Inhoudstafel. Een parallelle groei a. In absolute waarden...16 b. In percentages...17

Transcriptie

1

2 Inhoudstafel VOORWOORD INLEIDING...1 I. DE ONDERNEMINGEN ALS KLANTEN : SCHETS VAN EEN TYPOLOGIE Sectorale analyse...3 Aantal ondernemingen volgens sector en omvang...3 De dienstensector...4 De nijverheidssector Omvanganalyse...4 Aantal ondernemingen volgens sector en omvang Analyse van de ontvangen werkaanbiedingen in het kader van deze steekproef...5 Gemiddeld aantal ontvangen aanbiedingen per onderneming volgens omvang en nijverheidstak (in absolute waarden)...6 II. ALGEMENE EVOLUTIE Evolutie van 1985 tot 1995 van de gewone aanbiedingen voor Brussel en België (jaargemiddelde) Evolutie van de gewone werkaanbiedingen sinds 1985 voor het Brussels Gewest...8 III. EVOLUTIE VAN DE ONTVANGEN WERKAANBIEDINGEN Ontvangen, voldane en geannuleerde aanbiedingen volgens beroepsgroep...9 a. In absolute waarden...9 b. In percentages De ontvangen aanbiedingen per beroepsgroep...11 Arbeiders...11 Vrije beroepen - technici - bedienden - verkopers De werkaanbiedingen volgens studieniveau...13 Een parallelle groei...13 IV. DE EVOLUTIE VAN DE VOLDANE WERKAANBIEDINGEN...15 Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen volgens gedane studies16 a. In absolute waarden...16 b. In percentages...17 V. EVOLUTIE VAN DE VERHOUDING INGEVULDE WERKAANBIEDINGEN/ ONTVANGEN WERKAANBIEDINGEN...18 Algemeen overzicht...18 Evolutie van de verhouding ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen per beroep...20 Arbeiders...20 De vrije beroepen, technici en soortgelijken (VTS)...21 Directeurs en kaderleden...22 De bedienden...22 De verkopers...23 VI. VAN DE VOLDANE AANBIEDING NAAR DE MOEILIJK IN TE VULLEN AANBIEDING : DE BEGRIPPEN "HANGENDE AAN-BIEDINGEN", "INVULLINGS- EN SCHRAPPINGSTERMIJN"...24 HET BEGRIP ONVOLDANE AANBIEDING STRICTO SENSU...24 VAN ONVOLDANE AANBIEDING TOT MOEILIJK IN TE VULLEN AANBIEDING...24

3 Voldane werkaanbiedingen volgens beroepsgroep en openingsduur...26 a. In absolute waarden...26 b. In percentages...27 c. Commentaar...27 Arbeidersberoepen...27 De vrije beroepen, technici en soortgelijken (VTS)...29 Bedienden...29 Verkopers...30 Directeurs en kaderleden...30 HOOFDKENMERKEN VAN DE BIJ DE BGDA HANGENDE AANBIEDINGEN...30 Hangende werkaanbiedingen volgens beroepsgroep en openingsduur...33 a. In absolute cijfers...33 b. In percentages...34 Algemene structuur van de hangende werkaanbiedingen volgens beroepsgroep...35 De hangende werkaanbiedingen volgens de conventionele openingstermijnen...37 De arbeiders...37 Vrije beroepen - technici - soortgelijken (VTS)...38 De kaderleden...38 De bedienden...39 De verkopers...39 Evolutie van de verhouding geannuleerde aanbiedingen/totaal aantal in het passief gestelde aanbiedingen...40 a. Volgens beroepsgroep...40 b. Volgens gedane studies...41 c. Commentaar...42 Volgens beroepsgroep...42 Volgens gedane studies...43 Gedetailleerde analyse van de ratio geannuleerde aanbiedingen/totaal aantal aanbiedingen die in het passief worden gesteld volgens beroepsgroep...43 De arbeiders...43 De vrije beroepen - technici en soortgelijken - en kaderleden...44 Bedienden...45 Verkopers...45 VII. FOTOGRAFIE VAN DE GEGEVENSBANK VOOR WERKAANBIEDINGEN...46 A. DE ONTVANGEN AANBIEDINGEN PER NIJVERHEIDSTAK Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende aanbiedingen gedurende het eerste trimester van Verdeling volgens nijverheidstak en categorie - N.E.C a. In absolute waarden...47 b. Verhoudingen Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende aanbiedingen gedurende het eerste trimester van Verdeling volgens nijverheidstak "diensten" en categorie - N.E.C. 49 a. In absolute waarden...49 b. Verhoudingen...49 B. DE ANALYSE VAN DE FOTOGRAFIE Voldane werkaanbiedingen gedurende het eerste trimester van N.E.C a. Onderverdeling volgens uurregeling en volgens beroepsgroep...50 Uurregeling...51 b. Onderverdeling volgens type aanbieding en volgens beroepsgroep...51 Aard van de overeenkomst...51 c. Onderverdeling volgens kwalificatie en volgens beroepsgroep...52 Arbeiders...52 Bedienden...53 Aanbiedingen vrije beroepen...53 Aanbiedingen bedienden...53 Aanbiedingen verkopers...53 d. Onderverdeling volgens maximale leeftijdsklasse en volgens beroepsgroep...54

4 VIII. 2. Geannuleerde werkaanbiedingen tijdens het eerste trimester normaal economisch circuit...55 a. Onderverdeling volgens uurregeling en volgens beroepsgroep...55 b. Onderverdeling volgens type aanbieding en volgens beroepsgroep...55 c. Onderverdeling volgens kwalificatie en volgens beroepsgroep...56 Arbeiders...56 Bedienden...56 d. Onderverdeling volgens maximumleeftijdsklasse en volgens beroepsgroep Passief geworden werkaanbiedingen, voldoenings- en annuleringsgraad tijdens het eerste trimester normaal economisch circuit...57 a. Onderverdeling volgens uurregeling en volgens beroepsgroep...57 Schijnbare gelijkheid van de voldoeningsgraad van de voltijdse aanbiedingen en van de deeltijdse aanbiedingen...57 b. Onderverdeling volgens type aanbieding en volgens beroepsgroep...58 Overheersing van de voldoeningsgraad van aanbiedingen van bepaalde duur...58 Aanbiedingen van onbepaalde duur...58 Aanbiedingen voor de andere landen van de Europese Unie...58 c. Onderverdeling volgens kwalificatie en volgens beroepsgroep...59 Arbeiders...59 Bedienden...59 Aanbiedingen voor arbeiders...59 Aanbiedingen voor bedienden...59 d. Onderverdeling volgens maximumleeftijdsklasse en volgens beroepsgroep...60 BELANGRIJKSTE RESULTATEN VAN DE KWALITATIEVE ENQUÊTE BIJ DE BEMIDDELINGSCELLEN VAN DE BGDA...61 BESLUIT De ondernemingen en de karakteristieken van de werkaanbiedingen De werkaanbiedingen in evolutie Analyse van de invulling Analyse van de niet-invulling Algemeen beeld...75

5 Lijst der grafieken Grafiek 1 : Evolutie van de gewone werkaanbiedingen te Brussel in absolute waarden...8 Grafiek 2 : Evolutie van de ontvangen werkaanbiedingen volgens gedane studies...14 Grafiek 3 : Evolutie van het aantal lopende aanbiedingen volgens openingsduur van 1991 tot

6 Lijst der afkortingen ANPE : Agence Nationale pour l'emploi (Frankrijk) BGDA : Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling BHG : Brussels Hoofdstedelijk Gewest DAC : Derde Arbeidscircuit GECO : Gesubsidieerde Contractuelen IBF : Interdepartementaal Budgettair Fonds KMO : Kleine en Middelgrote Ondernemingen NEC : Normaal Economisch Circuit OECD : Organisation of Economic Cooperation and Development PWA : Plaatselijk Werkagentschap VTS : Beroepsgroep vrije beroepen, technici en soortgelijken VWAOWA : Ratio voldane werkaanbiedingen op ontvangen werkaanbiedingen WA : Werkaanbiedingen

7 Voorwoord Een van de belangrijkste opdrachten van de BGDA is de plaatsing van werkzoekenden. Dit veronderstelt dat vraag naar en aanbod van werk op elkaar worden afgestemd. Ik heb de BGDA belast met het opzetten van een Waarnemingspost van de tewerkstelling en de kwalificaties. De opdracht van deze Waarnemingspost bestaat erin de omvang van de industriële, technologische en organisatorische wijzigingen te analyseren. Er wordt ook aandacht geschonken aan de veelvuldige gevolgen op de vraag naar en het aanbod van werk op de arbeidsmarkt. Een prioriteit voor deze Waarnemingspost is ontegensprekelijk het onderzoek van de werkaanbiedingen, aangezien dit thema immers van nut is voor de Brusselse economische wereld en voor de bedrijven in het bijzonder. De nieuwe produktie- en arbeidorganisatorische systemen hebben de bedrijven ertoe verplicht hun activiteiten toe te spitsen op taken die een steeds betere beheersing vergen van de moderne informatie- en communicatietechnologie. Deze snelle technische evolutie vereist een groot aanpassingsvermogen en bijgevolg een herafstemming, een heroriëntering van de arbeidsmarkt. Dit rapport bestaat dus uit een diepgaand onderzoek naar de evolutie van de aanbiedingen in de openbare tewerkstellingsdiensten en uit een bijzondere analyse van de oorzaken van de ontevredenheid. In die zin moet de studie van de BGDA beschouwd worden als een instrument ter beschikking van het geheel van de economische actoren van het Brussels Gewest. Dit onderzoek moet alle Brusselse economische actoren ertoe aansporen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt in het Gewest beter op elkaar af te stemmen. Charles Picqué

8 INLEIDING Van het aanzienlijke aantal studies en analyses die de veranderingen van de arbeidsmarkt trachten te belichten, zijn er zelden publikaties die het werkaanbod als dusdanig afbakenen. Door de groei van een massale werkloosheid, wordt de aandacht en de bezorgdheid toegespitst op de kennis van de typische kenmerken van de bevolkingsgroepen die getroffen worden door het gebrek aan werkgelegenheid, en dit soms ten nadele van de analyse van de vraag naar werk die herleid wordt tot de thematiek van het gebrek en/of de hogere eisen op het vlak van de kwalificaties. Het ontbreekt niet aan economische, sociale en politieke oorzaken om deze optie te rechtvaardigen en te wettigen. Dit neemt niet weg dat de toenemende vraag naar aanknopingspunten aan dit aspect van de problematiek weerklank heeft gegeven. Wie creëert werkgelegenheid, onder welke vorm, op welk kwalificatieniveau en voor welk type van werknemers? Waar bevinden zich nog niet aangeboorde tewerkstellingsmogelijkheden? Zonder te beweren een antwoord te kunnen geven op het geheel van deze vragen, heeft de BGDA enkele bakens willen plaatsen op grond van de gegevens waarover hij beschikt en vanuit zijn ervaring als arbeidsbemiddelaar. De Dienst beheert jaarlijks meer dan werkaanbiedingen. Sinds 1989 werd nooit een poging ondernomen om gebruik te maken van deze voorraad aan informatie. Een vaak geuite bedenking omtrent de administratieve statistieken van vacatures, is hun gebrek aan representativiteit als gevolg van het lage dekkingspercentage. Volgens de OESO zou België, samen met Spanje, in heel de zone over één van de zwakste cijfers van transit via de openbare dienst beschikken. De dekkingsgraad schommelt tussen 20 en 25 %. Het is hier niet de bedoeling om in discussie te gaan over de verschillende ramingsmethodes die vaak betwistbaar zijn. We merken gewoon op dat het gering aantal verschil tussen de landen waar de openbare bekendmaking verplicht is en diegene waar dit niet zo is, aantoont dat het grootste probleem schuilt in de evaluatie van het totale aantal werkaanbiedingen die een economie oplevert. Bovendien is de (niet-)representativiteit van het aandeel aanbiedingen behandeld door de openbare dienst ver van homogeen; zij is ongetwijfeld afhankelijk van de nijverheidstakken en van de soorten van gezochte profielen. Het onderhavige verslag spitst zich toe op de volgende doelstellingen : - Het identificeren van de ondernemingen die vacatures aan de BGDA meedelen. - Het in de analyse van de ontvangen en ingevulde aanbiedingen opsporen van de tendensen op korte en middellange termijn van de evolutie van de behoeften aan arbeidskrachten. - Het identificeren van de niet-ingevulde werkaanbiedingen, met name de behoeften aan kwalificaties waaraan niet wordt tegemoetgekomen, of tenminste het onderzoeken van het oorzakelijke verband dat deze dimensies bindt. 1

9 We merken nu reeds op dat het begrip "niet-ingevulde aanbieding" als zodanig niet bestaat. Het komt voort uit een constructie die verschillende parameters omvat waaronder de termijn die nodig is om een aanbieding in te vullen op grond van de arbeidsplaats in kwestie. De nietingevulde aanbieding zal geïdentificeerd worden door de convergentie van complementaire ratio's. In deze context is gebleken dat het klassieke begrip "openstaande werkaanbieding op het einde van de maand" te statisch en te beperkend is om de effectieve graad van niet-invulling te meten. Het materiaal waarop wij ons hebben gebaseerd, is de statistiek van de werkaanbiedingen van het normale economische circuit 1 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (in technische termen Stat 93 genoemd). Men moet weten dat, omwille van de redenen die hierboven werden aangehaald, dit statistisch instrument geen even diepgaande ontwikkelingen heeft gekend als diegene die gediend hebben om de werkzoekenden op te volgen. De groeiende statistische autonomie van de gewestelijke organismen, die vandaag quasi volledig is, heeft geleid tot de uitbreiding van het kwantificeringsveld door het creëren van nieuwe reeksen die zeker nog aanleiding zullen geven tot andere die meer gericht zijn op de socio-economische kenmerken van het BHG Gezien de beperktheid van de momenteel bruikbare gegevens, hebben wij het onderzoek verder uitgebouwd op grond van een "fotografie" van ons gegevensbestand tijdens het eerste trimester van De cijfermatige benadering wordt aangevuld met een meer kwalitatief deel, samengesteld aan de hand van een reeks interviews met arbeidsbemiddelaars van de BGDA. Alles welbeschouwd, zouden deze eerste elementen gedeeltelijk moeten toelaten om in de toekomst onderzoeken te steunen die in het kader van de Brusselse Waarnemingspost van de tewerkstelling gewijd zijn aan de sectorale wijzigingen en de kwalitatieve veranderingen van de behoeften aan arbeidskrachten. 1 Het normale economische circuit is samengesteld uit de gewone werkaanbiedingen met uitzondering van de horeca en van de werkaanbiedingen in het kader van de maatregelen tot opslorping van de werkloosheid (DAC + jongerenstages + IBF + GECO + loopbaanonderbreking in de openbare sector). 2

10 I. DE ONDERNEMINGEN ALS KLANTEN : SCHETS VAN EEN TYPOLOGIE Voor deze korte fotografie van de "BGDA-klant", baseren wij ons op een bevolking van ondernemingen die tussen 1 januari en 31 maart 1996 ten minste één werkaanbieding aan de BGDA hebben meegedeeld. In het totaal werden tijdens deze periode aanbiedingen door de bovenvermelde ondernemingen aan de BGDA meegedeeld. Enige voorzichtigheid bij de lezing van de hiernavolgende resultaten is echter geboden. Zo vermelden we bijvoorbeeld de invloed van de wettelijke maatregelen tot opslorping van de werkloosheid (voornamelijk de jongerenstage) op de karakteristieken van de ondernemingen die zich in onze steekproef bevinden. Daarnaast vermelden we tevens dat de BGDA sinds geruime tijd seizoensgebonden variaties van het aantal ontvangen werkaanbiedingen heeft opgetekend. Voor de eerste drie maanden van het jaar, periode die ons aanbelangt, noteren we immers een cyclische verhoging van het aantal werkaanbiedingen in de nijverheidstakken Horeca en Verkoop. 1. Sectorale analyse (zie bijlage A.VI.1.) Van meet af aan merken we op dat alle nijverheidstakken in onze steekproef vertegenwoordigd zijn. De primaire sector is echter verwaarloosbaar. 19% van de ondernemingen van de steekproef (ofwel 208) zijn ondergebracht in hetgeen men de nijverheidstak industrie noemt. 81% van de ondernemingen van de steekproef (ofwel 886) zijn ondergebracht in de nijverheidstak diensten. Aantal ondernemingen volgens sector en omvang 1 tot 4 5 tot tot 49 1 tot tot 199 > 200 > 50 Totaal Totaal primaire sector 0 0% 2 1% 0 0% 2 0% 0 0% 0 0% 0 0% 2 0% Energie en waterhuishouding 0 0% 0 0% 1 1% 1 0% 0 0% 2 2% 2 1% 3 0% Verwerk. van niet-energetische delfstof., chimie 2 1% 6 2% 1 1% 9 1% 4 3% 1 1% 5 2% 14 1% Me taalve rw. ind., fijnme ch. ind. 4 1% 10 3% 6 4% 20 2% 6 4% 8 6% 14 5% 34 3% Andere be- en verwerkende industrie 21 6% 29 9% 14 10% 64 8% 18 12% 6 5% 24 9% 88 8% Bouwnijverheid 25 7% 19 6% 9 6% 53 6% 12 8% 4 3% 16 6% 69 6% Totaal secundaire sector 52 15% 64 20% 31 22% % 40 27% 21 17% 61 23% % Handel en Horeca % % 49 34% % 44 30% 36 29% 80 30% % Ve rvoer e n communicatie 20 6% 20 6% 7 5% 47 6% 4 3% 8 6% 12 4% 59 5% Banken, verzek., dienstverl. ond., verhuur 86 24% 54 17% 35 24% % 40 27% 40 32% 80 30% % Andere diensten 58 16% 47 15% 22 15% % 18 12% 20 16% 38 14% % Totaal tertiaire sector % % % % % % % % Totaal % % % % % % % % De onderverdeling van de Brusselse ondernemingen die een werkaanbieding bij de BGDA hebben binnengebracht, gelijkt in grote lijnen op de sectorale karakteristieken van het geheel van de Brusselse ondernemingen. 3

11 De dienstensector De best vertegenwoordigde nijverheidstakken zijn in volgorde : - de nijverheidstak handel en horeca (37% van het totaal) met 407 ondernemingen die tijdens de drie eerste maanden van '96 een beroep hebben gedaan op de diensten van de BGDA. Deze nijverheidstak overheerst in onze steekproef. We vinden de ondernemingen in deze nijverheidstak hoofdzakelijk terug in de subsector groot- en kleinhandel (283 ondernemingen). - de nijverheidstak van de kredietondernemingen, verzekeringen en diensten aan bedrijven (23% van het totaal) met 255 ondernemingen. We vinden ze hoofdzakelijk terug in de sub-sector hulpbedrijven van het bankwezen en diensten aan bedrijven (202 ondernemingen). - de nijverheidstak andere diensten (15% van het totaal) met 165 ondernemingen. De nijverheidssector De best vertegenwoordigde nijverheidstakken zijn in volgorde : - de nijverheidstak andere be- en verwerkende industrieën (8% van het totaal) : men telt in die nijverheidstak 88 ondernemingen. We vinden ze hoofdzakelijk terug in de subsector drukkerij en uitgeverij (48 ondernemingen) - de nijverheidstak bouwnijverheid (6% van het totaal) met 69 ondernemingen. - de nijverheidstak metaalverwerkende industrie; fijnmechanische en optische industrie (3% van het totaal) met 34 ondernemingen. 2. Omvanganalyse Onder de ondernemingen die zich bij onze diensten aanmelden : stellen 75% tussen 1 en 50 personen tewerk (KMO's) waarvan bijna de helft microondernemingen zijn (1 tot 4 personen) stellen 25% meer dan 50 personen tewerk waarvan bijna de helft ondernemingen met meer dan 200 personen zijn. 4

12 Aantal ondernemingen volgens sector en omvang 1 tot 4 5 tot tot 49 1 tot tot 199 > 200 > 50 Totaal Totaal primaire sector 0 0% 2 100% 0 0% 2 100% 0 0% 0 0% 0 0% 2 100% Energie en wate rhuishouding 0 0% 0 0% 1 33% 1 33% 0 0% 2 67% 2 67% 3 100% Verwerk. van niet-energetische delfstof., chimie 2 14% 6 43% 1 7% 9 64% 4 29% 1 7% 5 36% % Me taalve rw. ind., fijnme ch. ind. 4 12% 10 29% 6 18% 20 59% 6 18% 8 24% 14 41% % Andere be- en verwerkende industrie 21 24% 29 33% 14 16% 64 73% 18 20% 6 7% 24 27% % Bouwnijverheid 25 36% 19 28% 9 13% 53 77% 12 17% 4 6% 16 23% % Totaal secundaire sector 52 25% 64 31% 31 15% % 40 19% 21 10% 61 29% % Handel en Horeca % % 49 12% % 44 11% 36 9% 80 20% % Ve rvoer e n communicatie 20 34% 20 34% 7 12% 47 80% 4 7% 8 14% 12 20% % Banken, verzek., dienstverl. ond., verhuur 86 34% 54 21% 35 14% % 40 16% 40 16% 80 31% % Andere diensten 58 35% 47 28% 22 13% % 18 11% 20 12% 38 23% % Totaal tertiaire sector % % % % % % % % Totaal % % % % % % % % We merken tevens op dat de ondernemingen van de industrie proportioneel een grotere omvang hebben dan de ondernemingen van de diensten. 29% van de ondernemingen van de industrie hebben meer dan 50 werknemers in dienst, terwijl dit percentage slechts 24% bedraagt voor de dienstensector. De KMO s daarentegen zijn proportioneel talrijker in de diensten. 76% van de ondernemingen van de diensten stellen minder dan 50 werknemers tewerk, terwijl dit percentage slechts 71% bedraagt voor de dienstensector. De onderverdeling volgens grootte van de ondernemingen die zich bij de BGDA aanmelden, toont dus de verschillen aan t.o.v. de onderverdeling van het geheel van de Brusselse ondernemingen, waar het percentage KMO s veel groter is (ongeveer 96%). Onze steekproef wijst op een ondervertegenwoordiging van de KMO s en bijgevolg een oververtegenwoordiging van de grote ondernemingen ten aanzien van het geheel van de Brusselse ondernemingen. 3. Analyse van de ontvangen werkaanbiedingen in het kader van deze steekproef Het totale aantal ontvangen werkaanbiedingen over de betrokken periode bedraagt eenheden. De hieronderstaande tabel toont aan dat over het algemeen het aantal werkaanbiedingen afkomstig uit de industrie (1,41) in absolute cijfers ongeveer gelijk is aan het aantal werkaanbiedingen afkomstig uit de dienstensector (1,51). De gemiddelde waarde van het totaal van de voortgebrachte werkaanbiedingen per ondernemingen bedraagt in onze steekproef 1,49. Het is daarentegen vrij duidelijk dat het aantal werkaanbiedingen afkomstig van ondernemingen met meer dan 50 personen (2,13) groter is dan dat afkomstig van de KMO s (1,28). De grote ondernemingen hebben dus de neiging om meerdere werkaanbiedingen of werkaanbiedingen met meer arbeidsplaatsen aan de BGDA mee te delen. 5

13 Gemiddeld aantal ontvangen aanbiedingen per onderneming volgens omvang en nijverheidstak (in absolute waarden) 1 tot 4 5 tot tot 49 1 tot tot 199 > 200 > 50 Totaal Totaal primaire sector 1,00 1,00 1,00 Energie en waterhuishouding 2,00 2,00 4,50 4,50 3,67 Verwerk. van niet-energetische delfstof., chimie 1,00 1,50 1,00 1,33 1,25 1,00 1,20 1,29 Metaalverw. ind., fijnmech. ind. 1,25 1,10 1,17 1,15 1,83 1,88 1,86 1,44 Andere be- en verwerkende industrie 1,10 1,28 1,50 1,27 1,28 2,50 1,58 1,35 Bouwnijverheid 1,24 1,26 1,56 1,30 1,50 2,25 1,69 1,39 Totaal secundaire sector 1,17 1,27 1,45 1,27 1,43 2,33 1,74 1,41 Handel en Horeca 1,23 1,30 1,31 1,27 1,73 2,58 2,11 1,44 Vervoer en communicatie 1,20 1,40 1,43 1,32 1,75 4,75 3,75 1,81 Banken, verzek., dienstverl. ond., verhuur 1,27 1,35 1,40 1,32 1,78 2,78 2,28 1,62 Andere diensten 1,29 1,30 1,18 1,28 1,50 2,40 1,97 1,44 Totaal tertiaire sector 1,25 1,32 1,32 1,29 1,71 2,79 2,24 1,51 Totaal 1,24 1,31 1,35 1,28 1,63 2,71 2,13 1,49 6

14 II. ALGEMENE EVOLUTIE Waarschuwing Dit verslag is voornamelijk gebaseerd op de statistische bron STAT93. Om elke verwarring of overhaaste vergelijking te vermijden, dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de belangrijkste structuurassen van de series die de STAT93 vormen. De evolutie van de gewone werkaanbiedingen stemt overeen met de serie die de BGDA verspreidt in zijn jaar- en maandverslagen. Ze is echter niet beschikbaar op grond van de variabelen "beroepen" en "studies". De voorstelling van deze variabelen gebeurt in het kader van het normale economische circuit (N.E.C.) dat het klassieke onderscheid gewone aanbiedingen/opslorpingsplannen niet in zijn totaliteit dekt. De definitie van het N.E.C. stemt overeen met de gewone aanbiedingen, met uitzondering van de Horeca-aanbiedingen en de aanbiedingen verbonden aan de volgende hertewerkstellingsprogramma s : DAC, jongerenstages, IBF, GECO s, loopbaanonderbreking in de openbare sector. Het N.E.C. daarentegen bevat de aanbiedingen m.b.t. tot de loopbaanonderbreking in de privésector, het brugpensioen, het brugrustpensioen en de K.M.O's. (K.B. 123). 1. Evolutie van 1985 tot 1995 van de gewone aanbiedingen voor Brussel en België (jaargemiddelde) Gewone WA Land Brussel Land Brussel % evolutie land 32,5% % evolutie Brussel 41,6% Uit de evolutie van de sedert 1985 ontvangen aanbiedingen, blijkt een globaal positieve tendens van de aan de openbare diensten meegedeelde aanbiedingen. De groei van de gewone aanbiedingen in het Brussels Gewest bedraagt 42% t.o.v. slechts 33% op nationaal vlak. Over het decennium stellen we daarentegen contrastrijke variaties vast: - na een sterke toename van 1985 tot 1987 ( gewone aanbiedingen) zorgt de trage terugloop van het aantal aanbiedingen ervoor dat in gewone aanbiedingen worden geteld, m.a.w. een totaal dat lager ligt dan in

15 - vanaf 1991 slaat de curve om in een stijging en herwint zij langzamerhand het niveau van de hoogste conjunctuurjaren in termen van aanbiedingen over de bedoelde periode. In 1995 stabiliseert deze vooruitgang zich ( gewone aanbiedingen). 2. Evolutie van de gewone werkaanbiedingen sinds 1985 voor het Brussels Gewest Gewone WA Grafiek 1 : Evolutie van de gewone werkaanbiedingen te Brussel in absolute waarden Gewone werkaanbiedingen

16 III. EVOLUTIE VAN DE ONTVANGEN WERKAANBIEDINGEN 1. Ontvangen, voldane en geannuleerde aanbiedingen volgens beroepsgroep a. In absolute waarden Ontvangen, voldane en geannuleerde werkaanbiedingen Type WA Ontvangen Voldane Geannuleerde % voldane/ Beroepsgroepen WA WA WA ontvangen Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken* % 1991 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1992 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1993 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1994 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1995 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders Vrije beroepen techn. en soortgelijken Evolutie Directeurs en kaderpersoneel Bedienden Verkopers Algemeen totaal Arbeiders 27% 74% -21% Evolutie Vrije beroepen techn. en soortgelijken 42% 48% 11% Directeurs en kaderpersoneel 120% 210% 80% In % Bedienden 38% 74% -9% Verkopers 88% 144% 18% Algemeen totaal 38% 71% -5% * Verduidelijking : de categorie "vrije beroepen, technici en soortgelijken" is een heterogene groep die niet beperkt blijft tot de vrije beroepen in de gangbare betekenis van de term. Zij dekt voornamelijk de bezoldigde statuten waarvan de gemeenschappelijke noemer wordt gevormd door de houders van een diploma van het hoger onderwijs. 9

17 b. In percentages Ontvangen, voldane en geannuleerde werkaanbiedingen Type WA Ontvangen Voldane Geannuleerde Beroepsgroepen WA WA WA Arbeiders 46% 46% 43% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 29% 29% 31% 1991 Directeurs en kaderpersoneel 0% 0% 0% Bedienden 17% 18% 16% Verkopers 8% 6% 9% Algemeen totaal 100% 100% 100% Arbeiders 42% 42% 43% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 32% 31% 35% 1992 Directeurs en kaderpersoneel 0% 0% 0% Bedienden 17% 18% 13% Verkopers 9% 9% 8% Algemeen totaal 100% 100% 100% Arbeiders 40% 41% 41% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 33% 32% 36% 1993 Directeurs en kaderpersoneel 1% 1% 1% Bedienden 16% 17% 12% Verkopers 11% 8% 10% Algemeen totaal 100% 100% 100% Arbeiders 37% 39% 38% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 35% 37% 32% 1994 Directeurs en kaderpersoneel 0% 0% 1% Bedienden 16% 16% 17% Verkopers 10% 8% 12% Algemeen totaal 100% 100% 100% Arbeiders 43% 47% 36% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 29% 26% 36% 1995 Directeurs en kaderpersoneel 1% 0% 1% Bedienden 17% 18% 15% Verkopers 10% 9% 11% Algemeen totaal 100% 100% 100% 10

