Handels en economisch recht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handels en economisch recht"

Transcriptie

1 p 3de bach rechten 1 Handels en economisch recht Notities + PPT Q uickprinter Koningstraat Antwerpen R R38 6,50

2 2

3 3 HANDELS- EN ECONOMISCH RECHT Economisch recht is een tak van het recht waarmee je dagelijks te maken krijgt. Het economisch recht is heel breed, wij gaan enkel in op de basisbeginselen van de verschillende deeldomeinen van het economisch recht. Bijvoorbeeld: de wijze van prijsvermindering tijdens de solden. Het economisch recht omvat twee evenwaardige constitutieve bestanddelen : Klassieke handelsrecht of ondernemingsrecht Marktrecht Studiemateriaal : Inleidende teksten over de aanknopingspunten van economisch recht en ondernemingsbegrip. Collegeschema s vormen de leidraad bij de collega s. Colleges vormen de leidraad bij de wetgeving en rechtspraak. De leidraad en rechtspraak werden opgenomen in de documentatiebundel. De wetgeving werd gebundeld in een Wetboek Economisch Recht. Stel je hebt een computergame ontwikkeld en je wil dit verkopen, je zoekt distributeurs die je selecteert op basis van kwaliteitseisen. In de eerste fase wil je verkopen waar er veel volk is zoals bijvoorbeeld steden, je zet een distributiesysteem op om te selecteren aan de hand van kwalitatieve en kwantitatieve eisen. Kan je zo n overeenkomst sluiten? Goed antwoord : dit is een duidelijk probleem van mededinging beperkende afspraken tussen ondernemingen, art. 101 WVEU wordt hier toegepast zoals omgezet in Belgische wetgeving (art. 4.1 WER). Het gaat om een verticale overeenkomst tussen diegene die het spel produceert en diegene die het spel deelt daar geldt de groepsvrijstellingsverordering art. 5. Wetboek van koophandel wordt in november 2018 geïntegreerd in het WER. Daarom wordt het handelaarsbegrip uit het wetboek van koophandel niet besproken. In de nieuwe wetgevingsbundel is dat al zo opgemaakt. Faillwet en WCO w een nieuw boekdeel II in het insolventierecht. Ook deze nieuwe regels staan in de nieuwe wetgevingsbundel. Er is ook een nieuw ondernemingsbegrip ingevoerd in art I.1.1. dit geeft een nieuwe alg def van een onderneming. Maar men moet hierbij vermelden dat deze def geldt voor zover aar in andere boekdelen geen afbreuk aan wordt gedaan. Uitzondering op toepassing van nieuw recht is boek XIV. Dit boek wordt tegen november opgeheft, maar dit boek is toch bewaard in wetgevingsbundel om een goed begrip te hebben van een vrij beroepsbeoefenaar. Ook bij intellectueel eigendomsrecht zijn er een aantal nieuwe wijzigingen. Er is namelijk ene Prot van 11 dec Het staat apart in de wetgevingsbundel. De verwachting is dat het in juni in werking treedt maar daar is wel wat onzekerheid over.

