Reis door het middelpunt der aarde rond de wereld naar de maan in 80 dagen (en terug...)!
|
|
- Mathijs de Koning
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lesmap OORcollege defilharmonie Reis door het middelpunt der aarde rond de wereld naar de maan in 80 dagen (en terug...)! Beste leerkracht, Binnenkort woon je met je klas een OORcollege van defilharmonie bij: Reis door het middelpunt der aarde rond de wereld naar de maan in 80 dagen (en terug...)! Omdat we graag willen dat je samen met je leerlingen ten volle kan genieten van de muziek, ontwikkelden we deze lesmap. Je vindt er alles in om Reis door het middelpunt der aarde goed voorbereid aan je leerlingen voor te schotelen. De kinderen maken kennis met de Franse componist Camille Saint-Saëns en worden tijdens het concert volledig ondergedompeld in de Franse uitvinderscultuur van het fin de siècle en de boeken van Jules Verne. Kwaliteitsvolle achtergrondinformatie en bronnen, tips en interessante (luister)links helpen om de voorstelling nog beter te begrijpen en sluiten aan bij de onderwijspraktijk. De lesopdrachten stimuleren de kinderen om zelf actief op zoek te gaan naar het leven aan het einde van de negentiende eeuw en naar componist Saint-Saëns en zijn Carnaval des animaux. In deze lesmap vind je een aantal filmpjes en geluidsopnames die je gemakkelijk online kan raadplegen. Er wordt ook regelmatig verwezen naar het YouTube-kanaal van Jeugd en Muziek. Surf naar en klik op de speellijst van Reis door het middelpunt der aarde voor een overzicht van de filmpjes die bij de lesopdrachten horen.
2 Hoe past reis door het middelpunt der aarde... in de opleiding van je leerlingen? Ongeacht het onderwijsnet waarin je les geeft, zijn er algemene basiscompetenties vastgelegd in eindtermen die elke leerling moet verwerven gedurende zijn of haar schooltijd. Hoe deze concreet worden ingevuld, hangt af van de inrichtende macht. Wij baseren ons op de algemene leerdoelstellingen van de Vlaamse Gemeenschap en duiden aan welke leerdoelstellingen uit het basisonderwijs centraal staan bij Reis door het middelpunt der aarde. Zo heb je desgewenst een snel overzicht van de kennis, vaardigheden en competenties die aan bod komen tijdens het concert en/of de workshop. MUZISCHE VORMING - MUZIEK De leerlingen kunnen muziek beluisteren en ervaren, muzikale impressies opdoen uit de geluidsomgeving met aandacht voor enkele kenmerken van de muziek: klankeigenschap en functie/gebruikssituatie. De leerlingen kunnen improviseren en experimenteren, klankbronnen en muziekinstrumenten uittesten op hun klankwaarde en in een muzikaal (samen)spel daarvan gebruikmaken. De leerlingen kunnen openstaan voor hedendaagse muziek, muziek uit andere tijden, andere landen en culturen. De leerlingen kunnen genieten van zingen en musiceren en dit gebruiken als impuls voor nieuwe muzikale spelideeën of andere aanverwante expressiewijzen. De leerlingen kunnen vanuit het eigen muzikaal aanvoelen praten over het zingen en het musiceren. MUZISCHE VORMING - DRAMA De leerlingen kunnen genieten van een gevarieerd aanbod van voor hen bestemde culturele activiteiten. De leerlingen kunnen geconcentreerd luisteren naar een gesproken tekst (verteld of voorgelezen) en die mondeling, schriftelijk, beeldend of dramatisch weergeven. De leerlingen kunnen ervaringen, gevoelens, ideeën, fantasieën uiten in spel. MUZISCHE VORMING - ATTITUDES De leerlingen kunnen blijvend nieuwe dingen uit hun omgeving ontdekken. De leerlingen kunnen zonder vooroordelen naar kunst kijken en luisteren. De leerlingen kunnen genieten van het muzisch handelen waardoor hun expressiemogelijkheden verruimen. De leerlingen kunnen vertrouwen op hun eigen expressiemogelijkheden en durven hun creatieve uitingen tonen
3 Lesidee 1: Orkestkwartet (zie bijlage 1) Lesidee 2: De uitvindersperiode De negentiende eeuw wordt ook weleens de Eeuw van de Vooruitgang genoemd. En dat is niet zomaar. Door de enorme technologische vooruitgang die de Industriële Revolutie teweegbracht, verscheen een nieuw soort mens ten tonele: de uitvinder. Er werden nieuwe grondstoffen zoals aardolie en aardgas ontdekt, maar ook elektriciteit werd voor het eerst opgewekt in deze eeuw. Deze dingen waren van wezenlijk belang voor uitvinders. Zij wilden vooral het leven vergemakkelijken en de vooruitgang helpen met hun nieuwigheden. Tal van (gebruiks)voorwerpen kwamen op de markt. Denk maar aan de telefoon, de telegraaf, de auto, de cinematograaf, fotografie en plastic. Allemaal dingen die vandaag niet meer weg te denken zijn uit ons eigen leventje. De evolutie stond niet stil en zeker vanaf de jaren 1880 werden er aan de lopende band nieuwe dingen uitgevonden. Zonder de uitvinding van de cinematograaf zou er vandaag misschien geen televisie zijn. De cinematograaf werd uitgevonden door de gebroeders Lumière in 1895 en zou de wereld veroveren. Mensen zagen bewegende beelden die van over de hele wereld kwamen. Daardoor leek de wereld kleiner en bereikbaarder te worden. Marie Georges Jean Méliès kocht in 1896 (illegaal) een cinematograaf en organiseerde filmvoorstellingen in zijn eigen theater, het theater Robert-Houdin. Hier kreeg hij echter al snel genoeg van. Hij bouwde de cinematograaf om tot een filmcamera en begon films te maken voor zijn eigen productiemaatschappij. Hij bouwde zelfs de eerste filmstudio in Europa! Zijn bekendste film is Le voyage dans la lune uit Hij zou een pionier worden voor de filmindustrie. Zo vond hij onder andere de stop-motiontechniek uit. Het jaar 1889 was voor de uitvinders van de negentiende eeuw erg belangrijk. In dat jaar werd in Parijs de Wereldtentoonstelling georganiseerd. De uitgelezen kans dus om alle vernieuwingen en uitvindingen aan het grote publiek te laten zien. Een van de grootste trekpleisters van de tentoonstelling was de Eiffeltoren van Gustave Eiffel, die opgetrokken werd om de honderdste verjaardag van de bestorming van de Bastille te herdenken. De Eiffeltoren diende als toegangspoort tot de tentoonstelling. (Ook het Belgische Atomium werd in 1958 ter ere van zo n Wereldtentoonstelling gebouwd.) Ondanks het grote succes van de Wereldtentoonstelling leefden er onder uitvinders en mensen twee meningen over de uitvinderseeuw. Enerzijds had je mensen die geloofden dat de toekomst enkel beter kon worden door de voortdurende ontwikkeling van de wetenschappen, uitvindingen en technieken. Anderzijds waren er mensen die door deze ontwikkelingen net schrik hadden voor de toekomst en wat nog zou volgen. Deze periode duiden we aan met de term Fin de siècle. Opdracht Verdeel de klas in groepjes van drie of vier leerlingen en laat ze samen een nieuwe uitvinding in elkaar steken. Ze kunnen per groepje eerst op internet enkele uitvindingen opzoeken (als er internet beschikbaar is voor de kinderen) en van daaruit vertrekken. Misschien kunnen ze zelfs een nieuw instrument uitvinden? Of zoals Verne vaak deed een nieuw transportmiddel? Tekenen, schilderen of knutselen... Alles kan en alles mag! Op het einde presenteren ze hun uitvinding aan elkaar en wordt er gestemd over de beste uitvinding. Vraag ook waarom ze voor een bepaalde uitvinding hebben gestemd