18 2. De ontvangen aanbiedingen per beroepsgroep Arbeiders De socio-professionele structuur van de sinds 1991 op de BGDA ontvangen aanbiedingen vertoont de tendens om van uitzicht te veranderen onder de invloed van een zwakkere groei van het aantal aanbiedingen voor arbeiders dan voor andere beroepsgroepen. Hun relatief gewicht dat niet vergelijkbaar is met hun aandeel in de bezoldigde arbeid in het algemeen (min of meer 20%) vertoont tevens de neiging om af te wijken van de verhouding arbeiders in de Brusselse werkloosheid (ongeveer 60%). Ook in 1991 waren 46% van de aanbiedingen gericht op beroepen voor arbeiders, t.o.v. 43% in 1995 en 37% in 1994 (zie tabel in A.W. blz. 15). Ondanks de zwakke economische groei bedraagt het groeicijfer 91/95 voor deze groep 27% tegenover een globale variatie van 38% (zie tabel in A.W. blz. 14). Het geringere aandeel aanbiedingen voor arbeiders geldt niet voor het geheel van de beroepen die in deze groep omvat zijn. In bijlage I (zie bijlagen A.I.1. tot A.I.4.) worden de details van deze variaties weergegeven, al zijn ze niet allemaal waardevol. We beperken ons dus tot de meest opmerkelijke positieve en negatieve evoluties, met uitzondering van de beroepen waarvoor wij niet op zijn minst gemiddeld één aanbieding per maand optekenen en dit in bepaalde gevallen omwille van de niet-aanpassing of de veroudering van de nomenclatuur (cfr. de vissers in het BHG). De groei van de ontvangen aanbiedingen tussen 1991 en 1995 concentreert zich voornamelijk op de volgende beroepsgroepen (zie bijlagen A.I.1. en A.I.4.) : - warenbehandelaars (+203% of 504 eenheden) - werknemers in het vervoer en in het verkeer (+79% of 232 eenheden) waaronder : bestuurders (+73%) - arbeiders in de voedingsnijverheid (+72% of 54 eenheden) waaronder : - banketbakkers/bakkers (+62%) - beenhouwers (+88%) - arbeiders in drukkerijen (+65% of 55 eenheden) - het geheel van de andere beroepen kennen schommelingen die hetzij relatief lager zijn dan de gemiddelde groei van de aanbiedingen voor handarbeiders, hetzij zelfs kwalitatief verwaarloosbaar zijn. De bouwsector gaat slechts met 11% vooruit t.o.v Nochtans hebben de plafonneerders en onderhoudsarbeiders, in vergelijking met de andere beroepen van deze groep, een verhoogde vraag naar arbeidskrachten gekend. Wat de aanbiedingen voor de arbeiders in de diensten betreft, m.a.w. meer dan een kwart van de beschikbare aanbiedingen voor de handarbeiders (zie bijlage A.I.1.), zij zijn de laatste jaren zeer licht vooruitgegaan met uitzondering van de schoonmaakdiensten die met 28% omhoog gingen. De BGDA heeft in de loop van het jaar aanbiedingen voor schoonma(a)k(st)ers ontvangen (zie bijlage A.I.1.), wat overeenstemt met 12,5% van het totaal aantal aanbiedingen 11

19 voor arbeiders. We noteren dat deze proportie bijlange niet het niveau haalt van wat dit beroep vertegenwoordigt in de socio-professionele structuur van de arbeiderswerkloosheid in Brussel, met name 18%. Daaruit vloeit voort dat het aantal niet-werkende arbeiders per beschikbare aanbieding schoonmaak bij de BGDA 162 bedraagt, voor een gemiddelde in 1995 binnen de groep arbeiders van één aanbieding per 89 werklozen (zie bijlage A.VII.1.). Vrije beroepen - technici - bedienden - verkopers Meer dan één aanbieding op twee die aan de BGDA wordt meegedeeld, is bestemd voor een hoofdarbeider. De groeicoëfficiënt 91/95 voor deze arbeidsplaatsen ligt meer dan 20% hoger dan voor de arbeiders. Over deze periode bereikt hij 47,6% (gemiddeld groeicijfer voor de 4 groepen zie tabel blz. 14). Zoals voor de vorige groep, zijn de stijgingen onder de verschillende beroepscategorieën verre van uniform en is de absolute waarde ervan niet altijd relevant. De aanbiedingen voor kaderleden gaan met 120% vooruit, wat slechts overeenkomt met 36 eenheden. De belangrijkste verhoging betreft de beroepen verkopers waarvoor het aantal aanbiedingen met 88% toeneemt (+480 eenheden) en dit voor het geheel van de specialiteiten. De andere subgroepen vertonen groeicijfers die lager liggen dan het gemiddelde van de hoofdarbeiders. De vrije beroepen, technici en soortgelijken hebben in % meer aanbiedingen ontvangen dan 5 jaar voordien. Bij de burgerlijk en industrieel ingenieurs, is de vraag gestegen. Deze verhoging heeft tevens betrekking op geneesheren waarvoor in aanbiedingen werden genoteerd, tegenover slechts 1 in 1991 (zie bijlage A.I.1.). Binnen de groep van het verzorgend personeel kennen de aanbiedingen voor verple(e)g(st)ers een stijging met 60 % ofwel 50 eenheden, terwijl de andere specialisaties globaal teruglopen (zie bijlagen A.I.3. en A.I.4.). De aanbiedingen voor het onderwijs, die meer dan 35 % (1.025 eenheden) van de vrije beroepen en soortgelijken vertegenwoordigen, namen slechts met 6% toe in vergelijking met 1991 (zie bijlage A.I.4.). In 1995 registreerde de BGDA 281 aanbiedingen voor technici, 138 voor boekhouders en 255 voor informatici, wat zich vertaalt in respectievelijke verhogingen van 31 %, 92 % en 163 %. Voor maatschappelijk assistenten ontving men in aanbiedingen, hetzij 75 % meer dan in 1991 (zie bijlagen A.I.1. en A.I.4.). 12

20 3. De werkaanbiedingen volgens studieniveau Een parallelle groei In 1991 vereisten 58 % van de aanbiedingen die bij de BGDA werden ingediend niet meer dan een diploma van het lager onderwijs. In 5 jaar is dit aandeel teruggevallen tot 47 %. Het groeicijfer van de aanbiedingen zonder diplomavereisten of slechts lager onderwijs is twee keer kleiner dan dat voor het geheel van de studieniveau s. De groeicoëfficiënt voor het niveau lager secundair onderwijs, is over deze periode zelfs negatief (zie tabellen blz ). De vraag naar diploma s van het lager secundair technisch onderwijs of lager secundair beroepsonderwijs loopt respectievelijk terug met 19 % en met 12 % (zie bijlage A.II.3.). Deze daling doet zich niet voor op het niveau van het hoger secundair onderwijs waar de vraag naar het technisch onderwijs (+ 106 %) en het beroepsonderwijs (+ 109 %) meer toeneemt dan in het traditionele onderwijs waar men een groei vaststelt van 38 % (zie bijlage A.II.3.). Meer dan de helft van de op de BGDA ontvangen werkaanbiedingen vereisen minimum een diploma van het hoger secundair onderwijs (zie tabel blz. 22). Maar de meest opvallende stijgingen doen zich voor bij de vraag naar diploma s van het hoger onderwijs (zie tabel blz. 21). In 1995 waren ongeveer 30 % van de vacatures bestemd voor houders van een diploma van het hoger onderwijs (zie tabel blz. 22). Dit type aanbiedingen is in 5 jaar met 74 % gestegen, wat overeenkomt met een verdubbeling van het algemene gemiddelde (zie tabel blz. 21). Meer dan 60 % van deze verhoging heeft betrekking op diploma s van het hoger onderwijs van het korte type. Deze laatste vertegenwoordigen 70 % van de vraag naar gediplomeerde arbeiders, m.a.w. meer dan 2000 aanbiedingen (zie bijlagen A.II.1. en A.II.3.). De aanbiedingen voor universitairen zijn op hun beurt met 59 % gestegen, maar de meest markante verhoging betreft het hoger onderwijs van de derde graad van het lange type, waarvoor het aantal aanbiedingen sinds 1991 verzesvoudigd is (zie bijlagen A.II.1. en A.II.3.). 13

21 Grafiek 2 : Evolutie van de ontvangen werkaanbiedingen volgens gedane studies lager onderwijs lager secundair hoger secundair hoger onderwijs 14

22 IV. DE EVOLUTIE VAN DE VOLDANE WERKAANBIEDINGEN De vergelijking van de ontvangen en voldane aanbiedingen brengt bepaalde asymmetrieën op grond van de diploma s en de socio-professionele categorieën aan het licht. In 1991 vereisten bijna 60 % van de door de BGDA voldane aanbiedingen niet meer dan een diploma van het lager secundair onderwijs, tegenover 53 % in 1995 (zie tabel blz. 18). Over het algemeen kan worden gesteld dat het aantal voldane aanbiedingen, rekening houdende met de maximale verwerkingscapaciteit van de Dienst, varieert naargelang het aantal ontvangen aanbiedingen, terwijl het aantal beschikbare aanbiedingen gedurende het jaar constant is gebleven. Welnu, dit verband kan niet voor het geheel van de studieniveau s worden gelegd. De evolutie van het voldoeningsniveau van aanbiedingen met een lage kwalificatie komt niet overeen met de evolutie van het aantal vacatures. Hetgeen betekent dat in 1991 enkel de helft van de aanbiedingen zonder diplomavereisten 2 tot een plaatsing leidde, terwijl in 1995 ¾ van dit type aanbiedingen werden voldaan. In 1991 tellen we 1675 voldane aanbiedingen voor ontvangen aanbiedingen terwijl men in voldane aanbiedingen telt op ontvangen aanbiedingen (zie tabel blz. 18). 2 1 = primair niveau. 15

23 Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen volgens gedane studies 3 a. In absolute waarden Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Gedane studies Ontvangen Voldane Geannuleerde hangende % voldane/ WA WA WA WA ontvangen lager onderwijs % lager secundair onderwijs % 1991 hoger secundair onderwijs % hoger onderwijs % Algemeen totaal % lager onderwijs % lager secundair onderwijs % 1992 hoger secundair onderwijs % hoger onderwijs % Algemeen totaal % lager onderwijs % lager secundair onderwijs % 1993 hoger secundair onderwijs % hoger onderwijs % Algemeen totaal % lager onderwijs % lager secundair onderwijs % 1994 hoger secundair onderwijs % hoger onderwijs % Algemeen totaal % lager onderwijs % lager secundair onderwijs % 1995 hoger secundair onderwijs % hoger onderwijs % Algemeen totaal % lager onderwijs lager secundair onderwijs Verschil hoger secundair onderwijs hoger onderwijs Algemeen totaal lager onderwijs 19% 72% -28% -2% Verschil lager secundair onderwijs -4% 7% -14% -10% hoger secundair onderwijs 67% 98% 19% 64% In % hoger onderwijs 74% 89% 20% 77% Algemeen totaal 38% 71% -5% 35% 3 De hangende werkaanbiedingen worden in jaargemiddelde berekend, teneinde dubbele tellingen te vermijden terwijl de andere categorieën van aanbiedingen op het eind van het jaar worden opgeteld. 16

24 b. In percentages Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Gedane studies Ontvangen Voldane Geannuleerde hangende WA WA WA WA lager onderwijs 46% 44% 46% 38% lager secundair onderwijs 12% 15% 8% 11% 1991 hoger secundair onderwijs 20% 19% 19% 24% hoger onderwijs 23% 23% 27% 27% Algemeen totaal 100% 100% 100% 100% lager onderwijs 44% 44% 43% 35% lager secundair onderwijs 9% 11% 7% 12% 1992 hoger secundair onderwijs 20% 21% 19% 25% hoger onderwijs 26% 24% 31% 28% Algemeen totaal 100% 100% 100% 100% lager onderwijs 41% 41% 40% 34% lager secundair onderwijs 9% 10% 7% 8% 1993 hoger secundair onderwijs 21% 22% 21% 26% hoger onderwijs 28% 27% 32% 32% Algemeen totaal 100% 100% 100% 100% lager onderwijs 41% 43% 41% 33% lager secundair onderwijs 10% 11% 8% 8% 1994 hoger secundair onderwijs 22% 22% 17% 30% hoger onderwijs 27% 24% 34% 29% Algemeen totaal 100% 100% 100% 100% lager onderwijs 39% 44% 35% 28% lager secundair onderwijs 8% 9% 7% 7% 1995 hoger secundair onderwijs 24% 22% 24% 30% hoger onderwijs 29% 25% 34% 36% Algemeen totaal 100% 100% 100% 100% 17

25 V. EVOLUTIE VAN DE VERHOUDING INGEVULDE WERKAAN- BIEDINGEN/ONTVANGEN WERKAANBIEDINGEN Algemeen overzicht Hoewel de verhouding ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen (IWOW) een beperkte draagwijdte heeft in het kader van de evaluatie van de maandelijkse flux, wordt haar belang veel duidelijker aangetoond wanneer zij wordt berekend op jaarbasis. Deze ratio dient echter binnen twee grenzen te worden genterpreteerd. 1. Bij het begin van het jaar heeft een bepaald aantal ingevulde werkaanbiedingen eigenlijk betrekking op vacatures die tijdens het voorgaande jaar werden ingeschreven; omgekeerd zullen sommige werkaanbiedingen die op het einde van het jaar werden ontvangen, slechts in de loop van het volgende jaar werden ingevuld. Wij gaan uit van de veronderstelling dat onder dezelfde omstandigheden - deze verschillen elkaar in evenwicht houden. Desondanks stemt het aanvullende percentage van de verhouding ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen niet stricto sensu overeen met de percentages van niet-invulling. 2. Deze ratio houdt geen rekening met de notie van duur. Wij veronderstellen evenwel dat de levensduur van bijna alle werkaanbiedingen niet langer is dan 6 maanden. Hierbij dient voor ogen te worden gehouden dat het verschil in aantal tussen de ontvangen en de ingevulde werkaanbiedingen, eens deze termijn werd overschreden, gelijk wordt gesteld met de geannuleerde aanbiedingen die verderop worden onderzocht. Bovendien moet de aandacht worden gevestigd op het feit dat de schommelingen van deze ratio uiterst gevoelig zijn voor de evolutie van het aantal geannuleerde werkaanbiedingen. Globaal genomen is de invullingsgraad, op grond van deze verhouding, van 53 % in 1991 naar 66 % in 1995 geëvolueerd (zie tabellen blz. 14 en blz. 21). Op 5 jaar tijd is de structuur van de invullingsgraad gewijzigd ten voordele van de betrekkingen voor arbeiders enerzijds en de betrekkingen zonder diplomavereiste anderzijds 4. In 1991 was de invulling van de werkaanbiedingen voor arbeiders gelijk aan het algemene gemiddelde (53%); momenteel haalt zij 72%, alle termijnen in beschouwing genomen (zie tabel blz. 14). Daarnaast werden de werkaanbiedingen waaraan een scholingsvoorwaarde van lager en lager middelbaar onderwijs werd gekoppeld in 1995 voor 73% en 75% ingevuld, wat in vergelijking met het jaar 1991 stijgingen van respectievelijk 22% en 8% inhoudt (zie tabel blz. 21). Met uitzondering van de vrije beroepen en hiermee gelijkgestelde beroepen, versterken alle andere beroepsgroepen (kaders, kantoorbedienden, verkopers) hun invullingsgraad met een marge van 13 tot 15 % (zie tabel blz. 14). Wat de vrije beroepen betreft, moet men weten dat de statistische reeksen van 1994 extreme waarden bevatten die te wijten zijn aan de aanwezigheid van een werkaanbieding van Sabena voor 500 artiesten en figuranten. Deze betrekkingen waren allen van beperkte duur (ter herinnering : de statistische eenheid = de betrekking). 4 1 = primair niveau. 18

26 Dit vertekend beeld heeft ertoe geleid dat, gezien het feit dat al deze werkaanbiedingen zonder probleem werden ingevuld, de invullingsgraad voor de groep van de vrije beroepen en soortgelijken in 1994 abnormaal hoog en beduidend hoger is dan het algemene gemiddelde. Van zodra het effect van deze werkaanbieding geneutraliseerd is, zal men vaststellen dat het volume van de in 1995 genoteerde werkaanbiedingen in werkelijkheid van dezelfde orde is als dat van het voorgaande jaar. Over het algemeen merkt men op dat de invullingsgraad omgekeerd evenredig is met het niveau van de vereiste kwalificatie. Hoewel zij sinds 1991 vooruitgang boekt, bereikt de verhouding tussen het aantal ingevulde en het aantal ontvangen werkaanbiedingen voor de gediplomeerden van het hoger onderwijs in 1995 slechts 57 % (zie tabel blz. 21). Voor deze categorie van kwalificatie ligt de laagste invullingsgraad in het hoger nietuniversitair onderwijs van het lange type (36 %). Voor de universitaire aanbiedingen is de verhouding ongeveer één op twee, of 52 % (zie bijlage A. II. 1.). Voor het geheel van de socio-professionele groepen bereikt de verhouding ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen in %, terwijl zij in 1991 slechts 53% bedroeg. Deze vooruitgang verloopt globaal genomen gelijkmatig, uitgezonderd voor de vrije beroepen die slechts met 3 % stijgen. De invullingsgraad voor deze subgroep is tussen '94 en '95 met bijna 10 % teruggevallen. Deze terugval is het gevolg van een quasi-verdubbeling van haar annuleringsgraad, evenals van een daling met 16 % van de ontvangen werkaanbiedingen en een daling met 28 % van de ingevulde werkaanbiedingen. Deze laatste twee bewegingen zijn een gevolg van de werkaanbieding van Sabena, met een uitzonderlijk hoog aantal betrekkingen, die in 1994 door de Dienst werd beheerd. Zij hebben geen invloed op het geheel van de andere beroepen van de categorie (zie tabel blz. 14). Het is binnen de intellectuele beroepen dat de laagste invullingsgraden worden genoteerd, maar ook dat de sterkste versnippering voorkomt. De cijfers gaan immers van 2 % voor de geneesheren tot 93 % voor de verzendingsbedienden (zie tabel blz. 14 en bijlage A. I.1.). 19

27 Evolutie van de verhouding ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen per beroep Arbeiders Wij hebben zonet gezien dat, verhoudingsgewijs, de invullingsgraad van de aanbiedingen voor handarbeid over het algemeen hoger is dan de graad van invulling voor intellectuele arbeid. Terwijl voor het geheel van de groep "arbeiders" 72 % van de ontvangen werkaanbiedingen vroeg of laat worden ingevuld, zijn de afwijkingen ten opzichte van het gemiddelde heel duidelijk zodra men een opsplitsing maakt van de groep volgens beroepen en volgens functies. Voor de beoordeling van deze verschillen hebben wij meteen alle beroepen verwijderd waarvoor de BGDA in 1995 niet ten minste gemiddeld één werkaanbieding per maand heeft genoteerd. De beroepen waarvoor de verhouding hoger is dan het gemiddelde en waarvan de volumes van ontvangen werkaanbiedingen kwantitatief niet te verwaarlozen zijn, zijn de volgende (zie bijlage A. I. 1.) : - Monteerders (93 %) - Warenbehandelaars (92 %) - Handlangers (86 %) - Schilders en behangers (85 %) - Inpakkers en etiketteerders (84 %) - Serveerders en zaalpersoneel (81 %) - Beenhouwers (80 %) De "serveerders en het zaalpersoneel" vormen een uitzondering binnen de algemene categorie waarvan ze deel uitmaken en die "Dienstverlenende arbeiders" wordt genoemd. Voor het merendeel van de beroepen in deze categorie behoren de invullingsgraden inderdaad tot de zwakste onder de werkaanbiedingen voor handarbeiders. We herinneren eraan dat ruim een vierde van de werkaanbiedingen die voor hen bestemd zijn, afkomstig zijn van dienstverlenende bedrijven. We merken immers op dat de beroepsgroep "poetsvrouwen en schoonmaakpersoneel", numeriek de grootste (533 werkaanbiedingen in 1995), een invullingsgraad van slechts 55,7% kent. Ook de kappers, de kamermeiden, de wassers, de koks en het keukenpersoneel vertonen invullingsgraden die slechts tussen 43 en 66 % liggen. Omgekeerd bevinden andere beroepen zich in termen van invulling onder het gemiddelde van hun categorie of meer bepaald onder dat van hun "familie". 20

28 Wat de dubbele rangschikking betreft, vestigen we de aandacht op : - De textielarbeiders in het algemeen (66 %) - De metaalbewerkers (68 %). En binnen deze familie meer in het bijzonder : - de plaatbewerkers (50 %) - de loodgieters-buizenfitters (64 %) - de lassers (65 %) - de mecaniciens-herstellers en bankwerkers (59 %) - de elektriciens (66 %) - De bouwsector vertoont met 75 % een cijfer dat boven het gemiddelde uitstijgt. Toch zijn er duidelijke verschillen merkbaar. Verhoudingsgewijs noteert men in deze familie minder goede resultaten voor de beroepen van : - dakbedekkers (62 %) - onderhoudsarbeiders (68 %) - metselaars en vloerenleggers (70 %) De vrije beroepen, technici en soortgelijken (VTS) Met een voldoeningsgraad van 58% in 1995, maken de VTS-aanbiedingen slechts een heel kleine vooruitgang t.o.v. van 1991, nl. 3% (zie bijlage A.I.1). Onder dit gemiddelde vinden we een eerste groep van beroepen bestaande uit vrije beroepen in de beperkte zin : - Juristen (43%) - Specialisten in fysisch-chemische wetenschappen (42%) - Technisch ingenieurs (40%) - Architecten (33%) - Burgerlijk ingenieurs (30%) Een tweede groep bestaat uit verplegend personeel ( met inbegrip van de geneesheren) Voor deze groep ontving men in aanbiedingen, waarvan minder dan de helft werd ingevuld. De laagste voldoeningsgraad vindt men terug bij de geneesheren (1 plaatsing voor 41 aanbiedingen), de hoogste bij de kinderverzorgsters met 83%. De voldoeningsgraad van de aanbiedingen voor verplegers en verpleegassistenten bedraagt daarentegen slechts 39%. Een derde subgroep, met een hogere voldoeningsgraad, is die van het onderwijspersoneel. Deze groep is veruit de omvangrijkste op het vlak van de ontvangen aanbiedingen (meer dan aanbiedingen per jaar). Zijn voldoeningsgraad is met 68% plaatsingen aanzienlijk hoger dan het gemiddelde van de VTS-groep. Binnen deze categorie is de laagste voldoeningsgraad die van de onderwijzers van het lager onderwijs (64%) en de hoogste die van de onderwijzers van het voorschoolse onderwijs (82%). 21

29 Wat de technici betreft, zijn de resultaten nogal middelmatig met slechts 50% voldane aanbiedingen. In dezelfde orde van grootheid vermelden we ook de economisten (52%), de informatici (47%) en tenslotte, de boekhouders (52%). Afgezien van de goede resultaten in termen van ontvangen aanbiedingen blijkt de groei van de voldane werkaanbiedingen binnen de vrije beroepen verhoudingsgewijs echter lager dan in de andere groepen. Dit fenomeen is waarschijnlijk te verklaren door de kleinere rekbaarheid van de verhouding vraag/aanbod voor de arbeidsplaatsen met hoge kwalificatie. Directeurs en kaderleden De openbare bemiddelingsdienst is, zoals men weet, niet het middel bij uitstek voor de aanwerving van kaderleden, hoewel het aantal uitkeringsgerechtigde volledige werklozen ingeschreven in deze categorie de laatste jaren op indrukwekkende wijze is gestegen. Tussen 1991 en 1995, is het aantal door de BGDA ontvangen aanbiedingen voor kaderleden meer dan verdubbeld. Dit bedraagt nu 66 eenheden (zie tabel blz.14). In 1995 stelt men vast dat hun voldoeningsgraad de zwakste is binnen het geheel van de socio-professionele groepen, namelijk 47% (zie tabel blz.14). De bedienden Er werden in aanbiedingen geregistreerd, waarvan werden ingevuld, namelijk een verhouding van meer dan 70%. In de groep van de bedienden worden, op enkele uitzonderingen na, de beste voldoeningspercentages van de tertiaire sector opgetekend. De uitzonderingen hebben betrekking op gespecialiseerde kwalificaties. De percentages dalen daarentegen voor de volgende beroepen : - Typisten : 56% - Directiesecretaresses : 55% - Bedienden van wedden en lonen : 30% De onderlinge afstemming van vraag en aanbod levert de beste resultaten op in de categorie van de opstellers (82% ingevulde aanbiedingen). De functies van verzendingsbedienden en deurwaarders bereiken zelfs meer dan 90%. 22

30 De verkopers Eén ontvangen aanbieding op tien slaat op verkopers, namelijk iets meer dan eenheden per jaar, waarvan 58% wordt ingevuld. Het voldoeningspercentage wordt door de vereiste specialisatie gemoduleerd. De verkopers van financiële produkten, verzekeringen en onroerende goederen hebben het bijgevolg moeilijker dan anderen om aan de vereisten van de voor hen bestemde aanbiedingen te beantwoorden (slechts 33% ingevulde aanbiedingen). De aanbiedingen voor handelsvertegenwoordigers liggen eveneens op een niveau dat lager ligt dan het gemiddelde van de groep van de verkopers (47%). De arbeidsplaatsen voor hulpverkopers, verkopers warenhuizen en detailhandel daarentegen, worden voor 70% of meer voldaan. 23

31 VI. VAN DE VOLDANE AANBIEDING NAAR DE MOEILIJK IN TE VULLEN AANBIEDING : DE BEGRIPPEN "HANGENDE AAN- BIEDINGEN", "INVULLINGS- EN SCHRAPPINGSTERMIJN" DEFINITIES HET BEGRIP ONVOLDANE AANBIEDING STRICTO SENSU De onvoldane aanbieding stricto sensu wordt gedefinieerd als zijnde deze waarvoor de BGDA geen plaatsing heeft kunnen uitvoeren omwille van een annulering van de werkaanbieding door de werkgever. Aangezien deze beslissing meestal niet gemotiveerd is, weet men niet of deze arbeidsplaats op een andere manier werd voldaan. De informatie die voortvloeit uit de analyse van de geannuleerde aanbiedingen heeft dus maar een beperkte waarde indien men een specifiek probleem zou vaststellen betreffende de onderlinge afstemming van vraag en aanbod. Het gebruik van de geannuleerde aanbieding als indicator van niet-voldoening laat de bouw van een elementaire ratio toe tussen het aantal geannuleerde aanbiedingen en de totaliteit van de passief geworden aanbiedingen. We herinneren eraan dat dit geheel van "passief geworden" aanbiedingen de geannuleerde en de voldane omvat, berekend in jaargemiddelde. Ondanks de afwezigheid van de motivaties die de werkgever hebben aangezet om tot een annulering over te gaan, beschikken we over een doorslaggevende informatie, met name de tijd verlopen tussen de neerlegging en de annulering van de aanbieding. VAN ONVOLDANE AANBIEDING TOT MOEILIJK IN TE VULLEN AANBIEDING Nog steeds openstaand en dus theoretisch vatbaar om voldaan te worden is de moeilijk in te vullen aanbieding in eerste instantie omschreven door een abnormaal lange openingsduur. De tijdsnorm wordt eerst en vooral vastgesteld per beroepsgroep en op grond van het vereiste kwalificatieniveau. Het is evident dat andere karakteristieken zoals het salarisniveau, de uurregelingen en andere concretere aspecten een bijkomende complexiteitsgraad invoeren die bijdraagt tot de verlenging van bepaalde periodes. Helaas beschikken we momenteel niet over voldoende geüniformiseerde informatie om vanuit chronologisch standpunt de impact ervan te meten. Deze dimensies zullen niettemin onder synchronische vorm van een fotografie van het eerste trimester van 1996 worden benaderd. We preciseren nog dat de ventilatie van de gewoonlijke karakteristieken van de aanbieding (leeftijd, kwalificatie, bijkomende voorwaarden,...) en hun kruising op basis van de min of meer lange openingsduur tot op vandaag niet mogelijk zijn gemaakt. 24

32 Of het profiel al dan niet complex is, wat de differentiatie van de normen m.b.t. de duur rechtvaardigt, is nochtans evenzeer afhankelijk van de sociale en economische karakteristieken van de beschikbare werkkrachten in de ruime betekenis als van het globale werkloosheidsvolume. Ondanks de beperkingen die net werden geschetst, zullen wij deze vraag op illustratieve wijze trachten aan te pakken. Deze poging zal bestaan uit een parallelle vergelijking volgens type werkaanbieding tussen enerzijds de niet-werkende en beschikbare arbeidskrachten, en anderzijds deze die effectief via doorverwijzing naar de werkgever gemobiliseerd werden (zie bijlage A.VII.1.). Het spreekt voor zich dat de bepaling van de conventionele duur verder gaat dan hetgeen net werd gezegd over de nodige produktienormen bij de opbouw van prestatie-indicatoren waarover we het later nog zullen hebben. 25

33 Voldane werkaanbiedingen volgens beroepsgroep en openingsduur a. In absolute waarden Voldane werkaanbiedingen Duur 7 dag. 14 dag. 1 maand. 2 maand. 3 maand. % - 7dag. tot tot tot tot tot > 6 maand. Totaal t.o.v. het Beroepsgroepen - 14 dag. - 1 maand. - 2 maand. - 3 maand. - 6 maand. totaal Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1991 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1992 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1993 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1994 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1995 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders Vrije beroepen techn. en soortgelijken Evolutie Directeurs en kaderpersoneel Bedienden Verkopers Algemeen totaal Arbeiders 196% 131% 112% 24% 70% 142% 132% 74% Evolutie Vrije beroepen techn. en soortgelijken 93% 33% 81% 44% 41% 23% 15% 48% Directeurs en kaderpersoneel 50% 400% 33% 210% In % Bedienden 350% 70% 138% 40% 108% 58% 81% 74% Verkopers 1400% 540% 352% 103% 68% 167% -14% 144% Algemeen totaal 200% 100% 114% 36% 71% 78% 57% 71% 26