4 4 DEEL 1 : INLEIDENDE TEKSTEN Zie overzicht in geschreven schema. In 2010 hele evolutie om regels van economisch recht bij elkaar te brengen. Dit is gebeurd in 18 boeken en techniek van de aanbouw gekozen. De voor ons belangrijkste boeken staan in schema en zijn in werking getreden in mei Zie verder ook art. II.1 WER. 1. HANDELSRECHT, ECONOMISCH EN FINANCIEEL RECHT : BEGRIPSBEPALING Beknopte historische schets van het handelsrecht: Codex van Hamurabi: Hij liet die regels beitelen in een basaltsteen die je terugvindt in het Louvre in Parijs. Het waren voornamelijk regels mbt handelsrecht. Het z de eerste handelsrechtelijke regels die we terugvinden ( v.c.) Romeinse tijd: de Romeinen maken een onderscheid tussen burgers en slaven. Een burger had de meeste rechten, het was ongezien dat hij zich zou bezig houden met handelsactiviteiten, dit was voor slaven. Je had soms conflicten in het handelsrecht maar dan was het burgerlijke recht er om deze conflicten op te lossen. Er was geen onderscheid tussen burgerlijk en handelsrecht. Romeins recht h sterke invloed gehad bij ons (60 v.c- 395 n.c.). handelsactiviteiten waren eerder de activiteiten waar slaven in actief waren. Het burgerlijk recht was voldoende soepel om handelsontwikkelingen op te vangen. Dat was voldoende. Middeleeuwen: je hebt meer problemen gerelateerd aan het handelsrecht. Het Romeinse recht volstaat niet meer dus je hebt iets nieuw nodig. Je krijgt een recht geënt op handelaars, een subjectief recht. Er bestaat een aparte klasse van handelaars waarvoor deze regels gelden. De gilden bepalen de regels en spreken recht bij een probleem apart van het burgerlijk recht. Het RR was dus niet complex genoeg. Er ontstaan aparte rechtsregels die w gekoppeld aan de subjectieve hoedanigh van persoon. Het w door gilden en corporaties uitgebracht. Het handelsrecht w dus sobj opgevat. Historisch gezien is het vanuit de negatieve connotatie (speculatieve winst). Ordonnances Colbert: deze werden opgesteld met belangrijke regels in het handelsrecht. Deze regels zijn nog steeds de basis van het wetboek van koophandel van 1807 van Napoleon. Eerste belangrijke optekening van eco regels voor ons gebied. Colbert is degene die financiële middelen van Louis XIV beheerde. Franse Revolutie: 1989 met de verklaring van de rechten van de mens, men gaat de beginselen van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid voorop stellen. Men maakt komaf met gilden en corporaties. Wet Le Chapelier en het decreet d Allarde gaat de vrijheid van de onderneming invoeren. De voorwaarde is wel dat men regels naleeft die vooropgesteld worden. Iedereen moet kunnen kiezen welke economische activiteit hij uitoefent. Het decreet is opgeheven en opgenomen in art. II.3 WER. A compter du 1er avril 1791 il sera libre à toute personne de faire tel négoce ou d exercer telle profession, art ou métier, qu elle trouvera bon, mais elle sera tenue de se pourvoir auparavent d une patente et de se conformer aux règlements de police qui sont ou pourront être faits (Art. 7 Decreet d Allarde). Decreet d Allarde heeft gegolden van Nu staat het in art II.3 WER (decreet DA opgeheven). Je moet regels opstellen voor die handelsactiviteiten want iedereen was nu gelijk en de rechtsprekende functie van de gilden werd afgeschaft dus men stelde een wetboek van koophandel op in Het gedachtegegoed van gelijkheid moest doorgetrokken worden met een objectief begrip nl. daden van koophandel. Ordonnances van Colbert dienen als basis van W.Kh

