Alexithymie, type D persoonlijkheid en cognitieve problematiek bij SSS. Mogelijkheden voor de behandeling! Lars de Vroege

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Alexithymie, type D persoonlijkheid en cognitieve problematiek bij SSS. Mogelijkheden voor de behandeling! Lars de Vroege"

Andreas Kok
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Alexithymie, type D persoonlijkheid en cognitieve problematiek bij SSS. Mogelijkheden voor de behandeling! Lars de Vroege

2 Mogelijkheden voor de behandeling? Alexithymie? Type D persoonlijkheid? Cognitieve stoornissen?

3 Somatisch-symptoomstoornis Symptomen gepaard met abnormale gedachten, gevoelens en gedrag 1 1. American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and... (DSM-5). Washington: American Psych. Press.

Alexithymie BVAQ 1,2 : Identificeren, Analyseren, Verbaliseren, Emotionaliseren, Fantasiseren Alexithymie kan daarom interfereren met psychotherapie 3,4 onderscheid maken tussen gevoel en

4 Alexithymie BVAQ 1,2 : Identificeren, Analyseren, Verbaliseren, Emotionaliseren, Fantasiseren Alexithymie kan daarom interfereren met psychotherapie 3,4 onderscheid maken tussen gevoel en lichamelijke sensaties Behandeling gericht op alexithymia leidde tot symptoomreductie en verbetering van algemeen functioneren 5-7 Verbaliseren, fantaseren en identificeren hoger bij SSS patiënten (N=234) 8 Echter, geen associatie met behandeluitkomst (angst, depressie, lichamelijke klachten) 1.Vorst & Bermond (2001). Validity. Questionnaire. Pers. Ind difference, 30(3), De Vroege et al. (2018). Psychometric Popululation. Frontiers in Psychiatry, 9: Beck et al. The first somatoform disorders. Zeitschrift für Psych Medizin und Psychotherapie. 2013;59(4): Cameron et al. Changes in a review. Harvard review of psychiatry. 2014;22(3): Cameron et al. Emotion regulation model approach. British Journal of Health Psychology. 2008;13(2): Gay et al. Effectiveness of reducing alexithymia. Contemporary Hypnosis. 2008;25(1): Ogrodniczuk et al. A naturalistic therapy program. Psychology and Psycho.: Theory, Res. and Prac. 2012;85(3): De Vroege et al. (2018). Alexithymia has prospective study. Front Psychiatry, 9: 292

Type D persoonlijkheid 1 Negatief affect (piekeren, prikkelbaarheid) en Sociale geremdheid (gebrek aan zelfvertrouwen), Type D = combinatie van beide Prevalentie in algemene populatie 21% 1

5 Type D persoonlijkheid 1 Negatief affect (piekeren, prikkelbaarheid) en Sociale geremdheid (gebrek aan zelfvertrouwen), Type D = combinatie van beide Prevalentie in algemene populatie 21% 1 Prevalentie in SSS 63% (tov 18-53% in hartpatiënten 2 ) Patiënten met SSS (N = 212, NB= 187 behandeling) Gekeken naar invloed op angst, depressie, lichamelijke klachten (zelfde als vorige studies) Hoge mate van negatief affect behandeluitkomst 3 1. Denollet (2005). DS14... personality. Psychosomatic Medicine, 67(1), Pedersen & Denollet (2006). Is... groups. Current Cardiology Reviews, 2, De Vroege et al. (submitted). Type D. Cohort study.

6 De tekst Title

Neurocognitief functioneren Onduidelijk wát het cognitief functioneren is van patiënten met SSS en óf er invloed is van depressie/angst Depressie en neurocognitief functioneren 1 Angst en

7 Neurocognitief functioneren Onduidelijk wát het cognitief functioneren is van patiënten met SSS en óf er invloed is van depressie/angst Depressie en neurocognitief functioneren 1 Angst en neurocognitief functioneren 2 75% van patiënten met SSS depressie 1. Rock, Roiser, Riedel, & Blackwell (2014). Cognitive meta-analysis. Psychological Medicine, 44(10), Tempesta et al. (2013). Neuropsychological... pharmacotherapy. Progress in Neuropsy Biol Psych, 45,

8 Resultaten 1 Patiënten met SSS (N = 213) Tijdens intake depressie, angst en NPO Hebben patiënten met SSS cognitieve problemen? Ja 42-47%: informatieverwerking, concentratie, (werk)geheugen 29-36%: executief functioneren en verdeelde aandacht 6-7%: planning en mentale flexibiliteit Patiënten mét depressie meer cognitieve problematiek op gebied van verdeelde aandacht, infoverwerkingssnelheid en werkgeheugen Significante invloed van depressie op cognitief functioneren, maar niet van angst 1. De Vroege et al. (2018). Neurocognitive study. Psychological Medicine, 48(11),

Conclusie Forse cognitieve problemen binnen diverse cognitieve domeinen Co-morbide depressie bij 75% van de patiënten met SSS Depressie verslechterd de reeds aanwezig cognitieve