34 b. In percentages Verdeling van de voldane werkaanbiedingen volgens openingsduur Duur 7 dag. 14 dag. 1 maand. 2 maand. 3 maand. - 7dag. tot tot tot tot tot > 6 maand. Totaal Beroepsgroepen - 14 dag. - 1 maand. - 2 maand. - 3 maand. - 6 maand. Arbeiders 1% 8% 27% 43% 11% 7% 2% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 2% 8% 23% 35% 13% 14% 4% 100% 1991 Directeurs en kaderpersoneel 0% 0% 0% 60% 0% 10% 30% 100% Bedienden 1% 3% 16% 42% 17% 18% 3% 100% Verkopers 1% 2% 12% 35% 25% 16% 9% 100% Algemeen totaal 1% 7% 23% 40% 14% 12% 3% 100% Arbeiders 2% 8% 29% 39% 13% 8% 2% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 1% 6% 25% 40% 16% 10% 1% 100% 1992 Directeurs en kaderpersoneel 0% 0% 0% 44% 22% 22% 11% 100% Bedienden 1% 3% 15% 44% 20% 14% 2% 100% Verkopers 1% 3% 18% 45% 19% 12% 3% 100% Algemeen totaal 1% 6% 24% 41% 15% 10% 2% 100% Arbeiders 3% 8% 29% 41% 12% 7% 2% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 2% 7% 24% 38% 15% 11% 2% 100% 1993 Directeurs en kaderpersoneel 3% 0% 15% 33% 27% 18% 3% 100% Bedienden 2% 4% 19% 43% 19% 11% 2% 100% Verkopers 0% 4% 21% 36% 19% 12% 7% 100% Algemeen totaal 2% 7% 25% 40% 15% 9% 2% 100% Arbeiders 4% 8% 27% 36% 12% 10% 2% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 2% 6% 20% 34% 13% 23% 2% 100% 1994 Directeurs en kaderpersoneel 0% 0% 17% 35% 13% 13% 22% 100% Bedienden 2% 4% 16% 39% 21% 15% 2% 100% Verkopers 4% 8% 20% 30% 14% 19% 5% 100% Algemeen totaal 3% 7% 22% 35% 14% 16% 2% 100% Arbeiders 2% 11% 33% 31% 11% 9% 3% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 3% 7% 28% 34% 13% 12% 3% 100% 1995 Directeurs en kaderpersoneel 0% 10% 13% 29% 19% 16% 13% 100% Bedienden 1% 3% 21% 34% 20% 16% 3% 100% Verkopers 5% 5% 22% 30% 17% 18% 3% 100% Algemeen totaal 3% 8% 29% 32% 14% 12% 3% 100% c. Commentaar Arbeidersberoepen Worden hier enkel in beschouwing genomen, de socio-professionele groepen waarvoor ten minste 12 aanbiedingen in het jaar werden ingevuld, m.a.w. gemiddeld 1 aanbieding per maand (zie bijlage A.III.3). Globaal gezien, wordt in minder dan één maand op 46% van de aanbiedingen van deze categorie positief gereageerd. Uit de klassering volgens beroep blijken er daarentegen duidelijke verschillen te bestaan. Wij hebben het hier over de zwakste percentages van binnen één maand ingevulde aanbiedingen tegenover het algemene gemiddelde en de absolute waarden van de jaarlijks voldane werkaanbiedingen. Onder de aanbiedingen voor arbeiders is de eerste groep die onder het gemiddelde ligt, die van vervoer en verkeersmiddelen. Van de 373 aanbiedingen die in 1995 werden inge-vuld, werd 34% in de eerste openingsmaand voldaan. Onder hen kennen de "telefonisten en standardisten" de kleinste voldoeningssnelheid (minder dan één aanbieding op drie ingevuld tijdens de eerste maand van ontvangst). Daarop volgen de betrekkingen in "textiel, leder en 27

35 kleding", waarvoor, hoewel ze minder talrijk zijn (115 voldane aanbiedingen per jaar), slechts 27% van de aanbiedingen in de eerste maand werd ingevuld. Wat de aanbiedingen m.b.t de beroepen in de metaalverwerking betreft, wordt grosso modo één aanbieding op twee binnen de dertig dagen na ontvangst ingevuld. Er wordt een relatief trage invulling waargenomen als het om de beroepen van plaatwerkerketelmaker (31%) en insteller van werktuigmachines (32%) gaat. In de groep van de elektriciens, met een invullingsgraad van 32% binnen de eerste maand, vinden we de aanbiedingen terug m.b.t. een beroep waarvoor er weinig kandidaten zijn, nl. de elektromecaniciens. Slechts één aanbieding op 4 wordt binnen de maand voldaan (26%). De bouwsector bevindt zich lichtjes onder het gemiddelde met 42%. Binnen deze sector zijn het de onderhoudsarbeiders die zich duidelijk onderscheiden door slechts een kwart van de binnen de gestelde termijn voldane aanbiedingen voor hun rekening te nemen (26%). De groep van aanbiedingen waarvoor de voldoeningstermijnen het langst zijn, is die van de sector van de drukkerijen die, zoals men weet, een nogal belangrijke plaats in de Brusselse economie inneemt. Slechts 19% van de invullingen vindt plaats tijdens de eerste maand. Het laagste percentage heeft betrekking op de aanbiedingen voor "bedieners van drukpersen", namelijk 7%. Een andere groep waarvan het grootste deel van de plaatsingen tussen 4 en 12 weken plaatsvindt, is die van de aanbiedingen voor de sector van de behandeling van voedingswaren met 31%. De aanbiedingen voor beenhouwers blijken tevens bijzonder moeilijk in te vullen, alsook die voor bakkers-banketbakkers. Wat de arbeidersdiensten betreft, een grote bron van arbeidskrachten in het Brussels Gewest, kan de voldoeningsgraad als tamelijk middelmatig worden bestempeld. In 1995 heeft de BGDA ongeveer 700 plaatsingen voor dit type van beroepen tot stand gebracht, waarvan 37% binnen de eerste maand. De aanbiedingen voor serveerders en zaalpersoneel worden binnen de eerste maand slechts naar rato van één op vijf ingevuld. De aanbiedingen voor koks en keukenpersoneel worden daarentegen, binnen dezelfde termijn, in de verhouding van één op drie ingevuld en voor de beroepen van schoonmakers en poetsvrouwen (bijna 300 openstaande betrekkingen voldaan) bedraagt het invullingspercentage binnen de eerste maand slechts 39%. De voldoeningsgraad m.b.t. de aanbiedingen voor schoonmakers/poetsvrouwen schijnt op het eerste gezicht uitzonderlijk laag te zijn (56% in 1995), temeer daar in 1995 gemiddeld meer dan werkzoekenden in deze beroepscategorie ingeschreven waren. Binnen de arbeiderswerkloosheid was meer dan één vrouwelijke werkloze op drie onder deze code ingeschreven. Het verschil tussen het aantal beschikbare aanbiedingen en het aantal werkzoekenden (één op 383) leidt op het vlak van het selectieproces tot paradoxale en zelfs onnatuurlijke effecten. Naar aanleiding van dergelijke invullingsgraden heeft de bemiddelingscel haar actiestrategie herdacht, door eerst de meest wilskrachtige kandidaten te selecteren. In het eerste trimester 1996 overschreed de plaatsingsgraad de 80%. 28

36 De vrije beroepen, technici en soortgelijken (VTS) (zie bijlage A.III.1) Wat VTS-aanbiedingen betreft, werd 39% in de loop van de eerste maand en bijna drie vierden vóór het einde van de tweede maand ingevuld. Met andere woorden, het merendeel van de voldavts-aanbiedingen situeert zich binnen de 30 dagen na ontvangst, 34% van de verrichte plaatsingen binnen de tweede periode. Alle beroepen in beschouwing genomen, hebben de meeste aanbiedingen betrekking op het onderwijs (bijna 700 ingevulde aanbiedingen per jaar). Zij dragen ruimschoots bij tot de daling van de gemiddelde voldoeningstermijn. Deze aanbiedingen worden immers voor 95% binnen de 60 dagen voldaan. Voor een groot aantal vrije beroepen zijn langere termijnen noodzakelijk om de aanbiedingen in betrekkingen om te zetten. Slechts de helft van de aanbiedingen voor ingenieurs worden immers in minder dan twee maanden ingevuld. Hetzelfde geldt voor de juristen en de elektronicatechnici. Eveneens onder het gemiddelde, de aanbiedingen voor het verplegend personeel waarvan 61% in minder dan twee maanden wordt ingevuld. In deze groep vinden we tevens de verplegers en verpleegassistenten terug met slechts 41% van de binnen de gestelde termijn voldane aanbiedingen. De sociaal assistenten en de opvoeders bevinden zich eveneens met 65 en 58% onder het gemiddelde. De langste voldoeningstermijn heeft betrekking op de aanbiedingen voor informatici. Slechts in 38% van de gevallen wordt het invullingsproces binnen de 2 maanden positief afgerond. In de categorie diversen valt het op dat de tewerkstelling van psychologen bijzonder moeilijk verloopt. Twee derden van de aanbiedingen worden pas na een termijn van 60 dagen voldaan. Bedienden (zie bijlage A.III.1.) Wat de groep "bedienden" betreft, wordt de conventionele termijn zoals bij de vorige groep op 60 dagen vastgesteld. Hoewel voor de vrije beroepen drie derden van de aanbiedingen binnen deze termijn worden ingevuld, daalt dit percentage tot 60% voor de bedienden. Met slechts 50% voldane aanbiedingen binnen de 60 dagen na ontvangst, zijn het hoofdzakelijk de polyvalente bedienden en de meertalige secretaresses die de verlenging van de onderlinge afstemming van vraag en aanbod veroorzaken. 29

37 Verkopers (zie bijlage A.III.1.) De situatie in de groep van de verkopers gelijkt sterk op die van de bedienden, op één uitzondering na : bij de verkopers noteren we tijdens de eerste maand een grotere invullingsgraad, die vervolgens afneemt, terwijl bij de bedienden de invulling doorgaans tussen de eerste en de tweede maand plaatsvindt. Directeurs en kaderleden (zie bijlage A.III.1.) De groep van de directeurs en kaderleden nam in 1995 slechts 31 voldane aanbiedingen voor zijn rekening. De tijd die nodig was om deze in te vullen was in 71% van de gevallen lager dan de conventionele termijn van 3 maanden. Tussen 6 maanden en één jaar, telt men nog ongeveer 13% voldane aanbiedingen voor kaderleden. HOOFDKENMERKEN VAN DE BIJ DE BGDA HANGENDE AAN- BIEDINGEN De parameters die in de beschrijving van de hangende aanbiedingen in aanmerking werden genomen, stemmen overeen met hetgeen de structuur van de database op statistisch vlak mogelijk maakt. Bepaalde gegevens die deel uitmaken van de bepaling van de vereistegraad van een aanbieding, zoals de natuur en de duur van de gewenste beroepservaring, kunnen in het systeem zoals het nu bestaat, geen voorwerp uitmaken van een betrouwbare kwantificatie. Deze gegevens zouden trouwens alleen van doorslaggevende aard zijn als ze tegelijkertijd met andere variabelen zouden worden bekeken en dit, vanuit historisch oogpunt. Onder hangende aanbiedingen verstaan we de aanbiedingen die na een bepaalde termijn potentieel onvoldaan zijn. Het gaat om een gemiddelde waarde, wat veronderstelt dat, als ze overschreden wordt, dit niet altijd inhoudt dat de aanbieding werkelijk onvoldaan is. Deze termijn kan variëren naargelang het statuut van de aanbieding. Als criteria hebben wij de volgende hypotheses aangenomen : - een hangende aanbieding voor een arbeider wordt na één maand als niet ingevuld beschouwd. - een hangende aanbieding voor een bediende wordt na twee maanden als niet ingevuld beschouwd. - een hangende aanbieding voor kaderleden wordt na drie maanden als niet ingevuld beschouwd. Het fenomeen van "het hangend maken van de aanbieding" kan op twee verschillende wijzen worden benaderd. De beschrijving van de context waarin het "hangend maken" plaatsvindt, maakt het mogelijk de manier aan het licht te brengen waarop we veronderstellen dat op een bepaald ogenblik een hangende aanbieding daadwerkelijk een onvoldane aanbieding wordt. 30

38 - Het is de graad van complexiteit van de aanbieding die de variatie van de termijnen rechtvaardigt. Er wordt door het merendeel van de vakmensen aangenomen dat een aanbieding voor kaderleden op zich moeilijker in te vullen is. Zo gaan we ervan uit dat, na een termijn van een maand, de kans groot is dat een aanbieding voor arbeider door een andere tussenkomst dan de Bemiddelingsdienst werd voldaan. We nemen dus aan dat de situatie van "hangend zijn" na deze periode niet meer normaal is. Daarnaast is het niet abnormaal dat de zoektocht voor een bediende of een kaderlid over een langere termijn gespreid is. Eens die termijn (2 à 3 maanden) overschreden is, zullen we besluiten dat de "hangende situatie" niet meer normaal is. We stellen nu reeds vast dat de complexiteitsgraad, die bepaalt of de aanbieding al dan niet zal worden ingevuld, niet alleen toe te schrijven is aan een objectief gebrek aan gekwalificeerde arbeidskrachten. De moeilijkheid om de aanbiedingen in te vullen is meestal een gevolg van hun kenmerken, namelijk de arbeidsomstandigheden en de loonvoorwaarden. Over deze gegevens kan men op zijn minst zeggen dat ze geen stimulerende elementen zijn. - Het vrijwillige uitstel door een werkgever van de voorstelling van werkzoekenden, wat één van de belangrijkste motieven is voor de " bevriezing " van een aanbieding wordt in deze studie niet in aanmerking genomen. Vanuit het hier algemeen aangenomen gezichtspunt is het onmogelijk op een relevante manier rekening te houden met dit aspect van de situatie. Dit aspect maakt deel uit van het dagelijkse beheer van de aanbieding. De beslissing om een hangende aanbieding in het passief te stellen behoort uiteindelijk tot de beoordeling van de beheerder die voor elk geval een beslissing neemt op basis van elementen waarover wij niet beschikken. Met andere woorden, de normen die het mogelijk maken vergelijkingen te maken en de statistische gegevens aan te wenden, worden van buitenaf aangebracht ( cfr. "vooruitgangsindicatoren" van het ANPE). Vanuit een technisch standpunt, beschouwen we dus enkel de aanbiedingen die na het aflopen van een conventioneel vastgestelde termijn niet ingevuld zijn en die we kunnen bestempelen als "een voorraad van aanbiedingen beschikbaar aan het einde van de maand". Deze waarde is het resultaat van de volgende formule : Hangende aanbiedingen einde van de maand (in T) = (Hangende aanbiedingen + Ontvangen aanb. - Voldane aanb. - Geannuleerde aanb.) in (T-1) in (T) in (T) in (T) De voorraad aan hangende aanbiedingen wordt geanalyseerd hetzij op 31/12, hetzij in jaargemiddelde om de gevolgen van de dubbele telling te verminderen: 1 12 hangende aanbiedingen einde van de maand 12 31

39 Zoals eerder gezegd, zijn de hangende aanbiedingen geen onvoldane aanbiedingen als dusdanig. Ze moeten gepaard gaan met conventionele openingstermijnen. De in maand vastgestelde openingsklassen worden ook conventioneel uitgewerkt, teneinde een eerste interpretatie van de onvoldoening te vergemakkelijken. Bovendien was het technisch onmogelijk de hangende aanbiedingen te tellen volgens de openingstermijnen in dagen of weken, aangezien de statistische tabellen niet zo nauwkeurig worden opgesplitst. Drie definities van de onvoldoening vloeien voort uit deze verhouding van overeenkomst en verscheidenheid waarover we het precies hebben. Een onvoldane aanbieding is hetzij : - het resultaat van de verhouding geannuleerde aanbiedingen Totaal passief N.B. : Totaal passief = Voldane aanbiedingen + geannuleerde aanbiedingen in T. - een na aflopen van een conventionele termijn hangende aanbieding - het bijkomende percentage van de verhouding voldane aanbiedingen/ontvangen aanbiedingen De aanbieding die onvoldaan is wegens de verlengde openingsduur, zal enkel onderzocht worden vanuit de invalshoek van de beroepen, aangezien de statistiek van de hangende aanbiedingen volgens kwalificatieniveau veel te recent is om bijkomende informatie te kunnen leveren. 32

40 Hangende werkaanbiedingen volgens beroepsgroep en openingsduur a. In absolute cijfers Hangende werkaanbiedingen Duur 1 m. 2 m. 3 m. % - 1 m. à à à > 6 m. Totaal t.o.v. Beroepsgroepen - 2 m. - 3 m. - 6 m. totaal Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1991 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1992 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1993 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1994 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders % Vrije beroepen techn. en soortgelijken % 1995 Directeurs en kaderpersoneel % Bedienden % Verkopers % Algemeen totaal % Arbeiders Vrije beroepen techn. en soortgelijken Evolutie Directeurs en kaderpersoneel Bedienden Verkopers Algemeen totaal

41 b. In percentages Verdeling van de hangende werkaanbiedingen volgens openingsduur Duur 1 m. 2 m. 3 m. - 1 m. à à à > 6 m. Totaal Beroepsgroepen - 2 m. - 3 m. - 6 m. Arbeiders 39% 21% 13% 17% 10% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 35% 22% 14% 21% 7% 100% 1991 Directeurs en kaderpersoneel 31% 24% 18% 22% 5% 100% Bedienden 38% 24% 15% 17% 7% 100% Verkopers 35% 27% 14% 18% 6% 100% Algemeen totaal 37,2% 22,4% 13,8% 18,3% 8,3% 100% Arbeiders 39% 22% 12% 18% 10% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 40% 24% 13% 17% 7% 100% 1992 Directeurs en kaderpersoneel 25% 23% 14% 24% 14% 100% Bedienden 44% 25% 13% 13% 4% 100% Verkopers 43% 27% 14% 12% 4% 100% Algemeen totaal 40,1% 23,4% 12,8% 16,2% 7,4% 100% Arbeiders 40% 20% 12% 18% 10% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 37% 21% 13% 20% 10% 100% 1993 Directeurs en kaderpersoneel 30% 21% 16% 22% 11% 100% Bedienden 44% 25% 14% 13% 4% 100% Verkopers 36% 28% 16% 16% 3% 100% Algemeen totaal 38,5% 21,9% 13,3% 17,9% 8,4% 100% Arbeiders 38% 21% 14% 20% 8% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 31% 20% 14% 18% 18% 100% 1994 Directeurs en kaderpersoneel 29% 25% 15% 26% 6% 100% Bedienden 38% 23% 13% 18% 8% 100% Verkopers 31% 24% 18% 21% 5% 100% Algemeen totaal 33,9% 21,3% 14,1% 18,9% 11,8% 100% Arbeiders 41% 24% 14% 17% 4% 100% Vrije beroepen techn. en soortgelijken 32% 20% 13% 23% 12% 100% 1995 Directeurs en kaderpersoneel 31% 23% 16% 24% 6% 100% Bedienden 39% 25% 15% 17% 5% 100% Verkopers 37% 26% 15% 17% 5% 100% Algemeen totaal 36,7% 23,0% 13,8% 19,1% 7,4% 100% 34

42 Algemene structuur van de hangende werkaanbiedingen volgens beroepsgroep (zie tabellen blz.38-39) Van meet af aan stellen we vast dat de structuur van de openingsduur van de hangende werkaanbiedingen sinds 1991 tamelijk stabiel is. In 1995 had 59 % van de aanbiedingen voor arbeiders een gemiddelde openingsduur van meer dan één maand. Dit aantal zakt na twee maanden tot 35 % en na het verstrijken van één trimester tot 21%. Ter herinnering vermelden we dat het wel degelijk gaat om actieve aanbiedingen, die noch ingevuld, noch geannuleerd zijn. Duidelijkheidshalve is het wel nuttig de openingsduren van de hangende werkaanbiedingen te vergelijken met die van de voldane werkaanbiedingen (= verlopen tijd tussen de ontvangst en de invulling). Daarnaast stelt men bij de aanbiedingen voor arbeiders vast dat in % in minder dan één maand tijd werd ingevuld. Tussen één en twee maanden noteren we nog 31 % voldane aanbiedingen. In het totaal is 90 % van de aanbiedingen voor deze categorie in minder dan 3 maanden ingevuld. Wat de vrije beroepen, technici en soortgelijken (VTS), de bedienden en de verkopers betreft, zijn we ervan uitgegaan dat een termijn van twee maanden normaal voldoende was om het merendeel van de voor deze beroepsgroepen verwerkte aanbiedingen positief of negatief af te handelen. Wat deze termijn betreft, blijkt dat voor het jaar 1995, 48% van de hangende VTSaanbiedingen al minstens twee maanden in deze toestand verkeerden. Hun aantal bedraagt 36% voor de bedienden en 37 % voor de verkopers. Omgekeerd beloopt het percentage van de aanbiedingen die meer dan drie maanden hangend zijn 35 % voor de VTS-aanbiedingen en 21 % zowel voor de verkopers als voor de bedienden. Uit de lezing van de voldoeningstermijnen blijkt dat de VTS-aanbiedingen, ook al blijven ze het langst hangende, sneller worden ingevuld. Zo werden in van de 100 VTSaanbiedingen in minder dan 2 maanden ingevuld, tegen 59 voor de bedienden en 62 voor de verkopers. De groep van de directeurs en de kaderleden, die, ter herinnering, slechts een beperkt aantal aanbiedingen naar zich toetrekken (21 plaatsingen in 1995), hebben we conventioneel een maximale termijn van drie maanden toegekend, een termijn waarboven we in 1995 ongeveer 30% van de hangende aanbiedingen telden. Deze verhouding is gelijk aan die van de aanbiedingen voor de kaderleden die na deze termijn werden ingevuld. 35

43 Grafiek 3 : Evolutie van het aantal hangende aanbiedingen volgens openingsduur van 1991 tot maand 1 m. tot - 2 m. 2 m. tot - 3 m. 3 m. tot - 6 m. > 6 maanden

44 De hangende werkaanbiedingen volgens de conventionele openingstermijnen De hangende werkaanbiedingen volgens duur bieden een nieuwe invalshoek die supplementair is aan de analyse van de voldoeningstermijnen. Het is inderdaad logisch dat een langere voldoeningsduur met een groter volume hangende aanbiedingen overeenstemt, zonder dat er een strikte overeenstemming is met de geannuleerde aanbiedingen. Deze overeenstemming kan niet worden toegeschreven aan het volume van de geannuleerde aanbiedingen. De onderverdeling van de aanbiedingen volgens duur van niet-voldoening breidt het perspectief uit, daar ze betrekking heeft op het geheel van de beschikbare aanbiedingen en niet alleen op de voorraad van de aanbiedingen die via een voldoening in het passief werden gesteld. De afwezigheid van een voldoening brengt ofwel een langere openingstijd ofwel een annulering met zich mee, die gelijk is aan een niet-voldoening stricto sensu. De arbeiders (zie bijlage A.IV.1.) Voor het geheel van de arbeidersberoepen bedraagt de voorraad van de meer dan één maand hangende aanbiedingen (HA>1) gemiddeld 59%. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de concentraties van hangende aanbiedingen (HA>1) voor de groepen van aanbiedingen met invullingstermijnen hoger dan het gemiddelde en de aanbiedingen die in deze onderverdeling niet werden opgenomen, onder meer omwille van hun geringe voldoeningsgraad. De eerste groep bevat de volgende beroepen : - Vervoer en verkeer : 64% - Textiel, bont, leder : 60,2% - Elektriciens : 62,7% - Dakdekkers : 71,4% - Onderhoudspersoneel : 63,5% - Serveerders en zaalpersoneel : 73,7% - Koks en keukenpersoneel : 61% - Kamermeiden: 70,5% Dan volgen de aanbiedingen voor de beroepen die niet vermeld werden op het vlak van de invullingstermijnen, met name : - De landbouwers (bevat in het BHG enkel de aanbiedingen voor tuiniers) : 73% - De opticiens en mecaniciens voor kunstledematen : 72% - De bewakers en nachtwakers - De gezinshelpsters - De onthaal-hostesses 37

45 Vrije beroepen - technici - soortgelijken (VTS) (zie bijlage A.IV.1.) 68% van de hangende VTS-aanbiedingen zijn gemiddeld sinds meer dan één maand niet ingevuld; 48% sinds ten minste het dubbele van deze termijn. We herinneren eraan dat deze termijnen onze kritische beoordelingsdrempels zijn. De gedetailleerde analyse van de VTSaanbiedingen zal gebeuren volgens de criteria die in aanmerking werden genomen voor de reeks van de aanbiedingen voor arbeiders. De VTS-groep telt elke maand, alle termijnen in acht genomen, 500 hangende werkaanbiedingen. De verhouding van de sinds meer dan één maand hangende werkaanbiedingen is samen met die van de kaderleden, de hoogste binnen het geheel van de beroepen. Tussen de eerste en de tweede maand daalt deze verhouding van 68% naar 48%. De overeenstemming tussen de voldoeningsgraden en de hoeveelheid hangende aanbiedingen is hier veel opvallender dan bij de vorige groep. Ze is evenwel minder frequent. Dit betekent dat het grootste deel van de hangende VTS-aanbiedingen lager liggen dan het niveau van de groep. De beroepen waarvoor het aantal aanbiedingen die reeds meer dan 2 maanden hangende zijn, meer dan 50% bedraagt, zijn gering. De aanbiedingen die meer dan twee maanden openstaan en die gevoelig van het gemiddelde afwijken, vinden we binnen de volgende beroepen terug : - Burgerlijk ingenieurs : 59% - Technisch ingenieurs : 58% - Verplegend personeel : 60% Binnen deze groep bereiken de verpleegsters en de verpleegassistenten het plafond (68%). - Psychologen : 59% Bovendien gaan beroepen waarvoor de aanbiedingen lange voldoeningstermijnen laten noteren, niet noodzakelijk gepaard met een verhoudingsgewijs hogere omvang van openstaande aanbiedingen. Dit geldt hoofdzakelijk voor de aanbiedingen voor sociaal assistenten (17%), opvoeders (30%) en informatici (49%). De kaderleden (zie bijlage A.IV.1.) Wat de aanbiedingen voor kaderleden betreft, hebben we als uitgangspunt een voldoeningstermijn van 3 maanden genomen. We stellen vast dat 30% van de openstaande aanbiedingen deze termijn overschrijdt. 38

46 De bedienden (zie bijlage A.IV.1.) De aanbiedingen voor bedienden hebben als kenmerk dat ze vrij snel worden ingevuld. Dit vertaalt zich duidelijk in termen van openingsduur : na een termijn van 60 dagen blijft er slechts 36% hangende aanbiedingen meer over. Er is echter een dubbele uitzondering, namelijk de directiesecretaresses waarvan het aantal hangende aanbiedingen bijna 56% bereikt en de operateurs voor bureaumachines met 46%. De verkopers (zie bijlage A.IV.1.) Bij de laatste groep, die van de verkopers, ligt de verhouding van de hangende aanbiedingen gemiddeld rond de 37%. Enkel de verkopers "verzekeringen - onroerende goederen - banken " overschrijden dit percentage met 7%. 39

47 Evolutie van de verhouding geannuleerde aanbiedingen/totaal aantal in het passief gestelde aanbiedingen a. Volgens beroepsgroep Voldane en geannuleerde werkaanbiedingen Types WA Voldane Geannuleerde Voldane + % geannul./ Beroepsgroepen WA WA geannuleerde WA totaal passief Arbeiders ,5% Vrije beroepen techn. en soortgelijke ,1% 1991 Directeurs en kaderpersoneel ,0% Bedienden ,8% Verkopers ,0% Algemeen totaal ,8% Arbeiders ,0% Vrije beroepen techn. en soortgelijke ,6% 1992 Directeurs en kaderpersoneel ,6% Bedienden ,9% Verkopers ,9% Algemeen totaal ,6% Arbeiders ,4% Vrije beroepen techn. en soortgelijke ,6% 1993 Directeurs en kaderpersoneel ,3% Bedienden ,1% Verkopers ,7% Algemeen totaal ,4% Arbeiders ,0% Vrije beroepen techn. en soortgelijke ,6% 1994 Directeurs en kaderpersoneel ,7% Bedienden ,6% Verkopers ,0% Algemeen totaal ,6% Arbeiders ,4% Vrije beroepen techn. en soortgelijke ,0% 1995 Directeurs en kaderpersoneel ,6% Bedienden ,9% Verkopers ,1% Algemeen totaal ,8% 40

48 b. Volgens gedane studies Voldane en geannuleerde werkaanbiedingen Gedane studies Voldane Geannuleerde Voldane + % geannuleerde WA WA geannuleerde WA totaal passief lager onderwijs ,1% lager secundair onderwijs ,4% 1991 hoger secundair onderwijs ,2% hoger onderwijs ,2% Algemeen totaal ,8% lager onderwijs ,1% lager secundair onderwijs ,8% 1992 hoger secundair onderwijs ,5% hoger onderwijs ,0% Algemeen totaal ,6% lager onderwijs ,1% lager secundair onderwijs ,6% 1993 hoger secundair onderwijs ,5% hoger onderwijs ,3% Algemeen totaal ,3% lager onderwijs ,8% lager secundair onderwijs ,4% 1994 hoger secundair onderwijs ,3% hoger onderwijs ,1% Algemeen totaal ,6% lager onderwijs ,8% lager secundair onderwijs ,9% 1995 hoger secundair onderwijs ,8% hoger onderwijs ,9% Algemeen totaal ,8% 41

49 c. Commentaar Via de voldoeningsduur en de openstaande werkaanbieding, belanden we logischerwijze bij de werkelijk niet-voldane werkaanbiedingen. Het begrip niet-voldoening dient te worden gerelativeerd. Het moet verstaan worden binnen de perken van het actieveld van de BGDA. Een deel van de geannuleerde aanbiedingen is waarschijnlijk het gevolg van de niet-voldoening via andere kanalen. Er kan evenwel van uitgegaan worden dat het type profiel of kwalificatie dat de ondernemingen zoeken, problemen oplevert wat de afstemming op de tewerkgestelde of niet-tewerkgestelde werkzoekenden betreft. De verhouding geannuleerde aanbiedingen/totaal aantal passieve aanbiedingen is de derde waarde die het mogelijk maakt de niet-voldoening te meten, waarbij de twee andere de volgende zijn : - de aanbiedingen die nog steeds openstaan na het verstrijken van een conventioneel aangenomen termijn - het bijkomende percentage van de verhouding voldane aanbiedingen/ontvangen aanbiedingen Volgens beroepsgroep (zie tabel blz. 45) In 1991, zijn er drie socio-professionele categorieën die een niet-voldoeningsgraad laten optekenen die hoger ligt dan het gemiddelde (46,8%). Dit zijn in dalende volgorde : - de "directeurs en kaderpersoneel" (60%). Deze groep daalt tot 46,6% in 1995, een percentage dat verhoudingsgewijs, vergeleken met het gemiddelde van 1995 (32,8%), het hoogste is voor het geheel van de geanalyseerde beroepen. - de "verkopers" met 56%. Deze groep werd een jaar later gehalveerd en behaalt in 1993 bevredigende resultaten met een ratio van 27,7%. Deze laatste stabiliseert zich in 1995 op 38,1% terwijl hij eveneens hoger ligt dan de gemiddelde niet-voldoeningsgraad (ter herinnering : gelijk aan 32,8%). - tenslotte, de "vrije beroepen, technici en soortgelijken" die in 1991 een nietvoldoeningsgraad kennen die het gemiddelde percentage vrij sterk benadert (48,1% t.o.v. 46,8% gemiddeld). Tot in 1994 gaat dit percentage fors achteruit (20,6%), waarna het in 1995 plots opnieuw tot 41% onvoldane werkaanbiedingen stijgt. Over de vijf afgelopen jaren noteren we echter een lichte verbetering van dit percentage (achteruitgang van 7%). Met respectievelijke graden van 46,6%, 41% en 38,1%, zijn het dus deze drie categorieën die we, vergeleken met de gemiddelde graad van 1995, aan de kop van de groep onvoldane aanbiedingen terugvinden. 42

