VOORSTEL AAN DE RAAD: VERGADERING d.d. 27 sept 2016 NR.: RI

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN DE RAAD: VERGADERING d.d. 27 sept 2016 NR.: RI Onderwerp: RIVM rapport "Veehouderij en gezondheid omwonenden" Agendapunt 14. Voorstel: Raadsvoorstelnummer Kennis te nemen van het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden. 2. Voor kennis aan te nemen dat het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden besproken wordt binnen het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en binnen het programma Schone stallen. 3. Voor kennis aan te nemen dat het rapport en de uitkomsten van de overleggen binnen het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en het programma Schone stallen meegenomen worden bij de voorbereiding van het nieuwe omgevingsplan. 4. Voor kennis aan te nemen dat er mogelijk een onderzoek naar ultra fijn stof gaat plaatsvinden binnen gemeente Nederweert. Burgemeester en wethouders van Nederweert, De secretaris, De burgemeester, drs. J.C.T. Bakens H.F.M. Evers Portefeuillehouder 1 : Wethouder Mackus Afdeling : DVL Portefeuillehouder 2 Niet van toepassing Auteur : D.N.A. Kempkens Datum : 1 september 2016 Doorkiesnr. : (0495) Bijlage(n) Programma Deelprogramma : RIVM rapport "Veehouderij en gezondheid omwonenden" : 2. Levensvatbare bedrijvigheid : 2.3 Buitengebied in balans 1/5

2 Rapportage bij Raadsvoorstel d.d. Raadsvergadering d.d. 27 sept 2016 Voorstel 1. Kennis te nemen van het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden. 2. Voor kennis aan te nemen dat het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden besproken wordt binnen het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en binnen het programma Schone stallen. 3. Voor kennis aan te nemen dat het rapport en de uitkomsten van de overleggen binnen het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en het programma Schone stallen meegenomen worden bij de voorbereiding van het nieuwe omgevingsplan. 4. Voor kennis aan te nemen dat er mogelijk een onderzoek naar ultra fijn stof gaat plaatsvinden binnen gemeente Nederweert. Inleiding Op 7 juli 2016 zijn de resultaten van het onderzoek Veehouderij en gezondheid omwonenden (verder VGOonderzoek) bekend geworden. Onderstaand worden de belangrijkste conclusies uit het VGO-onderzoek dat is uitgevoerd door het RIVM, de Universiteit Utrecht (IRAS), Wageningen UR en het NIVEL neergezet. Het onderzoek is uitgevoerd in het oostelijk deel van Noord-Brabant en in Noord-Limburg. Sommige resultaten zijn mogelijk alleen van toepassing op het onderzochte gebied. Dat komt doordat lokale kenmerken, bijvoorbeeld luchtvervuiling uit omliggende industriegebieden, van invloed zijn op de bevindingen. Het onderzoek heeft niet specifiek in Nederweert plaats gevonden. Dit heeft ermee te maken dat de huisartsen in Nederweert een ander geautomatiseerd systeem voor het bijhouden van de patiëntgegevens hebben dan dat de onderzoekers wilden gebruiken. Onderzocht is of het wonen in de buurt van veehouderijen effect kan hebben op de gezondheid van de omwonenden. Hieruit komen een aantal positieve en een aantal negatieve gezondheidseffecten naar voren. Een eenduidig antwoord is dan ook niet te geven. Aangetoond is dat mensen die rondom veehouderijen wonen minder astma en allergieën hebben. Dicht bij veehouderijen wonen minder mensen met COPD, een chronische ziekte aan de longen. Daar staat tegenover dat de mensen in deze omgeving die wel COPD hebben, daar vaker en/of ernstigere complicaties van hebben. Verder is er een verband gevonden tussen wonen nabij veehouderijen en een verlaagde longfunctie. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door stoffen die afkomstig zijn van de veehouderij. Niet alleen dichtbij veel veehouderijen wonen zorgt voor een lagere longfunctie. De longfunctie wordt in het hele onderzoeksgebied lager op momenten dat de concentratie van ammoniak (een stof die afkomstig is van mest) in de lucht hoog is. Deze effecten zijn vergelijkbaar met de schadelijke gezondheidseffecten van verkeer in een stad. De onderzoekers vonden dat er meer longontstekingen in het onderzoeksgebied voorkomen dan in de rest van het land; een verschil dat na de Q-koorts-epidemie van wel kleiner is geworden. Er werd een verband gevonden tussen pluimveehouderijen binnen 1 kilometer afstand van de woning en een licht verhoogde kans op longontsteking. Het is onduidelijk of de extra longontstekingen in dit onderzoeksgebied worden veroorzaakt door specifieke ziekteverwekkers die van dieren afkomstig zijn (zoönose-verwekkers), of dat mensen gevoeliger voor longontsteking worden door de blootstelling aan stoffen die veehouderijbedrijven uitstoten, zoals fijn stof, endotoxines (onderdelen van micro-organismen) en ammoniak. In het onderzoek is ook gekeken of bepaalde zoönoseverwekkers vaker voorkomen in de omgeving van veehouderijen ten opzichte van de rest van het land. Bij het hepatitis E-virus, de bacterie Clostridium difficile en ESBL-producerende bacteriën is dat niet het geval. Wel lijken mensen iets vaker drager te zijn van de vee gerelateerde MRSA-bacterie. Of deze verhoging komt door uitstoot vanuit veehouderijen is nog onduidelijk. Op de informatieavond in Baexem, afgelopen 11 juli, is, door een medewerkster van het RIVM, aangegeven dat er nog diverse onderzoeken lopende zijn en dat er ook nog meerdere zaken onduidelijk zijn. Zo vindt er bijvoorbeeld op dit moment uitgebreider onderzoek plaats naar de relatie van fijn stof en COPD. Hierbij worden COPD-patiënten gedurende meerdere dagen gevolgd om te beoordelen over welk gebied deze zich bewegen. Een ander onderzoek dat momenteel plaatsvindt, betreft het onderzoek naar de relatie van fijn stof en paardenhouderijen. 2/5

