Ik spreek u toe namens de Vereniging voor Dorp en Natuur Amerongen - Leersum.

Transcriptie

1 Geachte leden van de Raad en het College, en andere belangstellenden Ik spreek u toe namens de Vereniging voor Dorp en Natuur Amerongen - Leersum. D&N staat voor: behoud van de natuur én voor een leefbaar dorp (=mooi dorp en gezond dorp). En beide aspecten zijn nu in het geding. Daarom vragen wij u deze bestemmingsplanwijziging niet goed te keuren. Jarenlang is D&N uitgegaan van het idee dat -als er een aanvraag voor vee-uitbreiding kwam- wij daar niet op in hoeven te springen. Er zijn provinciale en gemeentelijke regels waaraan zo n aanvraag getoetst wordt, en zowel de gemeente als de provincie stralen uit dat ze een duurzame leefomgeving en een schone lucht belangrijk vinden. Dus dat komt wel goed.dachten wij. Ook de voorlaatste uitbreiding van Wesseling in 2013, naar 3000 varkens, hebben we om die reden laten gaan. Die aanvraag is trouwens van rechtswege goedgekeurd. Laksheid van de gemeente? Heeft de raad daarover kunnen beslissen? Maar met bestudering van deze nieuwe aanvraag en de hele erbij behorende problematiek zijn onze ogen geopend: de groei van de veeteeltsector is een veel breder probleem, het betreft niet alleen de naaste buren die de stankoverlast hebben- maar het hele dorp, de hele natuur. Daarom is het een zaak voor D&N. Onze waarden: natuurbehoud en een leefbaar dorp, zijn in het geding. De leefbaarheid van de dorpen wordt aangetast door de fijnstofuitstoot en de stank. De natuur wordt aangetast door de ammoniak en de mest. Het aanzicht van het dorp wordt aangetast door een gigantisch stallencomplex met schoorstenen tot 14 m hoog. Daarboven voldoet de aanvraag volgens ons niet aan de wettelijke regels, en druist het in tegen de duurzame opvattingen van gemeente, provincie en rijk. Bedenk, deze veehouder is nú al véél groter dan de gemiddelde veehouder, en wil dat dan nog eens bijna verdubbelen. Dat gaat gepaard met een sterke vergroting van de uitstoot. En ernaast staat al een boerderij met 4000 varkens. De eerste 2 punten wil ik nader toelichten. Fijnstof De totale hoeveelheid fijnstof neemt sterk toe, ongeveer een verdubbeling. Dat staat in de aanvraag. Fijnstof is slecht voor de volksgezondheid, met name geeft het ademhalings- en longproblemen. De GGD en de gezondheidsraad hebben dat meerdere malen gerapporteerd.

2 De fijnstof die dit ene bedrijf wil gaan uitstoten is evenveel als wat driekwart van het totale autobestand van Leersum uitstoot! Iedereen wordt erop gewezen het autogebruik te verminderen, en schonere auto s te nemen. En dit ene bedrijf zou dag in dag uit evenveel mogen uitstoten als 2700 auto s. En dan ben ik met de berekening uitgegaan van de hoeveelheid die in de aanvraag staat vermeld. Ik ben bang dat deze nog veel hoger zal zijn. Want luchtwassers blijken niet zo goed werken als gedacht, blijkt uit een rapport van Wageningen. De uitstoot is wel 3 tot 4 x hoger dan waarmee gerekend wordt. Daarnaast is er ook geen rekening gehouden met de fijnstof die gevormd wordt door ammoniak die in de lucht reageert tot nieuwe -nog kleinere en daardoor nog schadelijkere fijnstofdeeltjes. Omdat het nog niet in de modellen opgenomen is. Maar het gebeurt wel. De gezondheidsraad adviseert om emissies uit bronnen aan te pakken die de deken van fijnstof boven Nederland veroorzaken. De landbouwsector is een van die bronnen. Einde citaat. Mensen, wordt wakker! De veeteelt is nu het grote fijnstofprobleem, terwijl men maar blijft kijken naar het verkeer. Dat kan je zien in dit grafiekje, met gegevens van het CBS. In 1990 droeg de landbouw voor 8 % bij aan de totale emissie van fijnstof, en het wegverkeer 23 %. In 2016 was dit resp. 24 % en 16 % De procentuele bijdrage door de landbouw is in 26 jaar verdrievoudigd. De absolute bijdrage van het wegverkeer is in die periode met 74% afgenomen, ook alle andere bronnen zijn afgenomen, behalve de landbouw, die is met 10% toegenomen. Houtrook -de nieuwe boosdoener- draagt maar voor 3 tot 6 % bij aan alle fijnstof in Nederland. Gezondheidsaspecten. Met de fijnstof worden ook virussen en bacteriën uitgeblazen. Aangetoond is dat het merendeel van de varkensboerderijen besmet is met MRSA. En dat de besmetting hoger is bij grotere varkensboerderijen. En dat de besmettingsgraad jaarlijks toeneemt. MRSA is een bacterie die

