4,7. Profielwerkstuk door een scholier 6143 woorden 10 februari keer beoordeeld. Filosofie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "4,7. Profielwerkstuk door een scholier 6143 woorden 10 februari keer beoordeeld. Filosofie"

Transcriptie

1 Profielwerkstuk door een scholier 6143 woorden 10 februari ,7 14 keer beoordeeld Vak Filosofie Autisme algemeen. Autisme is een ruim begrip voor een stoornis in de informatie verwerking in iemands hersenen. Het kan zijn dat hierbij de persoon in kwestie achterstand op leeftijdsgenootjes heeft op leer niveau, of later moeilijker aan een praktische baan kan komen. Ook kunnen er gebreken zijn in het communiceren van persoon tot persoon, omdat ze bij te veel signalen van communicatie in de war raken. Bijvoorbeeld door verbale en non-verbale signalen door elkaar. Zo is het makkelijker voor een autist om te communiceren zonder iemand te zien, en alleen maar op het verbale te letten. Toch is er veel verschil tussen de vormen van autisme binnen het spectrum van autisme. En als iemand niet alle symptomen heeft, is er toch een goede kans dat er toch sprake is van autisme. Hier onder een kleine beschrijving van de verschillende vormen autisme. Verschillende vormen van autisme. Klassiek autisme. Iemand met klassiek autisme heeft meestal drie kern problemen. 1) Sociaal gedrag. - Geen oogcontact willen maken - Moeilijk contact maken met mensen - Erg afstandelijk zijn, of juist over enthousiast - In hun eigen wereldje leven, of juist geen grenzen kennen. 2) Communicatie - Niet zo n grote woordenschat ontwikkeling - Een zelfde onderwerp blijven herhalen - Moeilijk kunnen uitdrukken 3) Gebrek aan flexibiliteit en verbeelding. - Moeite met veranderingen - Behoefte aan regelmaat en herhaling - Last van dwangmatige trekjes. Pervasive Developmental Disorder - Not Otherwise Specified ( hierna : PDD-NOS) 1) Sociaal gedrag - nauwelijks leren van sociale ervaringen. - Overgevoeligheid bij zintuiglijke prikkels - Drift tonen als gevolg van angst. 2) Communicatie - Weinig begrip en gebruik van non-verbale signalen. Pagina 1 van 12

2 - Taal in alle gevallen letterlijk nemen. - Zichzelf een eigen taal aanleren. 3) Gebrek aan flexibiliteit. - Een stijve onhandige motoriek. - Fanatiek vasthouden aan vaste routines - Angst voor nieuwe situaties. RETT syndroom. Dit is een apart syndroom waarbij het sociale en taalkundig aspect eigenlijk minder een rol speelt dan bij de vorige twee vormen. Dit syndroom speelt in de eerste levensmaanden een veel grotere rol, en komt alleen voor bij meisjes, omdat de aandoening bij jongens al voor de geboorte dodelijk is. Ook komt het veel minder voor dan de vorige vormen. Er zijn 4 fases in het RETT syndroom. 1) Na 6 tot 18 maanden stopt of vertraagt de ontwikkeling op sociaal gebied en ontwikkeling van spelvaardigheid. 2) Na een tijdelijke stilstand van vorig genoemde, verminderen ook de al aangeleerde dingen, worden de handjes niet meer voor doelen gebruikt, en vermindert de intelligentie. Het kindje keert hier ook meestal in zich zelf en krijgt de autistische trekjes. Later in deze fase krijgt het kindje epileptische aanvallen, die op latere leeftijd kunnen minderen. 3) Tussen het 2e en 10e levensjaar verbeterd de situatie van het syndroom. De meeste meisjes blijven hun leven lang in deze fase. 4) Na het 10e jaar kunnen ze nog in de laatste fase komen, waarin meisjes die konden lopen scoliose krijgen, en daardoor ook dat niet meer kunnen. Syndroom van Asperger. 1) Sociaal gedrag. - Kunnen beter omgaan met hun beperking.(en zich beter aanpassen) - Erg goed geheugen, een normale tot hoge intelligentie. - Moeilijk contact tot leeftijdsgenoten. (erg verlegen) 2) Communicatie. - Taal goed ontwikkeld - Weinig non-verbale interactie in dialogen. - Nemen woorden letterlijk over. (papegaaien) 3) Gebrek aan flexibiliteit - Geïnteresseerd in één bepaalde bezigheid. - Over enthousiast, houd geen rekening met de ander zijn interesse. - Weigeren om iets te leren buiten interessegebied. Desintegratiestoornis van de kinderleeftijd. Dit is weer een zeldzame vorm van het spectrum. Het wordt pas herkend na een kindje twee jaar is geworden. Dan zal het kindje vaardigheden gaan verliezen die het al had aangeleerd. Zulke eigenschappen zijn meestal,: - sociale interactie, aanpassen aan de omgeving. - Herhaling van typisch gedrag als een beweging. - Zindelijkheid zowel urine als ontlasting. Ook moeten andere stoornissen binnen het spectrum van autisme uitgesloten zijn. Pagina 2 van 12

3 Je kunt deze stoornis in drie groepen delen. - Aloof groep. Sterk in zichzelf gekeerd. Niet bewust van veranderingen in de omgeving. Ontwijkt oogcontact. - Passieve groep. Aanvaard benadering van anderen, neemt zelf geen initiatief. Heeft geen plezier aan sociale contacten. - Active-but-odd groep. Beseft wel verandering in de omgeving. Spontane sociale contacten zijn aanwezig, wel gering. Is zich soms bewust in de reacties van anderen. Keuze Asperger syndroom. Voor dit werkstuk waar ik de effecten op relaties en seksualiteit bekijk bij mensen met een autistische beperking concentreer ik me op het Asperger syndroom. Dit omdat de mensen die deze beperking hebben wel een goede woordenschat, en een gezond verstand hebben. Ze hebben vooral moeite met face-toface communicatie,maar over de telefoon of computer kunnen ze wel eerlijk zijn over waar ze het moeilijk mee hebben, en vertellen in welke situaties ze zich onprettig voelen. Zo loopt de communicatie met een Aspie makkelijker dan bij een andere vorm van autisme. Ook had ik al vrienden met syndroom van Asperger. Zo kan ik ook de kant van de asperger beter laten zien. Toen ik aan dit werkstuk ben begonnen, heb ik dus eerst de keuze gemaakt voor het syndroom van Asperger, en ben ik me gaan inlezen over het onderwerp. Ook heb ik de film Rainman gezien om me voor te bereiden op ons onderzoek. Daarna ben ik contacten gaan leggen met zowel jongens, als meiden van mijn leeftijd, als ook jong volwassenen in de 20 jaar. Dit heb ik gedaan door een profiel aan te maken op de website : Daar is een forum, waar al heel veel te lezen is over het wel en wee van menig Asperger. Ook was er een topic om in contact te komen met een (mede) asperger. Ik heb zelf geen syndroom van Asperger, dus ik heb eerlijk verteld dat het voor een leuk contact was, en ook dat we er ons profielwerkstuk over deden. Ik kreeg al vrij snel leuke reacties, en zo kwam ik in contact met verschillende aspies zoals ze zichzelf graag noemen. De eerste contacten waren gelegd, sommige succesvoller dan de ander, maar het onderzoek kon beginnen. Film Rainman. Ter voorbereiding van het onderzoek heb ik de film Rainman bekeken, om een beeld te krijgen wat de gemiddelde mens ziet bij het begrip autisme. De hoofdpersoon was erg in zich zelf gekeerd, had vele lichamelijke tikken, en was enorm goed met cijfers. Raymond, zo heet de hoofdpersoon, is het beeld van bijna alle vormen autisme bij elkaar. Toch schetst dit geen goed beeld, omdat iedere autist anders is en voelt. Daarbij zijn alle vormen van autisme in een karakter samen gebracht, terwijl dit in werkelijkheid niet kan. Autisten vinden het dan ook vreselijk gelijk vergeleken te worden met Raymond, ze zijn allemaal lang niet zo extreem afwijkend als Raymond. 3) Effecten van Asperger syndroom op relaties. - Theorie Pagina 3 van 12