3 Uit het rapport volgen geen concrete acties waarmee de gemeente aan de slag kan. Landelijk is men aan het beoordelen hoe en waar de uitkomsten van het onderzoek zullen leiden tot aanpassing van wet- en regelgeving. Hierbij wordt momenteel gedacht aan de Omgevingswet die in voorbereiding is en/of aan aanpassing van de Wet dieren. In Nederweert is een platform gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving geformeerd. In deze groep zijn aanwezig veehouders, Stichting Leefbaar Nederweert, LLTB, Milieufederatie, dorpsraad Ospel, GGD, dierenarts, voormalig huisarts, agrarisch adviseur en provincie. Binnen dit platform wordt bekeken op welke wijze een gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving kan ontstaan. Tijdens de volgende bijeenkomst, gepland op 4 oktober 2016, kan aandacht worden besteedt aan de uitkomsten van het VGO-onderzoek. Daarnaast neemt Nederweert deel aan het programma Schone stallen. Binnen dit programma wordt er zowel ambtelijk als bestuurlijk, onder regie van de provincie, bekeken hoe er binnen de 6 peelgemeenten (Nederweert, Weert, Leudal, Venray, Peel en Maas en Horst aan de Maas) toegewerkt kan worden naar een veehouderij die een lust voor zijn omgeving is. Binnen dit programma wil men graag aandacht hebben voor het VGO-onderzoek en wil men op zoek gaan naar mogelijkheden om dit rapport een plaats te geven binnen gemeentelijk en provinciaal beleid. Dit in ook in afwachting van de landelijke maatregelen die er naar verwachting zullen komen. Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek is door de provincie in samenwerking met Ultrafijne stofdeeltjes zijn tot nu toe niet in deze onderzoeken meegenomen. Het IRAS (Het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), een interfacultair onderzoeksinstituut van de faculteiten Diergeneeskunde en Geneeskunde van de Universiteit Utrecht) en de Provincie Limburg willen samen graag de rol van de allerkleinste stofdeeltjes in de effecten van de veeteelt op de gezondheid onderzoeken. Het betreft vernieuwend onderzoek, er is tot nu toe vrijwel niets bekend over de bijdrage van intensieve veehouderij aan ultra fijn stof. De provincie heeft de gemeente benaderd met de vraag of deze toestemming geeft om een onderzoeks-locatie naar ultra fijn stof te zoeken in Nederweert. Het college heeft in overleg besloten medewerking aan dit onderzoek te verlenen. Beoogd effect Een gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving. Argumenten Het VGO-onderzoek zal de komende periode uitgebreid worden met de resultaten van de onderzoeken die nog lopen. Er volgen geen concrete acties uit de resultaten van dit VGO-onderzoek. Om gezondheid toch op een juiste wijze een plaats te geven binnen beleid en vergunningverlening zal bekeken worden welke mogelijke acties er ondernomen kunnen worden. Binnen Nederweert zal samen met de leden van het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving bekeken worden welke mogelijke acties er ondernomen kunnen worden. Daarnaast zal intergemeentelijk (6 peelgemeenten) binnen het programma Schone stallen ook bekeken worden welke mogelijke acties er kunnen zijn. Kanttekeningen Uit het VGO-rapport volgen geen directe maatregelen die door de gemeente ingezet kunnen worden. Op landelijke schaal is men aan het bekijken op welke wijze het aspect gezondheid meegenomen moet worden in de voorbereiding van besluiten. Daarnaast is onder andere het aspect geur niet meegenomen in dit onderzoek. Uitvoering Het VGO-onderzoek zal actief onder de aandacht worden gebracht van de leden van het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving. Daarnaast staat het VGO-rapport ook op de agenda van het programma Schone stallen. De mogelijke uitkomsten van verdergaand onderzoek, de adviezen vanuit het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en de aanbevelingen vanuit het programma Schone stallen zullen allen meegenomen worden bij de voorbereiding van het nieuwe omgevingsplan. Communicatie Over de uitkomsten van het VGO-onderzoek is ruimschoots gecommuniceerd. Wanneer er meer informatie komt, vanuit landelijk onderzoek, als ook uit gemeentelijke en regionale overlegstructuren zal dit gecommuniceerd worden via de kanalen die door gemeente Nederweert benut worden. 3/5

