DE TOEKOMST VAN DE NEDERLANDSE TRANSPORTSECTOR

Transcriptie

1 DE TOEKOMST VAN DE NEDERLANDSE TRANSPORTSECTOR Onderzoeksrapport, juni 2013

2 INHOUDSOPGAVE Samenvatting 3 1. Negatieve stemming 6 2. Grote waardering voor ondernemers, kennis en innovatie 9 3. Toekomst Nederlandse transportsector spontaan verbonden met concurrentie uit Midden- en Oost-Europa Feitentest transportsector Ideale transportsector, duurzaam, kwaliteit en toekomstgericht Huidige transportsector: te weinig duurzaam Feitentest TVM: Foundation, ridders, coöperatie Tot 2025: zorgen over teruglopende Nederlandse transportsector Na 2025: duurzaamheid en verkeersveiligheid wederom key-drivers Doelentest: CO 2-uitstoot, veiligheid en werk Ontwikkeling waardering transportsector Nederland Adviezen aan de minister-president 31 2

3 SAMENVATTING De steun voor de Nederlandse transportsector kan flink worden vergroot als de sector meer nadruk legt op: 1) haar prestaties en ambities op het gebied van duurzaamheid, in het bijzonder het verminderen van de CO 2-uitstoot; 2) haar prestaties en ambities ten aanzien van het verbeteren van de verkeers-veiligheid; en 3) het feit dat Nederland qua vervoerd gewicht de derde positie van Europa inneemt. 1. Hoofdtaak voor de Nederlandse transportsector: werken aan duurzaamheid. De prestaties van de Nederlandse transportsector vallen zeer in de smaak bij het publiek. De honger is echter nog niet gestild. Men acht het een hoofdtaak van de sector om hier aan te blijven werken. Naast de reeds gerealiseerde prestaties zal het brede publiek met instemming kennisnemen van nieuwe ambities van de transportsector op dit terrein. 2. Blijf werken aan verkeersveiligheid. De prestaties ten aanzien van het verbeteren van de verkeersveiligheid, worden eveneens in dank aanvaard. Nieuwe ambities op dit terrein mogen op zeer veel steun rekenen en dragen bij aan de reputatie van de transportsector. Zeker als de reeds geleverde prestaties daarbij worden ingezet als bewijs voor het vermogen om de toekomstambities straks ook echt in daden om te kunnen zetten ( bewezen vermogen ). 3. De positie van Nederland: blijf werken aan effectiviteit en kwaliteit. Nederland neemt qua vervoerd gewicht de derde plaats in binnen Europa. Dit feit vervult Nederlanders met trots en genereert veel respect voor de Nederlandse transportsector. Wel heeft men een sterk gevoel dat de Nederlandse transportsector onder druk staat als gevolg van goedkope concurrentie uit Polen en andere landen uit Midden- en Oost-Europa. Men vindt dat Nederland zich in dit krachtenveld (verder) moet zien te onderscheiden via vakmanschap ( effectief, betrouwbaar, competent, vertrouwenwekkend ) en het leveren van hoge kwaliteit. Innovatiekracht speelt bij dit alles een belangrijke rol. Bij elk van deze drie speerpunten wordt de Nederlandse transportsector aangespoord om meer creativiteit aan de dag te leggen dan thans het geval is. Dit zijn de belangrijkste conclusies van vier focusgroepen met laagopgeleide vrouwen, hoogopgeleide vrouwen, laagopgeleide mannen en hoogopgeleide mannen uit Amersfoort en omgeving. Doel van deze sessies was het testen van de toekomstscenario s zoals ontwikkeld door Panteia, in combinatie met bredere boodschapontwikkeling voor TVM. De groepsdiscussies vonden plaats op 23 en 24 april

4 Samenvatting Andere belangrijke conclusies: 1. Negatieve stemming. Men is negatief gestemd over de richting die Nederland op gaat. Een ruime meerderheid van de deelnemers verwacht dat toekomstige generaties slechter af zullen zijn dan zijzelf. De belangrijkste punten van zorg zijn de werkloosheid, de gezondheidszorg en criminaliteit. 2. Panteia-toekomstperspectief tot 2025 resoneert sterker dan perspectief voor de verdere toekomst. Als belangrijkste pluspunten van het korte-termijnperspectief tot 2015 ziet men meer duurzaamheid in de sector, meer verkeersveiligheid, efficiënter en daardoor goedkoper vervoer, het liefst geënt op meer samenwerking tussen de Nederlandse transportbedrijven. Belangrijkste minpunt van dit toekomst-perspectief is de teruglopende omvang van de transportsector. In het bijzonder het interen op het eigen vermogen sinds de financiële crisis in 2008 en het afnemende belang van de Nederlandse chauffeur ten gunste van collega s uit Midden- en Oost-Europa. 3. Duurzaamheid en verkeersveiligheid ook drivers voor steun toekomstperspectief na Dit langere tijdsperspectief met onbemand rijden en zelfdenkende pakketjes is voor de meeste mensen nog te ver weg om zich daar een serieuze voorstelling bij te kunnen maken. 4. Sterkste boodschap: wij willen er zijn voor onze leden. De sterkste boodschap in een speciale boodschaptest legt sterk de nadruk op TVM als coöperatieve verzekeraar. Het gaat hier om een ijzersterke boodschap met een ongekend hoge aansprekendheid van 4.21, zeer ruim boven de kritische score van 3.50, het punt waar positieve tractie ontstaat. De belangrijkste aantrekkingskracht is wat een coöperatieve structuur mogelijk maakt: er zijn voor de leden. De boodschap krijgt een enorme vaart als de coöperatieve gedachte verder wordt verbonden met rekening houden met milieu en oog houden voor mensen binnen en buiten ons bedrijf. STERKSTE BOODSCHAP. TVM is niet voor niets een coöperatie. Wij willen er zijn voor onze leden. Onze leden denken actief mee bij de besluiten over de koers van het bedrijf. Een goede coöperatie zijn, betekent dat we naast het realiseren van financiële doelstellingen ook rekening houden met het milieu en oog houden voor mensen binnen en buiten ons bedrijf. 4