50 Wat de aanbiedingen "arbeiders" en "bedienden" betreft, stijgt het aantal niet-voldoeningen vrij sterk, aangezien hun ratio's de volgende evoluties ondergaan : - 45,5% in 1991 tot 27,4% onvoldane aanbiedingen in 1995 voor arbeiders - 43,8% in 1991 tot 28,9% onvoldane aanbiedingen in 1995 voor bedienden. Het zijn, verbazend genoeg, deze laatsten die in 1993, met 19,1%, de zwakste nietvoldoeningsgraad vertonen. Volgens gedane studies (zie tabel blz. 46) In 1995, telt men een annuleringsgraad van 33% voor het geheel van de verschillende studies. Over het algemeen verhoogt de annuleringsgraad naargelang de duur van de studies. Op deze manier wordt de annuleringsgraad voor de hogere studies op 40% vastgesteld. Als we de globale evolutie van deze annuleringsratio bekijken, merken we op dat de situatie over de onderzochte periode (47% in 1997 t.o.v. 33% in 1995) duidelijk verbeterd is. Hoewel alle studiecategorieën over 5 jaar zijn gedaald, is het de ratio van de hogere studies die met een daling van 48% in 1991 naar 28% in 1995, de merkwaardigste evolutie laat optekenen. Er valt nog op te merken dat algemeen gezien, de hoogste annuleringsgraad bij de hogere studies wordt genoteerd. Tenslotte toont de conjuncturele analyse eens te meer de specificiteit van het jaar 1994, waar men de laagste percentages van het decennium registreert. Hoewel alle ratio's van 1991 tot 1994 zijn gedaald, kennen ze sedertdien een verhoging. Gedetailleerde analyse van de ratio geannuleerde aanbiedingen/totaal aantal aanbiedingen die in het passief worden gesteld volgens beroepsgroep (zie bijlagen A.IV.2. en A.IV.3.) De arbeiders (zie bijlage A.IV.2.) In 1995, had de annulering van de aanbiedingen betrekking op 27,4% van de in het passief gestelde aanbiedingen voor arbeiders. Deze verhouding bedraagt meer dan 40% voor de betrekkingen in de textielsector en 55% bij de opticiens en mecaniciens voor precisieinstrumenten. 43

51 In het geheel leunt de verhouding geannuleerde aanbiedingen/totaal aantal in het passief gestelde aanbiedingen bestemd voor de metaalbewerkers, sterk aan bij het algemene cijfer, met uitzondering van de plaatwerkers en ketelmakers waarvoor ongeveer 43% van de werkaanbiedingen niet werd voldaan. We vestigen tevens de aandacht op de zwakke annuleringspercentages van de bouwsector, behalve misschien voor de dakdekkers waarvan meer dan een derde van de aanbiedingen zonder gevolg worden geklasseerd. De moeilijkheden inzake aanwerving van werknemers in de voedingssector hebben we reeds aangehaald. De benadering aan de hand van de annuleringen bevestigt deze stand van zaken voor de bakkers-banketbakkers (35,6%). Laatste socio-professionele categorie waar de moeilijkheden zich concentreren : de arbeiders in de diensten, voor wie de annulering op 40% van de aanbiedingen betrekking heeft. De kamermeiden en soortgelijken, alsook de nachtwakers nemen, in 1995 meer dan 60% van de geannuleerde aanbiedingen voor hun rekening. Voor de poetsers en poetsvrouwen bedraagt het inadequatieniveau bijna 45%. De vrije beroepen - technici en soortgelijken - en kaderleden (zie bijlage A.IV.2.) Voor de beroepen die in deze rubriek worden geklasseerd, worden zoals men kon verwachten, de hoogste annuleringsgraden opgetekend. Men merkt extreme cijfers op voor de arbeidsplaatsen van geneesheer die met 96% worden geannuleerd, terwijl het gemiddelde van de groep op 41% wordt vastgesteld. De helft van de beroepen met hoge kwalificaties (diploma van het hoger onderwijs vereist) ligt hoger dan dit gemiddelde. Onder hen vindt men de ingenieurs, de architecten en over het algemeen alle vrije beroepen in de klassieke zin. De aanbiedingen voor verplegend personeel tellen evenveel annuleringen als voldoeningen, maar met een kritischere situatie bij de verplegers (-eegsters) en verpleegassistenten waarvoor ongeveer 69% van de aanbiedingen als onvoldaan worden geklasseerd. Ook binnen de groep van de technici vinden we een hoog percentage van annuleringen, nl. 59%. Het hoogste cijfer wordt door de technici van de chemische industrie bereikt met 81% onvoldane aanbiedingen. Daarnaast noteren we nog onvoldane werkaanbiedingen bij de boekhouders (50%), de economisten (46%), de informatici (44%) en de psychologen en sociologen die respectievelijk annuleringsgraden van 50% en 60% vertonen. Voor de kaderleden wordt de drempel op 46% vastgesteld. 44

52 Bedienden (zie bijlage A.IV.2.) Voor de bedienden stellen we een grotere doorstroming vast met 28,9% annuleringen in 95. De slechtste resultaten vinden we terug bij de directiesecretaresses (52,6%). De bedienden die gespecialiseerd zijn in juridische vakken en in de wedden en lonen vertonen de hoogste percentages. Verkopers (zie bijlage A.IV.2.) Wat de verkopers betreft, wordt het percentage opgetrokken (38%) door de takken verzekeringen - onroerende goederen - banken (57,7%) en handelsvertegenwoordigers (47,3%). In het totaal werd in 1995 bijna een derde van de bij de BGDA ingediende aanbiedingen zonder voldoening geannuleerd. 45

53 VII. FOTOGRAFIE VAN DE GEGEVENSBANK VOOR WERKAAN- BIEDINGEN (eerste trimester 1996) Inleiding Hetgeen voorafgaat is volledig gebaseerd op de statistiek van de aanbiedingen (Stat 93), de enige bron die een chronologische uitwerking van de series toelaat. De gegevensbank bevat echter veel meer informatie dan hetgeen geformaliseerd wordt voor statistische doeleinden. Behalve de sectoriële structuur hebben we die niet-geformaliseerde variabelen gewoonlijk onder momentopname ontvouwd. Die momentopname heeft betrekking op het eerste trimester van De gekozen parameters zijn deze waarvoor de kwaliteit van de opvolging en betrouwbaarheid van de gegevens voldoende zijn gebleken. Zo hebben we afgezien van de cijfermatige vaststelling van de taalvariabele. De codificatie van deze variabele die deze informatie beschikbaar zou hebben gesteld, werd door de bemiddelaars verwaarloosd ten voordele van de zones met vrije tekst. We hebben daarentegen op meer verfijnde wijze het type aanbieding kunnen beschrijven (aard van de overeenkomst, vereiste kwalificaties en leeftijdsvoorwaarden) en dit volgens een onderverdeling per beroepsgroep. In deze uitgebreide context hebben we slechts de voldane en geannuleerde aanbiedingen onderzocht. De ontvangen werkaanbiedingen werden op hun beurt niet op gedifferentieerde wijze onderzocht, daar hun aard niet toeliet om hen op dezelfde manier dan de andere categorieën aan te pakken, namelijk op statische en fotografische wijze (zie bijlage A.V.1.). 46

54 A. DE ONTVANGEN AANBIEDINGEN PER NIJVERHEIDSTAK 1. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende aanbiedingen gedurende het eerste trimester van Verdeling volgens nijverheidstak en categorie - N.E.C. 5 a. In absolute waarden Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA WA WA WA Nijverheidstak 6 tijdens tijdens tijdens gemiddelde het eerste het eerste het eerste eerste trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 Landbouw Bosbouw - Jacht Visserij Mijnen 1 1 Steen Voeding Tabak 1 0 Textiel Kleding Schoenen Hout Papier Boek Leder en vellen Rubber Scheikunde Aardewerk - Steenbakkerij - Cement Glas 2 2 Basismetaalnijverheid Metaalverwerkende nijverheid Fabricatie van machines Constructie van elektrische machines Constructie van transportmateriaal Diamant Andere fabrieksnijverheden Bouw Secundaire sector Elektriciteit - Water - Gas Handel Banken - Verzekeringen Vervoer en verkeer Horeca Diensten Onnauwkeurig bepaalde en ongekende aktiviteiten Tertiaire sector Totaal Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). De nijverheidstak is die van de laatste tewerkstelling, ongeacht het beroep. Hierin zijn voornamelijk begrepen de jongeren die nog niet hebben gewerkt. 47

55 b. Verhoudingen Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA WA WA WA Nijverheidstak 8 tijdens tijdens tijdens gemiddelde het eerste het eerste het eerste eerste trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 Landbouw 0,2 0,3 0,3 0,2 Bosbouw - Jacht Visserij Mijnen 0,0 0,1 Steen Voeding 2,0 1,5 1,7 1,2 Tabak 0,0 0,0 Textiel 0,7 0,2 0,3 0,8 Kleding 1,3 1,5 0,6 1,0 Schoenen Hout 0,3 0,2 0,3 Papier 0,1 0,0 0,0 Boek 2,7 2,6 4,1 1,9 Leder en vellen 0,4 0,6 0,2 Rubber Scheikunde 1,4 1,4 0,4 1,6 Aardewerk - Steenbakkerij - Cement Glas 0,1 0,1 Basismetaalnijverheid 0,2 0,2 0,2 Metaalverwerkende nijverheid 1,0 0,7 0,7 0,9 Fabricatie van machines 0,2 0,2 0,3 0,1 Constructie van elektrische machines 1,9 1,5 4,1 2,6 Constructie van transportmateriaal 1,5 1,2 1,3 1,3 Diamant Andere fabrieksnijverheden 0,1 0,0 0,1 0,2 Bouw 10,0 10,4 10,7 8,9 Secundaire sector 23,9 22,3 24,3 21,3 Elektriciteit - Water - Gas 0,4 0,2 0,4 0,3 Handel 15,6 16,7 16,5 14,0 Banken - Verzekeringen 3,1 2,7 0,8 3,1 Vervoer en verkeer 5,8 6,3 1,4 7,0 Horeca 1,8 1,7 0,8 2,2 Diensten 48,9 49,4 55,2 51,7 Onnauwkeurig bepaalde en ongekende aktiviteiten 9 0,3 0,7 0,1 0,1 Tertiaire sector 75,9 77,4 75,4 78,5 Totaal De nijverheidstak is die van de laatste tewerkstelling, ongeacht het beroep. Hierin zijn voornamelijk begrepen de jongeren die nog niet hebben gewerkt. 48

56 2. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende aanbiedingen gedurende het eerste trimester van Verdeling volgens nijverheidstak "diensten" en categorie - N.E.C. 10 a. In absolute waarden Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA WA WA WA Nijverheidstak "diensten" 11 tijdens tijdens tijdens gemiddelde het eerste het eerste het eerste eerste trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 Diensten aan bedrijven Diensten in verband met ontspanning Diensten aan personen Landsverdediging en diensten van de geallieerde legers Administratieve diensten staat, provincies, gemeenten Andere openbare diensten Openbaar, gesubsidieerd, privé-onderwijs Wetenschappelijke instellingen Menselijke en dierlijke geneeskunde Andere gezondheidsdiensten Sociale werken : rust-, weeshuis, crèche, Kunst en letteren 1 2 Godsdienstige verenigingen Beroepsverenigingen, handelskamer, vakbond, ziekenfonds Andere private diensten en instellingen van algemeen belang Personeel van ambassades en internationale organismen Totaal b. Verhoudingen Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA WA WA WA Nijverheidstak "diensten" tijdens tijdens tijdens gemiddelde het eerste het eerste het eerste eerste trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 trimester 1996 Diensten aan bedrijven 43,4 40,6 49,5 46,0 Diensten in verband met ontspanning 4,2 3,6 4,1 5,4 Diensten aan personen 5,4 5,5 5,6 5,9 Landsverdediging en diensten van de geallieerde legers 0,3 0,3 1,8 0,2 Administratieve diensten staat, provincies, gemeenten 5,2 6,2 4,4 6,1 Andere openbare diensten 1,2 1,4 0,8 1,5 Openbaar, gesubsidieerd, privé-onderwijs 21,8 25,1 13,3 9,8 Wetenschappelijke instellingen 0,6 0,7 0,4 Menselijke en dierlijke geneeskunde 2,7 2,4 5,4 3,5 Andere gezondheidsdiensten 0,4 0,3 0,3 0,5 Sociale werken : rust-, weeshuis, crèche,... 12,8 12,0 10,3 17,3 Kunst en letteren 0,1 0,2 Godsdienstige verenigingen Beroepsverenigingen, handelskamer, vakbond, ziekenfonds 0,8 1,1 0,8 1,4 Andere private diensten en instellingen van algemeen belang 0,6 0,3 3,6 1,4 Personeel van ambassades en internationale organismen 0,5 0,4 0,3 0,8 Totaal Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). De nijverheidstak is die van de laatste tewerkstelling, ongeacht het beroep. 49

57 De ventilatie per nijverheidstak van de ontvangen aanbiedingen heeft betrekking op het eerste trimester van Dit is niet zonder invloed in termen van seizoensvariaties. De sectoriële structuur van de bij de BGDA geregistreerde aanbiedingen overlapt niet geheel deze van de bezoldigde tewerkstelling van het gewest. Het relatieve gewicht van de tertiaire sector is immers van doorslaggevende aard want hij heeft betrekking op ¾ van de ontvangen aanbiedingen. Van dit aantal komen 2/3 uit de "diensten", zowat 20% uit de tak "handel" en 7,6% uit "vervoer en verkeer". Wat de sector "banken en verzekeringen" betreft, deze vertegenwoordigt tijdens het eerste trimester minder dan 5% van de aanbiedingen van de tertiaire sector. Binnen de dienstensector zijn het de diensten aan de ondernemingen die met 43 % van het totale aantal geregistreerde werkaanbiedingen de lijst aanvoeren, gevolgd door het onderwijs met bijna 20 % van de beschikbare arbeidsplaatsen en de sociale activiteiten waarvan het relatieve aandeel binnen de "diensten" om en bij de 13% schommelt. De secundaire sector die 25% van de op de BGDA ontvangen aanbiedingen vertegenwoordigt, is voornamelijk gespreid over minder dan 10 nijverheidstakken waarvan de bouwsector bijna 40% van de geregistreerde aanbiedingen in de secundaire sector voor zijn rekening neemt. Daarnaast vermelden we nog de sectoren drukkerij (11%), de constructie van elektrische machines en de voeding die elk ongeveer 8% vertegenwoordigen. B. DE ANALYSE VAN DE FOTOGRAFIE 1. Voldane werkaanbiedingen gedurende het eerste trimester van N.E.C. 12 a. Onderverdeling volgens uurregeling en volgens beroepsgroep Absolute waarden Verhoudingen Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Voltijds tweeploegenstelsel ,8 1,1 Voltijds drieploegenstelsel 2 2 0,4 0,1 Continu in ploegen 1 1 0,2 0,0 Voltijds nachtwerk 2 2 0,3 0,1 Normaal arbeidsregime ,7 77,7 92,1 81,8 85,8 Deeltijds werk ,3 22,3 7,2 18,2 12,9 Algemeen totaal Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). 50

58 Uurregeling 87% van de voldane aanbiedingen hebben betrekking op een normaal voltijds werkregime (1.752 voldane aanbiedingen op een totaal van voldane aanbiedingen). De overige 13% betreft deeltijds werk dat binnen de socio-professionele categorieën zeer ongelijk verdeeld is. De laagste cijfers betreffen de bedienden en de arbeiders (8,3%). 22,3% van de voldane aanbiedingen bij de "vrije beroepen, technici en soortgelijken" zijn deeltijdse overeenkomsten. Het is waarschijnlijk dat het proportionele belang van de deeltijdse aanbiedingen een gevolg is van de aanwezigheid van leerkrachten in deze categorie. Zoals blijkt, bevatten de werkaanbiedingen in de "verkoop" vaak de voorwaarde "deeltijds". In deze context herinneren we eraan dat de groep van de verkopers traditioneel personeel van de grootwarenhuizen omvat dat deeltijds tewerkgesteld is. b. Onderverdeling volgens type aanbieding en volgens beroepsgroep Absolute waarden Verhoudingen Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Werkaanbieding van bepaalde duur ,2 46,0 11,9 4,2 20,5 Werkaanbieding ander land EU ,1 2,4 0,4 2,5 1,9 Normale werkaanbieding (onbepaalde duur) ,4 45,3 83,0 91,9 73,5 Werkaanbieding eerste werkervaring ,1 0,6 0,4 0,2 Werkaanbieding alternerende tewerkstelling K.B ,3 0,5 Werkaanbieding vervanging bruggepensioneerde ,1 0,2 0,2 0,4 0,6 Werkaanbieding loopbaanonderbreking privé-sector ,8 6,1 3,8 0,4 2,8 Werkaanbieding K.B. 123 "K.M.O." Algemeen totaal Aard van de overeenkomst Hier stellen we vast dat de kloof verhoudingsgewijs nog flagranter is. Iets minder dan ¾ van de voldane aanbiedingen zijn aanbiedingen van onbepaalde duur (1.500 op 2.042). Voor de rest van de aanbiedingen kunnen we minstens 20% identificeren als aanbiedingen van bepaalde duur. Binnen de groep van de vrije beroepen telt men evenveel voldane aanbiedingen van bepaalde als van onbepaalde duur (respectievelijk 248 en 244). Deze proportionele gelijkheid geldt helemaal niet voor het geheel van de andere groepen (arbeiders, kaderleden, bedienden en verkopers). Binnen dit geheel onderscheiden de aanbiedingen voor "verkopers" zich sterk van de andere aanbiedingen door een zeer laag aantal overeenkomsten van bepaalde duur (4,2%). 51

59 De aanbiedingen van "arbeiders" en "kaderleden en bedienden" liggen grotendeels in dezelfde lijn. Voor de aanbiedingen van bepaalde duur stellen we respectievelijk percentages van 13,2 en 11,9 vast. c. Onderverdeling volgens kwalificatie en volgens beroepsgroep Er bestaan twee typen van kwalificatieklasseringen naargelang men de sfeer van de manuele beroepen of deze van de intellectuele beroepen benadert. Soms stellen we vast dat er criteria van de ene sfeer naar de andere verschuiven. Deze verschuiving maakt de vergelijking die we trachten uit te voeren dubbelzinnig omdat het begrip kwalificatie in elke sfeer verschillende overwegingen dekt. De aanbiedingen voor arbeiders vereisen immers vaker kwalificaties op het vlak van ervaring, terwijl de aanbiedingen voor bedienden eerder gebaseerd zijn op het vereiste minimum onderwijsniveau. Er valt te noteren dat aanbiedingen voor bedienden vaak vereisten op het vlak van ervaring definiëren en deze laatste met schoolopleiding associëren. We beschouwen de twee groepen dus apart, om geen elementen op één van de sferen toe te passen die in de eerste plaats niet doeltreffend zouden zijn. Arbeiders Absolute waarden Verhoudingen Overgekwalificeerden 26 3,3 Geschoolden ,4 Half-geschoolden en gespecialiseerden ,9 Beginnelingen en leerjongens 75 9,4 Geoefende ongeschoolden ,6 Gewone handlangers 76 9,5 Algemeen totaal De aanbiedingen voor arbeiders zijn in 36,9% van de gevallen gericht op zogenaamde "halfgeschoolden". De aanbiedingen voor het beroep van handlanger zijn verdeeld onder het gespecialiseerde niveau (13,6%) en het gewone niveau, zonder kwalificatie (9,5%). 52

60 Bedienden Absolute waarden Verhoudingen Vrije beroepen Kaderladen en bedienden Verkopers Vrije beroepen Kaderladen en bedienden Verkopers Universitairen en kaderpersoneel ,9 2,8 2,5 Geschoolden ,1 45,1 34,7 Half-geschoolden ,0 46,6 39,8 Beginnelingen ,3 2,8 5,1 Lagere bedienden ,7 2,8 17,8 Algemeen totaal Aanbiedingen vrije beroepen 8 universitaire aanbiedingen op 10 hebben betrekking op vrije beroepen die, laten we het herhalen, het grootste aantal deeltijdse banen en overeenkomsten van bepaalde duur laten noteren. Iets minder dan 8 aanbiedingen voor vrije beroepen op 10 vereisen een hoger kwalificatieniveau (niveau niet-universitair hoger onderwijs en universitair onderwijs). De analyse van de groep hogere studies toont aan dat slechts 2 aanbiedingen op 10 een universitair niveau vereisen, de 8 overige vereisen een niveau van het type graduaat. We herinneren eraan dat de universitaire werkaanbiedingen slechts 17% van het totale aantal voldane aanbiedingen vertegenwoordigt. Aanbiedingen bedienden Het merendeel van de voldane aanbiedingen binnen deze groep zijn gelijk verdeeld onder het geschoolde en het halfgeschoolde niveau. Hierbij noteren wij een licht voordeel voor de halfgeschoolde aanbiedingen (46,6%). Aanbiedingen verkopers 62,7% van de aanbiedingen hebben betrekking op halfgeschoolde profielen of profielen zonder kwalificatie. 53

61 d. Onderverdeling volgens maximale leeftijdsklasse en volgens beroepsgroep Absolute waarden Verhoudingen Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal < 26 jaar ,7 1,5 5,1 8,9 5,6 26 tot 30 jaar ,2 8,2 20,0 20,3 13,9 31 tot 35 jaar ,2 5,0 18,3 17,8 11,9 36 tot 40 jaar ,3 7,4 25,7 14,0 14,3 41 tot 45 jaar ,1 6,7 16,4 11,4 12,7 46 tot 50 jaar ,8 42,9 7,2 8,5 19,3 51 tot 65 jaar of zonder vereisten ,9 28,4 7,2 19,1 22,2 Algemeen totaal Voor het merendeel van de aanbiedingen is er sprake van een maximumleeftijd. Meer dan 3 aanbiedingen op 10 hebben een maximumleeftijd die op 35 jaar is gesteld. Deze grens heeft zelden betrekking op de aanbiedingen voor vrije en hiermee gelijkgestelde beroepen (14,7%) terwijl ze 47% van de aanbiedingen voor verkopers en 43% van de aanbiedingen voor bedienden raakt. De aanbiedingen voor vrije beroepen zien de leeftijdsgrens tot 50 jaar stijgen. Het is de enige groep waarvoor de leeftijdsvoorwaarde nagenoeg geen gevolgen heeft. Wat de aanbiedingen voor arbeiders betreft, is er in 31% van de gevallen sprake van een leeftijdsgrens van 35 jaar en bijna één voldane aanbieding op twee legde de grens op 40 jaar. 54

62 2. Geannuleerde werkaanbiedingen tijdens het eerste trimester 1996-N.E.C. 13 Wij herinneren eraan dat de geannuleerde aanbiedingen vanuit het standpunt van de bemiddelaars die aanbiedingen zijn die beschouwd kunnen worden als niet-voldaan. Hierna zullen dus de annuleringscoëfficiënten als dusdanig worden geanalyseerd. Wat pertinent is, is dus te trachten het verband te zien tussen de grootheden, met andere woorden de omvang van de verschillen tussen voldoening en niet-voldoening vast te leggen. Het bepalen van de niet-voldoening gebeurt dus via de analyse van de voldoening, zoals haar negatief in zekere zin. Met andere woorden, de perceptie van de niet-voldoening kan enkel onrechtstreeks gebeuren. a. Onderverdeling volgens uurregeling en volgens beroepsgroep Absolute waarden Verhoudingen Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Voltijds tweeploegenstelsel Voltijds drieploegenstelsel 2 2 1,0 0,3 Continu in ploegen Voltijds nachtwerk 1 1 1,0 0,1 Normaal arbeidsregime ,6 90,3 80,8 83,2 87,0 Deeltijds werk ,3 9,7 18,2 16,8 12,6 Algemeen totaal b. Onderverdeling volgens type aanbieding en volgens beroepsgroep Absolute waarden Verhoudingen Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Werkaanbieding van bepaalde duur ,1 21,7 9,1 1,6 11,6 Werkaanbieding ander land EU ,1 31,0 7,1 12,0 16,9 Normale werkaanbieding (onbepaalde duur) ,6 42,8 82,8 84,8 67,8 Werkaanbieding eerste werkervaring ,5 1,0 0,3 Werkaanbieding alternerende tewerkstelling K.B. 495 Werkaanbieding vervanging bruggepensioneerde ,1 0,3 0,8 0,8 Werkaanbieding loopbaanonderbreking privé-sector ,6 3,8 0,8 2,4 Werkaanbieding K.B. 123 "K.M.O." 1 1 0,3 0,1 Algemeen totaal Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). 55

63 c. Onderverdeling volgens kwalificatie en volgens beroepsgroep Arbeiders Absolute waarden Verhoudingen Overgekwalficeerden 11 5,7 Geschoolden 53 27,3 Half-geschoolden en gespecialiseerden 90 46,4 Beginnelingen en leerjongens 9 4,6 Geoefende ongeschoolden 19 9,8 Gewone handlangers 12 6,2 Algemeen totaal Bedienden Absolute waarden Verhoudingen Vrije beroepen Kaderladen en bedienden Verkopers Vrije beroepen Kaderladen en bedienden Verkopers Universitairen en kaderpersoneel ,2 12,1 1,6 Geschoolden ,3 31,3 44,0 Half-geschoolden ,6 53,5 42,4 Beginnelingen ,8 3,0 4,0 Lagere bedienden ,1 8,0 Algemeen totaal d. Onderverdeling volgens maximumleeftijdsklasse en volgens beroepsgroep Absolute waarden Verhoudingen Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal < 26 jaar ,1 2,1 6,1 5,6 3,5 26 tot 30 jaar ,8 4,8 24,2 23,2 12,4 31 tot 35 jaar ,9 15,2 31,3 20,0 17,7 36 tot 40 jaar ,6 2,4 15,2 7,2 10,0 41 tot 45 jaar ,9 8,6 10,1 16,0 11,6 46 tot 50 jaar ,5 37,6 7,1 13,6 18,9 51 tot 65 jaar of zonder vereisten ,1 29,3 6,1 14,4 25,8 Algemeen totaal

64 3. Passief geworden werkaanbiedingen, voldoenings- en annuleringsgraad tijdens het eerste trimester N.E.C. 14 a. Onderverdeling volgens uurregeling en volgens beroepsgroep Vervullingsgraad Annulatiegraad Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Voltijds tweeploegenstelsel 100,0% 100,0% Voltijds drieploegenstelsel 100,0% 50,0% 100,0% 50,0% Continu in ploegen 100,0% 100,0% Voltijds nachtwerk 100,0% 66,7% 100,0% 33,3% Normaal arbeidsregime 80,6% 61,5% 84,4% 65,0% 74,0% 19,4% 38,5% 15,6% 35,0% 26,0% Deeltijds werk 75,0% 81,1% 65,4% 67,2% 74,7% 25,0% 18,9% 34,6% 32,8% 25,3% Algemeen totaal 80,4% 65,0% 82,6% 65,4% 74,3% 19,6% 35,0% 17,4% 34,6% 25,7% Schijnbare gelijkheid van de voldoeningsgraad van de voltijdse aanbiedingen en van de deeltijdse aanbiedingen De voldoeningsgraad van de voltijdse aanbiedingen is gewoonlijk min of meer identiek met de voldoeningsgraad van de deeltijdse aanbiedingen. Het is de meer specifieke analyse volgens de verschillende onderverdelingen die ons toelaat vast te stellen dat deze gelijkheid ver van uniform is over de diverse beroepsgroepen. Zo is bij de vrije beroepen de voldoeningsgraad voor de deeltijdse aanbiedingen beduidend hoger (81%) dan voor de voltijdse aanbiedingen (61,5%). Binnen de groep van de bedienden is de situatie net andersom. Daar bereikt de voldoeningsgraad van de voltijdse aanbiedingen immers een maximum met 84,4% voldane aanbiedingen, terwijl de deeltijdse aanbiedingen een minimum bereiken met slechts 65,4% voldane aanbiedingen. 14 Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). 57

65 b. Onderverdeling volgens type aanbieding en volgens beroepsgroep Vervullingsgraad Annulatiegraad Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Werkaanbieding van bepaalde duur 92,9% 79,7% 86,2% 83,3% 83,6% 7,1% 20,3% 13,8% 16,7% 16,4% Werkaanbieding ander land EU 68,0% 12,6% 22,2% 28,6% 24,1% 32,0% 87,4% 77,8% 71,4% 75,9% Normale werkaanbieding (onbepaalde duur) 79,4% 66,3% 82,6% 67,2% 75,8% 20,6% 33,7% 17,4% 32,8% 24,2% Werkaanbieding eerste werkervaring 50,0% 75,0% 100,0% 71,4% 50,0% 25,0% 28,6% Werkaanbieding alternerende tewerkstelling K.B ,0% 100,0% Werkaanbieding vervanging bruggepensioneerde 69,2% 50,0% 100,0% 50,0% 66,7% 30,8% 50,0% 50,0% 33,3% Werkaanbieding loopbaanonderbreking privé-sector 54,5% 75,0% 100,0% 50,0% 77,3% 45,5% 25,0% 50,0% 22,7% Werkaanbieding K.B. 123 "K.M.O." 100,0% Algemeen totaal 80,4% 65,0% 82,6% 65,4% 74,3% 19,6% 35,0% 17,4% 34,6% 25,7% Overheersing van de voldoeningsgraad van aanbiedingen van bepaalde duur De hoogste voldoeningsgraad stelt men vast bij de aanbiedingen van bepaalde duur (83,6%) en dit voor het geheel van de beroepsgroepen. Wat de aanbiedingen voor arbeiders betreft, noteren we een record aantal voldoeningen van aanbiedingen van bepaalde duur (93%). Aanbiedingen van onbepaalde duur Tijdens het eerste trimester van 1996 stelde men de hoogste voldoeningsgraad vast bij de bedienden (82,6%). Deze graad is lichtjes hoger dan bij de arbeiders en beduidend hoger dan deze bij de vrije beroepen en verkopers, waarvan de voldoeningsgraad de 2/3 benadert. Aanbiedingen voor de andere landen van de Europese Unie De aanbiedingen vanuit dit netwerk zijn grotendeels bestemd voor de vrije beroepen. De globale voldoeningsgraad van het netwerk "Europese aanbiedingen" schommelt rond de 24%. Een meer gedetailleerde analyse toont nochtans aan dat de aanbiedingen voor vrije beroepen vaker geannuleerd worden dan andere, met als gevolg dat de globale voldoeningsgraad voor deze categorie slechts 12% bedraagt. In tegenstelling hiermee, ligt de voldoeningsgraad van de aanbiedingen voor arbeiders die door dit netwerk worden behandeld vijf keer hoger dan die van de vrije beroepen. Het gaat hier waarschijnlijk om aanbiedingen die een gespecialiseerde en zeldzame kwalificatie vereisen. 58

