Literatuur. Algemeen 17 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

Transcriptie

1 Literatuur Algemeen Cultuurdeelname en cultuurbeleving van jongeren : een literatuurstudie / M. van Hoorn... [et al.]. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. - In opdr. van de Provincie Gelderland. - Met lit.opg. Het onderzoek bestaat uit twee delen. In het eerste deel wordt door middel van een literatuurstudie een algemeen beeld van cultuurdeelname en cultuurbeleving van jongeren in de leeftijd van jaar geschetst. Het tweede deel bevat een beschrijving van twaalf praktijkverslagen van cultuurprojecten in Nederland. Deze projecten richten zich op de buitenschoolse cultuurdeelname van jongeren in de leeftijd van jaar. De uitkomsten van de studie dienen als inspiratie voor het Gelders provinciaal cultuurbeleid voor de cultuurplanperiode Cultuurdeelname in de levensloop : cultural participation in the life course / I. Nagel. - Utrecht : ICS, p. : tab., graf., fig. - Met lit.opg. en bijl. - Met samenv. in het Engels. - Proefschrift Universiteit Utrecht. - ISBN In deze studie wordt de vraag beantwoord hoe cultuurparticipatie zich ontwikkelt over de levensloop, onder invloed van het ouderlijk milieu enerzijds en onder invloed van later verworven statuskenmerken anderzijds. De analyses betreffen retrospectief gevraagde levensloopgegevens, niet alleen over cultuurparticipatie, maar ook over onderwijs, beroep, woonplaats en partnerrelaties. De gegevens zijn verzameld volgens een uniek steekproefontwerp, waarbij oud-leerlingen binnen scholen ondervraagd zijn en broers en zussen binnen gezinnen. Hierdoor is het mogelijk totale effecten van ouders en school op een adequate manier te vergelijken. Cultuurminnaars en cultuurmijders : trends in de belangstelling voor kunsten en cultureel erfgoed / A. van den Broek, F. Huysmans, J. de Haan. - Den Haag : SCP, p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN Wie wijden zich in Nederland aan cultureel erfgoed en podiumkunsten, en wie mijden deze cultuurvormen liever? Zijn de groepen cultuurminnaars en cultuurmijders sinds eind jaren zeventig van omvang en samenstelling veranderd? Die vragen staan in deze studie centraal. Niet alleen het bezoek aan culturele instellingen als musea en concertzalen komt aan de orde, ook de cultuurconsumptie via de media en de actieve cultuurdeelname in de vorm van amateurkunstbeoefening. Ontwikkelingen in de cultuurdeelname worden gepresenteerd tegen een achtergrond van continuïteit en veranderingen in het cultuuraanbod. Cultuurparticipatie / Ch. Couwenbergh, N. Couwenbergh-Soeterboek. - [S.l. : s.n.], p. : fig., tab. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Vakgroep Algemene Sociale Wetenschappen. - Met samenv., bijl. en lit.opg. De scriptie bestaat uit twee delen: literatuurscriptie en onderzoek naar de cultuurparticipatie van jongeren. Het eerste deel geeft een historisch overzicht van het kunsten cultuurbeleid. Verder wordt het begrip cultuurparticipatie nader toegelicht en wordt een overzicht gegeven van het wetenschappelijk onderzoek over cultuurparticipatie. Vervolgens wordt beschreven welke factoren (determinanten) van invloed zijn op de cultuurparticipatie en wordt aandacht besteed aan de factor etniciteit als mogelijke determinant van cultuurdeelname. In deel twee staan de volgende onderzoeksvragen centraal: Welke culturele activiteiten ondernemen jongeren?; Welke factoren zijn van invloed op het cultureel gedrag van jongeren?; Is etniciteit een achtergrondkenmerk dat op enigerlei wijze bovenstaande factoren beïnvloedt?; Is de kwaliteit van de band die jongeren met hun ouders hebben van invloed op de relatie tussen het cultureel gedrag van ouders en kinderen? Deze onderzoeksvragen worden beantwoord door middel van een steekproef gehouden op zes scholen: vijf in de stad Utrecht en een in Tilburg. Jaren van onderscheid : trends in cultuurdeelname in Nederland / H.B.G. Ganzeboom (redacteur), F. Haanstra... [et al.]. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : tab., graf. - Met lit.opg. - ISBN Bundel met herziene bijdragen aan de studiedag 'Jaren van onderscheid' gehouden op 22 november 2002, 17 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

2 waarbij prof. dr. Harry Ganzeboom afscheid nam als hoogleraar Sociologie aan de Universiteit Utrecht en de onderzoekschool ICS (het Interuniversitair Centrum voor Sociologie). Inhoud: Van kunstzinnige vorming tot kunsteducatie (F. Haanstra en M-L. Damen); Trends in literatuuronderwijs en leesgedrag tussen 1975 en 2000 (M. Verboord); Trends in de culturele leefstijl van onderwijsgevenden (M. Kalmijn); Cultureel kapitaal en sociale reproductie (N.D. de Graaf en P.M. de Graaf); Trends in sociale ongelijkheid en cultuurparticipatie (I. Nagel en J. de Haan); Verschillen in cultuurdeelname tussen allochtone en autochtone jongeren (W. van Iperen); Jaren van onderscheid (H.B.G. Ganzeboom). Jeugd 2003, cijfers en feiten / CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek. - Voorburg [etc.] : CBS, p. : fig., tab. Overzicht van de leefsituatie van jongeren. Onderwerpen als jongeren en het gezin, gezondheid en welzijn, onderwijs, arbeid en inkomen, vrije tijd, veiligheid en criminaliteit komen aan de orde. Jongeren 2005 / Qrius. - Amsterdam : Qrius, p : tab., fig. - Tot 1997 uitgegeven door VNU/Admedia [etc.] en uitgevoerd door Inter/view Beschrijving en analyse van de leefwereld van kinderen en jongeren van 6 t/m 24 jaar in Nederland. Aandachtsgebieden zijn tijdschriften, televisie, dagbladen, radio, consumptie van onder andere cosmetica en alcohol, activiteiten, interesses en inspraak. Inclusief demografische gegevens. Kunstzinnige vorming 2003 / CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek; De Kunstconnectie. - Voorburg [etc.] : CBS [etc.], p. : tab. - Voortzetting van: 'Kunstzinnige vorming', als onderdeel van de reeks 'Sociaal-culturele berichten' Deze rapportage kengetallen Kunstzinnige Vorming levert om de twee jaar een landelijk cijfermatig beeld over de omvang, werkzaamheden en bereik van de Centra voor de Kunsten en provinciale instellingen voor kunst & cultuur met kunsteducatie-ondersteunende activiteiten. De cijfers maken een vergelijking mogelijk van deze instellingen met landelijke gemiddelden. Rapportage jeugd 2002 / E. Zeijl (redacteur), M. Beker... [et al.]. - Den Haag : SCP, p. : fig., tab., graf. - Met lit.opg., bijl. en samenv. in het Engels. - ISBN Nagegaan is in hoeverre deelname aan vrijetijdsactiviteiten van jongeren samenhangt met zaken zoals gezondheid, welzijn, delinquentie en sociale relaties. Sociaal en cultureel rapport 2004 / SCP, Sociaal en Cultureel Planbureau. - Den Haag : SCP, p. : fig., tab. - Verschijnt tweejaarlijks Het rapport richt zich op een groot aantal aspecten van samenleving en beleid, zoals demografie, economie, bestuur, politieke participatie, opinieklimaat, gezondheid, sociale zekerheid, onderwijs en vrijetijdsbesteding. De sociale staat van Nederland 2003 / Sociaal en Cultureel Planbureau. - Den Haag : SCP, p. : fig., tab., graf. - Met lit.opg - Verschijnt tweejaarlijks De publicatie biedt een systematische beschrijving en analyse van de levensomstandigheden van de Nederlandse bevolking. Onderwerpen zijn: inkomen, arbeid, onderwijs, gezondheid, huisvesting, veiligheid en vrijetijdsbesteding. De ontwikkelingen in de leefsituatie worden beschreven aan de hand van kerncijfers over een periode van circa tien jaar. Ook zijn gegevens opgenomen die betrekking hebben op de publieke opinie over het overheidsbeleid. Statistisch jaarboek 2005 / CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek. - 's-gravenhage : SDU/CBS, p. : fig., tab. + cd-rom. - Eerder verschenen als Statistisch zakboek. - Met reg. Actuele cijfers over vrijwel alle aspecten van de Nederlandse samenleving: bevolking, onderwijs, cultuur en vrijetijdsbesteding, gezondheid en maatschappelijk welzijn etc. Tijdverschijnselen : impressies van de vrije tijd / J. de Haan... [et al.]. - Den Haag : SCP, p. : graf., tab. - Met lit.opg. - ISBN Bundeling van artikelen die eerder in verschillende tijdschriften en kranten gepubliceerd zijn. Het betreft bijdragen van de SCP-onderzoeksgroep Tijd, Media en Cultuur. Aan de orde komen vragen als wat Nederlanders in hun vrije tijd doen en wat in hun leven de rol van 18 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

