Vergadering van De Statencommissie Verkeer en Milieu. 6 februari 2013 SC VM. Status verslag Concept. Partij voor de Dieren de heer Canton

Transcriptie

1 Verslag Vergadering van De Statencommissie Verkeer en Milieu Vergaderdatum Kenmerk 6 februari 2013 SC VM Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer De heer L. Janssen (Notuleerservice Nederland) Verslag van de openbare vergadering van de Statencommissie Verkeer en Milieu, gehouden op 6 februari 2013 in het provinciehuis te Den Haag. AANWEZIG: Wnd voorzitters: de heer Loose (tot 2b), de heer Stoop (vanaf 2b) Commissiegriffier: de heer Duizer VVD PvdA PVV CDA SP D66 GroenLinks CU-SGP 50PLUS de heer Dor Partij voor de Dieren de heer Canton mevrouw Propstra, de heer Paymans, de heer Brill mevrouw Van den Boogaard, de heer Loose de heer Jansen, de heer Privé de heer Démoed, de heer Heemskerk, de heer Bal mevrouw Van Aelst, de heer Van der Nat de heer Breitbarth de heer Blokhuizen, de heer Potjer mevrouw De Zoete, de heer Stoop AFWEZIG MET KENNISGEVING: de heer De Vree, mevrouw Smits, de heer Struijlaard, de heer Van Dongen AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: mevrouw De Bondt, de heer Janssen AGENDA: 1. Opening 1a. Mededelingen 1b. Vaststelling van de agenda 1c. Spreekrecht 2, Bespreekstukken 2a. Feitenonderzoek Derde Merwedehaven 2b. Wijziging OV-tarieven in Zuid-Holland en OV-concessie Zuid-Holland Noord 2c. Nieuwe wegverbinding N206-N205Duinpolderweg (uitgesteld) 2d. Behandelvoorstellen moties, voorstel Presidium en Lange Termijn Agenda Pagina 1/31

2 2e. Rondvraag 3. Stukken ter kennisname 3a. Stukken in het kader van de actieve informatieplicht van GS 3b. Van derden ontvangen informatie 4. Verslagen vorige vergadering 4a. Conceptverslag van 9 januari b. Conceptverslag van 16 januari Besluitenlijsten vorige vergadering 5a. Conceptbesluitenlijst van 9 januari b. Conceptbesluitenlijst van 16 januari Sluiting 1. Opening De VOORZITTER opent de vergadering om uur. 1a. Mededelingen Er is bericht van verhindering ontvangen van: - de heer De Vree - mevrouw Smits - de heer Struijlaard - de heer Van Dongen. Nagezonden berichten: - GS-brief Scenario s OV-tarieven gisterenmiddag (via de ) 1b. Vaststelling van de agenda De spreektijdenregeling wordt vastgesteld. De Pvda steunt de regeling niet. De agenda is vastgesteld. 1c. Spreekrecht De heer THUNNISSEN spreekt in namens het Burgerinitiatief Arends-De Heer- Thunissen voor een onderzoek naar een Rijnlandroute met boortunnel in Leiden. Eind vorig jaar heeft Movares in opdracht van GS onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een boortunnel. Dat gebeurde ter uitvoering van motie 345. Resultaat van dat onderzoek was dat een boortunnel haalbaar en betaalbaar is. GS hebben daarna een boortunnel onder Voorschoten aangekondigd. Waarom laten GS niet ook onderzoek doen naar een boortunnel in Leiden (Churchill-Lelytracé)? Tussen de boortunnel onder Leiden is er qua procedure geen enkel verschil met de boortunnel onder Voorschoten. Het burgerinitiatief heeft het voorwerk voor het onderzoek al grotendeels gedaan. Twee van de trekkers van het initiatief zijn ervaren ingenieurs die in Delft de vakgroep Ondergronds Bouwen hebben opgezet. Het Churchill-Lelytracé is beter dan het Zoeken naar Balanstracé (met korte boortunnel). Ten eerste zijn de kosten veel lager. Ten tweede worden milieu, bewoners en een uniek natuurgebied gespaard. Ten derde is het een echte Pagina 2/31

3 verbetering van de bereikbaarheid van Leiden. Ten vierde is er maatschappelijk draagvlak voor. De heer BLOKHUIZEN vraagt of de heer Thunnissen een gewillig oor vindt bij GS en de ambtenaren. De heer THUNNISSEN antwoord dat hij dat niet heeft gemerkt. Gedeputeerde DE BONDT antwoordt dat de besluitvorming over de inpassing van de Rijnlandroute is vertraagd ten gevolge van Rijkswaterstaat en het ministerie. GS geven een reactie op het burgerinitiatief zodra er over die inpassing meer duidelijkheid is. Dat is naar verwachting volgende week of kort na het reces. De heer PAUW spreekt in namens de volledige gemeenteraad van Sliedrecht over de Derde Merwedehaven. Deze inspraak is een toelichting op de brief aan de provincie. De raad is hevig ontstemd over de handelwijze van GS. Gedeputeerde Janssen heeft in november 2012 naar aanleiding van het TNO-onderzoek gezegd dat de provincie alles heeft gedaan volgens de regels. Uit eigen onderzoek van de gemeente blijkt echter dat dit niet waar is. Het recht van de burger om de waarheid te weten is hier in het geding. Gemeenteraad en PS hebben de plicht om de burger de waarheid te verschaffen. De waarheid is volgens de adviseur van de raad de heer Vollenbroek nu waarschijnlijk niet meer te achterhalen, omdat de archieven zijn gesloten of vernietigd. PS wordt verzocht om ervoor te zorgen dat TNO alsnog inzage krijgt in het archief van Delta zodat een volledig onderzoek mogelijk wordt. Waren GS ervan op de hoogte dat het TNO-onderzoek niet volledig is? Waarom stemden GS ermee in dat TNO geen inzage kreeg in het archief? Hoe kijken GS terug op hun handhavingsverleden? GS hebben in de afgelopen vijftien jaar niet proactief gehandeld in een zaak waar de volksgezondheid van Sliedrecht en omstreken in het geding is. Gaan GS daaraan consequenties verbinden? De heer POTJER vraagt wanneer de heer Pauw antwoord verwacht op de brief. Wat is de formele positie van de gemeenteraad in het dossier? De heer PAUW antwoordt dat de stortplaats van de Derde Merwedehaven op 135 m afstand ligt van woningen in Sliedrecht. Het dossier bestaat al vijftien tot twintig jaar. Het college van burgemeester en wethouders was al die tijd betrokken bij diverse overleggen met de provincie. De heer DE RUITER spreekt in namens de Werkgroep Derde Merwedehaven Sliedrecht. Gedeputeerde Janssen heeft kort na zijn aanstelling gezegd dat de onderste steen boven moet komen. Dat is niet gebeurd. De afvalberging in de Derde Merwedehaven heeft de provincie een slechte naam gegeven. Eerst waren er de stankklachten naar aanleiding van gestort huisvuil. Later volgde het storten van asbest. Pagina 3/31