5 Samenvatting Nuttige boodschapelementen uit overige boodschappen. Elders in de boodschaptest springen ook nog de nodige vonken over: Want dat is onze missie, het vergemakkelijken van het werk van talloze transportbedrijven in dit land. Minder opdrachten betekent meer vrachtwagenchauffeurs die hun werk kwijtraken. De Nederlandse transportsector moet letterlijk en figuurlijk nieuwe wegen inslaan. Het wordt steeds moeilijker om te concurreren met de lage lonen van chauffeurs uit Midden- en Oost-Europa. Daarom moeten we zorgen voor meer kwaliteit in de producten die we aanbieden. Ook op het terrein van het vervoer van grondstoffen voor 3D-printen liggen goede kansen, juist in combinatie met duurzaamheid. 5. Doelentest: meer zichtbare steun voor werk; weinig steun voor verder weg gelegen doelen. Naast grote steun voor het verminderen van CO 2-uitstoot van vrachtwagens en het bevorderen van de verkeersveiligheid (beide gemiddeld rapportcijfer 8.5) is er ook veel enthousiasme voor het onafhankelijk houden van de Nederlandse transportsector (rapportcijfer 8.3). Men is eveneens positief over het voorop blijven lopen van de sector via kwaliteit en innovatie (rapportcijfer 8.3) en zorgen voor meer werkgelegenheid (rapportcijfer 8.1). Men is daarentegen terughoudend met steun voor verder weg gelegen doelen zoals zorgen dat vrachtwagens onbemand over onze snelwegen kunnen rijden (laag rapportcijfer 5.4). 6. Advies aan de minister-president. Aan het eind van de focusgroepen geven de deelnemers de volgende adviezen aan de minister-president: Advies 1. Kies voor duurzaamheid. Advies 2. Wees niet het braafste jongetje van Europa. Advies 3. Hou de werkgelegenheid overeind. Advies 4. Kies voor innovatie en vernieuwing. 5

6 1. NEGATIEVE STEMMING MEN IS NEGATIEF GESTEMD De focusgroepdiscussies over de toekomst van de transportsector vinden plaats onder een negatief gesternte. Van de in totaal 38 deelnemers vinden er maar liefst 25 dat Nederland de verkeerde richting op beweegt. Een minderheid van 13 deelnemers, vooral hoogopgeleide mannen, meent dat ons land de goede richting opgaat. De klachten over de richting die Nederland op gaat, hebben vooral betrekking op de economie. Het gevoel is dat de motor stil is komen te liggen. De bezuinigingen lijken de problemen te verergeren. Liever ziet men investeringen die helpen om de economie weer aan de praat te krijgen. Men wil perspectief: De juiste motor is die van de economie; die ligt stil. Wat is nu de motor van de economie? Dat is totaal onduidelijk. (Laagopgeleide mannen) De forse bezuinigingen zijn een probleem, je kan beter investeren. (Hoogopgeleide vrouwen) Figuur 1 - Richting van Nederland Vraagformulering Denkt u dat, over het geheel genomen, Nederland zich in de juiste of de verkeerde richting ontwikkelt? Note N=38 Sommige deelnemers vragen zich zelfs hardop af of er überhaupt nog wel iets goed gaat: Wat gaat er wel goed eigenlijk? (Laagopgeleide vrouwen) Maar er zijn ook deelnemers die de situatie relativeren: Op heel veel punten kan het beter, maar echt slecht gaat het niet. (Laagopgeleide vrouwen) 6

7 Negatieve stemming ZORGEN OVER DE WERKLOOSHEID EN DE GEZONDHEIDSZORG Men maakt zich het meeste zorgen over de werkloosheid (maar liefst 20 keer genoemd). Daarna volgen de gezondheidszorg (15 keer genoemd) en criminaliteit en onveiligheid (14 keer genoemd). De overige vraagstukken worden minder vaak genoemd. Figuur 2 - Belangrijke vraagstukken Figuur 2 Werkloosheid 20 Gezondheidszorg 15 Criminaliteit en onveiligheid Economie Verschillen tussen arm en rijk Allochtonenproblematiek Onderwijs 3 3 Pensioenen Europa 2 2 Milieu en klimaatverandering Staatsschuld Verkeersveiligheid Files Vraagformulering Geef aan over welke TWEE van onderstaande vraagstukken u zich persoonlijk het meeste zorgen maakt. (maximaal twee antwoorden mogelijk) Noot N=38. TOEKOMSTIGE GENERATIES SLECHTER AF De deelnemers zijn ruwweg fiftyfifty verdeeld over de vraag of de huidige generatie beter of slechter af is dan de vorige generaties (18 deelnemers beter af ; 20 deelnemers slechter af ). De verwachtingen voor toekomstige generaties zijn echter negatief: slechts 11 deelnemers verwachten dat toekomstige generaties beter af zullen zijn dan de eigen generatie; maar liefst 27 deelnemers verwachten dat toekomstige generaties juist slechter af zullen zijn. Figuur 3A Eigen generatie Figuur 3B Toekomstige generatie Vraagformulering Denkt u dat uw eigen generatie beter of slechter af is dan vorige generaties?, resp. Denkt u dat de toekomstige generaties beter of slechter af zullen zijn dan uw eigen generatie? Noot N=38. 7

