VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN. Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN. Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar"

Transcriptie

1 VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar Licap - Brussel D/1998/0279/038 september 1998

2 INHOUD LESSENTABEL... 4 ALGEMEEN DEEL... 5 PV PRAKTIJK/STAGES GRAFISCHE TECHNIEKEN TV GRAFISCHE TECHNIEKEN Multimediatechnieken TV GRAFISCHE TECHNIEKEN Toegepaste informatica Complementair gedeelte TV GRAFISCHE TECHNIEKEN Toegepaste informatica D/1998/0279/038 3 Multimediatechnieken 3de graad TSO

3 LESSENTABEL MULTIMEDIATECHNIEKEN TSO 1ste lj. 2de lj. 1 Basisvorming Optie AV Godsdienst 2 2 AV Aardrijkskunde 1 1 AV Frans 2 2 AV Geschiedenis 1 1 AV Lichamelijke opvoeding 2 2 AV Nederlands 2 2 AV Wiskunde Studierichting (fundamenteel gedeelte) AV Duits 1 1 AV Engels 2 2 PV Praktijk/Stages Grafische technieken (x) 4 4 TV Grafische technieken Multimediatechnieken (x) Toegepaste informatica (x) Complementair gedeelte: maximum Te kiezen uit de vakken en/of de specialiteiten opgesomd in het Besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 1989 tot vaststelling van de algemene vakken, de kunstvakken, de technische vakken en de praktische vakken in de instellingen voor secundair onderwijs met volledig leerplan, voor zover het vakken of specialiteiten betreft waarvan het Besluit van de Vlaamse regering van 14 juni 1989, zoals gewijzigd, bekwaamheidsbewijzen vastlegt in de derde graad. - Wanneer in het complementair gedeelte één of meer vakken gekozen worden die ook voorkomen in de basisvorming of in het fundamenteel gedeelte dan vervallen deze vakken niet in de basisvorming, noch in het fundamenteel gedeelte. - Pedagogische aanbevelingen: AV Engels 1 1 AV Frans 1 1 AV Nederlands 1 1 TV Grafische technieken Toegepaste informatica (x) 1 1 (x) ( ) Voor deze vakken is het leerplan in deze brochure opgenomen. Deze aanduiding staat voor uitbreiding van het aantal lesuren voorzien in de basisvorming of in het studierichtingsgedeelte. Lessentabel 4 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

4 MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde graad TSO ALGEMEEN DEEL In voege vanaf 1 september 1998 D/1998/0279/038 Algemeen 5 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

5 INHOUD 1 ALGEMENE INLEIDING STUDIEPROFIEL - STUDIENIVEAU BEGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EVALUATIE MINIMALE MATERIELE VEREISTEN Algemeen 6 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

6 1 ALGEMENE INLEIDING De grafische industrie is tijdens de laatste vijf jaar grondig van uitzicht veranderd en dit veranderingsproces gaat versneld en ongewijzigd door. De traditionele grafische industrie bestaat nog steeds zoals voorheen. De markt van de gedrukte informatie groeit nog steeds, maar deze industrie is van een zuiver grafische industrie verruimd naar een media- en communicatie-industrie. Dat wil zeggen dat de grafische industrie naast klassieke gedrukte informatie ook digitale/elektronische of niet-gedrukte informatie produceert of begint te produceren. De samenstelling van de grafische industrie bestaat uit erg van elkaar verschillende soorten bedrijfstypes, die elk hun specifieke eisen stellen aan hun werknemers en aan afgestudeerde kandidaat-werknemers. Het spreekt vanzelf dat de verschillende bedrijfstypes, die in de grafische industrie voorkomen, hun invloed hebben op de grafische studierichtingen. De grafische industrie kan, wat betreft grootteorde, marktgerichtheid of specialisatie, ingedeeld worden in drie grote categorieën: - de één-/tweemansbedrijven en de kleine KMO's; - de middelgrote en grotere KMO's; - de grote grafische bedrijven. Daarnaast zijn er nog grafische functies in niet-grafische bedrijven. Kleine KMO's Deze groep kan ingedeeld worden in twee totaal van elkaar verschillende bedrijfstypes: de klassieke kleine, commerciële grafische bedrijven en de nieuwe hoogtechnologische kleine bedrijven. Kleine, commerciële KMO's De kenmerken van deze vrij talrijke bedrijfjes en bedrijven, en de werknemers die er tewerkgesteld worden, kunnen als volgt getypeerd worden: - bedrijven van 2 tot 10 werknemers; - commerciële drukkerijen die vooral familie- en firmadrukwerk uitvoeren, gericht naar veelzijdigheid in het uitvoeren van klein en niet erg gecompliceerd drukwerk; - deze bedrijven vragen werknemers die een basisopleiding in alle grafische deelprocessen en technologieën genoten hebben, zodat zij een deel van hun globale functie in elk van die deelprocessen kunnen uitvoeren. Deze basisopleiding kan slechts een beperkt karakter hebben door het uitgebreide en complexe geheel aan grafische kennis en vaardigheden. De nadruk ligt hier op een brede inzetbaarheid en soepelheid van de werknemers binnen een relatief eenvoudig opdrachtenpakket, en een geheel aan vrij traditionele werkwijzen (studierichtingen: Grafische technieken BSO en TSO ). Kleine, hoogtechnologische bedrijven Deze kleine, hoogtechnologische bedrijfjes vinden wij in twee richtingen: - de zogenaamde multimediabedrijven; - de digitale drukkerijen of printing-on-demanddrukkerijen. De kenmerken van deze voor de grafische industrie vrij nieuwe bedrijfstypes en de gevraagde werknemers kunnen als volgt omschreven worden: - bedrijven van 3 tot 10 werknemers; - de multimediabedrijven zijn gespecialiseerd in het maken van multimediale elektronische producten, pagina's voor websites of andere niet-gedrukte informatie; Algemeen 7 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

7 - de digitale drukkerijen of printing-on-demanddrukkerijen zijn bedrijven die, op basis van een hoogtechnologische prepressafdeling, volledig digitaal drukken. In dit type bedrijf primeert snelheid van uitvoering en productiviteit in kleine oplagen. Vormingsvereisten voor de werknemers: - voor MM-bedrijven is kennis van de productie van elektronische informatiemedia, de productie van multimediale producten en het maken van websites noodzakelijk (studierichting: Multimediatechnieken TSO ); - voor de digitale drukkerijen is een grondige opleiding in digitale drukvoorbereiding de basis, aangevuld met kennis van meten en controleren van het digitaal gedrukte product (studierichting: Drukvoorbereidingstechnieken TSO ). De middelgrote en grotere KMO's In deze grootteorde van bedrijven vinden we de commerciële grafische bedrijven, die in vier specifieke groepen kunnen ingedeeld worden: - de gespecialiseerde prepressbedrijven: loonzetterijen, fotogravures, prepress-servicebedrijven; - de gespecialiseerde drukkerijen, die geen eigen of slechts een zeer beperkte drukvoorbereiding hebben; - de gespecialiseerde afwerkingsbedrijven (klein in aantal); - de commerciële grafische bedrijven, die zowel over een prepress- als over een druk- en afwerkingsafdeling beschikken. De kenmerken van deze bedrijven kunnen als volgt omschreven worden: - bedrijven van 20 tot 200 werknemers; - deze bedrijven drukken - op familie- en firmadrukwerk in kleine oplagen na - alle commerciële drukwerk, zoals firmafolders, productfolders, catalogi, publicitair drukwerk met veel kleur, jaarverslagen, technische handleidingen, tijdschriften, wetenschappelijke en literaire boekwerken, kunstboeken enzovoort; - in deze bedrijven bestaan strikt gescheiden functies voor drukvoorbereiding (prepress) en voor drukken en afwerken. Vormingsvereisten voor de werknemers: - de nodige vakkennis om drukvoorbereider (prepressoperator) te zijn is nog zeer ruim en zeer algemeen; - de nodige vakkennis om drukker/afwerker te worden is eveneens nog zeer ruim en zeer algemeen; - de eisen die aan ofwel de vakkennis of aan de productiviteit van de werknemers gesteld wordt gaan in de diepte en liggen algemeen heel wat hoger dan de eisen die aan de werknemers van kleine KMO's gesteld worden en waar deze kennis- en vaardigheidseisen meer in de breedte gaan; - de nadruk zal in deze bedrijfstypes liggen, óf op de productiviteit bij repetitief werk, óf vooral op het inzicht, probleemoplossend vermogen, en de zelfstandigheid van de werknemer (studierichtingen: Drukvoorbereidingstechnieken TSO en Druk- en afwerkingstechnieken TSO ); - in de gespecialiseerde prepressbedrijven en de commerciële grafische bedrijven begint zich in bijna elk bedrijf een cel te ontwikkelen, die gericht is naar het produceren van niet-gedrukte elektronische producten (studierichting: Multimediatechnieken TSO ). Grote grafische bedrijven Grote grafische productiebedrijven vinden we vooral in de sector van de kranten- en tijdschriftendrukkerijen. Kenmerken van deze bedrijfstypes: - bedrijven van 150 tot 500 werknemers; - volledig gescheiden functies voor drukvoorbereider (prepress) en drukker/afwerker; - in deze bedrijven vinden we functies in twee verschillende uitvoerende functies in drukvoorbereiding en druk/afwerking voor werk met een repetitief karakter. Hier ligt de nadruk op de productiviteit van de werknemer Algemeen 8 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