4 Lesidee 3: Jules Verne Wat heeft deze eeuw van vernieuwingen nu te maken met ons OORcollege? Wel, alles! Het onderwerp van het concert werd namelijk gebaseerd op een aantal boeken van Jules Verne, die stuk voor stuk weergeven waarvoor de Eeuw van de Vooruitgang staat. Veel verhalen gaan over avontuurlijke reizen die mogelijk gemaakt zijn door nieuwe uitvindingen. Jules Verne werd geboren op 8 februari 1828, midden in de negentiende eeuw. Zijn familie bestond grotendeels uit advocaten en ook hij studeerde rechten. Nog tijdens zijn studies verhuisde hij naar Parijs waar hij aan zijn literaire carrière begon. Aanvankelijk schreef hij vooral theaterstukken, maar zijn eerste roman Vijf weken in een luchtballon werd zijn eerste grote succes! Dit boek zette de toon voor zowat zijn hele oeuvre. Hij schreef het boek op vraag van Pierre-Jules Hetzel, die om een reisroman vroeg zoals nog nooit eerder was verschenen. Het boek werd vooral een succes door het onderwerp: op expeditie gaan naar Afrika. Dit continent was voor de meeste Europeanen nog onbekend gebied en juist daarom zo interessant om over te lezen. Maar ook in zijn boek De reis om de wereld in 80 dagen speelt hij in op de vernieuwingen van de tijd, zoals de stoomboot en de trein. Later zou hij zelfs met zijn mijl onder zee anticiperen op de lange reizen van duikboten. En hij werpt een blik in de toekomst en voorspelt de komst van het (zweef)vliegtuig (dat in 1891 ook effectief werd uitgevonden). De manier waarop hij in zijn boeken deze elementen presenteerde en uitwerkte, maakt van hem een van de grondleggers van het sciencefictiongenre. En net door zijn grote succes in dit nieuwe genre trekt hij de aandacht van Méliès en andere filmmakers. Vernes boeken vormen een grote bron van inspiratie en er werden al meer dan 300 films en series gemaakt die zich op de een of andere manier baseren op zijn boeken. Kijktip: misschien kennen sommige leerlingen Around the World in 80 Days uit 2004 of Journey to the center of the earth uit 2008, gebaseerd op het gelijknamige boek van Verne. Luistertip: een leuk muziekstuk op basis van Jules Vernes De reis om de wereld in 80 dagen is Around the world in 80 days van Otto M. Schwarz. Opdracht Laat ons nu eens zelf een wereldreis in elkaar steken! Weten de kinderen welke continenten er allemaal bestaan? Het zijn er zes! Vorm zes groepjes en geef elk groepje een bepaald continent: Afrika, Azië, Europa, Oceanië, Noord-Amerika en Zuid-Amerika (Antarctica laten we eventjes weg als continent). Laat ze brainstormen over de 4 trekpleisters en bezienswaardigheden op hun continent die zij graag zelf zouden bezoeken en bekijken. Leg alles vervolgens samen en zoek uit hoe je van plek naar plek kan gaan. Er mag nooit 2x hetzelfde vervoersmiddel gebruikt worden! (Tijd speelt hier geen rol. Al gebruiken ze een skateboard en zouden ze maanden onderweg zijn.) - 4 -
5 Lesidee 4: Camille Saint-Saëns zijn leven en zijn werk Camille Saint-Saëns werd geboren in Parijs in Als kleine jongen werd Camille opgevoed door z n moeder Clemence en z n oudtante Charlotte. Beiden waren dol op de kleine Camille. Alleen het beste was goed genoeg. Van z n tante kreeg Camille zijn eerste pianolessen. Al snel werd duidelijk dat hij een muzikaal wonderkind was. Toen hij twee jaar oud was, slaagde hij erin om op één maand tijd een eerste pianomethode te doorworstelen ( normale kinderen van 8 jaar of ouder doen daar een half jaar over). Als vierjarige uk schreef Camille zijn eerste composities. Zijn eerste officiële piano-optreden vond plaats in 1846 in een van de bekendste concertzalen van Parijs, de Salle Playel. Saint-Saëns was niet alleen buitengewoon muzikaal, hij was ook briljant op andere gebieden. Toen hij 7 jaar was, kon hij al Latijn lezen en hij was erg geïnteresseerd in natuurwetenschappen. Hij verkocht zelfs een paar composities om een telescoop te kunnen kopen. Op 13-jarige leeftijd werd hij toegelaten op het conservatorium van Parijs. De volwassen Saint-Saëns zag eruit als de droom van elke karikaturist. Hij was klein en had een snavelvormige haakneus. Hij trippelde meer dan hij liep en hij sliste als hij sprak. Dit deerde zijn populariteit echter niet. Hij raakte bevriend met veel andere componisten, o.a. met Hector Berlioz en Maurice Ravel. Hij hield van een stevige portie sarcasme en kende een grote drang naar succes, vaak ten koste van anderen. Hierdoor maakte hij ook heel wat vijanden. Rond 1860 begon de gelukkigste periode in het leven van Saint-Saëns. Hij was populair, succesvol en werd omringd door de liefdevolle zorgen van zijn moeder. Hij componeerde vaak twaalf uur per dag en was nooit moe. Het promoten van de Franse muziek was zijn levensdoel geworden. Hij had ook heel wat leerlingen. Een daarvan, Gabriel Fauré, werd een goede vriend. In 1875 huwde Camille de 19-jarige Marie Truffot. Hun relatie was vanaf het begin een grote mislukking. De grote klap kwam echter in 1879, toen hun twee zoontjes binnen zes weken na elkaar overleden: de 2,5 jaar oude André viel uit het raam van de derde verdieping van hun huis en baby Jean stierf aan een kinderziekte. Saint-Saëns gaf zijn vrouw de schuld van alles en liet haar in de steek. Hij ging opnieuw bij zijn moeder wonen. Na haar overlijden verviel hij in een diepe depressie. Hij vereenzaamde en zijn enige gezelschap bestond uit twee honden en zijn trouwe vriend Gabriel Fauré. Het enige waar Camille nog plezier aan beleefde, waren zijn vakanties. De sfeer en de muziektradities van de landen die hij bezocht, inspireerden hem tot het schrijven van vele composities. De rest van zijn leven was hij dan ook voortdurend op reis. In Frankrijk was zijn roem inmiddels getaand. De nieuwe generatie Franse componisten beschouwde hem als ouderwets. Saint-Saëns, vroeger de grote voorstander van alles wat Frans en nieuw was, overleed op 16 december 1921 in Algiers. Saint-Saëns was ook erg geïnteresseerd in alle nieuwe technologische ontwikkelingen van zijn tijd. Hij schreef bijvoorbeeld de eerste filmscore
