Bijlage 2 Competentieprofiel leerling Bijlage 2 Competentieprofiel leerling Naam leerling: Geboortedatum leerling: Kalenderleeftijd: Diagnose: School: Naam medewerker school: Functie medewerker school: Datum: Protocol overgang leerlingen met

Nadere informatie

Rett op KDC Esse Zoom

Rett op KDC Esse Zoom Rett op KDC Esse Zoom Hier doen we het voor Een 10-jarige cliënt met het syndroom van Rett kan, sinds ze actief gebruik maakt van haar spraakcomputer door de inzet en stimulans van begeleiders, therapeuten

Nadere informatie

DSM-5 interview autismespectrumstoornis

DSM-5 interview autismespectrumstoornis DSM-5 interview autismespectrumstoornis Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Autisme

Nadere informatie

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen www.visio.org Volg ons op: Pellentesque ipsum ligula, accumsan nec, elementum

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN AUTISME

INFO VOOR PATIËNTEN AUTISME INFO VOOR PATIËNTEN AUTISME INHOUD 01 Wat is autisme? 4 02 Autisme herkennen 4 03 Autismespectrum 6 04 Oorzaak van autisme 7 05 Rol van het Centrum voor medische genetica 8 06 Behandeling 9 07 Afspraken

Nadere informatie

Werkstuk ANW Autisme en het syndroom van asperger

Werkstuk ANW Autisme en het syndroom van asperger Werkstuk ANW Autisme en het syndroom van a Werkstuk door R. 1979 woorden 25 juli 2013 5,5 1 keer beoordeeld Vak ANW Autisme en het syndroom van A. Symptomen van autisme en het syndroom van A. Mensen met

Nadere informatie

Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro

Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Is actief in Noord

Nadere informatie

Dr. Leo Kannerhuis Brabant

Dr. Leo Kannerhuis Brabant Dr. Leo Kannerhuis Brabant Expertisecentrum voor autisme Informatie voor huisartsen, medisch specialisten, zorgpartners en wijkteams Ieder kind met autisme is anders. Daarom besteden we bij de behandeling

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen

Autisme Spectrum Stoornissen www.incontexto.nl to nl Autisme Spectrum Stoornissen Drs. Nathalie van Kordelaar Nathalie van Kordelaar en Mirjam Zwaan Opbouw voorlichting Algemene kennis van autisme. Handelen in werksituaties. Alle

Nadere informatie

Dansen zonder SDN beperkingen

Dansen zonder SDN beperkingen Dansen zonder SDN beperkingen Lesboek korte impressie achtergrondinformatie Stichting Danssport op maat Schrijvers Emmely Lefèvre & Stefan Nijmeijer Mensen met een verstandelijke beperking Waar denk je

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Dementie

Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.

Nadere informatie

Verstandelijke beperkingen

Verstandelijke beperkingen 11 2 Verstandelijke beperkingen 2.1 Definitie 12 2.1.1 Denken 12 2.1.2 Vaardigheden 12 2.1.3 Vroegtijdig en levenslang aanwezig 13 2.2 Enkele belangrijke overwegingen 13 2.3 Ernst van verstandelijke beperking

Nadere informatie

Vroege Signalen en Herkenning van Autisme Spectrum Stoornissen

Vroege Signalen en Herkenning van Autisme Spectrum Stoornissen Vroege Signalen en Herkenning van Autisme Spectrum Stoornissen Rutger Jan van der Gaag & Iris Oosterling, gz-psycholoog 2006 Karakter pagina 1 Inhoud Autisme Vroege herkenning van autisme DIANE-project,

Nadere informatie

Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van:

Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van: Dyslexie Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van: Aandacht en concentratie. ze zijn vergeetachtig en lijken of zijn verstrooid,

Nadere informatie

Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 [2]

Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 [2] Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 [2] Voorwoord Voor je ligt het e-book: Praktisch en Positief Opvoeden met structuur van de PEPmethode. Op basis

Nadere informatie

4,7. Profielwerkstuk door een scholier 6143 woorden 10 februari keer beoordeeld. Filosofie

4,7. Profielwerkstuk door een scholier 6143 woorden 10 februari keer beoordeeld. Filosofie Profielwerkstuk door een scholier 6143 woorden 10 februari 2012 4,7 14 keer beoordeeld Vak Filosofie Autisme algemeen. Autisme is een ruim begrip voor een stoornis in de informatie verwerking in iemands

Nadere informatie

Regulatiestoornissen bij baby s en jonge kinderen

Regulatiestoornissen bij baby s en jonge kinderen 0000/136/7 - GZA - juni 2016 kinder- en jeugdpsychiatrie tel. + 32 3 283 16 02 campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24 2610 Wilrijk tel. + 32 3 443 30 11 campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20

Nadere informatie

Vergeetachtig of dement?