4 Hoge ambtenaren van de provincie hebben op een informatiebijeenkomst gezegd dat er slechts ton asbest is gestort. In werkelijkheid gaat het om ton. Waarom zijn die uitspraken gedaan? In de eerste tien jaar wordt in de vergunning niet gesproken over asbest. Desondanks wordt er asbest gestort. Dat was mogelijk, omdat het gevaarlijk afval werd genoemd. De stortwijze is beschreven in documenten. Die documenten zijn opgenomen in het archief van de provincie. Zij mochten niet worden vernietigd. Zij zijn overgedragen aan Afvalberging Derde Merwedehaven. De afvalberging volgde een eigen beleid in de vernietiging van documenten. Onbekend is nu wat is vernietigd. TNO krijgt geen inzage in de archieven van de afvalberging. Het is mogelijk dat er logboeken bestaan over wat, waar en hoe is gestort. Er is dus geen bewijs (meer) van asbestvezels die in de buurt van de inwoners van Sliedrecht zijn terechtgekomen. Na die eerste tien jaar wordt de stort van asbesthoudend afval wel toegestaan, mits dat verpakt gebeurt. Het los storten wordt geregeld in een stortplan. Dat plan is in maart 2003 aangevraagd. De provincie had vanaf dat moment controles moeten uitvoeren en asbestmetingen in de lucht moeten verrichten. Dat is echter niet gebeurd. De toestemming om los te storten wordt niet openbaar gemaakt. Pas later wordt die stort ontdekt. Bij asbestmetingen in de lucht worden verkeerde methoden gehanteerd. Daardoor wordt er geen asbest gemeten. Dat is voor de stortplaats reden om te stoppen met de metingen. De provincie merkt pas dat die metingen zijn gestopt als de werkgroep met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur inzage vraagt in de metingen. De provincie schrapt de asbestmeetverplichting in de vergunning. Op die wijze wordt er stelselmatig naar toegewerkt dat nooit meer kan worden bewezen dat asbestvezels naar Sliedrecht zijn overgewaaid. De provincie had na het TNO-onderzoek het boetekleed kunnen aantrekken, maar dat is niet gebeurd. De provincie wekt in antwoorden op recente, schriftelijke vragen de indruk dat er in de afgelopen jaren meer dan wekelijks is gecontroleerd op asbest. Dat is onjuist, want die controles hadden betrekking op stankklachten. Het lijkt er sterk op dat de minimale controle op asbest opzettelijk gebeurde. Inspreker verzoekt de provincie om een soort van parlementaire enquête te houden zodat personen onder ede gehoord kunnen worden. Alleen dan kan de persoon worden aangewezen die verantwoordelijk is voor het storten van asbesthoudend afval, de manier waarop dat is gebeurd en de vernietiging van de bewijzen voor het verwaaien van de vezels. De heer POTJER concludeert naar aanleiding van het TNO-onderzoek dat de meetverplichting niet in de vergunning stond, maar wel in het stortplan. Kan de heer De Ruiter hierop reageren? Waarom is de asbestcontrole volgens de heer De Ruiter opzettelijk niet uitgevoerd? De heer DE RUITER antwoordt dat de meetverplichting in hetzelfde stuk stond als dat waarin het los storten werd toegestaan. Wat de tweede vraag betreft, spreker weet het niet, maar hij sluit niet uit dat het te maken heeft met de gezondheid van de burgers in Sliedrecht. Pagina 4/31

5 De heer BREITBARTH concludeert dat inspreker indirecte beschuldigingen uit richting ambtenaren en voormalige gedeputeerden over het onder de pet houden van zaken. Welke bewijzen heeft inspreker voor die beschuldigingen? De heer DE RUITER antwoordt dat met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur een poging is gedaan om die bewijzen te achterhalen. Zij waren er niet (meer). Blijkbaar hebben er mensen belang bij dat dit bewijs niet (meer) bestaat. De heer PRIVÉ vraagt of inspreker heeft gezegd dat de provincie documenten over de stort van gevaarlijk afval heeft overgedragen aan Derde Merwedehaven met de intentie dat ze vernietigd zouden kunnen worden. Zo ja, heeft inspreker daarvan bewijzen? De heer DE RUITER antwoordt dat hij die intentie niet kan bewijzen. Hij verwijst naar het TNO-rapport (onder andere bladzijde 51). 2. Bespreekstukken 2a. Feitenonderzoek Derde Merwedehaven De VOORZITTER deelt mee dat TNO feitenonderzoek heeft gedaan naar het storten van asbest in de Derde Merwedehaven. GS hebben naar aanleiding van de onderzoeksresultaten geconcludeerd dat er geen (aanleiding is om te veronderstellen dat er) verhoogd risico is of is geweest voor de omgeving. Mevrouw VAN AELST merkt op dat de stortplaats volgens de SP al in 2003 gesloten had moeten worden. Het feitenonderzoek van TNO en het strafrechtelijke onderzoek van het Openbaar Ministerie zijn belangrijk voor een goede afsluiting van het dossier. Het feitenonderzoek laat zien dat er soms ten onrechte niet is gehandhaafd. Voorbeeld is de legalisatie na het wederrechtelijke gebruik van vier in plaats van twee stortfronten. Dat is volgens de fractie een beloning voor slecht gedrag. Het feitenonderzoek laat ook zien dat niet alles goed is gegaan bij de vergunningverlening en de stortreglementering. Het feitenonderzoek is volgens de fractie aanleiding voor een kritische blik op het interne proces van de provincie. Een stap in de goede richting is de aanpassing van de nota Vergunningverlening Toezicht en Handhaving (nota VTH). Mevrouw VAN DEN BOOGAARD merkt op dat doel van het feitenonderzoek is om Dordrecht en Sliedrecht voldoende informatie te verschaffen over de gezondheidsrisico s. De PvdA wil samen met de andere fracties verantwoordelijkheid nemen voor de gebeurtenissen in het verleden. Uit het feitenonderzoek blijkt dat PROAV en Delta onverpakt asbesthoudend materiaal hebben gestort. Dat gebeurde illegaal. Vergunningvoorschriften zijn niet automatisch gevolgd. De norm voor het bufferen van AVI-slakken is met 50% overschreden. Verplichte asbestmetingen zijn niet uitgevoerd. Handhaving door de provincie schoot tekort. In het onderzoek is ook de juridische constructie beschreven die provincie en PROAV hebben gebouwd voor de asbeststort. Bij de start van de stortplaats is Pagina 5/31

