INFOSTRAT. 21 oktober 2013 OPLEIDING OVERHEIDSOPDRACHTEN. Deel 1 : Het plaatsen van opdrachten. Kris Lemmens en Frederick Ongena Schoups Advocaten

Transcriptie

1 OPLEIDING OVERHEIDSOPDRACHTEN EEN PRAKTIJKGERICHTE ANALYSE VAN DE RELEVANTE WETGEVING VOOR DE ZORGSECTOR Deel 1 : Het plaatsen van opdrachten Kris Lemmens en Frederick Ongena Schoups Advocaten 21 oktober

2 1. Inleiding Onderwerp: Het plaatsen van overheidsopdrachten in de zorgsector, met een focus op leveringen en diensten Algemene situering: (a) Wettelijk kader overheidsopdrachten (b) Temporeel toepassingsgebied (c) Personeel toepassingsgebied (d) Materieel toepassingsgebied 2

3 1. Inleiding (a) Wettelijk kader Europees recht (huidige reglementering) - Richtlijn 2004/18/EG - Richtlijn 2004/17/EG - Rechtsbeschermingsrichtlijnen: Richtlijn 89/555 Richtlijn 92/13/EEG Richtlijn 2007/66/EG Ter info: nieuwe richtlijnen in opmaak 3

4 1. Inleiding (a) Wettelijk kader (vervolg) Huidig Belgisch recht - Overheidsopdrachtenwet 15 juni 2006 (WOO) - Uitvoeringsbesluiten: KB Plaatsing 15 juli 2011 KB Plaatsing Speciale Sectoren 16 juli 2012 Algemene Uitvoeringsregels 14 januari Rechtsbeschermingswet 17 juni

5 1. Inleiding (a) Wettelijk kader (vervolg) 5

6 1. Inleiding (b) Temporeel toepassingsgebied Inwerkingtreding nieuwe wet- en regelgeving: 1 juli 2013 Van toepassing op: - Opdrachten vanaf 1 juli 2013 bekendgemaakt - Opdrachten die vanaf 1 juli 2013 hadden moeten worden bekendgemaakt - Bij ontstentenis van verplichting tot bekendmaking: opdrachten waarvoor vanaf 1 juli 2013 werd uitgenodigd een offerte of kandidatuur in te dienen 6

7 1. Inleiding (c) Personeel toepassingsgebied Aanbestedende overheden (art. 12 WOO): - de Staat, gemeenschappen, gewesten, provincies, gemeenten, publiekrechtelijke instellingen; - alle personen die aan bepaalde criteria voldoen: 1) opgericht met specifieke doel te voorzien in behoeften van algemeen belang die niet van industriële of commerciële aard zijn 2) rechtspersoonlijkheid hebben EN 3) het criterium van de bijzondere overheidsinvloed: hetzij financieringscriterium; hetzij toezichtscriterium; hetzij bestuurscriterium. = Catch-all-bepaling 7

8 1. Inleiding (c) Personeel toepassingsgebied (vervolg) Niet-limitatieve lijst in bijlage 1 KB Plaatsing = indicatief: criteria telkens in concreto toepassen Ziekenhuizen - Geen onderscheid meer tussen publieke en private ziekenhuizen - Toepasselijkheid reglementering bepaald door drie criteria uit de zgn. catch-all-bepaling 8

9 1. Inleiding (c) Personeel toepassingsgebied (vervolg) Algemeen belang, zie art. 2, laatste lid Ziekenhuiswet Bijzondere overheidsinvloed: * Arrest Oymans (C-300/07): financiering uit publieke ziekteverzekering = openbare financiering * Arrest University of Cambridge (C-380/98): financiering dient meer dan 50% te bedragen Door financiering RIZIV-gelden: merendeel van instellingen die medische diensten verstrekken onder reglementering 9

10 1. Inleiding d) Materieel toepassingsgebied Art. 16 WOO Drie categorieën: (1) Volledig onder toepassingsgebied: - Overheidsopdrachten : overeenkomsten onder bezwarende titel afgesloten met derden en met werken, leveringen of diensten als voorwerp (2) Gedeeltelijk onder toepassingsgebied: - Concessies van openbare werken - B-diensten (niet-prioritaire diensten) Medische diensten (= B-diensten) : versoepeld regime 10

11 1. Inleiding (3) Buiten toepassingsgebied: - Diensten inzake onderzoek en ontwikkeling - Arbeidsovereenkomsten - Concessies voor dienstverlening 11

12 2. Gunningswijzen Overzicht gunningswijzen In beginsel: - Aanbesteding / offerteaanvraag (a); Uitzonderingsprocedures: - Onderhandelingsprocedure (b); - Concurrentiedialoog (c). Eveneens aandacht voor: raamovereenkomsten (d) en concessies voor openbare werken (e) 12

13 2. Gunningswijzen (a) Aanbesteding of offerteaanvraag Aanbesteding: laagste, regelmatige inschrijving Prijselement determinerend Offerteaanvraag: voordeligste, regelmatige offerte Te bepalen op basis van gunningscriteria Onderscheid open / beperkte procedures 13

14 2. Gunningswijzen (b) Onderhandelingsprocedure Aanbestedende overheid raadpleegt meerdere aannemers naar keuze en onderhandelt met één of meer van hen Hetzij de laagste, hetzij de economisch voordeligste offerte Onderscheid onderhandelingsprocedure zonder en met voorafgaande bekendmaking (OZB / OMB) 14

15 2. Gunningswijzen (i) Onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking (OZB) - Gevallen uit art. 26, 1 WOO (zie syllabus) - Specifieke regeling voor B-diensten, zoals medische diensten: OZB mogelijk voor alle opdrachten met een waarde beneden EUR - Opgepast voor samenvoegingsregels Bv. levering van geneesmiddelen van eenzelfde assortiment - Bescherming van alleenrechten uit artikel 26, 1, f): enkel voor farmaceutische producten / specialiteiten waarvoor geen concurrentie bestaat 15

16 2. Gunningswijzen (ii) Onderhandelingsprocedure met bekendmaking (OMB) - Gevallen uit art. 26, 2 WOO (zie syllabus) - Specifieke regeling voor B-diensten, zoals medische diensten: OBM mogelijk voor alle opdrachten, ongeacht de waarde (iii) Verloop en sluiting - Aantal bepalingen KB Plaatsing niet toepasselijk - B-diensten, zoals medische diensten: opname weging van gunningscriteria in opdrachtdocumenten niet verplicht - Gefaseerd verloop mogelijk - Verschillende wijzen van sluiting 16

17 2. Gunningswijzen (c) Concurrentiedialoog Procedure waarbij elke aannemer, leverancier of dienstverlener mag vragen deel te nemen en waarbij aanbestedende overheid met de geselecteerde kandidaten een dialoog voert om één of meerdere oplossingen uit te werken die aan haar behoeften voldoen. Vervolgens: uitnodiging voor gekozen kandidaten om offerte in te dienen Enkel i.g.v. bijzonder ingewikkelde opdrachten Voorschriften (zie syllabus) 17