66 c. Onderverdeling volgens kwalificatie en volgens beroepsgroep Arbeiders Vervullingsgraad Annulatiegraad Overgekwalificeerden 70,3% 29,7% Geschoolden 80,4% 19,6% Half-geschoolden en gespecialiseerden 76,6% 23,4% Beginnelingen en leerjongens 89,3% 10,7% Geoefende ongeschoolden 85,0% 15,0% Gewone handlangers 86,4% 13,6% Algemeen totaal 80,4% 19,6% Bedienden Vervullingsgraad Annulatiegraad Vrije beroepen Kaderladen en bedienden Verkopers Vrije beroepen Kaderladen en bedienden Verkopers Universitairen en kaderpersoneel 46,4% 52,0% 75,0% 53,6% 48,0% 25,0% Geschoolden 74,5% 87,2% 59,9% 25,5% 12,8% 40,1% Half-geschoolden 62,8% 80,5% 63,9% 37,2% 19,5% 36,1% Beginnelingen 62,1% 81,3% 70,6% 37,9% 18,8% 29,4% Lagere bedienden 62,5% 100,0% 80,8% 37,5% 19,2% Algemeen totaal 65,0% 82,6% 65,4% 35,0% 17,4% 34,6% Aanbiedingen voor arbeiders Het is niet verwonderlijk dat men vaststelt dat de laagste voldoeningsgraad betrekking heeft op de aanbiedingen voor arbeiders met hoge kwalificatie. Het is in deze categorie dat men de hoogste annuleringsgraad (30%) vaststelt terwijl de annuleringsgraad voor het geheel van de aanbiedingen voor arbeiders 19,6% bedraagt. In zijn geheel is de voldoeningsgraad omgekeerd evenredig aan het vereiste kwalificatieniveau. Aanbiedingen voor bedienden De belangrijkste bewegingen op het vlak van de voldoeningen en annuleringen doen zich voor onder de geschoolde en halfgeschoolde aanbiedingen evenals onder de universitaire aanbiedingen. Dit wordt verklaard door het grote aantal aanbiedingen van dit type dat door de BGDA wordt beheerd. 59

67 In deze schijf vinden we de meest gunstige verhouding voldane werkaanbiedingen/passief geworden werkaanbiedingen terug in de categorie van de aanbiedingen voor bedienden (87,2% voor de geschoolden en 80,5% voor de halfgeschoolden). Voor de vrije beroepen daarentegen vertonen de hoogst geschoolde aanbiedingen de laagste voldoeningsgraad (46,4%) terwijl deze graad tot 74,5% stijgt voor het scholingsniveau dat er net onder ligt. d. Onderverdeling volgens maximumleeftijdsklasse en volgens beroepsgroep Vervullingsgraad Annulatiegraad Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal Arbeiders Vrije beroepen Kaderleden en bedienden Verkopers Totaal < 26 jaar 91,0% 57,1% 80,0% 75,0% 82,0% 9,0% 42,9% 20,0% 25,0% 18,0% 26 tot 30 jaar 82,2% 75,9% 79,7% 62,3% 76,3% 17,8% 24,1% 20,3% 37,7% 23,7% 31 tot 35 jaar 78,1% 38,0% 73,5% 62,7% 66,1% 21,9% 62,0% 26,5% 37,3% 33,9% 36 tot 40 jaar 71,0% 85,1% 89,0% 78,6% 80,4% 29,0% 14,9% 11,0% 21,4% 19,6% 41 tot 45 jaar 81,6% 59,0% 88,5% 57,4% 76,0% 18,4% 41,0% 11,5% 42,6% 24,0% 46 tot 50 jaar 99,1% 67,9% 82,9% 54,1% 74,7% 0,9% 32,1% 17,1% 45,9% 25,3% 51 tot 65 jaar of zonder vereisten 75,0% 64,3% 85,0% 71,4% 71,3% 25,0% 35,7% 15,0% 28,6% 28,7% Algemeen totaal 80,4% 65,0% 82,6% 65,4% 74,3% 19,6% 35,0% 17,4% 34,6% 25,7% 60

68 VIII. BELANGRIJKSTE RESULTATEN VAN DE KWALITATIEVE ENQUÊTE BIJ DE BEMIDDELINGSCELLEN VAN DE BGDA Een vragenlijst, samengesteld uit 10 vragen met betrekking tot de behandeling van de werkaanbiedingen werd door de studiedienst uitgewerkt en aan de cellen van de bemiddelingsdienst doorgegeven. Deze lijst werd opgesteld met het oog op het vastleggen van een type-imago van de werkgevers (die onze klanten zijn), om aldus de visie van de mensen die op het terrein werken te vergelijken met diegene die voortvloeit uit de geanalyseerde statistieken. De hieronder vermelde elementen tonen aan op welke manier de bemiddelaars spontaan hun ervaringen uitdrukken. Het is een vorm van spontane en directe expertise. Deze elementen zullen later vergeleken worden met de gegevens voortvloeiend uit de informaticaen statistische bewerkingen via de gegevensbanken "werkaanbiedingen en werkgevers". De eerste drie vragen hadden betrekking op de invloed van het aanwervingsplan op het volume ontvangen werkaanbiedingen evenals de invloed van die aanwervingsvoorwaarden op de bemiddeling. Alle nijverheidstakken in overweging genomen, blijkt dat het kwalificatieniveau van de arbeidsplaats de impact van de maatregelen bepaalt: in alle nijverheidstakken is het zo dat hoe hoger het kwalificatieniveau is, hoe minder men rekening houdt met het voordeelbanenplan. Niettemin zijn bepaalde sectoren meer getroffen dan andere. Het gaat om de volgende sectoren : - verkoop (90% van de WA zijn verbonden aan deze voorwaarde) - magazijniers/verpakkers (85%) - hotelwezen (80%) - bouw (70%) - drukkerij (70%) - kleding, textiel (70%) - schoonmaak (70%) De minst getroffen sectoren zijn de volgende : - opticiens/prothesemecaniciens (1%) - lassers (1 tot 3%) - automecaniciens/ elektriciteit/ elektronica (5 tot 10%) - scheikunde, biologie (15 tot 20%) - metaalverwerkende nijverheid (15 tot 20%) 6 domeinen (5 sectoren en een functietype) zijn niet gevoelig voor de voordelen van het banenplan, nl. : - de banken - de spektakelwereld - het onderwijs - de sociale sector - de medische en paramedische sector - de kader- en bedrijfsbeheersfuncties 61

69 Bij de kruiselingse vergelijking van de gegevensbanken "werkaanbiedingen" en "werkgevers" zullen wij de ventilatie van de invloed per kwalificatie en per sector onderzoeken. Het banenplan heeft over het algemeen het volume ontvangen werkaanbiedingen niet spectaculair doen stijgen. De werkgevers die de voordelen van deze hulpmaatregelen willen genieten zouden hun gewoonlijke aanbiedingen slechts herschikken door de toegevoegde voorwaarden verbonden aan het banenplan eraan toe te voegen. Het banenplan zet de werkgevers niet aan tot het verzaken aan de kwaliteiten die ze in het algemeen van de kandidaten verwachten: basisopleiding, ervaring, voorkomen, gedragsaanpassing,... Het blijkt zelfs dat de waarde van de kandidaten op het financieel nut primeert. De kleine bedrijven op hun beurt, geven blijk van meer soepelheid (ze zijn in het algemeen gevoeliger voor de financiële voordelen van het plan). In elk geval zijn de tewerkstellingstaken van de bemiddelingsdienst niet gemakkelijker geworden, in tegendeel. De aanbiedingen die betrekking hebben op de moeilijkste profielen - met kwalificatievereisten en voorwaarden inzake werkloosheidsduur - blijven langer onvoldaan. We stellen nochtans een lichte verhoging van de ontvangen werkaanbiedingen vast. Deze verhoging betreft voornamelijk 3 sectoren, nl. : - de bouw (arbeiders) - de horeca - de dienstverlenende bedrijven in de schoonmaak De derde vraag had meer bepaald betrekking op de invloed van het bestaan van die premies op het gedrag van de werkgevers: worden de aanwervingscriteria al dan niet afgewogen op grond van het financiële voordeel? Het blijkt dat over het algemeen de voorwaarden van het voordeelbanenplan een selectiecriterium vormen dat zich bij de gewone criteria voegt en dat in geen enkel geval deze laatsten in evenwicht houdt. Ze bemoeilijken de selectie van de WZ (gebonden aan de onmogelijkheid om te selecteren op grond van de werkloosheidsduur) door het verhogen van de duur van de selectie en door het aantal geselecteerde kandidaten te herleiden (moeilijkheden om WZ te vinden die beantwoorden aan het profiel met de vereiste kwalificaties, ervaring of opleiding). Deze maatregelen hebben bovendien geen enkele verzwakking van de voorwaarden verbonden aan de andere criteria tot gevolg. De werkgevers behouden hun tweetaligheidseisen, leeftijdsgrenzen en kwalificatievereisten. De werkgevers geven blijk van gebrek aan soepelheid door vaak geen rekening te houden met het feit dat het gaat om premies voor langdurige UVW's. Kortom, ook al wordt dankzij het banenplan een zekere verhoging van het aantal ontvangen aanbiedingen waargenomen, toch stelt men geen proportionele verhoging van de resultaten in termen van plaatsing vast. Men zou zich dus vragen kunnen stellen omtrent de selectiviteit van een dergelijk plan in termen van mobilisatie van het doelpubliek. Kan men niet stellen dat het doelpubliek van de BGDA zijn hermobilisatiekansen op de arbeidsmarkt niet ziet toenemen omwille van het bestaan van dergelijke premies op de arbeidsmarkt? De vierde vraag had betrekking op de definitie van een type-werkgever. De antwoorden bevestigen dat 95% van ons cliënteel kleine en middelgrote dynamische ondernemingen zijn 62

70 die vooral op zoek zijn naar polyvalentie en kwalificatie op de markt van de gewone aanbiedingen. De grote ondernemingen (> 50 personen) die zich tot de BGDA wenden, kennen de reglementering en associëren aanwervingen vaak met een financieel voordeel. Die ondernemingen rekruteren meestal d.m.v. stages. Ze zijn nochtans niet soepeler wat de aanwervingscriteria betreft. In de scheikundige sector zijn de werkgevers meer gevarieerd. De werkaanbiedingen die verbonden zijn aan het onderwijs en de gezondheid komen over het algemeen voort uit de openbare diensten (scholen, ziekenhuizen, OCMW's, vzw s, kinderdagverblijven,...). De algemene analyse van de bedrijfscategorieën via de gegevensbank van de werkgevers geeft bijkomende inlichtingen die het empirische overzicht verduidelijken. De vijfde vraag trachtte per nijverheidstak de criteria te bepalen die eigen zijn aan de verhoging van de aanwervingsvereisten. Het antwoord op de zesde vraag zit vervat in de hieronder voorgedragen elementen, daar zij het criterium van de talenkennis behandelt door per cel het aandeel werkaanbiedingen te schatten die tweetaligheid en drietaligheid vereisen. Het belang van het vereiste kwalificatieniveau varieert naargelang de nijverheidstak : - banksector: verhoging van de eisen m.b.t. talenkennis (Nederlands), hoofdzakelijk in de commerciële sfeer en dit ten koste van de ervaring en het diploma. 95% van de werkaanbiedingen betreffen tweetalig personeel. - horeca: bedienden: talen/ervaring arbeiders : ervaring 75% van de werkaanbiedingen vereisen tweetaligheid 30% van de werkaanbiedingen vereisen drietaligheid - bouw: technici: tweetaligheid (100% van de WA), zelfs drietaligheid informaticakennis C.A.D. arbeiders: Europese nationaliteit vereist tweetaligheid (20% van de ontvangen WA) grote polyvalentie - boekhouding/informatica/beheer: bedienden : toenemende vraag naar Nederlandstaligen kaderleden : universitair diploma + graad tweetaligheid (80% van ontvangen WA - 90% in de boekhouding.) - kleding: tweetaligheid (20% van de WA)/ervaring/polyvalentie - voeding: tweetaligheid (60% van de WA)/ ervaring/polyvalentie - drukkerij: tweetaligheid (35% van de WA)/ ervaring/polyvalentie/diploma - scheikunde: tweetaligheid (70% van de WA)/drietaligheid gewenst/diploma 63

71 - vervoer en verkeer: tweetaligheid (85 tot 90% van de ontvangen WA) drietaligheid (5 tot 10% van de ontvangen WA) informatica polyvalentie ervaring - metaal/elektriciteit/elektronica/mechanica: vloeiende tweetaligheid (75 tot 80% van de ontvangen WA) voor elke technische opleiding of dienstopleiding. Voor kaderfuncties of ingenieurs is drietaligheid Frans/Nederlands/Engels of Duits reeds vereist (15% van de ontvangen WA). Diploma steeds hoger door de neerwaartse nivellering van de schoolkennis. De oudere WZ worden minder door dit criterium getroffen maar moeten een equivalente ervaring bewijzen. Technische polyvalentie zoals mechanica/elektronica/elektriciteit/informatica. - schoonmaak: tweetaligheid diploma ervaring - onderwijs/gezondheid: polyvalente bedienden diploma persoonlijkheidsvereisten (bv : assertiviteit, groepswerk, leiderschapsbekwaamheden,...) tweetaligheid (16% van de WA) drietaligheid (4% van de ontvangen WA) - polyvalente bedienden: graduaat tweetaligheid (50% van de ontvangen WA) drietaligheid (50% van de ontvangen WA) lage bezoldigingen - stages : bedienden: meer aanbiedingen van niveau A3 en A4 tweetaligheid (80% van de ontvangen WA) drietaligheid (45% van de ontvangen WA) arbeiders: meer aanbiedingen van niveau A4 matige kennis van het Nederlands voor de functies waarbij men in contact staat met de klanten Tot slot blijkt er de laatste vijf jaar een duidelijke verstrakking te hebben plaatsgevonden van de aanwervingscriteria. De kennis van informatica is één van de criteria geworden voor de hogere kaderfuncties en technici, evenals de tweetaligheid Nederlands/Frans, en zelfs de drietaligheid Frans/Nederlands/Engels of Duits. Voor de arbeidersfuncties is polyvalentie een must geworden. De voorgestelde lonen zijn trouwens niet in overeenstemming met het vereiste kwalificatieniveau. Aan kaderfuncties worden voorwaarden verbonden m.b.t. de persoonlijkheid. Trouwens, door een normwijziging van het RIZIV in mei 92 werven bepaalde diensten die verbonden zijn aan het onderwijs of aan de gezondheid, enkel nog gebrevetteerd of gegradueerd personeel aan. 64

72 De zevende vraag aan de bemiddelaars peilde naar de oorzaken van de niet-voldoening van werkaanbiedingen. We stellen vast dat de definities sterk verschillen van cel tot cel. 6 cellen beschouwen een geannuleerde werkaanbieding als een niet-voldane werkaanbieding. Bepaalde cellen hanteren variabele invullingstermijnen op grond van het statuut van de WZ en het relatief tekort aan arbeidskrachten op de arbeidsmarkt. Men vindt de volgende verschillende interpretaties terug : niet-voldane werkaanbiedingen = geannuleerde werkaanbiedingen + hangende werkaanbiedingen sedert meer dan een maand (HORECA) = geannuleerde werkaanbiedingen + hangende werkaanbiedingen sedert meer dan twee maanden (BOEK- HOUDING, SECRETARIAAT) = geannuleerde werkaanbiedingen + hangende werkaanbiedingen sedert meer dan drie maanden (INFORMA- TICA, BANKEN, VERZEKERINGEN) De cel bouw gaat uit van een maximum hangende duur van 45 dagen voor een werkaanbieding voor een arbeider, van 2 maanden voor een aanbieding voor een bediende en van 3 maanden voor een kaderlid. Het zijn precies die criteria die we gehanteerd hebben voor de analyse van de niet-voldane werkaanbiedingen (behalve voor de werkaanbiedingen voor arbeiders waarvoor een maximum periode van 1 maand werd geteld). De achtste vraag gaf de bemiddelaars als mogelijke uitleg voor de niet-voldoening van de werkaanbiedingen de volgende stellingen: - de niet-voldoening kan te wijten zijn aan een gebrek aan arbeidskrachten. - ofwel kan de niet-voldoening resulteren uit een niet aangepast profiel. Men stelt vlug vast dat het gebrek aan geschoolde arbeidskrachten slechts betrekking heeft op een klein aantal beroepsprofielen : - de gediplomeerden geschoold in het hotelwezen - specifieke profielen zoals bvb. glazenmakers, linoleumplaatsers,... - gebrevetteerde of gegradueerde verpleegsters - tweetalige of Nederlandstalige maatschappelijke werkers - leerkrachten voor de technische vakken en informatica - meertalige secretaressen - Nederlandstalige elektronica-technici -... Het tekort aan arbeidskrachten betreft voornamelijk de aanbiedingen van sociale aard en de aanbiedingen die betrekking hebben op het onderwijs of de gezondheid. Men kan dus voortaan stellen dat deze tekorten gedeeltelijk te wijten zijn aan de objectieve afwezigheid van dit type kandidaten binnen de doelgroep ingeschreven bij de BGDA. 65

73 De tekortkomingen die men bij deze werkzoekenden aantreft, zijn van taalkundige aard. Enerzijds vereisen het merendeel van de werkaanbiedingen, en dit voor om het even welk kwalificatieniveau waarvoor gesolliciteerd wordt, tenminste de kennis van één supplementaire taal. Anderzijds zijn de Nederlandstalige werkaanbiedingen grotendeels niet voldaan. Volgens het merendeel van de bemiddelaars is de niet-voldoening te wijten aan het niet overeenstemmen van de aanbieding met het publiek dat door de BGDA wordt gemobiliseerd. In de vervoer-, communicatie-, en schoonmaaksector zijn de aanbiedingen discriminerend op grond van de etnische oorsprong van de personen. * De arbeids- en loonvoorwaarden zijn niet aangepast, zelfs illegaal. Het arbeiderspersoneel komt in grote mate in aanmerking voor aanbiedingen waarvan een deel van het werk in het zwart gebeurt en de commerciële bedienden worden steeds meer onderworpen aan voorwaarden van het zelfstandige statuut. De notie van polyvalentie komt steeds terug. Ze komt slechts voor in een problematische context : deze polyvalentie conditioneert sterk het merendeel van de aanbiedingen en wordt door de bemiddelaar als te ruim en te slecht gedefinieerd beschouwd (een aanbieding kan bijvoorbeeld tezelfdertijd technische en commerciële vereisten stellen). Steeds meer arbeidsplaatsen associëren vanuit functioneel standpunt vaardigheden die vroeger duidelijk gedissocieerd waren. Wat de loonvoorwaarden en arbeidsuren betreft, zijn de voorgestelde aanbiedingen weinig aantrekkelijk. Samengevat zijn er 4 factoren die ervoor zorgen dat het profiel van de aanbieding niet geschikt is, nl.: - het statuut - de flexibiliteit betreffende de werkplaats, de tijdsregeling en de loonvoorwaarden - de polyvalentie - de talenkennis op alle kwalificatieniveau s De negende vraag behandelde de invloed van de seizoensgebonden factoren op het volume ontvangen werkaanbiedingen. De tabel hieronder geeft per nijverheidstak de maanden weer waarin de bemiddelingscellen een verhoging van het aantal ontvangen werkaanbiedingen hebben genoteerd of omgekeerd een terugloop van de vraag van de werkgevers hebben ondergaan. Deze tabel toont ons enkel voor de hand liggende resultaten, maar laat ons toe om periodes van overvloed en van schaarste van werkaanbiedingen opnieuw in hun context te plaatsen. De economische activiteit lijkt intenser tijdens de maanden augustus, september en oktober als gevolg van de kalme periode tijdens de schoolvakantie (juli). De terugkeer naar school leidt tot een volumegroei van de ontvangen werkaanbiedingen in de volgende nijverheidstakken : - de verkoop - de bouw (na het bouwverlof) - het onderwijs - de schoonmaak * of op grond van het geslacht. 66

74 jan. febr. maart april mei juni juli aug. sept. okt. nov. dec. TOERISME HORECA VERKOOP KLEDING BOUW TRANSPORT SECRETARIAAT BOEKHOUDING BEHEER INFORMATICA METAAL ELEKTRICITEIT MECHANICA SCHOONMAAK ONDERWIJS Legende : : toename van het aantal door de bemiddelingscellen ontvangen werkaanbiedingen door de bemiddelingscellen : daling van het aantal ontvangen werkaanbiedingen lege vakken : stagnatie van het volume werkaanbiedingen Om de vragenlijst te beëindigen, werd aan de bemiddelaars gevraagd om voor de verschillende nijverheidstakken die onder hun bevoegdheid vallen, een schatting te maken van de relatieve tekorten aan ontvangen werkaanbiedingen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de activiteiten waarvoor de bemiddelingscellen te weinig aanbiedingen van de werkgevers hebben ontvangen en tracht hiervan de redenen te bepalen. 67

75 spektakelwereld tekenaars (bouw) fotografie kunst grootkeukens Activiteiten handarbeiders (metaal/mechanica/elektronica/ elektriciteit) banken en verzekeringsmaatschappijen kappers-esthetiek binnenhuisarchitectuur juwelen lederwaren schoenmakers arbeiders plastiekwaren agronomen scheikunde onderwijs regenten en licenciaten in opvoeding fysica tuiniers ruitenwassers schoonmaakpersoneel gezinshulp typisten/encodeerders ijzervlechters/bekisters luchtvaart vertaling naad en snit bakkerij/banketbakkery beenhouwerij/spekslagerij archeologie/geologie journalistiek sociologie kunstgeschiedenis romaanse filologie sociaal domein public relations/toerisme paramedici behalve verpleegsters : kinesitherapeuten, logopedisten,... Oorzaken andere kanalen markttekort : crisis van de studiebureau s andere kanalen andere kanalen het gecentraliseerd personeelsbeheer via uitzendkrachten weinig mobiliteit (gezochte arbeidsplaatsen voor werkstabiliteit en uurroosters) via de beroepsscholen van hoog niveau + zwartwerk \ verdwijning van niet-gekwalificeerd werk in deze sectoren gestructureerde kanalen van HRM/ betaalde selecties BGDA via de beroepsscholen andere wegen : FOREM, centra BO aanwerving via andere wegen/gebonden aan distributie: criteria van vertrouwen distributie of produktie (crisis van de sector) distributie of produktie (beroep met verdwijning bedreigd) niet-geïdentificeerde oorzaak economische crisis/markttekort sector in crisis sector in crisis crisis van het onderwijs repercussies van de PWA s op het aantal WA + zwartwerk repercussies van de PWA s op het aantal WA (weinig mobiliteit) repercussies van de PWA s op het aantal WA + specifieke kenmerken van de sector : zeer verspreide deeltijdsen + andere kanalen repercussies van de PWA s op het aantal WA + zwartwerk en gebruik van andere kanalen beroep met verdwijning bedreigd beroep met verdwijning bedreigd/polyvalentie specifieke kanalen specifieke kanalen zwartwerk + delocalisatie traditie van leerlingschap traditie van leerlingschap zeer beperkte markt het proces van valorisatie van die beroepen ontsnapt aan de bemiddeling + zelfstandig beroep, free-lance zeer beperkte markt zeer beperkte markt het proces van valorisatie van die beroepen ontsnapt aan de bemiddeling + crisis in het onderwijs geen vermindering van het aantal werkaanbiedingen via de beroepsscholen zelfstandig beroep zelfstandig beroep 68

76 Besluit Deze vragenlijst, die peilt naar de onmiddellijke en sectorgebonden ervaring van de bemiddelaars, maakt het ons niet mogelijk om nu reeds wetenschappelijke conclusies te trekken wat de evolutie van de beroepen betreft. Deze empirische benadering, die het standpunt weergeeft van de personen die de werkaanbiedingen beheren, zorgt ervoor dat wij onze kennis van de problemen die gepaard gaan met de voldoening van de eisen van de werkgevers verruimen en dat deze kennis in zekere mate wordt afgebakend. 69

77 BESLUIT Afgezien van de beschouwingen die zouden kunnen wijzen op de wens om op de Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling normen van produktiviteit en doeltreffendheid in te voeren, maken de doelstellingen van deze studie - namelijk de identificatie van de privésector die werkaanbiedingen meedeelt en de lokalisering van de niet-invulling van zijn behoeften binnen de grenzen van de bemiddelingsactiviteit van de Administratie - het ons mogelijk om de volgende elementen naar voor te brengen : 1. De ondernemingen en de karakteristieken van de werkaanbiedingen De analyse van de steekproef van de ondernemingen die tijdens het eerste trimester van 1996 bij de Dienst een werkaanbieding hebben ingediend, bevestigt de sectorale karakteristieken van de globale bevolking van de Brusselse ondernemingen. De ondernemingen die bij ons klant zijn, vertonen dus kenmerken die heel dicht aanleunen bij die van de modelbevolking, op de nuance na dat men bij deze laatste een groter aantal KMO's aantreft. De analyse van de werkaanbieding geeft ons als bijkomende informatie dat er, in vergelijking met de structuur van de tewerkstelling, bij de BGDA een oververtegenwoordiging bestaat van werkaanbiedingen voor arbeiders en dat deze laatste vaker dan gewoonlijk door tertiaire ondernemingen (Schoonmaak en Horeca) worden uitgeschreven. Tenslotte, ook al komt de sectorale structuur van de ingeschreven werkaanbiedingen niet helemaal overeen met de structuur van de bezoldigde tewerkstelling in het gewest, toch leunen de intrinsieke kenmerken van de ontvangen werkaanbiedingen tamelijk dicht aan bij wat men op de Brusselse arbeidsmarkt vindt. 2. De werkaanbiedingen in evolutie De evolutie van de ontvangen werkaanbiedingen 15 staat in contrast met een globale negatieve tendens van de conjunctuur waarvan de gevolgen voor de tewerkstelling in het B.H.G. bijzonder nefast geweest zijn. Tussen 1991 en 1995 boekt de bezoldigde tewerkstelling immers een aanhoudende achteruitgang van 10,7 %, wat overeenkomt met een vermindering van betrekkingen op 4 jaar tijd. De Dienst vergaart in dezelfde periode gewone werkaanbiedingen meer, hetzij een positieve schommeling van 53,9%. Naast de uitstippeling door de Dienst van een voluntaristisch beleid op het vlak van de prospectie van de werkaanbiedingen bij de privé-bedrijven evenals het ontvouwen van zijn activiteiten als tussenpersoon van de arbeidsmarkt, kunnen andere factoren worden aangehaald ter verklaring van de groeiende vraag van de werkgevers: de invloed op de relatie tussen de Openbare dienst en de Ondernemingen van de plannen die bij aanwervingen financiële voordelen opleveren en de diversifiëring van de rekruteringskanalen door de werkgevers. Bovendien heeft de toename van de invullingsgraad zeer zeker een aandrijvend effect gehad op de volumes van de ontvangen werkaanbiedingen. Meer contradictorisch is de stijging van het aantal ontvangen werkaanbiedingen in de laatste 5 jaar, ondanks de aangroei 15 Wij herinneren de lezer eraan dat de analyse handelde over gegevens afkomstig van voorraden, aangezien statistieken van werkaanbiedingen, uitgesplitst volgens de criteria "beroepen" en "studies", niet beschikbaar waren in de vorm van een flux. 70

78 van de voorraad arbeidskrachten ingeschreven in de werkloosheid (ongeveer personen meer tussen 1991 en 1995, hetzij bijna 33 %) en de toename van hun scholingsgraad. Deze laatste vaststelling bevestigt zich door het feit dat bijna de helft van de bijkomende werkaanbiedingen, die tijdens die periode door de Dienst werden genoteerd, een scholingsniveau vereisen dat overeenkomt met een diploma van het hoger onderwijs. Dit heeft ook een betekenisvolle weerslag op het vlak van de socio-professionele categorieën. De ontvangen werkaanbiedingen voor de groep "Vrije beroepen, technici en soortgelijken" * die, - wij herinneren eraan - een heterogeen veld bestrijken van bezoldigde functies waarvan de gemeenschappelijke noemer het bezit is van een diploma van het hoger onderwijs, nemen op 5 jaar met 42 % (+ 842 bijkomende werkaanbiedingen) toe. We zullen deze schommeling vergelijken met de geringere groei van de werkaanbiedingen voor arbeiders die sinds 1991 een inkrimping kent. We merken op dat deze trend zowel bij de arbeiders van de secundaire als bij de arbeiders van de tertiaire sector wordt waargenomen: voor deze laatsten bereikt het groeicijfer slechts 3 %, afgezien van de werkaanbiedingen voor schoonmaakpersoneel die met 28 % gestegen zijn. Als deze tendens zou aanhouden, zou hij op zijn minst moeten leiden tot de nuancering van de bewering dat de Openbare Dienst een bevoorrecht rekruteringskanaal voor laaggeschoolde werknemers is. Globaal genomen liggen de werkaanbiedingen voor lage kwalificaties ruim onder het niveau van de vraag naar werk. Bij wijze van voorbeeld kunnen wij schatten dat voor één werkaanbieding van handlanger die bij de BGDA wordt ingediend, wij gemiddeld ongeveer 343 uitkeringsgerechtigde volledige werklozen tellen die onder die beroepscode ingeschreven zijn. Door de verscheidenheid van de rekruteringskanalen moeten we deze kloof enigszins relativeren, maar toch is dit veelzeggend. Dezelfde vaststelling blijkt uit de evolutie van de ontvangen werkaanbiedingen volgens het vereiste studieniveau. In 1991 vereiste 58 % van de werkaanbiedingen die langs de BGDA verliepen niet meer dan een diploma van het lager secundair onderwijs. Op 5 jaar tijd is dit aandeel teruggevallen tot 47 %. Het groeicijfer van de werkaanbiedngen zonder diplomavereisten (wat niet wil zeggen dat er geen enkele kwalificatie vereist is) ligt twee keer lager dan dat van het geheel. Voor de betrekkingen met de laagste kwalificatieniveaus noteren we echter een duidelijke verbetering van de invullingsgraad. 3. Analyse van de invulling Op 5 jaar tijd is de structuur van de invullingsgraden gewijzigd ten voordele van enerzijds de werkaanbiedingen voor arbeiders en anderzijds jobs waarvoor geen diploma vereist is, met groeicijfers tot respectievelijk 74 % en 72 %. In het kader van de BGDA, mondde in 1991, over het geheel van de werkaanbiedingen zonder diploma, slechts 1 aanbieding op 2 in een tewerkstelling uit. Binnen de werkaanbiedingen voor arbeiders was de verhouding ingevulde/ ontvangen werkaanbiedingen (IWOW) nauwelijks beter; zij lag onder de invullingsgraad van de groep van vrije beroepen, technici en soortgelijken. * Verduidelijking : de categorie "vrije beroepen, technici en soortgelijken" is een heterogene groep die niet beperkt blijft tot de vrije beroepen in de gangbare betekenis van de term. Zij dekt voornamelijk de bezoldigde statuten waarvan de gemeenschappelijke noemer wordt gevormd door de houders van een diploma van het hoger onderwijs. 71