Vergeetachtig of dement? Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen

Nadere informatie

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014 AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich

Nadere informatie

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider

SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET AUTISME (PDD-NOS EN SYNDROOM VAN ASPERGER) IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één

Nadere informatie

Voor dat ik ga proberen uit te leggen wat autisme is, geeft ik eerst een paar voorbeelden van de impact daarvan.

Voor dat ik ga proberen uit te leggen wat autisme is, geeft ik eerst een paar voorbeelden van de impact daarvan. AUTENTIEK Oudeveen 63 3905WD Veenendaal 0318-522629 / 06-44028983 contact@autentiek.nl www.autentiek.nl NL64 RABO 0180556061 Autisme: een leven lang anders Wanneer we spreken over autisme en (geloofs)opvoeding,

Nadere informatie

ADHD-werking binnen CAR Accent

ADHD-werking binnen CAR Accent ADHD-werking binnen CAR Accent ADHD is een ontwikkelingsstoornis waarbij de verwerking van informatie in de hersenen verstoord verloopt. Als gevolg hiervan vertonen kinderen met deze stoornis vooral problemen

Nadere informatie

7,3. Een stoornis in het contact met andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Dwang naar regelmaat en herhaling

7,3. Een stoornis in het contact met andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Dwang naar regelmaat en herhaling Werkstuk door een scholier 1761 woorden 22 juni 2002 7,3 311 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is autisme? Bestaat er eigenlijk een adequate definitie van autisme? Volgens het woordenboek betreft het 'een

Nadere informatie

Voorstellen en vragen 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld?

Voorstellen en vragen 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld? Indeling voor wie meer wil weten over autisme bij vrouwen Nelleke van Es - Vogel, psychiater 7 april 2018 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld? (volwassen leeftijd) (9 dia s) 2. Mogelijke voor- en

Nadere informatie

Autisme. Informatiebrochure over autismespectrumstoornissen

Autisme. Informatiebrochure over autismespectrumstoornissen Autisme Informatiebrochure over autismespectrumstoornissen Autisme Steeds meer mensen hebben psychische problemen. Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken is gebleken dat ongeveer één procent van de

Nadere informatie

Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd

Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd artikel uit Mobiel 6, december 2000/januari 2001 Sociaal onhandig: aangeboren of (niet) geleerd rubriek: Vreemd gedrag!? Door: Pim Steerneman, hoofd Centraal Coördinatiepunt Autisme Zuid-Limburg MENNO

Nadere informatie

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA 7-12-2018 Inhoud Vroegdetectie in een relationeel perspectief Infant and Early Childhood

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Developmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts

Developmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts Developmental Coordination Disorder Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts 11-06-2015 Inhoud Developmental Coordination Disorder Criteria Kenmerken Comorbiditeiten Pathofysiologie Behandeling Prognose

Nadere informatie

Uitgeverij Schoolsupport

Uitgeverij Schoolsupport 11 Hoofdstuk 1 Over DCD Wat is DCD? DCD is een coordinatieontwikkelingsstoornis. Als je DCD hebt, heb je een probleem met coördinatie. Het is dan moeilijk voor je om op de juiste wijze bewegingen uit te

Nadere informatie

18-04- 2010. Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie

18-04- 2010. Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Gera ter Meulen adoc@fsw.leidenuniv.nl Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie Een goede voorbereiding van adoptieouders

Nadere informatie

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET AUTISME IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC

Nadere informatie

FAQ. Waarom is het nodig om "De Lift" op te richten?

FAQ. Waarom is het nodig om De Lift op te richten? FAQ Waarom is het nodig om "De Lift" op te richten? De leerlingen waarvoor De Lift bedoeld is, vinden op dit moment geen geschikte plaats in de gesubsidieerde onderwijsvormen (gewoon en buitengewoon onderwijs).

Nadere informatie

PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS

PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Wat is een persoonlijkheidsstoornis? Ieder mens heeft een persoonlijkheid. Een persoonlijkheid is de optelsom van hoe u als persoon bent, hoe u zich

Nadere informatie

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten. Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.

Nadere informatie

DSM-5 interview autismespectrumstoornis

DSM-5 interview autismespectrumstoornis DSM-5 interview autismespectrumstoornis Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Autisme

Nadere informatie

Probleemgedrag bij ouderen

Probleemgedrag bij ouderen Probleemgedrag bij ouderen Machteloos, bang of geïrriteerd. Zo kunnen medewerkers en cliënten in de thuiszorg zich voelen in situaties waarin sprake is van probleemgedrag. Bijvoorbeeld als een cliënt alleen

Nadere informatie

Roepnaam : recente foto. Wilt u dit formulier volledig aan alle zijden invullen en waar nodig 0 zwart maken.

Roepnaam : recente foto. Wilt u dit formulier volledig aan alle zijden invullen en waar nodig 0 zwart maken. Inschrijfformulier 2019. Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk PER POST sturen aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, 0180-430860 Roepnaam : recente foto Achternaam Straat Postcode

Nadere informatie