18 2. Gunningswijzen (d) Raamovereenkomsten Algemeen kader voor gunning toekomstige opdrachten Bijzonder aangewezen in de zorgsector: - Vermindering administratieve last - Schaalvoordeel - Mogelijkheid tot mini-competition - Inspelen op actuele behoeften, prijsschommelingen en technische evoluties - Mogelijkheid opdrachten te verdelen volgens specialisatie deelnemers Beperkingen: - Deelnemers niet wijzigbaar - Verplichte afnameminima enz. 18

19 2. Gunningswijzen (e) Concessies voor openbare werken Typerend kenmerk: aard van tegenprestatie Concessiehouder ontvangt recht op exploitatie, maar draagt tegelijk de risico s van het werk Overheidsreglementering slecht in beperkte / aangepaste mate van toepassing 19

20 3. Modificaties bij opdrachten (a) Vaste en voorwaardelijke delen Aanbestedende overheid verbindt zich enkel tot vast deel en beslist vrij over voorwaardelijk deel Aannemer verbindt zich tot gehele opdracht Voordeel: flexibiliteit (b) Samengevoegde opdrachten Gezamenlijke uitvoering voor rekening van verschillende aanbestedende overheden in één opdracht samengevoegd Expliciet open gesteld voor private rechtspersonen (bv. private ziekenhuizen) 20

21 3. Modificaties bij opdrachten (c) Aankoop- en opdrachtencentrales Jarenlange praktijk in o.a. ziekenhuizen Wettelijk verankerd in artikel 15 WOO Onderscheid aankoop / opdrachtcentrales Voordelen: - Schaalvoordeel - Transactiekosten grotendeels voor centrale - Grotere interesse aannemers / leveranciers - Bundeling knowhow Ook zuiver private entiteiten (bv. private ziekenhuizen) kunnen participeren 21

22 3. Modificaties bij opdrachten (d) Percelen Opdrachten opsplitsbaar in verschillende percelen Mogelijkheid tot indienen offertes voor één, meerdere of alle percelen Mogelijkheid tot indienen van prijskortingen / verbeteringsvoorstellen Aard, voorwerp, verdeling en kenmerken in opdrachtdocumenten Gunningswijze kan per perceel verschillen Specifieke selectieregels 22

23 3. Modificaties bij opdrachten (e) Varianten Alternatieve conceptie- of uitvoeringswijze op initiatief aanbestedende overheid of inschrijvers Voordeel: innoverende pistes dankzij creativiteit inschrijvers Variante mag geen tweede basisoplossing zijn Onderscheid tussen: - Verplichte varianten - Facultatieve varianten - Vrije varianten 23

24 3. Modificaties bij opdrachten (f) Opties Bijkomend element dat niet strikt noodzakelijk is voor uitvoering opdracht, op initiatief aanbestedende overheid of inschrijvers Voordeel: perfectioneren van de opdracht d.m.v. bijkomende prestatie Onderscheid tussen: - Verplichte opties - Vrije opties Invloed vrije en verplichte opties op eindrangschikking verschilt 24

25 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (a) Voorbereiding opdracht Marktverkenning Marktverkenning: Een feitelijke, meerzijdige handeling, uitgaand van een of meer overheidsbesturen, gericht op de organisatie van een informatie-uitwisseling met een of meer geïnteresseerde, al dan niet vooraf geselecteerde marktpartijen of stakeholders en andere belanghebbenden, met als doel het aanwenden van de aldus verkregen informatie ter bepaling van de haalbaarheid en de randvoorwaarden van een door het overheidsbestuur beoogd project (conceptualisering) (KENNISCENTRUM PPS, Marktraadpleging door openbare besturen, Brussel, 2008, 11) Voor het eerst formeel erkend: art. 5 KB Plaatsing Mededinging mag door de marktverkenning niet worden verhinderd of vertekend 25

26 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (b) Bekendmaking Europese en Belgische bekendmaking Europese bekendmaking - Drempelbedragen: zie syllabus Voor B-diensten en diensten voor onderzoek en ontwikkeling: EUR - Vooraankondiging, aankondiging van de opdracht én aankondiging van de gegunde opdracht 26

27 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (c) Toegangsrecht Uitsluitingen deelname omwille van persoonlijke toestand inschrijver Onderscheid tussen: - Verplichte uitsluitingsgronden - Facultatieve uitsluitingsgronden Daarnaast: - Beroepsmatige fiscale en sociale verplichtingen - Twee bijkomende uitsluitingsgronden: * Kandidaat of inschrijver belast met onderzoek, beproeving, studie of ontwikkeling van opdracht, indien hij door die prestaties een voordeel geniet dat normale mededinging verhindert of vervalst * Onderneming die met die kandidaat of inschrijver verbonden is 27

28 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (d) Kwalitatieve selectie Geschiktheidsonderzoek Analyse van: - economische en financiële draagkracht - technische en professionele bekwaamheid Niet van toepassing op OZB Aanbestedende overheid bepaalt selectiecriteria Proportionaliteitsbeginsel: criteria moeten in verhouding staan tot voorwerp opdracht 28

29 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (d) Kwalitatieve selectie (vervolg) Voldoening aan selectie-eisen in de tijd - Controle selectiecriteria bij opening - Selectiewaardigheid moet hele procedure blijven voortbestaan - Herziening enkel mogelijk in het nadeel van de inschrijver Draagkracht derden - Beroep doen op draagkracht derden = mogelijk - Inschrijver moet aantonen dat hij effectief over de noodzakelijke middelen beschikt - Band met derde vereist 29

30 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (e) Onderzoek offertes (i) Regelmatigheid Dubbel onderscheid: - Formele / materiële onregelmatigheden - Substantiële / relatieve onregelmatigheden (ii) Voorbehouden Drie criteria uit arrest VAG (RvS 29 augustus 1996, nr ) (1) voorwaarde die geen steun vindt in bestek of regelgeving (2) gelijkheid inschrijvers in gedrang (3) gevaar voor betwistingen in uitvoeringsfase Sprake van voorbehoud indien, enerzijds aan voorwaarde (1) en anderzijds aan voorwaarde (2) en / of (3) is voldaan Impact op regelmatigheid offerte 30

31 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (iii) Abnormale prijzen Na verbetering rekenfouten / zuiver materiële fouten: prijsonderzoek Opsporen van abnormaal lage of hoge prijzen Schijnbaar abnormale prijs: prijsverantwoording Effectief abnormaal of geen verantwoording: materieel onregelmatige en derhalve nietige offerte Regeling abnormale prijzen niet van toepassing op onderhandelingsprocedure Evenwel: verplichting prijzen te onderzoeken op grond van zorgvuldigheids- en redelijkheidsbeginsel 31

32 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (e) Gunning van de opdracht (i) Gunningscriteria Beoordelingsnorm waaraan kwaliteit offerte wordt afgemeten Discretionaire bevoegdheid bij vaststellen gunningscriteria (bv. bij geneesmiddelen: ondersteunende diensten) Voorwaarden: - Geen discriminerende criteria - Criteria moeten inhoudelijke vergelijking toestaan - Criteria moeten betrekking hebben op voorwerp opdracht - 32