9 Conclusie Forse cognitieve problemen binnen diverse cognitieve domeinen Co-morbide depressie bij 75% van de patiënten met SSS Depressie verslechterd de reeds aanwezig cognitieve problemen Behandeling neurocognitief functioneren Cognitieve revalidatie therapie N = 1; positief resultaat! 1 1. De Vroege et al. (2017). Cognitive... disorder. Cogent Psychology, 4,

10 Casus - JH, vrouw - 54 jaar - Links verlamd (tijdelijk) - Inactiviteit, (snel) vermoeid, pijn (hoofd en l. lichaam) - Dysartrie, conversie stoornis Geheugen (wel herkenning) Concentratie (teveel prikkels) Snelheid van info verwerking

11 NPO Cognitive domain Test Score Language BNT 166/175 Animal naming 37 Letter fluency ( N + A ) 16 Working memory Digit Span 17 ** Memory RAVLT Immediate recall (4/7/9/10/8) * Delayed recall 6/15 ** Recognition 28/30 RBMT Immediate recall 12.5 * Delayed recall 9.5 ** ROCFT Immediate recall 10 * Delayed recall 9 ** Information processing speed TMT-A 34 Symbol substitution 37 ** Stroop Part I 86 ** Part II 120 * Attention TMT-B 129 ** Stroop Part III 176 d2 26 ** Executive functioning Rule learning 4 Key search test 3 Zoo map test 2 Malingering TOMM 50/50 * 16 th percentile, ** 6 th percentile

12 Cognitieve Revalidatie Therapie Gericht op cognitieve klacht voortkomende uit NPO Óf ter psycho-educatie bij subjectieve klachten Strategie ter ondersteuning van cognitieve klachten Voorbeelden van behandelprotocollen: Geheugen Aandacht Informatie verwerking

Time Pressure Management* Reorganisatie van taken Drie fases Identificatie van het probleem Strategie leren Generalisatie * Winkens & Fasotti

13 Time Pressure Management* Reorganisatie van taken Drie fases Identificatie van het probleem Strategie leren Generalisatie * Winkens & Fasotti (2010). Time Pressure Management [treatment protocol]. Beschikbaar via protocol/117313/tijdsdruk

14 Voorbeeld TPM 1. Bedenken bij welke winkel in informatie zal gaan inwinnen voor nieuwe telefoon 2. Bedenken welke informatie je nodig hebt, welke route te fietsen (vermijden drukke routes?), welke winkel heeft naar alle waarschijnlijkheid het meeste advies 3. Wanneer ik op de fiets in drukte belandt, zal ik afstappen en de tijd nemen. Wanneer de informatie van de verkoper mij teveel wordt zal ik om herhaling vragen en indien nodig notities maken Lijstje bijhouden of ik alles heb gevraagd 4. Gebruik het plan en noodplan (indien nodig) en pas deze aan indien nodig (evalueren). Herkennen van tijdsdruk Voorkom zoveel mogelijk tijdsdruk Leer snel en effectief omgaan met tijdsdruk Selfmonitoring van pt(e) tijdens het gebruik van TPM

15 NPO Cognitive domain Test Score pre-treatment Scores post-treatment Language BNT 166/175 Animal naming 37 Letter fluency ( N + A ) 16 Working memory Digit Span 17 ** 22 Memory RAVLT Immediate recall (4/7/9/10/8) * 38 Delayed recall 6/15 ** 7/15 Recognition 28/30 29/30 RBMT Immediate recall 12.5 * Delayed recall 9.5 ** ROCFT Immediate recall 10 * 29 Delayed recall 9 ** 29 Information processing TMT-A speed Symbol substitution 37 ** 47 Stroop Part I 86 ** 64 ** Part II 120 * 79 ** Attention TMT-B 129 ** 65 Stroop Part III * d2 26 ** Executive functioning Rule learning 4 Key search test 3 Zoo map test 2 Malingering TOMM 50/50 50/50 * 16 th percentile, ** 6 th percentile

16 Resultaten CRT in conversie werkt voor lichamelijke klachten én neurocognitieve klachten 1 Maar N=1, efficacy van CRT in RCTs verder onderzoeken onder patiënten met conversie en mentale traagheid 1. De Vroege et al. (2017). Cognitive rehabilitation... Case report. Cogent Psychology, 4(1),

17 Mogelijkheden voor de behandeling? Alexithymie? Type D persoonlijkheid? Cognitieve stoornissen?

18 Vragen?

Vergelijkbare documenten

Is het depressie? Dr. M. Zuidersma, UMCG of is het een onderliggend neurodegeneratief beeld? Maar is dit wel zo? Disclosure belangen spreker

Is het depressie? Dr. M. Zuidersma, UMCG of is het een onderliggend neurodegeneratief beeld? Maar is dit wel zo? Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker Is het depressie? of is het een onderliggend neurodegeneratief beeld? Marij Zuidersma Interdisciplinary Center Psychopathology and Emotion regulation (ICPE) 7 mei 2019 (potentiële)