3 ICT en cultuur is. Inhoud: Veranderende vrijetijdsbesteding, Cultuurparticipatie: trends en vergelijkingen, Cultuurparticipatie: achtergronden, Cultuurtoerisme als samenwerkingsproject, Toekomst van de cultuur, Digitalisering van de leefwereld, Boekbesprekingen. Cultuurparticipatie regionaal Bereik, beleving & betekenis van de Culturele Zondagen in Utrecht : een evaluatierapport / W. Hassing... [et al.]. - Utrecht : Gemeente, p. : tab. - In opdr. van Dienst Muziekcentrum Vredenburg en Dienst Stadsschouwburg Een evaluatierapport over het bereik, de beleving en de betekenis van de Culturele Zondagen voor het publiek, de (culturele) instellingen en de stad Utrecht. Vanaf 2001 organiseert de gemeente Utrecht iedere maand een culturele zondag met muziek, theater, dans, film of een bepaald thema. De Culturele Zondagen zijn gratis of tegen een lage entreeprijs te bezoeken en worden gehouden op verschillende Utrechtse binnen- en buitenlocaties. Enkele conclusies zijn: 71% van de Utrechters heeft wel eens gehoord van de Culturele Zondagen; 21% heeft één of meerdere keren Culturele Zondagen bezocht en publiek en culturele instellingen geven een 7,6 als rapportcijfer. Cultuurcheques voor studenten in Gent / S. Van Rouveroij, R. Coddens. - [S.l. : s.n.], p. : tab. - Een initiatief van Universiteit Gent, Hogeschool Gent, StudioO en Stad Gent. - Met bijl. In is in Gent gestart met het aanbieden van cultuurcheques aan studenten van de Gentse Universiteit. De doelstellingen van de cultuurcheques zijn drievoudig: 1) de financiële drempel voor studenten verlagen, 2) de cultuurparticipatie van studenten verhogen, 3) de studenten Gent cultuurstad leren kennen. Evaluatie van deze cultuurcheques over de afgelopen drie schooljaren. Cultuurmonitor Amsterdam 2002 / P. van der Steenhoven, E. Jakobs, B. van de Wiel. - Amsterdam : Gemeente, p. : ill., tab. Rapportage over de resultaten van een onderzoek naar de publieke belangstelling voor kunst en cultuur onder Amsterdammers van 12 jaar en ouder. Uit het onderzoek blijkt dat belangstelling voor kunst en cultuur hoog is. Acht van iedere tien volwassenen en jongeren tonen interesse in kunst en cultuur, zoals muziek, theater, film, musea, tentoonstellingen, bibliotheek en creatieve activiteiten in de vrije tijd. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Amsterdam, afdeling Kunst en Cultuur. Cultuurparticipatie in Delft : een onderzoek naar deelname van Delftenaren aan cultuur / Gemeente Delft. Facilitaire Dienstverlening Informatie- en Communicatietechnologie Onderzoek & Statistiek. - Delft : Gemeente, p. : fig., tab. De cultuurparticipatie van Delftenaren is in beeld gebracht aan de hand van de volgende thema's: voorstellingen; bezienswaardigheden; uitleenvoorzieningen zoals de biblio-, fono-, arto- en videotheek; voorzieningen en activiteiten in Delft; Delftse festivals; kunstzinnige activiteiten; feesten in informele kring; het gebruik van media en kortingskaarten. Daar waar er verschillen in resultaten optreden, qua leeftijd, herkomst en geslacht, wordt dit vermeld. In het algemeen kan worden gezegd dat hoe hoger men is opgeleid hoe groter het aandeel is dat participeert aan culturele voorzieningen. Cultuurparticipatie van Almeerders in 2002 / S.G. Rijpma, C. de Vries. - Rotterdam : COS, p. : tab., graf., fig. - Met bijl. - In opdr. van de gemeente Almere Het eerste hoofdstuk gaat over het bezoek van inwoners van Almere aan een breed scala van culturele voorstellingen. Hoofdstuk 2 behandelt het bezoek aan cultureel erfgoed en uitleencentra. In hoofdstuk 3 staat het bezoek aan diverse culturele voorzieningen centraal. Het bezoek van festivals wordt besproken in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 gaat over het bezoek aan feesten met allerlei vormen van live-optredens. De hoofdstukken 6 en 7 gaan over het beoefenen van kunstzinnige activiteiten door Almeerders. Hoe men zich informeert over culturele activiteiten wordt in hoofdstuk 8 besproken. Redenen om deel te nemen aan culturele activiteiten staan in hoofdstuk 9. Ten slotte wordt in hoofdstuk 10 ingegaan op de cultuurdeelname van kinderen van 6 t/m 12 jaar. Om de cultuurdeelname van Almeerders te peilen is gebruik gemaakt van het zogenaamde Richtlijn Cultuurdeelname Onderzoek (RCO). 19 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

4 De cultuurparticipatie van de Nijmegenaren in beeld gebracht : een synthese van de in 2002 verrichte cultuuronderzoeken / O&S Nijmegen. - Nijmegen : O&S Nijmegen, p. : tab., graf. Synthese van een publieksonderzoek bij zes gesubsidieerde podia en een onderzoek onder ruim duizend Nijmegenaren naar wie wel en wie niet gebruik maakt van het lokale cultuuraanbod. Inhoud: 1) Samenvatting en conclusies; 2) Inleiding; 3) Verschillende vormen van cultuurparticipatie; 4) Belemmeringen voor cultuurdeelname; 5) Verbreden van cultuurdeelname; 6) Profielen van zes gesubsidieerde podia; 7) De belangstelling voor film en (pop)muziek. Cultuurparticipatie van Rotterdammers in 2003 / S.G. Rijpma, C. de Vries. - Rotterdam : COS, p. : tab., graf., fig. - Met bijl. - In opdr. van Bestuursdienst Rotterdam In hoofdstuk 1 wordt besproken in welke mate de Rotterdammers verschillende culturele voorstellingen bezoeken en welke Rotterdammers dat meer of juist minder doen. In hoofdstuk 2 wordt op dezelfde wijze ingegaan op het bezoek aan 'cultureel erfgoed' en uitleeninstellingen van kunst en culturele zaken. In hoofdstuk 3 wordt het bezoek aan diverse afzonderlijke culturele instellingen besproken. Verder wordt het bezoek aan festivals en evenementen (hoofdstuk 4), het bezoeken van feesten in eigen kring met live voorstellingen (hoofdstuk 5) en de deelname van Rotterdammers aan kunstzinnige activiteiten (hoofdstuk 6) besproken. Effectrapport cultuurcheques Gent: onderzoek naar cultuurgedrag van de Gentse studenten. - [S.l.: s.n.], p. : graf., tab. - Stageverslag in opdr. van de Stad Gent. - Met bijl. De Vlaamse stad Gent wil het cultuurgedrag van Gentse studenten stimuleren. Speciaal daarvoor stelt zij cultuurcheques beschikbaar. Met deze cheques krijgen studenten korting op culturele activiteiten. Onderzoek naar het cultuurgedrag van Gentse studenten en de invloed van cultuurcheques op dat gedrag. Tijd voor cultuur : onderzoek naar cultuurdeelname in Zeeland 2002 / L.C. Franken. - Middelburg : Scoop, p. : tab., ill., graf. - Met bijl. - In opdr. van Provincie Zeeland Onderzoek naar de cultuurdeelname van Zeeuwen in de leeftijd van zestien jaar en ouder. Het onderzoek geeft informatie ten aanzien van het Zeeuwse cultuurbereik en biedt de mogelijkheid een profielschets op te stellen van de Zeeuwse cultuurdeelnemer door de relatie met onder meer leeftijd en opleidingsniveau na te gaan. Beleid Actieplan cultuurbereik welk plan van actie? : vijf gemeenten vergeleken op hun aanpak van het Actieplan Cultuurbereik, en een beschouwing over cultuurbeleid en de cultuurparticipatie van jongeren en allochtonen / H. Hartman. - [S.l. : s.n.], p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - Doctoraalscriptie Universiteit van Tilburg, Faculteit der Sociale Wetenschappen, Vrijetijdwetenschappen De gemeente Breda is één van de deelnemende gemeenten aan het Actieplan Cultuurbereik. Bij aanvang van het beleid ontstond bij de gemeente een aantal vragen: Welke aanpak van het Actieplan hebben andere gemeenten gekozen? Welke aanpak blijkt succesvol? Welke factoren zijn debet aan dit succes? Deze vragen vormen de aanleiding tot dit verkennende onderzoek. De centrale vraag van het onderzoek luidt: 'Welke factoren hebben invloed op het slagen of falen van het Actieplan Cultuurbereik?' In het theoretisch kader komt een aantal onderwerpen aan bod: cultuurbeleid, problemen van overheidsinterventie op cultureel gebied, de cultuurparticipatie van jongeren en allochtonen, en het evalueren van overheidsbeleid. Vijf gemeenten (Arnhem, Den Bosch, Eindhoven, Tilburg en Almere) worden vergeleken op de vormgeving en uitvoering van het Actieplan. Alles wordt nieuw (stil maar wacht maar) : verslag van het congres Podiumkunsten 2004 gehouden op maandag 27 september 2004 in Schouwburg en Congrescentrum Orpheus te Apeldoorn / H.O. van den Berg (redacteur), B. Schans (eindredacteur). - Amsterdam : VSCD, p. : ill. Verslagen van inleidingen en paneldiscussies. Sprekers: Medy van der Laan (staatssecretaris van OCW), Paul Schnabel (directeur SCP), Pieter Tordoir (hoogleraar economische geografie en planologie, directeur beleid Kamer van Koophandel Amsterdam e.o.) en Felix Rottenberg. Een van de paneldiscussies ging over het 20 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