33 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (i) Gunningscriteria (vervolg) Gunningscriteria verschillen van selectiecriteria - Arrest Beentjes (C-31/87) en Lianakis (C- 532/06) - Huidig standpunt RvS: naargelang omstandigheden en voorwerp van de opdracht kunnen capaciteiten van de inschrijver de kwaliteit van de offerte beïnvloeden (Bv. RvS 3 februari 2011, nr. 211,013, nv Ecore) - Interventie wetgever (2011): nieuw artikel 33, 3 WOO : Technische en beroepsbekwaamheid van inschrijver kunnen voor B-diensten uitzonderlijk als gunningscriteria worden gebruikt, voor zover de bijzondere vereisten van de opdracht of van het perceel zulks noodzakelijk maken. Ervaring van zelfstandig medisch personeel (bv. artsen kan in aanmerking worden genomen. 33

34 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (ii) Subgunningscriteria Ondergeschikte maatstaf die helpt bij beoordeling gunningscriterium Verschil met zgn. beoordelingselementen Verplichting tot bekendmaking en vermelding van gewicht Offertes beoordelen a.h.v. gunningscriteria EN subgunningscriteria 34

35 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (iii) Toekenning scores Beoordelingsmethodiek: methode die aanbestedende overheid hanteert bij beoordelen offertes en toekennen punten Geen verplichting tot voorafgaande bekendmaking Methodiek moet wel kunnen worden toegelicht Vereisten: - Methodiek moet verschillen tussen offertes weergeven en toelaten gunningscriteria in totaliteit te beoordelen - Evenredige puntenspreiding 35

36 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (iv) Motivering Algemene materiële motiveringsverplichting - Elke bestuurshandeling moet steunen op in feite en in rechte toelaatbare motieven Formele motiveringsverplichting - Art. 2 en 3 Formele Motiveringswet - Juridische en feitelijke motieven in bestuurshandeling zelf vermelden - Bestuur = administratieve overheid (art. 14 RvS-wet) - Ziekenhuizen? 36

37 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) Motiveringsbepalingen Rechtsbeschermingswet - Onderscheid tussen * opdrachten die Europese drempels bereiken * opdrachten die Europese drempels niet bereiken - Te motiveren beslissingen: zie syllabus - Voor bepaalde beslissingen: mogelijkheid tot motivering a posteriori 37

38 4. Algemene gunningsprocedure (verloop) (g) Kennisgeving Onderscheid tussen * opdrachten die Europese drempels bereiken * opdrachten die Europese drempels niet bereiken Kennisgevingsverplichtingen: zie syllabus Art. 10 Rechtsbeschermingswet: niet mededeelbare gegevens 38

39 Opleiding Overheidsopdrachten Een praktijkgerichte analyse van de relevante wetgeving voor de zorgsector Deel II: Rechtsbescherming inzake de plaatsing en uitvoering van overheidsopdrachten Kris Lemmens en Frederick Ongena Schoups Advocaten 5 november

40 Inleiding Everybody knows that pestilences have a way of recurring in the world, yet somehow we find it hard to believe in ones that crash down on our heads from a blue sky. There have been as many plagues as wars in history; yet plagues and wars take people equally by surprise. (Albert Camus) onderwerp en structuur: Onderdeel 1 Rechtsbescherming inzake de plaatsing van de opdracht Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Focus op opdrachten voor werken, leveringen en diensten in de zorgsector 40

41 Onderdeel 1 Rechtsbescherming inzake de plaatsing van de opdracht Overzicht van de topics 1. Kennisgeving 2. Wachttermijn 3. Voornaamste verhaalprocedures 4. Verhaalinstanties 41

42 Onderdeel 1 Rechtsbescherming inzake de plaatsing van de opdracht Voorafgaand: het wettelijk kader Gunning Klassieke sectoren Art Wet (Titel II) K.B. plaatsing 15 juli 2011 Wet van 15 juni 2006 Overheidsopdrachten in de speciale sectoren Water, energie, vervoer en postdiensten Art Wet (Titel III) K.B. plaatsing 16 juli 2012 Sommige opdrachten van de speciale sectoren die gelijkgesteld worden met overheidsopdrachten Art Wet (Titel IV) K.B. plaatsing 24 juni 2013 Wet van 13 augustus 2011 Opdrachten op veiligheids- en defensiegebied K.B. 23 januari 2012 Uitvoering K.B. van 14 januari 2013 (genaamd A.U.R. 2013) - K.B. van 14 januari 2013 (genaamd A.U.R. 2013) Rechtsbesch erming Titel II Rechtsbeschermingswet van 17 juni 2013 Titel III Rechtsbeschermingswet van 17 juni

43 1. Kennisgeving (a) Welke beslissingen en welke inhoud? Onderscheidend criterium Opdrachten Europese drempelwaarde Opdrachten Europese drempelwaarde (i) Opdrachten die de Europese drempels bereiken (1) Motiveringsplicht van de aanbestedende overheid Zie leidraad en art. 4; 5 en 6 RBW 43

44 1. Kennisgeving Onderhandelingsprocedure Nuttig instrument voor actoren uit de gezondheidszorgsector Motieven moeten bestaan op moment dat de aanbestedende overheid beslist de onderhandelingsprocedure aan te wenden Gemotiveerde beslissing kan ten laatste worden opgesteld en bijgevoegd bij de gunningsbeslissing In geval van dwingende spoed is het toegestaan dat de gemotiveerde gunningsbeslissing wordt opgesteld 15 dagen na de effectieve beslissing. In dat uitzonderlijke geval is het toegestaan om de gemotiveerde beslissing i.v.m. de onderhandelingsprocedure hier bij te voegen 44

45 1. Kennisgeving (2) Informatieplicht van de aanbestedende overheid Art. 7: Selectiebeslissing (in geval van tweefasenprocedure) Niet-selectie Motieven van de niet-selectie Beperking kandidaten: gemotiveerde selectiebeslissing Art. 8: Gunningsbeslissing Niet-geselecteerde kandidaten: motieven via uittreksel van beslissing Onregelmatige inschrijver: motieven via uittreksel van beslissing Niet-gekozen inschrijver: gemotiveerde beslissing Gekozen inschrijver: gemotiveerde beslissing 45

46 1. Kennisgeving Artikel 9: beslissing tot stopzetting van een gunningsprocedure en het opstarten van een gunningsprocedure Gemotiveerde beslissing Aan de betrokken kandidaten, deelnemers en inschrijvers (ii) Opdrachten die de Europese drempels niet bereiken Europees drempelbedrag > opdracht x > ,00 EUR (excl. BTW) Formaliteiten betreffende kennisgeving niet van toepassing ,00 EUR (excl. BTW) > opdracht x Toch belangrijk voor opdrachten in de zorgsector Systeem van enerzijds informatieverlening door de aanbestedende overheid en anderzijds vragen van bijkomende informatie door de kandidaat of inschrijver 46