6 Danse macabre - De dodendans Danse macabre is een symfonisch gedicht van Camille Saint-Saëns en is gebaseerd op een gelijknamig gedicht van Henri Cazalis. Het werk ging in 1875 in première. Danse macabre betekent letterlijk De dodendans. Opdracht 1: Toondichters Luister naar het muziekstuk van Camille Saint-Saëns. Geef de leerlingen de opdracht enkele woorden neer te schrijven die dit muziekstuk bij hen oproept. Lees het gedicht waarop Camille Saint-Saëns zich heeft gebaseerd om De dodendans te componeren. Waarover gaat dit gedicht volgens de leerlingen? Herkennen ze dit gedicht in de muziek? De dodendans Henri Cazalis ( ) Tap, tap, tap, de Dood schopt ritmisch tegen een grafzerk met zijn hiel. De dood speelt een dansmuziekje op zijn viool om middernacht. De winterwind blaast en de nacht is donker. Gekerm klinkt uit de lindebomen. Witte skeletten dolen door de schaduwen, Hollend en springend onder hun wijde doodskleden. ~ Tap, tap, tap, iedereen is in de weer. Je hoort de botten van de dansers rammelen. Een wulps stelletje zit op het mos, terugdenkend aan vroeger genot. ~ Tap, tap, tap, de Dood gaat maar door op zijn schrille viool te krassen. Een sluier valt! De danseres is naakt! Haar partner omarmt haar liefdevol. ~ Men zegt dat zij een markiezin of barones is en haar groene geliefde een arme kruier. Afschuwelijk! En daar vergooit ze zich aan alsof die kinkel een baron was! ~ Tap, tap, tap, Wat een Sarabande! Kringen van lijken hand in hand. Tap, tap, tap, In het gedrang zie je koning en boer samen dansen. ~ Maar Stil! Plotseling is de dans ten einde. Vluchtend verdringen zij elkaar, De haan kraaide. Oh! Mooie nacht voor een arme wereld en leve de dood en de gelijkheid! - 6 -
7 opdracht 2: Handig met pen en potlood Als je goed luistert, hoor je dat alles tot in de kleinste details wordt weergegeven in de muziek. Hieronder lees je een leidraad die je helpt om de muziek te beluisteren. Deze leidraad omschrijft hoe het gedicht De dodendans beeldend wordt weergegeven in de muziek. Gebruik dit om samen met jouw leerlingen een grafische partituur uit te tekenen. Je kan hiervoor op verschillende manieren te werk gaan. Laat je inspireren door de voorbeelden op ons YouTube-kanaal. Leidraad Danse macabre In het begin hoor je 12 klokslagen die aangeven dat het nacht wordt. Van de vijfde tot de twaalfde klokslag hoor je de wind, vertolkt door de violen. Deze wind hoor je na de twaalfde klokslag nogmaals. Het spookuur is begonnen. We horen de dood tegen de grafzerken schoppen. De violen spelen pizzicato (tokkelen in plaats van strijken). Vervolgens stemt de Dood zijn viool en dat klinkt behoorlijk schril. De Dood nodigt uit tot dansen en hij hoeft niet lang te wachten. Na twee slagen op de pauk (maat 32) klinkt een lokkende melodie. Dan kruipen de doden uit hun graven en een weemoedige walsmelodie weerklinkt. Dit wordt een paar keer herhaald door verschillende instrumenten. Tussendoor speelt de Dood een solopartijtje op zijn viool. Weer stemt de Dood zijn viool, twee paukslagen, opnieuw de eerste melodie, nu aangevuld met triangel en bekkens. Nog een keertje de walsmelodie. Voor de derde maal stemt de Dood zijn viool. Er klinkt een variatie in de walsmelodie met telkens wisselende instrumenten. Het volgende instrument begint te spelen, voordat de vorige klaar is. Daarna volgt nog een walsmelodie, afwisselend als vioolsolo en violen. Ook de harp is nu goed te horen. Daarna gaat het stormen en onweren. Het dans wordt steeds wilder. Regen en windvlagen met tussendoor het krijsen van de viool. De stormt groeit aan tot een vulkaan. Plots wordt het opnieuw rustig. De dageraad breekt aan. De haan kraait. Nu duiken de dansers hals over kop weer in hun graven. Een kort naspel, een beetje weemoedig. Nog een paar laatste trillers en twee paukslagen sluiten het stuk af
8 Opdracht 3: Luistervinken Zijn de oren van de leerlingen goed getraind? Onderstaande oefening test de instrumentenkennis en luistervaardigheid van je leerlingen. a) Het muziekstuk start met het luiden van de klok. Hoeveel klokslagen horen de leerlingen? b) Welk instrument speelt de klokslagen? Klarinet trompet harp c) De dood wordt wakker. De skeletten kruipen uit hun graven. Welke strijkinstrumenten worden gebruikt om dit uit te beelden? d) Nadien verschijnen de geesten. Er wordt een heel mysterieus geluid gespeeld. Welke houtblazer speelt de melodie? e) Welke percussie-instrument wordt gebruikt om het geluid van krakende skeletbeenderen uit te beelden? Xylofoon pauken triangel f) Wat gebeurt er tijdens het stuk? De muziek blijft stil. blijft luid. wordt luider en weer stiller. g) Het is ochtend. De luide instrumenten stoppen plots met spelen. De haan kraait. Welk instrument beeldt de haan uit? Fluit hobo trompet h) De geesten en skeletten keren terug naar hun graf. Op het einde speelt de viool de melodie van de Dood. Is deze melodie snel middelmatig traag? Opdracht 4: De Dood doet een dansje Hoewel het muziekstuk eerder somber, zelfs luguber is van aard, zit er toch een zekere ironie in. Camille Saint-Saëns heeft er namelijk een heuse wals van gemaakt. Een wals is een muziekstuk dat steeds in de maat van ¾ wordt gecomponeerd. 1. Herkennen de leerlingen de wals in het muziekstuk? 2. Stap op de maat van de muziek. Bij elke eerste tel van de maat doe je een stap naar voor. 3. De wals komt ook in veel andere muziekstukken voor. Deze zijn meestal vrolijk van aard. Luister naar de volgende fragmenten en dansen maar! - Strauss An den schönen blauen Donau - Sjostakovitsj Wals 4. Laat de leerlingen nu zelf op zoek gaan naar een wals