5 onderwerp: CKV-bonnen: hoe haal je ze (de bonnen en jongeren) binnen?, leren van succesverhalen. Diversiteit in cultuur meer tonen : evaluatie en advies / K. Schaafsma, R. Zoutman. - Amsterdam : DSP, p. : tab. - Met bijl. - In opdr. van Gemeente Amsterdam, DMO/Afdeling Kunst en Cultuur De gemeente Amsterdam heeft voor 2003 en 2004 in totaal 2 miljoen euro gereserveerd om diversiteit in cultuur in Amsterdam te stimuleren. De gemeente wil hiermee de cultuurparticipatie, met name van (allochtone) jongeren, vergroten. De middelen werden ingezet onder de noemer 'diversiteit in cultuur meer tonen' (DMT) en in belangrijke mate gebruikt om in culturele buurtaccommodaties/buurttheaters in de stadsdelen te investeren. Een andere deel van het geld werd ingezet om bestaand beleid te versterken, met name op het gebied van cultuurbereik, amateurkunst en cultuureducatie. Deze publicatie bevat een evaluatie van DMT en een advies over de toekomstige inzet van DMT. Meer subsidie voor jongeren die actief aan kunst doen / K. Verhoef In: VNG-magazine. - Vol.59(2005)4(28jan.10) Kees Verhoef, oud-wethouder van Utrecht en Vleuten- De Meern, pleit in dit opiniërend artikel voor minder subsidiegeld voor de passieve cultuurconsument in gevestigde cultuurtempels en meer geld voor actieve kunstbeoefening door jongeren. Van jonge mensen en de dingen die gaan komen : rapportage over de jaren 2001 en 2002 door de visitatiecommissie cultuurbereik : Actieplan Cultuurbereik / M. Wester (redacteur), R. Haks... [et al.]. - [Zoetermeer : OCenW], p. : ill. - In opdr. van het Ministerie van OCenW, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) Eind 2002 en begin 2003 heeft de visitatiecommissie cultuurbereik, onder leiding van Rinus Haks, 30 steden en 12 provincies bezocht om te zien hoe de voornemens uit de Actieplannen Cultuurbereik in de praktijk hebben uitgepakt. Dit rapport is daar de weerslag van. Naast een algemeen deel met bevindingen en aanbevelingen over proces en kwaliteit van het Actieplan Cultuurbereik bevat het eindrapport deelrapporten over de actieprogramma's van de deelnemende gemeenten en provincies. De visitatiecommissie komt tot de conclusie dat het Actieplan Cultuurbereik voortgezet moet worden. Verslag expert meeting musea en jongeren 20 juni 2005 / Erfgoed Actueel. - [Amsterdam : Erfgoed Actueel], p. : tab. Op 20 juni 2005 organiseerde Erfgoed Actueel, in opdracht van het ministerie OCW, een besloten expertmeeting over Musea en jongeren. Bij deze bijeenkomst waren onder andere vertegenwoordigers uit musea, het onderwijs, de museumconsulenten (LCM), de projectgroep Cultuur en School van het Ministerie OCW, de Nederlandse Museumvereniging (NMV) en het Cultureel Jongerenpaspoort (CJP) aanwezig. Onderwerp was het achterblijvende museumbezoek van jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. Tijdens de meeting is gepraat over zowel inhoudelijke als praktische zaken die een belemmering kunnen vormen voor een bezoek aan het museum. Werkconferentie Actieplan Cultuurbereik , 23 juni 2005 / J. van Kranendonk (auteur van inleiding)... [et al.]. - [Den Haag : OCW], Ongepag. Voor de beleidsmedewerkers van de deelnemende gemeenten en provincies vond op 23 juni 2005 de eerste landelijke bijeenkomst plaats in het kader van het Actieplan Cultuurbereik Een overzicht van de verslagen van het plenaire programma en de verslagen van vier workshops: Komt dat zien! Marketing en communicatie in het Actieplan; De wijken in, de boer op. Actieve cultuurparticipatie in wijk en regio; Aantrekkelijk verleden. Meetinstrumenten voor publieksbereik van cultureel erfgoed; Ophef en vertier. Meten van (buitenschools) bereik van nieuwe groepen jongeren. Marketing Ambrassadeurs : over jongeren, cultuur en communicatie / F. Devos. - Brussel [etc.] : CultuurNet Vlaanderen/CJP/CANON Cultuurcel, p. : ill., graf. tab. - Gepresenteerd tijdens de themadag NO FAKE! op 19 oktober 2004 in de Munt te Brussel. - Met lit.opg. - ISBN Over cultuurparticipatie van 15- tot 25-jarigen in Vlaanderen. Wat zijn de smaak- en mediavoorkeuren van 21 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