5 5 Handelaar is hij die daden van koophandel uitoefent. Iedereen die daden van koophandel uitoefent is handelaar en dan ga je conform het gedachtegoed de daden van koophandel in een limitatieve lijst vastleggen. Ook de rechtsprekende functie is weg dus er wordt een rechtbank van koophandel ingericht die bevoegd is voor alle personen. Zo wil men die gelijkheid bewaren, geen privileges. Men is bevoegd voor geschillen tussen handelaars en bankiers zonder verwijzing naar daden van koophandel. Ons wetboek van koophandel werd ingevoerd in De definitie van kooplieden verwijst naar zij die daden van koophandel uitoefenen en we gaan die daden van koophandel limitatief opsommen. Dus als uitzondering op de bevoegdheid van de algemene rechtbanken en om het gedachtegoed van de Franse Revolutie getrouw te blijven, spreekt het dan voor zich dat die daden van koophandel limitatief moeten opgesomd worden Wij hadden een beperkter toepassingsgebied van daden van koophandel die niet de gehele economische realiteit dekte. Er is geen ruimere aanknoping zoals in de Franse Revolutie. Het is dus beperkter dan het initieel bedoeld was. vandaar ontstaat probleem met handelaarsbegrip. Daarom komen we er in 2018 toe dat het W.Kh w afgeschaft. De rb en van koophandel w afgeschaft en w ondernemingsrb en. Wetboek economisch recht: vanaf juli 2015 zijn alle bepalingen van het WER in werking getreden. Boek II: doelstelling van het wetboek en het toepassingsgebied. Art. II. 1 WER: algemeen juridisch kader inzake economische aangelegenheden samenbrengen. De wetgever is niet in zijn doel geslaagd, er is nog aanvullende wetgeving nodig. Er valt buiten: De daden van koophandel: dit werd niet afgeschaft, het blijft voor het Belgisch economisch recht belangrijk. Faillissementsrecht en wetboek continuïteit ondernemingen. Merkenrecht en tekeningen- en modellenrecht (Beneluxverdrag inzake intellectuele eigendom). Dit is een Beneluxverdrag, je kan het enkel met alle partijen wijzigen bij het verdrag, dus niet op nationaal niveau, daarom staat het niet in het WER. Het WER bevat enkel het intellectueel eigendomsrecht (boek XI). Art. II. 2 WER: Vrijheid van ondernemen: zie art. II. 3 WER. Loyauteit van economische transacties: geen uitleg in boek II. Hoog niveau van bescherming van de consument: geen uitleg in boek II. Economisch recht is een open markt-economie. De Unie brengt een interne markt tot stand. Art. II. 3 WER: definieert vrijheid van ondernemen. Onze wetgever heeft twee belangrijke boeken ingevoerd (boeken VI en XIV). Per thema zijn bepalingen samengebracht in boeken maar soms moet je bepaalde boeken combineren. Alle definities werden samengenomen in boek I. Deze definities gelden echter niet over het hele WER, soms wijken de definities af art. II. 2 behoudens andere bepalingen in titel II geldt deze definitie. Aanvullend op titel I bevat titel II definities die eigen zijn aan elk boek, je moet steeds kijken of de definitie niet op een andere manier wordt ingevuld voor de deelboeken. Bv.: definities eigen aan boek III. Art. I. 2, 10 WER handelsonderneming: elke persoon die daden van koophandel uitvoert. De wetgever verwijst nog naar de daden van koophandel dus schaft deze niet af zoals in de algemene definitie. Algemene definities zijn algemeen TENZIJ MEN ERVAN AFWIJKT IN BIJZONDERE DEFINITIES! Boek VI art. I. 8 WER eigen definities + Boek XIV art. I. 8 WER eigen definities.

6 6 ondernemingsrecht Economisch recht Boek II marktrecht vrije B2B & B2C eerlijk onvervalst boek III boek X Boek XX boek VI en XIV art 107 VWEU vrij verkeer kartel IE invloed Europees recht Art. II. 2 WER: vrijheid van ondernemen is het startpunt van het Economisch recht. Als je vrij wil ondernemen moet je toegang hebben tot de markt, dit vinden we terug in art. II. 3 WER, op Europees niveau vinden we dit terug in de bepalingen van vrij verkeer van goederen. De bepalingen van het Europees recht zijn gericht tot de lidstaten, die bepalingen hebben rechtstreekse werking zodat wij als burgers ons daar rechtstreeks op kunnen beroepen ten aanzien van onze nationale rechter. De bepalingen van kartelrecht gaan over afspraken tussen ondernemingen die een merkbaar effect kunnen hebben op de mededinging (artt. 101 en 102 VWEU), op Belgisch niveau vinden we dat in boek IV WER. Die bepalingen zijn complementair (allebei noodzakelijk) omdat je vanuit Europees niveau zegt jullie mogen geen beperkingen meer opleggen aan de toegang tot nationale markten maar als je toelaat dat er afspraken gemaakt worden wordt deze vrijheid ondermijnd. Als je dit doet heb je geen interne markt dus je hebt alle bepalingen nodig: voor de lidstaten maar ook voor de ondernemingen zodat deze laatste geen afspraken kunnen maken. Creatieve ondernemers brengen creatieve prestaties op de markt maar een onderneming zal enkel willen investeren als hij zeker is dat hij daarvan de winsten, vruchten van kan plukken. Stel een geneesmiddel ter bestrijding van ebola: een onderneming zal dit willen ontwikkelen maar zal enkel investeren als de wetgever achteraf zegt we beschermen deze innovatie, u krijgt het recht om dit economisch te exploiteren om uw investeringen er weer uit te halen. Met dit octrooi kan je het geneesmiddel economisch exploiteren dus je hebt intellectueel eigendomsrecht nodig voor die innoverende prestaties. Je gaat de vrijheid hierrond meteen beperken want anders gaat er nog een onderneming het geneesmiddel namaken en heb je geïnvesteerd voor niets. Wij spreken over een open, vrije markteconomie maar de overheid moet meteen ingrijpen om die vrijheid te organiseren. Die bepalingen houden dus meteen ook beperkingen in om de vrijheid te garanderen. Ondernemingen worden beloond voor hun kennis in een beperkte tijd, daarna moet iemand het nog beter doen met de kennis. Je moet regels hebben die de eerlijkheid in de markttransacties regelt, je krijgt zo regels met betrekking tot marktpraktijken die je terugvindt in boeken VI, XIV en XVII.

