Leergang 9: Leiderschap

Transcriptie

1 Leergang 9: Leiderschap STUDENTENHANDLEIDING Competenties Deze leergang draagt bij aan vier basiscompetenties: in relatie staan tot de omgeving (2), vormgeven aan organisatiekenmerken vanuit een onderwijskundige gerichtheid (3), hanteren van strategieën t.b.v. samenwerking, leren en onderzoeken op alle niveaus( 4) en hogere orde denken (5). Deze leergang is gericht op het verwerven van de specifieke competenties: In relatie staan tot de omgeving: (2.1v) De schoolleider onderscheidt en creëert kansen, anticipeert op bedreigingen en ontwikkelingen in de omgeving en vertaalt dit naar de ontwikkeling van de school. (2.1s) De schoolleider overziet kansen en bedreigingen vanuit de relevante ontwikkelingen in de dynamische omgeving en zet deze om in strategisch beleid ter versterking van de organisatie. (2.3v) De schoolleider betrekt kennis uit extern onderzoek en informatie uit de omgeving bij de aansturing van nieuwe ontwikkelingen in de eigen school ter verbetering van onderwijsprocessen en leerlingresultaten en de positie van de school. (2.3s) De schoolleider betrekt kennis uit extern onderzoek en informatie uit de bredere omgeving bij de aansturing van nieuwe ontwikkelingen in de organisatie. Vormgeven aan organisatiekenmerken vanuit een onderwijskundig gerichtheid (3.3v) De schoolleider geeft op cyclische wijze vorm aan de duurzame ontwikkeling van de school en borgt, onderhoudt en verbetert de kwaliteit van deze ontwikkeling. (3.3s) De schoolleider geeft op cyclische wijze sturing aan de duurzame ontwikkeling van de organisatie als geheel en borgt, onderhoudt en verbetert de kwaliteit van deze ontwikkeling. (3.5s) De schoolleider bevordert en houdt zicht op de kwaliteit van het functioneren van de leidinggevenden die onder hem vallen, maakt in dit kader duidelijke werk- en professionaliseringsafspraken, ziet toe op het vastleggen, naleven en cyclisch evalueren van deze afspraken en verbindt er consequenties aan. (3.6v) De schoolleider zoekt permanent naar nieuwe doelen en uitdagingen om de missie en ambitie van de school te realiseren. (3.6s) De schoolleider neemt mensen mee in de bereidheid en enthousiasme om deze uitdagingen aan te gaan en zet hen aan tot het nemen van eigen verantwoordelijkheid en het opstellen van concrete plannen. Strategieën hanteren ten behoeve van samenwerking, leren en onderzoeken op alle niveaus

2 (4.2s) De schoolleider stimuleert het situationeel toepassen van diverse strategieën voor leiderschap en past vanuit zijn voorbeeldfunctie deze strategieën ook toe op het eigen leiderschap. (4.3s) De schoolleider stimuleert, vanuit eigen onderzoeksvaardigheid, de onder hem vallende leidinggevenden om sturing te geven aan praktijkonderzoek als basis voor het nemen van beslissingen. Hogere orde denken: (5.2v) De schoolleider handelt optimistisch en oplossingsgericht vanuit inzicht in de samenhang tussen alle factoren (visie, gewenste opbrengsten, omgeving van de school, wettelijke kaders en regelgeving en kenmerken van de schoolorganisatie) die een rol spelen bij het leren van de leerlingen en leraren. De schoolleider werkt toekomstgericht vanuit een positieve kijk op de wereld, het kind en de mogelijkheden voor de ontwikkeling van de samenleving. (5.2s) De schoolleider handelt vanuit inzicht in de complexiteit van onderwijs- en organisatieontwikkeling en de samenhang van verschillende organisatieonderdelen. (5.3v) De schoolleider benadert onderwerpen en problemen vanuit meerdere invalshoeken, verkent meerdere oplossingsrichtingen op basis van interne en externe onderzoeken en maakt anderen medeverantwoordelijk. (5.3s) De schoolleider benut interne en externe onderzoeksresultaten voor monitoring en organisatieontwikkeling, benadert onderwerpen en problemen vanuit een helikopterview en kan de consequenties voor de langere en kortere termijn benoemen en vertalen in strategisch beleid. Onderdelen van de leergang De leergang bestaat uit de volgende onderdelen: Module 9.1: Authentiek leiderschap, spiritualiteit, macht en ethiek Module 9.2: Leiderschapsontwikkeling In de bijeenkomsten komen de volgende onderdelen aan bod: o Actualiteit en casuïstiek o Wetenschap (kennis, inzichten, literatuur) o Visie (de verdere ontwikkeling van uw visie op het thema) Literatuurstudie Zelfstandig POP-gestuurd leren Intervisie Werkopdracht Leerdoelen Leerdoelen van de module Authentiek leiderschap, spiritualiteit, macht en ethiek : De student is op de hoogte van de kenmerken van authentiek leiderschap en kan deze persoonlijk inhoud geven. De student kan zijn morele verantwoordelijkheid als schoolleider verwoorden, kan de valkuilen van zijn machtspositie beschrijven en is in staat deze te betrekken op zijn eigen rol als schoolleider. De student neemt adequate maatregelen om zijn integriteit als schoolleider te bewaren en te bewaken. Hij zoekt daarbij nadrukkelijk aansluiting bij zijn eigen missie, kernwaarden en ambitie. Leerdoelen van de module Leiderschapsontwikkeling : De student kent de belangrijkste voorwaarden voor effectieve leiderschapsontwikkeling. Hij is in staat het leiderschap in de eigen organisatie te analyseren en aanbevelingen te doen voor het optimaliseren hiervan.