6 jongeren? Maken ze gebruik van het huidige culturele aanbod? Wie bepaalt wat ze hip vinden? Spelen ouders hierin een rol, de school, jeugdwerk, vrienden? Via welke media zijn ze het beste te bereiken? Deze en andere vragen komen aan de orde in negen artikelen over jongeren en cultuurparticipatie. Gelardeerd met internationale en Vlaamse praktijkvoorbeelden én met uitspraken van jongeren zelf. Geschreven als inspiratieboek voor iedereen die in het onderwijs, de culturele sector en de jeugdsector beleidsmatig, programmatorisch of marketinggewijs met jongeren te maken heeft. Ambrassadeurs : over jongeren, cultuur en communicatie / F. Devos In: MMNieuws. - Vol.7(2005)4/5(12-13) Franky Devos hield tijdens de Publiciteitsbeurs op 14 maart 2005 een lezing over jongeren, cultuur en communicatie. Zijn referaat bouwt verder op zijn boek 'Ambrassadeurs', dat hij schreef in opdracht van CultuurNet Vlaanderen en CANON Cultuurcel. Dit artikel bevat een aantal kernpunten uit zijn lezing. Ambrassadeurs 2 : over jongeren, cultuur en communicatie : een duik in de praktijk / D. Van Campenhout (redacteur). - Brussel [etc.] : CultuurNet Vlaanderen/CJP/CANON Cultuurcel, p. : ill., tab. - ISBN Bundeling van 25 praktijkvoorbeelden over cultuurparticipatie van 15- tot 25-jarigen in Vlaanderen. De voorbeelden zijn afkomstig uit het culturele veld, het onderwijs of het jeugdwerk. Binnenkort verwacht: jonge Paradebezoekers! : een onderzoek om inzicht te krijgen in hoe De Parade haar communicatie en programmering kan aanpassen opdat er meer jongeren naar De Parade zullen komen / E. Ghijsen, M. Schweitzer. - Amsterdam : [s.n.], p. : ill. - In opdr. van De Parade/Mobile Arts. - Met lit.opg. en bijl. - Scriptie vrijetijdsmanagement, Hogeschool INHOLLAND Dit onderzoek gaat in op de mogelijkheden voor De Parade om meer jongeren te trekken. Om te onderzoeken hoe De Parade dat zou kunnen doen, zijn het imago, de programmering en de communicatie van De Parade bekeken. Effectmetingen: snel & efficiënt : stappenplan voor metingen van de effecten van Jong & Grijpbaar, het meerjarige jongerenmarketingproject van Bureau Promotie Podiumkunsten / L. Ranshuysen. - Rotterdam : Letty Ranshuysen, p. : graf., tab. - Met bijl. Handleiding om de effecten te meten van het jongerenmarketingproject Jong & Grijpbaar. In dit project hebben elf theaters, gezelschappen en festivals nieuwe jongerenmarketingmethoden uitgetest. Gezocht: jonge theaterbezoekers : onderzoek naar succesvolle methodieken voor jongerenmarketing in de podiumkunsten / A. Elffers, L. Ranshuysen, C. van der Hoeven. - Rotterdam : Letty Ranshuysen, p. : tab., graf. - Met lit.opg. en bijl. Het onderzoek stelt vast dat theaters vooral de al geïnteresseerde jongeren bereiken, maar dat effectieve theatermarketing gericht op andere jongeren nauwelijks van de grond komt. Vrijwel alle jongeren doen aan cultuur: de gevestigde cultuur neemt echter een zeer bescheiden plaats in hun leven in. Door de levensfase waarin ze zich bevinden, stellen jongeren hun eigen eisen aan kunst- en cultuuruitingen en aan die eisen komt het aanbod in de meeste theaters niet tegemoet. Hierdoor staat slechts zo'n 10% van de jongeren open voor het reguliere theateraanbod. De onderzoekers concluderen dat het voor de ontwikkeling van strategieën waarmee meer jongeren worden aangemoedigd om theaters te bezoeken onontbeerlijk is dat de effecten van op deze doelgroep gerichte acties beter worden gemonitord. Hier gebeurt het : het internet als schakel tussen musea voor beeldende kunst en een jong-volwassen publiek / M. van Schrojenstein Lantman. - Utrecht : [s.n.], Ongepag. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Scriptie Universiteit Utrecht, Faculteit Letteren, Kunstgeschiedenis, Kunstbeleid en -management Onderzocht is hoe internet een rol zou kunnen spelen bij het bevorderen van museumbezoek onder jonge mensen, onafhankelijk van ouders of school. Inhoud: Waarom het belangrijk is dat jongeren naar een kunstmuseum gaan; Musea op internet. De rol van de Nederlandse overheid; Status quaestionis; Nederlanders en museumbezoek; Jongeren en internetgebruik; Hoe presenteren de Nederlandse kunstmusea zich op internet?; en Hoe kan internet een rol spelen bij het 22 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

7 bevorderen van museumbezoek onder jong volwassenen? Jong & Grijpbaar : evaluatie van de ingezette jongeren marketingmethoden / A. Elffers. - Rotterdam : Bureau Letty Ranshuysen, p. : tab. - Met lit.opg. In het seizoen 2004/2005 hebben elf theaters, gezelschappen en festivals een nieuwe jongerenmarketingmethoden uitgetest in het kader van het project Jong & Grijpbaar van Bureau Promotie Podiumkunsten. Evaluatieonderzoek van de effecten van deze marketingmethoden. Jong & Grijpbaar : handboek voor culturele jongerenmarketing / F. Devos, R. Giebels. - Amsterdam : International Theatre & Film Books, p. : ill. - Bron van beschr.: omslag. - Met lit.opg. en trefwoordenreg. - In opdr. van Bureau Promotie Podiumkunsten. - ISBN Praktische tips en voorbeelden om jongeren uit Nederland en Vlaanderen tussen 15 en 25 jaar enthousiast te maken voor theater, dans, muziek, literatuur en beeldende kunst. Jongeren als ambassadeur voor kunst en cultuur / A. Geldermans In: Bulletin Cultuur & School. - Vol.7(2004)33(jun ) Hoe kun je meer jongeren interesseren voor kunst en cultuur? Dat is een vraag waar veel kunst- en cultuurinstellingen mee worstelen. Steeds vaker schakelen instellingen jongeren in bij de programmering, organisatie of marketing van hun voorstellingen. Maar onder de kunstinstellingen bestaat ook huiver voor verlies aan artistieke kwaliteit. Jongeren en cultuur in Europees perspectief : congresverslag / A. Elffers In: MMNieuws. - Vol.7(2005)9/10(14-15) Congresverslag van een masterclass onder de titel 'Change the rules - young people and culture', georganiseerd door de Audiences Europe Network op 10 en 11 november 2005 in Barcelona. De Audiences Europe Network is een netwerk van Europese culturele instellingen die zich bezig houden met cultuurmarketing. Onderwerp van discussie was het grotendeels ontbreken van jongeren (15-25) in het publiek van de meeste gevestigde culturele instellingen. Deelnemers kwamen onder andere uit: Duitsland, Frankrijk, IJsland, Groot- Brittannië, Spanje, België en Nederland. Jongerenmarketing / P. de Nijs... [et al.] In: MMNieuws. - Vol.5(2003)2(feb.1-22). - Themanummer Themanummer over jongerenmarketing. Met aandacht voor activiteiten waarmee culturele instellingen en overheden jongeren proberen te bereiken en voor veranderingen in de jeugdcultuur. Het openingsartikel volgt de ontwikkelingen in het jeugdtheater. Verder gesprekken met directeuren van CJP Nederland en CJP Vlaanderen en een overzicht van Nederlandse en Vlaamse initiatieven op het gebied van jongerenmarketing. Marktonderzoek studenten Uitburo / L. Ranshuysen. - Rotterdam : Letty Ranshuysen, p. : tab. Rapportage van een uitgebreid enquêteonderzoek gehouden onder studenten van twee Rotterdamse hogescholen waar recent Studenten Uitburo's zijn ingericht. Gevraagd is naar het bezoekgedrag aan culturele instellingen in Rotterdam, naar het ondernemen van actieve culturele activiteiten, naar de bezoekgeschiedenis van de studenten, naar bezoekmotieven en -drempels, naar uitgaven en mediagebruik. Een vloedgolf aan tips om jongeren te bereiken / A. Geldermans In: Bulletin Cultuur & School. - Vol.9(2006)41(feb.4-5) Hoe krijg je jongeren naar de podiumkunsten en hoe houd je ze vast? In het traject Jong & Grijpbaar van Bureau Promotie Podiumkunsten is hier onderzoek naar gedaan. Artikel over de bevindingen en conclusies van dit onderzoek. Buitenschools 'B-There' vergt lange adem In: Nieuwskrant. - Vol.(2005)6(dec.12) Vanaf de zomer van 2005 werken twintig lokale culturele instellingen in Den Bosch samen in het project 'B-There', 23 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