7 7 Eens we regels hebben voor eerlijke marktpraktijken willen we niet dat de lidstaat een achterpoortje vindt door staatssteun te geven aan bepaalde (nationale) ondernemingen. Je hebt bepalingen wanneer een overheid staatssteun mag geven en wanneer niet. Al die regels samen geven marktordening met telkens specifieke regels die daaraan invulling geven. Je hebt mededingingsrecht en daarnaast heb je regels die van toepassing zijn ondernemingsrecht (= regels van toepassing op handelaar en onderneming en de instrumenten die de onderneming ter beschikking heeft om de doelen te verwezenlijken). Deze twee componenten zullen wij behandelen. Het Europese recht heeft in dit vakgebied een zeer grote invloed (VWEU + rechtspraak EHRM en HvJ). Je hebt vele richtlijnen op Europees niveau die het nationale recht beïnvloeden. Richtlijn 2005/29: oneerlijke handelspraktijken had veel invloed op boeken VI en XIV. Richtlijn 2011/83: consumentenrechten, verkoop op afstand had veel invloed op boeken VI en XIV. Richtlijn misleidende en vergelijkende reclame Richtlijn onrechtmatige bedingen 2. AANKNOPINGSPUNTEN VAN ECONOMISCH RECHT Belangrijk voor dit vak is om rechtsregels toe te passen in de praktijk, op concrete casussen. Eerste stap die je dan moet nemen is kijken naar personeel toepassingsgebied. Zie cursus! 1. Europees recht 2. Belgische evolutie 3. De bijzondere positie (?) van vrije beroepsbeoefenaars 4. Besluit