47 1. Kennisgeving (b) Bescherming van zakengeheimen Art. 10, 1: Bepaalde gegevens mogen evenwel niet worden medegedeeld indien de openbaarmaking ervan de toepassing van een wet zou belemmeren, in strijd zou zijn met het openbaar belang, nadelig zou zijn voor de rechtmatige commerciële belangen van overheidsbedrijven of particuliere ondernemingen of de eerlijke mededinging tussen de ondernemingen zou kunnen schaden. Belang voor de zorgsector (geneesmiddelen, chirurgische techniek ) Moeilijke belangenafweging Rechter moet beslissen (art. 26 RBW) RvS arrest Varec Zie leidraad voor meer uitleg 47

48 1. Kennisgeving (c) Hoe meedelen? Aangetekend en per fax/ Vermelden beroepsmogelijkheden en termijn Vermelden gegevens aanbestedende overheid Wachttermijn (indien van toepassing) Kennisgeving aan de gekozen inschrijver doet geen enkele contractuele verbintenis ontstaan indien de wachttermijn van toepassing is Kennisgeving schorst de gestanddoeningstermijn indien de wachttermijn van toepassing is (voor de duur van de schorsing zie art. 8, 2, 2 de lid, 1-3 RBW) Belangrijk voor aanbestedende overheid om de aangetekende kennisgeving en de elektronische kennisgeving op hetzelfde moment te doen! 48

49 2. Wachttermijn HvJ 28 oktober 1999, nr. C-81/98, Alcatel Austria Mogelijkheid om de gunningsbeslissing aan te vechten alvorens de overeenkomst wordt gesloten (a) Wanneer is een wachttermijn verplicht en wat zijn de gevolgen? Art. 11 RBW 15 dagen na verzending gemotiveerde beslissing Schorsingsvordering ingediend: geen contractsluiting tot beslissing van verhaalinstantie Geen schorsingsvordering ingediend: contractsluiting toegestaan na 15 dagen Verbod tot contractsluiting strekt enkel tot voordeel van de indiener van de schorsingsvordering 49

50 2. Wachttermijn Wat als de opdracht toch wordt gesloten tijdens de wachttermijn? art. 13: De schorsing van de uitvoering van de gunningsbeslissing door de verhaalinstantie leidt van rechtswege tot de schorsing van de uitvoering van de opdracht die in strijd met artikel 11 zou zijn gesloten. De aanbestedende instantie stelt de begunstigde onverwijld van deze schorsing in kennis en beveelt hem de uitvoering van de opdracht, al naargelang, niet te beginnen of stop te zetten. 50

51 2. Wachttermijn Art. 13, lid 3 RBW opgepast! Geen vordering tot nietigverklaring of tot onverbindendverklaring van de gunningsbeslissing na de schorsing van rechtswege van de uitvoering? de uitvoering van de gunningsbeslissing en van de opdracht blijft geschorst totdat de schorsing door de verhaalinstantie wordt opgeheven Voorheen (Overheidsopdrachtenwet 1993) was nog opgenomen dat de schorsing van rechtswege werd opgeheven Nu dient de aanbestedende overheid de opheffing expliciet te vragen! 51

52 2. Wachttermijn (b) Wanneer is een wachttermijn niet verplicht? Geen Europese bekendmaking Opgepast: opdrachten voor werken tussen , 00 EUR en ,00 EUR wel een wachttermijn van toepassing Enige inschrijver Opdracht gebaseerd op een raamovereenkomst Waarom toch mogelijkheid om een wachttermijn vrijwillig te respecteren? Aanbestedende overheden krijgen snel zekerheid over de (on)wettigheid van hun beslissingen 52

53 3. Voornaamste verhaalprocedures (a) Vernietiging Art. 14: Op verzoek van elke persoon die een belang heeft of heeft gehad om een bepaalde opdracht te bekomen en die door de beweerde schending is of dreigt te worden benadeeld, kan de verhaalinstantie de beslissingen van de aanbestedende instantie vernietigen, waaronder degene die berusten op discriminerende technische, economische en financiële specificaties, omdat deze beslissingen een machtsafwending inhouden of een inbreuk vormen op: 1 het op de desbetreffende opdracht toepasselijke Gemeenschapsrecht inzake overheidsopdrachten, alsook op de wet en haar uitvoeringsbesluiten; 2 de grondwettelijke, wettelijke of reglementaire bepalingen, alsook de algemene rechtsbeginselen die op de betreffende opdracht van toepassing zijn; 3 de opdrachtdocumenten Verhaalinstantie: Raad van State of burgerlijke kortgedingrechter (Onderscheidend criterium wordt later behandeld) Termijn: 60 dagen 53

54 3. Voornaamste verhaalprocedures Aanvechtbare beslissingen: Niet enkel de gunningsbeslissing kan worden aangevochten Gunning van een overheidsopdracht is een complexe administratieve rechtshandeling i.e. een reeks van elkaar opvolgende administratieve (rechts)handelingen waarvan de laatste beslissend is en de andere, al dan niet voorbeslissend, ten opzichte van de laatste een voorbereidend karakter hebben 54

55 3. Voornaamste verhaalprocedures Voorbeelden van voorbeslissingen die blijkens de rechtspraak van de RvS kunnen worden aangevochten: De keuze van de gunningswijze Het vaststellen van de selectie- en gunningscriteria De beslissing tot niet-selectie of tot onregelmatigheid van de offerte De beslissing om, in een onderhandelingsprocedure, slechts met één bieder verder te onderhandelen Naast de gunningsbeslissing en voorbeslissingen kan men ook de beslissing tot niet-gunning en desgevallend heraanbesteding aanvechten. Deze laatste twee zijn echter geen voorbeslissingen van de tweede gunningsbeslissing in de nieuwe gunningsprocedure 55

56 3. Voornaamste verhaalprocedures Labonorm-arrest (RvS 2 december 2005): keuze tussen onmiddellijk aanvechten voorbeslissing of inroepen van onwettigheid tegen eindbeslissing Redelijk comfortabele positie voor kandidaat of inschrijver Onzekerheid voor de aanbestedende overheid Amec Spie-arrest (RvS 2 december 2005): actueel belang bij vordering tegen eindbeslissing 56

57 (b) 3. Voornaamste verhaalprocedures Art. 15: Schorsing Onder dezelfde voorwaarden als die bedoeld in artikel 14 en zonder dat het bewijs van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel is vereist, kan de verhaalinstantie, in aanwezigheid van een ernstig middel of een klaarblijkelijke onwettigheid, eventueel op straffe van een dwangsom, de uitvoering van de in artikel 14 bedoelde beslissingen schorsen en, wat betreft de Raad van State, zolang het vernietigingsberoep bij hem aanhangig is: 1 de voorlopige maatregelen bevelen om de beweerde schending ongedaan te maken of te voorkomen dat de betrokken belangen worden geschaad; 2 de voorlopige maatregelen bevelen die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van haar uitspraak. Naargelang de Raad van State dan wel de gewone rechter bevoegd is overeenkomstig artikel 24, wordt de vordering tot schorsing alsook, voor zover die afzonderlijk wordt ingediend, de vordering tot voorlopige maatregelen, ingediend uitsluitend volgens een procedure bij uiterst dringende noodzakelijkheid voor de Raad van State, dan wel uitsluitend in kort geding voor de gewone rechter. 57