8 Negatieve stemming POSITIEVE STEMMING OVER VERKEER EN TRANSPORT Men is opmerkelijk positief gestemd over de verkeersveiligheid (maar liefst 30 deelnemers juiste richting ; slechts 8 deelnemers verkeerde richting ). Ook Het verkeer op de Nederlandse snelwegen maakt veel positieve gevoelens los (+26;-12). Dat geldt ook voor het milieu (+24;-14) en, nog net, voor de transportsector (+20;-18). Met de werkgelegenheid in de transportsector gaat het echter de verkeerde kant op (+14;-24). Wel geldt voor al deze zaken dat zij per saldo positiever worden ingeschat dan de richting van Nederland als geheel (onderste balk). Figuur 4 - Juiste of verkeerde richting? Figuur 4 Juiste of verkeerde richting? Verkeerde richting Juiste richting b. De verkeersveiligheid d. Het verkeer op de NL snelwegen c. Het milieu a. De transportsector e. De werkgelegenheid in de transportsector NEDERLAND Vraagformulering En hoe denkt u dat, over het geheel genomen, de volgende zaken zich ontwikkelen? Noot N=38. 8

9 2. GROTE WAARDERING VOOR ONDERNEMERS, KENNIS EN INNOVATIE De focusgroepen bevatten naast discussie ook een aantal schriftelijke opdrachten. In één daarvan wordt de deelnemers gevraagd om aan te geven welke indruk zij hebben van 21 verschillende actoren op het terrein van de transportsector in Nederland. De resultaten van deze opdracht geven een goede indruk van de reputatiecontext waarbinnen de transportsector in Nederland wordt waargenomen. De resultaten zijn samengevat in figuur 5 op pagina 11. HOOGSTE WAARDERING VOOR RESEARCH AND DEVELOPMENT Research and development geniet de hoogste waardering met een gemiddelde score van Verwante termen als kennisplatforms (score +0.79) en innovatie (score +0.75) doen het eveneens behoorlijk goed. ONDERNEMERS GENIETEN STERKE REPUTATIE De reputatiescore van de ondernemers bedraagt Ook het Midden en Kleinbedrijf (MKB) (score +0.62) en het bedrijfsleven (score +0.58) doen het redelijk goed: men heeft duidelijk enig vertrouwen in ondernemers. Grote ondernemingen doen het echter minder goed (matige score +0.22). Dat geldt ook voor de topsectoren (zwakke score van +0.15). Coöperaties scoren in deze beginfase ook zwak (+0.19), maar dit zal later in de focusgroepgesprekken veranderen. TRANSPORTBEDRIJVEN EN VRACHTWAGENCHAUFFEURS SPREKEN AAN Transportbedrijven (+0.50) en vrachtwagenchauffeurs (eveneens score +0.50) mogen op enige sympathie rekenen. De transportsector in Nederland scoort iets lager (+0.33). Neutrale waardering TVM. TVM is niet erg bekend. Veel deelnemers geven het bedrijf daarom een neutrale score of blijven het antwoord in zijn geheel schuldig. Hiermee scoort TVM beduidend beter dan de generieke categorie verzekeringsmaatschappijen, die met een negatieve score van nog het nodige verbeterwerk te doen hebben ten aanzien van hun reputatie: Verzekeraars willen geld aan je verdienen. (Laagopgeleide vrouwen) Overigens blijven de verzekeraars het kabinet Rutte-Asscher nog net een neuslengte voor (score -0.72). PROBLEMEN MET BANEN EN ECONOMISCHE GROEI Banen (-1.03) en economische groei (-1.08) vallen beide een opvallend slechte waardering ten deel. De groepsdiscussies laten zien dat men op deze terreinen vooral verbetering wil zien. Als zodanig is het een weerspiegeling van de urgentie die rondom deze onderwerpen wordt gevoeld. 9