79 Sindsdien is de evolutie van de invulling van de werkaanbiedingen voor arbeiders zodanig verbeterd dat zij de hoogste ratio oplevert. Ongeveer de helft van de door de Dienst ingevulde werkaanbiedingen wordt ingenomen door betrekkingen voor arbeiders. De andere helft profiteert eveneens van een positieve evolutie ten minste in termen van variatie van ingevulde werkaanbiedingen. Vergeleken met de parallelle groei van de ontvangen werkaanbiedingen, is de vooruitgang van de invullingsgraad noch éénvormig noch lineair t.a.v. het geheel van de groepen. In 1995 gingen de invullingspercentages van 47 % voor de kaders tot 72 % voor de arbeiders. In het algemeen ligt de vooruitgang van de invulling aanzienlijk hoger dan die van de volumes van genoteerde werkaanbiedingen, behalve bij één groep, die van de vrije beroepen, technici en soortgelijken (VTS). Deze laatsten, die tot in 1994 een regelmatige verhoging van hun invullingsgraad hadden gekend, tonen het daaropvolgende jaar een resultaat dat nauwelijks 3 % hoger ligt dan in 1991, nl. 58 % ingevulde werkaanbiedingen. Zowel op grond van de percentages als van de invullingstermijnen, werd vastgesteld dat het verband tussen deze twee grootheden omgekeerd evenredig is met de vereiste kwalificatieniveaus. 4. Analyse van de niet-invulling De statistische benadering van de ontvangen en ingevulde werkaanbieding bepaalt de grenzen van het kader waarin de poging werd ondernomen om de niet-invulde werkaanbiedingen te identificeren. Bij het beperkende begrip "niet-ingevuld op het einde van de maand" hebben wij de voorrang gegeven aan het begrip van "niet-invulling in de tijd". De interpretatie van de niet-ingevulde werkaanbiedingen is dus gebaseerd op een samenhangend geheel van toestanden en periodes, begrensd door conventionele termijnen afhankelijk van de socio-professionele groepen, wat het mogelijk heeft gemaakt ze te rangschikken van moeilijk in te vullen werkaanbiedingen tot geannuleerde aanbiedingen. Na deze opsomming worden een aantal elementen aangehaald die het bestaan van eventuele tekorten aan gekwalificeerde arbeidskrachten verklaren, waarbij als reden wordt verwezen naar de onaantrekkelijkheid van de aanbiedingen, wat vaak verwijst naar de werkomstandigheden of het niveau van bezoldiging, eerder dan naar een niet-aangepaste kwalificatie. Dit verslag heeft achtereenvolgens onderzocht : - de ratio ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen - de ingevulde werkaanbieding volgens duur van de opening - de openstaande werkaanbieding volgens duur van de opening - de geannuleerde werkaanbieding ten opzichte van het totale aantal aanbiedingen die in passief werden gesteld 72

80 Het is door de samenvoeging van deze verschillende indicatoren dat wij een omschrijving kunnen maken van de niet-ingevulde werkaanbiedingen en de moeilijk in te vullen werkaanbiedingen. Het spreekt vanzelf dat het niet noodzakelijk dezelfde beroepen zijn die telkens uit de verschillende ratio's naar voren komen. Een beroep dat op grond van de opgelegde termijnen de kenmerken van een moeilijk in te vullen werkaanbieding vertoont, kan evenwel over een heel jaar een groot invullingspercentage hebben. Een treffend voorbeeld dat deze bewering staaft, is dat van de werkaanbiedingen met betrekking tot het beroep van "beenhouwer". Wanneer men het invullingscijfer na één maand onderzoekt, bedraagt dit slechts 27 %, terwijl de verhouding ingevulde werkaanbiedingen/ontvangen werkaanbiedingen voor dit beroep over een jaar 80 % bedraagt. Dit bewijst dat er bepaalde moeilijkheden qua invulling op korte termijn kunnen bestaan, maar op langere termijn gaat het hier om een beroep dat een hoog invullingspercentage heeft. Omgekeerd kan een hoge annuleringsgraad eventueel samengaan met een korte invullingstermijn. We citeren bij wijze van voorbeeld de werkaanbiedingen voor de werknemers in de metaalbewerking, die een annuleringspercentage vertonen dat hoger ligt dan het gemiddelde (28 %), terwijl ook het invullingspercentage voor een periode korter dan één maand, hoger is dan het gemiddelde (49 %). De beroepen die in aanmerking werden genomen, zijn diegene waarvoor een voldoende aantal ontvangen werkaanbiedingen werd geteld om een significatief aandeel uit te maken van het geheel van de bij de Dienst beschikbare aanbiedingen (minimum één werkaanbieding per maand). Het koppelen van deze vier indicatoren maakt het mogelijk om aan het eind de aandacht te vestigen op de beroepen die negatieve cijfers cumuleren: Arbeiders Vrije ber., techn. & soortgel. Bedienden Verkopers Textielarbeiders Verplegend personeel Steno-dactylo Handelsagenten en Loodgieters Informatici Secretariaat-Opsteller -vertegenwoordigers Elektricien-herstellers Burgerlijk en technisch ingenieur Directiesecretaresse Verzekeringen, Onderhoudsarbeiders Technicus in elektriciteit en Hulpboekhouders en onroerende goederen en Koks en keukenpersoneel telecommunicatie kassiers banken Kamermeiden en soortgelijke Technicus in elektromechanica Bakkers en banketbakkers Technicus bouw Elektromecaniciens Economisten Dakbedekkers Psychologen Opticiens en mecaniciens voor kunstledematen Ambachtslieden en produktiearbeiders Meubelmakers Op grond van een onderzoek uitgevoerd door onze bemiddelingsdiensten, kunnen wij een aantal elementen naar voren brengen die trachten te verklaren waarom bepaalde beroepen meer getroffen zijn door het onevenwicht tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt dan andere. Wat de werknemers in de textielsector bijvoorbeeld betreft, zorgt de delokalisatie naar parallelle markten, waar arbeidskrachten met lage lage loonkosten in overvloed aanwezig zijn, voor spanningen op de arbeidsmarkt van de ontwikkelde landen. De arbeidsplaatsen in grootkeukens zijn plaatsen met een geringe mobiliteit en worden gezocht omwille van hun werkzekerheid en het uurrooster dat eigen is aan dit type van beroep. 73

81 In de elektromechanica worden doorgaans twee verklaringen naar voren geschoven voor het verdwijnen van werkaanbiedingen zonder kwalificaties: naast de vermindering van de vraag naar dit soort werk, stelt men enerzijds vast dat beroepsscholen van hoog niveau socioprofessionele inschakelingskanalen uitwerken voor betrekkingen met hoge kwalificatievereisten en anderzijds via zwartwerk een beroep wordt gedaan op laaggeschoolde werkkrachten. In de paramedische sector wordt steeds meer gevraagd naar het statuut van zelfstandige. Men kan zich afvragen of dit verschijnsel een invullingsprobleem bij de bezoldigde beroepen zou kunnen veroorzaken. Sommige beroepen, zoals stenotypisten, zijn aan het verdwijnen door de intrede van nieuwe informatie- en telecommunicatietechnologieën of door de recente ontwikkeling van modernere technieken. Tenslotte heeft de vermenigvuldiging van de rekruteringskanalen de privé-ondernemingen de mogelijkheid geboden om via andere wegen aan hun personeelsbehoeften te voldoen, waarbij handig gebruik kan worden gemaakt van de negatieve evolutie van de conjunctuur om de concurrentie te laten spelen. Aldus hebben de grote banken hun eigen systeem van beheer van human resources ontwikkeld. Deze kanalen zijn over het algemeen zeer goed gestructureerd. A posteriori kunnen we vier factoren onderscheiden die de niet-invulling kunnen verklaren: - De stijging van het niveau van de aanwervingsvereisten in de vijf voorbije jaren, gepaard gaande met verschillen naargelang de socio-professionele categorieën, is het eerste element. De functies verbonden met een diploma van het hoger onderwijs hebben voorwaarden bijgekregen van "geschiktheid van gedrag", kennis van informatica en beheersing van minstens twee talen, zo niet drie. Anderzijds gaan de functies van het type "arbeiders" gebukt onder de noodzaak om een technische polyvalentie te bezitten die vandaag de dag noch door opleiding noch door beroepservaring kan worden bijgebracht. - De voorgestelde lonen stemmen steeds minder overeen met de gevraagde kwalificatieniveaus. - Enkele beroepsprofielen, zoals de werkaanbiedingen met een sociaal karakter in het onderwijs of de gezondheidssector, kennen tekorten aan arbeidskrachten, maar waarschijnlijk kan deze factor toegeschreven worden aan de objectieve afwezigheid van dit soort kandidaten bij het publiek van de Dienst. - Tenslotte stelt men in heel wat gevallen vast dat het profiel van de werkaanbiedingen niet afgestemd is op de gangbare marktvoorwaarden. Het gebrek aan onderlinge afstemming van vraag en aanbod kan toegeschreven worden aan 4 permanente interactieve criteria: - het statuut - de soepelheid met betrekking tot de plaats van tewerkstelling, tot de uurroosters en de loonvoorwaarden - de polyvalentie - de talenkennis op alle kwalificatieniveaus Deze vaststellingen staven de idee dat deze eerste statistische stap moet gevolgd worden door een kwalitatieve analyse van de inhoud van de werkaanbiedingen, teneinde de meest verborgen oorzaken voor de niet-invulling in het licht te stellen. 74

82 5. Algemeen beeld De onderstaande tabel toont ons 4 situaties waaronder de beroepen kunnen worden gerangschikt. Gezien het belang van deze tabel en voor alle duidelijkheid, werden enkel de "atypische" beroepen vermeld of de beroepen die duidelijk afwijken van de gemiddelden die voor elke socio-professionele groep werden opgetekend. Overzichtstabel van de beroepen in het kader van de twee variabelen "voldoening" en "termijn" Situatie 1 Situatie 2 Situatie 3 Situatie 4 Hoge verhouding VAOA Zwakke verhouding VAOA Hoge verhouding VAOA Zwakke verhouding VAOA Korte invullingstermijn Korte invullingstermijn Lange invullingstermijn Lange invullingstermijn ARBEIDERS Invullingstermijn = 1 maand Gemiddelde Monteurs Havenarbeiders en Arbeiders van de bewerking van metaal Werknemers in het vervoer en in het verkeer Textielarb., bontwerkers, arbeiders uit leder- en voldoeningsgraad binnen de warenbehandelaars waarvan : bestuurders kledingnijv. maand = 46% Inpakkers, etiketten Houtbewerkers Loodgieters en buizenfitters Gemiddeld VAOA op één plakkers en soortgelijke waarvan : timmerlieden en Mecanicien-herstellers en jaar = 77% arbeiders schrijnwerkers bankwerkers voor Totaal aantal ontvangen aanbiedingen op één jaar = Metselaars en vloerenleggers Bouwarbeiders waarvan : schilders, onderhoud Elektriciens 4254 behangers waarvan : elektriciens en Drukkerijarbeiders waarvan : bedieners van elektriciensherstellers drukpersen Elektromecaniciens Arbeiders in de voedings- Onderhoudsarb. in de bouw nijverheid Koks en keukenpersoneel waarvan : beenhouwers Werkvrouwen en Handlangers schoonmakers VRIJE BEROEPEN - TECHNICI EN SOORTGELIJKEN Invullingstermijn = 2 maanden Onderwijzend personeel Vertalers Technici in elektriciteit Kinderverzorgsters Artisten Burgerlijk ingenieur Technisch ingenieurs Gemiddelde voldoeningsgraad binnen de twee maanden = 73% Opvoeders Maatschappelijke assistenten Informatici Verplegend personeel Boekhouders Gemiddeld VAOA op één jaar Economisten = 58% Totaal aantal ontvangen aanbiedingen op één jaar = 2917 DIRECTEURS EN KADERLEDEN Invullingstermijn = 3 maanden Totaal aantal ontvangen aanbiedingen op één jaar = 66 BEDIENDEN Invullingstermijn = 2 maanden Gemiddelde voldoeningsgraad in minder dan twee maanden = 60% Gemiddeld VAOA op één jaar = 71% Totaal aantal ontvangen aanbiedingen op één jaar = 1708 VERKOPERS Invullingstermijn = 2 maanden Gemiddelde voldoeningsgraad in minder dan een maand = 63% Gemiddeld VAOA op één jaar = 58% Totaal aantal ontvangen aanbiedingen op één jaar = 1024 Directeurs en kaderpersoneel Bedienden van verzendingsen ontvangstdiensten Kantoorjongens, klasseerders, deurwachters Bureelbediende Bedienden van reisbureaus en receptie Handelsbeheerders en verkopers waarvan : verkopers grootwarenhuizen en kleinhandel Economaatbedienden Correspondenten Directiesecretaresses Verzekeringen, onroerende goederen en banken Handelsagenten en -vertegenwoordigers 75

83 De eerste situatie groepeert de beroepen die uitstekende resultaten in termen van invulling laten noteren. Hierin vinden we een reeks van beroepen terug die zeer onderhevig zijn aan deeltijds werk, evenals een reeks beroepen met een meer seizoensgebonden karakter: de havenarbeiders en warenbehandelaars worden traditioneel per dag aangeworven, het onderwijzend personeel werkt met veranderlijke uurroosters en slechts een deel van de maanden van het jaar, de bedienden van reisagentschappen hebben een werk verbonden met het toerisme en heel wat aanwervingen gebeuren tijdens de vakantieperiodes. Wij hebben eveneens reeds gemerkt dat de deeltijdse werkaanbiedingen talrijk zijn in grootwarenhuizen, een categorie die ruim vertegenwoordigd is in deze eerste situatie. Dit geheel van beroepen legt de grondslag van de huidige omvormingen van de arbeidsmarkt in de richting van een beperking van de arbeidstijd. Deze herverdeling van de arbeid in de loop van het actieve leven zou echter gekoppeld moeten worden aan een reorganisatie van de arbeidsprocessen opdat er geen duale maatschappij zou ontstaan waarin de kloof tussen "normale" en "atypische" arbeidsplaatsen zou worden beklemtoond. Men vindt in deze groep ook betrekkingen terug die hetzij zeer hoge kwalificaties vereisen (bv. directeurs en kaders) of meer gespecialiseerde en veelvuldig gevraagde kwalificaties (bv. metselaars, vloerenleggers), hetzij betrekkingen die lage kwalificaties vereisen (inpakkers, opstellers, expeditie-bedienden,...). De tweede situatie toont via indirecte indicatoren duidelijk het bestaan aan van functiestoornissen veroorzaakt door een onevenwicht tussen het aanbod van en de vraag naar werk. Het gaat hier om socio-professionele categorieën waarvoor op lange termijn weinig werkaanbiedingen worden ingevuld. De invulling van die enkele werkaanbiedingen gebeurt echter zeer snel. Hierin worden beroepen ondergebracht waarvoor de kwalificaties van uiteenlopende aard zijn, maar om functionele redenen worden samengevoegd. Het is in deze groep bijvoorbeeld dat men de technische aan de commerciële vaardigheden koppelt (bv. economaatbedienden). Sinds enkele jaren duikt ook zwartwerk op in deze activiteiten en in de metaal- en elektriciteitssector worden de arbeidsplaatsen voor werknemers met een laag kwalificatieniveau steeds zeldzamer. De derde situatie heeft betrekking op activiteiten waarvan de invullingsgraad op lange termijn hoog is, maar waarvan de invulling vrij langzaam verloopt. De profielen in kwestie zijn vrij specifiek, de selectieprocedures zijn langer (bv. : arbeiders in drukkerijen, kinderverzorgsters, artiesten,...). De arbeiders in de voedings- en houtnijverheid verkeren wat hen betreft in dezelfde situatie, omdat de beroepservaring in deze vakgebieden nog vaak beïnvloed wordt door tradities van opleiding en problemen van overdracht van het vak (de nieuwe generatie aanvaardt niet meer dezelfde werkvoorwaarden). De vierde en laatste situatie tenslotte, is van groter belang omdat zij mikt op beroepen die aanzienlijke percentages van niet-invulling vertonen. In deze categorie vinden we al de beroepen terug waarover we het eerder al hebben gehad en die niet werden ingevuld als gevolg van de koppeling van de vier indicatoren die in dit verslag worden bestudeerd. Andere beroepen hebben een lage invullingsgraad, die bovendien veel meer in de tijd is gespreid. De interpretatie van de tabel toont aan dat deze beroepen over het algemeen de meest gespecialiseerde profielen vertonen, waarvoor de aanwervingsprocedures traditioneel meer tijd in beslag nemen. De vereisten van talenkennis en/of technische 76

84 vaardigheden zijn hoog. Aan de andere kant weten we dat voor deze beroepen de rekruteringskanalen over het algemeen niet via de openbare dienst lopen. Door de informatie over de tewerkstellingsmogelijkheden op grote schaal beschikbaar te stellen of door op de arbeidsmarkt de rol van tussenpersoon te spelen, zorgen de bemiddelingsdiensten voor een grotere doorzichtigheid van deze markt. Het is in deze context dat zij een onvermijdelijke bron blijven van gegevens over de heterogene karakteristieken van het aanbod van en de vraag naar werk. Vanaf het ogenblik dat de bepaling en de identificatie van de huidige en toekomstige kwalificatiebehoeften in de opdrachten van de Waarnemingspost kaderde, bleek dat de informatie die afkomstig is van de verwerking van de ingevulde en niet-ingevulde werkaanbiedingen en tot op heden niet werd aangewend, een minimum aan onderzoek vereiste. Deze eerste etappe kadert dus in het project van de structurering en centralisering van de inlichtingen bestemd om de toekomstige reflectie, die door Objectief 4 van het Europees Sociaal Fonds wordt ondersteund, af te bakenen en van discussiemateriaal te voorzien. Het gaat hier om een generische fase van de analyse die voortvloeit uit de verwerking van de werkaanbiedingen door de openbare dienst en niet om een autonoom anticiperingsmiddel. De bedoeling van deze studie bestond er niet in om een blik op de toekomst te werpen. We hebben via de analyse van de werkaanbiedingen onze aandacht echter toegespitst op de samenstelling van de nodige instrumenten om te kunnen anticiperen. Wat deze dimensie van de markt betreft, namelijk die van het aanbod, zou de structurering van bestaande gegevens het mogelijk moeten maken, bij middel van een opvolging die teruggaat in de tijd, de tendensen van de behoeften van de privé-sector op het vlak van kwalificaties vast te stellen. De werkgelegenheid in de bedrijfswereld ondergaat momenteel sterke veranderingen. Deze analyse, van zowel de invulling als de niet-invulling van de behoeften op de arbeidsmarkt, vormt door de herschikking van de bevoegdheden de statistische basis van de onderlinge afstemming van vraag en aanbod. De kwalitatieve analyse van de parameters van de werkaanbieding zou het mogelijk moeten maken om de profielen af te zonderen die overeenstemmen met de aangepaste en/of nieuwe betrekkingen. De opvolging van de in- en uitstroming op de arbeidsmarkt, waarvoor vandaag de middelen ontbreken, vormt de tweede etappe in het onderzoek naar mogelijke oplossingen voor de knelpunten inzake vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Tenslotte vragen deze resultaten heel wat bijkomend kwalitatief onderzoek in termen van verfijning van profielen, met name door middel van enquêtes bij de werkgevers. 77

85 BIJLAGEN

86 BIJLAGE I A.I.1. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende WA + verhouding VWAOWA Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Totaal 1995 A.I.2. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Percentage t.o.v. totaal 1995 A.I.3. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Verschil In absolute waarden A.I.4. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Verschil In percentages 79

87 A.I.1. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende WA + verhouding VWAOWA Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. 16 Totaal 1995 Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Voldane Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand WA/ontvangen het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde WA LANDBOUWERS % waarvan : - tuinarbeiders % - landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER % waarvan : - bestuurders (wegvervoer) % - telefonisten, -standardisten en telegrafisten % TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERHEID % waarvan : - naaiers en borduursters % ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL % PRECISIEMECANICIENS % OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN % UURWERKMAKERS % EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN % WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS 1 CISELEERDERS EN GRAVEERDERS DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL % waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers % - plaatwerkers en ketelmakers % - loodgieters en buizenfitters % - lassers en snijders % - afstellers en bestuurders werktuigmachines % - mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach % - gebintemakers en ketelmakers in staal % - monteurs % - bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten % ELECTRICIENS % waarvan : - electriciens en electricienshersteller % - electromecaniciens % HOUTBEWERKERS % waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers % - meubelmakers % BOUWARBEIDERS % waarvan : - schilder, behanger % - metselaars en vloerenleggers % - plafonneerders en pleisterwerkers % - dakbedekkers % - onderhoudsarbeiders % DRUKKERIJARBEIDERS % waarvan : - bedieners van drukpersen % GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS % ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID % waarvan : - bakkers en banketbakkers % - beenhouwers % ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID 1 1 waarvan : - produktiearbeider - papiermakers 1 1 TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS % waarvan : - papierbewerkers % INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS % BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN % BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 2 1 BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES % HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS % HANDLANGERS % WERKNEMERS IN DIENSTEN % waarvan : - koks en keukenpersoneel % - serveerders en zaalpersoneel % - werkvrouwen en schoonmakers % - kappers en schoonheidsspecialisten % - wassers en ververs (van stoffen) % - kamermeiden, dienstboden en soortgelijke % - bewaker, nachtwaker % - familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster % - onthaal-hostess % SUBTOTAAL - A % 16 Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). 80

88 Totaal 1995 (vervolg) Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Voldane Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand WA/ontvangen het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde WA VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN % BURGERLIJK INGENIEURS % TECHNISCH INGENIEURS % MEETKUNDIGEN 0 SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE % VEEARTSEN % BIOLOGEN EN NATURALISTEN % AGRONOMEN % VERPLEGEND PERSONEEL % waarvan : - geneesheer % - tandarts 0 - paramedische technici en specialisten % - verplegers en verpleegassistenten % - sanitair helpster % - kinderverzorgster % ONDERWIJZEND PERSONEEL % waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs % - leraars lager secundair onderwijs % - onderwijzers lager onderwijs % - kleuterleidster % RECHTSGELEERDEN % INDUSTRIËLE TEKENAARS % TECHNICI % waarvan : - bouw % - elektromechanica % - scheikunde % - mechanica % - elektronica en telecommunicatie % - metallurgie 2 - elektriciteit % BOEKHOUDERS % MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN % BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN % ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI % INFORMATICI % waarvan : - analist-programmeur % - toepassingsprogrammeur % OPVOEDERS % waarvan : - sociaal opvoeders % - sociaal-cultureel animators % ANDEREN % waarvan : - vertaler % - tolk % - psycholoog % - socioloog % ARTIESTEN - SCHRIJVERS % SUBTOTAAL - B % DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL % BEDIENDEN 0 HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS % DIRECTIESECRETARESSEN % STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN % waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) % - typist(e) % OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES % waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm % BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE % waarvan : - correspondent % - meertalig redacteur 0 - medische secretaresse % - secretariaatbediende % - bureelbediende % - kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter % BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN % BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING % BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING % BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN % BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN % ECONOMAATBEDIENDEN % BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) % SUBTOTAAL - C % VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN % HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS % HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS % waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis % - hulpverkoper % SUBTOTAAL - D % ALGEMEEN TOTAAL % 81

89 A.I.2. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Percentage t.o.v. totaal 1995 Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde LANDBOUWERS 0,27% 0,29% 0,22% 0,43% waarvan : - tuinarbeiders 0,05% 0,05% 0,06% 0,06% - landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN 0,02% 0,06% 0,05% WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER 5,29% 5,66% 4,04% 5,56% waarvan : - bestuurders (wegvervoer) 3,34% 3,98% 3,42% 2,35% - telefonisten, -standardisten en telegrafisten 1,17% 1,52% 0,37% 1,18% TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERHEID 1,76% 1,74% 2,46% 1,54% waarvan : - naaiers en borduursters 0,90% 0,96% 1,46% 0,64% ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL 0,10% 0,14% 0,09% 0,06% PRECISIEMECANICIENS 0,02% 0,02% 0,04% OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN 0,21% 0,14% 0,34% 0,45% UURWERKMAKERS 0,01% 0,02% 0,02% EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN 0,02% 0,05% 0,09% 0,03% WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS 0,01% 0,01% CISELEERDERS EN GRAVEERDERS DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL 3,98% 4,07% 3,24% 2,96% waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers 0,03% 0,03% 0,03% 0,01% - plaatwerkers en ketelmakers 0,32% 0,24% 0,37% 0,31% - loodgieters en buizenfitters 1,19% 1,15% 0,93% 1,07% - lassers en snijders 0,17% 0,17% 0,16% 0,12% - afstellers en bestuurders werktuigmachines 0,30% 0,33% 0,25% 0,23% - mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach. 1,20% 1,08% 1,28% 0,93% - gebintemakers en ketelmakers in staal 0,10% 0,12% 0,06% 0,08% - monteurs 0,57% 0,80% 0,12% 0,14% - bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten 0,07% 0,12% 0,03% ELECTRICIENS 1,88% 1,88% 1,65% 1,90% waarvan : - electriciens en electricienshersteller 1,14% 1,20% 1,03% 1,06% - electromecaniciens 0,52% 0,53% 0,40% 0,54% HOUTBEWERKERS 1,51% 1,78% 0,81% 1,01% waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers 1,32% 1,56% 0,72% 0,88% - meubelmakers 0,13% 0,14% 0,06% 0,12% BOUWARBEIDERS 4,12% 4,66% 2,89% 3,08% waarvan : - schilder, behanger 1,02% 1,32% 0,44% 0,43% - metselaars en vloerenleggers 1,12% 1,18% 0,87% 0,77% - plafonneerders en pleisterwerkers 0,41% 0,49% 0,31% 0,22% - dakbedekkers 0,34% 0,32% 0,34% 0,49% - onderhoudsarbeiders 0,87% 0,90% 0,65% 0,88% DRUKKERIJARBEIDERS 1,39% 1,50% 1,06% 1,25% waarvan : - bedieners van drukpersen 0,33% 0,46% 0,12% 0,35% GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS 0,05% 0,05% 0,16% 0,07% ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID 1,29% 1,38% 1,21% 1,08% waarvan : - bakkers en banketbakkers 0,55% 0,58% 0,65% 0,55% - beenhouwers 0,60% 0,73% 0,34% 0,41% ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID 0,01% 0,03% 0,01% waarvan : - produktiearbeider - papiermakers 0,01% 0,03% 0,01% TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS 0,20% 0,18% 0,16% 0,25% waarvan : - papierbewerkers 0,02% 0,02% 0,02% INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS 0,31% 0,39% 0,19% 0,06% BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN 0,04% 0,03% 0,06% BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 0,02% 0,03% 0,03% BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES 0,05% 0,06% 0,06% 0,02% HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS 7,54% 10,53% 2,49% 1,52% HANDLANGERS 1,23% 1,61% 0,47% 0,69% WERKNEMERS IN DIENSTEN 11,33% 10,54% 14,44% 8,93% waarvan : - koks en keukenpersoneel 0,69% 0,70% 0,65% 0,84% - serveerders en zaalpersoneel 0,86% 1,06% 1,03% 0,85% - werkvrouwen en schoonmakers 5,35% 4,51% 7,50% 3,10% - kappers en schoonheidsspecialisten 0,83% 0,68% 1,06% 0,65% - wassers en ververs (van stoffen) 0,67% 0,65% 0,72% 0,67% - kamermeiden, dienstboden en soortgelijke 0,60% 0,39% 1,24% 0,73% - bewaker, nachtwaker 0,09% 0,06% 0,22% 0,16% - familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster 0,14% 0,14% 0,03% 0,19% - onthaal-hostess 0,12% 0,14% 0,06% 0,06% SUBTOTAAL - A - 42,67% 46,70% 36,19% 31,13% 82

90 Percentage t.o.v. totaal 1995 (vervolg) Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN 0,12% 0,06% 0,19% 0,19% BURGERLIJK INGENIEURS 0,88% 0,39% 1,15% 2,33% TECHNISCH INGENIEURS 0,89% 0,55% 1,43% 1,80% MEETKUNDIGEN SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE 0,12% 0,08% 0,12% 0,13% VEEARTSEN 0,01% 0,02% 0,03% 0,03% BIOLOGEN EN NATURALISTEN 0,10% 0,09% 0,12% 0,08% AGRONOMEN 0,06% 0,03% 0,09% 0,13% VERPLEGEND PERSONEEL 4,44% 3,32% 6,97% 10,06% waarvan : - geneesheer 0,41% 0,02% 0,81% 0,86% - tandarts - paramedische technici en specialisten 0,52% 0,41% 0,84% 1,31% - verplegers en verpleegassistenten 1,34% 0,79% 3,58% 5,16% - sanitair helpster 0,11% 0,02% 0,26% - kinderverzorgster 0,64% 0,80% 0,62% 0,76% ONDERWIJZEND PERSONEEL 10,28% 10,51% 9,49% 4,68% waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs 2,01% 2,14% 1,74% 0,90% - leraars lager secundair onderwijs 4,34% 4,46% 3,86% 1,64% - onderwijzers lager onderwijs 1,84% 1,78% 2,21% 0,75% - kleuterleidster 1,50% 1,87% 0,87% 0,38% RECHTSGELEERDEN 0,35% 0,23% 0,44% 0,47% INDUSTRIËLE TEKENAARS 0,54% 0,36% 0,59% 0,74% TECHNICI 2,82% 2,14% 6,35% 4,44% waarvan : - bouw 0,31% 0,26% 0,53% 0,59% - elektromechanica 0,58% 0,39% 3,48% 0,88% - scheikunde 0,03% 0,02% 0,09% 0,03% - mechanica 0,11% 0,09% 0,16% 0,09% - elektronica en telecommunicatie 1,05% 0,76% 1,31% 1,27% - metallurgie 0,15% - elektriciteit 0,29% 0,20% 0,53% 0,51% BOEKHOUDERS 1,38% 1,09% 2,27% 1,72% MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN 1,07% 1,05% 0,65% 1,02% BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN 0,19% 0,17% 0,16% 0,29% ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI 0,27% 0,21% 0,37% 0,52% INFORMATICI 2,56% 1,82% 3,02% 5,14% waarvan : - analist-programmeur 0,83% 0,62% 0,62% 1,48% - toepassingsprogrammeur 0,38% 0,27% 0,16% 0,57% OPVOEDERS 1,05% 1,14% 0,84% 0,84% waarvan : - sociaal opvoeders 0,42% 0,44% 0,31% 0,31% - sociaal-cultureel animators 0,06% 0,09% 0,01% ANDEREN 0,92% 0,97% 1,00% 1,66% waarvan : - vertaler 0,36% 0,44% 0,34% 0,68% - tolk 0,01% 0,02% 0,01% - psycholoog 0,19% 0,15% 0,28% 0,43% - socioloog 0,06% 0,03% 0,09% 0,08% ARTIESTEN - SCHRIJVERS 1,18% 1,27% 1,06% 1,15% SUBTOTAAL - B - 29,26% 25,50% 36,34% 37,41% DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL 0,66% 0,47% 0,84% 1,08% BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS 1,03% 1,14% 0,96% 0,88% DIRECTIESECRETARESSEN 0,49% 0,41% 0,93% 0,98% STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN 4,29% 3,67% 6,57% 5,66% waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) 0,06% 0,09% 0,03% 0,06% - typist(e) 0,27% 0,23% 0,37% 0,35% OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES 0,41% 0,42% 0,40% 0,54% waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm 0,01% 0,02% 0,01% BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE 8,09% 9,47% 3,83% 8,88% waarvan : - correspondent 0,47% 0,61% 0,19% 0,31% - meertalig redacteur - medische secretaresse 0,12% 0,14% 0,06% 0,11% - secretariaatbediende 1,96% 2,02% 1,49% 2,48% - bureelbediende 3,41% 4,23% 0,96% 3,49% - kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter 0,66% 0,91% 0,19% 0,48% BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN 0,07% 0,09% 0,19% 0,13% BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 0,04% 0,05% 0,07% BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING 0,13% 0,06% 0,25% 0,18% BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN 0,58% 0,62% 0,53% 0,48% BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN 0,82% 1,15% 0,16% 0,12% ECONOMAATBEDIENDEN 0,49% 0,49% 0,68% 0,54% BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) 0,68% 0,77% 0,78% 0,83% SUBTOTAAL - C - 17,13% 18,34% 15,28% 19,30% VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN 0,66% 0,33% 0,93% 1,04% HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS 3,20% 2,26% 4,17% 4,33% HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS 6,41% 6,39% 6,25% 5,71% waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis 3,75% 3,94% 3,52% 2,97% - hulpverkoper 0,41% 0,46% 0,31% 0,28% SUBTOTAAL - D - 10,27% 8,98% 11,36% 11,08% ALGEMEEN TOTAAL 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 83