8 waarbij het UITpunt en Stichting Bosse Nova de kar trekken. Op vertoon van een gratis B-There-pas kunnen jongeren wekelijks - met korting - een geselecteerde culturele activiteit bezoeken. Een terug- en vooruitblik met drie betrokkenen. Draaiboek Hooi!koorts / C. de Jonge (samensteller), I. Baric (samensteller). - Middelburg : Scoop, p. - Samenwerkingsverband van gemeente Veere en Scoop De bedoeling van het project 'Hooi!koorts' is het stimuleren van actieve cultuurdeelname door jongeren. Educatie en de Nederlandse symfonieorkesten : een inventarisatie van educatieve activiteiten van de orkesten / Ph. Fruytier. - [S.l. : s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Muziekwetenschap, Kunstbeleid en Management Drie vragen staan centraal in deze scriptie: Welke educatieve activiteiten hebben de verschillende Nederlandse orkesten in de afgelopen jaren georganiseerd? Wat zijn de bestaande theorieën over het bereiken van jongeren in het kader van cultuureducatie? Kan een model ontwikkeld worden voor educatieve activiteiten, dat aangeeft welke concepten passen bij een bepaalde doelgroep? Effectmeting tijdelijk project kunstinitiatie : tendensen na één werkjaar ( ) / I. Leys (redacteur). - [S.l. : s.n.], p. - Met bijl. Het tijdelijk project kunstinitiatie vloeit voort uit het Vlaamse Decreet betreffende Gelijke Onderwijskansen. De bedoeling ervan is kansarme jongeren, zowel allochtonen als autochtonen, via aangepaste projecten in contact te brengen met actieve kunstbeleving en kunstbeoefening. De uiteindelijke (strategische) doelstelling is de stap naar het deeltijds kunstonderwijs meer vanzelfsprekend te maken voor de jongeren. Daarbij moet opgemerkt worden dat het deeltijds kunstonderwijs in Vlaanderen ongeveer gelijk is aan de Nederlandse kunstbeoefening aan de centra voor de kunsten. Kunstbende: meedoen is belangrijker dan winnen / L. Huijsmans In: Dossier kennis en media. - Vol. 2(2003)3(84-87) Jaarlijks doen enkele duizenden jongeren mee aan de regionale voorrondes van Kunstbende. Sinds 1991 strijden zij door middel van dans, toneel, muziek of taal om een plaats in de landelijke finale. Kunstbende is een wedstrijd, maar wil in de eerste plaats jongeren enthousiast maken voor kunst en cultuur. Het artikel geeft de geschiedenis, het concept, mogelijke verbeteringen en de filosofie van Kunstbende. 'Kunsteducatie in een veranderende stad' : congres van de straat, 9 juni 2004 / S. Trienekens (auteur van inleiding). - Rotterdam : SKVR, p. - Met bijl. Verslag van het congres 'Van de Straat', gehouden in Rotterdam op 9 juni Op dit congres stond de volgende vraag centraal: Hoe zet je kunst en cultuur in om met jongeren van de straat andere jongeren van de straat te bereiken en hoe verbind je deze straatcultuur aan de gevestigde culturele instellingen? Tijdens het congres stonden vier workshops centraal: werken met peereducators, nieuwe methodieken, faciliteren van straatcultuur, lesgeven op andere locaties. In de bijlage is de openingsspeech opgenomen van Sandra Trienekens. Respect! Urban culture, community arts en sociale cohesie : monitoring Van de Straat 2003/04 : jongerenprojecten in de deelgemeente Delfshaven door Kunst Onder Andere, wijkinitiatieven van de SKVR / S. Trienekens. - [Rotterdam]: Kunst Onder Andere], p. : tab., ill. - Onderzoek is begeleid door Erasmus Centrum voor Kunst- en Cultuurwetenschappen Rotterdam. - Met lit.opg. Eindrapportage van het monitoringonderzoek van het project 'Van de Straat'. 'Van de Straat' omvat jongerenprojecten in deelgemeente Delfshaven van Kunst Onder Andere (KOA), dit is de Sector Wijkinitiatieven van de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR). KOA probeert moeilijk bereikbare doelgroepen bij kunst en cultuur te betrekken. Hierbij gaat de aandacht vooral uit naar kinderen en jongeren in wijken met een sociaaleconomische achterstand. Naast de evaluatie van de projecten 'Van de Straat' wordt in deze publicatie de relatie tussen de wijk, community arts en sociale cohesie onderzocht. De centrale vraag van het onderzoek luidt: in hoeverre is een wijkgericht project als 'Van de Straat' in staat cultuurparticipatie van jongeren te vergroten en de sociaal-culturele samenhang in de wijk te versterken? 24 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

9 Respect! 'Urban culture', community arts en sociale cohesie : tussenevaluatie april 2004 : monitoring Kunst Onder Andere : wijkgerichte projecten: 'Van de Straat' 2003/04 / S. Trienekens. - [Rotterdam] : [S.n.], p. : tab. - Onderzoek is begeleid door Erasmus Centrum voor Kunst- en Cultuurwetenschappen. - Met lit.opg. Tussenevaluatie en monitoring van het project 'Van de Straat'. Via dit project probeert de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR) moeilijk bereikbare doelgroepen bij kunst en cultuur te betrekken. Hierbij gaat de aandacht vooral uit naar kinderen en jongeren in wijken met een sociaal-economische achterstand. Naast een evaluatie wordt in deze publicatie de relatie tussen de wijk, community arts en sociale cohesie onderzocht. De centrale vraag van het onderzoek luidt: in hoeverre is een wijkgericht project als 'Van de Straat' in staat cultuurparticipatie van jongeren te vergroten en de sociaal-culturele samenhang in de wijk te versterken? Voortgezet onderwijs Aantekeningen expertmeeting meer ckv vouchers : dinsdag 20 september 2005 / Y. Melsert, R. Giebels. - Amsterdam : Bureau Promotie Podiumkunsten, p. De vraag op de expertmeeting 'Meer CKV vouchers' luidde: Waar liggen de kansen voor de podiumkunsten om meer CKV-leerlingen naar de podia en voorstellingen te trekken? Bazar; lezen met plezier in het vmbo?! : praktijkervaringen van leerlingen en docenten / J. de Winter. - Rotterdam : CED Groep, p. : fig. - Met samenv., lit.opg. en bijl. Een vervolg op de literatuurscriptie getiteld 'Leesbevordering in het vmbo' (Jenneke de Winter, Universiteit Utrecht 2002), waarin onderzocht is of aanbieden van Bazar effect op de taalvaardigheid van leerlingen kan hebben. Het praktijkonderzoek 'Bazar; lezen met plezier in het vmbo?!' is uitgevoerd om antwoord te geven op de vraagstelling 'Ontwikkelen leerlingen die Bazarlessen volgen meer plezier in lezen, raken zij meer gemotiveerd om te gaan lezen en neemt hun leesfrequentie toe?'. Het antwoord op deze vragen is geleverd door 115 leerlingen uit vier eerste en twee tweede klassen. Door middel van vragenlijsten is onderzocht of zij, sinds ze Bazarlessen volgen een ontwikkeling hebben doorgemaakt in hun leesplezier, leesmotivatie en leesfrequentie. De onderzoeksresultaten geven een positief beeld weer. Belevingsonderzoek CKV : een on-line onderzoek naar de beleving van CKV'ers van CKV & de rol van CJP / L. Rynja, S. Overbeeke. - Amsterdam : CJP, p. : tab., graf. - Met bijl. Resultaten van een kwantitatief onderzoek onder circa 1700 CKV-leerlingen naar het bereik van en de waardering voor de CKV-bon, de CKV-docent en de CJP-pas. Parallel aan dit onderzoek is een onderzoek uitgevoerd met de titel 'Kunst & cultuur op de schop' naar de kunsten cultuurbeleving van tieners. CKV-leerlingen, het publiek van de toekomst! : wat zijn de factoren waar theaters het meest succes mee hebben met betrekking tot het aantrekken van zoveel mogelijk CKV-leerlingen? / S. van der Poll. - [S.l. : s.n.], p. : tab., fig., ill. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van Bureau Promotie Podiumkunsten. - Afstudeerscriptie Hogeschool INHolland Haarlem, Media en Entertainment Management Onderzoek naar de succesfactoren van theaters met betrekking tot het aantrekken van CKV-leerlingen. Van der Poll heeft onder andere interviews gehouden met 15 theaters. Hieruit zijn 10 gouden tips naar voren gekomen, bestemd voor theaters die willen dat er méér CKVbonnen besteed worden. Didactiek voor stimulerend fictieonderwijs in de basisvorming / L. van der Bolt In: Levende Talen. - Vol.5(2004)1(mrt ). - Met lit.opg. In de beleving van leerlingen in het voorgezet onderwijs gaapt er een kloof tussen het spontaan lezen in de vrije tijd en het lezen in de literatuurles op school. Dit artikel probeert een brug te slaan tussen het lezen voor school en het spontane en betrokken leesgedrag in de vrije tijd. Het biedt aanknopingspunten om in de literatuurles te werken aan behoud van het leesplezier bij de overgang naar het voortgezet onderwijs. 25 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