4 Bij het vinden van een relatie komen er al een aantal problemen om de hoek kijken voor Aspergers. Ze hebben net als mensen zonder beperking ook de behoefte om zich te binden aan iemand, maar de muur van asperger zit hen vaak in de weg. Daarmee wordt bedoeld dat ze vast en zeker pogingen doen tot een relatie, maar als dit een paar keer niet lukt dat ze dan afhaken. Zo is er een aantal wat bewust geen relatie aan gaat, bang om gekwetst te worden. Maar het grootste deel sluit zich er onbewust van af. Als het een asperger lukt om een relatie te krijgen liggen er ook nog gevaren op de loer. Zoals gevoelens uiten, variatie en spontaniteit tonen. Bij een asperger komt het bijvoorbeeld niet snel op om een cadeautje te kopen om zijn of haar partner te verrassen. Daar houden de meeste Aspergers zelf ook niet van. Daarbij weet 3 tiende van de partners niet dat zijn of haar geliefde het syndroom heeft, omdat een asperger dit normaal kan verbergen door zijn ontwikkelde intelligentie en taal. Maar als het op gevoel en spontaniteit aankomt komen ze hier niet mee weg. Liefde is nu eenmaal niet logisch of een proces wat zich herhaald. Het Asperger syndroom heeft vaak invloed op het hebben van een relatie. Zo kunnen inlevingsvermogen, gelijke begrippen en communicatie dwars zitten. Ook kan het zo zijn dat de Asperger niet goed kan inschatten wat de ander prettig vind, of niet. Ze hebben hierbij moeite met het aflezen van gezichtsuitdrukkingen bijvoorbeeld. Er kunnen bijvoorbeeld ook irritaties ontstaan tussen de geliefden doordat de Asperger moeite heeft met het feit dat sommige situaties niet één oplossing kan hebben, maar meer. Ook de communicatie tussen de twee geliefden kan een probleem zijn. Een asperger kan bijvoorbeeld wel zin hebben in intimiteit, maar het niet durven te laten blijken aan zijn of haar partner. Dan krijgt de partner een verkeerd beeld. Zo kunnen mis communicaties ontstaan. Ook kunnen problemen in de informatie verwerking van een asperger ontstaan in en intiem spel. Aspergers staan er voor bekend (bijna) alles letterlijk te nemen. Zo kunnen ze in de war raken bij dubbelzinnige opmerkingen. ( Denk aan : Kun jij me even helpen mijn BH los te doen? ) Grote kans dat de asperger dat doet, en weer vrolijk weg wandelt. Zo kan de indruk gewekt worden dat de asperger geen behoefte heeft, terwijl hij dat misschien wel heeft. Standpunt van een persoon zonder beperking in relatie met een asperger. Relatie met Asperger vanuit standpunt niet Asperger. Een Asperger kan vaak slecht overgaan tot handelen. Dat wil zeggen, zij zitten vaak vol plannen, maar daar komt vaak niets van terecht en dat wordt door veel mensen die niet het Asperger syndroom hebben vaak verward met luiheid. Vanuit het standpunt van een niet Asperger lijkt het of de persoon met het Asperger syndroom geen leuke dingen wilt doen zoals een keer naar de bioscoop of uit eten. Ze willen steeds hetzelfde bijvoorbeeld tv kijken, of wel naar de vrienden van de Asperger zelf. Vaak krijg je een tegenovergestelde reactie, door het gebrek aan inlevingsvermogen. Hierdoor kan de niet Asperger het voelen alsof er altijd een stap terug moet worden gedaan, omdat de Asperger soms zelfs egoïstisch of respectloos over kan komen. Ook valt er niet samen te kunnen praten. Dit ook door het gebrek aan inlevingsvermogen. De niet Asperger kan zelfs het gevoel hebben alsof de dingen worden omgedraaid, zoals de Asperger zegt jij doet gemeen, terwijl de niet Asperger het andersom ervaart. Werken aan een toekomst gaat ook niet vanzelfsprekend. Vaak kan er in een relatie met een Asperger ook niet gerekend worden op aanmoedigingen, spontaniteit, complimenten en steun. Relatie met niet Asperger vanuit standpunt Asperger. Een Asperger ziet een relatie vaak als een vanzelfsprekend iets. Acceptatie zoals iemand is is vaak moeilijk voor een Asperger door gebrek aan inlevingsvermogen en misverstanden. Een Asperger heeft de behoefte om alles hetzelfde te houden. Ook gaat het doen en nadenken niet automatisch, waardoor dit Pagina 4 van 12