91 A.I.3. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Verschil In absolute waarden Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde LANDBOUWERS waarvan : - tuinarbeiders landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN 1 1 WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER waarvan : - bestuurders (wegvervoer) telefonisten, -standardisten en telegrafisten TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERHEID waarvan : - naaiers en borduursters ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL 4 7 PRECISIEMECANICIENS 2 OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN UURWERKMAKERS EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS -1 CISELEERDERS EN GRAVEERDERS -2-1 DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers plaatwerkers en ketelmakers loodgieters en buizenfitters lassers en snijders afstellers en bestuurders werktuigmachines mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach gebintemakers en ketelmakers in staal monteurs bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten ELECTRICIENS waarvan : - electriciens en electricienshersteller electromecaniciens HOUTBEWERKERS waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers meubelmakers BOUWARBEIDERS waarvan : - schilder, behanger metselaars en vloerenleggers plafonneerders en pleisterwerkers dakbedekkers onderhoudsarbeiders DRUKKERIJARBEIDERS waarvan : - bedieners van drukpersen GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID waarvan : - bakkers en banketbakkers beenhouwers ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID waarvan : - produktiearbeider - papiermakers 1 1 TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS waarvan : - papierbewerkers INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 1-1 BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS HANDLANGERS WERKNEMERS IN DIENSTEN waarvan : - koks en keukenpersoneel serveerders en zaalpersoneel werkvrouwen en schoonmakers kappers en schoonheidsspecialisten wassers en ververs (van stoffen) kamermeiden, dienstboden en soortgelijke bewaker, nachtwaker familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster onthaal-hostess SUBTOTAAL - A

92 Verschil in absolute waarden (vervolg) Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN BURGERLIJK INGENIEURS TECHNISCH INGENIEURS MEETKUNDIGEN SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE VEEARTSEN 1-1 BIOLOGEN EN NATURALISTEN AGRONOMEN VERPLEGEND PERSONEEL waarvan : - geneesheer tandarts - paramedische technici en specialisten verplegers en verpleegassistenten sanitair helpster kinderverzorgster ONDERWIJZEND PERSONEEL waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs leraars lager secundair onderwijs onderwijzers lager onderwijs kleuterleidster RECHTSGELEERDEN INDUSTRIËLE TEKENAARS TECHNICI waarvan : - bouw elektromechanica scheikunde mechanica elektronica en telecommunicatie metallurgie 2 - elektriciteit BOEKHOUDERS MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI INFORMATICI waarvan : - analist-programmeur toepassingsprogrammeur OPVOEDERS waarvan : - sociaal opvoeders sociaal-cultureel animators 6 6 ANDEREN waarvan : - vertaler tolk psycholoog socioloog -1 3 ARTIESTEN - SCHRIJVERS SUBTOTAAL - B DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS DIRECTIESECRETARESSEN STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) typist(e) OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm -1 0 BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE waarvan : - correspondent meertalig redacteur - medische secretaresse secretariaatbediende bureelbediende kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN ECONOMAATBEDIENDEN BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) SUBTOTAAL - C VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis hulpverkoper SUBTOTAAL - D ALGEMEEN TOTAAL

93 A.I.4. Ontvangen, voldane, geannuleerde en hangende werkaanbiedingen Verdeling volgens beroep en categorie - N.E.C. Verschil In percentages Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde LANDBOUWERS 13% 19% 75% 123% waarvan : - tuinarbeiders -44% -63% 100% -33% - landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN 100% 100% 100% WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER 79% 203% -32% 14% waarvan : - bestuurders (wegvervoer) 73% 245% -8% -30% - telefonisten, -standardisten en telegrafisten 21% 122% -79% 52% TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERHEID -9% -6% 20% 31% waarvan : - naaiers en borduursters -12% 47% 37% ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL 67% 350% 43% PRECISIEMECANICIENS 500% OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN 31% 29% 57% 145% UURWERKMAKERS -75% -100% -100% EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN 100% 200% 200% -100% WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS -100% -100% CISELEERDERS EN GRAVEERDERS -100% -100% -100% DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL 11% 15% -8% -5% waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers -40% -67% -71% - plaatwerkers en ketelmakers -46% -65% -8% -17% - loodgieters en buizenfitters 1% 52% -39% -26% - lassers en snijders -26% -48% 67% -14% - afstellers en bestuurders werktuigmachines 25% 29% 6% - mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach. 35% 16% 52% 75% - gebintemakers en ketelmakers in staal 400% 60% 100% 1200% - monteurs 111% 152% -33% -19% - bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten -30% -27% -100% -100% ELECTRICIENS 10% -7% 51% 65% waarvan : - electriciens en electricienshersteller -5% -18% 57% 54% - electromecaniciens 30% 21% 8% 44% HOUTBEWERKERS -14% 36% -59% -58% waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers -20% 29% -60% -61% - meubelmakers 117% 125% -50% 100% BOUWARBEIDERS 11% 36% -38% -5% waarvan : - schilder, behanger -2% 10% -46% -23% - metselaars en vloerenleggers -10% 1% -49% -20% - plafonneerders en pleisterwerkers 128% 191% 67% 35% - dakbedekkers 13% 62% -35% 5% - onderhoudsarbeiders 61% 84% -19% 37% DRUKKERIJARBEIDERS 65% 161% -24% 92% waarvan : - bedieners van drukpersen -11% 58% -80% 8% GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS 150% 200% 150% 120% ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID 72% 225% -19% 141% waarvan : - bakkers en banketbakkers 62% 217% -22% 187% - beenhouwers 88% 300% -35% 129% ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID -80% -100% waarvan : - produktiearbeider - papiermakers TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS -5% 20% -58% 63% waarvan : - papierbewerkers -82% -88% -100% -100% INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS -24% 73% -68% -78% BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN -33% -33% -100% -47% BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 100% -100% BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES -38% -33% -33% -100% HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS 203% 483% -41% -14% HANDLANGERS -12% 83% -76% -14% WERKNEMERS IN DIENSTEN 3% 31% -9% 2% waarvan : - koks en keukenpersoneel -45% 15% -75% -13% - serveerders en zaalpersoneel 268% -38% -1% - werkvrouwen en schoonmakers 28% 19% 72% 68% - kappers en schoonheidsspecialisten 14% 105% -29% -11% - wassers en ververs (van stoffen) -6% 16% -32% 76% - kamermeiden, dienstboden en soortgelijke -26% -30% 33% - bewaker, nachtwaker -67% -80% -13% 39% - familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster -70% -68% -95% -87% - onthaal-hostess -14% 80% -67% -78% SUBTOTAAL - A - 27% 74% -21% 5% 86

94 Verschil In percentages (vervolg) Ontvangen Voldane Geannuleerde Hangende WA Beroepen WA tijdens WA tijdens WA tijdens tijdens de maand het jaar het jaar het jaar jaargemiddelde VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN 200% 71% BURGERLIJK INGENIEURS 418% 160% 185% 1821% TECHNISCH INGENIEURS 218% 200% 188% 485% MEETKUNDIGEN -100% -100% -100% SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE 500% 150% 33% 1900% VEEARTSEN -50% -100% BIOLOGEN EN NATURALISTEN 400% 33% -7% AGRONOMEN 50% 100% -50% 25% VERPLEGEND PERSONEEL 27% 10% 45% 29% waarvan : - geneesheer 4000% 6650% - tandarts - paramedische technici en specialisten -10% -10% 80% 26% - verplegers en verpleegassistenten 60% 117% 49% 42% - sanitair helpster -21% -92% 25% - kinderverzorgster -48% -43% -26% -50% ONDERWIJZEND PERSONEEL 6% 31% -42% -43% waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs -7% -1% -38% -27% - leraars lager secundair onderwijs -2% 27% -45% -49% - onderwijzers lager onderwijs 3% 27% -42% -62% - kleuterleidster 17% 102% -66% -78% RECHTSGELEERDEN 75% -6% 100% 284% INDUSTRIËLE TEKENAARS 64% 41% -21% 63% TECHNICI 31% 18% 113% 127% waarvan : - bouw 121% 1600% 6% 79% - elektromechanica 23% 18% 387% 69% - scheikunde -50% -50% -100% - mechanica 10% 200% -17% - elektronica en telecommunicatie 17% -23% 68% 129% - metallurgie - elektriciteit 53% 18% 55% 163% BOEKHOUDERS 92% 100% 152% 61% MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN 75% 64% 81% BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN 138% 120% 25% 188% ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI 170% 100% -14% 131% INFORMATICI 163% 224% 62% 217% waarvan : - analist-programmeur 152% 173% 5% 130% - toepassingsprogrammeur 217% 350% -29% 271% OPVOEDERS -1% 4% -27% 25% waarvan : - sociaal opvoeders 56% 93% 7% - sociaal-cultureel animators ANDEREN 142% 205% 68% 176% waarvan : - vertaler 227% 1350% 22% 161% - tolk - psycholoog 58% 11% 350% 196% - socioloog -33% 20% ARTIESTEN - SCHRIJVERS 436% 740% 209% 481% SUBTOTAAL - B - 42% 48% 11% 53% DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL 120% 210% 80% 128% BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS -27% -20% -34% -27% DIRECTIESECRETARESSEN 145% 170% 150% 130% STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN 24% -3% -9% waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) -57% -80% -61% - typist(e) -62% -58% -69% -59% OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES 37% 115% 91% waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm -50% -100% BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE 63% 89% -17% 128% waarvan : - correspondent 34% 43% -14% 14% - meertalig redacteur - medische secretaresse 20% 29% -60% 89% - secretariaatbediende 59% 90% 9% 150% - bureelbediende 72% 96% -43% 133% - kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter -13% 11% -65% 3% BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN 600% 500% 200% 2000% BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 300% -100% 450% BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING 8% -43% 14% 4% BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN 87% 215% -61% -47% BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN 645% 2433% -44% 73% ECONOMAATBEDIENDEN 69% 167% 16% 133% BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) 62% 200% 14% 233% SUBTOTAAL - C - 38% 74% -9% 41% VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN 187% 214% 100% 186% HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS 97% 140% 22% 74% HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS 78% 142% 9% 76% waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis 61% 122% 3% 52% - hulpverkoper 14% 15% 26% SUBTOTAAL - D - 88% 144% 18% 82% ALGEMEEN TOTAAL 38% 71% -5% 35% 87

95 BIJLAGE II A.II.1. Werkaanbiedingen volgens gedane studies en categorie - N.E.C. In absolute waarden A.II.2. Werkaanbiedingen volgens gedane studies en categorie - N.E.C. Verschil in absolute waarden A.II.3. Werkaanbiedingen volgens gedane studies en categorie - N.E.C. Verschil in percentages 88

96 A.II.1. Werkaanbiedingen volgens gedane studies en categorie - N.E.C. 17 In absolute waarden Totaal 1995 Ontvangen Voldane werkaanbiedingen Geannuleerde Hangende WA Gedane studies WA tijdens tijdens het jaar WA tijdens op het einde v/d het jaar Mannen Vrouwen Totaal het jaar maand jaargem. Lager onderwijs (voleindigd of niet) Secundair onderwijs met volledig leerplan Getuigschrift lager secundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs Getuigschrift hoger secundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs Aanvullend beroepsonderwijs Voor sociale promotie Lager Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Hoger Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Totaal secundair onderwijs Hoger onderwijs 1ste graad - korte type de graad de graad - lange type Universitair Totaal hoger onderwijs Leerlingschap voleindigd Andere studies Algemeen totaal Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). 89

97 A.II.2. Werkaanbiedingen volgens gedane studies en categorie - N.E.C. Verschil in absolute waarden Verschil in absolute waarden Ontvangen Voldane werkaanbiedingen Geannuleerde Hangende WA Gedane studies WA tijdens tijdens het jaar WA tijdens op het einde v/d het jaar Mannen Vrouwen Totaal het jaar maand jaargem. Lager onderwijs (voleindigd of niet) Secundair onderwijs met volledig leerplan Getuigschrift lager secundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs Getuigschrift hoger secundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs Aanvullend beroepsonderwijs Voor sociale promotie Lager Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Hoger Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Totaal secundair onderwijs Hoger onderwijs 1ste graad - korte type de graad de graad - lange type Universitair Totaal hoger onderwijs Leerlingschap voleindigd Andere studies Algemeen totaal

98 A.II.3. Werkaanbiedingen volgens gedane studies en categorie - N.E.C. Verschil in percentages Verschil in percentages Ontvangen Voldane werkaanbiedingen Geannuleerde Hangende WA Gedane studies WA tijdens tijdens het jaar WA tijdens op het einde v/d het jaar Mannen Vrouwen Totaal het jaar maand jaargem. Lager onderwijs (voleindigd of niet) 18,9% 124,7% 10,2% 72,2% -28,6% -1,8% Secundair onderwijs met volledig leerplan Getuigschrift lager secundair onderwijs 20,5% 283,3% 25,4% 76,3% -23,7% 13,8% Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs -19,4% -23,0% -64,3% -25,4% -6,7% 2,4% Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs -11,6% 70,4% -76,0% -9,0% -7,1% -38,9% Getuigschrift hoger secundair onderwijs 38,8% 125,9% 71,4% 85,8% -32,2% 22,1% Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs 106,2% 121,3% 100,0% 112,6% 124,0% 186,9% Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs 109,3% 225,0% 79,0% 92,1% 91,7% 43,0% Aanvullend beroepsonderwijs 150,0% -100,0% 400,0% 150,0% 80,0% 200,0% Voor sociale promotie Lager Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Hoger Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Totaal secundair onderwijs 38,8% 69,4% 45,8% 56,4% 9,0% 41,1% Hoger onderwijs 1ste graad - korte type 59,5% 148,6% 76,8% 96,5% 5,7% 34,0% 2de graad 158,3% 200,0% 400,0% 228,6% 0,0% 104,0% 3de graad - lange type 564,4% 285,7% 600,0% 336,0% 390,3% 926,9% Universitair 58,7% 31,3% 30,4% 30,8% 10,6% 172,4% Totaal hoger onderwijs 73,9% 121,3% 72,0% 88,7% 19,6% 76,7% Leerlingschap voleindigd 271,4% 50,0% 900,0% 414,3% 50,0% 173,7% Andere studies 166,7% 0,0% 100,0% 100,0% 350,0% Algemeen totaal 38,2% 106,0% 41,0% 71,2% -5,2% 34,8% 91

99 BIJLAGE III A.III.1. Voldane werkaanbiedingen Verdeling volgens beroeps- en openingsduur Gemiddelde 1995 en percentages van de openingsduren volgens beroep 92

100 A.III.1. Voldane werkaanbiedingen Verdeling volgens beroeps- en openingsduur Gemiddelde 1995 en percentages van de openingsduren volgens beroep Duur < 1 maand 1 maand à - 2 maand 2 maand à - 3 maand 3 maand à -6 maand > 6 maand Totaal Beroep Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % LANDBOUWERS 9 47% 5 26% 1 5% 4 21% % waarvan : - tuinarbeiders 1 33% 1 33% 1 33% 3 100% - landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER % % 51 14% 43 12% 22 6% % waarvan : - bestuurders (wegvervoer) 96 37% 88 34% 29 11% 29 11% 20 8% % - telefonisten, -standardisten en telegrafisten 29 29% 35 35% 22 22% 13 13% 1 1% % TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERH % 54 47% 18 16% 12 10% % waarvan : - naaiers en borduursters 17 27% 32 51% 8 13% 6 10% % ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL 3 33% 2 22% 1 11% 3 33% 9 100% PRECISIEMECANICIENS 1 100% 1 100% OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN 5 56% 4 44% 9 100% UURWERKMAKERS 1 100% 1 100% EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN 1 33% 1 33% 1 33% 3 100% WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS CISELEERDERS EN GRAVEERDERS DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL % 84 31% 33 12% 13 5% 6 2% % waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers 1 50% 1 50% 2 100% - plaatwerkers en ketelmakers 5 31% 9 56% 1 6% 1 6% % - loodgieters en buizenfitters 33 43% 27 36% 13 17% 3 4% % - lassers en snijders 7 64% 3 27% 1 9% % - afstellers en bestuurders werktuigmachines 7 32% 9 41% 4 18% 2 9% % - mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach % 25 35% 13 18% 3 4% 1 1% % - gebintemakers en ketelmakers in staal 3 38% 3 38% 2 25% 0 0% 8 100% - monteurs 46 87% 6 11% 0 0% 1 2% % - bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten 1 13% 2 25% 5 63% 8 100% ELECTRICIENS 40 32% 55 44% 18 15% 10 8% 1 1% % waarvan : - electriciens en electricienshersteller 28 35% 39 49% 8 10% 3 4% 1 1% % - electromecaniciens 9 26% 12 34% 10 29% 4 11% 0 0% % HOUTBEWERKERS 48 41% 38 32% 20 17% 10 9% 1 1% % waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers 42 41% 32 31% 18 17% 10 10% 1 1% % - meubelmakers 4 44% 4 44% 1 11% 9 100% BOUWARBEIDERS % % 29 9% 33 11% 2 1% % waarvan : - schilder, behanger 35 40% 33 38% 7 8% 11 13% 1 1% % - metselaars en vloerenleggers 44 56% 23 29% 6 8% 5 6% % - plafonneerders en pleisterwerkers 14 44% 9 28% 9 28% % - dakbedekkers 8 38% 6 29% 3 14% 4 19% % - onderhoudsarbeiders 15 25% 31 53% 3 5% 9 15% 1 2% % DRUKKERIJARBEIDERS 19 19% 42 42% 20 20% 16 16% 2 2% % waarvan : - bedieners van drukpersen 2 7% 16 53% 2 7% 10 33% % GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS 1 33% 1 33% 1 33% 0 0% 3 100% ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID 28 31% 40 44% 15 16% 8 9% % waarvan : - bakkers en banketbakkers 12 32% 14 37% 7 18% 5 13% % - beenhouwers 13 27% 24 50% 8 17% 3 6% % ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID waarvan : - produktiearbeider - papiermakers TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS 2 17% 5 42% 3 25% 2 17% % waarvan : - papierbewerkers 1 100% 1 100% INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARB % 9 35% 1 4% % BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN 2 100% 2 100% BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES 2 50% 2 50% 4 100% HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS % 91 13% 12 2% 57 8% 3 0% % HANDLANGERS 46 43% 35 33% 11 10% 14 13% 0 0% % WERKNEMERS IN DIENSTEN % % 98 14% 54 8% 51 7% % waarvan : - koks en keukenpersoneel 15 33% 17 37% 7 15% 7 15% 0 0% % - serveerders en zaalpersoneel 14 20% 18 26% 9 13% 3 4% 26 37% % - werkvrouwen en schoonmakers % % 46 15% 24 8% % - kappers en schoonheidsspecialisten 26 58% 10 22% 8 18% 1 2% % - wassers en ververs (van stoffen) 21 49% 15 35% 3 7% 3 7% 1 2% % - kamermeiden, dienstboden en soortgelijke 9 35% 13 50% 3 12% 1 4% % - bewaker, nachtwaker 2 50% 2 50% 4 100% - familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster 5 45% 6 55% % - onthaal-hostess 4 44% 5 56% 9 100% SUBTOTAAL - A % % % 286 9% 88 3% % 93

101 Gemiddelde 1995 (vervolg) Duur < 1 maand 1 maand à - 2 maand 2 maand à - 3 maand 3 maand à -6 maand > 6 maand Totaal Beroep Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN 3 75% 1 25% 4 100% BURGERLIJK INGENIEURS 7 27% 6 23% 5 19% 7 27% 1 4% % TECHNISCH INGENIEURS 7 19% 13 36% 6 17% 4 11% 6 17% % MEETKUNDIGEN SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE 1 20% 2 40% 1 20% 1 20% 5 100% VEEARTSEN 1 100% 1 100% BIOLOGEN EN NATURALISTEN 1 17% 1 17% 1 17% 3 50% 6 100% AGRONOMEN 1 50% 1 50% 2 100% VERPLEGEND PERSONEEL 52 24% 82 37% 35 16% 41 19% 9 4% % waarvan : - geneesheer 1 100% 1 100% - tandarts - paramedische technici en specialisten 6 22% 10 37% 4 15% 6 22% 1 4% % - verplegers en verpleegassistenten 5 10% 16 31% 9 17% 15 29% 7 13% % - sanitair helpster 1 100% 1 100% - kinderverzorgster 19 36% 14 26% 7 13% 13 25% % ONDERWIJZEND PERSONEEL % % 22 3% 12 2% 1 0% % waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs 80 57% 48 34% 9 6% 4 3% % - leraars lager secundair onderwijs % % 6 2% 2 1% % - onderwijzers lager onderwijs 79 68% 32 27% 3 3% 3 3% % - kleuterleidster 73 59% 46 37% 4 3% % RECHTSGELEERDEN 3 20% 4 27% 6 40% 2 13% % INDUSTRIËLE TEKENAARS 12 50% 6 25% 5 21% 1 4% % TECHNICI 36 26% 51 36% 20 14% 30 21% 4 3% % waarvan : - bouw 2 12% 9 53% 1 6% 5 29% % - elektromechanica 6 23% 12 46% 2 8% 3 12% 3 12% % - scheikunde 1 100% 1 100% - mechanica 2 33% 3 50% 1 17% 6 100% - elektronica en telecommunicatie 15 30% 11 22% 10 20% 13 26% 1 2% % - metallurgie - elektriciteit 3 23% 7 54% 1 8% 2 15% % BOEKHOUDERS 18 25% 24 33% 19 26% 10 14% 1 1% % MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN 16 23% 29 42% 17 25% 7 10% % BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN 2 18% 4 36% 4 36% 1 9% % ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI 1 7% 3 21% 1 7% 8 57% 1 7% % INFORMATICI 21 18% 24 20% 34 28% 30 25% 11 9% % waarvan : - analist-programmeur 9 22% 8 20% 12 29% 8 20% 4 10% % - toepassingsprogrammeur 2 11% 5 28% 4 22% 5 28% 2 11% % OPVOEDERS 22 29% 22 29% 17 23% 9 12% 5 7% % waarvan : - sociaal opvoeders 7 24% 10 34% 4 14% 3 10% 5 17% % - sociaal-cultureel animators 2 33% 4 67% 6 100% ANDEREN 4 6% 29 45% 8 13% 19 30% 4 6% % waarvan : - vertaler 1 3% 22 76% 3 10% 3 10% % - tolk 1 100% 1 100% - psycholoog 2 22% 1 11% 1 11% 5 56% 9 100% - socioloog 1 50% 1 50% 2 100% ARTIESTEN - SCHRIJVERS 37 44% 22 26% 17 20% 6 7% 2 2% % SUBTOTAAL - B % % % % 47 3% % DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL 7 23% 9 29% 6 19% 5 16% 4 13% % BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS 23 31% 21 28% 11 15% 16 21% 4 5% % DIRECTIESECRETARESSEN 10 37% 5 19% 5 19% 6 22% 1 4% % STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN 41 17% 77 32% 66 27% 47 19% 11 5% % waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) 1 17% 2 33% 3 50% 6 100% - typist(e) 5 33% 3 20% 2 13% 5 33% % OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES 7 25% 15 54% 3 11% 2 7% 1 4% % waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm 1 100% 1 100% BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE % % % % 18 3% % waarvan : - correspondent 7 18% 14 35% 7 18% 12 30% % - meertalig redacteur - medische secretaresse 1 11% 4 44% 2 22% 2 22% 9 100% - secretariaatbediende 20 15% 46 35% 40 30% 23 17% 4 3% % - bureelbediende 55 20% % 54 19% 45 16% 11 4% % - kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter 21 35% 25 42% 8 13% 5 8% 1 2% % BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN 2 33% 1 17% 3 50% 6 100% BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 1 33% 2 67% 3 100% BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING 1 25% 2 50% 1 25% 4 100% BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN 18 44% 13 32% 4 10% 6 15% % BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN 70 92% 4 5% 2 3% % ECONOMAATBEDIENDEN 10 31% 12 38% 6 19% 1 3% 3 9% % BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) 14 27% 17 33% 14 27% 6 12% % SUBTOTAAL - C % % % % 38 3% % VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN 8 36% 3 14% 6 27% 3 14% 2 9% % HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS 43 29% 44 30% 28 19% 33 22% 1 1% % HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS % % 67 16% 68 16% 16 4% % waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis 94 37% 80 31% 47 18% 29 11% 6 2% % - hulpverkoper 7 23% 12 40% 5 17% 5 17% 1 3% % SUBTOTAAL - D % % % % 19 3% % ALGEMEEN TOTAAL % % % % 196 3% % 94

102 BIJLAGE IV A.IV.1. Hangende werkaanbiedingen - Verdeling volgens beroep en openingsduur - N.E.C. Gemiddelde 1995 en percentages van de openingsduren volgens beroep A.IV.2. Voldane en geannuleerde werkaanbiedingen + verhouding geannuleerde werkaanbiedingen t.o.v. het totaal van de in het passief gestelde werkaanbiedingen volgens beroepsgroep Totaal 1995 A.IV.3. Voldane en geannuleerde werkaanbiedingen + verhouding geannuleerde werkaanbiedingen t.o.v. het totaal van de in het passief gestelde werkaanbiedingen volgens gedane studies Totaal