6 afgesproken om geen gevaarlijke afvalstoffen te storten op de droge stort. De juridische constructie levert spanning op. Bepaalde informatie is ook na het feitenonderzoek nog onbekend. Volgens de onderzoekers is er onvoldoende feitelijke informatie over de afvalstromen. GS wisten dat Delta geen inzage wilde geven in de logboeken. Waarom hebben GS zich daarbij neergelegd? Delta is een overheidsbedrijf. De fractie vindt de houding van Delta teleurstellend. Er zijn volgens het feitenonderzoek veel bezoekrapporten (toezicht) vernietigd. Dat is weliswaar legaal, maar toch vervelend. Volgens het feitenonderzoek zijn juristen het niet met elkaar eens over de houdbaarheid van de juridische constructie. Waarom is er geen reactie bekend van Dordrecht op het feitenonderzoek? Waarom hebben GS geen mening over de ernstige fouten die uit het feitenonderzoek naar voren komen? GS moeten lessen trekken uit het onderzoek. Zijn GS bereid om alsnog de logboeken op te vragen en de geregistreerde stortingen te classificeren? Ook Sliedrecht vraagt GS om dat te doen. Bovendien is de provincie verantwoordelijk voor de nazorg van de stortplaats. De fractie stelt voor om in PS verder te praten over de lessen die zijn geleerd van 25 jaar storten in de Derde Merwedehaven. Bovendien wordt het indienen van moties overwogen voor het houden van een evaluatie en voor de logboeken. De heer DÉMOED merkt op dat er twee onderzoeken zijn. Dat is het bestuursrechtelijke onderzoek door TNO en het nog lopende strafrechtelijke onderzoek door het Openbaar Ministerie (het OM). Er is door de jaren heen volgens het CDA onvoldoende transparantie geweest om voldoende vertrouwen tussen inwoners, bedrijf en overheden te kunnen behouden. De weigering van Delta tot inzage heeft dat gebrek aan vertrouwen vergroot. Zijn GS bereid om het OM na afloop van het strafrechtelijke onderzoek te vragen de gegevens openbaar te maken? De fractie heeft er begrip voor dat GS niet hebben willen wachten met het TNO-onderzoek tot deze gegevens openbaar zouden zijn. De provincie had volgens de fractie in de verschillende bestuursperioden beter moeten handhaven. Politisering van het dossier is onwenselijk. PS hebben de plicht om aan inwoners helder te maken hoe zij hun taken invullen. Zij moeten niet vervallen in ambtelijke en bestuurlijke processen, maar samen met omwonenden kijken naar hun taakinvulling. De heer Stoop heeft eerder goede voorstellen gedaan voor een actieve inbreng van PS bij vergunningverlening, toezicht en handhaving. Voor herstel van het vertrouwen is crisiscommunicatie nodig. Is de provincie voldoende toegerust voor deze taak? De fractie bedoelt dan niet alleen de Derde Merwedehaven, maar wil het breder trekken. Beschikt de provincie hiervoor over voldoende middelen? De heer POTJER vraagt aan welke breedte de heer Démoed denkt. De heer DÉMOED antwoordt dat hij daarbij ook denkt aan de menskracht die nodig is voor de provinciale taken bij risicovolle bedrijven en locaties. Hij verwijst naar de discussie over BRZO-bedrijven. Pagina 6/31

7 Het CDA doet het voorstel voor een expertmeeting over toezicht, handhaving en vergunningverlening, samen met de stakeholders. Op korte termijn. Wat vinden GS hiervan? GS en vooral gedeputeerde Janssen hebben vanaf het begin ingezet op openheid. Die openheid heeft geleid tot het TNO-onderzoek. Het is belangrijk om nu naar de toekomst te gaan kijken. De heer BREITBARTH merkt op dat het TNO-onderzoek onvolledig is, omdat Delta niet heeft willen meewerken. D66 steunt het verzoek van de heer Démoed om het OM te vragen haar gegevens openbaar te maken. De reactie van GS (nu naar de toekomst gaan kijken) is aan de magere kant, want de blik kan pas echt vooruit worden gericht als het verleden kan worden afgesloten. Het strafrechtelijke onderzoek is nog lopende. GS moeten in het openbaar lessen trekken uit de gebeurtenissen in het verleden, op basis daarvan vooruitzien naar een definitieve oplossing en voorkomen dat vergelijkbare gevallen zich voordoen in de toekomst. Zijn GS daartoe bereid? De provincie heeft verschillende rollen gehad in de Derde Merwedehaven. Ten eerste enig aandeelhouder van PROAV NV. Ten tweede vergunningverlener. Ten derde toezichthouder en handhaver. De provincie had als aandeelhouder een direct en financieel belang bij voldoende afvalaanbod. Dat belang kan volgens D66 meer innovatieve oplossingen voor de asbeststortingen in de weg hebben gestaan. Zijn GS het daarmee eens? Zijn GS bereid om een inventarisatie te maken van de andere plaatsen waar deze combinatie van rollen voorkomt? De overheid heeft een duidelijke zorgplicht voor de burger. De overheid is hierin volgens de fractie tekortgeschoten. Daarbij denkt de fractie in de eerste plaats aan toezichthouder Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, onder meer bij het afdwingen van asbestmetingen. Er zijn geen registraties teruggevonden van controles na de stort van onverpakt asbesthoudend afval. Dat is volgens de fractie een teken aan de wand. De aversie die in de regio tegen deze toezichthouder bestaat is daarom begrijpelijk. Hebben GS al met de omgevingsdienst gesproken over de uitkomsten van het feitenonderzoek? Hoe willen GS de omgevingsdienst gaan versterken? De heer STOOP constateert dat het feitenonderzoek van TNO geen verdere duidelijkheid heeft verschaft over de hoeveelheid gestort asbesthoudend materiaal en dus evenmin over de gezondheidsrisico s. Uit dat feitenonderzoek blijkt wel dat er veel is misgegaan. De vergunningsvoorschriften zijn onvoldoende nageleefd. Uitvoering van toezicht en handhaving was onvoldoende. Door het ontbreken van archiefmateriaal uit bepaalde perioden is onduidelijk of het beeld compleet is. Wanneer in het feitenonderzoek wordt gezegd dat bepaald archiefmateriaal niet meer beschikbaar is, dan beschikt in elk geval de provincie zelf niet meer over dat materiaal. De reactie van GS op dit onderzoek is volgens CU-SGP aan de magere kant. Die reactie houdt alleen maar in dat processen op transparante wijze in kaart zijn gebracht en dat de relevante feiten op een rij staan. Maar hoe moeten die feiten volgens GS worden gewogen en beoordeeld? En welke conclusies verbinden GS daaraan? Volgens de fractie moeten GS in elk geval de conclusie trekken dat er op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving nog de nodige slagen zijn te maken. Pagina 7/31