10 3. TOEKOMST NEDERLANDSE TRANSPORTSECTOR SPONTAAN VERBONDEN MET CONCURRENTIE UIT MIDDEN- EN OOST-EUROPA De deelnemers is gevraagd om schriftelijk aan te geven welke gedachten als eerste bij hen opkomen bij De toekomst van de transportsector in Nederland. De spontane eerste gedachten bij De toekomst van de transportsector in Nederland vallen in een beperkt aantal categorieën uiteen: 1. Chauffeurs uit Oost-Europa Verreweg het grootste aantal deelnemers, in het bijzonder de mensen in de laagopgeleide groepen, denkt bij de toekomst van de Nederlandse transportsector onmiddellijk aan Oost-Europese vrachtwagenchauffeurs: Succesvol voor Poolse werknemers. (Laagopgeleide mannen) Komt in gevaar i.v.m. goedkope arbeidskrachten uit buitenland. (Laagopgeleide mannen) Waarschijnlijk hebben zij het erg moeilijk met allerlei goedkopere alternatieven in Oost Europa. (Hoogopgeleide vrouwen) Verschillende deelnemers vrezen dat de ruime aanwezigheid van Oost-Europese vrachtwagenchauffeurs ten koste gaat van banen en de cao s van chauffeurs uit Nederland: Moeilijke toekomst in verband met concurrentie uit Oost-Europese landen. Ontwijken van Nederlandse cao s door Nederlandse ondernemingen door middel van dochterondernemingen in andere landen. (Laagopgeleide mannen) Problemen door het inhuren van goedkopere buitenlandse werknemers, waardoor Nederlanders moeilijker aan een baan komen in de sector. (Hoogopgeleide mannen) Je bent een Nederlands transportbedrijf, maar omdat je nog meer wilt verdienen ga je naar Polen of Bulgarije. En daardoor krijgen Nederlandse chauffeurs geen kans. (Laagopgeleide mannen) Anderen vrezen voor de veiligheid als gevolg van taalproblemen en gebrekkige opleiding: Veel goedkope buitenlandse chauffeurs met gebrekkige kennis van zaken en taal. Deze trend is al ingezet en gaat met name in het gevaarlijke-stoffenvervoer problemen opleveren. (Laagopgeleide mannen) Veel Polen en Roemenen die aan het werk zijn in die sector. Die zijn soms een gevaar op de weg. (Laagopgeleide vrouwen) Ik ben bang voor de veiligheid, dat die afneemt. (Hoogopgeleide mannen) 2. Milieubelasting Veel deelnemers verbinden de toekomst van de transportsector met de vervuiling van het milieu: Transportsector = vervuiling van het milieu. Belangrijk dat de transportkosten qua milieu zo schoon mogelijk en efficiënt zijn. Uit eigen land producten; producten van het seizoen. (Hoogopgeleide vrouwen) Vrachtwagenchauffeurs. Niet populair. Milieu-inefficiënt. (Hoogopgeleide vrouwen) Men vreest ook oneerlijke concurrentie, als Nederlandse bedrijven zich wel aan strenge milieunormen moeten houden en Poolse chauffeurs niet: De milieu-eisen, hoe werkt dat eigenlijk als een Poolse vrachtwagen naar binnen rijdt? Daardoor kunnen die tarieven heel erg verschillen. (Hoogopgeleide mannen) 10

11 Toekomst Nederlandse transportsector spontaan verbonden met concurrentie Figuur 5 - Waardering Figuur 5 maatschappelijke Waardering maatschappelijke actoren en concepten actoren en concepten 16. Research and development 0, Ondernemers 0, Kennisplatforms 0, Innovatie 0,75 8. Groene groei 0,64 5. Midden- en Kleinbedrijf (MKB) 0, Bedrijfsleven 0, Transportbedrijven 0,50 7. Vrachtwagenchauffeurs 0,50 1. FNV 0,50 6. De transportsector in Nederland 0, VNO-NCW 0,32 9. Onderwijs Grote ondernemingen 0, Coöperaties 0, Topsectoren 0, TVM 0, Verzekeringsmaatschappijen -0,62 4. Kabinet-Rutte-Asscher -0, Banen -1,03 3. Economische groei -1,08-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Vraagformulering Welke indruk heeft u van Noot N=38. 11

12 Toekomst Nederlandse transportsector spontaan verbonden met concurrentie 3. Krijgen het zwaar Men ziet de transportsector vooral als een sector die het zwaar gaat krijgen, door de crisis, maar ook vanwege de harde concurrentie op prijs en de belasting van het milieu: Zal het alleen maar zwaarder krijgen gedurende de crisis. (Laagopgeleide vrouwen) Krijgt steeds meer last van druk door milieu en kosten. (Hoogopgeleide mannen) Wordt meer en meer bepaald door prijs. Goedkope mensen, goedkope wagens zonder investering met betrekking tot het milieu. (Hoogopgeleide vrouwen) Toenemende files, stijgende benzineprijzen. (Laagopgeleide mannen) 4. Meer innovatie nodig Verschillende deelnemers verbinden de Nederlandse transportsector met de noodzaak van innovatie: Moet innovatiever: meer rail- en watervervoer. Minder grote vrachtwagens in het centrum van stad/dorp. Schonere motoren en stiller. Meer nachttransport met grotere eenheden. (Hoogopgeleide mannen) Export en transport is van groot belang voor Nederland. Bij economische groei in Europa stijgt de export en dus ook transport. Mijn zorg is de concurrentiepositie van lagelonenlanden (voormalig Oostblok). (Hoogopgeleide mannen) 5. Kansen Verschillende deelnemers zien kansen voor de transportsector, al is het maar omdat steeds meer consumenten producten bestellen via internet: Nederlanders bestellen steeds meer via internet, dit zou goed moeten zijn voor de sector. (Hoogopgeleide mannen) In de hoogopgeleide groepen staat men al te popelen om de toekomstplannen te schetsen voor de transportsector. Daarbij gaat het om investeren, specialiseren, innovatie en zorgen dat ook de overheid de juiste keuzes maakt: Positief. Specialisatie. (Hoogopgeleide mannen) Ik denk gelijk aan mogelijkheden. We hebben heel veel mogelijkheden, daar liggen kansen, we kunnen daar veel meer uithalen. Meer investeren, Nederland kan een heel goed doorvoerland zijn door bijvoorbeeld de Rotterdamse havens. Nederland kan hier meer van profiteren. (Hoogopgeleide vrouwen) Hiervoor zou meer innovatief geld (sic) beschikbaar moeten zijn. Met Rotterdam-Schiphol-Vlissingen-Amsterdam en Delfzijl moeten we vervoerder nummer-1 in Europa zijn of worden. Verder denk ik aan andere brandstoffen, strengere milieueisen en langere combinaties voor hoofdwegen. Ik zie ook aparte lanes voor supertransporten. (Hoogopgeleide mannen) 12

