FACTSHEETS JANUARI Nederland compleet. kantoren- en bedrijfsruimtemarkt.

Transcriptie

1 FACTSHEETS JANUARI compleet kantoren- en bedrijfsruimtemarkt

2 FACTSHEETS JANUARI Voorwoord Geachte lezer, Naast de meer uitgebreide en diepgaande marktanalyses waarin trends en ontwikkelingen worden beschreven en onze visie op vastgoedgebied uiteen wordt gezet, publiceren we tweemaal per jaar compleet. Hierin zijn onze regionale factsheets voor de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt gebundeld. Een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen vindt u hieronder. Het aanbod van kantoorruimte is gegroeid tot 7,9 miljoen vierkante meter. Dat komt neer op een stijging van,9% in een jaar tijd. De leegstand is gestegen tot 7, miljoen vierkante meter. Dat is,6% van de totale kantorenvoorraad. Ondanks dat kantoorruimte aan de voorraad wordt onttrokken, blijven het aanbod en de leegstand stijgen door krimp van de organisatie en een vermindering van het aantal vierkante meters per medewerker bij een verhuizing. Dit betekent dat organisaties vaak meer vierkante meters achterlaten dan zij betrekken. Het opnameniveau van verhuizende organisaties is dit jaar % lager dan in en bedraagt, miljoen vierkante meter. Een verandering is zichtbaar in het soort organisatie dat voor opname zorgt. In de afgelopen tien jaar zorgden de sector overheid en non-profit voor een groot deel van de opname. In het afgelopen jaar zien we dat zakelijke dienstverleners hier een groot aandeel in hebben. Op de bedrijfsruimtemarkt is het aanbod ten opzichte van een jaar geleden met,% gedaald tot 9, miljoen vierkante meter. De totale opname laat met,8 miljoen vierkante meter een daling van 6,% zien. Toch komt het opnameniveau nog steeds exact overeen met de gemiddelde opname over de periode tot. Regionaal zijn ook dit jaar weer verschillen zichtbaar. Grote bedrijfsruimtetransacties worden vooral in het zuiden van gesloten. Logistieke dienstverleners spelen een steeds grotere rol bij de opname van bedrijfsruimte. Bovendien zijn zij steeds vaker geïnteresseerd in zogenaamde build-to-suit objecten (gebouwen op maat). Om juiste vastgoedbeslissingen te nemen, is het monitoren van de dynamiek op de vastgoedmarkt van groot belang. Daarbij moet goed worden ingespeeld op regionale ontwikkelingen. Met deze editie van compleet geven we u een geactualiseerd beeld van deze ontwikkelingen in de verschillende regio s en gemeenten van. Contactgegevens van onze vastgoedadviseurs in de verschillende regio s en van onze afdeling Research zijn terug te vinden op Uiteraard kunt u met uw vragen bij hen terecht. Cuno van Steenhoven Voorzitter Dagelijks Bestuur

3 Factsheets januari Inhoud Regio Kantoren Bedrijfsruimte Almere 6 Amsterdam en omgeving 8 6 Arnhem en Nijmegen 8 Breda en omgeving Den Haag en omgeving Ede en Veenendaal 6 Eindhoven en omgeving 8 6 Friesland 8 Gooi en Eemland 6 Groningen, Assen en Emmen* 6 Haarlemmermeer 6 6 s-hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk* 8 66 Limburg 68 Rotterdam en omgeving 7 Twente* 7 Utrecht en omgeving 6 7 Zwolle, Apeldoorn en Deventer 8 76 Algemene en vastgoedgegevens 78 * In de bedrijfsruimtemarkt is bij drie regio s een extra gemeente meegenomen in de cijfers. Het gaat om Emmen, Waalwijk en Oldenzaal bij respectievelijk Groningen en Assen, s-hertogenbosch en Tilburg en Twente.

4 FACTSHEETS JANUARI Kantorenmarkt Kantoorbanen.7. t.o.v.,% Aanbod 7.9. m,9% 9.9. m,% Opname.8. m % Leegstand 7.6. m (,6%),% Huurprijs* 7 per m /jaar *Excl. evt. incentives,8% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) in gebruik Leegstand (,6% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 8 Rotterdam Utrecht Eindhoven Amsterdam Den Haag Haarlemmermeer Arnhem Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) Zakelijke dienstverlening % Industrie, handel en transport % % 7% 9% 6% 9% % % 8% ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

5 FACTSHEETS JANUARI Kantorenmarkt Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 8, 6, 8, 7,, 7,7, Zuid Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Oost Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Noord Beste locaties 7,7 9, 8,, 8,, 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Groot Amsterdam Rotterdam en omgeving Den Haag en omgeving Utrecht en omgeving Haarlemmermeer Eindhoven en omgeving Arnhem en Nijmegen Zwolle, Apeldoorn en Deventer s-hertogenbosch en Tilburg Gooi en Eemland Twentse Stedenband Breda en omgeving Groningen en Assen Limburg Almere Friesland Ede en Veenendaal *Excl. evt. incentives Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Amsterdam Zuidoost Nuon Energy 6. Utrecht Leidsche Rijn Noord Capgemini. Amsterdam Zuidoost ING. Rotterdam Centraal Station Robeco 6. Amsterdam Zuidas Stibbe. Den Haag Zuid Hollandlaan Spaces. Rotterdam Centraal Station Nautadutilh. Arnhem IJsseloord Dekra 8.7 Amsterdam Zuidas Spaces 8.7 Schiphol Schiphol-Centrum Cargill 8. Leidschendam-Voorburg Capelle aan den IJssel Nieuwegein Veenendaal Gouda Amstelveen Stichtse Vecht Almere Heerenveen Zoetermeer Haarlemmermeer Deventer Amersfoort Ede Son en Breugel Hengelo Tilburg Rijswijk Best Zwolle Amsterdam Arnhem Assen Enschede Roosendaal Rotterdam Apeldoorn Oosterhout Drechtsteden Almelo Veldhoven Houten Breda Helmond Hilversum Eindhoven Maastricht (incl. airport/beek) Diemen 's-hertogenbosch Leiden Groningen Schiedam Etten-Leur Bergen op Zoom Venlo Leeuwarden Den Haag Heerlen Delft Zeist Roermond Utrecht Nijmegen Smallingerland Leegstand per gemeente in % van voorraad, % % % % % % % % Bron: Bak, DTZ Zadelhoff s gemiddelde