8 (studierichtingen: Drukvoorbereiding BSO en Druk en afwerking BSO functies met meer verantwoordelijkheid en inhoud en die reeds een zeker leidinggevend karakter kunnen hebben, waarin denkwerk moet geleverd worden, probleemoplossend en organiserend moet kunnen gewerkt worden (studierichtingen: Grafische wetenschappen TSO en Grafische technieken TSO ); - in alle kranten- en tijdschriftendrukkerijen ontwikkelt zich een afdeling die gericht is naar online publiceren van hun publicaties op Internet (studierichting: Multimediatechnieken TSO ). Grafische functies in niet-grafische bedrijven In veel kantoren, handelsfirma's en administraties worden, onder invloed van de grafische mogelijkheden van vroegere kantoortekstverwerkingsprogramma's, de eisen op grafisch gebied, die aan het interne drukwerk en de interne publicaties gesteld worden, vaak hoger gelegd dan vroeger. Voor die functies zoekt men af en toe, tot dikwijls, grafische afgestudeerden. De eisen voor vakkennis en productiviteit, die aan deze werknemers gesteld worden, liggen niet zo hoog als in de echte grafische bedrijven. Er zijn twee types functies in deze niet-grafische bedrijven: - drukvoorbereiding: met lay-out, scannen van eenvoudige beelden, paginaopmaak, printen (studierichtingen: Drukvoorbereidingstechnieken BSO en Grafische technieken BSO ); - drukker/afwerker: in niet-grafische bedrijven, die beschikken over een interne drukkerij met kantooroffset (studierichtingen: Druk- en afwerkingstechnieken BSO en Grafische technieken BSO ). Multimediatechnieken De grafische industrie verruimt van een zuiver grafische industrie naar een media- en communicatie-industrie, waarbij het begrip communicatie vooral duidt op een veel breder gebied dan alleen maar het gedrukt product als communicatiemiddel. Het gedrukt product zal blijven bestaan, maar zal aangevuld worden met meerdere elektronische producten, die deel uitmaken van wat men 'elektronisch publiceren (electronic publishing)' noemt. Vooral de prepress-sector van de grafische industrie neemt deel aan deze verbreding van de grafische productenrij. Vanuit dezelfde databanken kunnen grafische bedrijven twee productlijnen opzetten: - de lijn van de gedrukte producten; - de lijn van de elektronische, digitale producten. De multimedia- en Internetwereld maakt dus deel uit van de grafische industrie. De huidige studierichtingen van het grafisch onderwijs zijn aangepast aan de klassieke, gedrukte producten van de grafische industrie, maar zijn niet aangepast aan de huidige verbreding naar elektronische producten. In deze nood aan aanpassing is er een sterke vraag naar creatieve technici die met de beschikbare digitale hulpmiddelen niet-gedrukte elektronische producten kunnen ontwerpen en realiseren. De werknemers die de creatie en de productie van deze elektronische producten zullen tot stand brengen, kunnen in twee niveaus ingedeeld worden: - op secundair niveau: ontwerpen en realiseren van Internettoepassingen en van multimediale producten; - op niveau hoger onderwijs: ontwerpen van concepten voor multimediale-producten en informatiestructuren voor Internet. Op secundair niveau zal de leerling dus moeten: - leren omgaan met de volledige digitalisering van zijn grafisch product; - leren omgaan met vormgeving en typografie op een beeldscherm; - leren omgaan met combinaties van het stabiele beeld, het bewegende beeld en geluid; Algemeen 9 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

9 - leren omgaan met interactiviteit in Internettoepassingen en multimediale producten; - zich leren bewegen en leren werken in omgevingen met databanken en netwerken. Als tewerkstellingsmogelijkheden voor deze leerlingen gelden: - de afdeling elektronische producten van middelgrote en grote grafische bedrijven; - publiciteitsagentschappen; - gespecialiseerde firma's voor Internetpagina's, elektronische non-printproducten en multimediaproducenten. In de derde graad Multimediatechnieken TSO worden de leerlingen opgeleid om zelfstandig Webpagina's vorm te geven en op te maken en om als graficus een welomschreven taak binnen het geheel van multimediaproductie te kunnen vervullen. Het produceren van multimediale producten is een complex gegeven dat via 'teamwork' totstandkomt. Verschillende specialisten moeten op hetzelfde terrein met mekaar samenwerken: producer, verkoop en marketing adviseur, juristen (gespecialiseerd in technologie en media), investeerders, pers- en mediarelaties, art director, videospecialisten, audio specialisten, schrijvers, content specialisten, grafici en animators... Het werkverloop bij de productiefase kan op een eenvoudige wijze als volgt voorgesteld worden: 1 scenario, storyboard, draaiboek; 2 video, digitaliseren en editing; 3 audio, digitaliseren en editing; 4 vormgeven, aanmaken van beeld en tekst, aanmaken van animaties; 5 integreren en samenbrengen van alle media; 6 beta-testing. De opleiding Multimediatechnieken in de derde graad TSO leidt leerlingen op voor: - vormgeven, aanmaken van beeld en tekst (punt 4); - integreren en samenbrengen van alle media (punt 5). In een reeds voorzien derde leerjaar van de derde graad zullen de leerlingen zich verder specialiseren in aanmaken van animaties, digitale fotografie, programmatie, datacommunicatie en netwerken. 2 STUDIEPROFIEL - STUDIENIVEAU De studierichting Multimediatechnieken TSO verstrekt een opleiding die leidt naar een specifieke beroepskwalificatie zonder de mogelijkheid op hoger onderwijs uit te sluiten voor zover geen wiskundig-wetenschappelijke voorkennis nodig is. Daarnaast biedt deze opleiding de mogelijkheid tot specialisatie (TSO), navorming op secundair niveau of bijscholing via OSP. 3 BEGINSITUATIE Deze studierichting bouwt verder op volgende voorkennis uit de tweede graad Grafische technieken TSO en Grafische wetenschappen TSO : - basiskennis en basisvaardigheden in verband met Macintosh computer: besturingssysteem System en gebruikersinterface Finder; - basiskennis en basisvaardigheden in verband met Personal Computer: besturingssysteem Dos en gebruikersinterface Windows; - basiskennis en basisvaardigheden grafische/typografische vormgeving; - basiskennis en basisvaardigheden tekstopmaak. Algemeen 10 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

10 De logische onderbouw voor deze TSO-richting is de tweede graad Grafische technieken TSO waarin bovenstaande voorkennis uitgebreid aan bod komt. Leerlingen uit de tweede graad Grafische wetenschappen hebben een basisopleiding gekregen op een niveau dat de nadruk legt op het technologisch inzicht en niet op het aanleren van de praktische vaardigheden die eigen zijn aan de grafische beroepen. Alhoewel de meest logische evolutie voor deze leerlingen de derde graad Grafische wetenschappen is, zal de instroom van deze leerlingen in de derde graad Multimediatechnieken TSO geen noemenswaardige problemen met zich meebrengen. Leerlingen uit andere studierichtingen kunnen instromen mits zij via gedifferentieerde aanpak bijgewerkt worden zodat er in de beginperiode een doorgedreven inhaalbeweging gemaakt wordt. Deze inhaalbeweging moet zo kort mogelijk zijn en omvat basisvaardigheden computergebruik in Macintosh omgeving (gebruikersinterface), basisvaardigheden computergebruik in Windows omgeving (gebruikersinterface), basisvaardigheden in verband met tekstschikking (regelvallen, symmetrie en asymmetrie), basisvaardigheden lettergebruik (leesbaarheid, corpscontrast, oogcontrast, kleurcontrast, gradatiecontrast en letterkeuze), basisvaardigheden grafische vormgeving (kleurenleer en eenvoudige grafische stileringen). 4 ALGEMENE DOELSTELLINGEN - Een voldoende algemene, culturele en maatschappelijke vorming verwerven zodat de mogelijkheid tot bepaalde hogere studies, specialisaties en bijscholingen mogelijk is. - De multimediale leefomgeving moet geïntegreerd zijn in de leefwereld van de leerling. De leerling moet in staat zijn om met de nieuwe digitale hulpmiddelen te communiceren en kennis op te doen. - Het creatief probleemoplossend denken en handelen ontwikkelen. De leerling moet op creatieve wijze één of meerdere technisch realiseerbare oplossingen kunnen uitwerken waarna, na overleg met de klant, de technische realisatie tot stand moet komen. - Ruime theoretisch-technische en praktische toegepaste informaticavaardigheden verwerven om de vormgegeven digitale producten te kunnen realiseren. - Een ruime belangstelling hebben voor technologische vernieuwingen. - Creatief zijn op vormgevingsgebied. - Bereid zijn zich voortdurend te vormen. - Informatiebronnen kunnen raadplegen, informatie kunnen selecteren en de juiste informatie kunnen verwerken. - In teamverband kunnen werken. - Gestructureerd zelfstandig kunnen werken met een voldoende productiviteit en met oog voor de ethische en de bedrijfseconomische aspecten van zijn product. - Voldoende taalvaardig zijn zodat de toegang tot technische informatie mogelijk is. 5 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Integratie van het leerplan in de tijd Dit leerplan wordt aangeboden als een graadleerplan. Dit met de bedoeling de scholen een zo ruim mogelijke pedagogische vrijheid te laten om de leerinhouden te spreiden over beide leerjaren. Werken met graadleerplannen veronderstelt een degelijke vakgroepwerking binnen de school. De vrijheid die een graadleerplan biedt mag niet leiden tot individualisme. Regelmatig overleg tussen de betrokken vakleraren en de afdelingsverantwoordelijke is hierbij absoluut noodzakelijk. Aangezien leerlingen binnen eenzelfde studierichting de mogelijkheid moeten hebben om over te stappen naar een andere school is het toch aangewezen in grote lijnen een bepaalde logische volgorde aan te houden in de verschillende scholen. Als aanbeveling geldt hier het volgende: Algemeen 11 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