8 8 DEEL 2A: HET ONDERNEMINGSBEGRIP 1. Algemeen 2. Begripsbepaling economisch recht Traditionele opvatting handelsrecht: de rechtsregelen die de verhoudingen tussen de handelaars (met inbegrip van industriëlen en financiers) beheersen. In die betekenis werd het tegengesteld aan: burgerlijk recht: gemeen privaatrecht dat betrekkingen regelt tussen particulieren die geen handelaar zijn of niet in die hoedanigheid optreden en economisch recht: deel van het publiekrecht dat betrekkingen regelt tussen overheid en bedrijfsleven. Het zijn regels die overh op legt aan het bedrijfsleven. Daar komt dan kritiek op, op die afbakening. Die afbakening is ingegeven door negatieve houding tav handelaars. Handelaars streven speculatieve winst na, winst op korte termijn. Dat h dus een negatieve connotatie. In de burgerlijke betekenis streef je ook winst na, je wil je bestendigen in de toekomst. Kritiek is dat onderneming ook een langere termijnvisie h, dus als je winstoogmerk koppelt aan ondernemingsactiviteit krijgt je ook een obj connotatie. In onze moderne markteco draait het om de ond en. Zij beslissen wat, waar, hoeveel geproduceerd word. We zitten in een markeconomie. Die opvatting over handelsrecht is dus eig achterhaalt. Je moet ond centraal stellen. Dit is eig de def van eco recht. Markteco stelt ondernemingsgewijze productie en distributie centraal. Onderneming is de spil van markteco en wordt gaandeweg kern voor hergroepering van regels van diverse signatuur zodat eco recht in ruime zin groeit, dat alle regelen omvat van publiekrecht & privaatrecht die de ondernemingsactiviteit betreffen Verdrag van EU: Unie brengt interne markt tot stand + soc markteco (art 3) een interne markt is het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal. Een def van interne markt vindt je in werkingsverdrag van EU. Art 26 lid 2 zegt dat het een ruime is zonder binnengrenzen. Dit geldt voor de productiefactoren (goederen, personen, diensten en kapitaal). Die interne markt past in soc markteco. Doelstellingen EU: art 3 lid 5 Unieverdrag zegt dat Unie bijdraagt tot vrije en eerlijke handel. Het zijn ook basisbeginselen voor ons eco recht. We moeten kijken hoe die beginselen dan doorwerken bij ons. Wat ze inhouden. Dus eco recht: Ondernemingsrecht: statuut ond en instrumenten waarover zij beschikt om doelstellingen te bereiken. Marktrecht: regels die van toep zijn op markt gebeuren bv. Regels die interne markt tot stand brengen. Ze regelen relaties tussen vroegere hoofdspelers (overh & onderneming) en nu steeds belangrijker ook de consumenten. Financieel recht & vennrecht & fisc recht: dit valt er ook onder als je eco recht zo ruim definieert. 3. De verschillende ondernemingsbegrippen A. Onderneming in de zin van wetgeving marktpraktijken Rechtsleer:

9 9 Adagium: elkeen die op dezelfde wijze de markt betreedt, wordt onderworpen aan dezelfde rechtsregels. Verkoper (uit WHPC 1991) veronderstelt dat er een zekere organisatie is om zijn diensten of producten aan het publiek, op de markt aan te bieden of dat men minstens het voornemen heeft om diensten of producten op georganiseerde wijze aan het publiek, op de markt aan te bieden. Geïsoleerde handelingen buiten het verkopersbegrip (van de WHPC 1991). verruiming in WMPC (2010): van verkopersbegrip naar ondernemingsbegrip afstemming op het mededingingsrecht (kartelrecht) dus eerlijke mededinging h zelfde begrip als vrije mededinging overname van ondernemingsbegrip in WER: zie definitie artikel I.1.1 WER. vanaf 1 november 2018: verruiming ondernemingsbegrip art I.1.1 WER Aanknopingspunten van economisch recht: o Functioneel: streven naar uniformiteit is wel nodig, maar anderszijds h speciale wetgeving specifieke functies. Er is dus ook flexibiliteit nodig. o in functie van de doelstelling van de betrokken wetgeving kunnen dezelfde begrippen andere betekenissen krijgen onderscheid tussen onderneming in Boek I, Boek III, B. Onderneming in zin Boek I WER Wetsontwerp 7 dec 2017 Doelen: Verruimd ondernemingsbegrip als uniforme aanknopingsfactor WER W.Kh. ontmantelen en integreren in WER Onderscheid tussen burgerlijk en ondernemingsrecht opheffen Nieuw ondernemingsbegrip: Iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent; iedere rechtspersoon, muv publiekrechtelijke rechtspersonen die gene g&d aanbieden op een markt; iedere andere org zonder rechtspersoonlijkh, wegens het for profit karakter van deze vormen. aanknopingspunt onderdelen WER, Ger. W. en B.W. (ondernemingsbewijs) ter vervanging van handelaar uit Wb.Kh. economische activiteit omzeilen voor rechtszekerheid -> formele criteria Wetgever doel: men wou ondernemingsbegrip waarbij men niet moet verwijzen naar ond activiteit. Men wou formele criteria.! voor boeken IV, V en VI blijft oude ondernemingsbegrip bestaan Onderneming = iedere nat persoon of rechtspersoon die op duurzame wijze een eco doel nastreeft, alsmede zijn verenigingen. Nieuwe ondernemingsbegrip: a. Iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent Uitsluitend handelingen in het raam van een zelfstandige activiteit wijzen op een onderneming. WN dus niet Het zijn personen die voor eigen rekening optreden en die fin risico s zelf dragen. Beroepsactiviteit = elke mogelijke praktijk die beroepsmatig kan worden uitgeoefend Beroepsmatige activiteit = geheel van handelingen o Enige frequentie, duurzaamheid, regelmaat o Zekere organisatie