9 carnaval des animaux - Carnaval der Dieren Carnaval des animaux Grande Fantaisie Zoölogique (Carnaval der dieren) werd in 1886 door Saint-Saëns geschreven. Het stuk was een muzikale grap, alleen bedoeld voor het plezier van zichzelf en zijn vrienden. Dit 14-delige werk voor klein orkest werd tijdens zijn leven slechts één keer opgevoerd. Saint-Saëns wilde niet dat het in het openbaar werd uitgevoerd omdat het maar een muzikaal tussendoortje was dat niet paste bij een componist op het hoogtepunt van zijn carrière. De compositie bleef dan ook vele jaren liggen. Pas in zijn testament heft Saint-Saëns het verbod op uitvoering en publicatie op en het stuk werd voor het eerst uitgegeven in Zou hij dan toch beseft hebben dat dit een groot meesterwerk was? Carnaval des animaux gaat niet over dieren die carnaval willen vieren. Het werk bestaat uit 14 korte stukjes waarin telkens een bepaald dier wordt uitgebeeld. De karakteristieke eigenschappen van het dier zijn vaak spottend, maar geven het dier zeer treffend weer. I. De leeuw II. Kippen en de haan III. Snelle dieren IV. Schildpadden V. Olifant VI. Kangoeroes VII. Aquarium VIII. Personages met lange oren IX. De koekoek X. De vogels XI. Pianisten XII. Fossielen XIII. Zwaan XIV. Finale OPDRACHT 1: kleurplaten Beluister de verschillende delen van Carnaval des animaux op ons YouTube-kanaal. Sluit je ogen en probeer je in te beelden over welk dier elk stukje gaat. Probeer de juiste kleurplaat bij het juiste deel te plaatsen. (Bijlage 2: Kleurplaten dieren) OPDRACHT 2: de verschillende dieren I. De leeuw: Introduction et Marche Royal du Lion Beluister Deel I - De koninklijke mars van de leeuw. De leeuw is de koning der dieren, hij is groot en statig en heerst trots over zijn rijk. Kunnen de leerlingen een gepaste tekst maken bij het thema van de leeuw? Denk eraan dat Saint-Saëns dit stuk schreef met de nodige humor. Ook de tekst van de leerlingen mag best grappig zijn. Thema van de leeuw (vanaf 1min) - 9 -
10 II. Kippen en hanen In dit deel kakelen de kippen er lustig op los. Hun hoge geluid klinkt achter het lawaaierige gekraai van de haan, maar wat gebeurt er dan Luister naar dit deel en probeer de prenten in de juiste volgorde te zetten. Het kan zijn dat je een prent meerdere keren moet gebruiken. Weet je welke instrumenten er allemaal gebruikt worden in dit deel? (piano, klarinet, violen) IV. Schildpadden In De schildpadden maakt Saint-Saëns een parodie (= grappige of spottende nabootsing) op een bekend muziekstukje van een andere Franse componist, Jacques Offenbach. In de tweede helft van de negentiende eeuw was Parijs een culturele en bruisende stad. Opera s en operettes waren toen erg in de mode. Offenbach was een heel bekende en populaire operette-componist. Het vrolijke melodietje van zijn cancan kon je zelfs in de straten horen zingen. Saint-Saëns maakt op dit overbekende melodietje een parodie door het uiterst langzaam te spelen en zo een schildpad uit te beelden. Thema Beluister de cancan van Offenbach. Zing het thema snel op la-la-la en probeer zeker de dans. Kan je het volhouden? Beluister nadien de versie van Saint-Saëns (Carnaval des animaux - Tortues). Zing nu het thema langzaam op ploem-ploemploem en vertraag ook de dans
11 V. De olifant Ook in De olifant maakt Saint-Saëns een parodie op een werk van een andere componist, namelijk op Dans van de luchtgeesten van Hector Berlioz. Leer het themalied aan, gebaseerd op De olifant van Saint-Saëns. VI. De kangoeroes Laat de kinderen het stuk beluisteren. Hoe wordt de kangoeroe verklankt? Bij een tweede beluistering kan je hen op een blad papier laten tekenen terwijl ze luisteren. Vergelijk de resultaten met het schema hieronder. Zijn er gelijkenissen? Je kan het stukje nog een keer beluisteren met het schema bij de hand. VII. Het aquarium De ronde, golvende bewegingen van planten in het water komen echt tot uiting in deze muziek. Ook de lichtweerkaatsingen en fonkelende kleuren van de vissen in het water kan je je hierbij voorstellen. Zing het themalied. Luister nog één keer naar de aquariummuziek en probeer je in te beelden welke vis jij graag zou zijn en hoe die op de muziek zou bewegen. Zoek de juiste materialen en begin te knutselen aan jouw vis. Gebruik je fantasie! Vorm nu samen met je leerlingen de klas om tot een groot aquarium. Gebruik alles wat je kan vinden en maak er een heuse onderwater sprookjeswereld van. We zetten de muziek terug op en laten onze vissen vrij, beweeg op de sferen van de muziek. Maak een vissendans met heel je klas
12 VIII. Personages met lange oren De violen voeren hier het woord, wie zijn deze personages met de lange oren? Hoeveel keer horen we het gebalk van de ezel? (15 keer) We gaan op zoek in de klas naar materialen waarmee we het geluid van de ezel kunnen nabootsen. We spelen nu met de hele klas mee met de muziek. X. Vogels Vogels zijn bekend om hun zangtalent en dat hoor je in dit deel van Carnaval des animaux. Ga met de hele klas naar buiten en zoek een plekje waar je veel verschillende vogels kan horen, in het bos of een park. Luister gedurende 1 minuut heel aandachtig en probeer zoveel mogelijk verschillende gezangen te onthouden. We bespreken even met de klas wat er allemaal gebeurd is in die minuut. We luisteren nu een tweede keer en proberen zoveel mogelijk van de gezangen op te schrijven of te tekenen, zodat we ze kunnen onthouden tot we terug in de klas zijn. Eens in de klas proberen we de minuut te reconstrueren. Bespreek met iedereen welke geluiden er in de minuut aanwezig moeten zijn en wanneer. Iedere leerling kiest een geluid en gaat op zoek naar de beste manier om dit uit te voeren. We oefenen een aantal keer en onze eigen vogelcompositie is klaar. XIII. De Zwaan De zwaan is één van de bekendste delen uit Carnaval des animaux en vertelt het verhaal van een stervende zwaan. Choreograaf Michel Fokine zou er een legendarische balletsolo voor maken en zette daarmee ballerina Anna Pavlova s carrière op de kaart. Bekijk het filmpje met Anna Pavlova in de hoofrol op ons YouTube-kanaal
13 Bijlage 1 download extra exemplaren op lharmonie.be/lesmap houten blaasinstrumenten fagot
14 Bijlage 1 houten blaasinstrumenten klarinet houten blaasinstrumenten dwarsfluit hout 2 metaal 2 enkel riet op mondstuk geplaatst warm en vol lucht wordt over mondstuk geblazen (zoals op een flesje warm en vol houten blaasinstrumenten hobo houten blaasinstrumenten fagot hout 2 hout 2 dubbelriet klagend (nasaal), maar ook fris en vrolijk dubbelriet op een bokaal geplaatst laag
15 Bijlage 1
16 Bijlage 1 koperen blaasinstrumenten trompet koperen blaasinstrumenten trombone metaal 3 metaal 3 lucht wordt door trechtervormig mondstuk geblazen helder, stevig & droog lucht wordt door trechtervormig mondstuk geblazen laag koperen blaasinstrumenten tuba koperen blaasinstrumenten trombone metaal 1 metaal 4 lucht wordt door trechtervormig mondstuk geblazen lucht wordt door trechtervormig mondstuk geblazen zeer laag vol, diep & warm
