Depression and inflammation; a life perspective

Transcriptie

1 Depression and inflammation; a life perspective Center of Research on Psychology in Somatic diseases

2 Depression and inflammation a life perspective Hester E. Duivis, PhD H.E.Duivis@tilburguniversity.edu

3 Achtergrond Coronaire hartziekten (CHZ) doodsoorzaak nummer 1 In miljoen sterfgevallen Verwachting 2030: 23.4 miljoen sterfgevallen 15%-20% van alle CHZ patienten ontwikkelt een depressie Depressie heeft een negatieve invloed op ontstaan en beloop van hartziekten WHO: Blumenthal et al. Clin Trials, 2007; Wells et al., Am J Psychiatry, 1993; van Melle et al, Psychosom Med, 2004

4 Achtergrond Depressie 5 of meer van de volgende klachten gedurende 2 weken of langer: Sombere stemming Veminderde interesse Toe- of afname gewicht Slaapproblemen Psychomotore problemen Energieverlies Concentratieproblemen Gevoelens van waardeloosheid Gedachten aan de dood DSM-IV

5 Achtergrond Depressie? Fysiologische mechanismen Cortisol Hartslagvariabiliteit Inflammatie CHZ

6 Achtergrond Inflammatie: Betrokken bij afweerreactie lichaam Belangrijke voorloper van atherosclerose Atherosclerose kan voorloper van CHZ zijn

7 Achtergrond Depressie en inflammatie: Gezonde mensen Cohen s d = CHZ patiënten Cohen s d = Psychiatrisch patiënten Cohen s d = Heterogeniteit: symptoom? Richting van de relatie: bi-directioneel? Dowlati et al., Biological Psychiatry, 2010; Howren et al., Psychosomatic Medicine

8 Vraagstelling Prospectieve relatie depressie en inflammatie Diagnose versus symptomen Terugkerende versus eenmalige depressie Rol van leefstijlfactoren (fysieke activiteit, roken, BMI)

9 Methods 667 stabiele hartpatiënten 6 jaar gevolgd Jaarlijks interview 2981 deelnemers met en zonder diagnose depressie Eenmalig interview 1166 gezonde adolescenten 5 jaar gevolgd jaar 2-jaarlijks interview

10 Methode 667 stabiele hartpatiënten 6 jaar gevolgd Jaarlijks interview Depressieve symptomen: Patient Health Questionnaire 9 (wave 1-6) Inflammatie: hscrp, IL-6, fibrinogeen, witte bloedcellen (wave 1 en 6) Confounders: Demografische variabelen, ziektegeschiedenis, medicatiegebruik, leefstijl factoren (wave 1 en 6)

11 Methode Depressieve symptomen 3 groepen: PHQ 10 Geen depressieve symptoms(n = 443) Depressieve symptoms op 1 interview(n = 86) Depressieve symptomen 2 interviews (n = 138)

12 Resultaten Hartpatiënten die gedurende 6 jaar 2 keer of vaker depressieve symptomen rapporteren hebben hogere inflammatie. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% IL6 >5.4 pg/ml CRP >3.5 mg/l WBC >7.60 k/cmm Fibrinogen >420 mg/dl Geen depressieve symptomen (n=443) Eenmalig depressieve symptomen (n=86) Depressieve symptomen bij 2 of meer interviews (n=138) Duivis et al., American Journal of Psychiatry 2011; Duivis et al., Psychoneuroendocrinology 2012

13 Resultaten 2981 deelnemers met en zonder diagnose depressie Eenmalig interview Depressie diagnose: Composite International Diagnostic Interview Somatische en cognitieve symptomen Inflammatie: hscrp, IL-6 en TNF-α Confounders: Demografische variabelen, ziektegeschiedenis, medicatiegebruik, leefstijl factoren

14 Resulten Vogelzangs et al, Translational Psychiatry 2012

15 Resultaten Depressie kenmerken en inflammatie bij depressieve patiënten CRP IL-6 TNF-α Depression characteristic β p β p β p Severity (IDS score) Men Women Duration of depressive symptoms Age of depression onset Men Women Vogelzangs et al, Translational Psychiatry 2012