3 resistent is tegen antibiotica, en die gevreesd wordt in ziekenhuizen en verpleeghuizen. In ziekenhuizen wordt gevraagd te melden als je in contact bent geweest met varkens. Er zijn mensen aan overleden. Die bacterie is ook aantoonbaar in de lucht rondom varkensboerderijen. Het probleem is dat veel mensen denken, dat als iets nog niet wetenschappelijk is aangetoond, het er ook niet ís. Maar vaak is het gewoon nog niet onderzócht, of is een verband moeilijk hard te maken. Denk aan alle mensen met luchtwegproblemen, waaronder ikzelf. Oorzaak niet te bewijzen. En denk aan de Q-koorts: jarenlang hebben geitenhouderijen dit virus uitgestoten, voordat men erachter kwam hoeveel nare gevolgen, tientallen doden en honderden zieken dit heeft gegeven. Het wás er wel, maar nog niet wetenschappelijk bewezen. Alleen al daarom is een varkenshouderij die zóveel uitstoot, waaronder naast fijnstof ook verdachte, schadelijke bacteriën en virussen, niet gewenst. Ammoniak De gevraagde uitbreiding zal leiden tot een sterke toename van de ammoniakuitstoot. Ammoniak geeft 2 grote problemen: 1. Het verzuurt de bodem en vermindert de biodiversiteit. 2. En de ammoniak reageert in de lucht tot ammoniakzouten, die vallen onder de PM2,5-fijnstof. Deze deeltjes dringen nog verder in de longen en zijn nog schadelijker dan de PM10-fijnstofdeeltjes. De toegestane depositie van stikstof (uit ammoniak) op natuurgebieden, wordt volgens de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) berekend. Volgens de aanvraag voldoet de uitbreiding aan de PAS-normen. Echter: Er is niet verwerkt dat de uitstoot via de sjoemel-luchtwassers in werkelijkheid 2 x zo hoog is. En verder zijn het rekenmodel en de uitgangspunten van de PAS al jaren omstreden. Er is een rechtszaak aangespannen waarvan de uitspraak van het Europese Hof op 7 november dus volgende week woensdag) verwacht wordt. Mest We hebben een mestoverschot in Nederland. Over de schadelijke gevolgen zal ik kort zijn: De schadelijke stoffen, ammoniak, fosfaten en nitraten veroorzaken verzuring, aantasting van onze bossen, verstoring van de ecologie, vervuiling van grond- en oppervlaktewater, en bedreiging van het drinkwater. De aangevraagde mega-dierfabriek gaat 21 duizend 500 m3 mest per jaar

4 produceren. Stel u een voetbalveld voor, en zet daar 4 m hoge muren omheen. 4 meter! Als alle mest van dit bedrijf erin gaat, stroomt die muur al binnen het jaar over. We hebben het over één van de grootste veehouderijen in Utrecht. Fosfaat We hebben het de hele tijd over de toename van 3000 naar 6000 varkens, maar laten we de uitbreiding van de rundveestapel niet uitvlakken. Van 240 naar 450. Snapt u het? In Nederland is het fosfaatplafond voor koeien bereikt. De melkveestapel zou minstens met een kwart moeten inkrimpen, omdat Nederland ver boven de Europese normen ligt. Inkrimpen! En hier wordt om een uitbreiding gevraagd! Methaan En bij koeien is niet alleen fosfaat een probleem, ook methaan. Bij de spijsvertering van koeien ontstaat methaan, een krachtig broeikasgas, 30x sterker dan CO2. Dat draagt bij aan de grote ecologische voetafdruk van rundvlees. Omdat mijn spreektijd beperkt is ga ik niet verder in op de stank, op het niet passen in het landschap, en op het niet voldoen aan de wettelijke regels Wel wil ik het volgende nog kwijt: De huidige groei van de veeteelt kan je vergelijken met de groei van de industrie in de tweede helft van de vorige eeuw. Lange tijd werd alleen gekeken naar de welvaart die dat bracht. Maar als je nu jongeren vertelt over de uitstoot uit fabrieksschoorstenen, giflozingen in rivieren, het ongebreideld storten van bedrijfsafval, vragen zij: hoe kónden jullie dit laten gebeuren! Tja, in het begin werden de problemen niet onderkent. De natuur heeft ook veerkracht om kleine ingrepen te herstellen. Maar door intensivering van de industrie werd het kantelpunt van de veerkracht bereikt, o.a. resulterend in dode rivieren, gifbelten en ernstige luchtverontreiniging. Het vergt een mentaliteitsverandering van de bevolking bestuurders en burgers- om de koers te veranderen. Die mentaliteitsverandering ontstaat langzaam, door voortschrijdend inzicht. Die is er gekomen bij de industrie in de vorige eeuw, en je ziet hem nu komen met betrekking tot problemen door de agrarische sector. Kijk welke instanties zich allemaal uitspreken over schone lucht, en behoud van de natuur, waaronder onze eigen gemeente en provincie. Ons kleine Nederland is het tweede exportland van agrarische producten ter wereld. Vroeger waren we daar alleen maar trots op. Totdat steeds duidelijker

5 werd dat dit ten koste gaat van de leefbaarheid in Nederland. Verziekte lucht. Verziekte bodems. Aangetaste natuur. Zorg dat onze kinderen en kleinkinderen later niet zeggen Hoe konden jullie dit laten gebeuren! Neem nu uw verantwoordelijkheid! Stop met de grootschalige uitbreiding van de veeteelt. Zeg NEE tegen deze aanvraag voor een mega-veefabriek in ons eigen dorp, naast een woonwijk, in een prachtig stukje Nederlandse natuur. Raadsleden, u bent er om de belangen van de inwoners te behartigen. Álle inwoners. Is het belang van deze uitbreiding voor deze éne boer groter dan het belang van álle inwoners die direct of indirect (denk aan natuurschade) hinder ondervinden? Ik wens u veel wijsheid toe. Argumenten: Uitstoot per dier, Schiphol Sjoemelwassers, diesel terug en boete Fijnstof NIBM. Waarom schone auto nemen? Is ook NIBM Houtrook -de nieuwe boosdoener- draagt maar voor 3 tot 6 % bij aan alle fijnstof in Nederland. Tenminste 1 bewoner van de Nieuwe Steeg is overleden ten gevolge van de MRSAbacterie. Mensen die luchtwegproblemen hebben, zoals ik. Oorzaak niet te bewijzen