6 FACTSHEETS JANUARI Almere Kantorenmarkt Kantoorbanen 9. t.o.v.,7% Aanbod 7. m 6% 88. m % Opname 6. m % Leegstand. m (,6%) % Huurprijs* 7 per m /jaar *Excl. evt. incentives % Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Almere in gebruik Leegstand (,6% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Almere Zwolle Lelystad Hilversum Amsterdam Diemen Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % 9% 6% 9% % 6% % 6% 8% 8% Zakelijke dienstverlening Almere Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

7 FACTSHEETS JANUARI Almere Kantorenmarkt Kantorenlocaties Centrum Muziekwijk Almere Poort Gooisekant/Gooise Poort Almere Haven Almere Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Almere Gooisekant/Gooise Poort GPS Buddy. Muziekwijk Vesting finance. Centrum Rechtbank Midden-. Gooisekant/Gooise Poort Blokzijl techniek bv 8 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Almere Centrum Muziekwijk Gooisekant/Gooise Poort Almere Haven *Excl. evt. incentives Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7, 8, 9,, 7, 8, 9,, West Beste locaties 6, 7, 8,, 6, 7,7 8,, 7

8 FACTSHEETS JANUARI Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen Kantorenmarkt Kantoorbanen 6.8 t.o.v.,% Aanbod.. m,% m,% Opname 8. m % Leegstand.6. m (8,%),% Huurprijs* 96 per m /jaar *Excl. evt. incentives,8% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Amsterdam e.o. in gebruik Leegstand (8,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Amsterdam Diemen Amstelveen Rotterdam Den Haag Utrecht Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % 8% % 9% 6% % 9% 7% 8% 8% Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Amsterdam e.o. ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 8

9 FACTSHEETS JANUARI Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen Kantorenmarkt Kantorenlocaties Teleport/Sloterdijk Westas Riekerpolder Noord Amsterdam Zuidelijke IJ-Oevers 6 Centrum 7 Oud Zuid 6 8 Zuidas 9 Buitenveldert Amstelveen De Omval Amstel Business Park Diemen Zuidoost Diemen Houthavens Schiphol Amstelveen Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Amsterdam Zuidoost Nuon Energy 6. Zuidoost ING. Zuidas Stibbe. Zuidas Spaces 8.7 Centrum Eyeworks 8. Zuidoost Graydon 6. Zuidelijke IJ-oevers D.E. Master Blenders 7. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 8, 6, 8, 7,, 7,7, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Amsterdam Teleport/Sloterdijk Westas Riekerpolder Amsterdam-Noord Zuidelijke IJ-Oevers/Houthavens Centrum Oud Zuid Zuidas Buitenveldert De Omval Amstel Business Park Zuidoost Amstelveen Diemen *Excl. evt. incentives

10 FACTSHEETS JANUARI Arnhem en Nijmegen Kantorenmarkt Kantoorbanen 6.8 t.o.v. % Aanbod 9. m 8,%.89. m,% Opname 7. m,% Leegstand 6. m (,8%) % Huurprijs* 9 per m /jaar *Excl. evt. incentives,7% Index kantoorbanen = 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Arnhem en Nijmegen in gebruik Leegstand (,8% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Arnhem Nijmegen Ede Veenendaal Apeldoorn s-hertogenbosch Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 8% % 9% % % 9% 8% 6% % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Arnhem en Nijmegen ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

11 FACTSHEETS JANUARI Arnhem en Nijmegen Kantorenmarkt Kantorenlocaties ARNHEM Stationsomgeving Kroonpark/Groningensingel Velperweg Gelderse Poort Arnhem 6 Arnhems Buiten 6 IJsseloord II NIJMEGEN 7 Stationsomgeving Duiven Zevenaar 8 Brabantse Poort 9 Lindenholt/Kerkenbos ZEVENAAR Mercurion Nijmegen Wijchen Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Arnhem IJsseloord II Dekra 8.7 Stationsomgeving RGD Kinderbescherming. Weg achter het Bos een collectief van kunstenaars.9 Nijmegen Industrieweg Pluryn. Brabantse Poort Scholten Awater.9 Stationsomgeving Rabobank.6 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Arnhem Stationsomgeving Kroonpark/Groningensingel Velperweg Gelderse Poort Arnhems Buiten IJsseloord II Nijmegen Stationsomgeving Brabantse Poort Lindenholt/Kerkenbos Zevenaar Mercurion 9 9 *Excl. evt. incentives

12 FACTSHEETS JANUARI Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod 8. m 7%.96. m,% Opname 9. m 8% Leegstand. m (,%) 6,6% Huurprijs* 8 per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Breda e.o. in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Breda Oosterhout Etten-Leur Bergen op Zoom Roosendaal Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 6% % % % % % % % % Zakelijke dienstverlening Breda e.o. Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

13 FACTSHEETS JANUARI Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal Kantorenmarkt Kantorenlocaties BREDA EN OMGEVING Centrum/Stationsgebied Oosterhout Claudius Prinsenlaan Ettense Baan 8 9 Westerhagelaan e.o. Moleneind 6 Digit Parc 7 Stadionkwartier 8 Europark 9 Hoevestein Bredaseweg 7 6 Breda Parklaan/Trivium Etten-Leur ROOSENDAAL / BERGEN OP ZOOM Centrum Roosendaal A7 Bovendonk E A8 Centrum Bergen op Zoom A Roosendaal E A8 Bergen op Zoom A km GeoMedia 8 [77] Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Roosendaal Bovendonk Stichting Groenhuysen.7 Breda Druivenstraat Mazars Paardekooper Hoffman. Claudius Prinsenlaan Stichting Amarant. Minervum Pieterman & Partners bv. Centrum Stichting Momentum GGZ 8 Etten-Leur Bredaseweg BIP Holland bv. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Breda Centrum/Stationsgebied Claudius Prinsenlaan Ettense Baan Westerhagelaan e.o. Moleneind Digit Parc Stadionkwartier Oosterhout Europark Hoevestein Etten-Leur Centrum 9 9 Bredaseweg/Parklaan/Trivium Roosendaal Centrum Bovendonk 8 7 Bergen op Zoom Centrum *Excl. evt. incentives 7 7

14 FACTSHEETS JANUARI Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft, Zoetermeer en Gouda Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod.. m,7% 7.. m % Opname 8. m 7% Leegstand.. m (,%),% Huurprijs* 8 per m /jaar *Excl. evt. incentives 8,% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Den Haag e.o. in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Leiden Den Haag Rijswijk Leidschendam- Voorburg Delft Zoetermeer Leegstand Leegstand s gemiddelde Gouda Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % 6% 9% % 6% % 7% 7% % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Den Haag e.o. ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

15 FACTSHEETS JANUARI Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft, Zoetermeer en Gouda Kantorenmarkt Kantorenlocaties Nieuw Centrum Beatrixkwartier CS Kwadrant Congrescentrum e.o. In de Boogaard 6 Hoornwijck 7 Rokkeveen 8 Binckhorst 9 Laakhaven HS Ypenburg Forepark Plaspoelpolder Delft-Noord Den Haag 9 8 Leidschendam-Voorburg 6 Hofzichtpark/Mariahoeve Boerhaavelaan 6 Zoetermeer 6 Stadshart Zoetermeer 7 Rijswijk Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Den Haag Zuid-Hollandlaan Spaces. Beatrixkwartier Mn Services 7. Laakhaven HS Palier 7. CS Kwadrant Property Works. Zuid-Hollandplein Bird & Bird. Zoetermeer Rokkeveen Ortec 6. Leiden Centrum ID College. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 8, 6, 8, 7,, 7,7, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Den Haag Nieuw Centrum Beatrixkwartier CS Kwadrant Congrescentrum e.o. Binckhorst Laakhaven HS Ypenburg Forepark Hofzichtpark/Mariahoeve Rijswijk In de Boogaard Hoornwijck Plaspoelpolder Delft Delft-Noord 9 9 Zoetermeer Rokkeveen Boerhaavelaan Stadshart Leiden Bio-sciencepark Centraal Station Leidschendam-Voorburg 9 7 Gouda Goudse Poort 9 9 *Excl. evt. incentives

16 FACTSHEETS JANUARI Ede en Veenendaal Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,7% Aanbod 99. m,%. m,% Opname. m 8% Leegstand 9. m (,%) 6,% Huurprijs* 7 per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Ede en Veenendaal in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Ede Veenendaal Utrecht Amersfoort Arnhem Nijmegen Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % 7% % % % 9% % 6% 8 % % % 9% % 6 % % % % % Ede en Veenendaal 8% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

17 FACTSHEETS JANUARI Ede en Veenendaal Kantorenmarkt Kantorenlocaties Veenendaal-Centrum De Faktorij/De Vendel De Batterijen De Compagnie Ede stationsgebied 6 De Vallei 7 Edese Manen Ede 8 8 Ede-Centrum 9 Horapark Veenendaal Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Veenendaal De Batterijen Unit. De Smalle Zijde KONE.7 Ede Galvanistraat Stichting Opella. De Vallei Aboma. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Ede De Vallei Edese Manen Ede-Centrum Horapark Stationsgebied Veenendaal Veenendaal-Centrum De Faktorij/De Vendel De Batterijen De Compagnie *Excl. evt. incentives 7

18 FACTSHEETS JANUARI Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven Kantorenmarkt Kantoorbanen 7. t.o.v.,% Aanbod 89. m,%.89. m,% Opname. m % Leegstand 6. m (,7%),6% Huurprijs* per m /jaar *Excl. evt. incentives,9% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Eindhoven e.o. in gebruik Leegstand (,7% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Eindhoven Son en Breugel Veldhoven Best Helmond Tilburg Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % 6% 6% 6% % % 9% % % Zakelijke dienstverlening % Industrie, handel en transport Eindhoven e.o. ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 8

19 FACTSHEETS JANUARI Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven Kantorenmarkt Kantorenlocaties Son en Breugel Stationsgebied Centrum Stadionkwartier Best Ring Kennedy Business District 6 Strijp S 7 Poort van Metz Helmond 8 8 Helmond Centrum 9 Park Diepenvoorde Flight Forum Science Park Eindhoven Breeven Eindhoven Airport De Hurk/Croy Groot Schooten 6 De Run Veldhoven 6 7 Eindhoven 6 9 Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Eindhoven High Tech Campus ASML 6.6 Vitruviusweg Stichting RINO Zuid. Karel de Grotelaan Stichting Archipel. Zernikestraat Alexander Calder. Son Science Park Eindhoven Beton Son. Best Bosseweg Heijmans.9 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7, 8, 9,, 7, 8, 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Eindhoven Centrum/Stadionkwartier Ring Kennedy Business District Strijp S Poort van Metz Flight Forum/Eindhoven Airport De Hurk/Croy 9 9 Helmond Centrum Groot Schooten Waalre Park Diepenvoorde Best Breeven 9 8 Son Science Park Eindhoven Veldhoven De Run 9 8 *Excl. evt. incentives 9

20 FACTSHEETS JANUARI Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten Kantorenmarkt Kantoorbanen.9 t.o.v.,% Aanbod. m 6,% 786. m,% Opname. m 67% Leegstand 9. m (,%) 6,6% Huurprijs* per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Friesland in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) 8 6 Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Heerenveen Leeuwarden Smallingerland Groningen Assen Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 9% % % % % 9% 9% % Zakelijke dienstverlening Friesland Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

21 FACTSHEETS JANUARI Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten Kantorenmarkt Kantorenlocaties LEEUWARDEN Stationsgebied Oostergoweg Tesselschadestraat FEC-City Lange Marktstraat DRACHTEN Centrum Kantorenpark Azeven Leeuwarden Heerenveen HEERENVEEN K.R. Poststraat Stationsgebied Abe Lenstra Boulevard Drachten Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Leeuwarden Oostergoweg Stichting Jeugdhulp Friesland. Drachten Burgemeester Wuiteweg ZuidOostZorg 7 Kantorenpark DGMR 6 Heerenveen Stationsgebied Tromp Partners en Architecten 7 Stationsgebied Flanderijn en Van den Borg 6 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Noord Beste locaties 7,7 8, 9,, 8, 8,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Leeuwarden Stationsgebied Oostergoweg Tesselschadestraat FEC-City Lange Marktstraat Drachten Centrum Kantorenpark Azeven Heerenveen K.R. Poststraat Stationsgebied Abe Lenstra Boulevard Sneek *Excl. evt. incentives 8 8

22 FACTSHEETS JANUARI Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod 6. m 8,%.9. m,7% Opname. m % Leegstand 6. m (7,%) 8,% Huurprijs* 8 per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Gooi en Eemland in gebruik Leegstand (7,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Amersfoort Hilversum Utrecht Almere Ede Veenendaal Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 9% 7% % % % % % 9% 9% % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Gooi en Eemland ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

23 FACTSHEETS JANUARI Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum Kantorenmarkt Kantorenlocaties AMERSFOORT Stationsgebied Zuidzijde 8 Stationsgebied Noordzijde Historische binnenstad/ Stadsring De Brand De Berg 6 Podium 7 De Hoef 8 Calveen HILVERSUM Amersfoort 7 6 Hilversum Stationsgebied Mediapark Kantorenpark ArenA Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Amersfoort Stationsgebied Zuidzijde Huis voor de gezondheid 7. Stationsgebied Zuidzijde Nedasco bv.7 De Brand CROP. Calveen Oogziekenhuis Zonnestraal. Hilversum Bergweg Talpa. Mediapark Talpa. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, West Beste locaties 6, 7, 8,, 6, 7,7 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Amersfoort Stationsgebied 6 Historische binnenstad/stadsring De Berg Podium De Hoef/Calveen/De Brand Hilversum Stationsgebied Mediapark Kantorenpark ArenA Leusden Zeist Boulevard Utrechtseweg *Excl. evt. incentives

24 FACTSHEETS JANUARI Groningen en Assen Kantorenmarkt Kantoorbanen 6. t.o.v.,7% Aanbod 9. m 8%.. m,% Opname. m % Leegstand 6. m (,%) % Huurprijs* 9 per m /jaar *Excl. evt. incentives,9% Index kantoorbanen = 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Groningen en Assen Bron: LISA in gebruik Leegstand (,% ) Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Groningen Assen Zwolle Leeuwarden Heerenveen Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % % 6% 7% % % 8% % 8% % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Groningen en Assen ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

25 FACTSHEETS JANUARI Groningen en Assen Kantorenmarkt Kantorenlocaties GRONINGEN Kranenburg Europapark Stationsgebied/ Verbindingskanaalzone 7 6 Martini Trade Park Corpus den Hoorn-Zuid Groningen 6 Hunzepark 7 Zernike Science Park 8 De Meeuwen ASSEN Kloosterveen Stationsgebied Peelerpark 8 Assen Borgstee Messchenveld Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Groningen Kranenburg Grontmij 6. Martini Trade Park Sijtsma. Gedempte Zuiderdiep Randstad. Queridolaan Stichting Groene Kruis 9 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Noord Beste locaties 7,7 8, 9,, 8, 8,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Groningen Kranenburg Europapark Stationsgebied/Verbindingskanaalzone Martini Trade Park Corpus den Hoorn-Zuid Hunzepark Zernike Science Park De Meeuwen Assen Kloosterveen Stationsgebied Peelerpark Borgstee Messchenveld *Excl. evt. incentives

26 FACTSHEETS JANUARI Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Lijnden Kantorenmarkt Kantoorbanen.7 t.o.v. 6,% Aanbod 99. m 6,%.. m,8% Opname. m 7% Leegstand 87. m (,%),% Huurprijs* 9 per m /jaar *Excl. evt. incentives,8% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Haarlemmermeer in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Haarlemmermeer Amsterdam Haarlem Amstelveen Diemen Leiden Leegstand Leegstand s gemiddelde Den Haag Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % % % % % 7% % % 8% Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Haarlemmermeer ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

27 FACTSHEETS JANUARI Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Lijnden Kantorenmarkt Kantorenlocaties Lijnden Hoofddorp-Centrum Beukenhorst-Oost Beukenhorst-West Beukenhorst-Zuid Badhoevedorp De Hoek-Noord 6 Schiphol-Centrum 7 Schiphol-Oost 8 Schiphol-Rijk 9 Schiphol-Zuid Badhoevedorp Hoofddorp 6 Schiphol Nieuw-Vennep Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Schiphol Schiphol-Centrum Cargill 8. Schiphol-Centrum Douane. Schiphol-Centrum CBRE Global Investors. Hoofddorp Beukenhorst-Zuid Bluewater Energy Services 8. Beukenhorst-Oost PostNL Pakketten Benelux bv.6 Beukenhorst-West Crocs Europe bv.6 Beukenhorst-West Reggefiber. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 8, 6, 8, 7,, 7,7, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Hoofddorp Centrum Beukenhorst-Oost Beukenhorst-West Beukenhorst-Zuid De Hoek-Noord Schiphol Schiphol-Centrum Schiphol-Oost Schiphol-Rijk Schiphol-Zuid Badhoevedorp Lijnden *Excl. evt. incentives 9 7

28 FACTSHEETS JANUARI s-hertogenbosch en Tilburg Kantorenmarkt Kantoorbanen 6. t.o.v.,7% Aanbod. m %.. m,% Opname. m % Leegstand. m (,7%) 8% Huurprijs* 6 per m /jaar *Excl. evt. incentives,6% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) s-hertogenbosch en Tilburg in gebruik Leegstand (,7% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod s-hertogenbosch s-hertogenbosch Tilburg Tilburg Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) s-hertogenbosch Tilburg Breda Oosterhout Leegstand Leegstand s gemiddelde Eindhoven Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 7% 7% % % 9% 9% % % 7% 9% % % % % % % % s-hertogenbosch en Tilburg 8% Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 6% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 8

29 FACTSHEETS JANUARI s-hertogenbosch en Tilburg Kantorenmarkt Kantorenlocaties S-HERTOGENBOSCH High Tech Parc Pettelaarpark Paleiskwartier De Rietvelden/De Vutter Brabantpoort 6 Maaspoort 6 8 Tilburg 7 De Brand 8 De Herven TILBURG Spoorzone s Hertogenbosch 7 t Laar Prof. Cobbenhagenlaan e.o. Ringbaan West Katsbogten Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage s-hertogenbosch Paleiskwartier Enexis bv 7.8 Pettelaarpark Pink Roccade. Paleiskwartier Arcadis bv. Stationsplein Stichting Cinop.7 Pettelaarpark Van Iersel Luchtman Advocaten.6 Tilburg Spoorzone Regionale Milieu Dienst. Ringbaan Noord Verenigde Bierens Bedrijven. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot s-hertogenbosch De Brand De Herven De Rietvelden/De Vutter High Tech Parc Pettelaarpark Paleiskwartier Tilburg Spoorzone Prof. Cobbenhagenlaan e.o. Ringbanen t Laar Zaltbommel Waluwe *Excl. evt. incentives 9

30 FACTSHEETS JANUARI Limburg Maastricht (incl. Airport/Beek), Heerlen, Roermond en Venlo Kantorenmarkt Kantoorbanen 6. t.o.v.,% Aanbod 77. m %.. m,% Opname. m % Leegstand 69. m (,%) % Huurprijs* 9 per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Limburg in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Maastricht incl. Airport Heerlen Roermond Eindhoven Helmond Leegstand Leegstand s gemiddelde Venlo Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % % % % % % 6% % % Zakelijke dienstverlening Limburg Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

31 FACTSHEETS JANUARI Limburg Maastricht (incl. Airport/Beek), Heerlen, Roermond en Venlo Kantorenmarkt Kantorenlocaties MAASTRICHT A7 Centrum/Stationsgebied Randwijck-Noord N8 Ceramique Geusselt Maastricht Airport Maastricht Roermond HEERLEN Centrum/Stationsgebied Avantis Coriopolis A7 ROERMOND Centrum VENLO E A67 Centrum Noorderpoort Trade Port Heerlen A7 Venlo Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Venlo Noorderpoort Pulse. Centrum HAS Hogeschool.7 Diependijkstraat een onderwijsinstelling. Maastricht Maastricht Airport Open Line. Randwijck-Noord Stichting Radar.8 Heerlen Oliemolenstraat BAAT Accountants & Fiscalisten.8 Ruys de Beerenbroucklaan REA College. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7, 9, 7, 9, 8,, 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Maastricht Centrum/Stationsgebied Randwijck-Noord Ceramique Geusselt Maastricht Airport Heerlen Centrum/Stationsgebied Avantis Coriopolis Roermond Centrum Venlo Centrum Noorderpoort Trade Port Sittard Kantorenpark Noord 9 9 Weert Kantorenpark Noord *Excl. evt. incentives

32 FACTSHEETS JANUARI Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden Kantorenmarkt Kantoorbanen 9. t.o.v.,7% Aanbod 98. m,%.76. m,% Opname 7. m 8% Leegstand 8. m (7,%) % Huurprijs* per m /jaar *Excl. evt. incentives,7% Index kantoorbanen = 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Rotterdam e.o. in gebruik Leegstand (7,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Rotterdam Capelle a/d IJssel Schiedam Drechtsteden Breda Leegstand Leegstand s gemiddelde Den Haag Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 8% % 7% 6% % 7% % % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Rotterdam e.o. ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

33 FACTSHEETS JANUARI Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden Kantorenmarkt Kantorenlocaties Centraal Station Centrum 7 6 Kop van Zuid Marconiplein/Parklane Brainpark 6 Alexandrium/Oosterhof 7 Rotterdam Airport 8 Zuidplein 9 Schieveste (Schiedam) Schiedam 9 Capelle a/d IJssel Rivium/Fascinatio Rotterdam 8 Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Rotterdam Centraal Station Robeco bv 6. Centraal Station NautaDutilh. Centraal Station Coolblue. Brainpark Grontmij. Dordrecht Laan van Barcelona Cofely nv.6 Capelle a/d IJssel Rivium/Fascinatio Technip-EPG. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 8, 6, 8, 7,, 7,7, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Rotterdam Centrum Centraal Station Kop van Zuid Marconiplein/Parklane Brainpark Alexandrium/Oosterhof Rotterdam Airport Zuidplein Schiedam Schieveste Capelle a/d IJssel Rivium/Fascinatio Barbizon Capelle Office Park Hoofdweg Dordrecht Amstelwijck Centrum 9 *Excl. evt. incentives

34 FACTSHEETS JANUARI Twente Enschede, Hengelo en Almelo Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod 67. m 8,% 896. m,% Opname. m % Leegstand. m (7,%) % Huurprijs* 98 per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Twente in gebruik Leegstand (7,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) 6 8 Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Enschede Hengelo Almelo Deventer Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % % % % 8% % % % 9% % Zakelijke dienstverlening Twente Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

35 FACTSHEETS JANUARI Twente Enschede, Hengelo en Almelo Kantorenmarkt Kantorenlocaties Enschede-Centrum Business & Science Park Zuiderval Hengelo-Centrum Westermaat (Campus/Oosterbosch) 6 Almelo-Centrum 7 Twentepoort Almelo 7 6 A E A Hengelo E A A Enschede km GeoMedia 8 [77] Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Enschede Business & Science Park Demcon Holding bv 6. Business & Science Park Apollo Tyres Global R&D bv. Business & Science Park Mecal Facilities bv.9 Business & Science Park Eshuis Accountants. Almelo Centrum Sitel. Hengelo Westermaat Visschedijk facilitair. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Enschede Centrum Business & Science Park Zuiderval Hengelo Centrum Westermaat (Campus/Oosterbosch) Almelo Centrum Twentepoort *Excl. evt. incentives Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7, 8, 9,, 7, 8, 9,,

36 FACTSHEETS JANUARI Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten Kantorenmarkt Kantoorbanen 7. t.o.v.,8% Aanbod 97. m 9,%.68. m,% Opname 7. m % Leegstand 8. m (,%),8% Huurprijs* per m /jaar *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen = in gebruik x. m ( m v.v.o.) Utrecht e.o. in gebruik Leegstand (,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Utrecht Stichtse Vecht Nieuwegein Houten Zeist Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) 6% 6% % % % 9% % 8% 9% % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Utrecht e.o. ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

37 FACTSHEETS JANUARI Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten Kantorenmarkt Kantorenlocaties UTRECHT Stationsomgeving Utrecht Maliebaan/Oude Centrum Rijnsweerd Kanaleneiland Papendorp 6 Stadshart Leidsche Rijn 7 Leidsche Rijn Noord 8 Overvecht 9 Lage Weide Ouderijn (De Meern) NIEUWEGEIN Centrum Nieuwegein Merwestein Plettenburg HOUTEN Molenzoom Stichtse Vecht Utrecht 6 Nieuwegein Houten STICHTSE VECHT Zuilense Ring/Bisonspoor Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Utrecht Leidsche Rijn Noord Capgemini bv. Rijnsweerd VRU. Leidsche Rijn Dura Vermeer. Stationsomgeving ProRail. Rijnsweerd Remobis Refund Service. Overvecht De K.N.S.B. Papendorp Ceasar.9 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 7, 8,, 6, 7,7 8,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Utrecht Stationsomgeving Rijnsweerd Kanaleneiland Lage Weide Overvecht Papendorp Maliebaan Oude Centrum Oudenrijn (De Meern) Leidsche Rijn Noord Stadshart Leidsche Rijn Nieuwegein Centrum Plettenburg Merwestein Houten Molenzoom Maarssen Zuilense Ring/Bisonspoor 9 8 *Excl. evt. incentives 7

38 FACTSHEETS JANUARI Zwolle, Apeldoorn en Deventer Kantorenmarkt Kantoorbanen 76. t.o.v.,9% Aanbod 8. m 7%.88. m,% Opname 8. m % Leegstand 8. m (7,%) % Huurprijs* 6 per m /jaar *Excl. evt. incentives 9,% Index kantoorbanen = 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Zwolle, Apeldoorn en Deventer in gebruik Leegstand (7,% ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Zwolle Deventer Apeldoorn Assen Heerenveen Opname Aanbod Gemiddelde opname - Leegstand Leegstand s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( m v.v.o.) % % % 8% % % 8% % % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Zwolle, Apeldoorn en Deventer ICT % % % 7% 9% 6% 9% % % 8% Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 8

39 FACTSHEETS JANUARI Zwolle, Apeldoorn en Deventer Kantorenmarkt Kantorenlocaties ZWOLLE Hanzeland Binnenstad Plus Voorsterpoort Oosterenk Deventer DEVENTER Centrum Zwolle Kloosterlanden/Hanzepark APELDOORN Apeldoorn-Noord Centrum Brouwersmolen Malkenschoten Apeldoorn Omvangrijke transacties kantoorruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Apeldoorn John F. Kennedylaan Divitel. Apeldoorn-Noord Ajax Chubb Varel. Deventer Kloosterlanden Agrovision. Zwolle Govert Flinckstraat Frion. Centrum een callcenter. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Landsdeel Locatie van tot van tot Noord Beste locaties 7,7 8, 9,, 8, 8,,, Oost Beste locaties 7, 8, 9,, 7, 8, 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* Plaats van tot van tot Apeldoorn Apeldoorn-Noord Centrum Brouwersmolen Malkenschoten Deventer Centrum Kloosterlanden/Hanzepark Zwolle Binnenstad Plus Hanzeland Voorsterpoort Oosterenk *Excl. evt. incentives 9

40 FACTSHEETS JANUARI Vastgoedgegevens Kantorenmarkt Gemeente Opname (in m ) Aanbod (in m ) Leegstand Kantorenvoorraad (in m ) Bandbreedte huurprijzen (in euro per m /jaar) Almelo 6.. % Almere % Amersfoort. 7. % Amstelveen % Amsterdam % Apeldoorn. 8. 6% Arnhem.. 7% Assen.. 7% Bergen op Zoom. %. 7- Best. 8. 8%. 8- Breda.. % Capelle aan den IJssel. 9. % Delft.. % Den Haag 66.. % Deventer. 79. % Diemen.. % Drechtsteden. 96. % Ede.. % Eindhoven % Enschede. 8. 7%. 7- Etten-Leur. 8. % Gouda %. 9- Groningen. 8. % Haarlemmermeer. 99. %.. 8- Heerenveen. 6. %. 8- Heerlen % Helmond.. % Hengelo.. % 7. - Hilversum. 8. % Houten. % 6. - Leeuwarden. 68. % Leiden. 7. %. -7 Leidschendam-Voorburg % Maastricht (incl. airport/beek). 76. % Nieuwegein %. 8- Nijmegen. 6. 9% Oosterhout. 8. % 6. - Rijswijk. 6. 8% Roermond 8. % 7. - Roosendaal 7.. 7%. 7- Rotterdam %.. - Schiedam. 7. % 7. - 's-hertogenbosch.. % Smallingerland. 8. 8% Son en Breugel.. % Stichtse Vecht 7. % Tilburg % 7. - Utrecht % Veenendaal % Veldhoven. %. 8- Venlo % Zoetermeer 9.. % Zwolle.. 8% ,6%

41 FACTSHEETS JANUARI Algemene gegevens Kantorenmarkt Gemeente Inwoners (in aantal) Beroepsbevolking (in % van totale bevolking) Particulier besteedbaar huishoudinkomen (in euro s) Kantorenvoorraad per inwoner (in m /inwoner) Kantoorbanen (in aantal) Almelo %.6,6 7.9 Almere 9. 7%., 9. Amersfoort 8. 67% 6.8,7. Amstelveen 8. 6% 9.7 7,8.6 Amsterdam 79. 7%.7 7,7 6. Apeldoorn %.7,8 6. Arnhem 9. 7%. 7,.7 Assen %.9, 9.6 Bergen op Zoom %.,. Best % 8.,. Breda %.,9.6 Capelle aan den IJssel %. 7,.6 Delft %.,. Den Haag. 7%.6 8, 6. Deventer %.,7. Diemen.9 7%., 8. Drechtsteden %.,.8 Ede 8.7 6% 6.,. Eindhoven 7. 69%.7 6,6 6. Enschede 8. 69% 9.,7.9 Etten-Leur. 67%.,7. Gouda 7. 67%.9,8 8.8 Groningen 9. 76% 8.7, 6. Haarlemmermeer.9 68% 9. 9,8.7 Heerenveen. 6%.,6. Heerlen % 8., 8. Helmond %.,9 8. Hengelo 8.9 6%.8,. Hilversum 8. 6% 6. 7,. Houten 8. 68%., 8.8 Leeuwarden 9. 7% 9. 6,.6 Leiden 8.7 7%.,. Leidschendam-Voorburg 7. 6% 6.6,9 6.8 Maastricht (incl. airport/beek) 7. 69%.8,. Nieuwegein 6.7 7%.6 8,6. Nijmegen 6. 7%.6,8. Oosterhout. 66% 6., 6. Rijswijk 7. 6%. 9,. Roermond 6. 67%., 7. Roosendaal %.7, 8. Rotterdam % 9., Schiedam %.,8 9.8 's-hertogenbosch.9 69%. 6,8. Smallingerland. 6%.9,7. Son en Breugel.8 6%.,.7 Stichtse Vecht 6. 67%.,6 7. Tilburg 7.6 7%., 8. Utrecht 6. 7%. 8,6 99. Veenendaal %.8,8 7. Veldhoven.9 66% 6.,8.6 Venlo. 67%., 9.8 Zoetermeer. 7% 6.,. Zwolle. 68%. 6, %.,9.7.

42 FACTSHEETS JANUARI Bedrijfsruimtemarkt Banen in de industrie.. t.o.v. % Aanbod 9.7. m,%.6. ha,% Opname.76. m 6,% Aanbod-voorraadratio,%,% Huurprijs 7 per m /jaar,% Index banen in de industrie = bedrijventerreinen (ha) Bron: LISA Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff Jaarlijkse uitgifte Opname en aanbod x. m ( 7 m v.v.o.) Aanbod-voorraadratio in % ( 7 m v.v.o.) Opname Aanbod Gemiddelde opname - Moerdijk Tilburg Eindhoven Rotterdam Sittard-Geleen Venlo Ratio Ratio s gemiddelde Emmen Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( 7 m v.v.o.) Aanbod naar grootteklasse x. m ( 7 m v.v.o.). % % % % 6% % 9% 6% % % Industrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector >.

43 FACTSHEETS JANUARI Bedrijfsruimtemarkt Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 7, 9, 9,,7 7,7 9, 9,7, Zuid Beste locaties 7, 8,7 9,, 7,7 9, 9,7, Oost Beste locaties 8, 9,,, 9, 9,7,, Noord Beste locaties 8,7 9,,, 8,8 9,7,, *exclusief distributiecentra Huurprijzen bedrijfsruimten in euro per m /jaar Plaats van tot van tot Groot Amsterdam Rotterdam en omgeving Den Haag en omgeving Utrecht en omgeving Haarlemmermeer Eindhoven en omgeving Arnhem en Nijmegen Zwolle, Apeldoorn en Deventer s-hertogenbosch en Tilburg Gooi en Eemland Twentse Stedenband Breda en omgeving Groningen en Assen Limburg Almere Friesland Ede en Veenendaal Omvangrijke transacties bedrijfsruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Son Ekkersrijt Rhenus Contract Logistics. Rotterdam Galileistraat een commodity speler. Venlo Eindhovenseweg Brand Loyalty.6 Eindhoven Achtseweg Noord Van Rooijen Logistiek bv.6 Venray De Blakt Microsoft. Venray De Blakt CEVA 8. Maassluis Maasdijk Lely Groep. Wijchen Bijsterhuizen Nabuurs Logistiek bv 8.7 Hilversum Lage Naarderweg DutchView 7. Tilburg Vossenberg Ingram Micro. Aanbod-voorraad ratio per gemeente in %, Moerdijk Amsterdam Diemen Veldhoven Amstelveen Utrecht Amersfoort Almere Zoetermeer Nieuwegein Eindhoven Tilburg Wijchen Stichtse Vecht Schiedam Oldenzaal Haarlemmermeer Rotterdam Ede Roosendaal Venray Breda Lansingerland 's-hertogenbosch Hilversum Capelle aan den IJssel Etten-Leur Houten Best Ridderkerk Den Haag Deventer Enschede Rijswijk Son en Breugel Zwolle Arnhem Venlo Leiden Waalwijk Duiven Drechtsteden Leeuwarden Zevenaar Oosterhout Hengelo Nijmegen Helmond Veenendaal Smallingerland Gouda Assen Apeldoorn Emmen Delft Spijkenisse Groningen Heerenveen Almelo Sittard-Geleen Bergen op Zoom Vlaardingen Oud-Beijerland Barendrecht % % 6% 9% % % s gemiddelde

44 FACTSHEETS JANUARI Almere Bedrijfsruimtemarkt Banen in de industrie 9. t.o.v.,% Aanbod 6. m % 89 ha,8% Opname 9. m % Aanbod-voorraadratio,%,8% Huurprijs per m /jaar,% Index banen in de industrie = bedrijventerreinen (ha) Almere Jaarlijkse uitgifte Bron: LISA Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( 7 m v.v.o.) 8 6 Aanbod-voorraadratio in % ( 7 m v.v.o.) Almere Amsterdam Diemen Hilversum Zwolle Opname Aanbod Gemiddelde opname - Ratio Ratio s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( 7 m v.v.o.) Aanbod naar grootteklasse x. m ( 7 m v.v.o.) 8 % % % % % % % 9% 6% 6 % 7% % 8% 8% % Almere 6% % % % Industrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector >.