10 'Docenten moeten beter aansluiten bij interesse van kinderen' : interview met Helma van Lierop, hoogleraar jeugdliteratuur / J.J. Hermsen In: Boekman. - Vol.15(2003)56(jun.64-67) Uit het nieuwste rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat leerlingen steeds minder lezen. Las een gemiddelde veertienjarige in 1990 nog twintig minuten per dag, inmiddels is dat gedaald tot vier minuten. Hoewel leraren over het algemeen wel menen dat zij 'leespleziergericht' te werk gaan, heeft dat niet tot meer lezen geleid. Hoogleraar jeugdliteratuur Helma van Lierop geeft haar visie. Eindrapportage CKV1-volgonderzoek : invoering van CKV1 een succes / B. Ros In: Bulletin Cultuur & School. - Vol.7(2004)31(feb ) Het vak CKV1 loopt vier jaar na invoering op rolletjes, zo blijkt uit het rapport 'Momentopnames CKV1: eindrapportage CKV1-Volgproject' van Harry Ganzeboom, Folkert Haanstra, Marie-Louise Damen en Ineke Nagel (Cultuurnetwerk Nederland 2003). Docenten zijn op een nieuwe manier gaan lesgeven en leerlingen komen daadwerkelijk met cultuur in aanraking. Maar wat het effect op de lange termijn is, blijft nog onduidelijk. Emotionele betrokkenheid bij jeugdliteraire teksten / I. Guldemond. - Amsterdam : Stichting Lezen, p. : ill. - In opdr. van Stichting Lezen. - Met bijl. en lit.opg. - ISBN Een verkennend onderzoek naar het verband tussen leesplezier en identificatiemogelijkheden bij veertienjarigen in het vmbo in Nederland en tso (technisch secundair onderwijs) en bso (beroeps secundair onderwijs) in Vlaanderen. 'Ik lees nooit in mijn vrije tijd' : lezen in de vrije tijd en verplicht lezen voor school / D. Schram In: Tsjip/Letteren. - Vol.15(2005)2(7-10). - Met lit.opg. Inleiding bij het congres 'Lezen in de lengte en lezen in de breedte' dat op 2 en 3 juni 2005 in Amsterdam (Vrije Universiteit) plaatsvond. Leerlingen van de Tweede Fase moeten voor school literaire teksten lezen; zij krijgen daar opdrachten bij en maken een leesverslag. In de vrije tijd lezen ze, soms, ook boeken. Hoe is de relatie tussen beide vormen van lezen en leesgedrag? Enkele resultaten van een verkennend onderzoek. Jongeren geven hun mening over CKV / A. Geldermans In: Bulletin Cultuur & School. - Vol. 8(2005)39(okt ) Acht jongeren blikken terug op het vak CKV. De ervaringen zijn wisselend. Dit blijkt onder meer uit het onderzoek 'De kunst- & cultuurbeleving van CKV-jongeren' (2005), dat Laurien Vogelaar deed in opdracht van CJP. Kunst & cultuur op de schop : een kwalitatief onderzoek naar de kunst- en cultuurbeleving van tieners / L. Vogelaar, L. Rynja. - Amsterdam : CJP, p. : tab. - Met lit.opg. Kwalitatief onderzoek naar de attitude van jongeren ten aanzien van de begrippen kunst en cultuur. Het onderzoek is uitgezet onder circa 1700 CKV'ers. Parallel aan dit onderzoek is een kwantitatief onderzoek uitgevoerd met de titel 'Belevingsonderzoek CKV ' over het bereik van en de waardering voor de CKV-bon, de CKV-docent en de CJP-pas. Kunst, cultuur... en jongeren? : CKV-1 en de ontwikkeling van cultuurparticipatie bij jongeren / I. Bouwhuis. - Zwolle : [s.n.], p. : tab., fig. - Scriptie in opdr. van de afdeling Docent Muziek, Conservatorium Zwolle. - Met lit.opg. en bijl. De centrale vraag in deze scriptie luidt: levert het vak CKV1 een bijdrage aan een ontwikkeling van een volwaardige cultuurparticipatie van (jonge) mensen aan de samenleving? En zo ja, op welke manier? Deze vraag is voornamelijk beantwoord vanuit het oogpunt van de leerlingen. Door leerlingen van verschillende scholen een enquête in te laten vullen, is gekeken hoe zij CKV1 ervaren en wat zij van het vak verwachten. Het eerste hoofdstuk gaat in op de geschiedenis van de kunstzinnige vorming vanaf WOII. Daarna volgen twee hoofdstukken over het landelijk cultuurbeleid en over de geschiedenis van het jeugdbeleid. In hoofdstuk vier worden verschillende CKV-methodes besproken. Daarna volgt een hoofdstuk waarin de uitkomsten staan van het enquête-onderzoek onder leerlingen en in beperkte mate onder docenten. 26 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

11 De lessen van 'Neverland' : CKV'ers betrokken bij opzet tentoonstelling / A. Vangronsveld In: Museumvisie. - Vol.28(2004)2(jul/aug.39-41) Het Museum voor Moderne Kunst te Arnhem betrok jongeren bij het bedenken en realiseren van een tentoonstelling. Tijdens brainstormsessies werd vastgesteld dat de CKV'ers graag interactieve kunst zien, die hun een 'andere wereld' toont. Zo ontstond het idee voor de tentoonstelling 'Neverland' en werden kunstenaars benaderd die zich bezighouden met nieuwe media. De tentoonstelling werd gevormd door diverse interactieve installaties en er kwam een catalogus bij. Met uitleg van de kunstenaars en gastvrouwen/of -heren werd de bezoeker iets over de kunstwerken verteld. Deze gastvrouwen/ of -heren waren de jongeren zelf of suppoosten. Er werd onderzoek gedaan naar de bevindingen van de bezoekers. Het publiek was over het algemeen redelijk enthousiast. De CKV-jongeren zelf waren niet extreem positief. Meeting point [videoband] : gewoon doen! / T. Bruinen (projectleider), K. Keus (projectleider), A. van Koolwijk (projectleider). - Amsterdam : ROC Amsterdam, min. - Titel op omslag: ROC van Amsterdam Meeting Point 1 april 2003 Meeting Point is een activiteitenprogramma bedoeld voor leerlingen en docenten. Leerlingen en docenten kunnen mee doen aan tal van activiteiten onder andere dans, muziek, theater en sport. Deze videoband is een registratie van een slotdag. Te zien zijn onder andere workshops, presentaties, optredens en debatten. Meeting point wordt mogelijk gemaakt met financiële steun van 'Cultuur en School voor BVE' van het ministerie van OCW en ROC Amsterdam. Momentopnames CKV1 : eindrapportage CKV1- Volgproject / H.B.G. Ganzeboom... [et al.], M. van Hoorn (eindredacteur). - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : tab., graf. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN In het schooljaar is in de vierde klas van havo/vwo het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming 1 (CKV1) ingevoerd. In hetzelfde jaar startte het CKV1- Volgproject, een drie jaar durend onderzoek naar de ervaringen met CKV1 in de eerste jaren na de invoering. In deze eindrapportage van het CKV1-Volgtraject wordt onder andere aandacht besteed aan: de praktische invulling en uitwerking van het vak CKV1; de ervaringen (positief én negatief) van de betrokken leerkrachten, leerlingen, culturele instellingen en steunfunctieinstellingen; het korte en middellange termijneffect van het vak op de culturele participatie van leerlingen en hun houding ten opzichte van kunst en cultuur; en de besteding van CKV-bonnen. Oog in oog met De Nachtwacht : G.R.A.S.-project lokt vmbo-scholieren het museum in / K. Kreukels In: Contrast. - Vol.11(2004)23(10dec.26-28) In 2000 startte het G.R.A.S.-project. Dit G.R.A.S.- project is het educatieve samenwerkingsproject van het Van Gogh Museum, Rijksmuseum, Amsterdams Historisch Museum en het Stedelijk Museum. Met dit project willen de vier grote Amsterdamse musea vmboleerlingen actief kennis laten maken met hun cultuurschatten. Inmiddels hebben bijna tweehonderd klassen uit heel Nederland deelgenomen aan deze pilot. Het lijkt erop dat G.R.A.S. erin is geslaagd de museumdrempel voor vmbo'ers te verlagen. Een praktijkverslag. Schoolgaande jongeren en hun bezoek aan cultuurpodia : een onderzoek naar de effecten van podiumkenmerken op het lokale podiumbezoek van scholieren / N. Suwargana, I. Nagel (begeleider), F. Haanstra (begeleider). - [S.l. : s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Sociologie De doelstelling van dit onderzoek is het vergelijken van cultuurpodia (voor theater, dans en muziek) en het verklaren van verschillen in scholierenbezoek aan de hand van kenmerken van podia en scholieren. Met scholieren worden jongeren in het voortgezet onderwijs bedoeld. Wat drijft scholieren tot cultureel gedrag? : de relatie tussen persoonlijkheid en cultuurparticipatie / C. Stalpers In: Tsjip/Letteren. - Vol.15(2005)2(25-29). - Met lit.opg. Bijdrage aan het congres 'Lezen in de lengte en lezen in de breedte', dat op 2 en 3 juni 2005 in Amsterdam (Vrije Universiteit) plaatsvond. In welke mate zijn scholieren geïnteresseerd in cultuur en welke variabelen kunnen verschillen in cultuurdeelname voorspellen? In dit artikel 27 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