13 4. FEITENTEST TRANSPORTSECTOR De deelnemers kregen 34 feiten over de transportsector in Nederland voorgelegd. De deelnemers werd vervolgens gevraagd om schriftelijk aan te geven of de voorgelegde feiten hen een beter of een slechter gevoel geven. Feel good punt 1 Vermindering CO 2 -uitstoot De Nederlandse transportsector die met succes haar best doet om haar CO 2-uitstoot te verminderen dit is het sterkst resonerende positieve feit in de gehele feiten-test. Het onderstreept het cruciale belang van duurzaamheid in de positionering van de transportsector. Met een score van bevindt het verminderen van de CO 2-uitstoot zich ruim voorbij +1.15, de score waar feiten positieve tractie beginnen te sorteren: Gevoelswaarde 22. Sinds 1990 is de gemiddelde uitstoot CO 2 per Nederlandse vrachtauto met bijna de helft (47%) gedaald Er wordt op dit moment hard gewerkt om de CO 2 -uitstoot van vrachtwagens verder te laten dalen Vraagformulering Hieronder staan enkele feiten vermeld. Geef voor elk van deze feiten aan of deze u persoonlijk een beter of een slechter gevoel geven. Noot Scores zijn gemiddelde scores op basis van volgende coderingen: zeer goed gevoel =+2; goed gevoel =+1; neutraal gevoel =0; slecht gevoel =-1; zeer slecht gevoel =-2. N=38. Ook in de groepsgesprekken neemt het milieu een belangrijke plaats in. De boodschap is duidelijk: de transportsector heeft geen ander keus dan hier zeer actief mee bezig te zijn: Dat de CO 2-uitstoot met de helft is gedaald, dat vind ik ook belangrijk. Voor het milieu. Je kan gezonder leven. Wij zijn veel te bezig, we zijn veel te veel kapot aan het maken. Dat geldt ook voor de transportsector trouwens. Als de luchtkwaliteit verbeterd wordt, draagt dit bij aan betere kwaliteit van leven. (Laagopgeleide mannen) Het is juist belangrijk om verder te gaan, om door te gaan met het verminderen van de CO 2-uitstoot. Het is positief dat er buiten de gebaande paden wordt gegaan, out of the box. (Hoogopgeleide vrouwen) Dat Polen het voor minder doet is natuurlijk omdat daar minder met het milieu gedaan wordt. (Hoogopgeleide vrouwen) Op Curaçao rijden vrachtwagens rond, 90% is afgekeurd, je gaat er echt kapot van de stank. De transportsector is verplicht hier veel mee bezig te zijn. (Laagopgeleide mannen) Opmerkelijk was verder dat veel deelnemers een directe link legden tussen zorg voor het milieu en hun eigen gezondheid. 13

14 Feitentest transportsector Feel good punt 2 Met succes verminderen van het aantal verkeersdoden. De deelnemers reageren positief op concrete prestaties op het gebied van de verkeersveiligheid. De score bedraagt +1.26, wat betekent dat verkeersveiligheid daadwerkelijk tractie sorteert: Gevoelswaarde 25. Het aantal verkeersdoden neemt in Nederland de laatste jaren af. Van de mensen met een niet-natuurlijke doodsoorzaak stierf in 1996 nog 23% als gevolg van een verkeersongeluk; in 2011 is dat aantal gedaald tot 11% Nederland behoort tot de Top-3 van veiligste landen Terwijl vrachtauto s gemiddeld steeds meer kilometers afleggen, zorgen zij voor steeds minder verkeersslachtoffers De groepsdiscussies maken duidelijk dat men er zonder meer vanuit gaat dat de lat op dit gebied hoog ligt in Nederland, maar dat de eisen in andere landen juist te wensen overlaten. Trots op Nederland en ergernis over buitenlandse chauffeurs strijden hier om voorrang: Door Nederlandse regels moeten ze wel betrouwbaar zijn. Ik vind het wel een prettig idee dat we bekwame mensen opleiden. (Laagopgeleide mannen) Nederlandse vrachtwagenchauffeurs worden fatsoenlijk opgeleid. Ze houden zich aan de regels. Dat zie je bij buitenlandse chauffeurs een stuk minder. Ik heb het idee dat de Nederlandse chauffeurs zich redelijk aan de regels houden. (Laagopgeleide mannen) Feel good punt 3 Nederland op derde plaats in Europa. Men reageert ten slotte zeer positief op het feit dat de Nederlandse transportsector qua vervoerd gewicht de derde positie van Europa inneemt. De score voor dit feit bedraagt +1.13, vrijwel samenvallend met het kritieke punt waar trekkracht ontstaat: Gevoelswaarde 6. Daarmee staat Nederland op de derde plaats in Europa Nederland vervoerde daarvan 124 miljoen ton De deelnemers waarderen deze feiten vooral omdat ze er klakkeloos vanuit gaan dat dit banen oplevert: Voor een klein land, zeer positief; veel werkgelegenheid, op zich een belangrijke positie in deze sector. (Laagopgeleide mannen) Derde positie voor Nederland, heel positief. Veel werkgelegenheid. (Laagopgeleide mannen) 14