8 Volgens de brief van de gemeenteraad van Sliedrecht is het feitenonderzoek niet conform de opdracht uitgevoerd. Dat raadsstandpunt is mede gebaseerd op een second opinion van de heer Vollenbroek. Kan de gedeputeerde hierop een reactie geven? Zijn GS bereid om bij Delta aan te dringen op inzage zodat completering van het beeld mogelijk wordt? Wat is de stand van zaken bij het strafrechtelijke onderzoek van het OM? Het voorstel van spreker waarnaar de heer Démoed verwijst had primair betrekking op Odfjell, maar spreker sluit een verbreding van zijn voorstel niet uit. De heer CANTON merkt op dat GS constateren dat er nu een goed beeld bestaat. Die constatering is volgens de Partij voor de Dieren onjuist. Er is volgens de stukken veel gevaarlijk afval gestort. Daarbij zijn veel overtredingen begaan, terwijl toezicht en handhaving lange tijd tekortschoten. En veel informatie is inmiddels verdwenen of niet toegankelijk. Het beeld is dus waarschijnlijk niet compleet, en is in elk geval niet prettig. Sliedrecht is een van de gemeenten die om het feitenonderzoek heeft gevraagd. Deze gemeente is ontevreden over het onderzoek. Nemen GS het initiatief om Dordrecht naar haar mening over dit onderzoek te vragen? De fractie steunt het voorstel van mevrouw Van den Boogaard. Zij stelde voor om de geleerde lessen te bespreken in een PS-vergadering. Welke mogelijkheden hebben GS om een handreiking te doen aan Sliedrecht, ook wat betreft het verleden? De heer POTJER merkt op dat afvalverwerking duurder wordt naarmate het afval gevaarlijker is. Afval dat wordt gerecycled levert echter juist geld op. Sjoemelen met afval is dus een lucratieve aangelegenheid. In de Derde Merwedehaven lijkt volgens GroenLinks ook iets dergelijks aan de hand te zijn geweest, gelet op het lopende strafrechtelijke onderzoek. Wat heeft de provincie gedaan om TNO toegang te geven tot de informatie van de exploitant van de stortplaats (Delta)? De provincie zou als eigenaar en bevoegd gezag toegang tot de boeken moeten hebben. Hoe kunnen GS hun verantwoordelijkheid nemen voor het toezicht en voor de nazorg zonder die boekeninzage? Hebben GS evenmin inzage in de archieven van andere stortplaatsen? De asbestmeetverplichting was niet opgenomen in de vergunning. Die verplichting stond wel in het stortplan. Het stortplan werd aangepast toen de provincie ging handhaven. In de vergunning stond wel een stortverbod van onverpakt asbest. Volgens het stortplan mocht onverpakt asbest onder bepaalde omstandigheden als verpakt asbest worden beschouwd. Het lijkt er dus op dat het stortplan de vergunning wel kon versoepelen, maar niet aanscherpen. Delen GS deze conclusie? Welke lessen trekken GS daaruit? Het plan is nu om de Derde Merwedehaven te veranderen in een recreatieterrein met afvalbufferfunctie. Waarom is een afvalbufferfunctie nodig? Wat is hiervan de synergie met een recreatieterrein? Wat is de inhoud en status van dit plan? Op welke wijze is of wordt de omgeving daarbij betrokken? Wordt de nieuwe vergunning zo strikt geformuleerd dat de provincie kan optreden bij ongewenste situaties? Pagina 8/31

9 Welke lessen trekken GS uit het feit dat de provincie in de Derde Merwedehaven meerdere rollen had? De heer PRIVÉ merkt op dat PVV zich verbaast over de reactie van GS op het feitenonderzoek van TNO. GS gaan namelijk niet in op de inhoud van dit onderzoek en stellen dat eenieder nu de blik op de toekomst moet richten. Die reactie doet onrecht aan de ernst van de situatie, dat wil zeggen illegale stort van asbest. Hoewel de provincie aandeelhouder is, heeft TNO geen informatie van Delta kunnen krijgen. Was het vooraf bij GS bekend dat Delta niet wilde meewerken? Welke actie hebben GS ondernomen richting Delta? Is volgens de gedeputeerde het plan van aanpak voor het feitenonderzoek nauwlettend gevolgd? Voor welke onderwerpen was nadere uitwerking mogelijk? Welke correspondentie is er tijdens het feitenonderzoek gevoerd tussen provincie en TNO? De gedeputeerde heeft dit overzicht op 23 januari toegezegd aan PS. De provincie heeft destijds bij de start van de stort in de Derde Merwedehaven gezegd dat er een stringent en sluitend handhavingsbeleid zal worden gevoerd. Waarom hebben de inspecties en handhaving desondanks zo gefaald? Ook de milieuvergunning uit 2002 schiep voor de provincie verplichtingen op het gebied van toezicht en handhaving. De provincie is ook die verplichtingen niet of nauwelijks nagekomen. GS roepen op de blik op de toekomst te richten. Volgens de fractie wordt daardoor de aandacht van de echte problemen afgeleid. Niemand wil zich verantwoorden voor de gebeurtenissen. De stortplaats zou op 31 december 2012 worden gesloten. Toch vinden er nog steeds volop bedrijfsactiviteiten plaats, zoals het bufferen van AVI-slakken bij de loswal. Is dat volgens het geldende bestemmingsplan toegestaan? Ook dit dossier toont aan dat de omgevingsdiensten hun taken van vergunningverlening en toezicht/handhaving moeten splitsen. De heer DOR merkt op dat volgens 50PLUS op het lokale niveau moet gebeuren wat daarop kan gebeuren. In de vijfminutenversie ontbreekt dat. Waarom ontbreekt in de stukken een expliciete relatie met de volksgezondheid? De heer PAYMANS merkt op dat volgens VVD vandaag (voor PS) slechts relevant is de vraag hoe de inwoners van Sliedrecht en Dordrecht kunnen worden gerustgesteld. In het feitenonderzoek wordt ten onrechte niet beschreven waarom asbest gevaarlijk is. Asbest is namelijk alleen gevaarlijk voor de gezondheid als het wordt versneden, gezaagd of geboord. Is het asbest destijds verwaaid? Zo ja, heeft dit tot gezondheidsproblemen geleid? Zo ja, moet er nu nog onderzoek naar worden gedaan? De afvalberg levert volgens de fractie nu geen gevaar meer op, zolang het nat blijft of correct is afgedekt. In dat geval is het een ideaal terrein voor een golfbaan of ander soort recreatiegebied. Voor de asbestverwerking bestaat en bestond een markt waarmee veel geld kan worden verdiend. De provincie heeft destijds echter de asbestverwerking in de Derde Merwerdehaven niet uitbesteed aan een marktpartij. Mevrouw VAN DEN BOOGAARD merkt op dat een enkel ingeademd asbestvezeltje voldoende is om (na een incubatieperiode van dertig tot veertig Pagina 9/31

10 jaar) erg ziek te worden. Daarom is het wel belangrijk om vandaag te spreken over gebeurtenissen van twintig jaar geleden. De heer PAYMANS antwoordt dat bij het verzagen, bewerken en versnipperen van asbest deeltjes vrijkomen die inderdaad zeer gevaarlijk zijn voor de gezondheid, maar asbesthoudend materiaal waarmee dat niet is gebeurd, is ongevaarlijk. In Nederland zijn er tienduizenden schuurtjes en daken die gemaakt zijn van asbesthoudend materiaal. De burger moet niet nodeloos bang worden gemaakt. Mevrouw VAN DEN BOOGAARD merkt op dat het vandaag gaat over een stortplaats waar asbest is neergegooid, waar met asbest is gewerkt en waar verpakt asbest kon openscheuren. De heer PAYMANS merkt op dat een aantal fracties daarover wil spreken vandaag, maar volgens de VVD is het niet relevant om daarover vandaag te spreken. In de Derde Merwedehaven ligt nu afgedekt asbest. Dat asbest is ongevaarlijk. Strafbaar gedrag uit het verleden wordt in het strafrechtelijke onderzoek van het OM aan de kaak gesteld. Gedeputeerde JANSSEN merkt op dat hij blij is met het feitenonderzoek van TNO. In de brief van de gemeenteraad van Sliedrecht staat dat daaruit niet veel nieuwe feiten naar voren zijn gekomen. Maar dat is juist een goed teken, omdat daaruit blijkt dat het ontsluiten van nieuwe informatiebronnen niet heeft geleid tot veel nieuwe informatie. Delta heeft geen inzage willen geven in de boeken, maar dat betekent niet dat de provincie niet weet hoeveel er is gestort. De provincie weet via het avi-systeem hoeveel er is gestort. TNO heeft zich gebaseerd op een onderzoek van MWH. Dat heeft dit systeem ook gebruikt. MWH heeft destijds bij Delta steekproefgewijs wel verificaties gedaan. Er is dus geen witte vlek over de hoeveelheid gestort afval. Het Openbaar Ministerie gaat na of deze gegevens ook juist zijn. Het feitenonderzoek van TNO en het (nog lopende) strafrechtelijk onderzoek van het OM geven samen een volledig beeld. Het strafrechtelijke onderzoek wordt waarschijnlijk dit voorjaar afgerond. Met de methoden van de verplichte en soms ook uitgevoerde metingen konden volgens de GGD geen uitspraken worden gedaan over de gevolgen voor de volksgezondheid. Deze metingen werden namelijk verricht in het belang van de arbeidsomstandigheden op de stortplaats. Recentere en meer geavanceerde metingen die de provincie vorig jaar zelf heeft uitgevoerd waren wel op de omgeving gericht. Uit het TNO-rapport kan niet worden afgeleid dat er illegale stortingen zijn gedaan. In dat rapport staat slechts dat er mogelijk illegaal is gestort, omdat niet kan worden bewezen dat de asbest verpakt is gestort. In het rapport is er bewust voor gekozen om niet te zeggen dat er waarschijnlijk illegaal is gestort. Mevrouw Van den Boogaard trekt dus verkeerde conclusies. De heer POTJER merkt op dat TNO in haar rapport steeds een keuze maakt uit slechts drie kwalificaties. Dat zijn zeker, zeker niet en mogelijk. De kwalificatie waarschijnlijk komt niet voor. Pagina 10/31

11 Gedeputeerde JANSSEN antwoordt dat deze opmerking een bevestiging is van zijn laatste alinea. Mevrouw VAN DEN BOOGAARD merkt op dat uit de overgelegde tabellen blijkt dat er hoeveelheden onverpakt zijn gestort, waarvan een gedeelte geen bulkstromen zijn. Afspraak was echter om de niet-bulkstromen wel te verpakken. Daarop heeft zij haar conclusies gebaseerd. Gedeputeerde JANSSEN antwoordt dat TNO slechts de kwalificatie mogelijk heeft gebruikt. De spanning in de juridische constructie is door rechterlijke uitspraken van eind vorig jaar veel minder geworden. Wel is het zo dat de gedeputeerde voor een nieuw project een andere juridische constructie zou kiezen. GS hebben een summiere reactie gegeven op het feitenonderzoek, omdat zij ervan uitgingen dat het een bespreekpunt wordt in de PS-vergadering. GS zijn van mening dat vergunningverlening helder en transparant moet zijn. Die mening komt terug in de geüpdate nota Vergunningverlening Toezicht en Handhaving (VTH). Van heldere en transparante vergunningverlening was hier volgens GS geen sprake in het verleden. Ook op het gebied van toezicht en handhaving was er volgens GS te weinig transparantie en helderheid, zoals blijkt uit het ontbreken van bezoekrapporten en handhavingrapporten. In de geüpdate VTH wordt vastgelegd dat dit voortaan systematisch gebeurt, dat de suggesties van de inspecteurs keurig worden vastgelegd en dat de rapporten terugvindbaar zijn. De vernietiging van rapporten en stukken gebeurde volgens TNO in overeenstemming met de regels. De weigering van Delta om inzage te geven is geen probleem, omdat het feitenonderzoek, het avi-systeem en het strafrechtelijke onderzoek gezamenlijk een compleet beeld geven. De heer DÉMOED is het daarmee eens, maar voor de beeldvorming is inzage in de boeken van Delta wel nodig. Gedeputeerde JANSSEN antwoordt dat de provincie haar best heeft gedaan om inzage te krijgen. Daarvoor zijn zelfs advocaten ingeschakeld. Delta heeft uiteindelijk aangeboden om inzage te geven in enkele van de gevraagde documenten. Dat deed zij in maart. Terwijl GS zich beraadden over de nieuwe situatie, begon het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek. Als GS een bodemprocedure hadden aangespannen tegen Delta, zou dit tot jarenlange vertraging in het feitenonderzoek van TNO hebben kunnen leiden. GS hebben daarom besloten om af te zien van een juridische procedure. TNO heeft het feitenonderzoek volledig onafhankelijk van GS uitgevoerd. De gedeputeerde is bereid aan het OM te vragen om inzage in het strafdossier, maar hij denkt niet dat het OM daartoe bereid zal zijn. GS delen de conclusies van het feitenonderzoek over de tekortkomingen. Vergunningverlening, handhaving en toezicht moeten systematischer, ook de vastlegging van de verantwoording daarover. Er zijn voor zover bekend geen andere situaties meer waarin de provincie zoveel rollen heeft als in die van de Derde Merwedehaven. Nader onderzoek volgt. Een reactie op de brief van de gemeenteraad van Sliedrecht volgt zo spoedig mogelijk na deze commissievergadering. De gedeputeerde wilde er namelijk eerst Pagina 11/31