11 - het Internetgedeelte moet in de derde graad volledig afgerond zijn. In een derde leerjaar van de derde graad wordt daar niet dieper op ingegaan. Naar complexiteit is het ook het eenvoudigste gedeelte. Vanuit deze optiek is het logisch om het Internetgedeelte, geïntegreerd met het werken met beide gebruikersinterfaces, vooraan tijdens de opleiding te plaatsen; - aangezien databasetoepassingen gemakkelijk geïntegreerd kunnen worden binnen Internetomgeving is het ook aanbevolen om ervoor te zorgen dat het gedeelte database tijdens het eerste leerjaar aan bod komt in de lessen TV Toegepaste informatica. Scholen die het complementair uur TV Toegepaste informatica inrichten hebben hier meer ruimte om dit naar hun wensen te organiseren; - de praktijk (PV Grafische technieken) kan vanuit het leerplan geen problemen hebben om deze opzet te volgen. Integratie van theorie en praktijk Men streeft naar zinvolle vormen van integratie. Dit veronderstelt een intense en blijvende coördinatie tussen de verschillende vakken en de afdelingsverantwoordelijke. Het is aangewezen volgende integratievormen in te bouwen: - integratie van TV Multimediatechnieken, TV Toegepaste informatica en PV Grafische technieken: een eerste vereiste is daarbij dat de leerinhouden van de technische vakken en praktijk op elkaar afgestemd dienen te zijn, in dit leerplan is hiertoe een aanzet gegeven; - integratie van de technische vakken, de praktijkvakken en de talen: in multimediale omgeving, zeker wat Internet betreft, is talenkennis van groot belang. Vanuit de Vlaamse situatie is het noodzakelijk producties te kunnen opzetten in beide landstalen (bv. tweetalige Websites). In Internetomgeving moet men een voldoende basiskennis van het Engels bezitten om de beschikbare informatie op een zinvolle wijze te kunnen verwerken. Het wereldwijde aspect van Internet brengt ook met zich mee dat regelmatig Engelstalige projecten opgezet worden. Ook vanuit het bedrijfsleven (beroepsprofielen) wordt gevraagd aan de talenopleiding voldoende aandacht te geven. Anderzijds moet tijdens de taallessen het Internetaspect van de opleiding voldoende benut worden als verrijkend element (denken we hier bijvoorbeeld als bron van informatieverwerving); - projectwerking: het lessenrooster wordt hierbij gedurende een korte periode onderbroken waarin de leerlingen een bepaald onderwerp uitwerken. Het accent ligt hier vooral op het verwerven van attitudes en vaardigheden; - ruimtelijke integratie: om een reële werksituatie te benaderen en om voldoende ruimte te laten voor het inoefenen van praktische vaardigheden wordt minimum 3/4 van de leerstof TV en PV gegeven in een praktijklokaal. Teamwerking De leraren dienen als team op te treden in de omgang met de leerlingen. Dit betekent dat: - de leraren de einddoelen formuleren, rekening houdend met het profiel van hun leerlingengroep; - de leraren samen de pedagogisch-didactische aanpak bespreken. Aansluiting met het bedrijfsleven Om zich een reëel beeld te vormen van de arbeidswereld moeten de leerlingen daar progressief naartoe worden begeleid en moet er een optimale aansluiting worden gerealiseerd tussen de opleiding in de school en het bedrijfsleven. Vervolmakingsmogelijkheden De leerlingen moeten geïnformeerd worden over de mogelijkheden van beroepsvervolmaking en persoonlijke vorming. Algemeen 12 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

12 6 EVALUATIE In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een plannings- en voorbereidingstaak: hij zet, in samenspraak met de afdelingsverantwoordelijke, het leerplan om in een jaarplanning. De verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft ook een beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de leerlingen objectief evalueren in functie van de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie (het dagelijks werk), voor de toetsen (waarin de foutenanalyse en de remediëring een belangrijke rol spelen) en voor de examens. Binnen het evaluatiesysteem neemt de geïntegreerde proef een speciale plaats in. De geïntegreerde proef die tijdens het tweede leerjaar van de derde graad moet georganiseerd worden, wil het geheel van kennis, vaardigheden en attitudes gericht op de beroepsactiviteit evalueren. De geïntegreerde proef heeft een vakoverschrijdend, een beroeps- en een realiteitsgericht karakter. Het concept, het ontwerp en de realisatie van de proef moet van bij het begin van het tweede leerjaar van de derde graad voldoende aandacht krijgen. De aanstelling van een beoordelingsjury, die voor de helft uit deskundige buitenstaanders moet bestaan, dient ook in het begin van het schooljaar te gebeuren. 7 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN De minimale materiële vereisten worden per vak volgens de rubrieken 'hardware', 'software' en 'andere' aangeboden. Het is aan de scholen deze in één of meerdere vaklokalen, al dan niet geïntegreerd, te realiseren. PV Digitaal ontwerpen Hardware - Lokaal netwerk - 1 computer (bij voorkeur Macintosh PowerPC) per 3 leerlingen - 1 vlakbedscanner voor Multimediale toepassingen per 6 computers - 1 tekentablet per computer - 1 kleurenprinter (inktjet is voldoende), aangesloten op het netwerk - Mogelijkheid om Internet- en multimediale toepassingen te tonen Software - Recente Windowsversie of Systeem 8 (bij voorkeur Systeem 8) - Software om Internet- en multimediale toepassingen te tonen - Software voor digitaal ontwerpen (bv. Illustrator) - Scansoftware Andere - Schetslokaal - 1 ruime tekentafel per leerling - 1 lichttafel per 2 leerlingen - Lay-out-markers - Kopieerapparaat Algemeen 13 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

13 TV Multimediatechnieken Hardware - Internetaansluiting - Projectiesysteem voor Internet- en Multimediale toepassingen - Lokaal netwerk, bij voorkeur Intranet - 1 Macintosh PowerPC, met cd-rom drive, audio- en videomogelijkheden per leerling bij de Macintosh toepassingen - 1 Windows MultimediaPC met cd-rom drive, audio- en videomogelijkheden per leerling bij PC toepassingen - 1 vlakbedscanner voor multimediale toepassingen per 6 computers, aangesloten op het netwerk - 1 kleurenprinter (inktjet is voldoende), aangesloten op het netwerk - 1 Macintosh met videokaart - Opslagmedium (extern met snelle toegankelijkheid (bv. fast SCSI), aangesloten op het netwerk - CD-schrijver Software - Projectiesoftware - Netwerksoftware, bij voorkeur Intranet - Systeem 8 - Recente Windowsversie - Scansoftware - software voor beide platformen - FTP-software voor beide platformen - Software voor discussieforum voor beide platformen - Software voor babbelbox voor beide platformen - Uitbreiding: software voor Telnet voor beide platformen - Online (beide standaardpakketten) en offline bladerprogramma voor beide platformen - Web-editor voor beide platformen - Eenvoudige teksteditor op beide platformen - Beeldbewerkingssoftware voor beide platformen - Software voor het digitaliseren van audio en video (zeker voor Macintosh) - Compressiesoftware voor beide platformen - Software voor lineaire montage (zeker voor Macintosh) - Software voor interactieve montage (zeker voor Macintosh) Andere - 1 digitale camera voor multimediale toepassingen - 1 audiorecorder met weergavemogelijkheid - 1 videorecorder met weergavemogelijkheid - 1 ruime werktafel en zitplaats per leerling TV Toegepaste informatica Hardware - Lokaal netwerk - 1 Windows PC per 2 leerlingen - Projectiesysteem - Laserprinter aangesloten op het lokale netwerk Software - Recente Windowsversie - Netwerksoftware - Tekstverwerker - Rekenblad - Database Algemeen 14 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

14 MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde graad TSO PV PRAKTIJK/STAGES GRAFISCHE TECHNIEKEN Eerste leerjaar: 4 uur/week Tweede leerjaar: 4 uur/week In voege vanaf 1 september 1998 D/1998/0279/038 Praktijk/Stages 15 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

15 INHOUD 1 BEGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN EVALUATIE LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, DIDACTISCHE WENKEN BIBLIOGRAFIE Praktijk/Stages 16 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