5 gepaard kan gaan met veel spanning. Mensen met het syndroom van Asperger zijn vaak afhankelijk van degene met wie ze een relatie hebben. Diegene is namelijk vertrouwt voor de Asperger. Net zoals het vertrouwt is om naar vaste vrienden te gaan, telkens dezelfde dingen te doen en om steeds dezelfde handelingen te verrichten. Veel alledaagse dingen hebben voor een Asperger het gevoel alsof ze het voor het eerst doen. Ook hebben ze moeite om meerdere dingen tegelijk te doen. Een Asperger weet niet hoe ze moeten reageren op goed nieuws of juist slecht nieuws, ze snappen geen emotie, kunnen geen gevoelens benoemen en zijn zich niet bewust van lichaamstaal. Zo hebben ze ook geen weten bij de oorzaak en gevolgen van situaties. Er kan totaal anders gereageerd worden naar de niet Asperger toe waardoor de niet Asperger ook anders reageert en de Asperger het gevolg niet snapt. 1) Theorie : Hoe gedraagt een Asperger zich in een intieme omgeving? ( seksualiteit) Uit de theorie blijkt dat Aspergers net zo veel kunnen verschillen in gedrag rondom intimiteit dan NT ers.toch zijn er een aantal dingen die wel gerelateerd zijn aan het asperger syndroom, rondom intimiteit. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan overgevoeligheid voor aanrakingen, of juist ongevoeligheid. Ook is er binnen de aspergers een groep die bij aanrakingen pijn prikkels door krijgen. Omdat aspergers vaak moeite hebben met het lezen van lichaamstaal, is de slaapkamer soms een gevreesde plek. Aspergers leren gedragsregels niet uit zich zelf, maar moeten overal achterkomen door falen. Ze weten dit meestal van zich zelf, en voelen zich ongemakkelijk bij de aanloop naar seks. Er is een groep met een beperkt libido, die zich vaak ongemakkelijk voelt bij een seksuele partner. Ook zijn er een aantal die juist een erg ruim libido hebben, en hier niet erg subtiel mee om kunnen gaan. Ze dwingen hun partner dan tot seks, meestal alleen tot de daad zelf. Voorspel heeft een groot deel een hekel aan, omdat er geen vast patroon in zit. Niemand kan je echt leren hoe de beste manier is, en voorspel is dan ook echt denkwerk voor de asperger. Als een asperger veel negatieve ervaringen met intimiteit heeft gehad, kan deze ook echt angst ontwikkelen voor intieme situaties. Deze ontlopen ze dan voor er iets kan gaan ontstaan. Afkeer en of angst komt regelmatig voor bij Aspergers. 2) Praktijk : Hoe kijken mensen zonder beperking aan tegen seksualiteit met een asperger aan? Als de partner van een asperger heb je het vaak niet gemakkelijk. Aspergers zijn niet goed in de mondelinge communicatie, en zo kunnen gemakkelijk conflicten ontstaan. Ook kan een NT er ( een niet Asperger) niet in het hoofd kijken van de asperger, en moet alles vroeg aangekondigd worden. Daarbij is een sterke regelmaat in de volgorde van de dag van groot belang. Alles bij elkaar opgeteld, heeft de NT partner een heel lijstje om rekening mee te houden. In de aanloop naar seks moet de NT er erg voorzichtig handelen. De NT er moet er achter zien te komen of de asperger ook zin heeft en of het niet te direct is. Een asperger als partner is over het algemeen erg betrouwbaar, hij of zij zal niet snel overspel plegen, omdat ze al moeilijk contact maken met andere mensen. One night stands zijn dan ook zeker niet geliefd bij Aspergers. Ik hoorde van een vrouw dat haar asperger man erg gevoelig voor organisatie was, en dat seks een herhaling van altijd dezelfde handelingen was. Voorspel deden ze niet aan, omdat seks puur een technische berekening voor hem was. Voor en naspel zijn sowieso geen favoriet bij Aspergers. De meesten die ik heb gesproken vinden het maar vervelend gefriemel, en veel te ingewikkeld, omdat ze de lichaamstaal van de ander niet kunnen lezen. Zo is seks zelf iets wat voor hen altijd een vast ritme heeft, maar voor/na spel is vervelend omdat dat geen echte regels heeft. Een Asperger vertelde me dan ook dat hij daar eigenlijk het nog het moeilijkst mee had, omdat hij dan misschien door de mand zou vallen. Hij Pagina 5 van 12

6 durfde zijn handen bijna niet weg te leggen, bang wat zijn vriendin er van zou vinden. Zo kan de weg naar seks een enorme survival toch zijn voor Aspergers. Vooral jongere NT Asperger koppels willen nog wel eens het probleem hebben dat de NT partner niet weet dat zijn of haar partner Asperger heeft. Een Asperger kan zich erg goed gedragen als een NT er, ze spelen dagelijks de rol die ze zich aangeleerd hebben. Maar in de slaapkamer is het een niet vaak voorkomende situatie, en kan het zo maar zijn dat de Asperger helemaal uit zijn doen is, omdat hij totaal niet weet hoe zich te gedragen. Als NT partner heb je dus veel rekening te houden met je Asperger partner, zowel in het dagelijkse leven als bij seks. Ik heb gelezen op het Asperger syndroom forum dat een NT Asperger koppel op papier met elkaar belangrijke / intieme dingen ging communiceren, omdat er bij mondelinge communicatie dingen verkeerd werden begrepen, en dit leidde dan tot ruzie. 3) Praktijk : Welke problemen ziet de asperger zelf in seksualiteit? Buiten de lichamelijke problemen als prikkels anders voelen zijn er ook nog een aantal sociale kinkjes in de kabel. Ten eerste kan het zo zijn dat het libido van een Asperger veel groter is dan dat van de gemiddelde NT er. Zo kan het gebeuren dat de Asperger de NT er bijna wilt dwingen tot seks. Het tegenovergestelde komt ook voor, een Asperger kan een zeer beperkt libido hebben, en zo zich zeer ongemakkelijk voelen bij het regelmatige sensuele gedrag van zijn of haar partner. Er hebben veel Aspergers aangegeven dat ze het moeilijk vonden om de intenties van de ander in te schatten, dus ze zien bijvoorbeeld niet snel of iemand een grapje maakt, of iets serieus bedoelt. Als een jongen bij zijn vriendin op haar billen slaat, kan een asperger jongen dat als normaal zien, en bij een willekeurige meid proberen, en zo een mep in zijn gezicht ontvangen. ( waar gebeurd) Waar de meeste Aspergers echt mee zitten, is het letterlijk en figuurlijke blootgeven van zich zelf. In het dagelijkse leven gedragen ze zich als een NT er, omdat dit van ze verwacht word in de maatschappij van vandaag. Ook leren partners aspies vaak kennen als NT er. Maar in de slaapkamer zijn geen vaste gedragsregels, die iedereen weet, of vaak mee te maken krijgt. Op dit moment kan een Asperger in een enorme twee strijd met zich zelf krijgen. Hij weet zich niet goed een houding te geven, en heeft ook geen vast voorbeeld waar aan hij zich kan spiegelen. Hij weet niet waar en hoe hij zijn partner moet plezieren, en of deze dat wel prettig vind. Een ander probleem is dat ze zelf niet zo goed aan kunnen geven wat ze fijn vinden, en hierbij weer voor de bekende dikke en hoge kasteel muur staan, waar ze geen overwinning in zien. Ze kunnen bang zijn voor de reactie van de ander, of stellen het geven van hun mening uit tot ze overlopen van frustratie. Dit is dan ook een van de redenen dat omgaan met een Asperger of autist best lastig kan zijn. Een Asperger vriend van mij, zag een foto op Facebook staan van een meisje met een grote camera. Hij reageert er op met een opmerking over dat die camera bijna net zo groot was als het meisje zelf. Het meisje kon dit totaal niet waarderen, en werd kwaad op hem. En hij begreep de noodzaak van haar uitbarsting totaal niet. Hij had het helemaal niet beledigend voor haar gevonden, en had er alleen de humor van in gezien. Zo kunnen er snel conflicten ontstaan, omdat de Asperger 9 vd 10 keer niet door heeft hoe de ander zijn opmerking kan opvatten, zo ook in seksualiteit. Onderzoek acceptatie van afwijkend gedrag bij wel / niet aangeboren Asperger Syndroom. Bij het onderzoek naar de acceptatie van afwijkend gedrag bij wel of niet aangeboren Asperger Syndroom Pagina 6 van 12