12 met de commissie over praten. GS zullen geen inhoudelijke reactie geven op de heer Vollenbroek. Hij was betrokken bij het opstellen van het onderzoek. De gedeputeerde gaat Dordrecht niet vragen naar haar mening. Dordrecht moet haar mening uit eigen beweging geven. De gedeputeerde gaat niet over de nazorg en de nieuwe plannen voor de stortplaats. Andere gedeputeerden gaan daarover. GS zijn niet bereid tot het voeren van een procedure met Delta. In die zin zijn zij niet bereid tot een handreiking aan Sliedrecht. Welke bewijzen heeft de heer Potjer voor zijn insinuatie dat er iets aan de hand is in de Derde Merwedehaven? GS wachten de uitkomsten van het strafrechtelijke onderzoek af. De stortplaats krijgt geen afvalfunctie. De bestemming van het terrein is havengebonden industrieterrein waar bepaalde activiteiten mogen plaatsvinden. Andere gedeputeerden gaan erover wat voor soort activiteiten dit zijn. De heer POTJER merkt op dat het OM niet voor niets een onderzoek is gestart. Waarom heeft de gedeputeerde zijn collega s Van der Sande en Veldhuizen niet meegenomen? Gedeputeerde JANSSEN antwoordt dat het nazorgplan en dergelijke niet op de agenda staat. Alleen het feitenonderzoek staat daarop. De gedeputeerde is het eens met de heer Privé dat het toegezegde sluitend handhavingsbeleid uit 1992 niet volledig is nagekomen. De activiteiten waarover de heer Privé spreekt mogen plaatsvinden op het voorterrein. Het splitsen van bevoegdheden binnen GS is niet de oplossing, omdat de bevoegdheden twaalf jaar lang zijn gesplitst, en naar nu blijkt is dat zonder goede resultaten. Er staat niets in het stuk over volksgezondheid, omdat maatregelen altijd in dat belang worden genomen. Bovendien gaat de gemeente (de GGD) over onderzoek naar de volksgezondheid. Feitenonderzoek en het lopende onderzoek van het OM zorgen voor voldoende geruststelling van de bevolking. Tweede termijn Mevrouw VAN AELST heeft begrip voor de keuze van GS om niet te procederen tegen Delta (voor inzage). Het strafrechtelijke onderzoek biedt meer mogelijkheden om de onderste been boven te krijgen. De SP is benieuwd naar de lessen die de partij van mevrouw Van den Boogaard (een voormalige bestuurderspartij) heeft geleerd. Behandeling in PS is niet nodig, maar de fractie maakt daartegen ook geen bezwaar. Mevrouw VAN DEN BOOGAARD merkt op dat de PvdA haar getrokken lessen graag in PS wil delen. GS hebben ook vandaag nauwelijks toegegeven dat er iets is fout gegaan. Commissiebreed wordt daar anders over gedacht. Illegale storten zijn wel degelijk waarschijnlijk, omdat in het feitenonderzoek een schattingsmethode is gehanteerd en de onderzoeker zelf aangeeft dat Pagina 12/31

13 onvoldoende informatie beschikbaar is om uitspraken te doen over de afvalstromen. De heer DÉMOED merkt op dat gedeputeerde wel degelijk openhartig aangeeft hoe GS aankijken tegen het feitenonderzoek. Wat is het vervolg van deze bespreking? Volgens CDA is een bespreking in PS niet nodig, maar de fractie maakt daartegen ook geen bezwaar. De heer BREITBARTH merkt op dat gedeputeerde ruiterlijk heeft erkend dat er zaken niet goed zijn gegaan. De herziene nota Vergunningverlening Toezicht en Handhaving is volgens D66 slechts een deel van de oplossing. Nodig is ook een cultuuromslag bij een deel van de omgevingsdiensten. Welke ideeën hebben GS voor versterking (los van de nota VTH) van deze diensten? De fractie steunt het voorstel van de heer Démoed voor een expertmeeting. Daarbij moeten ook mensen uit de uitvoeringspraktijk van de omgevingsdiensten aanwezig zijn. De fractie steunt niet het verbrede voorstel van de heer Stoop voor een onderzoek. Dat onderzoek kan pas aan de orde zijn na het rapport van de Onderzoekraad voor Veiligheid over Odfjell. PS-bespreking is niet nodig, maar de fractie heeft daartegen geen bezwaar. De heer STOOP merkt op dat gedeputeerde wel heeft toegegeven dat zaken anders hadden gemoeten en ook systematisch hadden moeten worden vastgelegd. Dat is een erkenning van fouten in het verleden. PS-bespreking is niet nodig, maar de fractie heeft daartegen geen bezwaar. De heer CANTON vraagt zich af of met het strafrechtelijke onderzoek van het OM inderdaad een compleet beeld ontstaat. Hoe kan de gedeputeerde dat beweren, nu dat onderzoek nog niet is afgerond? De Partij voor de Dieren is het eens met de heer Breitbarth dat een herziene nota Vergunningverlening Toezicht en Handhaving onvoldoende is. Als de gemeente Sliedrecht niet tevreden is, dan kan de fractie het ook niet zijn. Waarom wil de gedeputeerde geen handreiking doen aan Sliedrecht? De heer POTJER merkt op dat GroenLinks teleurgesteld is over het inzicht in het vervolgproces. Welke aandachtspunten neemt gedeputeerde mee in het vervolgproces? De fractie steunt het voorstel van mevrouw Van den Boogaard voor bespreking in PS. De heer PRIVÉ merkt op dat gedeputeerde vandaag een bevredigende reactie heeft gegeven. De PVV steunt het voorstel van mevrouw Van den Boogaard voor bespreking in PS. De heer DOR merk op dat bij de asbeststortingen wel degelijk de volksgezondheid in geding is. Pagina 13/31

14 De verplichte meetmethoden waren volgens de stukken niet geschikt. Daardoor waren de gevolgen voor de volksgezondheid onbekend. Is het wel juist dat in feitenonderzoek en strafrechtelijk onderzoek aan gemeenten wordt overgelaten of de GGD wordt ingeschakeld? 50PLUS heeft geen bezwaar tegen PS-bespreking. De heer PAYMANS merkt op dat complexe processen als de onderhavige een continu leerproces zijn. Dat leerproces hoort volgens VVD thuis bij de uitvoeringsorganisaties. Zij moeten hun methodes up-to-date houden. De provincie moet het strafrechtelijke onderzoek niet in de weg lopen. Dat onderzoek maakt duidelijk of er in het verleden iets aan de hand is geweest. De overheid moet zich zo manoeuvreren dat er bij de bedrijven een cultuuromslag plaatsvindt. De overheid kan zich de materie helemaal niet eigen maken, omdat de materie te complex is. Nodig is slimmer toezicht en onafhankelijke controle en handhaving. PS-bespreking is niet nodig. Gedeputeerde JANSSEN antwoordt dat GS toegeven dat er dingen niet zijn goed gegaan en dat zij anders hadden gemoeten. Dat zijn dezelfde zaken waarover in het feitenonderzoek wordt gesproken. Voorbeelden zijn onvoldoende transparantie, geen rapporten van controles en geen rapporten van handhavingsacties. De update van de nota Vergunningverlening Toezicht Handhaving is op zichzelf inderdaad onvoldoende. Bovendien is een goede uitvoering van de herziene nota nodig. Er moet in de uitvoering nog een slag gemaakt worden met de omgevingsdiensten. De provincie is opdrachtgever van de omgevingsdiensten. Bedrijven zijn als eerste verantwoordelijk. Ook zij moeten een cultuuromslag ondergaan. In het huidige beleid voor toezicht en handhaving wordt daarop volop ingezet. Het vervolgproces voor de Derde Merwedehaven is in de verre toekomst afdekking, inklinking en ombouw tot recreatieterrein (het voorterrein tot industrieterrein). Wat er wel en niet gaat gebeuren, gebeurt in samenwerking met Dordrecht. De provincie kan gemeenten geen opdrachten geven. De gemeenten hebben de uitdrukkelijke wens uitgesproken om als vervolg op het feitenonderzoek zelf te beslissen over eventuele acties naar de GGD. De gedeputeerde verwacht dat het strafrechtelijke onderzoek van het OM grondig is. Die verwachting is gebaseerd op zijn vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat. De VOORZITTER concludeert dat de volgende toezeggingen zijn gedaan: - de gedeputeerde vraagt het OM of het mogelijk is dat hij informatie krijgt uit het dossier; - de gedeputeerde gaat na of constructies waarbij de provincie meerdere rollen heeft (aandeelhouder, vergunningverlener enzovoorts) vaker voorkomen; - de gedeputeerde zal de bedenkingen vanuit de commissie delen met collega s Van der Sande en Veldhuizen. Pagina 14/31

