ISP. Studiedag leraars van land- en tuinbouwscholen. 20 december 2016

Transcriptie

1 ISP Studiedag leraars van land- en tuinbouwscholen 20 december 2016

2 Wat is ISP?

3 Projectwerking

4 Advieswerking

5

6 The big four Fijn stof Geur Ammoniak Broeikasgas

7 Fijn stof Geur Ammoniak Broeikasgas Rundvee Varkens Pluimvee

8 Fijn stof

9 Wat? Deeltjes (<10 µm) Verschillende Grootte Herkomst Chemische samenstelling Concentratie ~ uitstoot en weer

10 27% 39% MIRA

11 60% 40%

12 Waarom probleem? Schadelijk bij inademing Voor boer Voor buur Voor dier Drager van Zoönose Geur

13 Ontstaan? Menselijke activiteit Bv verkeer Natuurlijke bronnen Stro Gedroogde mest Huidschilfers Pluimen

14 Hoe reduceren? Biofilter

15

16 Luchtwasser

17

18 Varkens Chemisch Biologisch Ammoniak 70% Geur 30% Fijn stof PM 10 35% PM % Ammoniak 70% Geur 40% Fijn stof PM10 60%-75% PM2.5 35%-75%

19 Warmtewisselaar Reductie van 13-33%

20 Ionisatie Reductie van 40-60%

21

22

23 Verneveling

24 Uitdagingen Landbouwers bewust maken van gevaren en in contact brengen met oplossingen Aanzetten tot persoonlijke bescherming

25

26 Geur

27 Wat? Complex en vaag Stoffen door de neus waargenomen Verschillende waarneembare dosissen

28 Waarom probleem? Geurhinder naar buren toe Technische oplossing Vergunningsproblematiek Technische maatregelen Overleg opstarten (communicatie)

29 Emissie vs. imissie Emissie Imissie

30 GC-MS Chemische identificatie en kwantificatie Koppelen van stoffen aan hinder

31 Geurmeting

32 Snuffelploeg

33 Ontstaan? Heel aantal verscheidene bronnen Mest Voeder Urine Huidschilfers

34 Front of pipe AEA Verneveling End of pipe Luchtwassers Biobed Verneveling Hoger emissiepunt Windsingel Reduceren?

35 Biobed Nog geen officieel reductiecijfer (metingen lopen)

36

37 Verneveling

38

39 Emissiepunt

40

41 Windsingel

42 Ammoniak

43 -51% 94%

44 63% 37%

45 46% 38% 12%

46 Tot april 2014 Natuur beschermen via Passende beoordeling Steeds meer moeilijkheden bij verkrijgen van vergunning bij veehouderijen Ook andere sectoren moeten aan de slag Programmatische Aanpak Stikstof nodig!

47 Huidig beleid Nog géén PAS in Vlaanderen! Overgangsregeling o.b.v. significantiekader PAS-maatregelen gelden voor vergunningverlening

48

49 Vanaf juli 2017 Wijziging significantiekader Significantiedrempel 3% 5% Meer groene bedrijven Meer ontwikkelingsmogelijkheden Reductie 30% valt weg Geen passende beoordeling bij standstill Hervergunning + omzetting Uitbreiding Bij toename emissies passende beoordeling Flankerend beleid voor oranje (vaag)

50

51 Reduceren? Zie ook

52 Broeikasgassen

53 Actualiteit

54 Wat? Methaan (CH 4 ) Lachgas (N 2 O) Koolstofdioxide (CO 2 ) Stikstoftrifluoride (NF 3 ) Zwavelhexafluoride (SF 6 ) Perfluorkoolstoffen (PFK) Fluorkoolwaterstof (HFK s)

55 Probleem?

56 Wereldwijde BKG-emissie Agriculture, forestry and other land use (veeteelt en rijst) (bron: 5e IPCC-rapport, 2014)

57 Europese BKG-emissie (bron: Europees Milieu Agentschap, 2013)

58 Vlaamse BKG-emissie 70% Veeteelt 5,6% (MIRA, 2014)

59 Vlaamse evolutie Vlaams totaal -16% 1990 Landbouw -26% 2014

60 Kanttekening WKK niet in rekening Opslag van koolstof in landbouwgrond niet in rekening Reductie ondanks productiestijging heel positief per eenheid product

61 CO 2 eq

62 Vlaamse landbouw en methaan Aandeel van 70% -10% t.o.v Afkomstig van Verteringsprocessen herkauwers (runderen) 50-70% Mestopslag (varkens en runderen) 30-50%

63 Methaan door fermentatie

64 Methaan door fermentatie g methaan per dag per koe Ongeveer 10 % van de BE 90% in de pens, 10% in darmen Micro-organismen ruimen H 2 op

65 Vlaamse landbouw en lachgas Aandeel van 53% -35% t.o.v Afkomstig van Biologische processen door mestgebruik Fossiele brandstoffen

66 Biologische processen Directe emissie: Emissies ten gevolge van toedienen van mest Mestproductie van grazende dieren Gewasresten die na de oogst achterblijven op het land Indirecte emissie: N-verliezen van landbouwbodems Directe emissie t.g.v. mestopslag Indirecte emissie t.g.v. mestopslag

67 Vlaamse landbouw en CO 2 Aandeel van 1% -40% t.o.v Afkomstig van Verbranding van fossiele brandstoffen (energieverbruik) 85% Bodem

68 Bedreiging of opportuniteit? Opportuniteit! Voor sector Voor landbouwers

69 Opportuniteit voor de sector Unieke situatie Uitstoot verminderen Grote impact van methaan Captatie verhogen Bodem Biomassa Efficiëntie Imago

70 Opportuniteit voor de landbouwer Win-win Kweek- en teelttechnisch Economisch Imago Marktpositie

71

72 Klimaatmitigatie in de landbouw Bronnen Enterisch Stal en mest Energie

73 Reduceren? Enterisch Voeders en voedermanagement (2,5-15%) Krachtvoeder Kwaliteit weidegras en graskuil Oogstmoment en ras van de maïs Bewerken van voeder Precisievoedering van voederanalyse Pensregulatoren (5%) Additieven Vaccinatie Productiviteitsstijging door diermanagement en voortplantingsmanagement (9-19%) 15-30%

74 Reduceren? Stal- en mestmanagement Voedermanagement Nutriëntarme voeders en betere voedertechnieken Bedrijfsmanagement Stallen AEA Strooiselmanagement (externe) mestopslag, mestbewerking en mestverwerking Vergisting Opslag en bewerking (koelen, aanzuren, beluchten) Mestaanwending Precisielandbouw Nitrificatie inhiberen

75 Reduceren? Energie Energie besparen Hernieuwbare energie Optimale benutting van fossiele brandstof

76