7 , heb ik een aantal stellingen gemaakt, waarop mensen moesten aangeven in welke mate het acceptabel was. De vragen heb ik afgenomen op deze website, die ik zelf heb gemaakt : Ik heb ze gevraagd om het zowel aan te geven voor : wel aangeboren, niet aangeboren, en als je niet wist dat het een Asperger was. Ze moesten het aangeven door middel van een score van 1 tot en met 5. 1 = niet acceptabel, 2 = niet echt acceptabel, 3 = neutraal / weet ik niet, 4 = een beetje acceptabel en 5 = volkomen acceptabel. Ik heb de personen geselecteerd op geslacht en leeftijd, zodat ik een enigszins reëel beeld kan schetsen. Ik heb personen geselecteerd uit mijn vriendenkring, die vrij uiteenloopt, uit het hele land, en de regio. Ik heb in totaal 80 mensen benaderd, waarvan 40 mensen de enquête hebben ingevuld. Hiermee mag ik zeer tevreden zijn voor een school onderzoek denk ik. Van te voren moesten ze een korte samenvatting lezen over Asperger Syndroom in het algemeen, om een beter beeld te krijgen. Hier onder die samenvatting, en de stellingen. Wij spitsen ons toe op het Asperger Syndroom, een van de minder drastische vormen van autisme. Asperger kan zich tijdens de zwangerschap al ontwikkelen, en zo kan het aangeboren zijn. Ook kan Asperger zich later ontwikkelen door bijvoorbeeld een traumatische ervaring, of een bepaalde manier van opgroeien.mensen met Asperger Syndroom zijn sociaal minder vaardig, en pakken ongeschreven gedragsregels niet uit zich zelf op. Ze hebben veel moeite met non verbale communicatie, en kunnen zo gemakkelijk in de war raken in een conversatie. Aspergers zijn vaak buitenbeentjes, maar hebben wel het vermogen zich aan te passen. Ze staan bekend als verlegen / schuchtere mensen, die gemiddeld tot hoog begaafd zijn. Ze hebben moeite met beeldend denken, en zo kunnen ze soms niet doorhebben dat ze met humoristische opmerkingen iemand kunnen kwetsen. Stellingen. Een Asperger jongen slaat op de billen van een onbekend meisje. Een Asperger loopt midden in een gesprek weg. Een Asperger die maar over 1 onderwerp door blijft praten. Een Asperger die laat weten dat die je leuk vind, en vervolgens het contact verbreekt. Een Asperger die minstens alles 24 uur van te voren wilt plannen. Een Asperger die super goed in wiskunde is, maar het jou niet uit wilt / kan leggen. Een Asperger die aangeeft geen voor of naspel te willen. Een Asperger die bij correctie niet rustig blijft maar agressief word. Een Asperger die intimiteit ontwijkt, omdat het voor hem technisch denkwerk is. Een Asperger die niet aan durft te geven wat hij / zij fijn vind. Een Asperger die totaal geen initiatief neemt in relatie / intimiteit. Een Asperger die altijd het zelfde patroon in alles wilt, en geen rekening houdt met andere plannen. Een Asperger die aangeeft binnen een relatie alleen nog op papier te willen communiceren. Een Asperger die zijn of haar partner lichtelijk dwingt tot seks. Een Asperger die aangeeft in een relatie, geen seks te willen. De conclusie We hebben onderzocht in hoeverre mensen situaties als hierboven denken te accepteren bij wel of geen aangeboren Asperger Syndroom. Ook hebben we gekeken naar welke acceptatie mensen zouden hebben in de zelfde situatie als ze niet wisten dat de persoon in kwestie Asperger Syndroom had. Pagina 7 van 12

8 We hebben natuurlijk maar een beperkt aantal mensen kunnen interviewen, en zo kunnen we geen valide antwoord geven op de hoofd vraag. De resultaten zijn puur gebaseerd op het onderzoek, en daar kunnen geen rechten aan verleend worden. Conclusie per stelling. ( We nemen niet alle stellingen mee in de conclusie ) 1 : Een Asperger jongen slaat op de billen vaneen onbekend meisje. Uit deze eerste stelling blijkt al dat het wel degelijk verschil maakt of het Asperger Syndroom wel of niet aangeboren is, en al helemaal dat mensen niet wisten of de persoon in kwestie niet wist dat de jongen Asperger heeft. De resultaten op niet acceptabel zien er bijvoorbeeld zo uit : aangeboren : 13.51%, niet aangeboren: 37.84%, en weet niet dat asperger speelt : 62,16 %. Zo zie je dat er een enorme procentuele verschuiving is in de acceptatie, tussen aangeboren en weet niet dat asperger speelt. Hier uit kunnen we concluderen dat er wel degelijk verschil bestaat in de acceptatie rond het gedrag van aspergers. 4 : Een Asperger die laat weten dat die je leuk vind, en vervolgens het contact verbreekt. Met deze stelling proberen we de acceptatie rond relaties weer te geven, omdat dit zeker te maken heeft met het gevoel van een muur, wat een asperger vaak omschrijft bij een relatie sfeer. De resultaten volkomen acceptabel zijn hier interessant, omdat deze zo verdeeld zijn : aangeboren : 18.92%, niet aangeboren : 10.81% en weet niet dat asperger speelt : 2.7%. Ook hier ligt weer een gat tussen de drie mogelijkheden. Toch is dit gat minder groot als bij de eerste stelling. Zo kun je concluderen dat lichamelijk afwijkend gedrag meer verdeeld is over aangeboren, niet aangeboren en weet niet dat asperger speelt, dan niet lichamelijk afwijkend gedrag. 5: Een Asperger die aangeeft in een relatie, geen seks te willen. Dit is een goed voorbeeld wat mensen accepteren in een relatie over seks accepteren. Wat me opviel is dat de acceptatie over het algemeen erg hoog ligt, en dat zelfs bij aangeboren er maar een 2.7% score bij niet acceptabel staat, en een 0% score bij niet echt acceptabel. Zo kan ik concluderen dat de acceptatie toch echt heel hoog ligt. In verhouding tot Niet aangeboren zit er een klein verschil van 2.7% in het niet accepteren van deze stelling. En het verschil tot weet niet dat asperger speelt is het verschil weer iets groter, namelijk 16.2%. Zo maakt dit duidelijk dat als men niet weet dat asperger speelt, er een lagere acceptatie geldt voor afwijkend gedrag. 10 : Een Asperger die intimiteit ontwijkt, omdat het voor hem technisch denkwerk is. Uit mijn onderzoek naar de kijk van Aspergers op relaties en seksualiteit, bleek al snel dat vooral seks een technisch denkwerk is. Daarom is het zeer interessant om te kijken hoe de acceptatie verdeeld is bij deze vraag. Naar mijn verwachting bleek ook dat de uitkomst zeer verdeeld is. Bij de kennis dat Asperger Syndroom aangeboren is, geeft 32.43% van de ondervraagden aan het volkomen acceptabel te vinden. Bij het niet weten dat Asperger speelt, vind maar 2.7% van de ondervraagden het acceptabel. Als ik deze 4 vragen combineer, kan ik concluderen dat er echt een groot verschil zit, in het wel / niet weten dat het Asperger Syndroom een rol speelt. Ook kan ik concluderen dat het een rol speelt als het Asperger syndroom aangeboren of niet aangeboren is bij de acceptatie van afwijkend gedrag. De resultaten van het gehele onderzoek zijn hier onder te vinden. Statistieken per vraag Statistieken voor vraag 1 : Een Asperger jongen slaat op de billen van een onbekend meisje. aangeboren Niet aan. Weet niet Pagina 8 van 12