17 Bijlage 1 slagwerk pauken slagwerk grote trom metaal + vel 3 tot 5 metaal + vel 1 men slaat met stokken op het vel van de pauken zowel zacht als hard (afhankelijk van de stokken) men slaat met grote stok op het vel van de trom laag, zowel zacht als hard (afhankelijk van de stokken) slagwerk xylofoon slagwerk tam tam 1 1 hout metaal men slaat met harde stokken op de blokjes van de xylofoon hard, droog en scherp men slaat met een grote stok op de tam tam luid
18 Bijlage 1
19 Bijlage 1 viool1 viool 2
20 Bijlage 1 snaarinstrumenten viool snaarinstrumenten altviool viool1 12 tot 16 hout viool 2 12 tot 16 hout 10 tot 14 met een strijkstok wordt over de snaren gestreken, het instrument ligt op de schouders van de muzikant hoog met een strijkstok wordt over de snaren gestreken, het instrument ligt op de schouders van de muzikant warm, hees & ietsje lager dan de viool snaarinstrumenten contrabas snaarinstrumenten cello hout 6 tot 10 hout 8 tot 12 met een strijkstok wordt over de snaren gestreken het instrument wordt staand gespeeld zeer laag met een strijkstok wordt over de snaren gestreken het instrument wordt zittend gespeeld (tussen benen) vol, diep & warm
21 Bijlage 2
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Beste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij: Stuk Stroganoff. Omdat we graag willen dat u en uw leerlingen ten volle kunnen genieten van de muziek, ontwikkelden
Nadere informatieHandleiding bij Carnaval der dieren groep 1 t/m 4
Handleiding bij Carnaval der dieren groep 1 t/m 4 Domeinen: Luisteren & Bewegen Doel: De leerlingen kunnen bij het luisteren naar muziek het volgende onderscheiden en benoemen: Betekenis en functie Gebruikte
Nadere informatieBijlage 1. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen. Eigenschappen. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen
download extra exemplaren op www.defi lharmonie.be/lesmap en blaasinstrumenten fagot en blaasinstrumenten klarinet en blaasinstrumenten dwarsfluit 2 2 enkel riet op mondstuk geplaatst warm en vol lucht
Nadere informatieHet Orkest. 2 e graad LAGER ONDERWIJS. Beste leerkracht,
2 e graad LAGER ONDERWIJS Beste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij. Om goed voorbereid naar het concert te komen bieden wij graag deze lesmap aan. Voor de leerlingen
Nadere informatieHandleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland
Handleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland Op 27 juni vindt de SamenDOOR!-dag plaats. Jullie leerlingen treden samen met philharmonie zuidnederland
Nadere informatieAan de slag bij het orkest
Aan de slag bij het orkest Een introductie van het symfonieorkest Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieInformatie voor docent: Les 1
Informatie voor docent: Les 1 a. Eigen antwoord. b. De Eerste Wereldoorlog: Stravinsky verbleef in de jaren voor de oorlog al een aantal maanden per jaar in Zwitserland met zijn familie. Door de Eerste
Nadere informatieDieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen:
Dieren deel 1 luisteren en noteren Groep 3-6 Eindproduct Kinderen maken grafische notaties van muziek die over dieren gaat. Onderdeel O Zingen O Muziek maken X Muziek noteren X Luisteren O Bewegen Leerdoelen
Nadere informatieLESMAP OORCOLLEGE DEFILHARMONIE
LESMAP OORCOLLEGE DEFILHARMONIE De krekel en de mier Beste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij: De krekel en de mier. Omdat we graag willen dat u en uw leerlingen
Nadere informatieWorkshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs
Workshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 1 Lesactiviteit 1: Introductie op het project en de trombone 3 Lesactiviteit 2:
Nadere informatieOp zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding
Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieEen computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord.
VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT NOOTTOCHT Les 1 Het symfonieorkest Groep 6/7/8 Doelstelling Benodigd materiaal Ruimte en opstelling Organisatorische voorbereiding Aan het einde
Nadere informatieKennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen
Kennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen U bezoekt met een groep het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Doelen. Voor veel kinderen kan het de eerste keer zijn dat ze een concert
Nadere informatieLiefde voor muziek. Deze bundel is van:
Liefde voor muziek Deze bundel is van: Hou jij van muziek? Zeker weten! Op de radio hoor je elke dag leuke liedjes. Maar er is ook muziek die een beetje anders klinkt: klassieke muziek. Ze wordt niet gespeeld
Nadere informatieInstrumentenleer klas 2
Klas 2 Instrumentenleer Er zijn ontzettend veel muziekinstrumenten, je hebt ze in allerlei soorten en maten. Allemaal maken ze geluid. Hoe dit geluid klinkt (de klankkleur van een instrument), is afhankelijk
Nadere informatieApenootje Rotterdams Philharmonisch Orkest
Apenootje U bezoekt met een groep een concert van het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Doelen. Voor veel kinderen kan het de eerste keer zijn dat ze een concert meemaken in de Doelen. Wij geven u
Nadere informatieREIMSREISJE. Lesmateriaal
REIMSREISJE Lesmateriaal LES 1 OPDRACHT 1: WAT IS...? Bekijk het filmpje Opera, wat is dat? Hierin zie je wie en wat er allemaal nodig is om een opera te maken. Wat is een opera eigenlijk? A Een voorstelling
Nadere informatieEducatieve bijlage. Carnaval der Dieren. Ba-na-bee
Educatieve bijlage. Carnaval der Dieren. Ba-na-bee Educatieve omkadering Een virtueel muziekhuis Vanaf september 2006 steekt www.jeugdenmuziek.be in een nieuw kleedje. De website zet de vensters open en
Nadere informatieDE INSTRUMENTENTOCHT. Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL
DE INSTRUMENTENTOCHT Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL Beste docent, Binnenkort geven een acteur en vier musici van het Noord Nederlands Orkest
Nadere informatieVol verwachting. philharmonie zuidnederland. Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5/6 van het basisonderwijs
Vol verwachting 1 Een project van voor de groepen 5/6 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1 Welk instrument past bij jou? 4 Lesactiviteit 2 Hoe klinken instrumenten samen? 6 Lesactiviteit
Nadere informatieVOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO. en Het Gelders Orkest.
VOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO en Het Gelders Orkest www.hetgeldersorkest.nl Het Gelders Orkest Theater Lejo en Het Gelders Orkest Beste leerkracht, U gaat binnenkort met uw klas kijken
Nadere informatieWebsite Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland
Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Repetitiebezoek groep 7-8 en VO Onderbouw.
Nadere informatieInformatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.
Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17
Nadere informatiewerkboekje voorbereiding op het HaFa-schoolconcert 2019 in CKB Theaterzaal dit boekje is van
werkboekje voorbereiding op het HaFa-schoolconcert 2019 in CKB Theaterzaal dit boekje is van Hoe was het vroeger? werkblad 1 Heel vroeger maakten de mensen muziek met het instrument wat je altijd bij je
Nadere informatieAlice in Wonderland.
Groep: 5/6 Thema: Alice in Wonderland Inhoud: Deze les is gemaakt ter voorbereiding van de voorstelling door Philharmonie Zuidnederland i.s.m. theatergezelschap Het Laagland. De gebruikte filmfragmenten
Nadere informatieLuister Zo! LUISTER CD Camille Saint-Saëns
Luister Zo! LUISTER CD Camille Saint-Saëns Le Carnaval des Animaux Voor de LEERKRACHT WW INLEIDING LUISTER ZO! Luisteren is één van de belangrijkste activiteiten als je muziek maakt. Alleen door goed te
Nadere informatieMOMOTARO. Beste, Barbara Beel en Sarah Beel www.casablancavzw.be
Beste, Momotaro is een eeuwenoud Japans verhaal. Het vertelt over een kleine perzikjongen en over groot geluk, over vrienden en vijanden en over hoe je samen sterk, moedig en wijs kan zijn. Het verhaal
Nadere informatieHet Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:
Lessuggestie bovenbouw: Het Symfonie orkest Lesdoelen: Kinderen maken kennis met klassieke muziek. Ze weten welke instrumenten er in een symfonieorkest te vinden zijn. De kinderen kunnen de verschillende
Nadere informatieLEERLINGENHANDLEIDING. Inleiding
LEERLINGENHANDLEIDING Inleiding Jullie gaan binnenkort naar de voorstelling De dag- en nachtegaal. Dit jeugdconcert wordt gespeeld door een ensemble uit het Nederlands Philharmonisch Orkest. De muziek
Nadere informatieDe symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.
De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst
Nadere informatieDE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Maandag 9 en maandag 16 maart 2015
DE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Maandag 9 en maandag 16 maart 2015 LESBRIEF BIJ SCHOOLCONCERTEN VOOR GROEP 7 / 8 onderdeel van Cultuurtraject Rotterdam Een samenwerking van Concertgebouw de Doelen, de Marinierskapel
Nadere informatieNamiddag. Doel: Concept: Tijdschema
Namiddag Doel: In de namiddag is het de bedoeling om de echte muziekinstrumenten te promoten. We leren de kleuters bepaalde blaas-, toets- en slagwerkinstrumenten kennen op een laagdrempelige en interactieve
Nadere informatieHALLO WERELD! Beste directie en leerkrachten,
Beste directie en leerkrachten, Voor u ligt een flyer met een aanbod van MiK kunsteducatie van workshops voor het PO rondom het thema van de kinderboekenweek 2012: Hallo wereld! Er zijn lessen in de verschillende
Nadere informatieExamenopgaven VBO-MAVO-C 2003
Examenopgaven VO-MVO-C 2003 tijdvak 1 maandag 19 mei 09.00 11.00 uur MUZIEK C Naam kandidaat Kandidaatnummer anwijzingen voor de kandidaat: 1 Van 9.00-9.10 uur heb je de tijd om de vragen in te zien. 2
Nadere informatieMuziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6
Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6 Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6 1.1. Lied allemaal voor jou tekst & muziek: Jennemieke Snijders 3 Opdracht 1.1.a. Omcirkel
Nadere informatieBekijk het introductiefilmpje op de homepagina en lees het onderstaande verhaal hierbij.
Docentenhandleiding Vuurvogel Het Balletorkest Beste docent, Wat fijn dat u naar De Vuurvogel van Het Balletorkest komt kijken. In dit document vindt u de handleiding voor alle lessen rondom dit concert.
Nadere informatieComponeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs
Componeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs pagina 2 van 19 Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1: Introductie op
Nadere informatieLesbrief bij workshop PBones
Lesbrief bij workshop PBones Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project PBones. De methode PBones bestaat uit drie workshops gegeven door een musicus van de philharmonie zuidnederland
Nadere informatieMuziek: betekenis en emotie
VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT NOOTTOCHT Les 2 Muziek: betekenis en emotie Groep 6/7/8 Doelstelling Benodigd materiaal Ruimte en opstelling Organisatorische voorbereiding Aan
Nadere informatieHet Orkest. 1 e graad SECUNDAIR ONDERWIJS. Beste leerkracht,
1 e graad SECUNDAIR ONDERWIJS Beste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij. Om goed voorbereid naar het concert te komen bieden wij u graag deze lesmap aan. Hierin
Nadere informatieLeerplan GO! Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen
2014 2015 Leerplan GO! Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE 1 Wereldoriëntatie...
Nadere informatieSlaven in Florida Verhalenwedstrijd voor GROEP 5-8 BASISONDERWIJS DOCENTENHANDLEIDING
Lesdoel Leerlingen verdiepen zich in het thema slavernij en in een compositie van Frederick Delius: Florida Suite. Dit muziekstuk is geïnspireerd op muziek van de slaven. Met deze achtergrondkennis en
Nadere informatieMETROPOLE ORKEST IN DE KLAS
V1.1-2/5/2014 DOCENTENHANDLEIDING METROPOLE ORKEST IN DE KLAS Op maandag 12 mei gaat het Metropole Orkest een deel van hun repetitie voor het concert Games in Concert live uitzenden (streamen) voor scholieren.