103 A.IV.1. Hangende werkaanbiedingen - Verdeling volgens beroep en openingsduur - N.E.C. 18 Gemiddelde 1995 en percentages van de openingsduren volgens beroep Duur < 1 maand 1 maand à - 2 maand 2 maand à - 3 maand 3 maand à -6 maand > 6 maand Totaal Beroep Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % LANDBOUWERS 1,5 27 1,0 18 0,9 16 1,0 18 1,2 21 5,6 100 waarvan : - tuinarbeiders 0,4 50 0,3 30 0,2 20 0, landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN 0,2 25 0,2 25 0,2 25 0,2 25 0,7 100 WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER 25, , , ,3 24 1,8 3 72,5 100 waarvan : - bestuurders (wegvervoer) 13,3 43 6,8 22 4,3 14 4,9 16 1,3 4 30, telefonisten, -standardisten en telegrafisten 6,6 43 3,9 26 1,9 13 2,3 15 0,6 4 15,3 100 TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERH. 8,0 40 5,4 27 2,6 13 4, ,1 100 waarvan : - naaiers en borduursters 3,1 37 1,8 21 1,1 13 2,4 29 8,3 100 ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL 0,5 60 0,3 30 0,1 10 0,8 100 PRECISIEMECANICIENS 0,2 33 0,1 17 0,1 17 0,2 33 0,5 100 OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN 1,7 28 1,2 20 0,8 14 1,3 21 1,0 17 5,9 100 UURWERKMAKERS 0,1 33 0,1 33 0,1 33 0,3 100 EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN 0,1 20 0,1 20 0,1 20 0,2 40 0,4 100 WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS 0, ,1 100 CISELEERDERS EN GRAVEERDERS DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL 16,8 43 9,8 25 4,3 11 6,5 17 1,2 3 38,6 100 waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers 0, , plaatwerkers en ketelmakers 1,8 43 1,0 24 0,3 8 0,7 16 0,3 8 4, loodgieters en buizenfitters 5,7 41 3,6 26 1,8 13 2,7 19 0,3 2 13, lassers en snijders 0,8 50 0,3 17 0,2 11 0,2 11 0,2 11 1, afstellers en bestuurders werktuigmachines 1,7 56 0,6 19 0,3 11 0,4 14 3, mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach. 5,3 43 3,7 30 1,3 11 1,7 14 0,2 1 12, gebintemakers en ketelmakers in staal 0,5 46 0,3 31 0,2 15 0,1 8 1, monteurs 0,8 41 0,3 14 0,2 9 0,5 27 0,2 9 1, bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten 0,2 40 0,1 20 0,1 20 0,1 20 0,4 100 ELECTRICIENS 9,3 37 5,9 24 4,4 18 3,9 16 1,3 5 24,8 100 waarvan : - electriciens en electricienshersteller 5,3 39 3,3 24 2,7 19 1,8 13 0,7 5 13, electromecaniciens 2,8 40 1,9 27 1,1 15 1,3 18 7,1 100 HOUTBEWERKERS 5,8 44 3,6 27 1,8 14 1,6 12 0,3 3 13,2 100 waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers 5,1 45 3,3 28 1,7 15 1,1 9 0,3 3 11, meubelmakers 0,6 39 0,3 17 0,2 11 0,5 33 1,5 100 BOUWARBEIDERS 16,6 41 9,7 24 5,4 14 5,9 15 2,5 6 40,1 100 waarvan : - schilder, behanger 3,1 54 1,3 22 0,8 13 0,5 9 0,1 1 5, metselaars en vloerenleggers 4,3 42 2,3 23 1,2 12 1,5 15 0,8 8 10, plafonneerders en pleisterwerkers 1,6 54 0,9 31 0,3 9 0,2 6 2, dakbedekkers 1,8 29 1,6 25 1,1 17 1,5 23 0,4 6 6, onderhoudsarbeiders 4,2 36 3,0 26 1,7 15 2,2 19 0,4 4 11,4 100 DRUKKERIJARBEIDERS 7,7 47 4,3 27 2,5 15 1,1 7 0,8 5 16,3 100 waarvan : - bedieners van drukpersen 2,4 51 1,1 23 0,9 19 0,3 7 4,8 100 GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS 0,3 27 0,2 18 0,5 55 0,9 100 ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID 7,3 51 4,3 31 1,7 12 0,8 6 14,1 100 waarvan : - bakkers en banketbakkers 3,1 43 2,2 30 1,2 16 0,8 10 7, beenhouwers 3,2 62 1,3 26 0,5 10 0,1 2 5,1 100 ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID 0, ,1 100 waarvan : - produktiearbeider - papiermakers 0, ,1 100 TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS 1,3 38 0,8 26 0,5 15 0,5 15 0,2 5 3,3 100 waarvan : - papierbewerkers 0,2 67 0,1 33 0,3 100 INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARB. 0,4 50 0,1 10 0,1 10 0,3 30 0,8 100 BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN 0,2 25 0,2 25 0,1 13 0,3 38 0,7 100 BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 0,2 40 0,1 20 0,2 40 0,4 100 BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES 0,3 75 0,1 25 0,3 100 HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS 11,2 56 3,5 18 2,0 10 1,7 8 1,5 8 19,8 100 HANDLANGERS 3,8 42 2,2 24 1,8 19 1,1 12 0,3 3 9,0 100 WERKNEMERS IN DIENSTEN 48, , , ,4 18 4, ,4 100 waarvan : - koks en keukenpersoneel 4,3 39 3,2 29 1,7 15 1,8 16 0,1 1 10, serveerders en zaalpersoneel 2,9 26 2,0 18 1,7 15 3,8 34 0,8 7 11, werkvrouwen en schoonmakers 21, ,4 26 5,2 13 3,3 8 0,1 0 40, kappers en schoonheidsspecialisten 3,8 46 2,5 30 0,8 10 1,0 12 0,3 3 8, wassers en ververs (van stoffen) 3,5 42 1,6 19 1,3 15 1,5 18 0,5 6 8, kamermeiden, dienstboden en soortgelijke 3,0 30 2,4 24 1,0 10 2,8 28 0,9 9 10, bewaker, nachtwaker 0,3 14 0,3 14 0,3 14 1,1 46 0,3 11 2, familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster 0,8 31 0,3 14 0,3 10 0,5 21 0,6 24 2, onthaal-hostess 0,3 33 0,3 33 0,2 17 0,2 17 1,0 100 SUBTOTAAL - A - 167, , , , , , Normaal economisch circuit : gewone werkaanbiedingen met uitzondering van horeca en de tewerkstellingsprogramma's (D.A.C. + jongerenstages + I.B.F. + GECO + loopbaanonderbreking openbare sector). 96

104 Gemiddelde 1995 (vervolg) Duur < 1 maand 1 maand à - 2 maand 2 maand à - 3 maand 3 maand à -6 maand > 6 maand Totaal Beroep Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % Vold. % VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN 0,7 28 0,5 21 0,3 10 0,8 31 0,3 10 2,4 100 BURGERLIJK INGENIEURS 6,7 22 5,8 19 4,3 14 8,3 27 5, ,4 100 TECHNISCH INGENIEURS 5,5 23 4,5 19 3,3 14 5,7 24 4, ,4 100 MEETKUNDIGEN SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE 0,7 40 0,5 30 0,1 5 0,4 25 1,7 100 VEEARTSEN 0,1 20 0,1 20 0,1 20 0,2 40 0,4 100 BIOLOGEN EN NATURALISTEN 0,5 46 0,4 38 0,1 8 0,1 8 1,1 100 AGRONOMEN 0,3 20 0,3 20 0,3 15 0,6 35 0,2 10 1,7 100 VERPLEGEND PERSONEEL 30, , , , , ,1 100 waarvan : - geneesheer 3,5 31 2,2 19 1,5 13 3,7 33 0,4 4 11, tandarts - paramedische technici en specialisten 3,6 21 3,0 18 2,3 13 3,9 23 4, , verplegers en verpleegassistenten 11,5 17 9,4 14 7, , , , sanitair helpster 0,8 25 0,8 25 0,8 25 0,8 25 3, kinderverzorgster 3,3 33 1,8 18 1,2 12 1,6 16 2,1 21 9,9 100 ONDERWIJZEND PERSONEEL 36,1 59 9,4 15 5,3 9 9,1 15 1,1 2 61,0 100 waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs 7,4 63 2,2 18 1,0 9 0,8 7 0,3 3 11, leraars lager secundair onderwijs 14,8 70 2,7 13 1,3 6 2,1 10 0,5 2 21, onderwijzers lager onderwijs 5,8 59 1,2 12 0,8 9 1,9 20 0,1 1 9, kleuterleidster 4,2 83 0,5 10 0,1 2 0,3 5 5,0 100 RECHTSGELEERDEN 2,3 37 1,8 30 0,8 14 1,0 16 0,2 3 6,1 100 INDUSTRIËLE TEKENAARS 3,3 34 2,4 25 1,6 16 1,8 18 0,6 6 9,7 100 TECHNICI 16, ,3 21 9, ,8 24 6, ,9 100 waarvan : - bouw 1,8 24 1,3 17 1,0 13 2,8 35 0,8 11 7, elektromechanica 3,3 29 2,8 24 2,3 20 2,6 23 0,4 4 11, scheikunde 0,2 50 0,1 25 0,1 25 0, mechanica 0,6 50 0,3 21 0,2 14 0,2 14 1, elektronica en telecommunicatie 5,9 36 4,3 26 2,8 17 3,1 19 0,5 3 16, metallurgie 0,2 8 0,2 8 0,2 8 0,5 25 1,0 50 2, elektriciteit 1,8 27 1,4 22 1,3 19 1,6 24 0,6 9 6,6 100 BOEKHOUDERS 8,8 39 5,8 26 3,0 13 4,0 18 0,9 4 22,4 100 MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN 6,6 50 4,3 33 1,2 9 1,1 8 0,1 1 13,3 100 BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN 1,3 33 0,8 22 0,8 20 1,0 26 3,8 100 ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI 1,9 28 1,4 21 1,2 17 1,9 28 0,3 5 6,8 100 INFORMATICI 17, ,8 24 9, ,8 24 7, ,9 100 waarvan : - analist-programmeur 5,6 29 4,9 25 2,6 13 4,3 22 1, , toepassingsprogrammeur 2,5 34 1,9 26 1,1 15 1,4 19 0,5 7 7,4 100 OPVOEDERS 4,8 44 2,8 26 1,5 14 1,5 14 0,3 2 10,9 100 waarvan : - sociaal opvoeders 2,1 51 1,0 24 0,6 14 0,4 10 4, sociaal-cultureel animators 0, ,2 100 ANDEREN 6,3 29 4,3 20 3,4 16 5,3 25 2, ,6 100 waarvan : - vertaler 2,8 31 1,5 17 1,3 14 2,0 22 1,4 16 8, tolk 0, , psycholoog 1,3 23 1,0 18 0,9 17 1,7 30 0,7 12 5, socioloog 0,4 42 0,3 25 0,2 17 0,2 17 1,0 100 ARTIESTEN - SCHRIJVERS 5,3 36 3,8 26 2,3 15 2,4 16 1,2 8 15,0 100 SUBTOTAAL - B - 155, , , , , ,5 100 DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL 4,4 31 3,3 23 2,3 16 3,3 24 0,8 6 14,1 100 BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS 4,9 43 3,0 26 2,0 17 1,4 12 0,2 1 11,5 100 DIRECTIESECRETARESSEN 3,0 23 2,7 21 1,9 15 3,5 27 1, ,8 100 STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN 28, , , ,5 14 4,3 6 73,8 100 waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) 0,4 56 0,3 44 0, typist(e) 1,7 37 1,1 24 0,8 17 0,7 15 0,3 7 4,5 100 OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES 2,3 33 1,5 21 0,8 12 1,3 18 1,1 15 7,0 100 waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm 0, ,1 100 BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE 46, , , ,3 18 4, ,7 100 waarvan : - correspondent 2,1 51 1,1 27 0,4 10 0,4 10 0,1 2 4, meertalig redacteur - medische secretaresse 0,8 53 0,3 24 0,2 12 0,2 12 1, secretariaatbediende 13,0 40 8,9 28 4,2 13 4,8 15 1,3 4 32, bureelbediende 18, ,3 25 6,2 14 7,6 17 1,8 4 45, kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter 2,8 45 1,4 23 0,9 15 0,9 15 0,2 3 6,3 100 BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN 0,5 29 0,6 33 0,4 24 0,3 14 1,8 100 BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 0,3 36 0,3 27 0,1 9 0,3 27 0,9 100 BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING 0,9 39 0,8 32 0,4 18 0,3 11 2,3 100 BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN 2,8 45 1,3 20 1,0 16 1,1 17 0,1 1 6,3 100 BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN 0,8 53 0,3 21 0,1 5 0,3 16 0,1 5 1,6 100 ECONOMAATBEDIENDEN 3,0 43 1,8 25 1,2 17 0,9 13 0,2 2 7,0 100 BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) 4,3 40 3,0 28 1,8 16 1, ,8 100 SUBTOTAAL - C - 97, , , , , ,4 100 VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN 4,0 29 3,7 27 1,9 14 3,2 23 0,8 6 13,6 100 HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS 19, ,8 26 9,0 16 9,9 18 3,3 6 56,4 100 HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS 30, , , ,5 15 3,8 5 74,4 100 waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis 17,8 46 9,9 26 4,4 11 5,3 14 1,2 3 38, hulpverkoper 1,7 45 1,0 27 0,6 16 0,4 11 3,7 100 SUBTOTAAL - D - 53, , , ,6 17 7, ,4 100 ALGEMEEN TOTAAL 478, , , , , ,

105 A.IV.2. Voldane en geannuleerde werkaanbiedingen + verhouding geannuleerde werkaanbiedingen t.o.v. het totaal van de in het passief gestelde werkaanbiedingen volgens beroepsgroep Totaal 1995 Totaal Totaal % Beroepen Voldane Geannuleerde passief passief LANDBOUWERS ,9% waarvan : - tuinarbeiders ,0% - landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN ,0% WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER ,8% waarvan : - bestuurders (wegvervoer) ,6% - telefonisten, -standardisten en telegrafisten ,7% TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERHEID ,7% waarvan : - naaiers en borduursters ,7% ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL ,0% PRECISIEMECANICIENS 1 1 OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN ,0% UURWERKMAKERS 1 1 EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN ,0% WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS CISELEERDERS EN GRAVEERDERS DIAMANTBEWERKERS ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL ,0% waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers ,3% - plaatwerkers en ketelmakers ,9% - loodgieters en buizenfitters ,3% - lassers en snijders ,3% - afstellers en bestuurders werktuigmachines ,7% - mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach ,6% - gebintemakers en ketelmakers in staal ,0% - monteurs ,0% - bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten 8 8 ELECTRICIENS ,9% waarvan : - electriciens en electricienshersteller ,5% - electromecaniciens ,1% HOUTBEWERKERS ,2% waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers ,3% - meubelmakers ,2% BOUWARBEIDERS ,3% waarvan : - schilder, behanger ,9% - metselaars en vloerenleggers ,4% - plafonneerders en pleisterwerkers ,8% - dakbedekkers ,4% - onderhoudsarbeiders ,3% DRUKKERIJARBEIDERS ,6% waarvan : - bedieners van drukpersen ,8% GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS ,5% ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID ,0% waarvan : - bakkers en banketbakkers ,6% - beenhouwers ,6% ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID ,0% waarvan : - produktiearbeider - papiermakers ,0% TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS ,4% waarvan : - papierbewerkers 1 1 INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS ,8% BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN 2 2 BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES ,0% BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES ,3% HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS ,3% HANDLANGERS ,4% WERKNEMERS IN DIENSTEN ,0% waarvan : - koks en keukenpersoneel ,3% - serveerders en zaalpersoneel ,0% - werkvrouwen en schoonmakers ,8% - kappers en schoonheidsspecialisten ,0% - wassers en ververs (van stoffen) ,8% - kamermeiden, dienstboden en soortgelijke ,6% - bewaker, nachtwaker ,6% - familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster ,3% - onthaal-hostess ,2% SUBTOTAAL - A ,4% 98

106 Totaal 1995 (vervolg) Totaal Totaal % Beroepen Voldane Geannuleerde passief passief VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN ,0% BURGERLIJK INGENIEURS ,7% TECHNISCH INGENIEURS ,1% MEETKUNDIGEN SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE ,4% VEEARTSEN ,0% BIOLOGEN EN NATURALISTEN ,0% AGRONOMEN ,0% VERPLEGEND PERSONEEL ,6% waarvan : - geneesheer ,3% - tandarts - paramedische technici en specialisten ,0% - verplegers en verpleegassistenten ,9% - sanitair helpster kinderverzorgster ,4% ONDERWIJZEND PERSONEEL ,6% waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs ,4% - leraars lager secundair onderwijs ,7% - onderwijzers lager onderwijs ,8% - kleuterleidster ,5% RECHTSGELEERDEN ,3% INDUSTRIËLE TEKENAARS ,2% TECHNICI ,1% waarvan : - bouw ,0% - elektromechanica ,2% - scheikunde ,0% - mechanica ,5% - elektronica en telecommunicatie ,7% - metallurgie - elektriciteit ,7% BOEKHOUDERS ,3% MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN ,3% BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN ,3% ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI ,2% INFORMATICI ,7% waarvan : - analist-programmeur ,8% - toepassingsprogrammeur ,2% OPVOEDERS ,5% waarvan : - sociaal opvoeders ,6% - sociaal-cultureel animators 6 6 ANDEREN ,3% waarvan : - vertaler ,5% - tolk psycholoog ,0% - socioloog ,0% ARTIESTEN - SCHRIJVERS ,8% SUBTOTAAL - B ,0% DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL ,6% BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS ,2% DIRECTIESECRETARESSEN ,6% STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN ,6% waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) ,3% - typist(e) ,4% OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES ,7% waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm 1 1 BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE ,5% waarvan : - correspondent ,0% - meertalig redacteur - medische secretaresse ,2% - secretariaatbediende ,1% - bureelbediende ,0% - kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter ,1% BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN ,0% BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 3 3 BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING ,7% BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN ,3% BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN ,2% ECONOMAATBEDIENDEN ,7% BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) ,9% SUBTOTAAL - C ,9% VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN ,7% HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS ,3% HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS ,3% waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis ,6% - hulpverkoper ,0% SUBTOTAAL - D ,1% ALGEMEEN TOTAAL ,8% 99

107 A.IV.3. Voldane en geannuleerde werkaanbiedingen + verhouding geannuleerde werkaanbiedingen t.o.v. het totaal van de in het passief gestelde werkaanbiedingen volgens gedane studies Totaal 1995 Voldane Geannuleerde Gedane studies WA tijdens WA Totaal passief % passief het jaar tijdens het jaar Lager onderwijs (voleindigd of niet) % Secundair onderwijs met volledig leerplan Getuigschrift lager secundair onderwijs % Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs % Kwalificatiegetuigschrift van 4de leerjaar (of van 5de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs % Getuigschrift hoger secundair onderwijs % Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het technisch of kunstsecundair onderwijs % Kwalificatiegetuigschrift van 6de leerjaar of van 7de vervolmaking of specialisatiejaar) van het beroepssecundair onderwijs % Aanvullend beroepsonderwijs % Voor sociale promotie Lager Technisch onderwijs Beroepsonderwijs Hoger Technisch onderwijs % Beroepsonderwijs Totaal secundair onderwijs % Hoger onderwijs 1ste graad - korte type % 2de graad % 3de graad - lange type % Universitair % Totaal hoger onderwijs % Leerlingschap voleindigd % Andere studies % Algemeen totaal % 100

108 BIJLAGE V A.V.1. Werkaanbiedingen - Verdeling volgens beroep en categorie Eerste trimester

109 A.V.1. Werkaanbiedingen - Verdeling volgens beroep en categorie Eerste trimester 1996 Ontvangen WA Voldane WA gedurende Geannuleerde WA Beroepen gedurende het het 1 ste trimester 1996 gedurende het 1ste trimester 1996 Mannen Vrouwen Totaal 1ste trimester 1996 LANDBOUWERS waarvan : - tuinarbeiders landbouwarbeiders JAGERS EN BOSARBEIDERS VISSERS waarvan : - matroos - roerganger - motorist WERKNEMERS IN NATUURSTEEN EN ERTSENBEDRIJVEN 2 1 WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER waarvan : - bestuurders (wegvervoer) telefonisten, -standardisten en telegrafisten TEXTIELARB., BONTWERK., ARB. LEDER- EN KLEDINGNIJVERHEID waarvan : - naaiers en borduursters ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL PRECISIEMECANICIENS 1 1 OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN UURWERKMAKERS EDELSMEDEN, JUWELIERS EN GOUDSMEDEN 3 2 WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS 1 1 CISELEERDERS EN GRAVEERDERS DIAMANTBEWERKERS 1 ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers plaatwerkers en ketelmakers loodgieters en buizenfitters lassers en snijders afstellers en bestuurders werktuigmachines mecaniciens-herstellers, bankwerkers voor onderh. werktuigmach gebintemakers en ketelmakers in staal 1 - monteurs bankwerkers-monteurs en installateurs van apparaten ELECTRICIENS waarvan : - electriciens en electricienshersteller electromecaniciens HOUTBEWERKERS waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers meubelmakers BOUWARBEIDERS waarvan : - schilder, behanger metselaars en vloerenleggers plafonneerders en pleisterwerkers dakbedekkers onderhoudsarbeiders DRUKKERIJARBEIDERS waarvan : - bedieners van drukpersen GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS 5 ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID waarvan : - bakkers en banketbakkers beenhouwers ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID waarvan : - produktiearbeider - papiermakers TABAKSBEWERKERS AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS waarvan : - papierbewerkers INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN 1 BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 1 BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS HANDLANGERS WERKNEMERS IN DIENSTEN waarvan : - koks en keukenpersoneel serveerders en zaalpersoneel werkvrouwen en schoonmakers kappers en schoonheidsspecialisten wassers en ververs (van stoffen) kamermeiden, dienstboden en soortgelijke bewaker, nachtwaker familiaal helpster (dipl. Min. Volksgezondh.) en bejaardenhelpster onthaal-hostess SUBTOTAAL - A

110 Eerste trimester 1996 (vervolg) Ontvangen WA Voldane WA gedurende Geannuleerde WA Beroepen gedurende het het 1 ste trimester 1996 gedurende het 1ste trimester 1996 Mannen Vrouwen Totaal 1ste trimester 1996 VRIJE BEROEPEN - TECHNICI & SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN BURGERLIJK INGENIEURS TECHNISCH INGENIEURS MEETKUNDIGEN SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE VEEARTSEN BIOLOGEN EN NATURALISTEN AGRONOMEN 4 VERPLEGEND PERSONEEL waarvan : - geneesheer tandarts - paramedische technici en specialisten verplegers en verpleegassistenten sanitair helpster kinderverzorgster ONDERWIJZEND PERSONEEL waarvan : - leraars hoger secundair onderwijs leraars lager secundair onderwijs onderwijzers lager onderwijs kleuterleidster RECHTSGELEERDEN INDUSTRIËLE TEKENAARS TECHNICI waarvan : - bouw elektromechanica scheikunde mechanica elektronica en telecommunicatie metallurgie 2 - elektriciteit BOEKHOUDERS MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN BIBLIOTHECARISSEN EN ARCHIVARISSEN ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI INFORMATICI waarvan : - analist-programmeur toepassingsprogrammeur OPVOEDERS waarvan : - sociaal opvoeders sociaal-cultureel animators ANDEREN waarvan : - vertaler tolk - psycholoog socioloog ARTIESTEN - SCHRIJVERS SUBTOTAAL - B DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL BEDIENDEN HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS DIRECTIESECRETARESSEN STENOGRAFEN EN DACTYLOGRAFEN waarvan : - stenotypist(e) secretaris(esse) 1 - typist(e) OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES waarvan : - operateurs op terminal met beeldscherm BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE waarvan : - correspondent meertalig redacteur - medische secretaresse secretariaatbediende bureelbediende kantoorjongen, klasseeerder, deurwachter BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN BEDIENDEN VAN STATISTIEKDIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 2 1 BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERINGEN BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN ECONOMAATBEDIENDEN BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) SUBTOTAAL - C VERKOPERS VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS waarvan : - verkoper kleinhandel, warenhuis hulpverkoper SUBTOTAAL - D ALGEMEEN TOTAAL

111 BIJLAGE VI A.VI.1. Aantal ondernemingen en op de BGDA ontvangen werkaanbiedingen volgens nijverheidstak en omvang Periode van 1 januari tot 31 maart 104

112 A.VI.1. Aantal ondernemingen en op de BGDA ontvangen werkaanbiedingen volgens nijverheidstak en omvang Periode van 1 januari tot 31 maart Sectoren 1-4 pers. 5-9 pers pers pers pers pers pers pers pers. Totaal Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA Bedr. WA 0, totaal totaal totaal totaal totaal totaal totaal totaal totaal totaal TOTAAL

113 Code nomenclatuur NACE 2 01 Landbouw en jacht 14 Aardolieraffinaderijen 16 Produktie en distributie van electriciteit, gas, stoom en warm water 22 Vervaardiging en eerste verwerking van metalen 24 Industrie van de niet-metaalhoudende mineralen 25 Chemische nijverheid 31 Vervaardiging van producten uit metaal (m.u.v. machines en transportmiddelen) 32 Machinebouw en mechanische apparatenfabrieken 33 Bureaumachinefabrieken - fabrieken van machines voor informatieverwerking (m.i.v. herstellingen) 34 Elektrotechnische industrie 35 Automobielbouw - fabrieken van auto-onderdelen 36 Overige transportmiddelenfabrieken (zee, lucht, spoorwegen, enz.) 37 Fijnmechanische en optische industrie 41 Voedings-, drank- en tabakindustrie 42 Suiker-, voedings-, drank- en tabakindustrie 43 Textielnijverheid 44 Ledernijverheid 45 Schoen- en kledingnijverheid 46 Houtindustrie, fabrieken van houten meubelen 47 Papier- en papierwarenindustrie - drukkerijen en uitgeverijen 48 Rubber- en plastiekverwerkende industrie 49 Overige be- en verwerkende industrie n.e.g. 61 Groothandel (behalve recuperatie) 62 Recuperatie 63 Tussenpersonen in de handel 64 Kleinhandel 65 Kleinhandel 66 Restaurant- en hotelbedrijf 67 Reparatie van verbruiksgoederen en voertuigen 71 Spoorwegen 72 Overig vervoer te land (stadsvervoer, vervoer over de weg, enz.) 75 Luchtvaart 76 Aan het vervoer verwante aktiviteiten 77 Reisbureaus, tussenpersonen op het gebied van het vervoer, opslag 79 Communicatiebedrijven 81 Bank- en kredietwezen 82 Verzekeringswezen (m.u.v. sociale verzekeringsorganen) 83 Hulpbedrijven van bank- en verzekeringswezen 84 Verhuren van roerende goederen 85 Verhuren van eigen onroerende goederen, personeel voor diverse werken in huureigendommen, concierges 91 Algemeen overheidsbestuur, landsverdediging en wettelijke sociale verzekering 92 Reinigingsdiensten, beheer van begraafplaatsen 93 Onderwijs 94 Wetenschappelijke instellingen en onderzoekcentra (zonder winstoogmerk), academieen en wetenschappel 95 Volksgezondheid en dierengeneeskunde 96 Overige maatschappelijke dienstverlenende instellingen 97 Dienstverlening op het gebied van de recreatie en andere vormen van culturele dienstverlening 98 Persoonlijke diensten 99 Huishoudelijke diensten 106

114 BIJLAGE VII A.VII.1.Aantal UVW's/beschikbare werkaanbiedingen en gemiddeld aantal doorverwijzingen in

115 A.VII.1.Aantal UVW's/beschikbare werkaanbiedingen en gemiddeld aantal doorverwijzingen in 1995 Beroepsgroep Voldane WA Beschikbare WA UVW jaar- UVW/ beschikbare Aantal doorverjaargemiddelde jaargemiddelde gemiddelde WA wijzingen LANDBOUWERS 1, JAGERS EN BOSARBEIDERS 0,0 3 VISSERS 0,0 1 WERKNEMERS IN NATUURSTEEN- EN ERTSENBEDRIJVEN 0, WERKNEMERS IN HET VERVOER EN IN HET VERKEER 31, waarvan : - bestuurders (wegvervoer) 21, telefonisten, -standardisten en telegrafisten 8, TEXTIELARB., BONTWERK., ARBEIDERS UIT LEDER- EN KLEDINGNIJV. 9, ARBEIDERS VAN DE PRODUKTIE EN BEHANDELING VAN METAAL 0, PRECISIEMECANICIENS 0, OPTICIENS EN MECANICIENS VOOR KUNSTLEDEMATEN 0, UURWERKMAKERS 0, EDELSMEDEN 0, WAPEN- EN VEILIGHEIDSSLOTENMAKERS 0, CISELEERDERS EN GRAVEERDERS 0,0 3 DIAMANTBEWERKERS 0,0 22 ARBEIDERS VAN DE BEWERKING VAN METAAL 22, waarvan : - bankwerkers en gereedschapsmakers 0, plaatwerkers en ketelmakers 1, loodgieters en buizenfitters 6, lassers en snijders 0, afstellers en bestuurders werktuigmachines 1, ELECTRICIENS 10, waarvan : - electriciens en electricienshersteller 6, electromecaniciens 2, HOUTBEWERKERS 9, waarvan : - timmerlieden en schrijnwerkers 8, BOUWARBEIDERS 25, waarvan : - schilder, behanger 7, metselaars en vloerenleggers 6, plafonneerders en pleisterwerkers 2, dakbedekkers 1, DRUKKERIJARBEIDERS 8, GLAS-, KERAMIEK- EN CEMENTAGGLOMERAATARBEIDERS 0, ARBEIDERS IN DE VOEDINGSNIJVERHEID 7, waarvan : - bakkers en banketbakkers 3, beenhouwers 4, ARBEIDERS VAN DE SCHEIKUNDIGE NIJVERHEID 0, TABAKSBEWERKERS 0,0 63 AMBACHTSLIEDEN EN ANDERE PRODUKTIEARBEIDERS 1, INPAKKERS, ETIKETTENPLAKKERS EN SOORTGELIJKE ARBEIDERS 2, BEDIENERS VAN STATIONAIRE MACHINES 0,0 3 0 KRAANMANNEN EN BEDIENERS VAN HIJS- OF HEFWERKTUIGEN 0, BEDIENERS VAN GRONDWERKMACHINES 0, BEDIENERS TRANSPORTWERKTUIGEN, LAAD- EN LOSMACHINES 0, HAVENARBEIDERS EN WARENBEHANDELAARS 57, HANDLANGERS 8, WERKNEMERS IN DIENSTEN 57, waarvan : - koks en keukenpersoneel 3, serveerders en zaalpersoneel 5, werkvrouwen en schoonmakers 24, kappers en schoonheidsspecialisten 3, SUBTOTAAL - A - 256,

116 Aantal UVW's/beschikbare werkaanbiedingen en gemiddeld aantal doorver-wijzingen in 1995 (vervolg) Beroepsgroep Voldane WA Beschikbare WA UVW jaar- UVW/ beschikbare Aantal doorverjaargemiddelde jaargemiddelde gemiddelde WA wijzingen VRIJE BEROEPEN - TECHNICI EN SOORTGELIJKEN ARCHITECTEN 0, BURGERLIJKE INGENIEURS 2, TECHNISCH INGENIEURS 3, MEETKUNDIGEN 0,0 6 0 SPECIALISTEN SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE 0, VEEARTSEN 0, BIOLOGEN EN NATURALISTEN 0, AGRONOMEN 0, VERPLEGEND PERSONEEL 18, ONDERWIJZEND PERSONEEL 57, RECHTSGELEERDEN 1, INDUSTRIËLE TEKENAARS 2, TECHNICI 11, waarvan : - bouw 1, elektromechanica 2, scheikunde 0, mechanica 0, elektronica en telecommunicatie 4, BOEKHOUDERS 6, MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN 5, BIBLIOTHECARISSEN 0, ECONOMISTEN, ACTUARISSEN, STATISTICI 1, INFORMATICI 10, OPVOEDERS 6, ANDEREN 5, waarvan : - vertaler 2, tolk 0, psycholoog 0, socioloog 0, ARTIESTEN 7, SUBTOTAAL - B - 140, DIRECTEURS EN KADERPERSONEEL 2, BEDIENDEN 0, HULPBOEKHOUDERS EN KASSIERS 6, DIRECTIESECRETARESSE+STENO-DACTYLO 22, OPERATEURS VOOR BUREAUMACHINES 2, BEDIENDEN VOOR ADMINISTRATIEF WERK EN REDACTIE 52, BEDIENDEN VAN JURIDISCHE DIENSTEN 0, BEDIENDEN VAN STAT. DIENSTEN EN ADMIN. PLANNING 0, BEDIENDEN VOOR KOSTEN- EN LOONBEREKENING 0, BEDIENDEN FINANCIËLE TRANSACTIES EN VERZEKERING 3, BEDIENDEN VAN VERZENDS- EN ONTVANGSTDIENSTEN 6, ECONOMAATBEDIENDEN 2, BEDIENDEN VAN REISBUREAUS EN RECEPTIE (HOTELS) 4, SUB-TOTAAL - C - 100, VERKOPERS 0,0 486 VERZEKERINGEN, ONROERENDE GOEDEREN, BANKEN 1, HANDELSAGENTEN EN HANDELSVERTEGENWOORDIGERS 12, HANDELSZAAKBEHEERDERS EN VERKOPERS 35, SUB-TOTAAL - D - 49, ALGEMEEN TOTAAL 549,

117 Anspachlaan Brussel - Verantwoordelijke uitgever : E. Courthéoux, Anspachlaan 65, 1000 Brussel D/1996/57.47/2