9 1 niet acceptabel 13.51% 37.84% 62.16% 2 niet echt acceptabel 54.05% 35.14% 24.32% 3 neutraal / weet ik niet 8.11% 24.32% 10.81% 4 een beetje acceptabel 24.32% 2.70% 2.70% 5 volkomen acceptabel 0.00% 0.00% 0.00% Statistieken voor vraag 2 : Een Asperger loopt midden in een gesprek weg. 1 niet acceptabel 5.41% 13.53% 37.84% 2 niet echt acceptabel 13.51% 35.14% 43.24% 3 neutraal / weet ik niet 16.22% 24.32% 16.22% 4 een beetje acceptabel 43.24% 18.92% 2.70% 5 volkomen acceptabel 21.62% 8.11% 0.00% Statistieken voor vraag 3 : Een Asperger die maar over 1 onderwerp door blijft praten. aangeboren Niet aan. Weet niet 1 niet acceptabel 2.70% 2.70% 18.92% 2 niet echt acceptabel 5.41% 21.62% 24.32% 3 neutraal / weet ik niet 10.81% 24.32% 29.73% 4 een beetje acceptabel 51.35% 35.14% 18.92% 5 volkomen acceptabel 29.73% 16.22% 8.11% Statistieken voor vraag 4 : Een Asperger die laat weten dat die je leuk vind, en vervolgens het contact verbreekt. ( aangeboren ) 1 niet acceptabel 8.11% 10.81% 37.84% 2 niet echt acceptabel 16.22% 43.24% 40.54% 3 neutraal / weet ik niet 27.03% 16.22% 16.22% 4 een beetje acceptabel 29.73% 18.92% 2.7% 5 volkomen acceptabel 18.92% 10.81% 2.7% Statistieken voor vraag 5 : Een Asperger die aangeeft in een relatie, geen seks te willen. 1 niet acceptabel 2.70% 5.14% 18.92% 2 niet echt acceptabel 0.00% 21.62% 8.11% 3 neutraal / weet ik niet 18.92% 24.32% 27.03% 4 een beetje acceptabel 29.73% 13.51% 21.62% 5 volkomen acceptabel 48.65% 35.14% 24.32% Statistieken voor vraag 6 : Een Asperger die minstens alles 24 uur van te voren wilt plannen. 1 niet acceptabel 0.00% 5.41% 16.22% 2 niet echt acceptabel 5.41% 21.62% 18.92% 3 neutraal / weet ik niet 5.41% 18.92% 18.92% 4 een beetje acceptabel 29.73% 18.92% 35.14% 5 volkomen acceptabel 59.46% 35.14% 13.51% Statistieken voor vraag 7 : Een Asperger die super goed in wiskunde is, maar het jou niet uit wilt / kan Pagina 9 van 12

10 leggen. 1 niet acceptabel 0.00% 8.11% 10.81% 2 niet echt acceptabel 5.41% 13.51% 24.32% 3 neutraal / weet ik niet 27.03% 21.62% 29.73% 4 een beetje acceptabel 29.71% 32.43% 27.03% 5 volkomen acceptabel 37.84% 24.32% 8.11% Statistieken voor vraag 8 : Een Asperger die aangeeft geen voor of naspel te willen. 1 niet acceptabel 8.11% 5.41% 13.51% 2 niet echt acceptabel 13.51% 13.5% 18.92% 3 neutraal / weet ik niet 35.14% 48.65% 45.95% 4 een beetje acceptabel 21.62% 10.81% 10.81% 5 volkomen acceptabel 21.62% 21.62% 10.81% Statistieken voor vraag 9 : Een Asperger die bij correctie niet rustig blijft maar agressief word. ( aangeboren ) 1 niet acceptabel 13.51% 24.32% 48.65% 2 niet echt acceptabel 21.62% 27.03% 37.84% 3 neutraal / weet ik niet 16.22% 18.92% 10.81% 4 een beetje acceptabel 35.14% 21.62% 0.00% 5 volkomen acceptabel 13.51% 8.11% 2.70% Statistieken voor vraag 10 : Een Asperger die intimiteit ontwijkt, omdat het voor hem technisch denkwerk is. 1 niet acceptabel 2.70% 5.41% 18.92% 2 niet echt acceptabel 2.70% 16.22% 18.92% 3 neutraal / weet ik niet 29.73% 37.84% 43.24% 4 een beetje acceptabel 32.43% 18.92% 16.22% 5 volkomen acceptabel 32.43% 21.62% 2.7% Statistieken voor vraag 11 : Een Asperger die niet aan durft te geven wat hij / zij fijn vind. 1 niet acceptabel 0.00% 8.11% 16.22% 2 niet echt acceptabel 16.22% 21.62% 18.92% 3 neutraal / weet ik niet 13.51% 29.73% 40.54% 4 een beetje acceptabel 51.35% 21.62% 16.22% 5 volkomen acceptabel 18.92% 18.92% 8.11% Statistieken voor vraag 12 : Een Asperger die totaal geen initiatief neemt in relatie / intimiteit. 1 niet acceptabel 0.00% 10.81% 27.03% 2 niet echt acceptabel 18.92% 27.03% 18.92% 3 neutraal / weet ik niet 29.73% 35.14% 37.84% Pagina 10 van 12

11 4 een beetje acceptabel 24.32% 18.92% 10.81% 5 volkomen acceptabel 27.03% 8.11% 5.41% Statistieken voor vraag 13 : Een Asperger die altijd het zelfde patroon in alles wilt, en geen rekening met andere plannen. 1 niet acceptabel 8.11% 8.11% 27.03% 2 niet echt acceptabel 27.03% 40.54% 35.14% 3 neutraal / weet ik niet 18.92% 16.22% 16.22% 4 een beetje acceptabel 21.62% 27.03% 21.62% 5 volkomen acceptabel 24.32% 8.11% 0.00% Statistieken voor vraag 14 : Een Asperger die aangeeft binnen een relatie alleen nog op papier te willen communiceren. 1 niet acceptabel 27.03% 24.32% 54.05% 2 niet echt acceptabel 29.73% 40.54% 21.62% 3 neutraal / weet ik niet 18.92% 24.32% 16.22% 4 een beetje acceptabel 18.92% 10.81% 8.11% 5 volkomen acceptabel 5.41% 0.00% 0.00% Statistieken voor vraag 15 : Een Asperger die zijn of haar partner lichtelijk dwingt tot seks. 1 1 niet acceptabel 62.16% 67.57% 81.08% 2 2 niet echt acceptabel 27.03% 18.92% 13.51% 3 3 neutraal / weet ik niet 5.41% 8.11% 5.41% 4 4 een beetje acceptabel 5.41% 5.41% 0.00% 5 5 volkomen acceptabel 0.00% 0.00% 0.00% Mening iemand met Asperger over resultaat onderzoek. Ik vind het een erg goed uitgewerkt onderzoek, Ik vind het vooral indrukwekkend hoe diep je bent gegaan over het onderwerp, iets wat je niet vaak ziet omdat het nogal een lastig onderwerp is. Alleen heb ik niet het idee dat er uit dit onderzoek een realistisch beeld naar voren is gekomen. Het probleem bij het accepteren van "asperger gedrag" is dat de meeste mensen niet eens weten dat een persoon asperger heeft. Of vaak dat ze het wel ooit gehoord hebben, maar niet echt begrijpen wat het is en hoe ze er het beste mee om kunnen gaan. Ook ben ik van mening dat "Asperger gedrag" helemaal niet geaccepteerd hoeft te worden door de samenleving. Hoe moeilijk het ook is, ze zullen zichzelf gewoon moeten proberen aanpassen aan de samenleving. Dingen zoals iemand op de billen slaan is gewoon on acceptabel gedrag, Of die persoon nu asperger heeft of niet. Het gedeelte over intimiteit vind ik wel heel erg goed uitgewerkt, mensen hoeven Asperger gedrad niet te accepteren maar wanneer mensen beter weten wat Asperger precies inhoud kunnen ze beter rekening houden met de persoon. Ze weten dan ook dat dingen als aanrakingen niet fijn vinden, niets meer laten horen niks met hun gedrag te maken heeft, maar met het Asperger Syndroom. Zo kan er misschien voorkomen worden dat mensen zich onnodig gekwetst of beledigd voelen. Nogmaals vind ik het echt knap van je dat je Asperger als onderwerp hebt durven kiezen. En dat je op Pagina 11 van 12