Nadere informatieMuzieklessen groep 5:
Muzieklessen groep 5: We kwamen de gymzaal van de kleuters binnen. Er stond een man met een gitaar, en er lagen matten. Daar moesten we gaan zitten. Hij had meer gitaren mee, hij liet de namen van de gitaren
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieChina. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les
China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep
Nadere informatieOp bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest
Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest Voorbereidende les voor groep 5 Lesmateriaal 2015-2016 Inhoud Inleiding en doelen van het repetitiebezoek... 3 Doel van deze voorbereidende
Nadere informatieSamenvatting Muziek Instrumenten
Samenvatting Muziek Instrumenten Samenvatting door een scholier 2114 woorden 9 april 2006 6,4 39 keer beoordeeld Vak Muziek SAMENVATTING INSTRUMENTEN Snaarinstrumenten Snaarinstrumenten kunnen verdeeld
Nadere informatieIn de rij. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.
Groep: 1/2 en 3/4 Thema: Boerderijdieren/Supermarkt Inhoud: Een liedje in twee heel verschillende versies: Pop- en klassiek, twee verschillende teksten. Ritme en maat, spelen op instrumenten, (her)kennen
Nadere informatieInleiding Het bezoek Achtergrondinformatie voor de leerkracht: Het Symfonieorkest
Musici op school Colofon Koorenhuis, Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief medewerker Residentie Orkest vormgeving: Birgit Speulman September 2006 Nadruk verboden Niets
Nadere informatiein de klas Opzet lesbrief
in de klas lesbrief Opzet lesbrief De lesbrief Alleen op de wereld sluit aan bij de voorstelling van Maas theater en dans en nummer #92 van het BoekieBoekietijdschrift. Alle lessen zijn ook geschikt voor
Nadere informatieGauguin, Bonnard, Denis. Dit werkboekje is van:
Gauguin, Bonnard, Denis Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin
Nadere informatieColofon. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van
Repetitiebezoek Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van Colofon Koorenhuis, centrum voor kunst en cultuur Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief
Nadere informatieLESMAP. De opdrachten in deze lesmap zijn gelinkt aan de eindtermen muziek voor het lager onderwijs. Volgende eindtermen komen aan bod.
LESMAP Beste leerkracht, Binnenkort bent u samen met uw leerlingen te gast bij defilharmonie voor het OORcollege Frankenstein. Acteurs Wim Danckaert en Filip Jordens, tekstschrijver Margot De Ley en dirigent
Nadere informatieLesbrief Waar de Wind Woont
Lesbrief Waar de Wind Woont Deze lesbrief bevat 4 opdrachten. Opdracht 1 is een nagesprek. In opdracht 2 maakt de docent met de kinderen een klank-koor. Hiermee gaan ze in opdracht 3 verder en gebruiken
Nadere informatieChina. Traditionele muziek in China. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 2 x 30 minuten per les
China Traditionele muziek in China Vakgebied: Muziek Lesduur: 2 x 30 minuten per les 3 Pagina 1 Colofon Traditionele muziek in China Les voor groep 7/8 2 x 30 minuten Muziek China - Traditionele muziek
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieJeugdopleiding Kon. Harmonie van Horst
Jeugdopleiding Kon. Harmonie van Horst Het leren bespelen van een muziekinstrument is goed voor de ontwikkeling van kinderen. Zie ook de website www.muziekmaaktslim.nl : Muziek maken is leuk en bovendien
Nadere informatieActiviteit 8. Taal Kringgesprek Ik ben bang... Doelen. Materiaal. Voortaak
d e n k o n t w i k k e l i n g Taal Kringgesprek Ik ben bang... Doelen 1 De kleuters kunnen communiceren over gevoelens en ze benoemen. (15) (WO 3.1) 2 De kleuters kunnen hun gevoelens uitdrukken door
Nadere informatieHoofdstuk 1 Inleiding 3. Hoofdstuk 2 Het verhaal 4. Hoofdstuk 3 Voorbereiding 6. Hoofdstuk 4 Evaluatie met de klas 7
Docent: 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2 Het verhaal 4 Hoofdstuk 3 Voorbereiding 6 Hoofdstuk 4 Evaluatie met de klas 7 Bijlage 1 Muziekinstrument maken 12 Bijlage 2 Liedjes 16 Bijlage
Nadere informatieDagactiviteit: AFRIKA VERTELT : ÇA BOUGE EN DAT BEWEEGT VZW Doedeskaden
1 Dagactiviteit: AFRIKA VERTELT : ÇA BOUGE EN DAT BEWEEGT VZW Doedeskaden Hoofddisciplines: dans en muziek Andere disciplines die aan bod komen: drama en eventueel media (filmopname) Aanbod geschikt voor:
Nadere informatieNet andersom. alsinl874. Verloren schfflfe 3 Gjjen leven voort in muzie SCHILDERIJENTENTOONSTELLI
DE CELDERLANDER DINSDAC 5 MAART2013 SCHILDERIJENTENTOONSTELLI Net andersom alsinl874 De brugklassers van het Pax Chrisi College laten zich inspireren door Moessorgski en Wamelse harmonic door Geert Ceenen
Nadere informatieDOCENT. Thema: verhalen HIER STOND EEN KASTEEL! groep 3 en 4. Stadshagen
Het thema verhalen staat voor groep 3 en 4 in het teken van de Middeleeuwen. De leerlingen ontdekken dat er vroeger een echt kasteel op de plek stond, waar nu hun woonwijk ligt. De eerste stappen tot historisch
Nadere informatieVoorwoord voor docenten
Voorwoord voor docenten Dit is de eerste versie van de lesmethode van het Leerorkest in Amsterdam. In de toekomst willen we deze methode graag nog verder uitwerken met extra oefeningen, werkbladen en een
Nadere informatieDe term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750.
Barok 1. Wanneer? De term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750. Wat bestond er al? Scheepvaart. Verre afstanden moesten per boot afgelegd worden. Zelfs de duikboot bestond
Nadere informatieDierbaren lezer. den Muzenmeester. Ik, den Muzenmeester, voel mijn einde naderen en schrijf daarom mijn testament.
Dierbaren lezer Ik, den Muzenmeester, voel mijn einde naderen en schrijf daarom mijn testament. Voor ik dezen stoffigen wereld verlaat, wil ik u mijnen schat toevertrouwen. Heel mijn leven heb ik mijne
Nadere informatieeindtermen basisonderwijs
STAM op schoolmaat eindtermen basisonderwijs inhoudstafel 1. inleiding...3 2. leergebied overschrijdende eindtermen...3 2.1. ICT...3 2.2. sociale vaardigheden...3 3. eindtermen leergebieden...4 3.1. muzische
Nadere informatieEen muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)
Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap
Nadere informatieWaarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17
Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede
Nadere informatieDE BARONES ZONDER NAAM LESBRIEF
DE BARONES ZONDER NAAM LESBRIEF De afgelopen tijd doet de Barones nogal vreemde dingen en ze vergeet veel belangrijke Barones- zaken. Zo kamt ze haar haren met een vork en eet ze haar eten met een schep.