58 3. Voornaamste verhaalprocedures (i) Belang Belang vloeit rechtstreeks voort uit de RBW (ii) Uiterst dringende noodzakelijkheid/hoogdringendheid Verplicht bij zowel de RvS als de burgerlijke rechter Termijn: binnen de 15 dagen volgend op de datum van bekendmaking, kennisgeving of kennisneming van de rechtshandeling Kritiek op de verplichte procedure bij uiterst dringende noodzakelijkheid bij de RvS 58

59 3. Voornaamste verhaalprocedures (iii) Moeilijk te herstellen ernstig nadeel Niet meer vereist Afwijking van de procedurevoorschriften van de RvS (iv) Ernstige middelen Middelen die de schorsing/vernietiging van de bestreden beslissing kunnen verantwoorden Discretionaire bevoegdheid van het bestuur Marginale toetsing door de rechter 59

60 3. Voornaamste verhaalprocedures (v) De belangenafweging Art. 15, lid 3: De verhaalinstantie kan, ambtshalve of op verzoek van één van de partijen, rekening houden met de vermoedelijke gevolgen van de schorsing van de uitvoering en van de voorlopige maatregelen voor alle belangen die kunnen worden geschaad, alsook met het openbaar belang, en kan beslissen om de schorsing van de uitvoering of de voorlopige maatregelen niet toe te staan wanneer de negatieve gevolgen ervan groter zouden zijn dan de voordelen ervan. Bijzonder relevant voor overheidsopdrachten in de gezondheidszorgsector RvS 18 december 2008, nr (Tot nog toe) slechts de waarde van joker 60

61 3. Voornaamste verhaalprocedures (c) Onverbindendverklaring Mogelijkheid om een gesloten opdracht onverbindend te laten verklaren Toepassingsgevallen: zie art. 17 Bevoegde verhaalinstantie: enkel de burgerlijke rechter Termijn: ofwel 30 dagen ofwel 6 maanden (zie leidraad voor meer uitleg) Zowel de aanbestedende overheid als de begunstigde dienen in de procedure te worden betrokken (dus beiden dagvaarden) Rechtsgevolgen: Vernietiging met terugwerkende kracht Of beperking van de werking van de vernietiging tot de nog uit te voeren verbintenissen + opleggen van een boete als alternatieve sanctie 61

62 3. Voornaamste verhaalprocedures Belangenafweging naar analogie met art, 15, lid 4 Vereist zijn dwingende redenen van algemeen belang die het noodzakelijk maken dat de opdracht verbindend blijft Bijvoorbeeld wanneer de zorgverlening van een ziekenhuis in het gedrang komt of bijvoorbeeld om de verdere verspreiding van een besmettelijke ziekte te voorkomen Inroepbaarheid van economische belangen? Enkel in uitzonderlijke gevallen! Opdracht blijft verbindend? de verhaalinstantie legt dan in de plaats een alternatieve sanctie (art. 22) op, bijvoorbeeld inkorting van de looptijd van de opdracht of een boete voor de aanbestedende overheid 62

63 3. Voornaamste verhaalprocedures (d) Schadevergoeding Bevoegde verhaalinstantie: enkel de burgerlijke rechter Het moet gaan over in art. 14 (vernietiging) bedoelde schendingen De schendingen moeten de sluiting van de opdracht voorafgaan (een onwettige gunningsbeslissing kan dus worden aangevochten) 10% van het inschrijvingsbedrag forfaitaire schadevergoeding in geval van nietgunning aan de laagste, regelmatige inschrijver in het kader van een aanbestedingsprocedure Verlies van een kans? De schending moet te wijten zijn aan de aanbestedende overheid Een oorzakelijk verband tussen de beweerde schending en schade is vereist Termijn: 5 jaar vanaf de bekendmaking, de kennisgeving of de kennisneming van de rechtshandeling 63

64 4. Verhaalinstanties Burgerlijke rechter vs. Raad van State Verschillen in behandeling? Onderscheidend criterium: administratieve overheid of niet? 64

65 4. Verhaalinstanties Verschillen in behandeling? (a) Burgerlijke rechter (i) Toetsingsgronden Art Ger.W.: de beschikking in kortgeding geen nadeel toe(brengt) aan de zaak zelf Cass. 8 september 2008: een schijn van rechten is voldoende Schijn van rechten ernstige middelen 65

66 4. Verhaalinstanties (ii) Het belang om zo volledig mogelijk te zijn in de gedinginleidende akte Moet de relevante feiten bevatten Kan uitgebreid worden in latere conclusies (iii) Procesbevoegdheid en- vertegenwoordiging Mandaat ad litem (iv) Samenstelling Voorzitter van de burgerlijke rechtbank van het gerechtelijk arrondissement waar de aanbestedende overheid is gevestigd Eerder generalistische magistraten 66

67 4. Verhaalinstanties (v) Duur van de procedure en mogelijkheid tot beroep Duurt doorgaans langer dan een procedure bij de RvS Langere duur is in de meeste gevallen nadelig voor opdrachten in de gezondheidszorgsector Risico op verlopen van de verbintenistermijn Risico op verlies van belang bij de ingestelde schorsingsprocedure Remedie: veiligheidshalve verzoek tot nietigverklaring instellen binnen termijn van 60 dagen Instellen van hoger beroep belet de contractsluiting niet 67

68 4. Verhaalinstanties (b) Raad van State (i) Toetsingsgronden Ernstige middelen: Een middel dat in een schorsingsvordering wordt aangebracht dient, om als ernstig te kunnen worden aangemerkt, dermate duidelijk te zijn dat het bij de eerste lezing meteen aannemelijk is dat daarop een nietigverklaring kan worden gesteund, zonder dat een doorgedreven onderzoek van het middel noodzakelijk is. In een schorsingsprocedure die, zoals de huidige dan ook nog is ingeleid bij uiterst dringende noodzakelijkheid, is zulks des te meer het geval, omdat onderzoek van de Raad van State in die procedure uiterst snel moet kunnen verlopen. 68

69 4. Verhaalinstanties (ii) Het belang om zo volledig mogelijk te zijn in de gedinginleidende akte In beginsel geen uitbreiding van het verzoekschrift Zeer uitzonderlijk wel mogelijkheid tot uitbreiding Kennis van nieuwe feiten na inzage administratief dossier Dus zo volledig mogelijk zijn! (iii) Procesbevoegdheid en- vertegenwoordiging Geen mandaat ad litem Machtiging vereist Bevat bewijs van externe vertegenwoordiging van de rechtspersoon Bevat bewijs van interne bevoegdheid (beslissing van bevoegd orgaan om in rechte op te treden) Sanctie: (zelfs ambtshalve) onontvankelijkheid 69