12 wordt de verklaring voor verschillen in cultuurdeelname in de persoonlijkheidsleer gezocht, meer specifiek in de theorievorming over behoefte aan fantasie (fantasy proneness) en die aan reflectie (need for cognition). Alvorens deze variabelen beschreven worden, wordt eerst de praktische relevantie ervan uiteengezet. from an independent evaluation. The On Common Ground project aims to discover why young people do not visit museums and to develop means of making museums more attractive and relevant to young people. It also aims to develop community partnership opportunities for NMGW. Europa Being young in Scotland 2005 : young people's participation in youth work, arts, culture and sport / MORI. - Edinburgh : Scottish Executive Education Department, p. : graf., tab. - ISBN The report analyses the top leisure, sport and arts activities among school children and young people. It states that when asked what 11 tot 16 year olds are most likely to do in their spare time, the top three activities reported were watching tv/videos/dvds (87% of respondents), listening to music (87%) and going to friends' houses. It notes that this age group is least likely to go to an art gallery (only 4 % of respondents) or museum (7%). In terms of the 17 to 25 age group, most listen to music (88%) or use the internet (73%). In terms of participation in arts activities, the highest participation levels occur among the 11 to 12 age group (36%) and descend rapidly thereafter. 26% of 13 year olds, 19% of 15 to 16 year olds, 13% of 19 to 20 year olds and 7% of 25 year olds said they participated in arts activities. The report also notes that very few young people are regular users of cultural facilities. Creative community initiatives for young people / S. Greenhalgh In: JEM, Journal of education in museums. - Vol.(2003)24(24-29). - Met lit.opg. The pilot phase of the On Common Ground (OCG) project, facilitated through the education department of the National Museum & Galleries of Wales (NMGW) has been completed. The 15th month project was dedicated to working with young people, mostly from disadvantaged backgrounds, within a community setting. This paper looks at the background of this project. It offers a brief outline of all the project work undertaken and the research information gathered. It also includes extracts Cultuurparticipatie gewikt en gewogen : basisgegevens van de survey 'Cultuurparticipatie in Vlaanderen ' / J. Lievens, H. Waege, H. De Meulemeester. - Antwerpen : De Boeck, p. : tab. - Met lit.opg. - ISBN Uitgebreid onderzoek naar cultuurparticipatie in Vlaanderen. In een representatieve steekproef van 2849 Vlaamse gezinnen werden alle leden tussen 14 en 85 jaar gevraagd naar hun deelname aan het culturele leven en hun houding ten aanzien van cultuur. Cultuurparticipatie in breedbeeld: eerste analyses van survey 'Cultuurparticipatie in Vlaanderen ' / J. Lievens... [et al.], H. Waege (redacteur). - Antwerpen : De Boeck, p. : tab., graf., fig. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van de Administratie Cultuur van de Vlaamse Gemeenschap. - ISBN Uitgebreid onderzoek naar cultuurparticipatie in Vlaanderen. In een representatieve steekproef van 2849 Vlaamse gezinnen werden alle leden tussen 14 en 85 jaar gevraagd naar hun deelname aan het culturele leven en hun houding ten aanzien van cultuur. Experten in eigener Sache : Kulturelle Bildung als Partizipation In: Infodienst Kulturpädagogische Nachrichten. - Vol.(2004)73(Okt ) Vielerorts nehmen Kinder und Jugendliche das Heft selbst in die Hand und organisieren Kulturfestivals, realisieren Ausstellungen usw. Mit seinen 284 Bewerbungsprojekten ist der Jugendkulturpreis NRW 2004 eine Fundgrube für gelungene Partizipation. Beispiele aus dem ganzen Bundesgebiet unterstreichen: In Projekten der kulturellen Bildung sind Kinder und jugendliche Experten in eigener Sache. Inhalt: Positionen; Konzepte; Projekte: Erfahrungen aus der Praxis; Jugendkulturpreis NRW 2004: 284 Bewerbungsprojekten. 28 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

13 Expressing themselves : national youth consulting on the arts by Young Scot on behalf of the Scottish Arts Council : July - November 2004 / Young Scot. - Edinburgh : Scottish Arts Council/Young Scot, p. : graf., tab. - Met bijl. In this report 1200 young people across Scotland express their views on the arts. The results of the consultation clearly show that 'the arts' is an issue that young people feel strongly about. Je bent jong en je wilt niets??? : over jongeren & participatie in Nederland en Europa / E. Geursen, J. Plemp, L. Rynja. - Amsterdam : CJP, p. - Geschreven in het kader van Youth Builds Europe Kort verslag van een vergelijkend kwalitatief onderzoek in 13 Europese landen naar de mate waarin en de manier waarop jongeren willen participeren in maatschappelijke activiteiten. In totaal hebben 400 Europese jongeren in de leeftijd van 16 tot 24 jaar aan het onderzoek meegewerkt. Jongeren & musea / CANON, Cultuurcel Departement Onderwijs In: Tento. - Vol.(2005)4(okt/nov/dec.1-15) In dit themanummer wordt ingegaan op jongeren en musea in Vlaanderen. Er worden tips en voorbeelden gegeven om jongeren voor een museumbezoek te enthousiasmeren. De kliksons voorbijgeklikt : reflecties van op de zijlijn / L. De Rycke... [et al.]. - Antwerpen [etc.] : Garant, p. + cd-rom : ill., graf., tab. - Met lit.opg. - ISBN Begin 2004 werd in Vlaanderen het 'Kliksonsonderzoek' uitgevoerd waarbij ruim kinderen tussen 10 en 16 jaar on line werden gevraagd naar hun behoeften aan vrijetijdsbesteding in hun eigen buurt. In de publicatie staan de resultaten van dit onderzoek centraal. Daarnaast gaan verschillende experts in op thema's als kinderen met een beperking, kansarme jongeren, de eigenheid van een vrijetijdsaanbod voor meisjes en de grootstedelijke uitdaging. De bijbehorende cd-rom bevat de Kliksonsvragenlijst, individuele standpunten van de koepel- en middenveldorganisaties, platformteksten en discussies en reacties van de bevoegde ministers. Maatschappelijke participatie van jongeren : bewegen in de sociale, vrijetijds- en culturele ruimte : samenvatting en beleidsaanbevelingen / W. Smits, F. Stevens (medewerker). - Gent : Re-CreatiefVlaanderen, p. : tab. - Met lit.opg. - Samenv. van het eindverslag van het Programma Beleidsgericht Onderzoek 'Maatschappelijke participatie van jongeren' in opdr. van de Administratie Cultuur, afdeling Jeugd en Sport van de Vlaamse Gemeenschap Onderzoek naar maatschappelijke participatie van jongeren tussen de veertien en achttien jaar in Vlaanderen. Dit onderzoek had drie doelstellingen. Ten eerste werd er gekeken naar participatie op school, in het gezin, in formele en informele sociale netwerken en in het culturele veld. Daarbij werd onderzoek gedaan naar samenhang of structuren binnen de contacten die jongeren hebben, onderscheiden naar vrijetijdsruimte, de sociale ruimte en de culturele ruimte. Ten tweede is een beeld geschetst van welke jongeren een bepaalde positie innemen in die drie ruimtes. Ten slotte is onderzocht op welke manier de positionering in de verschillende ruimtes onderling samenhangen, bijvoorbeeld: zitten jongeren die zich in de vrije tijd met cultuur bezighouden zich beter in hun vel dan jongeren die hun vrije tijd invullen met informele contacten en commerciële activiteiten. Over (cultuur)participatie / M. Leye (redacteur), B. Caron... [et al.]. - Brussel : Kunst en Democratie, p. : fig., tab. - Met lit.opg. De verschillende stellingen ten aanzien van cultuurparticipatie en de consequenties ervan worden toegelicht. Daarnaast is het de bedoeling om op basis van de aangehaalde argumenten het participatiedebat te stimuleren en te blijven voeren. Hierbij staat de participatie van maatschappelijk kwetsbare groepen centraal. Bedoeld voor betrokkenen uit de culturele en sociale sector, zowel makers, bemiddelaars als lokale en bovenlokale beleidsinstanties. The participation of young people in the arts in Ireland : a proposed policy and action plan for the period of the Third Plan / M. Coughlan. - Dublin : The Arts Council, p. The aim of this report is to examine the practice in Ireland of all artforms in which young people in the 12 to 25 year age range take part as active participants or 29 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