4 Bijlagen: - RIVM rapport "Veehouderij en gezondheid omwonenden" 4/5

5 Concept raadsbesluit De raad van de gemeente Nederweert Overwegende dat de uitkomsten van het RIVM onderzoek naar veehouderij en gezondheid omwonenden bekend zijn geworden. Gezien het voorstel nr. van het college van burgemeester en wethouders d.d. 1 september 2016 Gelet op: - Het programma Buitengebied in Balans, samen groots, samen doen! waarin het thema gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving is opgenomen; - De uitkomsten van het onderzoek Veehouderij en gezondheid omwonenden aanleiding zijn om verder onderzoek te laten uitvoeren; en - De brede maatschappelijke discussie over het thema gezondheid in relatie tot de veehouderij. Besluit Kennis te nemen van: 1. Het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden 2. Het bespreken van het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden binnen het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en binnen het programma Schone stallen. 3. Het meenemen van de uitkomsten van de overleggen binnen het platform Gezonde veehouderij in een gezonde leefomgeving en het programma Schone stallen bij de voorbereiding van het nieuwe omgevingsplan. 4. Het mogelijk plaatsvinden van een onderzoek naar ultra fijn stof binnen gemeente Nederweert. Aldus besloten in de openbare vergadering van Raadsvergadering d.d. 27 sept 2016, De raadsgriffier, De voorzitter, E.G. Schrier H.F.M. Evers 5/5