70 4. Verhaalinstanties (iv) Samenstelling VIe Kamer (Franstalige zaken) XIIe Kamer (Nederlandstalige zaken) Voorzitter bijgestaan door een Auditeur Gespecialiseerd ( generalistische burgerlijke rechter) (v) Duur van de procedure en mogelijkheid tot beroep Doorgaans snellere procedure dan bij de burgerlijke rechter Geen mogelijkheid tot hoger beroep 70

71 4. Verhaalinstanties (c) Onderscheidend criterium Administratieve overheid Raad van State is bevoegd Geen administratieve overheid burgerlijke rechter is bevoegd Administratieve overheid of niet, that s the question Aanbestedende overheid administratieve overheid Wat is een administratieve overheid? Geen wettelijke definitie Veel discussie Bevoegdheid om beslissingen te nemen die derden eenzijdig binden is voor private rechtspersonen het beslissende criterium (Gimvindus, BATC, Meulenijzer, Ziekenhuisnetwerk Antwerpen ) 71

72 4. Verhaalinstanties Voorbeelden van derdenbeslissingen: Onteigening Tuchtstraffen opleggen Statutair personeel aanstellen Toepassen van overheidsopdrachtenreglementering is geen derdenbeslissing! Wat met ziekenhuizen? ondanks (quasi) uitsluitende behartiging van taken van niet commerciële en industriële aard (en soms oprichting door de overheid) neemt een ziekenhuis in principe geen derdenbeslissingen dus RvS onbevoegd burgerlijke rechter bevoegd Rekening houden met langere duur van de procedure en generalistisch karakter van de burgerlijke rechtbanken 72

73 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Onderdeel 2 De uitvoering van de opdracht Effectief en doeltreffend opdrachten ten uitvoer brengen in de zorgsector 73

74 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht 74

75 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Voluit: KB van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken: kortweg AUR 2013 Inwerkingtreding : 1 juli 2013 Opdrachten die vanaf 1 juli bekendgemaakt worden (of hadden moeten worden) zijn onderhevig aan de nieuwe wetgeving; Indien geen verplichting tot bekendmaking: Wetgeving van toepassing op de opdrachten waarvoor de aanbestedende OH vanaf 1 juli 2013 inschrijvers uitnodigen om een deelneming of offerte in te dienen. 75

76 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Structuur AUR 2013 Alle uitvoeringsbepalingen in één tekst (Geen AAV-bijlage meer bij AUR) zes hoofdstukken: I Algemene bepalingen (art. 1 9) II Gemeenschappelijke bepalingen opdrachten voor werken, leveringen en diensten (art ) III Specifieke bepalingen opdrachten voor werken en de promotieopdrachten van werken (art ) IV Specifieke bepalingen concessies voor openbare werken (art ) V Specifieke bepalingen opdrachten voor leveringen (art ) VI Specifieke bepalingen opdrachten voor diensten (art ) 76

77 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (a) Toepassingsgebied Vroeger art 3 AUR 1996 Nu Art. 5 AUR Uitvoering van Titel II en III Wet < X alle bepalingen KB van toepassing (AAV : ) (II) / (III) < X < essentiële bepalingen van toepassing (art 5 3 AUR) - Uitsluitingen; Vertrouwelijkheid; Wijzigingen - Actiemiddelen aanbestedende overheid indieningsvoorwaarden klachten en verzoeken - incidenten bij de uitvoering einde opdracht - Betalingen; personeel; aansprakelijkheid aannemer - X < bepalingen KB niet van toepassing (AAV 5.500) 77

78 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 6 1 en 3 AUR : AUR niet van toepassing uitgez. art. 9, 2 & 3 AUR : Bepaalde onderhandelingsprocedures van leveringen zonder bekendmaking (zie leidraad) Financiële, juridische, gezondheids- en sociale diensten (zie leidraad) Grensoverschrijdende samengevoegde opdrachten Oprichting / werking gemengde vennootschap Bepaalde DBF(m)(o)-opdrachten (art 6 1, 7 AUR) Voor deze opdrachten moet bestek voorzien in contractuele uitvoeringsbepalingen Bepalingen die niet verplicht toepasselijk zijn, kunnen toch toepasselijk worden gemaakt op een bepaalde opdracht 78

79 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 7 AUR : Enkel hoofdstuk 1 en artikels over verbreking (61-63) van toepassing op raamovereenkomsten zelf AUR van toepassing op opdrachten gegund op basis van die raamovereenkomst behoudens afwijking in bestek (maar niet art. 9 2 en 3 en 69) (vb. borgstelling) Voordeel van flexibiliteit Komt van pas in de gezondheidszorgsector Art. 8 AUR: Indien dienst <-> levering ingevolge vrije variante: opdrachtdocumenten blijven geldig behoudens onmogelijke bepalingen te regelen in bijakte 79

80 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (b) Afwijkingen Voorheen : art 3 KB Art. 9 AUR: Gedeeltelijke omzetting van richtlijn 2011/7/EU (betalingsachterstand) nog steeds geen definitie van afwijking Definitie Afwijking: de wijziging of de niettoepassing van de AAV (Omzendbrief Eerste minister van 29/06/1982) Verslag Koning vb waarborgtermijn In concreto kijken: afwijking of niet? Vier regimes : art. 9 AUR, 1, 2, 3 en 4 80

81 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art 9, 1 AUR: - Van volgende bepalingen mag niet worden afgeweken voor zover van toepassing: - Algemene bepalingen (hfdst. 1) - Wijzigingen opdracht & overdracht (art. 37, 38 AUR) - Voorschotten van betalingen (art. 67 AUR) - Intresten en invorderingskosten (art. 69 AUR) 81

82 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 9, 2 AUR: - Verboden en (bijna) elke afwijking wordt voor niet geschreven gehouden: - Verlengen betalingstermijnen - verlengen verificatietermijnen - Verlenging betalingstermijn toch mogelijk indien (cumulatief): - Uitdrukkelijk voorzien in de opdrachtdocumenten - Objectief gerechtvaardigd - Maximaal 60 dagen - Niet kennelijk onbillijk jegens de schuldeiser (9, 3) - Verlenging verificatietermijn toch mogelijk indien (cumulatief): - Uitdrukkelijk voorzien in de opdrachtdocumenten - Niet kennelijk onbillijk jegens de schuldeiser (9, 3) 82

83 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art 9, 3 AUR: Verbod kennelijke onbillijkheid - Een bepaling of praktijk die kennelijke onbillijkheid bevat jegens de opdrachtnemer m.b.t. : - datum of termijn voor betaling of verificatie - intrestvoet voor betalingsachterstand - vergoeding van invorderingskosten wordt voor niet-geschreven gehouden 83

84 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art 9, 3 AUR: Verbod kennelijke onbillijkheid (vervolg) - In concreto te beoordelen, rekening houdend met: - Goede handelspraktijken - Aard van de werken/leveringen/diensten - Objectieve redenen - Kennelijk onbillijk: uitsluiting betaling intrest voor betalingsachterstand - Vermoedelijk onbillijk: uitsluiting vergoeding invorderingskosten 84