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieNaam project Omschrijving Duur Locatie Prijs. Blazen, strijken, trommelen en zingen!
Blazen, strijken, trommelen en zingen! We horen van veel scholen dat ze muziek erg belangrijk vinden en hun leerlingen graag met echte instrumenten in aanraking willen brengen. In dit project kan dat!
Nadere informatieDe toonhoogte wordt hierbij bepaald door de lipspanning van de speler en de lengte van de buis.
De aerofonen Inleiding Alle aerofonen hebben een luchtstroom nodig om klank te laten ontstaan. Meestal gebeurt dit doordat de speler in zijn instrument blaast, maar dat hoeft niet! Ken jij aërofonen die
Nadere informatieKlassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500)
Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500) Algemeen Als je aan de Middeleeuwen denkt, dan denk je waarschijnlijk aan grote kastelen, ridders en jonkvrouwen. Natuurlijk, dit is een gedeelte
Nadere informatie1. Adem twee maal rustig en laag, voor je begint met improviseren 2. Speel zoals je bent
1. Adem twee maal rustig en laag, voor je begint met improviseren Dat geeft je de gelegenheid je te ontspannen. Merk op, hoe je lichaam aanvoelt. Of het bloed lekker door je heen stroomt. Hoe meer ontspannen
Nadere informatieStrategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A
Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat
Nadere informatiePolka. Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS
Polka Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS Polka: het lied... 3 De muziekopname... 3 Activiteiten per leeftijd: Baby s... 4 Babydans... 4 Met muziekinstrumenten... 4 Dreumesen... 4 Klinkend materiaal... 4 Trommelen...
Nadere informatieLESBRIEF. De Kartonbewoners
LESBRIEF De Kartonbewoners 1 Inleiding Op het epitaaf van het grafmonument van de negentiende- eeuwse spiritist Allan Kardec op Père Lachaise in Parijs staat:«naître, mourir, renaître encore et progresser
Nadere informatieC-basis 2014-2015. Discipline: muziek / dans. Thema: Gastvrij Uden. Gr 1-2: Museum voor Religieuze Kunst. Gr 3-4: Markant Uden i.s.m.
Ondersteunend educatief materiaal voor de groepen 1-2 behorende bij : C-basis 2014-2015 Discipline: muziek / dans Thema: Gastvrij Uden Gr 1-2: Museum voor Religieuze Kunst Gr 3-4: Markant Uden i.s.m. Jelle
Nadere informatieVoorwoord voor docenten
Voorwoord voor docenten Dit is de eerste versie van de lesmethode van het Leerorkest in Amsterdam. In de toekomst willen we deze methode graag nog verder uitwerken met extra oefeningen, werkbladen en een
Nadere informatieonderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging)
onderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging) -lln. kn. zich soepel bewegen op de muziek; -lln. kn. sprookjesfiguren uitbeelden met de nadruk op één zintuig; -plezierbeleving; -lln. durven expressief
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad muziek
basiscompetenties 2de graad muziek 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad muziek Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties muziek voor de 2 de graad van de langlopende studierichtingen
Nadere informatieKleur. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.
Groep: 6/7/8 Thema: Kleuren (Visueel en auditief!) Inhoud: Lied over kleuren en waarvoor die kleuren staan, luisteren naar klankkleur, i.c.m. instrumenten, ritmes spelen. Het lied heeft 2 versies: Een
Nadere informatieLESBRIEF SCHOOLCONCERTEN IN DE DOELEN VOOR GROEP 7 en 8 Maandag 23 en dinsdag 24 mei 2016 VIER DE STAD MET DE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN
LESBRIEF SCHOOLCONCERTEN IN DE DOELEN VOOR GROEP 7 en 8 Maandag 23 en dinsdag 24 mei 2016 VIER DE STAD MET DE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Schoolconcerten in de Doelen zijn onderdeel van het Cultuurtraject
Nadere informatiePiramide 4: muzische vorming
Piramide 4: muzische vorming Muziek 1. Welkom Kriebels - De kinderen kunnen spontaan vakantieherinneringen ophalen. - De kinderen kunnen herkenbare passages vergelijken met situaties uit hun leefwereld.
Nadere informatieAfdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Rond de toren Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek
Nadere informatieZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED
ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets
Nadere informatieWater Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.
Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt
Nadere informatieLesmap Ghost Notes Ictus
Lesmap Ghost Notes Ictus Het concert: de klassieke muziek van vandaag De klassieke muziek verwijst immers vaak naar muziek die eeuwen geleden al werd geschreven. Denk maar aan: Wat je tijdens het concert
Nadere informatieLesbrief bij workshop Componeren in de klas
Lesbrief bij workshop Componeren in de klas Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project Componeren in de klas. De methode Componeren in de klas bestaat uit drie workshops gegeven
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieOp zoek naar mooie geluiden. Lerarenhandleiding Basisonderwijs groep 1, 2, 3 en 4
Op zoek naar mooie geluiden Lerarenhandleiding Basisonderwijs groep 1, 2, 3 en 4 Geachte leerkracht, Binnenkort gaan uw leerlingen met onze slagwerker Joep Everts Op zoek naar mooie geluiden tijdens een
Nadere informatieDe symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.
De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieMuziek Les. Tekst bestuderen. De informatieve tekst en illustraties geven de leerlingen meer inzicht in de Oosterhoutse carnavals muziek.
Carnaval en Muziek Doormiddel van een informatieve tekst en geluidsfragmenten krijgen de leerlingen inzicht in de muziek van het Oosterhouts carnaval. Het belangrijkste doel is de leerlingen een beeld
Nadere informatieDe viool en de gitaar en de dwarsfluit.
De viool en de gitaar en de dwarsfluit. Er was is een vrouw die had een familie. De familie heette de viool. Ze had 2 baby violen en 2 zussen en 1 moeder en vader.,maar toen ze bij ons kwamen was pa niet
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten
basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor
Nadere informatieLuister naar de muziekfragmenten en verbind de juiste bezetting met elk orkest.
Met z n allen samen! Toeters en kloppers Er zijn drie soorten orkesten die enkel uit blazers en slagwerk bestaan. Samen worden deze orkesten hafabra genoemd, naar de eerste letters van hun naam. Luister
Nadere informatie> Lees Hoe praten we?
LB 8-70. Trillende lucht > Lees Hoe praten we? > Lees Dat klinkt mooi! Maak de zin af. Geluid is Zet de volgende zinnen in de goede volgorde. Zet er het juiste cijfer voor. Je borstkas versterkt het geluid.
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatie