toelichting casus module wijnbouw
|
|
- Elisabeth Kok
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 toelichting casus module wijnbouw door Gerhard Horstink Thema: invloed van klimaat op wijnbouw en kwaliteit van de druiven Inleiding De wijnstok kan zich aan vele klimaattypen aanpassen en de enige belemmering zijn feitelijk winter- en voorjaarsvorsten. Voor het verkrijgen van rijpe druiven, geschikt om wijn van te maken, zijn er evenwel meer voorwaarden, zoals voldoende temperatuur en licht. Vandaar dat de grens voor wijnbouw om en nabij 52 noorderbreedte en 45 zuiderbreedte ligt. Het klimaat is dus bepalend of wijnbouw mogelijk is of niet. Bodem en wijze van aanplant spelen weliswaar een aanvullende rol, maar het klimaat bepaalt uiteindelijk óf wijnbouw mogelijk is en, indien zo, welke druivenrassen waar kunnen gedijen. Het klimaat is het gemiddelde weer en het verloop van dat weer (de seizoenen, de regentijden) op een bepaalde plaats. Klimaten zijn in te delen naar de gemiddelde meteorologische omstandigheden die in bepaalde gebieden heersen, zoals bijvoorbeeld een poolklimaat of een Middellandse- Zeeklimaat. Een andere indeling is die in landklimaat (continentaal klimaat) en zeeklimaat (maritiem klimaat). Zeeklimaten heersen daar waar grote watermassa s (oceanen en zeeën) hun matigende invloed uitoefenen: milde, niet extreme temperaturen, relatief frequente neerslag en een hoge luchtvochtigheid. Het effect van een zeeklimaat is het sterkst in kuststreken, maar kan zich in sommige gevallen enkele honderden kilometers landinwaarts uitstrekken. Een landklimaat of continentaal klimaat ondervindt nauwelijks nog invloed van de zee, waardoor de temperaturen extremer kunnen zijn. In dit kader komt het begrip continentaliteit (continentality) aan de orde wat in het algemeen duidt op relatief weinig neerslag en een groot verschil tussen seizoenstemperaturen (zie 3.1). Achtereenvolgens wordt behandeld: klimaatclassificatie, klimaatmetingen met indices en de invloed van de temperatuur op de wijnbouw. 1 Klimaatclassificatie in de wijnbouw In de wijnbouw onderscheiden we de volgende klimaattypen: semi continentaal klimaat (overgangsklimaat) oceanisch of zeeklimaat (gematigd klimaat) mediterraan klimaat (Middellandse- Zeeklimaat) subtropisch klimaat 1
2 In het overzicht staan kenmerken en voorbeelden van deze klimaattypen. De kenmerken betreffen neerslag en de grootte van het temperatuurverschil tussen zomer en winter, ofwel het verschil tussen de gemiddelde temperatuur van de koudste en de warmste maand in een jaar (continentality, zie 3.1). De genoemde code bij het klimaattype (Cf, Cs etc.) refereert aan het systeem van Köppen wat gebaseerd is op luchttemperatuur en neerslag. Klimaattype C betreft gematigde regenrijke klimaten. Twee subtypen hiervan, het Cf- type (zeeklimaat, waarbij geen droge periode aanwezig is) en het Cs- type (mediterraan, met een droge zomer periode) zijn voor de wijnbouw van belang. Sub- tropische (land)klimaten behoren feitelijk ook tot de gematigde klimaten (C- type) en grenzen direct aan de tropische klimaatzone, globaal tussen 23 en 40 noorder- en zuiderbreedte. klimaattype kenmerken voorbeelden Gematigd overgangs- klimaat; semi continentaal (Cf type) grote seizoensverschillen tussen zomer en winter met een temperatuurverschil tussen 20 en 28 C centraal en Oost- Europa (vanaf Vogezen) oostelijke delen van VS en zuid Canada oceaan- of zeeklimaat (Cf type) temperatuurverschil lager dan 20 C maximaal 7 maandelijkse gemiddelden meer dan 10 C grote delen van Frankrijk (o.a. Loire, Bordeaux) Noordwest kust van VS en Canada warm oceaan- klimaat (Cf type) Middellandse- Zeeklimaat (Cs type) subtropisch klimaat (C- type) subtropisch landklimaat (Cw, Chinaklimaat) temperatuurverschil lager dan 20 C minimaal 8 maandelijkse gemiddelden meer dan 10 C natte winter, droge zomer (soms extreem droog) temperatuurverschil: 7 C minimaal 8 maandelijkse gemiddelden meer dan 10 C regenval in de zomer temperatuurverschil lager dan 20 C regenval in de zomer temperatuurverschil hoger dan 20 C noordelijke delen van de Adriatische kust uiterste noord- westen van Spanje Tasmanië kustzones aan de Middellandse Zee centraal en Zuid- Californië West- en Zuid- Australië Chili, Santiago Kaap, Kaapstad Hunter Valley, Orange (New South Wales, Australië) Uruguay, uiterste zuiden van Brazilië centraal China 2
3 2 Klimaatmetingen Om de klimaatgegevens van verschillende wijnbouwstreken te kunnen vergelijken zijn aan hand van klimaatmetingen diverse zogenaamde klimaatindices ontwikkeld. De belangrijkste parameters zijn de gemiddelde temperatuur per tijdseenheid (meestal per maand), de hoeveelheid neerslag, het aantal zonne- uren en de minimum en maximum temperaturen per dag. Aangezien het groei- en rijpingsgsseizoen van de wijnstok op het noordelijk halfrond (NH) van april tot en met september geldt en op het zuidelijk halfrond (ZH) van oktober tot en met maart zijn juist de klimaatgegevens over deze perioden van belang. De temperatuur is verreweg de belangrijkste factor, maar ook de dagelijkse belichtingsduur van de plant is zeker in koele klimaten een factor van betekenis. De gemiddelde dagtemperatuur wordt aangeduid met TG en wordt berekend als het gemiddelde van de maximale temperatuur (TX) en de minimale temperatuur (TN), gemeten in een etmaal; in formule: Achtereenvolgens worden de graden- dagen van Amerine en Winkler en de Huglin- index besproken. 2.1 Graden- dagen van Amerine en Winkler Uitgangspunt voor deze klimaatindex, Winkler- index (WI) genoemd, is dat de wijnstok actief wordt vanaf 10 C (50 Fahrenheit). Amerine en Winkler gingen bovendien uit van een periode van 7 maanden (inclusief oktober voor het noordelijk halfrond en april voor het zuidelijk halfrond). Alle gemiddelde maandtemperaturen in deze periode boven de 50 F (10 C) worden vermenigvuldigd met het aantal dagen van de betreffende maand en vervolgens opgeteld, wat het aantal graden- dagen (degree- days) oplevert. De feitelijke formule gaat uit van gemiddelde dagtemperaturen (TG); voor het noordelijk halfrond is dat de periode van 1 april tot en met 31 oktober (voor het zuidelijk halfrond loopt de periode van 1 oktober tot en met 30 april) waarbij TG de gemiddelde dagtemperatuur is: Winkler Index (WI) = 3 31 oktober 1 april (TG 10) Ter vereenvoudiging wordt doorgaans de gemiddelde maandtemperatuur genomen (berekend uit de gemiddelde dagtemperaturen).
4 Voor het weerstation van vliegveld Beek bij Maastricht is de berekening, in C, als volgt: gegevens Beek ( ) TG (gemiddelde maandtemperatuur) indien groter dan 10 C het verschil x aantal dagen van de maand berekenen: april 9,4 0 0 mei 14,0 4,0 123 juni 15,2 5,2 156 juli 17,9 7,9 245 augustus 18,9 8,9 275 september 15,4 5,4 163 oktober 10,7 0,7 22 Winkler Index 984 Voor Coonawarra, South- Australia is de berekening: gegevens Coonawarra TG (gemiddelde maandtemperatuur) indien groter dan 10 C het verschil berekenen: x aantal dagen van de maand april 13,4 3,4 104 mei 15,0 5,0 149 juni 17,4 7,4 229 juli 19,5 9,5 293 augustus 19,8 9,8 277 september 17,4 7,4 229 oktober 14,1 4,1 123 Winkler Index 1404 Op basis van het totaal aantal graden- dagen zijn de Californische wijnbouwgebieden ingedeeld 5 zones. Voor de vergelijking zijn in de tabel ook wijnstreken elders in de wereld aangegeven. De Winkler- index is een globale indicator met als nadeel dat de 7 e maand (oktober, april) ook meegerekend wordt, terwijl de meeste druivenoogsten dan al lang binnen zijn. Vooral voor warme klimaatregio s, zoals de Californische en veel Australische klimaten geeft deze index een redelijke indicatie voor het soort wijnen dat er geproduceerd kan worden. Voor wat Californië betreft zijn de zone s I en II het meest geschikt voor de productie van kwaliteitsdruiven die elegante tot middelzware wijnen leveren met een goede balans. In zone III worden volle, zware droge wijnen, zoete wijnen en een lichtere stijl versterkte wijnen geproduceerd, terwijl zone IV vooral dessertwijnen en versterkte wijnen oplevert. Zone V (volledig geïrrigeerd) is vooral bestemd voor de productie van tafeldruiven of gedroogde druiven (krenten, rozijnen) en versterkte wijnen, maar vrijwel niet voor kwaliteitswijnen. 4
5 Ook al is de Winkler- index verre van perfect door de eenvoudige optelsom van dagtemperaturen, de index is wel de basis geweest in de afgelopen decennia voor de expansie naar koelere klimaatgebieden in Nieuwe Wereld wijnlanden. zone WI voorbeeld Californië voorbeeld elders I II III IV V < 2500 F (< 1370 C) F ( C) F ( C) F ( C) > 4000 F (> 2200 C) San Francisco (airport, 2345 F) Napa Valley (Napa, 2810 F) Sonoma Valley (Sonoma, 3270 F) Mendocino (3290 F) Napa Valley (St.Helena, 3300 F) Sacramento Delta (Lodi, 3760 F) Central Valley (Fresno, 4845 F) Limburg (Beek, 984 C) Bourgogne (Dijon, 1110 C) South Australia (Coonawarra, 1404 C) Bordeaux (Mérignac, 1580 C) Barossa Valley (Nuriootpa, 1705 C) Rioja (Logroño, 1740 C) Verona (1760 C) Montpellier (1915 C) Provence, kust (Toulon, 1995 C) Zuid- Italië (Bari, 2120 C) Hunter Valley (Cessnock, 2340 C) Zuid- Spanje (Málaga, 2460 ) 2.2 Index van Huglin (IH) of Heliothermale index (HI) Het overgrote deel van de wijnbouw situeert zich tussen de 30 e en 50 e breedtegraad, zowel op het noordelijk als zuidelijk halfrond. In een noordelijke wijnstreek (op het noordelijk halfrond) zijn de dagen langer dan in een zuidelijker gelegen wijnstreek in het rijpingsseizoen. Dit compenseert voor een deel de steeds lagere invalshoek van de zon gedurende die periode. Pierre Huglin ontwikkelde in 1978 een index die naast de sommatie van dagtemperaturen (graden- dagen) ook rekening houdt met de breedtegraad. Vanaf de 40 e breedtegraad past hij een correctiefactor toe voor de daglengte. Voor de Loirestreek (47 N.B.) bijvoorbeeld wordt het temperaturentotaal (boven de 10 C) over de 6- maandse periode (april t/m september) vermenigvuldigd met 1,05 en voor Zuid- Limburg (51 N.B.) met 1,064. Bovendien gaat Huglin uit van de gemiddelde dagtemperatuur en de gemiddelde maximale dagtemperatuur om de verschillen die bestaan tussen streken met dezelfde gemiddelde temperatuur maar met grotere verschillen in maximale dagtemperatuur tot uiting te brengen. De Huglin- index geeft een betrouwbare indicatie welk druivenras onder de gegeven klimatologische omstandigheden tot een normale rijpheid moet komen. Huglin beschouwt een IH van 1400 als minimum voor haalbare wijnbouw met de huidige druivenrassen. De Huglin- index is goed te gebruiken om het potentieel van een bepaald gebied m.b.t. de rijping van de druivenrassen te bepalen. In de tabel zijn de mogelijkheden van de wijnbouw in relatie tot druivenrassen en voorbeeldgebieden weergegeven. 5
6 De formule voor de Huglin- index is: waabij TG de gemiddelde dagtemperatuur is, TX de gemiddelde maximale dagtemperatuur en l de correctiefactor voor de daglengte. Ook hier wordt voor de feitelijke berekeningen uitgegaan van de gemiddelde (maximale) maandtemperaturen (berekend uit de gemiddelde (maximale) dagtemperaturen). Voor het zuidelijk halfrond wordt de Huglin- index berekend van 1 oktober tot en met 31 maart. De correctiefactor (l ) voor de daglengte varieert van 1,02 tot 1,06 voor breedtegraden tussen de 40 en 50. Huglin stelde onderstaand overzicht op met druivenrassen gerangschikt naar type wijn en minimale hoeveelheid IH om tot voldoende rijping te komen. doel wijnbouw (IH bandbreedte) lichte tafelwijnen ( ) kwaliteitswijnen ( ) alcoholische wijnen, dessertwijnen ( ) druivenrassen Müller- Thurgau (1500) Pinot blanc, Pinot gris, Gamay (1600) Riesling ( ), Pinot noir, Chardonnay, Sauvignon (1700) Cabernet franc, Merlot (1800) Cabernet Sauvignon, Chenin blanc. Sémillon (1900) Cinsault, Grenache, Syrah (2100) Carignan (2200) wijnstreken Limburg (Beek, 1455) Champagne (Reims, 1550) Rheingau (1590) Elzas (Colmar, 1650) Loire (Angers, 1650; Tours, 1690, Bourges 1780) Côte d Or (Dijon, 1710) Bordeaux (Merignac, 1925) Coonawarra (1930) Barossa Valley (2190) Montpellier (2250) Hunter Valley (2410) Argentinië (Mendoza, 2600) De klimaat- en wijnbouwonderzoekers Jorge Tonietto en Alain Carbonneau hebben in 2004 de Huglin- index, ook wel heliothermale index (HI) genoemd, nader genuanceerd en ingedeeld in klimaatklassen, variërend van zeer koud tot zeer heet. De HI maakt ook onderdeel uit van het door Tonietto ontwikkelde multicriteria klimaatsysteem voor wijnbouw wereldwijd (Geoviticulture MCC System 1 ). Naast de heliothermale index worden ook de koude- nachtindex (gemiddelde minimum 1 6
7 temperatuur van de laatste rijpingsmaand, CI cold night index) en de droogte- index (beschouwt de watercomponent van een wijnstreek zoals neerslag en verdamping, DI dryness index) in dit stelsel meegewogen. klimaatklasse HI- index grenswaarden Zeer koud HI - 3 HI 1500 Koud HI < HI 1800 Koel HI < HI 2100 Warm HI < HI 2400 Heet HI < HI 3000 Zeer heet HI +3 HI > Invloed van de temperatuur Temperatuur is de belangrijkste klimatologische parameter voor wijnbouw. Feitelijk is de verspreiding van de wijnstok over de wereld grotendeels het gevolg van deze temperatuursafhankelijkheid. Het hele groei- en rijpingsproces van de wijnrank wordt er door gereguleerd. In verreweg de meeste wijnbouwgebieden is de temperatuur geen belemmerende factor, maar aan de grenzen van de wijnbouw, zowel aan de koude als aan de warme kant is temperatuur dé bepalende factor voor levensvatbare wijnbouw, zowel kwalitatief als kwantitatief. Voor vele planten, waaronder de wijnstok, wordt een drempeltemperatuur van 10 C aangehouden, waaronder de plant geen zichtbare activiteit vertoont. Zodra de temperatuur boven deze grens komt gaat de de wijnrank uitbotten, in de knop schieten. Met het toenemen van de temperatuur neemt ook de activiteit evenredig toe tot circa C; daarboven neemt de plantengroei af tot een maximum bereikt wordt bij C. De druivenproductie van de wijnrank is ook temperatuursafhankelijk omdat deze geregeld wordt door de fotosynthese. De mate van fotosynthese wordt niet alleen bepaald door de dagtemperatuur, maar is ook afhankelijk van lichtintensiteit en duur, water en hoeveelheid blad. De praktijk geeft aan dat voor een groot aantal druivenrassen de optimale temperatuur in de buurt van C ligt, net iets onder de ideale groeitemperatuur van C. De temperatuur varieert met de geografische breedte (latitude) en de hoogte (altitude). Belangrijk is te realiseren dat 1000 meter hoogteverschil op een locatie globaal hetzelfde temperatuursverschil geeft (ca. 5-6 C) als 1000 kilometer afstand noord- zuid bij gelijkblijvende hoogte. Vandaar dat in relatief koele klimaatgebieden wijngaarden niet boven een bepaalde hoogte meer worden aangetroffen zoals in de Elzas (400 meter) en noordelijke Duitse wijngaarden (250 meter), terwijl daarentegen in het noorden van Chili op 30 graden zuiderbreedte (vergelijk Cairo op 30 graden noorderbreedte!) wijngaarden aangeplant zijn tot bijna 2000 meter hoogte (Elqui Valley). 7
8 In de tabel staat de gemiddelde temperatuur tijdens het groeiseizoen en die van de laatste rijpingsmaand voor enkele wijnstreken vermeld. land Frankrijk locatie (regio) gemiddelde temperatuur groeiseizoen* gemiddelde temperatuur rijpingsmaand** Colmar 209 m (Elzas) 15,3 C 15,5 C Montpellier 34 m (Languedoc) 19,4 C 20,3 C Bordeaux 61 m (Mérignac) 17,8 C 18,3 C Nederland Beek (Limburg) 15,1 C 15,4 C Spanje Málaga 21,8 C 23,6 C Italië USA Australië Verona (Valpolicella) 19,1 C 18,8 C Brindisi (Apulië, Zuid- Italië) 20,8 C 21,9 C California 68 m (Napa Valley, St.Helena) 18,9 C 19,8 C California (Central Valley, Fresno) 23,3 C 23,6 C South- Australia (Adelaide) 19,5 C 19,8 C New South Wales (Hunter Valley) 21,6 C 21,5 C * april t/m september op het noordelijk halfrond en oktober t/m maart op het zuidelijk halfrond ** september op het noordelijk halfrond en maart op het zuidelijk halfrond Klimaatonderzoeker Gregory Jones heeft een eenvoudige, maar doeltreffende klimaatparameter ontwikkeld, de gemiddelde groeiseizoenstemperatuur index (GST, growing season average temperature index), welke berekend wordt door het gemiddelde te nemen van 7 maanden groeiseizoen (april t/m oktober op NH of oktober t/m april op ZH). De berekende waarden kunnen dan in vier klimaatcategorieën onderverdeeld worden (de laatste categorie kan nog verdeeld worden in heet en zeer heet ). Voorts heeft Jones de reikwijdte van diverse druivenrassen aangegeven binnen deze klimaatklassen (zie bijlage bij de casus). klimaatklasse Koel (cool) Tussengelegen (intermediate) Warm Heet (hot) Zeer heet (very hot) GST C C C C C 8
9 3.1 Continentality Continentality is het temperatuursverschil tussen zomer en winter, gewoonlijk berekend als het verschil tussen de koudste en de warmste maand, doorgaans januari en juli. Het verschil is groot in landklimaten en klein in zeeklimaten, te wijten aan een veel langzamere opwarming en afkoeling van de oceanen t.o.v. het land. In wijngebieden met een continentaal klimaat (grote verschillen tussen de koudste en warmste maanden), zoals in Duitsland en andere wijngebieden in Centraal Europa, voltrekt de rijping van de druif zich tijdens snel dalende gemiddelde dagtemperaturen. Als de omstandigheden gunstig zijn, veel zonneschijn en weinig regenval, krijgt de druif de kans vlot te rijpen. Door de relatief koelere atmosferische omstandigheden behoudt de druif bovendien voldoende zuren en frisse aroma s en kan zich bij overrijping indroging en/of edelrot aandienen. Perfecte rijping en balans zijn in continentale klimaten echter onzeker, vooral aan de grenzen van de wijnbouw. De normale seizoensvariaties kunnen zowel leiden tot vroege rijping onder hoge temperaturen als tot onvolledige rijping. land Frankrijk regio Bordeaux (Mérignac) Bourgogne (Dijon) Champagne (Reims) temperatuur- verschil in C* 14,7 18,0 17,2 Nederland Limburg (Beek) 15,5 Duitsland Rheinpfalz (Bad Dürkheim) 18,8 Hongarije Eger 22,8 Italië Verona 18,1 Portugal Madeira (Funchal) 6,1 USA Australië California (Napa Valley, St.Helena) California (Central Valley, Fresno) South- Australia (Adelaide) West- Australia (Margaret River) New South Wales (Hunter Valley) 13,9 20,3 10,8 8,9 13,2 Argentinië Mendoza 15,9 * verschil tussen de gemiddelde temperatuur van januari en juli Onvoldoende continentality, een klein temperatuurverschil, kan verschillende problemen veroorzaken. Een traag oplopende temperatuur na de ontknopping verlengt de kans op vorstschade. Wanneer de winters té mild zijn, zijn sommige rassen niet geheel in de winterpauze en ontknoppen ze te vroeg, wat de kwetsbaarheid bij nat en koel weer verhoogt. Tot slot verlengt een mild, maritiem 9
10 klimaat met relatief lage temperaturen de groei van takjes, ook tijdens de vruchtdraging wat tot vertraagde of onvolledige rijping kan leiden. Een continentaal klimaat daarentegen zorgt door de snelle temperatuurstijging voor een meer gecontroleerd moment waarop de ontknopping plaatsvindt. Op het moment van de bloei zijn de temperaturen in een (semi)- continentaal klimaat doorgaans tegen het optimum voor de bloeitijd aan. Samenvattend is de conclusie dat in maritieme en koele klimaten de wijnbouw moeilijker en wisselvalliger is dan in continentale klimaten. In het overzicht zijn enkele wijngebieden weergegen met hun continentality, het temperatuurverschil tussen de warmste en koudste maand van het jaar, uitgedrukt in graden Celsius. literatuur Wijn: terroir, techniek, zonlicht en emotie; Kees van Leeuwen, Uitgeverij De Wijnpers (1 e oplage 2005); ISBN Hoofdstukken 2 t/m 5, respectievelijk Bodem, Klimaat, de Wijnstok en de Wijngaard, uit de syllabus van de Wijnacademie (uitgave 2007 of recenter) Syllabus Bodem & Klimaat (1) van OINOS Wijncursussen (2007 of recenter) Wijnatlas; Hugh Johnson & Jancis Robinson, Uitgeverij Het Spectrum (1 e druk 2002 of recenter); ISBN
Wijnproductie en wijnbouw invloeden van bodem, klimaat en druivenras
onderwerpen Wijnproductie en wijnbouw invloeden van bodem, klimaat en druivenras Vinologenopleiding 2016 2017 wereldwijde productie druiven en wijn wijnbouw in de wereld in relatie tot het klimaat: temperatuur
Nadere informatieKlimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/
Nadere informatieAustralië. GSM blends
Australië De Australische wijnindustrie is in de wereld de vierde grootste exporteur van wijn met ongeveer 750 miljoen liter per jaar op de exportmarkt en ongeveer 40% van de productie wordt in eigen land
Nadere informatieWat hebben we te bieden vandaag
Wat hebben we te bieden vandaag Inleiding met smaak/reuktest Tour de Vin de France Bubbelwijn Champagne Alsace (Elzas) Loire Bourgogne Beaujolais Côtes du Rhône Languedoc-Roussillon Bordeaux Le Tour de
Nadere informatie6.6. Boekverslag door I woorden 4 april keer beoordeeld. Onderwerp: wijn
Boekverslag door I. 1820 woorden 4 april 2005 6.6 455 keer beoordeeld Vak Frans Onderwerp: wijn Inleiding: Ik houd mijn spreekbeurt over wijn. Over deze onderwerpen ga ik vertellen: 1. wijnsoorten 2. de
Nadere informatieKwalificatie / herkomstbenaming. De nieuwe druiven in deze degustatie. Bonarda. Torrontés
Woord vooraf Argentinië is met ruim 200.000 hectare wijngaard verreweg de grootste wijnproducent van Zuid- Amerika. Het is ook een land dat, min of meer in navolging van het buurland Chili, kwalitatief
Nadere informatieV I T I N F O. Het klimaat indexeren met het oog op de toekomst
Het klimaat indexeren met het oog op de toekomst Als we als definitie van terroir die van een deskundige als Gerard Seguin blijven hanteren (terroir is een interactief ecosysteem, inclusief klimaat, bodem
Nadere informatieWITTE WIJNEN Vignobles Mourat (biologische wijn) Les Amourettes Brisa Brisa Tamaral
WITTE WIJNEN Val de Loire, Collection Blanc - Chenin Blanc, Chardonnay Stuivende geur met een heerlijk smaakpallet van jong tropisch wit en groen fruit, in de afdronk zacht en licht mineralig. Côtes de
Nadere informatie4,54 inkoop 19,75 verkoop. Santa Caterina Chardonnay Igt Salento
Santa Caterina Chardonnay Igt Salento De wijnstreek Puglia in Zuid- Italië is gespecialiseerd in de productie van rode wijnen. De hoge temperaturen lijken minder geschikt voor de verbouw van witte druivensoorten.
Nadere informatieHoe komen de verschillende klimaten op Aarde tot stand?
Klimaat Wat is klimaat? Klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een langere periode op een bepaalde plaats. Veel meteorologische instituten hanteren een periode van 30 jaar voor de berekening
Nadere informatiePERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD
PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD HET KLIMAAT Het klimaat is, zo luidt de officiële definitie, het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Dat wil zeggen dat het klimaat in een bepaald
Nadere informatie~ WIJNCLUB van BEERSEL~ programma maand & jaar dag land streek onderwerp kleur. FR ZA Land Chenin wit 4 daagse reis
programma 2015 2016 maand & jaar dag land streek onderwerp kleur Oktober 2015 November 2015 December 2015 maandag 19/10 donderdag 22/10 FR ZA Land Chenin wit 4 daagse reis donderdag 3/12 maandag 7/12 Frankrijk
Nadere informatiePresentatie SOPHIE PLUIM
AUSTRALIAN VALLEY WINES Presentatie SOPHIE PLUIM http://www.australianvalleywines.nl/nl/ AUSTRALIE WIJNLAND MET DIVERSITEIT Australië is het wijnsucces van de afgelopen decennia. Niet alleen in kwantiteit,
Nadere informatieOude en nieuwe wijnwereld
Oude en nieuwe wijnwereld KREEFTSKEERKRING EVENAAR STEENBOKSKEERKRING Oude wereld Nieuwe wereld De productie in Europese wijnlanden is veel groter dan in de landen daarbuiten. Van de totale hoeveelheid
Nadere informatieBasiscursus Wijn, les 1
Basiscursus Wijn, les 1 www.wijninstituut.nl Het Wijninstituut Basis Wijncursus les 1 Welkom en voorstelronde Lesindeling: 1. Nieuwe wereld: Noord-Amerika, Chili, Argentinië, Zuid-Afrika, Australië en
Nadere informatieW I J N C O M M A N D E R I J L I V I N U S : W O E 2 3 J A N 2 0 0 8. Washington State: onbekend is onbemind
W I J N C O M M A N D E R I J L I V I N U S : W O E 2 3 J A N 2 0 0 8 Washington State: onbekend is onbemind Geografische situering Washington State : klimaat Regen en mist uit het westen worden tegengehouden
Nadere informatieWeer en klimaat. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/87209 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3
Samenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3 Samenvatting door Jordan 595 woorden 14 december 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 3 Aardrijkskunde Weer en klimaat in de VS
Nadere informatieWijnbrevet, les 7. Het Wijninstituut
Wijnbrevet, les 7 www.wijninstituut.nl Het Wijninstituut Wijnbrevet les 7 Noord-Amerika: VS (California) en Canada Zuid-Amerika: Chili en Argentinië (Blind)proeven en beoordelen Blindproeven ook thuis
Nadere informatiePuglia (Apulië) Gemiddelde temperatuur: 16,6 C. Belangrijkste druivenrassen. Aantal DOCG s 4
Puglia (Apulië) Algemene kenmerken Puglia Terroir Bodem Zand, klei Klimaat Gemiddelde temperatuur: 16,6 C Gemiddeld aantal zonuren: 2487 Belangrijkste druivenrassen : Bombino Trebbiano Greco Verdeca :
Nadere informatieWijnoogsten 1996-2006. en grote wijnen vanaf 1945
O O G S TG E G E V E N S Wijnoogsten 1996-2006 en grote wijnen vanaf 1945 welkom bij het oogstboekje 2007 Er is geen instituut in de wereld dat zó uitgebreid oogstgegevens publiceert als het Wijninformatiecentrum.
Nadere informatieCALIFORNIË THE GOLDEN STATE
THE GOLDEN STATE 26 maart 2015 GEOGRAFIE ZUIDWESTEN VAN AMERIKA TUSSEN OREGON, NEVADA, MEXICO EN PACIFIC OCEAN BREEDTEGRAAD CALIFORNIË KOMT OVEREEN MET DE BREEDTEGRADEN VAN NOORD- SPANJE EN PORTUGAL WIJNGEBIEDEN
Nadere informatie~ De Wijnclub van BEERSEL ~ programma 2012 2013
programma 2012 2013 maand & jaar xxxx dag land streek onderwerp kleur Oktober 2012 22 & 25/10 Wereld druif Pinot Noir rood November 2012 1-4 nov Portugal Douro 4 daagse trip December 2012 03 & 06/12 Frankrijk
Nadere informatieCape Town is het kloppend hart, het wijncentrum van het land. Hier lopen de twee grote Oceanen (Atlantische en Indische) in elkaar en vinden we de
PINOTAGE versus SHIRAZ/SYRAH Zaterdag 23 oktober 2010 Michel DE CUYPER, Wijnmeester Wijnland Zuid-Afrika Cape Town is het kloppend hart, het wijncentrum van het land. Hier lopen de twee grote Oceanen (Atlantische
Nadere informatiemet creamcheese en huisgemaakte jam met amandelen en karamel met frambozen
Filterkoffie met wisselende koffies door onze meisjes van Cocoon Coffee gebrand met creamcheese en huisgemaakte jam met amandelen en karamel met frambozen Wij serveren een single Estate koffie gemaakt
Nadere informatieWIJNKAART. Graag laten wij u kennismaken met een zorgvuldig samengestelde wijnselectie.
WIJNKAART Graag laten wij u kennismaken met een zorgvuldig samengestelde wijnselectie. Wijnen die onze gerechten op een harmonieuze manier compleet maken. Laat u verrassen en geniet van deze selectie exclusieve
Nadere informatie2012: 252 2013: 281. Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink
Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink Op 11 mei j.l. werd de nascholingsbijeenkomst wijngaardbeheer gehouden in Maarn. De lezing werd gegeven door Gerhard Horstink, afgestudeerd œnoloog van de universiteit
Nadere informatieOnze huiswijnen komen overwegend uit Central Valley, Chili. Een gebied dat zich
Onze huiswijnen komen overwegend uit Central Valley, Chili. Een gebied dat zich mag verheugen in duidelijke seizoenswisselingen: in de zomer warm en droog, in de winter koud en regenachtig. Het lijkt onbelangrijk,
Nadere informatieWerkwinkel: Geografische denkvaardigheden
Werkwinkel: Geografische denkvaardigheden Dag van de Aardrijkskunde 3 7 I. Mestdagh A. Vermeulen KLIMAATTYPE: WARM ALTIJD NAT KLIMAAT VEGETATIETYPE: TROPISCH REGENWOUD TROPISCH REGENWOUD - Boomgroei mogelijk
Nadere informatieWijnpakket Chili. Soort: Rode wijn Druivensoorten: syrah Land: Chili Alcoholpercentage: 14% Inhoud: 0.75l
Wijnpakket Chili Castillo de Molina Syrah Reserva Druivensoorten: syrah Alcoholpercentage: 14% De Syrah komt uit de Pencahue regio in de Maule Valley. Hier is de Syrah in zijn element. Door de verkoelende
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8
Samenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8 Samenvatting door Anouk 747 woorden 19 januari 2018 6,3 7 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H.2 Klimaat 1 De stralingsbalans van de aarde
Nadere informatieNoord-Amerika. Canada Verenigde Staten: Zeer klein marktaandeel (< 1%) in Nederland, Californië verreweg de belangrijkste staat
Noord-Amerika Canada Verenigde Staten: Washington State Oregon New York Californië (80% van productie) Zeer klein marktaandeel (< 1%) in Nederland, Californië verreweg de belangrijkste staat Canada 12.000
Nadere informatieProgramma eerste werkjaar
Programma eerste werkjaar 4 proefavonden: 1. Wijn proeven: o Zintuigen, technieken van proeven o Wijnwoordenschat o Degustatiefiche 2. Wijn en gerecht: o Verschillende wijnstijlen en wijntypes o Combinatieregels
Nadere informatieAardrijkskunde samenvatting H2: Klimaat: is een beschrijving van het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar.
Samenvatting door S. 1016 woorden 28 februari 2016 6,2 47 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde samenvatting H2: Nadeel tropische klimaten: het vocht, en de insecten/ziektes.
Nadere informatieWijnkaart. Cogmans Kloof Kristal Per glas 3.30. Chardonnay Principato Per glas 3.30. Pinot Blanc Dopff en irion Per glas 4,25
Wijnkaart Witte wijnen per glas of per fles: Cogmans Kloof Kristal Per glas 3.30 Per fles 16.25 : Wine of origin Robertson : Robertson (Zuid-Afrika) : Colombard 80% en sauvignon 20% : Lichte witte wijn
Nadere informatieWat is Meteorologie?
Meteorologie Niek van Andel www.alweeronline.nl Wat is Meteorologie? Latijn: Meteorologia Grieks: Meteorologos metewros (hoog in de lucht) logos (leer van) Leer van iets, hoog in de lucht (abstract) 1
Nadere informatie2 topdomeinen uit Napa Valley
Proefavond 20 december 2014 2 topdomeinen uit Napa Valley Bruno De Witte Nadat we in 2007 Californië in zijn geheel als wijnregio hebben besproken en een aantal wijndomeinen geproefd, beperken we ons nu
Nadere informatieIn opmars Niet zo goed gekend door ons. 27/06/2017 MVS - Rosé 1
In opmars Niet zo goed gekend door ons 27/06/2017 MVS - Rosé 1 IN OPMARS Consumptie steeg wereldwijd met 20% in de laatste 5 jaar Frankrijk consumeert meer rosé dan witte wijn België: 9% van de wijnen
Nadere informatieWIT Cogmans Kloof ækristalæ Colombard-Sauvignon Zuid-Afrika Paul de Wet, Robertson Sappig, frisdroog en iets stuivend.. glas 3,70 karaf 4,00 fles 9,75
Affourtit schenkt per glasà. WIT Cogmans Kloof ækristalæ Colombard-Sauvignon Zuid-Afrika Paul de Wet, Robertson Sappig, frisdroog en iets stuivend.. glas 3,70 karaf 4,00 fles 9,75 Frankrijk Chardonnay
Nadere informatieProeven. Druivenras. Vier witte en vier rode wijnen. Wijn 1. Wijn 1. Wijn & 26 september Uiterlijk. Geur.
Druivenras Proeven 19 & 26 september 2016 Wijn wordt gemaakt van druiven Elk druivenras heeft zijn specifieke kenmerken, die vaak ook in de wijn tot uitdrukking komen, zoals: Schildikte Pigment Zuren Suikergehalte
Nadere informatieWitte wijnen uit NIEUW-ZEELAND
Witte wijnen uit NIEUW-ZEELAND Algemeen De eerste wijnstokken werden uit de Australische Hunter Valley meegenomen en in 1819 ten noorden van Auckland geplant. Eind 19e eeuw arriveerden emigranten uit Dalmatië
Nadere informatieKlimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen.
Samenvatting door Annique 1350 woorden 16 mei 2015 7,3 333 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Klimaten Paragraaf 2.2 Weer en klimaat Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het
Nadere informatieGeografie en bodemsoorten
D.O. Toro Als historisch wijnbouwgebied heeft Toro de laatste vijftien jaar een enorme comeback gemaakt. Zijn rijke, rijpe en krachtige rode wijnen, gemaakt van de inheemse Tinta del Torodruif, lieten
Nadere informatieProsecco 'll Vino dei Poeti' Prosecco rosé 'll Vino dei Poeti' Moët Ice Imperial 32,95. Dis+lleria Bo2ega, Veneto, Italië
Prosecco 'll Vino dei Poeti' Dis+lleria Bo2ega, Veneto, Italië 32,95 In de geur zacht steenfruit en een lichte hint van amandelen. Verfrissend frui+g droog,. Mooie fijne mousse. Prosecco rosé 'll Vino
Nadere informatieWSET -Kwalificatie Wijnen en Gedistilleerd Niveau 2
WSET -Kwalificatie Wijnen en Gedistilleerd Niveau 2 Oefenexamen Naam:.. 1. Welke breedtegraden ten noorden en zuiden van de evenaar begrenzen de gematigde zone waarin de meeste wijngaarden liggen? a. 40
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 122 woorden 17 juni 2016 6, 75 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Humboldt Samenvatting aardrijkskunde H2 2.1 Het weer: beschrijft
Nadere informatieInhoud. Beoordeling oogstjaren en bewaaradviezen
Inhoud Land pag Amerikaanse wijnen 2 Argentijnse wijnen 3 Australische wijnen 4 Bulgaarse wijnen 5 Chileense wijnen 6 Duitse wijnen 7-8 Franse wijnen 9-11 Italiaanse wijnen 12-13 Oostenrijkse wijnen 14
Nadere informatieMOUSSEREND ROSÉ 4,25 21,25
WIJNKAART MOUSSEREND Italië, Prosecco Pronol Frizzante 4,75 23,75 Deze licht mousserende wijn is gemaakt van de Prosecco en de Frizzante druif. GEUR Fruitige met wat tonen van witte bloemen. SMAAK Fruitig,
Nadere informatieKlimaatgrafieken hv123
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 27 november 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63743 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieOpdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde.
Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. 1-Maak een begrippenlijst van de rood gedrukte begrippen. 2-Wat zijn de drie elementen van weer en klimaat?
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6
Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting door een scholier 1392 woorden 15 januari 2014 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs AARDRIJKSKUNDE PW 4.1 T/M 4.6 H 4 1 *Reliëfkaart:
Nadere informatie~ WIJNCLUB van BEERSEL~ programma maand & jaar dag & datum land streek onderwerp kleur. Frankrijk RHÔNE Noordelijke-Rhône rood/wit
programma 2016 2017 maand & jaar dag & datum land streek onderwerp kleur Oktober 2016 November 2016 December 2016 maandag 24/10 donderdag 27/10 maandag 5/12 donderdag 8/12 Frankrijk RHÔNE Noordelijke-Rhône
Nadere informatieVERANDEREN VAN KLIMAAT?
VERANDEREN VAN KLIMAAT? Tropisch klimaat, gematigd klimaat, klimaatopwarming, klimaatfactoren...misschien heb je al gehoord van deze uitdrukkingen. Maar weet je wat ze echt betekenen? Nova, wat bedoelen
Nadere informatieWijnkaart. Huiswijn : Marcel Martin Vin de Pays d Oc. Glas : 4,00. Pichet : 7,00. Karaf : 13,00. Fles : 18,50
Wijnkaart Huiswijn : Marcel Martin Vin de Pays d Oc Glas : 4,00 Pichet : 7,00 Karaf : 13,00 Fles : 18,50 Witte Wijn : Chardonnay Deze Vin de Pays du Jardin de France is afkomstig uit de Loire streek en
Nadere informatieCAVA (NU) MASET RESERVA BRUT SPANJE PENEDES 18
Champagne en Cava CAVA (NU) MASET RESERVA BRUT SPANJE PENEDES 18 In tegenstelling tot de zee aan goedkope cava die alom tegenwoordig is, heeft deze cava karakter, eigenheid en body. Zo is hij weliswaar
Nadere informatieAantal van Turkse variëteiten zijn de Yapıncak en Papazkarası, geteeld in Thracië; de Sultaniye van de Egeïsche kust.
Turkije In dit land dat bol staat van de druiven wordt slechts éénderde tot wijn geperst, éénderde wordt als tafeldruif gebruikt en het laatste deel als rozijn verwerkt. Hoewel van oorsprong een stokoud
Nadere informatieBURLESQUE ZINFANDEL 2014
: BURLESQUE ZINFANDEL BURLESQUE ZINFANDEL 2014 Dit wijnhuis bestaat nog niet zo lang. Het etiket springt direct in het oog. Van deze wijn kan je gemakkelijk zeggen dat het een etiketwijntje is maar wat
Nadere informatie1 De Wijngaard. In dit hoofdstuk vind je meer informatie over de wijngaard, ligging en diverse groei en snoei methodes.
1 De Wijngaard In dit hoofdstuk vind je meer informatie over de wijngaard, ligging en diverse groei en snoei methodes. Aan de slag met wijn. Wijn is de alcoholische vergisting van druivensap (most). Wijn
Nadere informatieKlimaatgrafieken hv123
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 oktober 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63743 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieWINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION. --- BE POSITIVE! ;-)
WINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION. --- BE POSITIVE! ;-) BUBBELS & COCKTAILS Veluwse Vreugde Wekerom Nederland Johanniter, Riesel Deze bubbel heeft een frisse mousse met
Nadere informatie~ WIJNCLUB van BEERSEL~ programma 2013 2014
programma 2013 2014 maand & jaar dag land streek onderwerp kleur Oktober 2013 21 & 24/10 Wereld druif Syrah rood November 2013 8-11/11 Italië Puglia 4 daagse tour December 2013 02 & 05/12 Italië Veneto-Friuli
Nadere informatie1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?
1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat
Nadere informatieWIT. Frankrijk. Chateau Valcombe 2016, Marsanne & Vermentino 4,75 / 22,50. Zacht en elegant van smaak met hinten van noot en perzik
WIT Frankrijk Chateau Valcombe 2016, Marsanne & Vermentino 4,75 / 22,50 Zacht en elegant van smaak met hinten van noot en perzik Hugel Classic 2014, Gewurztraminer 39,50 Bloemige en kruidige van smaak,
Nadere informatieSoms moet de lucht omhoog omdat er een gebergte ligt. Ook dan koelt de lucht af. Er ontstaan wolken en neerslag. Dit is stuwingsregen.
Samenvatting door een scholier 1790 woorden 1 juni 2016 7,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 2: KLIMATEN 2.1 Klimaten Waardoor is het niet
Nadere informatieCave de l Ormarine is opgericht in 1922, het is een samensmelting van 3 domeinen. Namelijk de domeinen van Cave de Cournonterral, Cave de Pinet et
Cave de l Ormarine is opgericht in 1922, het is een samensmelting van 3 domeinen. Namelijk de domeinen van Cave de Cournonterral, Cave de Pinet et Cave de Villeveyrac. Totale oppervlakte wijngaarden bedraagt
Nadere informatieTheorie Het theorie-examen bestaat uit tenminste 46 meerkeuze-vragen, waarbij moet worden gekozen uit drie antwoordmogelijkheden.
Toetswijzer SDEN 2 Voor wie? Het examen SDEN 2 is edoeld voor medewerkers in een uitvoerende functie om adviezen te geven in een winkel of restaurant. Hiervoor is kennis nodig van specifieke stijlen en
Nadere informatieTen noorden van de evenaar ligt het noordelijk halfrond. Ten zuiden daarvan het zuidelijk halfrond.
Rekenen aan de aarde Introductie Bij het vak aardrijkskunde wordt de aarde bestudeerd. De aarde is een bol. Om te bepalen waar je je op deze bol bevindt zijn denkbeeldige lijnen over de aarde getrokken,
Nadere informatie7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd.
Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april 2017 7,5 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand paragraaf 2 klimaten wereldwijd breedteligging: de afstand van een plaats tot de evenaar in
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieCASA SILVA FAMILY HUISWIJNEN
CASA SILVA FAMILY HUISWIJNEN Casa Silva, Family white Deze Chardonnay (met 30% Semillion) is in prijs/kwaliteit een ware topper. Een wijn die u elke dag goed zal doen smaken. Niet te strak, mooi vol en
Nadere informatieMeteorologische gegevens,
Bron: KNMI (2010, 2011). Indicator 30 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Voor
Nadere informatieHet soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 4 Streken en klimaten Samenvatting Klimaatgebieden De aarde kun je verdelen in gebieden met verschillende klimaten. Nederland heeft een zeeklimaat. Dat is een gematigd
Nadere informatieMOUSSEREND WIT ROOD ROSE
MOUSSEREND Pinot noir/chardonnay 12,50/ 70,00 Champagne Jacques Defrance, Brut Tradition, Zuiver, krachtig, balans, verfijnde mousse en intens fruit. Gelegen in het zuidelijkste puntje van de Champagne
Nadere informatieWijn geschiedenis in Macedonië
Wijn geschiedenis in Macedonië Iedere wijn heeft zijn eigen verhaal. Het verhaal van de Macedonische wijnen is hartelijk, vriendelijk en kleurrijk omdat de druiven worden geteeld in vruchtbare regio's
Nadere informatieWijnen Huiswijnen Diepe Gronde Zuid Afrika - Chenin Blanc Een vriendelijke mild droge, makkelijke witte wijn met verfrissende fruitige aroma s. Een altijd-goed wijn! Glas 3,20 Karaf 11,50 Fles 15,75 Moreau
Nadere informatieGROOTSTE WIJNGEBIED VAN EUROPA ANGUEDOC
GROOTSTE WIJNGEBIED VAN EUROPA ANGUEDOC PEYRES NOBLES Peyres Nobles is afkomstig uit het grootste wijngebied van de Languedoc; de Corbières. Uit het enorme wijnaanbod is onze keuze gevallen op deze heerlijke
Nadere informatieOnze geselecteerde wijnen
Onze geselecteerde wijnen CHAMPAGNE MOET ET CHANDON BRUT IMPERIAL Maison Moët et Chandon, Reims 66,00 Deze Moët et Chandon is een druivige frisse Champagne met een krachtige, maar elegante smaak. MOET
Nadere informatieAFDELING WIJNKENNER. Modulefiche Algemene wijnkennis
Algemene wijnkennis - Je leert wat wijn is en leert de verschillende wijntypes kennen - Je leert over factoren die wijn beïnvloeden: klimaat, bodem, wijngaard, druivenstok, druivenvariëteiten, ligging
Nadere informatieDegustatie Roemeense wijnen
1. De wijngebieden Degustatie Roemeense wijnen 2. Roemenie in cijfers Oppervlakte beplant met wijngaarden, in 1000 ha 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Totaal 255,030 250,030 249,170 247,635 242,700 238,300
Nadere informatieChenin blanc. wat verwaarloosde druif
Chenin blanc wat verwaarloosde druif MVS Chenin Blanc 1 overzicht 1. Voorkomen 2. Aanplant 3. Loire 4. ZuidAfrika 5. Wijnstijlen 6. Vinificatie 7. Bodem MVS Chenin Blanc 2 1 Voorkomen Een witte druif Afkomstig
Nadere informatieOntdek deze selectie van ons uitgebreid gamma uit Languedoc en Roussillon.
SELECTIE ZOMER 2019 Kleine appellaties, familiale domeinen, respect voor omgeving en druif. Ontdek deze selectie van ons uitgebreid gamma uit Languedoc en Roussillon. en andere Franse regio s. Saint-Chinian
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatie5. Wat is het wettelijk minimum en maximum alcoholgehalte van stille wijnen a) 8,5-15 % b) 15-21 % c) 11-15 %
EXAMENANTWOORDEN LEVEL 2 - TEST 2 1. Welke breedtegraden zijn zeer geschikt voor de wijnbouw a) 20-40 graden NB en ZB b) 30-50 graden NB en ZB c) 20-40 graden NB 2. In een ISO proefglas wordt geproefd:
Nadere informatieCLASICO. Viña Ventisquero Syrah Lijn: Druivenras: Herkomst: Proefnotitie: Viña Ventisquero Chardonnay. Lijn:
Produktblad 1 van 61 Viña Ventisquero De wijngaard Ventisquero is het resultaat van een nieuwe uitdaging van Agrosuper, de grootste producent van verse voedingsmiddelen in Chili. Enthousiast over het idee
Nadere informatieMalbec is een boerse, ronde druivensoort voor rode wijn. Het sap is zacht en heeft een laag zuurgehalte. De Malbec is vooral bekend in de Cahors, waar hij Auxerrois of Cot heet en volle, tannine-rijke
Nadere informatieHUISWIJNEN. Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50. Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50
HUISWIJNEN Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50 Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50 Allée du sud Cuvée Marie Van der Valk 80% Clairette 20,00 20% Grenache Blanc Languedoc Frankrijk 2 Familias
Nadere informatieWijnkaart De Kromme Eik
Wijnkaart De Kromme Eik Nunc est bibendum Onze wijnkaart werd opgesteld met maar één doel voor ogen: de absolute top aanbieden! Een woordje uitleg Tijdens onze zoektocht naar de betere wijnen werden we
Nadere informatieChampagne en mousserende wijn
Huiswijnen Elegante witte wijn "Selectie Rijckholt": COGMANS KLOOF Chardonnay 2012 19,50 Robertson, Zuid-Afrika glas 3,50 Zandvliet Wynlandgoed Volle witte wijn: PINOT GRIGIO "Gregoris" Pinot Grigio 2013
Nadere informatieHuiswijn Wit en Rood
Huiswijn Wit en Rood (Italie) Een heerlijke huiswijn, in de mond proef je een lichte aroma van klein rood en zwart fruit, specerijen en tijm. De aanzet is vol, gevolgd door een lange, zwoele afdronk. Lekker
Nadere informatieWIJNEN ;-) VOORJAAR / ZOMER POSITIVE! VINS - VINOS SAVE WATER DRINK WINE! WINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION.
WIJNEN VOORJAAR / ZOMER WINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION. BE ;-) POSITIVE! SAVE WATER DRINK WINE! VINS - VINOS APERITIEF VELUWSE VREUGDE JOHANNITER RIESEL WEKEROM NEDERLAND
Nadere informatieToets_Hfdst2_WeerEnKlimaat
Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Antwoorden Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: dinsdag 31 januari 2017 Tijd: 11:02 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15,
Nadere informatiewijn www.waterreus.nl
wijn www.waterreus.nl wijn HUISWIJN Rood: Montado Tempranillo Gonzalez Byass, Toledo, Spanje Volle Tempranillo met de zoete smaak van chocolade die perfect in balans is met de aroma s van de bramen. glas
Nadere informatieHUISWIJN. Onze huiswijnen zijn afkomstig uit Zuid Afrika, Frankrijk en Duitsland: Prosecco Frizzante Druivensoort: Prosecco
HUISWIJN Onze huiswijnen zijn afkomstig uit Zuid Afrika, Frankrijk en Duitsland: Glas Fles Drostdy-Hof Chenin Blanc 3,50 17,50 Klosterhof Bereich Bernkastel 3,50 17,50 Rosé d Anjou Couperin 3,50 17,50
Nadere informatie