16 1 BEGINSITUATIE Een aantal leerlingen komt uit de tweede graad Grafische technieken TSO of Grafische wetenschappen TSO. Deze leerlingen bezitten de nodige voorkennis. De leerlingen die uit andere studierichtingen komen dienen via gedifferentieerde aanpak en in samenspraak met TV Multimediatechnieken worden bijgewerkt op het vlak van volgende vaardigheden: - basisvaardigheden computergebruik in Macintosh omgeving (gebruikersinterface) en/of Windowsomgeving (gebruikersinterface); - basisvaardigheden in verband met tekstschikking (regelvallen, symmetrie en asymmetrie); - basisvaardigheden lettergebruik (leesbaarheid, corpscontrast, oogcontrast, kleurcontrast, gradatiecontrast en letterkeuze); - basisvaardigheden grafische vormgeving (kleurenleer en eenvoudige grafische stileringen). 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN - De leerling moet, rekening houdend met een bestaand scenario, Internetproducten op een creatieve wijze zelfstandig vorm kunnen geven, rekening houdend met de gemaakte afspraken in verband met de technische realisatie. - De leerling moet, rekening houdend met een bestaand scenario, eenvoudige multimediale producten op een creatieve wijze zelfstandig vorm kunnen geven, rekening houdend met de gemaakte afspraken in verband met de technische realisatie binnen de grenzen van het in de in de algemene inleiding beschreven productieproces. - De leerling moet bij het vormgeven de moderne technologische hulpmiddelen geïntegreerd kunnen aanwenden. De digitalisering van zijn product en het gebruik van digitale hulpmiddelen moet van bij het concept realiteit zijn. - Internetstructuren en multimediale producten visualiseren. - Inzicht in kleur en kleurtoepassingen realiseren in beeldschermomgeving. - Digitale hulpmiddelen bij het realiseren van ontwerpen voor Internetstructuren en multimediale producten gebruiken. 3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN - Werken naar een maximale integratie met TV Multimediatechnieken en TV Toegepaste informatica. - Vakoverschrijdend aan dezelfde producten werken waar mogelijk. 4 EVALUATIE - Wanneer het leerplan, in samenspraak met de afdelingsverantwoordelijke, omgezet is in een jaarplanning is het de taak van de leerkracht de verschillende leerinhouden en doelstellingen om te zetten in een aangepast didactisch proces. - Als beoordelingstaak moet de leerkracht de vaardigheden, de attidudes en het inzicht in eigen technischtheoretisch handelen van de leerlingen objectief evalueren in functie van duidelijk geformuleerde en operationele doelstellingen. - In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht bijzondere aandacht hebben voor de permanente evaluatie tijdens de lessen, voor de toetsen (waarin de foutenanalyse en de remediëring een belangrijke rol spelen) en voor de examens. Praktijk/Stages 17 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

17 - Het is van belang dat in parallelklassen dezelfde beoordelingsmethodiek gehanteerd wordt. - Waar vakoverschrijdend gewerkt is het wenselijk dat alle betrokken leraren samen evalueren. 5 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, DIDACTISCHE MIDDELEN (U) staat voor uitbreiding. Praktijk/Stages 18 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

18 Praktijk/Stages 19 Multimediatechnieken 1 Waarnemingstekenen/methodisch schetsen Geometrische figuren, verschillend van grootte, stand en verhouding tekenen. - Geometrische figuren vlot arceren met de vrije hand. - Met bovenstaande elementen verzorgde schikkingen realiseren. - Eigen creatieve oplossingen realiseren. - Geometrische volumes, verschillend van grootte, stand en verhouding met verschillende technieken in perspectief weergeven. - Eigen creatieve oplossingen realiseren. - Schaduwvorming weergeven bij geometrische volumes, verschillend van grootte, stand en verhouding bij verschillende belichting. - Een aantal verschillende technieken voor schaduwweergave toepassen. - Eigen creatieve oplossingen realiseren. - Een geschikte positie ten opzichte van het onderwerp kiezen. - De plaats van de ooglijn en de hoek van het perspectief bepalen. - Een goede bladschikking maken. Basis - Geometrische figuren met de vrije hand: wisselend van grootte verschillende standen schikking arcering verhoudingen Perspectief - Technieken om geometrische volumes in perspectief weer te geven Schaduw - Technieken om schaduw weer te geven bij geometrische volumes Natuurstudie - Afstand tot het onderwerp - Ooglijn en richting van het onderwerp ten opzichte van de ooglijn - Plaats van de globale vorm op de drager: aanduiden van uiterste punten aanduiden van de begrenzende lijnen - Analytisch schetsen met aandacht voor volumeweergave. - Wekelijks inoefenen, taken, - Van eenvoudige naar complexere modellen. - Creatief omgaan met tekenmaterialen: potlood, kleurpotloden, waterverf, markers en andere stiften. - Grondig inoefenen. - Verscheidenheid aan opstellingen. Aandacht voor standpunt ten opzichte van de objecten. - Sterke kunstmatige belichting en natuurlijk omgevingslicht. - Met verschillende materialen werken. - Spelen met belichting. Schaduw als compositorisch element. - Richtingen opzoeken met behulp van een potlood en een denkbeeldige horizontale of verticale lijn. - Aandacht voor de witruimtes in een compositie.

19 Praktijk/Stages 20 Multimediatechnieken Meten met potlood en duim. - Een tekening schetsend opbouwen, ordenen en structureren. - Accenten aanduiden en weergeven door middel van licht en schaduw. - Een textuur weergeven. - Verschillende lettertypes herkennen en weergeven met aandacht voor detail en stijlkenmerken. - Zelfstandig een verantwoorde letterkeuze maken voor toepassing in verschillende digitale producten. - Eigen creatieve oplossingen realiseren. 2 Ontwerptechnieken Diverse tekenmaterialen hanteren met aandacht voor latere reproductie op scherm. - Eigen creatieve oplossingen realiseren. - Papiersoorten kiezen in functie van presentatie en digitale invoer. - Opmeten van hoogte, breedte en verhoudingen - Analyseren van het onderwerp naar grote vlakken en kleinere delen - Uitwerken en afwerken met weergave van licht en schaduw in kleur of zwart-wit - Keuze van het geschikte tekenmateriaal en drager Lettertekenen - Verschillende niveaus van detailweergave bij letterschetsen - Letterherkenning naar vormeigenschappen (verdieping van de leerstof uit de tweede graad): nationale schriften mediaevaltypes en Bodoni's schreefloze gelijkledigen (soepele en geometrische) Egyptiennes en Clarendons schrift- en drukletterfantasieën - De verschillende letterstijlen en hun toepassingsgebieden in Internet- en Multimediale omgeving Tekenmaterialen - Diverse potloden, waterverf, markers en andere stiften, penselen, latten, passer, tekenmallen, lijm, kleefstift, tape, schaar, breekmes... - Meten met potlood en met gestrekte arm. - Wijzen op boven-, zij- en onderkant. - Structuurweergave en karakter of uitstraling van het onderwerp. - Toonwaarden of gradaties. - Grondig inoefenen. - Geen historische classificatie maar wel classificeren op vorm. - Stijlkenmerken koppelen aan gevoelswaarde. - Goede en slechte voorbeelden bekijken. - Producten bekijken en evalueren. Langzaam groeien naar eigen creatieve oplossingen. - Verscheidenheid inbouwen gedurende de ganse opleiding. Dragers - Diverse papiersoorten. - In verband brengen met latere digitale verwerking.

20 Praktijk/Stages 21 Multimediatechnieken Hedendaagse hulpmiddelen zoals kopieerapparaat, computer, printer, gebruiken. - Gericht omgaan met documentatie, deze bestuderen, evalueren en verwerken. Andere hulpmiddelen - Kopieerapparaat, computer, printer, - Documentatie 3 Visualiseren van multimediale producten Ideeën visualiseren en presenteren. - Eigen creatieve oplossingen realiseren. - Studies maken van frame lay-out. - Hoofdpagina's, introductiepagina's en louter informatieve pagina's in de vormgeving opnemen met aandacht voor eenheid van stijl. - Ontwerpen en weergeven van buttons. - Visualiseren wat wel en niet aanklikbaar is. - Met beperkte kleurvlakken en lijnen een idee weergeven van het te gebruiken fotomateriaal. - Achtergronden voor scrol- en andere pagina's ontwerpen en uitvoeren. - Banners ontwerpen en presenteren. (U) - Bestaande elementen in banners opnemen. (U) - Een goede lay-out maken met duidelijke en evenwichtige combinatie van tekst en beeld. - Producten visualiseren. - Illustratiemateriaal voor uiteenlopende stilstaande doeleinden realiseren. - Eenvoudige en complexere grafische stileringen in functie van het product maken. - Integreren in de opleiding. - Een aantal opdrachten waarbij de leerlingen zich moeten documenteren inlassen. Ideeschetsen - Wat en doel - Wijzen op het belang van ideeschetsen. Frame lay-out - Hoofdpagina of introductiepagina - Informatieve pagina - Scrolpagina. - Formulieren - Buttons/icoontjes - Hyperlinks - Visualiseren van fotomateriaal - Achtergronden - Banners (U) - Tekst en beeld (illustratie) Illustratiechnieken - Verwerken van verschillende stijlen en technieken - Textuurweergave - Soorten illustraties en hun functie - Grafische stilering (verdieping van de leerstof uit de tweede graad) - Gezamenlijke oefeningen realiseren met de leerkracht TV Multimediatechnieken. - Vakoverschrijdend werk inlassen gedurende de ganse opleiding (PV Grafische technieken, TV Multimediatechnieken en TV Toegepaste informatica). - Creativiteit stimuleren. - De leerling leren zijn keuze te verantwoorden. - Specifieke oefeningen. - Resultaten van het waarnemingstekenen grafisch verwerken. - Modellen bekijken en evalueren. - Grafische stilering grondig inoefenen.