12 deze manier Asperger meer onder de aandacht brengt. Mening psycholoog/psychiater over resultaat onderzoek. De conclusie is het gefundeerde resultaat van een gedegen opgezet onderzoek. Weliswaar voldoet het onderzoek niet aan de gestelde professionele kwaliteitscriteria die in het algemeen gelden voor dit soort onderzoeken maar gezien de opdracht was dat ook geen eis. Dat neemt niet weg dat dit onderzoek goed is uitgedacht, opgezet en uitgevoerd. Er is goed gebruik gemaakt van de diverse media. De conclusie laat voorzichtig zien dat er een algemene acceptatie bestaat onder de representatieve doelgroep voor wat betreft mensen met een stoornis binnen het autismespectrum in het algemeen en mensen met het syndroom van Asperger in het bijzonder. Het onderzoek laat specifiek en gefundeerd het onderwerp seksualiteit, intimiteit en het syndroom van Asperger en de daarbij geldende opinie zien op wederom voorzichtige wijze. Voorzichtig omdat het onderzoek (vanwege tijdsdruk?) een beperkt aantal respondenten kent. Dit onderzoek onderscheid zich door de durf van het onderwerp en heeft de potentie om de algemene acceptatie met betrekking tot het begrip Autisme naar een hoger nivo te brengen. Bronvermelding. Als bron hebben we vooral de website gebruikt, en hebben we zo ongeveer 20 personen van minimaal 14 jaar tot maximaal 50 jaar gesproken over relaties en seksualiteit. Ik heb een profiel aangemaakt op de website, en zo kon ik ook veel informatie uit het forum halen. Er was een topic Asperger syndroom en relaties waaronder ook seksualiteit. Op deze site heb ik ook een aantal partners van Aspergers gevonden, waar mee ik ook veel heb zitten praten over relaties en seksualiteit. Nabeschouwing Na dik een half jaar aan onderzoek naar het Asperger Syndroom denk ik dat ik tevreden mag zijn over het resultaat. Door iedere week uren op msn gesprekken te hebben met verschillende Aspergers leer je bijna te denken als een Asperger. Ook kwam ik er achter, dat ook ik niet helemaal 100% recht in elkaar zit. Dus dit onderzoek heeft me ook een stukje mezelf leren kennen. In eerste instantie ben ik aan dit onderzoek begonnen om een vriend van mij, met Asperger Syndroom beter te kunnen begrijpen. Onze band is door dit werkstuk ook sterker geworden. Daarbij zijn we er onlangs achtergekomen, dat mijn vader ook veel gedrag vertoont van Asperger. Dit verklaart dus een stuk van zijn gedrag, en speelt voor mij een grote rol in het accepteren van zijn gedrag. Verder ben ik echt heel blij met alle mensen die me hebben geholpen met dit werkstuk, zonder de hulp van de Aspergers bijvoorbeeld had dit werkstuk op niets uitgelopen. Al met al vond ik het zeer interessant om te doen, en ik kijk er met een fijn gevoel op terug. Pagina 12 van 12

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel. 4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december 2011 6,3 16 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Pervasieve ontwikkelingsstoornis = aangeboren informatiestoornis ontstaan bij een aangeboren hersenafwijking.

Nadere informatie

Enquête intimiteit & seksualiteit Oktober 2017

Enquête intimiteit & seksualiteit Oktober 2017 Enquête intimiteit & seksualiteit Oktober 2017 Resultaten enquête intimiteit en seksualiteit De enquête is verstuurd naar 2378 online respondenten van het Ouderenpanel van het Nationaal Ouderenfonds. In

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt

Nadere informatie

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd Sleutelwoord is structuur De school is een uitgelezen plaats om de leerling met het Syndroom van Asperger te leren omgaan met leeftijdgenoten. Goede begeleiding is dan van belang. Docent kunnen veel voor

Nadere informatie

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Jongeren Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Vragen? Voor wie is deze brochure? Je hebt deze brochure gekregen omdat je autisme hebt of nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

H A P P I L Y E V E R A F T E R..

H A P P I L Y E V E R A F T E R.. H A P P I L Y E V E R A F T E R.. I N 5 S T A P P E N M E E R G E L U K I N J E R E L A T I E A A N D A C H T V E R T R O U W E N Y V O N N E T H U I J S W W W. B R E I N - P O W E R. C O M A C C E P T

Nadere informatie

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Sommige meisjes zijn heel snel verliefd, andere meisjes zullen niet snel of misschien zelfs helemaal niet verliefd worden. Dit is bij ieder meisje anders. Wat gebeurt

Nadere informatie

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Mediawijsheid A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Ik heb samen met de kinderen een gesprek gevoerd over de sociale media en het internet gebruik. Ik heb voor mezelf thuis een

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Onderzoek Puberporno?

Onderzoek Puberporno? Onderzoek Puberporno? 9 mei 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden in samenwerking met jongerenweekblad 7Days van 7 tot 9 mei, deden 1.425 jongeren mee. De uitslag is na weging representatief

Nadere informatie

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.

Nadere informatie

Impact op zijn. leven

Impact op zijn. leven Impact op zijn leven Ryan* student Bedrijfskunde zorgt al drie jaar bijna helemaal alleen voor zijn autistische broer. Ik wil niet een beeld van mezelf neerzetten dat ik zielig ben. Ik kies hier bewust

Nadere informatie

Niemand hoeft verlegen te zijn

Niemand hoeft verlegen te zijn Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Verlegen mensen Niemand hoeft verlegen te zijn Kleine kinderen zijn vaak verlegen. Dat vindt iedereen normaal. Maar ook 1 op 5 volwassenen

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Wat gebeurt er met je als je een leuk meisje of jongen tegenkomt? Je vindt de ander leuk en misschien word je wel verliefd. Eerst wil je heel vaak bij hem of haar

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Verliefd zijn is een ramp!