15 Feitentest transportsector Feel bad punt 1 Concurrentie uit Polen. Men reageert zeer negatief op feiten over toenemende concurrentie uit Polen en andere landen uit Midden- en Oost-Europa. De meest negatieve gevoelswaarde bedraagt -1.38, een score met veel tractie: Gevoelswaarde 10. Nederlandse transportbedrijven verliezen terrein aan buitenlandse concurrenten. Met name aan Poolse bedrijven 16. Nederlandse internationale wegvervoerders merken dagelijks de gevolgen van de Poolse hegemonie: meer Poolse kentekens op de Nederlandse wegen, scherpe concurrentie, druk op de tarieven en verlies van lading. Het gaat hier niet alleen om ladingen van en naar Polen, maar ook om ladingen voor andere landen, zoals onze belangrijkste vervoerspartners Duitsland, België en Frankrijk. 15. Bijna de helft (45%) van de goederen in het internationaal wegvervoer in Nederland wordt inmiddels vervoerd door buitenlandse transporteurs. In 2005 bedroeg dit aandeel nog 37%. 18. De arbeidskosten in het goederenvervoer bedragen in Nederland 32 euro per uur, in Duitsland 35 euro, in Polen 7 euro en in Bulgarije 5 euro. 14. Het Nederlandse internationale goederenvervoer over de weg kromp in dezelfde periode met 15% en het Duitse met 2% Het anti-europese sentiment, al aan het begin van de focusgroepen spontaan te beluisteren, komt bij de bespreking van deze feiten in volle omvang naar voren. Men vindt dat sprake is van oneerlijke concurrentie. Het is tijd om stelling te nemen tegen Europa: Het is geen eerlijke strijd als je de percentages van kosten hanteert. (Laagopgeleide mannen) Als je regels in de landen invoert waar geen regels zijn zouden daar de kosten ook omhoog gaan en zou er eerlijke concurrentie zijn. (Laagopgeleide mannen) Minder werk voor ons, Nederland. (Laagopgeleide vrouwen) Het is economisch heel lastig als alle concurrentie de markt verziekt. (Hoogopgeleide vrouwen) Als we allemaal dezelfde spelregels zouden hanteren zou het goed zijn. We moeten stelling nemen tegen Europa: Nou is het genoeg. (Laagopgeleide mannen) Feel bad punt 2 Bedreiging verkeersveiligheid. Een tweede feel bad punt wordt gevormd door de geringere verkeersveiligheid in landen als Roemenië, Griekenland en Polen. De gevoelswaarde van dit feit bedraagt -1.08, een fractie boven de kritische grens van een feel bad punt: Gevoelswaarde 27. Roemenië, Griekenland en Polen behoren met respectievelijk 13, 12.9 en 12 doden tot de minst verkeersveilige landen in Europa

16 5. IDEALE TRANSPORTSECTOR: DUURZAAM, KWALITEIT EN TOEKOMSTGERICHT De deelnemers is gevraagd om voor 28 korte typeringen aan te geven hoe goed of slecht deze de Nederlandse transportsector beschrijven. De imagoscores zijn gemiddelde scores op een schaal lopend van ( zeer slecht ), ( tamelijk slecht ), 0.00 ( niet goed en niet slecht ), ( tamelijk goed ) en ( zeer goed ). Later is ook gevraagd om uw ideale versie van de Nederlandse transportsector in dezelfde 28 termen te beoordelen. DE EERSTE TOETSSTEEN: DUURZAAMHEID De deelnemers willen boven alles dat de Nederlandse transportsector duurzaam opereert. Met een gemiddelde imagoscore van maar liefst vormt dit de belangrijkste toetssteen bij de beoordeling van de transportsector. TWEEDE TOETSSTEEN: KWALITEIT EN EFFECTIVITEIT Naast duurzaamheid zoekt men naar kwaliteit in de transportsector. Dit blijkt uit zeer hoge scores voor effectief (score +1.39), hoge kwaliteit (score +1.37), betrouwbaar (score +1.35), competent (score +1.22) en vertrouwenwekkend (score +1.17). DERDE TOETSSTEEN: TOEKOMSTGERICHT In aanvulling op deze twee toetsstenen is er nog een derde aspect dat belangrijk wordt gevonden in de ideale transportsector: toekomstgericht (hoge score van +1.32). WARMTE EN HOOP NIET NODIG Campagnematige begrippen als biedt hoop (score van slechts +0.39) en warm en sympathiek (nog lagere score van +0.22) zijn niet bepaald de begrippen die men verbindt met de ideale Nederlandse transportsector. De score voor de onderste twee items in figuur 6 op de weg terug en heeft het moeilijk is negatief, wat betekent dat beide items expliciet als ongewenst worden gezien. In het geval van het negatieve attribuut heeft het moeilijk (score -0.71) is dat eenvoudig voor te stellen. De negatieve score voor op de weg terug (score -0.31) suggereert dat men de stelling niet deelt dat de sector op de verkeerde weg terecht is gekomen. Dit wordt ook bevestigd in de focusgroepdiscussies. 16