21 Praktijk/Stages 22 Multimediatechnieken De stappen van een scenario met enkele schetsen uitbeelden. - Het verloop van een draaiboek in illustraties omzetten. - Tabellen visualiseren. - Grafieken visualiseren. (U) - Rekening houden met de verschillende problemen in verband met het overbrengen van de stijl van bestaande grafische producten naar beeldschermomgeving en Internet bij het digitaal vormgeven. - De mogelijkheden van PDF omschrijven. (U) - Een meertalig project vormgeven. 4 Kleur Additieve en subtractieve menging schematisch voorstellen en toelichten. - Formuleren in welke kleuromgeving men werkt. - Praktisch omgaan met de begrippen resolutie, bitdiepte, pixel en Bezier. - Een optimale kleurkeuze realiseren in verband met de leesbaarheid op beeldscherm. Draaiboek/scenario - Methode - Vakoverschrijdend werken met leraren TV. - Voldoende tijd aan besteden, wijzen op het belang van een goede voorbereiding. - Presentaties voor de klant laten maken. Tabellen en grafieken - Soorten en toepassingsgebieden - Verschillende grafieken en toepassingsgebieden analyseren. Een bestaand product op Internet plaatsen (bv. huisstijl) - Fontproblematiek - Kleurproblematiek - Stramien in dynamische omgeving - Afmetingen van het scherm - Aanpassen van logo's... - Aanpassen aan de structuur van de Site (lineaire structuur, vertakte structuur, Web structuur) - Mogelijkheden met PDF (U) - Taalversies Additieve en subtractieve menging - Wat en toepassingsgebieden (verdieping van de leerstof uit de tweede graad) Beeldschermkleuren - Resolutie en bitdiepte. - Pixel en Bezier - Kleur en leesbaarheid - Een aantal specifieke oefeningen, waar deze problematiek aan bod komt, inlassen. - Vakoverschrijdend werken naar realisatie met leerkracht TV Multimediatechnieken. - Grondig inzicht ontwikkelen naar beide kleuromgevingen. - Grondig inzicht. - Voorbeelden vergelijken.

22 Praktijk/Stages 23 Multimediatechnieken Op een bewuste wijze kleur gebruiken in het ontwerp, rekening houdend met de latere verwerking naar beeldschermtoepassingen. - Dieptewerking realiseren met kleurtoepassingen. 5 Digitaal ontwerpen Een vlakbedscanner gebruiken bij het ontwerpen. - Vlot met besturingssysteem en bestandsbeheer omgaan bij het ontwerpen. - Een tekentablet gebruiken bij het ontwerpen. - Een kleurenprint maken. - Een kopieerapparaat gebruiken bij het ontwerpen. - Verschillende ontwerpen via scanner (overtrekbestanden) voorbereiden voor verdere digitale verwerking met een tekenprogramma. - Verschillende ontwerpen digitaal realiseren met tekenprogramma. - Het programma opstarten en afsluiten. - De verschillende zwevende paletten gebruiken. Kleurcontrasten (verdieping van de leerstof uit de tweede graad) - Kleur-tegen-kleurcontrast, licht-donkercontrast, koud- warmcontrast, complementaircontrast, simultaancontrast, kwaliteitscontrast, kwantiteitscontrast. - Integreren in de opleiding. Ruimtelijke werking van de kleuren - Kleur en dieptewerking. - Integreren in de opleiding. Apparatuur - Scanner - Computer (Macintosh of PC) - Tekentablet - Kleurenprinter - Kopieerapparaat Software - Scanprogramma - Tekenprogramma: opstarten en afsluiten van het programma de paletten: - gereedschapspalet, lagenpalet, infopalet, specificatiespalet, verlooppalet, tekenpalet, ali-neapalet... - Vlakbedscanner. - Macintosh geniet hier als industriestandaard, naar creatief ontwerpen, de voorkeur. - Voorkeursinstellingen leren gebruiken. - Scanner als hulpmiddel bij het ontwerpen integreren in de oefeningen. - Minimaal één pakket grondig kunnen gebruiken. - Gezamenlijke realisaties met leerkracht TV Multimediatechnieken en TV Toegepaste informatica. - Het digitaal ontwerpen van bij het begin in de ganse opleiding integreren.

23 Praktijk/Stages 24 Multimediatechnieken - De verschillende gereedschappen gebruiken. - In de menustructuur werken. - De verschillende technieken toepassen. - Met tekentablet en drukgevoelige pen verschillende ontwerpen realiseren. - De digitale realisaties in de juiste bestandsformaten opslaan voor Internet en multimediale toepassingen. de gereedschappen: - selectiegereedschappen, handje en vergrootglas, tekengereedschappen, meetgereedschappen, tekstgereedschappen, transformatiegereedschappen, objectspecificatiegereedschappen, verloop- en overvloeigereedschappen... de menustructuur technieken: - knippen en verbinden, ruimtelijke vormen, pespectief, spiralen, regelmatige patronen, vormen in elkaar haken, selectietechnieken, samengestelde maskers, overlaptechnieken, kleurverlopen, opstartdocumenten... gebruik van het tekentablet en de drukgevoelige pen bestandsformaten. - Vlot kunnen bedienen.

24 6 BIBLIOGRAFIE - DE GROOF, K., Cursus Internet, VISO-KISP, Gent. - DEPOORTER, K., Mogelijkheden om en huisstijl over te brengen naar Internet, Eindwerk EGON GB GREENBERG, A., GREENBERG, S., Digital Images, Mc Graw-Hill, Internet in de praktijk, Stichting Educatieve Omroep Teleac, Utrecht, LANDSHEERE, J., Multimedia in de praktijk, Eindwerk EGON GB The best of, Dogon SA/NV. - Tijdschrift voor Multimedia, Wegener Tijdschriften Groep. - Wegwijzer naar digitaal produceren, AM Nederland en AMI Belgium. Praktijk/Stages 25 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

25 MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde graad TSO TV GRAFISCHE TECHNIEKEN Multimediatechnieken Eerste leerjaar: 12 uur/week Tweede leerjaar: 12 uur/week In voege vanaf 1 september 1998 D/1998/0279/038 Multimediatechnieken 26 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

26 INHOUD 1 BEGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN EVALUATIE LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, DIDACTISCHE WENKEN BIBLIOGRAFIE Multimediatechnieken 27 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

27 1 BEGINSITUATIE Een aantal leerlingen komt uit de tweede graad Grafische technieken TSO of Grafische wetenschappen TSO. Deze leerlingen bezitten de nodige voorkennis. De leerlingen die uit andere studierichtingen komen dienen via gedifferentieerde aanpak en in samenspraak met PV Praktijk/Stages worden bijgewerkt op het vlak van volgende vaardigheden: - basisvaardigheden computergebruik in Macintosh omgeving (gebruikersinterface) en/of Windows omgeving (gebruikersinterface); - basisvaardigheden in verband met tekstschikking (regelvallen, symmetrie en asymmetrie); - basisvaardigheden lettergebruik (leesbaarheid, corpscontrast, oogcontrast, kleurcontrast, gradatiecontrast en letterkeuze); - basisvaardigheden grafische vormgeving (kleurenleer en eenvoudige grafische stileringen). 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN - De leerling moet kunnen duiden hoe de wereldwijde communicatie via Internet totstandkomt. - De leerling moet vlot met de meest voorkomende Internettoepassingen kunnen werken. - De leerling moet de productieprocessen binnen Internet- en WWW-omgeving kunnen omschrijven. - De leerling moet inzicht hebben in de structuur van HTML. - De leerling moet met de meest gebruikte gebruikersinterfaces (Finder en Windows) kunnen werken en moet voor beide interfaces Internettoepassingen en multimediale producten kunnen ontwikkelen. - De leerling moet het multimediale productieproces kunnen omschrijven. - De leerling moet algemeen inzicht hebben in het verwerken van digitaal materiaal naar beeldschermtoepassingen. - De leerling moet bestaande script en scenario's kunnen lezen en kunnen uitvoeren in Internet en multimediale omgeving. - De leerling moet, rekening houdend met een bestaand scenario, multimediale producten op een creatieve wijze zelfstandig vorm kunnen geven en moet deze producten technisch kunnen samenstellen binnen de grenzen van het in de in de algemene inleiding beschreven productieproces. - De leerling moet multimediale producten met behulp van een handleiding kunnen verankeren op een drager. 3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN - Werken naar een maximale integratie met TV Multimediatechnieken en TV Toegepaste informatica. - Vakoverschrijdend aan dezelfde producten werken waar mogelijk. 4 EVALUATIE - Wanneer het leerplan, in samenspraak met de afdelingsverantwoordelijke, omgezet is in een jaarplanning is het de taak van de leerkracht de verschillende leerinhouden en doelstellingen om te zetten in een aangepast didactisch proces. - Als beoordelingstaak moet de leerkracht de vaardigheden, de attidudes en het inzicht in eigen technischtheoretisch handelen van de leerlingen objectief evalueren in functie van duidelijk geformuleerde en operationele doelstellingen. Multimediatechnieken 28 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