10 124 GwH Assuralia: B.11.1 daarin staat de wetgeving zoals hierboven beschreven. De criteria staan beschreven in B.11.2 zoals de aansluiting bij die verrichtingen is verplicht, de personen moeten aangesloten worden ongeacht geslacht leeftijd, een persoon die lid is kan niet uitgesloten w obv leeftijd of gezondheidstoestand, de bijdragen zijn forfatair (een diff is mogelijk obv samenstelling gezin enzovoort), bijdragen mogen niet gekapitaliseerd worden, deze criteria van ar 67 moeten cumulatief nageleefd w door ziekenfondsen wnnr zij die verrichtingen aanbieden. B.10 zijn de argumenten van Assuralia: die ziekenfondsen stellen verrichten die in feite gelijk zijn aan de verrichtingen die particulieren aanbieden. Maar als ziekenfonds is men niet onderworpen aan die richtlijn. Maakt onze wetgever wel op jusite wijze gebruik van die uitzondering in richtlijn? Door dat je die verrichtingen verplicht oplegt aan leden van ziekenfonds, ga je dan niet een potentiëel cliënteel ontrekken aan de particuliere verzekeringen? Doordat je die verrichtingen voorbehoud voor ziekenfondsen, ga je ze onttrekken uit de markt voor particuliere verzekeringsondernemingen? GwH: is er terecht gebruik gemaakt op die uitzondering in richtlijn? B.13.1 die uitzondering zegt dat verrichtingen van instellingen op gebied van voorzorg en bijstand niet onder richtlijn vallen. Verrichtingen op gebied van voorzorg en bijstand B.13.2: alle verrichtingen die ziekenfondsen stellen zijn in het licht van solidariteit, voorzorg, bijstand, En nog 2 andere dingen onder uitzondering De bijdragen zijn forfetair maar wel een differentiatie mogelijk, ondermijnt dat het forf karakter? B.13.7 die differentiëreing neemt niet weg dat bijdragen wel degelijk forfaitair zijn. De ziekenfondsen moeten niet voldoend aan solvabiliteitscriteria. Assuralia geeft aan aan GwH zou je daarover geen prej vraag stellen aan HvJ. Er wordt dus gevraagd of ze prej vraag stellen. B.13.9 geeft een antwoord daarop en zegt dat er geen twijfel is aan analyse van het Hof B.14.1 gaat om 2 e argument. Is het oke dat men verrichtingen verplicht oplegt aan de leden en zo dus bepaald cliënteel voorbehoud aan ziekenfondsen? Men moet nagaan of de activiteit die ziekenfondsen aanbieden een eco activiteit is. B.14.4 is een verwijzing naar het advies van commissie en verwijzing naar eerder arrest. Men verwijst ook naar veroordeling van belgië door HvJ. GwH zegt ja we zijn daar veroordeeld maar daar waar er naar onze ogen concurrentie mogelijk is daar moeten de ziekenfondsen de regels van particuliere richtlijn naleven. Blabla ni veel van verstaan. Antwoord wetgever is: we komen daar aan tegemoet.