Boekverslag Nederlands Verliefd zijn is een ramp! Boekverslag Nederlands Verliefd zijn is een ramp! door Caja Cazemier Boekverslag door een scholier 1869 woorden 28 januari 2006 7,2 133 keer beoordeeld Auteur Genre Caja Cazemier Jeugdboek Eerste uitgave

Nadere informatie

Mijn leven op dit moment

Mijn leven op dit moment Mijn leven op dit moment Naam: Leeftijd: Woonplaats: Mijn hobby s: Mijn familie: Mijn vrienden: Mijn school: Mijn werk: Mijn kwaliteiten en interesses Vul onderstaande zinnen aan. Ik ben goed in: Ik hou

Nadere informatie

Samen leven met ziekte een praatpakket voor partners

Samen leven met ziekte een praatpakket voor partners Samen leven met ziekte een praatpakket voor partners De kaartset Jij en je partner ervaren de ziekte op jullie eigen manier. Met de kaartset ga je samen in gesprek over één van de acht thema s. Op elke

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch

Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch Mentoren van Duhamel College Den Bosch (vmbo) hebben het programma Een Positieve Klas in het schooljaar 2011-2012 uitgevoerd met eerste en tweede

Nadere informatie

Inleiding. OMGANGSKUNDE OEFENINGEN Isa Goossens

Inleiding. OMGANGSKUNDE OEFENINGEN Isa Goossens Inleiding Omgangskunde draait om contact maken. Met deze oefeningen hoop ik dat u echt contact kan maken met leerlingen. We willen allemaal gezien en gehoord worden. We zijn allemaal mensen en iedereen

Nadere informatie

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare

Nadere informatie

Sociaal op social media

Sociaal op social media groepsfase performing VOORBEREIDING Lesdoel Nodig Kwink van de Week Een sterke groep Kwink thuis Emotiewoordenschat Mediawijsheid: Ik houd rekening met de gevoeligheden van de ander. - Downloads Poster

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Mensen vinden het vaak prettig om elkaar aan te raken. Dat kan een knuffel zijn van je ouders, een vriendschappelijke stomp tijdens een stoeipartij met vrienden

Nadere informatie

Lesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie

Lesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie Lesmodule 4 fasen van dementie Inhoudsopgave: 1. Wat is dementie? blz. 3 2. Twee basisprincipes over de werking van de hersenen blz. 4 3. Omschrijving van de vier fasen van ikbeleving bij dementie blz.

Nadere informatie

Spreekbeurt Maatschappijleer Seksuele Intimidatie

Spreekbeurt Maatschappijleer Seksuele Intimidatie Spreekbeurt Maatschappijleer Seksuele Intimida Spreekbeurt door een scholier 1814 woorden 23 maart 2003 6,3 99 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Seksuele Intimida: Ik wil mijn spreekbeurt houden over

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Ik heb dit boek gekozen, omdat ik hem kreeg bij de Grote Lijsters vorig jaar. Toen ik de achterkant had gelezen, wilde ik weten hoe het zou aflopen.

Ik heb dit boek gekozen, omdat ik hem kreeg bij de Grote Lijsters vorig jaar. Toen ik de achterkant had gelezen, wilde ik weten hoe het zou aflopen. Boekverslag door een scholier 1942 woorden 16 juni 2007 7 13 keer beoordeeld Auteur Genre Tim Krabbé Psychologische roman Eerste uitgave 2002 Vak Nederlands I Beschrijvingsopdracht. 1. Motivatie van mijn

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk door een scholier 2503 woorden 3 maart 2008 6,6 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1 Wie versiert wie? De jongen het meisje? Andersom? Of kan het beide?

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Hoe Zeker Ben Ik Van Mijn Relatie

Hoe Zeker Ben Ik Van Mijn Relatie Hoe Zeker Ben Ik Van Mijn Relatie Weet jij in welke opzichten jij en je partner een prima relatie hebben en in welke opzichten je nog wat kunt verbeteren? Na het doen van de test en het lezen van de resultaten,

Nadere informatie

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Als iemand in jouw omgeving zichzelf beschadigt is dat erg ingrijpend. Het kan allerlei emoties oproepen. Je bent misschien erg verdrietig, boos of je voelt

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag door een scholier 1665 woorden 24 april 2006 6,4 82 keer beoordeeld Auteur Genre Yvonne Kroonenberg Jeugdboek Eerste uitgave 2004 Vak

Nadere informatie

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode:

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Gedichtbespreking Nederlands Voor wie ik liefheb wil ik heten

Gedichtbespreking Nederlands Voor wie ik liefheb wil ik heten Gedichtbespreking Nederlands Voor wie ik liefheb wil ik heten Gedichtbespreking door een scholier 2033 woorden 4,2 43 keer beoordeeld 28 oktober 2001 Auteur Genre Neeltje Maria Min Poëzie Eerste uitgave

Nadere informatie

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke

Nadere informatie

Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht

Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht 1. Welke associaties heeft u bij het begrip Autisme? Contactgestoord, nemen geen initiatief. Beperkt in het sociaal wenselijk gedrag, grotere behoefte aan

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Kindermishandeling

Werkstuk Verzorging Kindermishandeling Werkstuk Verzorging Kindermishandeling Werkstuk door een scholier 2457 woorden 9 april 2007 6,5 170 keer beoordeeld Vak Verzorging Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het erg interessant vind

Nadere informatie

Wat is seks? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde

Wat is seks? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde Kriebels in je buik Wat is seks? 1 Wat is seks? Groep 7 60 min Begrippen Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde Benodigheden Digibord Werkblad: vragen over seks (voor ieder kind) Lesdoelen Leerlingen

Nadere informatie

DE KERSTNIEUWSBRIEF 2008 JOKE BORST INBALANCE

DE KERSTNIEUWSBRIEF 2008 JOKE BORST INBALANCE DE KERSTNIEUWSBRIEF 2008 JOKE BORST INBALANCE D E C E M B E R O N T M O E TI N G S M A A N D De maand december is voor mij een maand van ontmoeten: het vieren van het Sinterklaas- en Kerstfeest en natuurlijk

Nadere informatie

Betrokkenheid. Competentie. De behoefte aan competentie wordt vervuld.

Betrokkenheid. Competentie. De behoefte aan competentie wordt vervuld. Betrokkenheid Autonomie Competentie Relatie leerkracht Relatie leerlingen De behoefte aan autonomie De behoefte aan competentie De behoefte aan een goede relatie met de leerkracht De behoefte aan goede

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: De puberteit is naast de lichamelijke veranderingen ook de periode waarin je op een andere manier naar jezelf en de mensen om je heen gaat kijken. Dit komt omdat

Nadere informatie

- Waarschuwing- dit is een pittige les!

- Waarschuwing- dit is een pittige les! - Waarschuwing- dit is een pittige les! Herken je de volgende situatie: Je vraagt aan je partner (heb je deze niet denk dan even terug aan de tijd dat je deze wel had) of hij de vuilniszak wilt buiten

Nadere informatie

Overzicht van de onderzoeksresultaten

Overzicht van de onderzoeksresultaten The Big O-enquête New Business Research In opdracht van Female Secret From Amsterdam Lore Elzinga Januari 2017 Overzicht van de onderzoeksresultaten Intro Het vrouwelijk orgasme onder de loep De meeste

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

Ont - moeten. www.psysense.be

Ont - moeten. www.psysense.be Ont - moeten www.psysense.be Definitie van relatie Een relatie is iets waarbij je geeft en neemt, je streeft naar een win/win situatie. Je toont een relatie in een gebaar. De gebaren zijn vaak oprechter

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

7.7. Boekverslag door N woorden 23 februari keer beoordeeld. Eerste uitgave 2006 Nederlands

7.7. Boekverslag door N woorden 23 februari keer beoordeeld. Eerste uitgave 2006 Nederlands Boekverslag door N. 1770 woorden 23 februari 2013 7.7 12 keer beoordeeld Auteur Caja Cazemier Genre Jeugdboek Eerste uitgave 2006 Vak Nederlands Boekverslag 2ejaars VMBO ONC Parkdreef 2 de boek Algemeen

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de

Nadere informatie

Communicatie op de werkvloer

Communicatie op de werkvloer Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo

Nadere informatie

Hoogbegaafd en gevoelig

Hoogbegaafd en gevoelig Hoogbegaafd en gevoelig Kazimierz Dabrowski Hoogbegaafd zijn is meer dan slim zijn. Hoogbegaafde mensen zijn vaak ook veel gevoeliger dan andere mensen. Daardoor ervaar je situaties soms intenser dan andere

Nadere informatie

Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen

Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf. RV1.1 RV1.2 RV1.3 RV1.4 Ontdekken dat iedereen uniek is. Ik heb door dat iedereen

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk 2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de

Nadere informatie

Psychosociale ontwikkeling

Psychosociale ontwikkeling Psychosociale ontwikkeling De psychosociale ontwikkeling van het kind Reeds in de baarmoeder ontstaat er een wisselwerking tussen ouder en kind. De baby is al vertrouwd geraakt met de stem van de ouder

Nadere informatie

Jongens & meisjes, snap jij het?