28 - In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht bijzondere aandacht hebben voor de permanente evaluatie tijdens de lessen, voor de toetsen (waarin de foutenanalyse en de remediëring een belangrijke rol spelen) en voor de examens. - Het is van belang dat in parallelklassen dezelfde beoordelingsmethodiek gehanteerd wordt. - Waar vakoverschrijdend gewerkt is het wenselijk dat alle betrokken leraren samen evalueren. 5 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, DIDACTISCHE WENKEN Multimediatechnieken 29 Multimediatechnieken D/1998/0279/038 3de graad TSO

29 Multimediatechnieken 30 Multimediatechnieken 1 Internetgebruik Internet schematisch in een breed historisch perspectief plaatsen. - Dit schema met eigen woorden verduidelijken. - Enkele gevolgen opsommen van de technische evolutie en van de nieuwe technologieën voor de leefomstandigheden van de mens. - Het begrip kennismaatschappij omschrijven. - De rol van Internet binnen de kennismaatschappij omschrijven. - Het begrip communicatiemaatschappij omschrijven. - De rol van Internet binnen de communicatiemaatschappij omschrijven. - Het begrip mediamaatschappij omschrijven. - De rol van Internet binnen de mediamaatschappij omschrijven. - Het begrip technologiemaatschappij omschrijven. - De rol van Internet binnen de technologiemaatschappij omschrijven. - Het begrip telematica omschrijven. - Multimedia binnen de telematica situeren. - Het begrip multimedia omschrijven. - Internet binnen multimedia situeren. - Het begrip Internet omschrijven. - De verschillende mogelijke verbindingen schematisch weergeven. - Volgende begrippen omschrijven en situeren in een schema: host-computer, LAN, modem, analoge telefoonlijn, SLIP, PPP, ISDN-lijn. Wat is Internet? - Korte historiek - Siturering van het Internet: de kennismaatschappij de communicatiemaatschappij de mediamaatschappij de technologiemaatschappij de telematica multimedia Internet Toegang tot Internet - Mogelijke verbindingen: host-computer via lokaal netwerk (LAN of Local Area Network) inbellen Kritisch benaderen, actieve leergesprekken, wijzen op de meerwaarde van Internet. - Volgende zaken aan bod laten komen: kennisexplosie, hoe zelf kennis opdoen, levenslang leren, zoekstrategieën, analysestrategieën; bereikbaarheid van personen en informatiebronnen, datatransport, virtuele communicatie; radio, televisie, gedrukte media, traditionele media op Internet bekijken, beluisteren en kritisch bespreken bv.: Newspapers centrale rol van de computer in de maatschappij (automatisering, vertechnologisering); samengaan van telecommunicatie en informatica; integreren van verschillende media; telematica en multimediacomponenten. - Van het LAN of van een Service Provider. - Met host-computer. - Analoog-digitaal.

30 Multimediatechnieken 31 Multimediatechnieken De werking van de telefoon met eigen woorden verduidelijken. - Werking en transmissiesnelheid verduidelijken. - Formuleren en toelichten dat SLIP en PPP de protocols zijn die digitale communicatie via een analoge telefoonlijn mogelijk maken. - Werking en transmissiesnelheid verduidelijken. - Formuleren en toelichten wat een protocol is. - Het verschil tussen een telecommunicatie en een netwerkprotocol verduidelijken. - Formuleren welke zaken men in een protocol dient vast te leggen. - De definitie van TCP/IP protocol formuleren. - Formuleren wat adressering is en waarom ze nodig is om communicatie via Internet tot stand te brengen. - Formuleren wat een IP-nummer is. - De structuur van een IP-nummer omschrijven en een voorbeeld kunnen geven. - Omschrijven wat een Internet Acces Provider en een Internet Service Provider zijn, waarvoor ze instaan en welke diensten ze aanbieden. - via analoge telefoonlijn: - modem - SLIP (Serial Line Internet Protocol) en PPP (Point to Point Protocol) - via ISDN lijn: S S - Met eigen woorden formuleren wat de kabelverbinding in de toekomst kan betekenen op gebied van snelheid en toepassingsmogelijkheden voor Internet. - De verbinding verbreken en de gevolgen wanneer dit niet gebeurt met eigen woorden verduidelijken. kabelmodem ISDN kaart - evolutie: via kabel, sateliet, glasvezel, radiogolven - Verbreken van de verbinding Communicatie op Internet - Internetprotocol (TCP/IP): wat is een protocol soorten: telecommunicatie- en netwerkprotocol transmissietype en -snelheid, voltage, codeset, foutencontrole TCP/IP protocol, wat - Adressering Internet Protocol Nummer (IP-nummer): - wat - structuur - Internet Acces Prvider en Internet Service Provider (ISP): S diensten, account - Wat gebeurt er bij telefoneren? - Hoe werkt een modem? - Snelheid concreet voorstellen, vergelijkende tabel. - Hoe verloopt de communicatie via een ISDN lijn. - Vergelijken met modem en ISDN, schematisch voorstellen. - Schematisch voorstellen. - Voorbeelden van concrete toepassingen geven. - Transmission Control Protocol/Internet Protocol. - Vier opeenvolgende cijfers tussen 0 en 256 gescheiden door een punt.

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN. Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN. Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde graad TSO Eerste en tweede leerjaar Licap - Brussel september 1998 MULTIMEDIATECHNIEKEN Derde

Nadere informatie

DOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

DOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT Inhoud...1 1 VOORSTELLING VAN DE LESSENTABELLEN...2 1.1 De kolom Leerplannummer...2 1.2 De kolom B/S/C (niet

Nadere informatie

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE. Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE. Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS WISKUNDE Derde graad BSO Derde leerjaar: 1 of 2 uur/week Licap - Brussel - september 1995 INHOUD 1 BEGINSITUATIE... 5 2

Nadere informatie

Atheneum Boom en ICT. Inleiding

Atheneum Boom en ICT. Inleiding Inleiding Vermits computers niet meer weg te denken zijn uit onze maatschappij, doet onze school dan ook haar uiterste best om onze leerlingen vaardigheden en attitudes bij te brengen op het gebied van

Nadere informatie

Elektrotechnieken. Technisch. Elektrische installatietechnieken Mechanische technieken

Elektrotechnieken. Technisch. Elektrische installatietechnieken Mechanische technieken Technisch als voorbereiding op hogeschool en industrie Elektrotechnieken Elektrische installatietechnieken Mechanische technieken Mechanische vormgevingstechnieken Autotechnieken Grafische media Printmedia

Nadere informatie

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende

Nadere informatie

LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS

LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS TWEEDE GRAAD KSO DERDE GRAAD KSO VANAF HET SCHOOLJAAR 2004-2005 September 2004 LICAP BRUSSEL LESSENTABELLEN TWEEDE GRAAD KSO DERDE GRAAD KSO LICAP BRUSSEL September

Nadere informatie

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.

Nadere informatie

LESSENTABELLEN 2014-2015. INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be

LESSENTABELLEN 2014-2015. INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be LESSENTABELLEN 2014-2015 INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be J.B. GUINARDSTRAAT 23, 9000 GENT Tel. 09 223 04 68 - Fax 09 269 00 88 www.viso.be

Nadere informatie

3KA Toegepaste informatica

3KA Toegepaste informatica 3KA Toegepaste informatica Thierry Willekens, leerkracht Koninklijk Technisch Atheneum Mol 2008 WOORD VOORAF Alle leerlingen verwerven de basisvaardigheden van ICT in het eerste jaar van de eerste graad

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

Advies over de vernieuwing van het studiegebied Grafische technieken

Advies over de vernieuwing van het studiegebied Grafische technieken ADVIES Raad Secundair Onderwijs 26 april 2005 RSO/GCO/ADV/010 Advies over de vernieuwing van het studiegebied Grafische technieken VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL www.vlor.be Advies

Nadere informatie

Eerste jaar van de eerste graad. Leren leren

Eerste jaar van de eerste graad. Leren leren Eerste jaar van de eerste graad Bij de start van het secundair onderwijs wordt er getracht de leerling een zo breed mogelijke vorming te geven en hem/haar te laten proeven van verschillende vakken. Dit

Nadere informatie

LESSENTABELLEN 2015-2016. INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be

LESSENTABELLEN 2015-2016. INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be LESSENTABELLEN 2015-2016 INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be J.B. GUINARDSTRAAT 23, 9000 GENT Tel. 09 223 04 68 - Fax 09 269 00 88 www.viso.be

Nadere informatie

grafische wetenschappen

grafische wetenschappen vlaams verbond van het katholiek secundair onderwijs leerplan secundair onderwijs grafische wetenschappen derde graad TSO 1ste leerjaar - 2de leerjaar licap brussel D/2002/0279/014 september 2002 1 INHOUD

Nadere informatie

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Na één jaar in de kaz-klas heb je al iets meer de kans gehad om je een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap naar het

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Moderne Vreemde Talen In kolom 1 vind je 49 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep MVT (Frans, Engels, Duits). Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN tweede graad KSO BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN De tweede graad KSO beeldende en architecturale kunsten is een theoretisch artistiek-creatieve studierichting. In deze studierichting krijg je een uitgebreide

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep informatica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke

Nadere informatie

MEDEDELING. Moderne vreemde talen in de B-stroom en in het bso. 1 Algemeen

MEDEDELING. Moderne vreemde talen in de B-stroom en in het bso. 1 Algemeen Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel MEDEDELING referentienr. : M-VVKSO-2010-021 datum : 2010-03-26 gewijzigd : 2014-02-06 contact : Dienst Leren en onderwijzen,

Nadere informatie

LESSENTABELLEN 2013-2014. INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be

LESSENTABELLEN 2013-2014. INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be LESSENTABELLEN 2013-2014 INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be J.B. GUINARDSTRAAT 23, 9000 GENT Tel. 09 223 04 68 - Fax 09 269 00 88 www.viso.be

Nadere informatie

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking Enquête noden van de scholen Eerste verwerking Verwerking van formulieren ingediend op 27/9/16 46 enquêtes werden ingediend/verwerkt Achtergrond mooi verspreid over de 4 componenten van STEM Man/vrouw

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Informaticabeheer (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je vindt nieuwe softwareontwikkelingen boeiend. Tegelijk wil je een brede algemene vorming. Je hebt interesse in

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure SECRETARIAAT-TALEN (3de graad TSO) Leerlingenprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de 3de graad. Zou de richting TSO Secretariaat-Talen iets

Nadere informatie

Behaal je diploma secundair onderwijs

Behaal je diploma secundair onderwijs www.diplomasecundair.be Behaal je diploma secundair onderwijs INTKO is dé school voor Tweedekansonderwijs in de regio Halle-Vilvoorde. Ben je ouder dan 18 en heb je je diploma secundair onderwijs nog niet

Nadere informatie

VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL

VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Elementen van de Stam Alle elementen van de stam zijn fundamenteel in de vorming van de leerling

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding.

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding. Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep technologische opvoeding. In kolom 1 vind je 61 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep TO. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan

Nadere informatie

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso)

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso) (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk

Nadere informatie

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,

Nadere informatie

Advies over het algemeen vak Informatica in de tweede en derde graad van het ASO

Advies over het algemeen vak Informatica in de tweede en derde graad van het ASO Vlaamse Onderwijsraad Afdeling ASO Leuvenseplein 4 24 maart 2000 1000 Brussel ASO/RLE/ADV/001 Advies over het algemeen vak Informatica in de tweede en derde graad van het ASO 1 Situering Sedert 1993 bestudeert

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek.

Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek. Mogelijke opdrachten voor een vakgroep techniek. In kolom 1 vind je 61 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Techniek. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke items

Nadere informatie

COMPLEMENTAIRE ACTIVITEIT Toegepaste Informatica (1u/week)

COMPLEMENTAIRE ACTIVITEIT Toegepaste Informatica (1u/week) COMPLEMENTAIRE ACTIVITEIT Toegepaste Informatica (1u/week) KA Voskenslaan - Gent Schooljaar: 2006/2007 Leraar: Annick Van Daele 3 de graad ASO 1ste en 2 de jaar Klassen: Wetenschappen-Topsport (graadsklas)

Nadere informatie

Elektrotechnieken. Mechanische technieken. Technieken. Elektrische installatietechnieken Grafische media. Printmedia Multimedia

Elektrotechnieken. Mechanische technieken. Technieken. Elektrische installatietechnieken Grafische media. Printmedia Multimedia Technieken als voorbereiding op hogeschool en industrie Elektrotechnieken Elektrische installatietechnieken Grafische media Printmedia Mechanische technieken Mechanische vormgevingstechnieken THHI, een

Nadere informatie

LESSENTABELLEN HOOFDZETEL INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel Fax

LESSENTABELLEN HOOFDZETEL INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel Fax LESSENTABELLEN 2017-2018 HOOFDZETEL INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be EERSTE GRAAD Grafische communicatie en media leerjaar 1 leerjaar

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Informaticabeheer (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de derde graad. Zou de richting Informaticabeheer iets voor

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure INFORMATICABEHEER (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de 3de graad. Zou de richting Informaticabeheer iets voor

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Secretariaat-Talen (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de derde graad. Zou de richting TSO Secretariaat-Talen

Nadere informatie

~ 1 ~ selecteren. (LPD 1,8,27) (LPD 13,22,23,27)

~ 1 ~ selecteren. (LPD 1,8,27) (LPD 13,22,23,27) ~ 1 ~ Functionele taalvaardigheid/ tekstgeletterdheid Eindtermen (P)AV voor 2 de graad SO 3 de graad SO 3 de jaar 3 de graad SO DBSO niveau 2 de graad DBSO niveau 3 de graad DBSO niveau 3 de jaar 3 de

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK TEKENEN

WETENSCHAPPELIJK TEKENEN WETENSCHAPPELIJK TEKENEN TWEEDE GRAAD TSO TECHNIEK-WETENSCHAPPEN COMPLEMENTAIR LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL (Vervangt leerplan D/1998/0279/021A vanaf 1 september 2013) Vlaams Verbond van

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure ADMINISTRATIE & RETAIL (2de graad BSO, Kantoor & Verkoop) Leerlingprofiel Je bent 14-15 jaar. Je kiest voor een studierichting in de tweede graad. Je wilt meer te

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)? Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Grafische technieken FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Multimediatechnieken Vak(ken): TV Grafische

Nadere informatie

Leerlijn basisvaardigheden ICT SCHOLENGEMEENSCHAP KOBRA BRASSCHAAT

Leerlijn basisvaardigheden ICT SCHOLENGEMEENSCHAP KOBRA BRASSCHAAT Leerlijn basisvaardigheden ICT SCHOLENGEMEENSCHAP KOBRA BRASSCHAAT Deze leerlijn is geen leerplan. Het is een leidraad waarin de ICT basisvaardigheden in een aantal leerdoelen zijn omgezet. De school streeft

Nadere informatie

DON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt!

DON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt! DON BOSCO GENK Meer dan je denkt! AANBOD EERSTE GRAAD Dag nieuwe leerling, Dag ouder, In onze Don Boscoschool willen wij een kwaliteitsvolle vorming aanbieden. Vanuit ons opvoedingsproject leggen wij

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Organisatie & Logistiek (2de graad BSO) Leerlingprofiel Je bent 14 jaar en je kiest voor een studierichting in de tweede graad. Je wil meer te weten komen over het

Nadere informatie

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...

Nadere informatie

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO 2DE GRAAD 24 Profiel Na de eerste graad maak je een duidelijke keuze. In het derde jaar kies je een studierichting en onderwijsvorm (ASO, TSO,

Nadere informatie

LESSENTABELLEN HOOFDZETEL INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel Fax

LESSENTABELLEN HOOFDZETEL INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel Fax LESSENTABELLEN 2018-2019 HOOFDZETEL INDUSTRIEWEG 230, 9030 MARIAKERKE (GENT) Tel. 09 216 36 36 - Fax 09 216 36 37 www.viso.be - info@viso.be EERSTE GRAAD Grafische communicatie en media leerjaar 1 leerjaar

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Nederlands. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan met

Nadere informatie

MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD

MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD LEIDRAAD Visie op vorming en vakken Een nieuwe generatie leerplannen - ruimte voor scholen Observerende en oriënterende functie van de

Nadere informatie

In het eerste leerjaar A kies je ofwel voor de richting Handel of voor de richting Creatie en vormgeving.

In het eerste leerjaar A kies je ofwel voor de richting Handel of voor de richting Creatie en vormgeving. Heilige Familie In de Heilige Familie bieden we je opleidingen in het technisch, beroeps- en kunstsecundair onderwijs. Hier ligt de nadruk vooral op creativiteit en ondernemen. In het eerste leerjaar A

Nadere informatie

A. MISSIE MEDIATRAINING B. VISIE MEDIATRAINING. GO! middenschool MIRA Loystraat Hamme

A. MISSIE MEDIATRAINING B. VISIE MEDIATRAINING. GO! middenschool MIRA Loystraat Hamme A. MISSIE MEDIATRAINING De grote missie van deze module is leerlingen te laten ontdekken en hen te laten proeven van de mediawereld door niet alleen het negatieve, maar zeker ook het positieve ervan te

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure ADMINISTRATIE & RETAIL (3de graad BSO) Leerlingprofiel Je bent 16-17 jaar. Je kiest voor een studierichting in de derde graad. Je wil meer te weten komen over het

Nadere informatie

INFOBROCHURE OPLEIDING WEBDESIGN

INFOBROCHURE OPLEIDING WEBDESIGN INFOBROCHURE OPLEIDING WEBDESIGN Onze opleiding Webdesign wordt gegeven in totaal vernieuwde lokalen. Met recente computers en recente software. Onze opleiding is heel praktisch opgevat, zeer eigentijds

Nadere informatie

Lokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader).

Lokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader). De volgende vakken komen aan bod Aardrijkskunde Maatschappelijke vorming (MAVO) Nederlands Godsdienst Niet-conventionele zedenleer LEERDOELSTELLINGEN LESFICHE C Door aan de slag te gaan met lesfiche C

Nadere informatie

Sint-Lievenscollege Business. De school voor jouw toekomst

Sint-Lievenscollege Business. De school voor jouw toekomst Op stap naar de derde graad Kiezen is moeilijk (keuzestress!!) Hoe moet ik kiezen? Wat zal ik kiezen? Hoe moet ik kiezen? Vanuit een positieve ingesteldheid! Rekening houdend met talent interesse/motivatie

Nadere informatie

Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf

Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Je behaalde het getuigschrift van het basisonderwijs. Je behaalde een attest van het basisonderwijs. 1A 1A verdieping 1B Je wil je vooral focussen op de basisleerstof.