85 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art 9, 4 AUR Artikel 3 KB 26/09/1996: Afwijking van andere dan 9, 2 en 3, voor zover de bijzondere eisen het noodzakelijk maken Opgave vd lijst van afwijkingen vooraan in het bestek Afwijkingen van de harde kern : motivering in het bestek Onderaanneming; vertrouwelijkheid; borgtocht Actiemiddelen aanbestedende overheid; klachten/verzoeken; verbreking Wijzigingen opdracht; vermoedelijke hoeveelheden Betalingen; aansprakelijkheid aannemers; vertragingsboetes Geen motivering = afwijking voor niet-geschreven Uitzondering: door partijen ondertekende overeenkomst Nuttig voor actoren uit de gezondheidssector om flexibel een opdracht tot uitvoer te laten brengen 85

86 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Harde kern artikels 86

87 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (c) Leidend ambtenaar Aangeduid bij sluiting van de opdracht, tenzij in de opdrachtdocumenten reeds vermeld Persoon die instaat voor de leiding van en controle op de uitvoering van de opdracht Toevertrouwd aan persoon binnen de aanbestedende overheid Opdrachtnemer mag uitgaan van het feit dat de leidend ambtenaar de aanbestedende overheid kan binden Beperkingen hiervan moeten worden betekend aan de opdrachtnemer (of zijn opgenomen in de opdrachtdocumenten) Toevertrouwd aan persoon buiten de aanbestedende overheid Opdrachtnemer mag niet aannemen dat de leidend ambtenaar de aanbestedende overheid kan binden Mandaat dient te zijn bepaald in de opdrachtdocumenten of worden betekend aan de opdrachtnemer 87

88 4. Uitvoering van de opdracht (d) Aanvangsbevel (i) Opdracht van werken Zie leidraad en art. 76 AUR 2013 (ii) Opdracht van leveringen Ofwel dag volgend op de datum waarop de opdracht is gesloten Ofwel dag van de bestelling (iii) Opdracht van diensten Ofwel dag volgend op de datum waarop de opdracht is gesloten Ofwel op de dag van de bestelling 88

89 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (e) Verzekeringen Voorheen art. 38 AAV Art. 24 AUR : - 1 : opdrachtnemer sluit af: arbeidsongevallenverzekering burgerlijke aansprakelijkheid EN alle door opdrachtdocumenten vereiste verzekeringen! (nieuw) - 2 : bewijs voorleggen d.m.v. attest binnen 30 dagen na sluiten opdracht (voorheen : 15) tijdens uitvoering: binnen 15 dagen na ontvangst verzoek aanbestedende overheid (nieuw) 89

90 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (f) Borgtocht Art. 25 AUR e.v. : - Principe: 5% aannemingssom (25, 2) - Borgsteller kan aan stellen borg geen andere voorwaarden verbinden dan voorzien in AUR of opdrachtdocumenten (26, 2) 90

91 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 25, 1 AUR: - Uitbreiding van de opdrachten waarvoor geen borgtocht is vereist: Uitvoeringstermijn leveringen / diensten < 45 dagen ( art. 5 AAV: 30 dagen) Bepaalde diensten (lucht-postvervoer en vervoer per spoor, juridische diensten, onderwijs) Opdrachten klassieke sectoren <

92 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 27 AUR: binnen 30 dagen vanaf sluiten opdracht Art. 29 AUR: verzuim van borgstelling: - Ingebrekestelling bij aangetekende brief geldt als PV van vaststelling van ingebreke blijven (zie artikel 44, 2 AUR itt art. 6, 3 AAV) - Keuze voor bestuur na 15 dagen: ambtshalve borgstelling door afhoudingen met straf van 2% ambtshalve maatregel (Bij verbreking geen straffen of vertragingsboeten) Geen straf voor niet overlegging (i.t.t. art. 6, 1 AAV) 92

93 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Artikel 30 AUR (art. 7 AAV): rechten van de aanbestedende overheid op de borgtocht: - Afhouding borgtocht met name indien (artikel 44 AUR 2013): - niet uitgevoerd volgens de voorschriften - prestaties niet vorderen dat zij op vastgestelde data voltooid kunnen worden - schriftelijke bevelen niet worden opgevolgd - met name : elk bedrag, zelfs buiten elke tekortkoming van de opdrachtnemer - Voorwaarde: vaststelling PV (Art. 44, 2 AUR) 93

94 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 33 AUR: Vrijgave van de borgtocht: - Verzoek oplevering = verzoek vrijgave borgtocht - Voorlopige oplevering: eerste helft - Definitieve oplevering: tweede helft (of alles indien geen voorlopige oplevering) 94

95 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (g) Controle en toezicht (art. 39, 40, 41, 42, 43, 82, 120 en 150 AUR 2013) - Soorten keuringen: - 1 de voorafgaande keuring; - 2 de a posteriori uitgevoerde keuring; - 3 voor de opdrachten voor diensten, de andere eventueel door de opdrachtdocumenten voorziene keuringswijzen. 95

96 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (i) Nazicht van de leveringen Aanbestedende overheid beschikt over een verificatietermijn van 30 dagen Naleven van deze termijn is niet op straffe van verval Wel financiële sanctie in geval van niet-naleving! (nieuw) (ii) Nazicht van de diensten Verificatietermijn van 30 dagen Naleven van deze termijn is niet op straffe van verval Geen financiële sanctie in geval van niet-naleving! ( nazicht van de leveringen) (iii) Nazicht van de werken Zie leidraad en art. 82 AUR

97 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (h) Actiemiddelen van de aanbestedende overheid (i) In gebreke blijven en sancties PV van vaststelling van in gebreke blijven v/d opdrachtnemer: wanneer de prestaties niet geheel voltooid zijn binnen de contractuele bedongen uitvoeringstermijn of op de verschillende voor de gedeeltelijke voltooiing vastgestelde data, ongeacht het ogenblik, wanneer de prestaties niet zodanig vorderen dat zij op de vastgestelde data volledig kunnen worden voltooid, wanneer de aannemer de geldige gegevens of de schriftelijke bevelen van de aanbestedende overheid niet naleeft, wanneer de prestaties niet uitgevoerd worden volgens de voorschriften bepaald in de opdracht PV van vaststelling: antwoorden binnen de 15 dagen volgend op datum van verzending PV. Stilzwijgen geldt als erkenning van de vastgestelde feiten! 97

98 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (ii) Straffen en boetes Art. 45 AUR (art. 20, 4 AAV 1996) - Straffen - PV - Bedrag van de speciale straf moet in verhouding staan tot de ernst van de tekortkoming die aanleiding geeft tot de sanctie (nieuw); - Algemene of speciale straffen: - enige: 0,07% min. 40 (27 AAV 1996) en max. 400 (270 AAV 1996) - per dag: (indien de overtreding onmiddelijk hersteld moet worden) 0,02% min. 20 (13 AAV 1996) en max. 200 (135 AAV 1996) 98