17 Ideale transportsector: duurzaam, kwaliteit en toekomstgericht Figuur Figuur 6 - Ideaalbeeld 6 Ideaalbeeld Nederlandse Nederlandse transportsector transportsector 5. Duurzaam 23. Effectief 7. Hoge kwaliteit 3. Betrouwbaar 4. Toekomstgericht 1. Goed bezig 11. Competent (kundig) 6. Modern, eigentijds 22. Vertrouwenwekkend 20. Toegewijd 10. Eerlijk 9. Vernieuwend 28. Creatief 25. Is onderdeel van de oplossing 19. Voegt iets toe 2. Degelijk 17. Grensverleggend 16. Duidelijk 14. Betrokken 8. Doet zijn best 15. Inspirerend 18. Verfrissend 21. Bijzonder 27. Geruststellend 24. Biedt hoop 12. Warm en sympathiek 26. Op de weg terug 13. Heeft het moeilijk 1,62 1,39 1,37 1,35 1,32 1,24 1,22 1,19 1,17 1,17 1,14 1,08 1,05 0,97 0,97 0,97 0,86 0,86 0,78 0,76 0,70 0,64 0,44 0,39 0,39 0,22-0,31-0,71-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Vraagformulering Geef voor elke onderstaande typering hoe deze uw ideaalbeeld van de Nederlandse transportsector beschrijft. Noot N=38. 17

18 6. HUIDIGE TRANSPORTSECTOR: TE WEINIG DUURZAAM In figuur 7 staan de imagoverschillen tussen de huidige en ideale sector afgebeeld, gerangschikt van het meest gewenste attribuut ( duurzaam ) naar het minst gewenste attribuut ( heeft het moeilijk ) voor de ideale Nederlandse transportsector. HOOFDTAAK VOOR NEDERLANDSE TRANSPORTSECTOR: WERKEN AAN DUURZAAMHEID De groene prestaties van de transportsector op bijvoorbeeld het gebied van het terugdringen van de CO 2-uitstoot vallen in vruchtbare aarde, maar schieten tekort om de deelnemers echt te bevredigen. Het verschil tussen werkelijkheid en ideaal voor duurzaam bedraagt en zit daarmee fors in de min. Duurzaam, het is belangrijk om te investeren in milieu en de effectiviteit van de vrachtwagens. (Hoogopgeleide mannen) OOK WERKEN AAN KWALITEIT EN TOEKOMSTGERICHTHEID; ZICHTBARE CREATIVITEIT IS DAARBIJ BELANGRIJK Naast de eerste toetssteen van duurzaamheid, komen ook de toetsstenen van kwaliteit (vooral in de vorm van effectief, tekort van -1.20) en hoge kwaliteit, tekort van -0.84) en toekomstgerichtheid (tekort van -1.11) terug in figuur 7. Het begrip effectief raakt aan degelijkheid en innovatie, aan de dingen waarvan we vinden dat we daar in Nederland goed in zijn. Maar effectief heeft ook een normatieve component, zoals het onnodig rondrijden van dieren van land naar land. Juist van de Nederlandse transportsector verwacht men betrokkenheid bij het terugdringen van deze ongewenste praktijken: Nederland moet doen waar we goed in zijn. Degelijk zijn, maar ook innovatief, dat geldt ook voor de transportsector. (Hoogopgeleide mannen) Hoeveelheid goederen dat vervoerd wordt is bizar. Kippen die van land naar land worden vervoerd om te slachten. Dat is dan goedkoper dan de kippen hier slachten. Dat moet toch efficiënter kunnen? (Laagopgeleide vrouwen) Men zegt het niet expliciet, maar eigenlijk ziet men het liefst dat de Nederlandse transportsector hoger in de waardeketen gaat zitten. CREATIEVER Een belangrijke aanvullende uitdaging voor de huidige transportsector is om meer creativiteit aan de dag te leggen (hoogste tekortscore van -1.24). Daar blijft het niet bij. De rechter hersenhelft (over gevoel, emotie en verbanden) komt op vele andere manieren tekort: de deelnemers vinden de transportsector onvoldoende eerlijk (score -1.03), onvoldoende vernieuwend (score -1.00), onvoldoende grensverleggend (score -1.02), onvoldoende inspirerend (score -1.02) en onvoldoende verfrissend (score -1.13). DE NEDERLANDSE TRANSPORTSECTOR HEEFT HET MOEILIJK De huidige transportsector beschikt over een zeer fors overschot op het uitdrukkelijk niet-gewenste attribuut heeft het moeilijk (score +1.58). Daarnaast schiet de sector behoorlijk tekort op het wel-gewenste overkoepelende kenmerk goed bezig (score -1.19). De conclusie is helder: er is behoorlijk wat ruimte voor een substantiële verbetering van het aanzien van de sector. 18