Nadere informatie

Tweede jaar van de eerste graad

Tweede jaar van de eerste graad Tweede jaar van de eerste graad Na één jaar secundair onderwijs heeft de leerling al iets meer de kans gehad zich een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Handel (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de derde graad. Zou de richting Handel iets voor jou zijn? Handel is

Nadere informatie

IVV Sint-Vincentius. Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom

IVV Sint-Vincentius. Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom IVV Sint-Vincentius Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom Voor jou is de overgang van de lagere school naar een eerste graad A-stroom heel zeker een grote verandering. Geen paniek,

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode In kolom 1 vind je 68 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep mode. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke items je reeds

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep economie en handelsvakken

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep economie en handelsvakken Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep economie en handelsvakken In kolom 1 vind je 70 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep economie en handelsvakken. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep geschiedenis/esthetica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Informaticabeheer (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de derde graad. Zou de richting Informaticabeheer iets voor

Nadere informatie

LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS

LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS LESSENTABELLEN VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS EERSTE GRAAD VANAF HET SCHOOLJAAR 2004-2005 September 2004 LICAP BRUSSEL LESSENTABELLEN EERSTE GRAAD LICAP BRUSSEL September 2004 Vlaams Verbond van het Katholiek

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Administratie Retail (3de graad BSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de derde graad. Je wil meer te weten komen over het beroep

Nadere informatie

WWW.I3-TECHNOLOGIES.COM PRESENTEREN SAMENWERKING PEILING

WWW.I3-TECHNOLOGIES.COM PRESENTEREN SAMENWERKING PEILING WWW.I3-TECHNOLOGIES.COM PRESENTEREN SAMENWERKING PEILING PRESENTEREN OKTOPUS voor i3 is een verzameling van interactieve leermiddelen die zijn ontwikkeld om het onderwijs te verbeteren en leerresultaten

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

- ict leerlijnen Springplank Heusden-Zolder -

- ict leerlijnen Springplank Heusden-Zolder - Elementaire leerstof Aanvullende leerstof 1. Een positieve houding tegenover ict aannemen 1.1 Beseffen dat ict mogelijkheden en beperkingen heeft. 1.2 Apparatuur met zorg behandelen. De bedieningsvoorschriften

Nadere informatie

GRAFISCH VORMGEVER - AVONDOPLEIDING

GRAFISCH VORMGEVER - AVONDOPLEIDING #GRAFISCH-AUDIOVISUEEL BESPAAR MET DE KMO-PORTEFEUILLE GRAFISCH VORMGEVER - AVONDOPLEIDING OMSCHRIJVING Introductie Het opleidingstraject "Grafisch Vormgever" is opgebouwd uit twee niveaus: Desktop Publisher

Nadere informatie

Het flexibele informaticapakket

Het flexibele informaticapakket MS6727/1/2 Het flexibele informaticapakket 4 GEACTUALISEERDE LEERWERKBOEKEN www.uitgeverijaverbode.be/stem www.uitgeverijaverbode.be/desktopper ( ( evolueert Desktopper Windows 10/Office 2016 is een informaticapakket

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Handel (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de derde graad. Zou de richting Handel iets voor jou zijn? Handel is

Nadere informatie

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO 2DE GRAAD 24 Profiel Na de eerste graad maak je een duidelijke keuze. In het derde jaar kies je een studierichting en onderwijsvorm (ASO, TSO,

Nadere informatie

Studiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad...

Studiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad... Studiegebied (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad... Techniek-wetenschappen STUDIEGEBIED CHEMIE Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting...

Nadere informatie

Volgend schooljaar is het zover! De langverwachte onderwijshervorming begint op 1 september 2019.

Volgend schooljaar is het zover! De langverwachte onderwijshervorming begint op 1 september 2019. Beste, Volgend schooljaar is het zover! De langverwachte onderwijshervorming begint op 1 september 2019. Maar wat verandert er nu precies? De basisvorming (27 uur) blijft voor iedereen hetzelfde. Daarbij

Nadere informatie

Studierichtingen tweede graad

Studierichtingen tweede graad Studierichtingen tweede graad 2 WELKOM Beste ouders Beste leerling De eerste twee jaren van het secundair onderwijs heb je zo goed als achter de rug. Je hebt momenteel al een nieuwe studiekeuze in gedachte

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Administratie & Retail (2de graad BSO) Leerlingprofiel Je bent 14 jaar en je kiest voor een studierichting in de tweede graad. Je wil meer te weten komen over het

Nadere informatie

Pedagogische Begeleidingsdienst. contactdag leerkrachten informatica 24 februari 2011 namiddaggedeelte

Pedagogische Begeleidingsdienst. contactdag leerkrachten informatica 24 februari 2011 namiddaggedeelte Pedagogische Begeleidingsdienst contactdag leerkrachten informatica 24 februari 2011 namiddaggedeelte agenda namiddag INFORMATICA 1 info nieuwe leerplan(nen) 2de graad > kritische groepsbespreking > plenum

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep muzikale opvoeding. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in

Nadere informatie

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN:

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN: LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL ALGEMEEN: p.8 2.3 Literatuur In onze leerplannen is literatuur telkens als een aparte component beschouwd, meer dan een vorm van leesvaardigheid. Na de aanloop

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Administratie & Retail (2de graad BSO) Leerlingprofiel Je bent 14-15 jaar. Je kiest voor een studierichting in de tweede graad. Je wil meer te weten komen over het

Nadere informatie

Leerlijn ICT VIJFDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch herhalen - verdiepen - verbreden -

Leerlijn ICT VIJFDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch herhalen - verdiepen - verbreden - Leerlijn ICT VIJFDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch herhalen - verdiepen - verbreden - 1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover

Nadere informatie

1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren. Leerlijn ICT DERDE LEERJAAR 1 Kennismaken - aanzetten - occasioneel opbouwen - regelmatig VERWERVEN - systematisch 1.a. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken

Nadere informatie

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.wico.be www.shn.wico.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wetenschappen AO AV 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

Modernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019

Modernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019 Modernisering SO eerste graad Dinsdag 12 maart 2019 2 Bedoeling van deze avond Voorstellen van de vernieuwde brede observerende en oriënterende eerste graad in de katholieke secundaire scholen van Geraardsbergen

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep geschiedenis en/of esthetica In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep geschiedenis/esthetica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën.

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester

Nadere informatie

Overzicht modulefiches Webdesigner

Overzicht modulefiches Webdesigner Overzicht modulefiches Webdesigner Inhoud TSO 3 Websiteproductie 1... 2 TSO 3 Websiteproductie 2... 3 TSO 3 Project webdesign... 4 TSO 3 Digitale beeldverwerking... 5 Digitale beeldverwerking 1... 5 Interfacedesign...

Nadere informatie

Overzicht modules Algemene vorming TSO3

Overzicht modules Algemene vorming TSO3 Overzicht modules Algemene vorming TSO3 Inhoud TSO3 Aardrijkskunde 1... 2 TSO3 Aardrijkskunde 2... 3 TSO3 Aardrijkskunde 3... 4 TSO3 Engels 1... 5 Engels 2... 6 TSO3 Nederlands 1... 7 TSO3 Nederlands 2...

Nadere informatie

Minimumstandaard ICT, ten aanzien van. - voorzieningen binnen de school. - de medewerkers

Minimumstandaard ICT, ten aanzien van. - voorzieningen binnen de school. - de medewerkers Minimumstandaard ICT, ten aanzien van - voorzieningen binnen de school - de medewerkers DDS, januari 2011 Inleiding In dit document wordt de minimum standaard voor ICT beschreven. Alle DDS scholen streven

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure HANDEL (3de graad TSO) Leerlingenprofiel Je bent 16 jaar en je kiest voor een studierichting in de 3de graad. Zou de richting Handel iets voor jou zijn? Handel is

Nadere informatie

Jaarplan Informatica 5e jaar 2010-2011

Jaarplan Informatica 5e jaar 2010-2011 Jaarplan Informatica 5e jaar 2010-2011 Het volgende jaarplan is toepasbaar voor de volgende lerarenbezetting: 1 leraar (11u) 1 leraar Beheer van computersystemen en netwerken + basiskennis elektriciteit

Nadere informatie

Samengevat door Lieve D Helft ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen

Samengevat door Lieve D Helft ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen Samengevat door ICT-coördinator Scholengemeenschap InterEssen Eindtermen ICT Vanaf het schooljaar 2007-2008 zijn er eindtermen voor ICT in het lager onderwijs, dus zal men ICT meer en meer moeten integreren

Nadere informatie

Thema: Multimedia. Multimedia

Thema: Multimedia. Multimedia Multimedia OPDRACHTKAART MM-02-01-01 Communicatie Voorkennis: Je moet met een computer om kunnen gaan. Je moet kunnen zoeken op het internet. Intro: Multimedia is een vrij nieuw begrip. In de bladen en

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank vmbo voor dit

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1: Opleiding...

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een

Nadere informatie

REPERTOIRESTUDIE WOORDKUNST Hogere Graad

REPERTOIRESTUDIE WOORDKUNST Hogere Graad Onderwijssecretariaat van de steden en gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap Ravensteingalerij 3 bus 7 1000 Brussel 02/506 41 50 ovsg@pi.be www.ovsg.be Leerplan REPERTOIRESTUDIE WOORDKUNST Hogere Graad

Nadere informatie