45 FACTSHEETS JANUARI Almere Bedrijfsruimtemarkt Bedrijventerreinen De Vaart Veluwsekant De Steiger Hollandsekant Stichtsekant 6 Gooisekant/Gooise Poort 7 Hogekant/Lagekant 8 Sallandsekant 9 Poldervlak Markerkant 7 Almere Omvangrijke transacties bedrijfsruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Almere Hollandsekant Ahold Real Estate & Construction bv 8. Hollandsekant Accell Fitness Division bv. De Vaart A.D. Druk. De Vaart Hemubo Almere bv. De Vaart Facet Industrial.7 Hogekant Cambridge Weight Plan Benelux bv. De Vaart Summit Europe. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 8, 9,,, 9, 9,7,, West Beste locaties 7, 9, 9,,7 7,7 9, 9,7, *exclusief distributiecentra Huurprijzen bedrijfsruimten in euro per m /jaar Plaats van tot van tot Almere De Vaart Veluwsekant De Steiger Hollandsekant Stichtsekant Gooisekant/Gooise Poort Hogekant/Lagekant Sallandsekant Poldervlak Markerkant

46 FACTSHEETS JANUARI Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen Bedrijfsruimtemarkt Banen in de industrie.8 t.o.v.,% Aanbod 7. m 6,% 89 ha,8% Opname. m,% Aanbod-voorraadratio,9%,6% Huurprijs 8 per m /jaar,% Index banen in de industrie = 9 bedrijventerreinen (ha) Amsterdam e.o. Jaarlijkse uitgifte Bron: LISA Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( 7 m v.v.o.) 6 Aanbod-voorraadratio in % ( 7 m v.v.o.) Amsterdam Den Haag Diemen Haarlemmermeer Rotterdam Utrecht Opname Aanbod Gemiddelde opname - Ratio Ratio s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( 7 m v.v.o.) Aanbod naar grootteklasse x. m ( 7 m v.v.o.) 6 % % % 7% % 7% % % % 7% Amsterdam e.o. % % % % 6% % 9% 6% % % Industrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector >. 6

47 FACTSHEETS JANUARI Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen Bedrijfsruimtemarkt Bedrijventerreinen Noord Westpoort Amstelveen Zuidoost Amstel Business Park Amsterdam Diemen Schiphol Amstelveen Omvangrijke transacties bedrijfsruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Amsterdam Westpoort Vollers Holland. Westpoort een int. farmaceutische producent 6. Westpoort Mondo Minerals 6. Westpoort John Nurminen Prima bv. Jan van Galenstraat Rustenburg Groothandel bv. Zuidoost Talpa Fictie bv. Westpoort Hans Struijk Fietsen. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 7, 9, 7,7 9,7 *exclusief distributiecentra 9,,7 9,, Huurprijzen bedrijfsruimten in euro per m /jaar Plaats van tot van tot Amsterdam Noord Westpoort Zuidoost Amstel Business Park Amstelveen Diemen/Weesp Aalsmeer/Uithoorn Alkmaar/Heerhugowaard 6 Haarlem Waarderpolder 6 Mijdrecht Zaanstad 7

48 FACTSHEETS JANUARI Arnhem en Nijmegen Arnhem, Nijmegen, Wijchen, Duiven en Zevenaar Bedrijfsruimtemarkt Banen in de industrie 8. t.o.v.,6% Aanbod. m %.6 ha,9% Opname 9. m 97% Aanbod-voorraadratio,%,9% Huurprijs per m /jaar,% Index banen in de industrie = bedrijventerreinen (ha) Arnhem en Nijmegen Jaarlijkse uitgifte Bron: LISA Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( 7 m v.v.o.) Aanbod-voorraadratio in % ( 7 m v.v.o.) Arnhem Nijmegen Duiven Wijchen Zevenaar Ede Opname Aanbod Gemiddelde opname - Ratio Ratio s gemiddelde Opname naar sector buitenring -, binnenring - ( 7 m v.v.o.) % % % % 9% % 7% % % % Arnhem en Nijmegen 6% % 9% 6% % % Industrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector % % % % Aanbod naar grootteklasse x. m ( 7 m v.v.o.) >. 8

49 FACTSHEETS JANUARI Arnhem, Nijmegen, Wijchen, Duiven en Zevenaar Bedrijfsruimtemarkt Bedrijventerreinen NIJMEGEN/WIJCHEN Noord- en Oostkanaalhaven Westkanaaldijk Winkelsteeg Bijsterhuizen Arnhem 6 ARNHEM t Broek/Kleefsche Waard 6 IJsseloord II 7 Rijkerswoerd Duiven Zevenaar 8 De Overmaat DUIVEN 9 Nieuwgraaf Centerpoort-Noord en Zuid ZEVENAAR Tatelaar Hengelder Nijmegen Wijchen Omvangrijke transacties bedrijfsruimte Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Wijchen Bijsterhuizen Nabuurs Logistiek 8.7 Bijsterhuizen Papyrus Groep.6 Duiven Centerpoort-Noord Nedupack Thermoforming 6. Nijmegen Westkanaaldijk Duynie Holding. Arnhem De Overmaat POM bv.6 De Overmaat Ballorig kinderspeelparadijs.9 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 8, 9,,, 9, 9,7,, *exclusief distributiecentra Huurprijzen bedrijfsruimten in euro per m /jaar Plaats van tot van tot Nijmegen Noord- en Oostkanaalhaven Westkanaaldijk Winkelsteeg Nijmegen/Wijchen Bijsterhuizen Arnhem t Broek/Kleefsche Waard IJsseloord II Rijkerswoerd/De Overmaat 6 6 Duiven Nieuwgraaf/Centerpoort-Noord en Zuid Zevenaar Tatelaar Hengelder Kollenburg 9