15 De VOORZITTER concludeert verder dat een commissiemeerderheid het Presidium wil vragen om het onderwerp als bespreekpunt aan de agenda van de maartvergadering van PS toe te voegen. De vergadering van februari gaat waarschijnlijk niet door wegens gebrek aan agendapunten. Er volgt een schorsing van vijf minuten. 2b. Wijziging OV-tarieven in Zuid-Holland en OV-concessies Zuid- Holland Noord De heer GELEIJNSE spreekt in namens de PvdA-fractie van de gemeenteraad van Nederlek over het concessiegebied Zuid-Holland Noord. Arriva heeft op 9 december 2012 het busvervoer in de Krimpenerwaard overgenomen van Connexxion. Sinds dat moment zijn er meer dan honderd reizigersklachten binnengekomen. Die klachten zijn gebundeld in een boek (op de vergadering uitgedeeld). De bussen zijn overvol. De vervoerprijs die een reiziger voor dezelfde rit moet betalen verschilt per dag. Gemiddeld is die prijs echter minstens 40% hoger dan voor 9 december het geval was. Bovendien is het sterabonnement sinds 9 december niet meer geldig in RET-gebied. Na 9 december zijn de prijzen soms met 100% verhoogd. Volgens de recent voorgestelde compensatieregeling worden tariefverhogingen van meer dan 25% gecompenseerd. 25% tariefverhoging is echter nog steeds fors meer. De abonnementen van Arriva sluiten niet aan bij die van de RET en van Connexxion. Grensoverschrijdende reizigers moeten daarom bovendien een RET-abonnement (Rotterdam) kopen of een Connexxion-abonnement (Utrecht). Het aantal in- en uitgaande busbewegingen is in Nederlek met 30-40% fors afgenomen. In sommige dorpen rijdt er dagelijks nog maar een enkele bus. De bussen rijden vaak niet op tijd en sluiten vaak niet goed op elkaar aan. Scholieren van en naar Schoonhoven doen over deze 15 km soms anderhalf uur. De service die Arriva biedt naar aanleiding van een ingediende klacht wordt niet of summier beantwoord. Er is veel onduidelijkheid over de abonnementen. Klanten worden van het kastje naar de muur gestuurd. Is de provincie bereid om als opdrachtgever haar verantwoordelijkheid te nemen? De heer LOOSE vraagt welk vooroverleg Arriva met de regio heeft gevoerd over de wijzigingen zoals die in het aantal busbewegingen. De heer GELEIJNSE antwoordt dat burgemeester en wethouders van Nederlek hebben gesproken met Arriva na het bekend worden van de nieuwe dienstregeling. Dat heeft slechts geleid tot enkele kleine aanpassingen. Lijn 193 die vroeger enkele keren per uur door het dorp reed is op initiatief van Arriva geschrapt. De heer DE MAN spreekt in namens een aantal fracties in de Hoeksche Waard over het concessiegebied Hoeksche Waard/Goeree-Overflakkee. Arriva heeft onder druk van de provincie op 11 januari de speciale kortingskaart voor scholieren voorgesteld. De tariefstijging werd daardoor gemaximeerd op 25%. Pagina 15/31

16 Voor forenzen is geen compensatie voorgesteld, omdat zij eerder voordeel dan nadeel zouden ondervinden van de nieuwe tarieven. Forenzen ondervinden echter wel degelijk nadeel van de nieuwe tarieven. Voor sommige forenzen is dat meer dan 80%. Voor zover bekend bedraagt het voordeel voor forenzen hooguit enkele procenten. Ouders van scholieren klagen over de onoverzichtelijkheid, complexiteit en onjuiste berekeningswijze van de compensatie- en restitutieregeling. Bovendien is die regeling oneerlijk, want zij geldt niet voor de kinderen die in augustus voor het eerst per bus naar de middelbare school gaan. De werkgroep heeft de berekeningswijze onder de loep genomen. Zij constateerde dat Arriva verkeerde aannames hanteert over de oude sterabonnementen en over het aantal reisdagen voor forenzen. Die foute aannames leiden in de berekening van Arriva tot een reizigersvoordeel van 27% terwijl juiste aannames leiden tot een reizigersnadeel van 22%. Het is onbegrijpelijk dat een onafhankelijk instituut akkoord is gegaan met de berekeningen van Arriva. Arriva heeft bij haar berekeningen geen rekening gehouden met grensoverschrijdende ritten, zoals naar RET-gebied. Dat leidt in de praktijk tot nog grotere prijsstijgingen. Er is dus nog steeds geen sprake van kostenneutraliteit voor scholieren en forenzen. Een oplossing is nog steeds nodig. De brief die de gedeputeerde gisteren heeft gestuurd is een goede aanzet. De werkgroep geeft de voorkeur aan herinvoering van het oude sterabonnement, maar volgens deze brief is dat erg lastig en eist dat maandenlange voorbereiding. Daarom wenst de werkgroep uitbreiding van de voorgestelde compensatieregeling. De uiteindelijke oplossing is een landelijk werkend reizigersproduct, maar dat zal nog lang op zich laten wachten. De uitbreiding van de compensatieregeling moet aan randvoorwaarden voldoen. Ten eerste geldt zij voor alle forenzen en scholieren die met een abonnement reizen. Ten tweede is de maximale prijsstijging voor forenzen gelijk aan die voor scholieren. Ten derde wordt er geen verschil gemaakt tussen huidige en toekomstige reizigers. Ten vierde wordt bij forenzen uitgegaan van 228 reisdagen. Ten vijfde wordt overwogen om de compensatie te berekenen ten opzichte van de tarieven uit 2012, met andere woorden zonder de (bijna) 5% indexatie per 1 januari Ten zesde wordt de aanvraagprocedure voor compensatie en restitutie vereenvoudigd. Ten zevende wordt aandacht gevraagd voor een betere communicatie en klantenservice door Arriva. Maak gebruik van direct mail en sociale media in plaats van folders in de bus. Ten achtste is voor reizigersinformatie een betere afstemming nodig tussen Arriva, Connexxion en RET. De werkgroep is bereid om met de provincie mee te denken over de uitwerking van deze randvoorwaarden. De heer LOOSE steunt de nieuwe eis dat de oude vervoerder meewerkt aan een soepele overdracht. De compensatie- en restitutieregeling van Arriva is te complex. Bovendien bevat zij enkele rare voorwaarden. Ten eerste de voorwaarde dat de reiziger vorig jaar een sterabonnement had. Deze voorwaarde leidt tot rechtsongelijkheid. Ten tweede de voorwaarde dat de reiziger het voordeligste product neemt. Hoe kan een reiziger weten welk product het voordeligste is? Leidt Arriva wel financieel nadeel als deze voorwaarde wordt geschrapt? Pagina 16/31