Jongens & meisjes, snap jij het? Les 2 Jongens & meisjes, snap jij het? We gaan het hebben over seksuele wensen en -grenzen. Wat de één normaal vindt om te doen, kan voor de ander verre van normaal zijn. Dat wordt ook bepaald door wat

Nadere informatie

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling: Omgaan met zichzelf

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling: Omgaan met zichzelf Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling: Omgaan met zichzelf 1. Wijst dingen aan die het wil, herkent zichzelf in de spiegel, is zich bewust waar het wel en niet van houdt. (Het kind wordt bewust

Nadere informatie

Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen

Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen Workshop Opvoeden met ADHD en ASS: Jeannette van der Poel, Verpleegkundig Specialist GGZ, PsyQ Anja van Rijswijk, Pedagoog/Onderwijskundige

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs

Nadere informatie

Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014)

Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014) Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014) Inleiding De kern van (autisme)vriendelijke communicatie is echt contact, gebaseerd op

Nadere informatie

Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting

Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting Normen en waarden De spelleider wijst iemand aan die een casus voorlegt waarin seksuele voorlichting is gegeven aan een cliënt. Bespreek in tweetallen

Nadere informatie

Mensen met een niet zichtbare beperking

Mensen met een niet zichtbare beperking Mensen met een niet zichtbare beperking MEE in het kort 1. Onafhankelijke cliëntondersteuning aan mensen met een kwetsbaarheid of beperking *, en hun omgeving, met als doel hen in hun eigen kracht te versterken.

Nadere informatie

Seksuele vorming. Anticonceptie en zwangerschap

Seksuele vorming. Anticonceptie en zwangerschap Seksuele vorming Anticonceptie en zwangerschap Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rianne Gritter Inhoudelijke redactie: Tessel Mulder, Philein

Nadere informatie

FASE 1 ONDERZOEK NOVEMBER 2017

FASE 1 ONDERZOEK NOVEMBER 2017 FASE 1 ONDERZOEK NOVEMBER 2017 AANLEIDING In juli 2017 hebben Bianca Hierck, Anouk Meelhuysen en Mike Kramer, gesteund door een groep van ouders, het plan opgevat om te starten met het initiatief Bijzonder

Nadere informatie

HET ANTI-PEST-BELEID VAN ONZE SCHOOL

HET ANTI-PEST-BELEID VAN ONZE SCHOOL Stationsstraat 81 3370 Boutersem 016/73 34 29 www.godenotelaar.be email: directie.nobro@gmail.com bs.boutersem@gmail.com HET ANTI-PEST-BELEID VAN ONZE SCHOOL 1. Het standpunt van de school: Pesten is geen

Nadere informatie

Luisteren is geen trucje

Luisteren is geen trucje Luisteren is geen trucje Luisteren is geen vaardigheid, al wordt er wel vaak zo over gesproken. Luisteren is veel meer een kwestie van houding, zelfs van zijn. Dat klinkt je wellicht zweverig in de oren,

Nadere informatie

Schrijf hier een korte introductie van jezelf. Schrijf bijvoorbeeld op hoe je leven er nu uitziet op het

Schrijf hier een korte introductie van jezelf. Schrijf bijvoorbeeld op hoe je leven er nu uitziet op het Mijn leven Mijn leven op dit moment Schrijf hier een korte introductie van jezelf. Schrijf bijvoorbeeld op hoe je leven er nu uitziet op het gebied van werk, vrije tijd, opleiding, gezin, familie, relaties

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland Ontwikkelingsstoornisssen Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke

Nadere informatie

Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden

Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden Maker: Trainersteam Regio Rondom de IJssel Functie: Trainer Regio Rondom de IJssel Datum van productie: 20 februari

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Response

Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Response Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Re Praktische-opdracht door een scholier 2550 woorden 10 juni 2003 5,8 26 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Inleiding We hebben de opdracht gekregen een Praktische

Nadere informatie

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

Prettige en niet prettige aanrakingen

Prettige en niet prettige aanrakingen Kriebels in je buik Prettige en niet prettige aanrakingen 1 Prettige en niet prettige aanrakingen Groep 3 50 min Begrippen Prettig, onprettig, dwingen, overhalen, grenzen aangeven, hulp bij problemen,

Nadere informatie

Werkboek les 1. Vink de gevoelens aan die jij herkent uit jouw relaties. Ervaar jij andere gevoelens? Voeg deze dan toe aan de lijst.

Werkboek les 1. Vink de gevoelens aan die jij herkent uit jouw relaties. Ervaar jij andere gevoelens? Voeg deze dan toe aan de lijst. Hieronder een lijst van gevoelens en gedachten die gepaard kunnen gaan met verslavende relaties. Niet alle gedachten en gevoelens zullen voor jou van toepassing zijn. Vink de gevoelens aan die jij herkent

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Analyse enquête Profielwerkstuk privacy - SGDB 2016 / 2017

Analyse enquête Profielwerkstuk privacy - SGDB 2016 / 2017 Analyse enquête Profielwerkstuk privacy - SGDB 2016 / 2017 Inleiding NB : dit is het document waar de analyse van onze enquête in staat. Onze resultaten staan in een ander document. In dit document leggen

Nadere informatie

OEFENINGEN: NEEM UW GEDACHTEN ONDER DE LOEP

OEFENINGEN: NEEM UW GEDACHTEN ONDER DE LOEP OEFENINGEN: NEEM UW GEDACHTEN ONDER DE LOEP Denken, voelen en doen staan sterk met elkaar in verband. Via uw gedachten kunt u invloed uitoefenen op hoe u zich voelt. Op deze manier kunt u ongewenste gevoelens

Nadere informatie

Boekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob

Boekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob Boekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob Boekverslag door een scholier 2078 woorden 25 april 2003 6,1 17 keer beoordeeld Auteur Maggie Rob Eerste uitgave 1998 Vak Engels 1. Zakelijke gegevens a. Auteur:

Nadere informatie

WELKE LIEFDESTAAL HEB JIJ?

WELKE LIEFDESTAAL HEB JIJ? WELKE LIEFDESTAAL HEB JIJ? Volgens psycholoog Gary Chapman zijn er vijf universele liefdestalen, waarin mensen liefde kunnen en ontvangen. Iedereen heeft een of twee liefdestalen waardoor hij of zij zich

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT)

Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT) Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT) Wat is een borderlinepersoonlijkheidsstoornis Kenmerken: krampachtig proberen te voorkomen om feitelijk of vermeend in de steek gelaten te worden.

Nadere informatie

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart) Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën

Nadere informatie

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting,

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, onderzoek 1...7 Bijlage 4: Aanvullingen vragenlijst

Nadere informatie