14 as consumer/audience members and to examine, review and identify the needs of that sector. Recommendations are given. Practical partnerships : involving young people in heritage / Heritage Lottery Fund. - London : HLF, p. : ill. - Met bijl. This publication is designed to share ideas about involving young people aged in heritage projects. The book promotes discussion of the relevance of heritage to young people and the barriers to their involvement, reports on some HLF (Heritage Lottery Fund) projects, outlines the key elements of good practice in working with young people and the importance of partnerships. Smakers : jongeren en cultuur 2004 / S. Burm (coördinator). - Brussel : CJP/Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, p. : ill., tab. Bevat verhalen, getuigenissen en feiten over jongeren en cultuur anno 2004 in Vlaanderen. Het boek is een momentopname, gemaakt aan de hand van diverse foto's, schrijfstijlen, thema's en bijdragen van jong en oud. Het boek kent drie hoofdthema's: de idealen van jongeren, de top vijf waarin jongeren onder andere hun favoriete boek en film aangeven en ten slotte de resultaten van een aantal recente wetenschappelijke onderzoeken naar jongeren en cultuur. Time use of adolescents : Belgium and the Netherlands / F. Stevens, J. Vandeweyer, A. Van den Broek. - Gent : Re-CreatiefVlaanderen, p. : tab. - Met lit.opg. This paper compares the time use of adolescents in Belgium and the Netherlands. Comparisons are made between boys and girls and weekdays and weekends. Belgian adolescents spend more time watching television and spend more time on cultural activities whereas Dutch adolescents spend more time at personal needs (sleep and personal care), social leisure, hobbies and use the computer more frequently. This paper shows that time use is institutionally embedded. Policy making concerning education and labour market affect the amount of free time of adolescents. Indirectly policy making but also cultural institutional settings (such as gender) have consequences for cultural participation. Tijd voor vrije tijd? : Vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen: sport, cultuur, media, sociale participatie en recreatie / Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Administratie Planning & Statistiek. - Brussel : Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, p. : tab., fig. - Met lit.opg. In kaart wordt gebracht de vrijetijdsbesteding van de Vlaming uitgesplitst in sport, cultuur, media- consumptie en participatie, sociale participatie en participatie in andere recreatieve vrijetijdsactiviteiten. Young people's music in and out of school / A. Lamont... [et al.] In: British journal of music education. - Vol. 20(2004) 3(Nov ) This article examines the perceived and documented problems of school music, particularly at secondary level (aged 8-14 years), in England. Four issues are explored: teachers' approaches to music in school; pupils' levels of engagement in musical activities in and out of school; pupils' attitudes to music in and out of school; pupils' aspirations in music. In contrast to earlier research both teachers and pupils demonstrated very positive attitudes towards music. Music listening formed an important part of pupils' lives, but music making was more prominent than suggested by previous research. Commitment to musical activity seemed more robust out of school than in school. 30 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

15 Websites Beleid In het kader van het Actieplan Cultuurbereik worden vele projecten en activiteiten ontwikkeld, onder andere voor jongeren. Op deze website is veel informatie te vinden over de kaderregeling en activiteiten. Onderzoek Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft tot taak het verzamelen, bewerken en publiceren van statistieken ten behoeve van praktijk, beleid en wetenschap. Het CBS is verantwoordelijk voor de nationale (officiële) statistieken. Via de Statline databank ( zijn vele gegevens on line opvraagbaar. Qrius verzamelt marktinformatie over kinderen, jongeren en jonge volwassenen voor bedrijven en instellingen. Dit onderzoeksbureau is verantwoordelijk voor onder andere 'Het Jongeren-onderzoek', een fusie van het Nationaal Onderzoek Jongerenbladen (NOJ) en het onderzoek 'Jeugd' uitgevoerd door het onderzoekbureau Inter/View. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is een belangrijk adviesorgaan van de Nederlandse regering. Het Planbureau onderzoekt ontwikkelingen in de samenleving. Sinds 1975 wordt de tijdbesteding van de Nederlandse bevolking in kaart gebracht. Culturele activiteiten Bekijk t organiseert projecten en voorstellingen voor CKV-leerlingen, zoals onder andere een CKVtournee met theater, film, interactieve animaties en computergames. Ook verzorgt Bekijk 't workshops rondom voorstellingen en brengt deze organisatie jongeren in contact met de makers van kunst. In het gratis blad Sp!ts verzorgt Bekijk 't een wekelijkse rubriek, met de mening van de jongerenredactie over onder andere over de nieuwste theatervoorstellingen, concerten, films, boeken, cd's. De website van het Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) geeft actuele en inspirerende cultuurtips die voor en door jongeren gemaakt zijn. Deze website is een zeer uitgebreide verzamelplaats voor activiteiten en aanbod op het gebied van kunst en cultuur in Nederland. Er zijn speciale onderdelen voor onderwijs, voor docenten en voor CKV. 31 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

16 De Kunstbende is een jaarlijkse wedstrijd voor jongeren van 13 tot en met 18 jaar die hun creatieve talent willen tonen. In 15 regio s verspreid over heel Nederland worden voorrondes gehouden, en de winnaars van deze voorrondes gaan naar de nationale finale. Stichting de Kunstbende richt zich op álle jongeren met een potentiële interesse in kunst en cultuur. De stichting biedt workshops, coaching en talentontwikkelingstrajecten aan en verwijst door naar andere initiatieven. Uitgebreide linklijst speciaal voor CKV, CKV1, CKV2,3, cultuureducatie en kunsteducatie. Website met informatie en een agenda van alle podia en discotheken van Nederland. 32 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

17 Studiecentrum Cultuurnetwerk Nederland Voor iedereen die vanuit zijn studie of beroep te maken heeft met kunst- en cultuureducatie is het studiecentrum van Cultuurnetwerk Nederland van belang. In het centrum van Utrecht, vindt u een uitgebreide en unieke collectie publicaties over kunst- en cultuureducatie. Collectie Naast talloze monografieën bevat de collectie circa 175 binnenlandse en buitenlandse (vak)tijdschriften, vele lesmethoden, les- en projectmaterialen voor zowel basis- als voortgezet onderwijs, handboeken, naslagwerken en onderzoeksrapporten. Een aparte collectie is de instellingendocumentatie van centra voor de kunsten en van landelijke onderwijs- en culturele instellingen. Deze omvat naast jaarverslagen en beleidsplannen ook nota's van landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden. Materialen uit de instellingendocumentatie zijn ter plekke te raadplegen, maar zijn niet te leen. Openingstijden Het studiecentrum is voor publiek geopend op maandag van tot uur en van dinsdag tot en met vrijdag van 9.30 tot uur. Raadpleeg de website van Cultuurnetwerk Nederland, of bel, voor afwijkende openingstijden in verband met feestdagen en vakantieperioden. Catalogus on line: > ga naar producten > bibliotheek De catalogus van het studiecentrum is op internet te raadplegen. Publicaties zijn op verschillende wijzen te vinden in de catalogus. Ook geeft de catalogus on line informatie of een publicatie aanwezig is of uitgeleend. Lenen De meeste materialen zijn te leen en kunnen per post aan u toegestuurd worden. Indien u wilt lenen moet u ingeschreven zijn bij het studiecentrum. Voor het inschrijven is een identiteitsbewijs (paspoort, rijbewijs, Europees identiteitsbewijs) alsmede een recent afschrift van uw giro- of bankrekening (vanwege de adresgegevens) noodzakelijk. Aanmelding als lid is ook schriftelijk mogelijk. Stuur met uw aanmelding een kopie van uw identiteitsbewijs en van een recent giro- of bankafschrift mee. Leden Personen en instellingen kunnen lid worden van het studiecentrum. Leden betalen geen leengeld voor materialen en krijgen 50 procent korting op literatuurselecties. Bovendien ontvangen leden gratis Zicht op.... Een lidmaatschap kost voor particulieren 20,50 per jaar en voor instellingen en scholen 34,50 per jaar. Een lidmaatschap kan op elk moment ingaan en wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd. Opzeggingen (alleen schriftelijk) dienen voor 1 december van het nieuwe kalenderjaar in het bezit te zijn van Cultuurnetwerk Nederland. 33 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

18 34 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

19 Colofon Zicht op... jongeren en cultuurdeelname is een uitgave in de serie Zicht op... van Cultuurnetwerk Nederland. Hoofdredactie: Marie-José Kommers Inleidend artikel: Marie-José Kommers en Josefiene Poll Selectie literatuur en websites: Dienst Informatie & Documentatie Productie Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht Drukwerk &producties bv Cultuurnetwerk Nederland Ganzenmarkt 6 Postbus AB Utrecht Telefoon Fax info@cultuurnetwerk.nl Internet Zicht op... is gratis voor leden van het studiecentrum van Cultuurnetwerk Nederland. Deze uitgave is in pdf-formaat kosteloos beschikbaar op Geïnteresseerden kunnen ook tegen betaling van de verzend- en administratiekosten een exemplaar bij Cultuurnetwerk opvragen, zolang de voorraad strekt. Eerdere nummers van Zicht op... op (een selectie): Het nieuwe leren en cultuureducatie Gemeentelijk en provinciaal cultuureducatiebeleid Literatuureducatie en leesbevordering Media-educatie en mediawijsheid Amateurkunst Cultuureducatie in de nieuwe onderbouw Sociale cohesie en cultuureducatie Centra voor de kunsten Cultuureducatie en basisonderwijs: beleid en praktijk Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht, ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME

20 36 ZICHT OP... JONGEREN EN CULTUURDEELNAME