11 125 GwH: onze ziekenfondsen bieden een aantal diensten aan naast het wett stelsel. Maar alle diensten worden gesteld vanuit principes van onderlinge bijstand, B.14.6 zegt dat volgens het GwH het aanbieden van tegemoetkomingen voor soc vakanties, geen eco activiteiten zijn. Maar er zijn ook wel bep activiteiten waar men in concurrentie zou kunnen treden met particuliere verzekeringsondernemingen. Dat is interessant. Dan buigt het Hof zich over het eco karakter van de activiteiten. B (alinea 3): de activiteit moet nauw aansluiten bij wett stelsel, activiteit moet gesteund z op solbeg, voldoende toezicht van overh nodig bij uitvoeren van activiteit. B : solbeg betekent dat er geen rechtstreeks verband is tussen premie en prestaties. Ziekenfondsen moeten beantwoorden aan art 67. Het zijn criteria die waarborgen dat solbeg wordt nageleefd. Solbeg is voldaan. Nauw verwantschap met wett stelsel is voldaan. De wetgever bepaalt zowel min als max van bijdragen voor dienstverlening + elke activiteit van ziekenfondsen is onderworpen aan controledienst. Dus er is voldoende staatstoezicht. B.15.1: is er geen discr door de afname van die verplichtingen verplicht te stellen? B.15.4 zegt dat het verplicht maken van die verrichtingen is noodz om de solidariteit binnen systeem te garanderen. Als je dat aan de markt zou overlaten zouden de particuliere verzekering enkel goede risic s aanbieden en zouden alle slechte risico s bij het ziekenfonds blijven. Het financiëel evenwicht van u soczekerhsysteem zou dan ondermijnd worden. Het verplicht karakter is dus noodz. Ze vinden het dus een aanvaardbare en naar reden verantwoorde inmenging. B.15.5 Dus ook tweede middel is afgewezen. Derde middel gaat om schending discrbeg wnnr je bep verrichtingen voorbehoud aan ziekenfondsen. GwH: B vrijheid van ondernemen is niet absoluut. Men kan daar dus beperkingen aan stellen. Er is enkel inbreuk op vrijh van ondernemen als men ingrijpt zonder enige oorzaak of op een wijze die onevenredig is. wetgever h een relevant criterium en het is niet onevenredig volgens GwH. Je begaat dus geen daad van oneerlijke concurrentie. B.17.4 Gaat het hier om een eco activiteit? Taak van ziekenfonds is gene eco activiteit wnnr je geen g&d op de markt aanbiedt + zonder winstoogmerk kan een aanwijzing zijn, maar niet

12 126 doorslaggevend + solbeg + activiteit moet verwezen zijn met taak van zuiver soc aard + voldoende overheidstoezicht nodig. Je moet dan argumenteren dat het geen eco activiteit is obv argumentatie van GwH. Selex sisteme AOK Bundesverband Arresten toepassen Het zijn geen eco activiteiten wanneer je het verplicht oplegt (denk ik da hij zei) Wat doe je dan met BKK Mobil Oil? Je zou kunnen zeggen die aanvullende hospitalisatieverzekering is een activiteit tegen betaling. Dan ga je dus zeggen dat het niet voldoende verwant is met wett verplichte stelsel. Dat is een redenering die je zou kunnen hanteren. Het staat haaks op wat we daarnet gekozen hadden (toepassen arrest GwH). Ook nog andere argumentaties mogelijk. We moeten ook de vakantiearrangementen nog beantwoorden en de korting voor RW Het zijn eig activiteiten die losgekoppeld zijn van u soc doel. Is er dan een oneerlijke handeslpraktijk nl verbod van gezamenlijk aanbod art VI.80? Prof denkt van niet 3. Het OCMW van gemeente Hambos organiseert voor zijn inwoners een stookolieactie. Het doel is om in tijden van economische crisis het almaar stijgende aandeel van stookolie in het budget van inwoners te bekampen. Door een gezamenlijke bestelling van stookolie te organiseren kan die tegen een voordeliger tarief worden aangeschaft en wordt de gezinskost voor stookolie gedrukt. De volledige coördinatie van de actie is in handen van het OCMW. Elke inwoner van gemeente Hambos krijgt de mogelijkheid om een bestelling te plaatsen vanaf 500 liter gewone stookolie. Om te genieten van deze unieke kans dienen de inwoners vanaf 10 maart tot en met 15 april 2012 via mail hun bestelling door te geven (stookolieactie@ocmw.hambos.be). Van zodra de inschrijvingsperiode is afgesloten, zal de bestelling worden geplaatst bij de leverancier die het meest voordelige tarief kan garanderen. De levering zal gebeuren in de eerste helft van mei Op 16 april 2012 zijn er zo n aanvragen ingediend voor een goede liter stookolie. Het OCMW schrijft diverse stookolieleveranciers aan om te weten of er interesse is voor de deelname aan de procedure tot plaatsing van de gezamenlijke bestelling. Op 28 april 2012 wordt de bestelling geplaatst bij leverancier PIVA, die echt in zijn nopjes is hiermee. Leverancier Energysavers is niet opgezet met deze actie en richt zich tot u, zijn advocaat, voor advies. Hij wil weten welke maatregelen ondernomen kunnen worden om de toewijzing aan PIVA aan te vechten. Leverancier Engergysavers vraagt u juridisch advies.