17 Waarom wordt aan de reiziger gecommuniceerd dat een prijsstijging boven 25% volledig wordt gecompenseerd zonder daarbij te vermelden dat de indexatie per 1 januari (bijna 5%) daarin niet is meegenomen? De informatie die in de tabellen van Arriva staat (zie de stukken) bevat onjuistheden. Bovendien gaan de tabellen ervan uit dat een maandkaarthouder die het hele jaar door reist twaalf maandabonnementen koopt. Dat uitgangspunt is onjuist, want of hij koopt dan een jaarabonnement (= de prijs van tien maandkaarten) of hij koopt niet elke maand een maandabonnement maar op jaarbasis ongeveer tien maandkaarten. Als je hiermee rekening houdt, dan is het aantal reisdagen gemiddeld niet 19 maar 22. De gemiddelde prijsstijging is dan 31,7% in plaats van de gemiddelde prijsdaling van 3,4% (volgens de tabel). De PvdA kan leven met een compensatie vanaf 25% prijsverhoging, mits de echte prijsverhoging niet meer is dan 25% en de compensatie- en restitutieregeling eenvoudig is. Er moet snel worden nagedacht over structurele verbeteringen, zoals de ontwikkeling van Zuidvleugelproducten. In dat verband is betalen voor een snellere verbinding geen goed idee. Wel een goed idee is het toekennen van een automatische korting vanaf tien, twaalf of vijftien dagen dat in een maand over hetzelfde traject wordt gereisd. Is het juist dat een scholier die reist van Hoeksche Waard naar Rotterdam (inclusief metro) in de ochtend een dubbel opstaptarief betaalt? Is het ook juist dat diezelfde scholier in de middag (terugreis) bij een overstap binnen 35 minuten weliswaar geen dubbel instaptarief betaalt maar evenmin de 55% korting van zijn scholierenkortingkaart krijgt? Mevrouw VAN AELST merkt op dat de gedeputeerde naar aanleiding van de commissievergadering van januari de meeste acute problemen meteen heeft aangepakt en de tariefstijgingen flink heeft teruggebracht. Arriva heeft toen toegegeven dat ze reken- en inschattingsfouten heeft gemaakt. Nu blijkt dat Arriva daarna opnieuw rekenfouten heeft gemaakt. Volgens de SP is dat onbegrijpelijk slordig en haar geduld met Arriva is nu op. De gebeurtenissen laten ook zien dat het beter is om de ontwikkelfunctie bij de provincie te leggen. De fractie is blij dat GS lessen willen trekken voor de volgende concessieverlening. De grote tariefsverhogingen zijn volgens de fractie grotendeels veroorzaakt door de invoeringswijze van de OV-chipkaart en het principe van een kilometerprijs die overal even hoog is. Gedeeltelijk zijn die tariefsverhogingen ook veroorzaakt door de afschaffing van het sterabonnement. Dat laatste was een provinciaal besluit. Moet het sterabonnement bij nieuwe concessieverleningen weer worden ingevoerd volgens de gedeputeerde? Op korte termijn zijn er volgens de stukken twee oplossingsopties mogelijk. Ten eerste herinvoering van het sterabonnement (behalve in Zuid-Holland Noord). Ten tweede een compensatie voor reizigers die er meer dan 25% op achteruitgaan. Is gedeputeerde bereid om effecten en kosten van deze opties en eventuele andere haalbare opties op een rij te zetten? De fractie is blij met de menukaart voor een landelijke oplossing op de langere termijn. Mevrouw PROPSTRA merkt op dat de OV-chipkaart op zichzelf een goed systeem is, maar dat de invoering niet overal even goed uitpakt. De invoering van Pagina 17/31

18 de OV-chipkaart was geen bezuinigingsmaatregel. De grote tariefsverhogingen zijn veroorzaakt doordat zones anders dan kilometers niet overal even lang waren. Vooral scholieren en forenzen ondervinden daar nu de lasten van. Volgens de VVD moeten de negatieve uitschieters worden gecompenseerd. Dat moet gebeuren met terugwerkende kracht tot 9 december Voorwaarden zijn een snelle invoering, niet al te ingewikkeld, een tijdelijke oplossing en uitvoering binnen het OV-budget. De heer CANTON vraagt of de OV-chipkaart op termijn goed werkt volgens mevrouw Propstra. Mevrouw PROPSTRA antwoordt dat de fors hogere reiskosten waar sommige reizigers mee te maken krijgen niet goed zijn en aangepakt moeten worden. De VVD steunt het voorstel om de reiziger te compenseren bij meer dan 25% reiskostenstijging. Verder moet Arriva een betere reizigersvoorlichting geven. Arriva heeft volgens de fractie forse steken laten vallen. De fractie steunt daarom de gedeputeerde in het opleggen van sancties en boetes. De heer POTJER vraagt of mevrouw Propstra het ook voor de automobilist acceptabel vindt dat de eerste 25% kostenstijging niet zou worden gecompenseerd. Mevrouw PROPSTRA antwoordt dat bij het autoverkeer sprake is van een permanente kostenstijging ten gevolge van hogere benzineprijzen. De automobilist moet bovendien accijns betalen voor zijn benzine. De heer POTJER merkt op dat het nu gaat over provinciaal beleid. Provincie en Arriva zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een kostenstijging in het openbaar vervoer die kan oplopen tot 25% (na compensatie). Wat de automobilist betreft, zijn de opcenten provinciaal beleid. Mevrouw Propstra wilde destijds geen opcentenverhoging, ook niet als inflatiecorrectie. Voor de busreiziger gaat haar fractie akkoord met 25% prijsverhoging plus inflatiecorrectie (bijna 5%). Is de busreiziger zoveel rijker dan de automobilist? Mevrouw PROPSTRA antwoordt dat de kostenstijging in de bus samenhangt met de overgang van zoneprijs naar kilometerprijs. Voor die overgang is op landelijk niveau gekozen. De heer POTJER vraagt of de maximale kostenstijgingen voor OV-reiziger en automobilist niet gelijk moeten zijn (voor zover de provincie dat kan beïnvloeden). Mevrouw PROPSTRA antwoordt ontkennend, omdat de subsidies voor OVreiziger en automobilist evenmin gelijk zijn. De heer Potjer vergelijkt appels met peren. De gedeputeerde stelt voor dat de provincie een grotere rol krijgt in de communicatie. Op wie en op welke onderwerpen gaat de provincie zich daarbij richten? De heer DOR merkt op dat Arriva veel rekenfouten heeft gemaakt. Meer transparantie en duidelijkheid zijn nodig. Pagina 18/31