3 De student kent het paradigma e-leadership en is in staat, aansluitend bij de strategie van de eigen organisatie, een plan van aanpak te schrijven voor het ontwikkelen hiervan. Hij houdt hierbij optimaal rekening met de principes van transformationeel leiderschap. Huiswerk vooraf De studentenhandleiding van iedere module vermeldt het huiswerk dat vooraf gemaakt moet worden.

4 Programma Inhoud van module 9.1 Authentiek leiderschap, spiritualiteit, macht en ethiek Inzichten en theorieën: Authenticiteit: visie, missie en ambitie Soorten macht Macht en brein Economie en spiritualiteit Cultuur en leiderschapscyclus Value-Based Leadership (Barrett) Tools: Het zeven-schillenmodel Inhoud van module 9.2 Leiderschapsontwikkeling Inzichten en theorieën: Integraliteit: leiderschapsontwikkeling én organisatieontwikkeling Authentizotische organisaties E-Leadership Typologie van leiders die leren en niet leren 21st Century Skills voor leidinggevenden Tools: De Cirkel van Vaardigheden Multi Source Feedback/Multi Rater Feedback Eindopdracht van de leergang

5 Literatuur Elementair (veronderstelt reeds bestudeerd en bekend te zijn voor aanvang van deze opleiding) - Morel, K. (20). Identiteitsmarketing. - Versnel, H. & Koppenol, M. (2013), Drijfveren: willen=doen? Amsterdam: Pearson Literatuur Essentie (verplicht) - Avolio, B.J. & Gardner, W.L. (2005). Authentic leadership development: getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly, 16, David, O. (2014), Macht! Van instinct tot integriteit. Amsterdam: Mediawerf. - Fousert, D. (2005). Dienstbaar leiderschap: dát werkt! Deventer: Vakmedianet. - Kets de Vries, M. (2007). Leiderschap ontraadseld. Den Haag: Academic Service. - Seegers, J. (2009), Leiders leren met vallen en opstaan. Deventer: Koninklijke Van Gorcum. - Welsum, D. van & Lanvin, B. (2012), e-leadership Skills. Vision Report. INSEAD (downloaden van het internet) Literatuur Extra (optioneel), enkele suggesties - Blot, P. de, Noordzij, K., Solingen, R. van (2013). 27 Bevlogen betogen over Servant- Leadership. Muiderberg: Merx Publishing - Es, R. van (2015). Professionele ethiek. Morele besluitvorming in organisaties en professies. Deventer: Vakmedianet. (2 e druk) - Homan, T. (2013). Het et-ceteraprincipe. Een nieuw perspectief op organisatieontwikkeling. Den Haag: Academic Service. - McCauley, C.D. & Van Velsor, E. (Ed.) (2004). Handbook of Leadership Development (second ed.). San Francisco: Jossey Bass. - Straatman, W. & Schueler, A. (2013). Vergeten weten. Aanmoediging tot leiderschap in transformatieprocessen. Barneveld: Boekenbent.