99 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 46 AUR (art. 20, 5, 48, 66, 75 AAV 1996) - vertragingsboeten wegens laattijdige uitvoering = forfaitaire vergoeding - onafhankelijk van de in art. 45 AUR 2013 (art. 20, 4 AAV 1996) bedoelde straffen - eisbaar zonder ingebrekestelling (eenvoudig verstrijken van de uitvoeringstermijn); - zonder opstelling van een pv - van rechtswege toegepast voor het totaal aantal kalenderdagen vertraging - EN verplichting om AO te vrijwaren tegen elke schadevergoeding die deze eventueel aan 3en zou zijn verschuldigd 99

100 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Opdrachten voor werken Art. 86 AUR 2013 en leidraad Specifiek sanctiemechanisme indien uitvoeringstermijn een gunningscriterium is Opdrachten voor leveringen Zie art. 123 AUR 2013 en leidraad Specifiek sanctiemechanisme indien uitvoeringstermijn een gunningscriterium is Vertragingsboete wordt uitsluitend berekend op basis van de waarde van de producten die met vertraging worden geleverd Opdrachten voor diensten Zie art. 154 AUR 2013 en leidraad Specifiek sanctiemechanisme indien uitvoeringstermijn een gunningscriterium is Vertragingsboete wordt in beginsel uitsluitend berekend op basis van de waarde van die diensten die met vertraging worden verstrekt. MAAR: opdrachtdocumenten kunnen een andere berekeningsbasis bepalen 100

101 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (iii) Teruggave vertragingsboetes en straffen Art. 50 (art. 17 AAV 1996) - Teruggave van vertragingsboetes: - Geheel of gedeeltelijk indien niet te wijten aan de aannemer - Gedeeltelijk bij wanverhouding tussen het bedrag van de toegepaste boetes / straffen en het geringe belang van de te laat uitgevoerde prestaties (wordt vermoed indien < 5% aannemingssom indien normaal gebruik mogelijk en beëindiging werken binnen kortste termijn) - Meldingsplicht feiten en omstandigheden van toepassing - Schriftelijke aanvraag binnen 90 kalenderdagen dagen (in plaats van 60 dagen in de AAV 1996) vanaf de eenmalige betaling of vanaf de betaling voor saldo. 101

102 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art. 51 AUR (art. 17 AAV 1996) - Teruggave van straffen: - Nieuw: Gedeeltelijk bij wanverhouding tussen het bedrag van de toegepaste straffen en de omvang van de gebrekkige prestaties - Voorwaarde: alles in het werk stellen om gebrekkige uitvoering zo spoedig mogelijk te verhelpen - Noot: Onterecht toegepaste straffen kunnen ook nog steeds betwist worden. - Schriftelijke aanvraag binnen 90 kalenderdagen dagen vanaf de eenmalige betaling of vanaf de betaling voor saldo 102

103 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (iv) Ambtshalve maatreglen Art. 47 AUR (art. 20, 6, 48 3, 66, 75 AAV 1996) - Ambtshalve maatregelen; - onafhankelijk van de in art. 45 bedoelde straffen; 1 het eenzijdig verbreken van de opdracht: 2 de uitvoering in eigen beheer van het geheel of van een deel van de niet uitgevoerde opdracht, 3 het sluiten van overeenkomsten voor rekening met één of meerdere derden voor het geheel of voor een deel van nog uit te voeren opdracht - maatregelen onder 2 en 3 worden getroffen op kosten en risico van de in gebreke gebleven aannemer. Specifiek voor werken (art. 87), leveringen (art.124) en diensten (art. 155): zie AUR zie ook: de leidraad 103

104 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (i) Klachten en verzoeken Art AUR (art. 16, 3 & 4 AAV 1996) Op straffe van verval, ten spoedigste en schriftelijk bij vaststelling feiten of omstandigheden (Ook als aanbestedende overheid reeds op de hoogte is) Ten laatste 30 dagen na ontdekking/vaststelling feiten Bij verlenging of verbreking van de opdracht: vóór het verstrijken v/d contractuele termijn 104

105 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Art AUR (art. 16, 3 & 4 AAV 1996) Uiterlijk 90 dagen volgend op de datum van de betekening van het PV VO om een andere vorm van herziening/schadeloosstelling van de opdracht; Uiterlijk 90 dagen (in plaats van 60 dagen AAV 1996) na het verstrijken van de waarborgperiode om een andere vorm van herziening of schadevergoeding van de opdracht te verkrijgen, wanneer de klachten of verzoeken hun oorsprong vinden in feiten of omstandigheden die zich hebben voorgedaan tijdens de waarborgperiode. 105

106 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (j) Uitvoeringsincidenten (i) Schorsing van de opdracht Art. 55 AUR (art. 16, 5 AAV 1996) - Basisprincipe = Art AAV - Nieuw: Geen rekening meer houden met schorsingen die in het bestek voorzien zijn (i.t.t. Art AAV) - Tenzij in geval van wettige afwijking van art. 55 (zie artikel 9) 106

107 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (ii) Onvoorziene omstandigheden Art. 56 AUR - Basisprincipe = Art AAV - Drempel van het «zeer belangrijk nadeel»: - 2,5% van de oorspronkelijke aannemingssom - Automatisch vanaf Cumul van onvoorziene omstandigheden mogelijk voor de berekening van de drempel (volgens Verslag Koning) - Zie ook de tegenhanger in art. 60 tweede lid AUR - Franchise (in geval van herziening): - = 17,5% van het schadegeval - max

108 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (iii) Gevolgen voor de opdracht Art. 59 AUR (art. 16, 8 AAV 1996) - Geen mogelijkheid om op basis van de aan de gang zijnde besprekingen het uitvoeringstempo te vertragen of de uitvoering van de opdracht te onderbreken of niet te hervatten, 108

109 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht (k) Oplevering Art (art. 19 AAV 1996) Opleveringen en waarborgen - De voorlopige oplevering (werken: art ; leveringen met aankoop: art. 128, 129, 130 en 131) ; - De inbezitname van het werk; - De waarborgtermijn (werken: art. 92, in fine; leveringen: art. 134 en 140); - De definitieve oplevering (werken: art ; leveringen: art. 131, art, 135, art ; diensten: art. 156 AUR 2013) 109

110 Onderdeel 2 Uitvoering van de opdracht Definitieve oplevering LEVERINGEN: zie leidraad - Opdracht met huurkoop of levering maakt het voorwerp uit van een waarborg: stilzwijgende definitieve oplevering - Tenzij in geval van klachten gedurende de waarborgtermijn DIENSTEN: zie leidraad - PV van oplevering of weigering binnen de 30 dagen na ontvangst van aanvraag van dienstverlener art. 74, 2 AAV 1996: 15 dagen WERKEN: Verantwoordelijkheid aannemer na definitieve oplevering (zie ook leidraad): - De 10-jarige aansprakelijkheid; - De gemeenrechtelijke aansprakelijkheid voor lichte verborgen gebreken 110