16 Resultaten 2981 deelnemers met en zonder diagnose depressie Eenmalig interview Depressieve symptomen: Inventory of Depressive Symptomatology Angst symptomen: Beck Anxiety Inventory Somatische en cognitieve symptomen Inflammatie: hscrp, IL-6 en TNF-α Confounders: Demografische variabelen, ziektegeschiedenis, medicatiegebruik, leefstijl factoren

17 Resultaten Verdeling somatische en cognitieve symptomen op basis van DSM-IV Somatic symptoms Falling asleep* Sleep during the night* Waking up to early* Sleeping too much* Decreased or increased appetite Decreased or increased weight Energy level Feeling slowed down Feeling restless Leaden paralysis / physical energy Depressive symptoms (IDS) Cognitive symptoms Feeling sad Feeling irritable The quality of mood Concentration / decision making View of the self Thoughts of death or suicide General interest Capacity for pleasure or enjoyment (excluding sex) Interest in sex Interpersonal sensitivity *Samengevoegd tot 1 slaap variabele Duivis et al., submitted

18 Resultaten CRP IL-6 TNF-α ß p ß P β p Depressieve symptomen Mannen Totale groep Totale groep Demografie en gezondheid.104 < Antidepressiva.092 < Leefstijl Depressieve symptomen Vrouwen Demografie en gezondheid Antidepressiva Leefstijl Duivis et al., submitted

19 Resultaten 1166 gezonde adolescenten 5 jaar gevolgd jaar 2-jaarlijks interview Depressieve symptomen: Youth Self Report: depressieve symptomen (Wave 1, 2, 3) Somatische en cognitieve symptoomschalen Inflammatie: hscrp (wave 3) Confounders: Demografische variabelen, Leefstijl factoren (wave 3)

20 Resultaten Verdeling somatische en cognitieve symptomen op basis van factoranalyse Somatic symptoms Cognitive symptoms Lack of appetite Overtired Reduced sleep Trouble sleeping Lack of energy Loss of pleasure Crying Self-harm Suicidal Ideation Feelings of worthlessness Feelings of guilt Sadness Duivis et al., submitted

21 Resultaten 1166 gezonde adolescenten 5 jaar gevolgd jaar 2-jaarlijks interview Beloop van depressieve symptomen, somatische symptomen en cognitieve symptomen over 5 jaar: latente klassenanalyse Associatie tussen de beloopsprofielen en hscrp: ANOVA

22 Resultaten Duivis et al., submitted

23 Resultaten Weinig somatische symptomen Afname somatische symptomen Toename somatische symptomen Veel somatische symptomen Duivis et al., submitted

24 Resultaten Weinig cognitieve symptomen Milde cognitieve symptomen Veel cognitieve symptomen Duivis et al., submitted

25 Resultaten Adolescenten met consistente milde tot depressieve symptomen gedurende 5 jaar hebben hogere inflammatie Duivis et al., submitted

26 Resultaten Adolescenten met consistent veel somatische symptomen gedurende 5 jaar hebben hogere inflammatie Weinig somatische symptomen Afname somatische symptomen Toename somatische symptomen Veel somatische symptomen Duivis et al., submitted

27 Resultaten Adolescenten met consistent veel cognitieve symptomen gedurende 5 jaar hebben hogere inflammatie Weinig cognitieve symptomen Milde cognitieve symptomen Veel cognitieve symptomen Duivis et al., submitted

28 Samengevat CHZ patienten (M leeftijd = 69 jaar) Volwassenen (M leeftijd = 42 jaar) Diagnose versus symptomen Diagnose ++++ Adolescenten (M leeftijd = 16 jaar) Symptomen Terugkerend versus eenmalig Somatisch versus cognitief Somatisch ++ - Cognitief - Leefstijl factoren + Ongecorrigeerde associatie weergegeven obv Cohen s d: +: d <.10; ++ d = ; +++ d = ; ++++ d >.30 = geen associatie, = significant effect voor leefstijlfactoren

29 Samengevat Terugkerende of chronische depressieve symptomen geassocieerd met inflammatie over langere tijd - chronische stress? Somatische symptomen van depressie geassocieerd met inflammatie op korte termijn, niet over langere tijd - sickness behavior?

30 Aanbevelingen In de behandeling van depressie ook aandacht besteden aan ongezonde leefstijl Gecombineerde behandeling mogelijk gunstig effect op inflammatie Meer onderzoek bij mensen met depressie Gecombineerde behandeling -> inflammatie -> CHZ