19 Huidige transportsector: te weinig duurzaam Figuur 7 Imago NL transportsector, geordend naar en afgezet tegen ideaal Figuur 7 - Imago NL transportsector, geordend naar en afgezet tegen ideaal 5. Duurzaam 23. Effectief 7. Hoge kwaliteit 3. Betrouwbaar 4. Toekomstgericht 1. Goed bezig 11. Competent (kundig) 6. Modern, eigentijds 22. Vertrouwenwekkend 20. Toegewijd 10. Eerlijk 9. Vernieuwend 28. Creatief 25. Is onderdeel van de oplossing 19. Voegt iets toe 2. Degelijk 17. Grensverleggend 16. Duidelijk 14. Betrokken 8. Doet zijn best 15. Inspirerend 18. Verfrissend 21. Bijzonder 27. Geruststellend 24. Biedt hoop 12. Warm en sympathiek 26. Op de weg terug -1,13-1,20-0,84-0,59-1,11-1,19-0,48-0,95-0,90-0,62-1,03-1,00-1,24-0,97-0,54-0,26-1,02-0,65-0,39-0,08-1,02-1,06-0,55-0,72-0,36-0,33 0, Heeft het moeilijk 1,58-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Vraagformulering Geef voor elke onderstaande typering hoe deze uw ideaalbeeld van de Nederlandse transportsector beschrijft. en Geef voor elke typering aan hoe goed deze de Nederlandse transportsector beschrijft Noot Staafinhoud is verschil tussen ideale Nederlandse transportsector en huidige transportsector. Items geordend naar mate waarin deze de ideale Nederlandse transportsector goed beschrijven. N=38 19

20 7. FEITENTEST TVM: FOUNDATION, RIDDERS, COŌPERATIE De deelnemers kregen halverwege de focusgroepen een lijst met 24 feiten over TVM voorgelegd. Aan de deelnemers is vervolgens schriftelijk gevraagd om aan te geven of de voorgelegde feiten hen een beter of een slechter gevoel geven. Feel good punt 1 TVM foundation De TVM foundation resoneert zeer sterk met een gevoelswaarde van maar liefst +1.39: Gevoelswaarde 17. TVM heeft ter gelegenheid van haar 50e verjaardag de TVM foundation opgericht. TVM zal jaarlijks een bedrag schenken aan deze foundation. Met dit geld draagt de foundation bij aan de verbetering van de maatschappelijke omgeving in Nederland Leden en medewerkers van TVM kunnen een aanvraag doen voor een bijdrage. Aanvragen worden getoetst aan vooraf vastgestelde criteria. Juist omdat TVM als coöperatie voor én door haar leden werkzaam is, krijgen diezelfde leden een actieve rol bij het verdelen van de bijdragen aan diverse maatschappelijke, sociaaleconomische initiatieven Feel good punt 2 Veiligheidsplan en Ridders van de Weg De deelnemers reageren eveneens zeer positief op structurele, preventieve maatregelen ter voorkoming van schade. Zo bedraagt de gevoelswaarde voor het TVM veiligheidsplan +1.29; het programma Ridders van de Weg, primair gericht op het bevorderen van veiliger rijden, heeft een positieve gevoelswaarde van Beide programma s genereren zo positieve tractie en vergroten daarmee de waardering voor TVM: Gevoelswaarde 23. TVM heeft ook het TVM veiligheidsplan gericht op het beperken van schade en daarmee het laag houden van de kosten van verzekeringen Om veiliger rijden te bevorderen en zo het plezier op het werk te bevorderen en de schade als gevolg van ongevallen met vrachtauto s te verminderen is TVM begonnen met het programma Ridders van de weg. Vrachtwagenchauffeurs die 3 jaar schadevrij rijden krijgen een bronzen onderscheiding, 5 jaar schadevrij is zilver; 10 jaar schadevrij is goud; 20 jaar schadevrij is diamant. Op dit moment beschikken 11 chauffeurs over een diamanten onderscheiding, 87 chauffeurs hebben goud, 303 chauffeurs hebben zilver en 645 chauffeurs hebben brons Ridders van de weg slaat aan, ten eerste omdat veel deelnemers vrachtwagens op de weg sowieso een beetje eng vinden, maar ook omdat men vreest dat veiligheid de sluitpost vormt van een bedrijfstak die onder zware druk staat: Ik vind het positief dat ze voor de veiligheid hebben gekozen. Ga maar eens op de weg zitten. Ze denderen langs je heen met hoge snelheid. Dan staan er zulke borden en dan komen ze je inhalen. Het ligt vaak wel aan de persoon die erop zit. (Laagopgeleide vrouwen) Ik vind vrachtwagens doodeng. Vrachtwagens zijn vaak betrokken bij ongevallen. (Laagopgeleide vrouwen) Als mensen door de concurrentie langer gaan rijden wordt het alleen maar gevaarlijker. (Laagopgeleide vrouwen) 20