13 127 OCMW is geen onderneming in de zin van de verruimde bepaling want het is een publiekr rechtspersoon. Maar een publiekr rechtspersoon is een onderneming indien ze goederen en diensten aanbiedt op de markt. OCMW w algemeen als uitzondering gezien. We moeten kijken naar ondernemingsbegrip in de zin van boek VI: duurzaam eco activiteit ontplooien. Is wat het OCMW doet een eco activiteit? Ja, want het staat in de lijst van daden van koophandel want het is een makelaarsverrichting. Betreedt dit OCMW dan op duurzame wijze de markt? Dit moet je in concreto beoordelen. Als het eenmalig is kan je zeggen dat het niet duurzaam is. als je beslist dat het duurzaam is dan is het een onderneming. Dan moet je verder gaan kijken. In concreto biedt het OCMW het voordeel van samenaankoop aan. In de organieke wet staat dat OCMW s een aantal diensten moeten verrichten moo menswaardig bestaan van iedereen. Ze bieden diensten aan aan alle inwoners van den bosch zonder na te gaan of dat noodzakelijk is. dus miskent het OCMW zijn doel. Ze handelen in strijd met eigen organieke wetten. Dat wordt automatisch beschouwd als een inbreuk op de oneerlijke handelspraktijken. Onwettige mededinging. In België geldt niet de Schutz-norm. De strekking van die organieke wet h betrekking op organisatie van OCMW. Een inbreuk op die wetgeving is ook een oneerlijke handelspraktijk. Ongeacht strekking van inbreuk is het onwettige mededinging. Tenminste als dat gebeurd in het raam van het uitoefenen van beroepsactiviteit. Men moet dan ook in concreto nagaan of de beroepsbelangen geschaad zijn. 4. Is een apotheker die een geneesmiddel verkoopt een vrij beroepsbeoefenaar of een onderneming? Geneesmiddelen daarvan neemt men aan dat dat in het verlengde licht van de activiteiten die een vrij beroepsbeoefenaar uitoefent. Daarvoor is hij dus een vrij beroepsbeoefenaar. Of toch minstens tot november Is hij daarnaast een onderneming? Ja want het is iemand die op duurzame wijze goederen en diensten aanbiedt op de markt tegen betaling. Hij is dus een onderneming in de zin van boek VI. Is hij onderneming in de zin van verruimde ondernemingsbegrip in de zin van boek I? ja, hij stelt zelfstandig een beroepsmatige activiteit. Daar valt hij dus ook sowieso onder. Hij is dus zowel vrij beroepsbeoefenaar als onderneming. Is een tandarts een vrij beroepsbeoefenaar of een onderneming?

14 128 Tandarts is geen vrij beroepsbeoefenaar want er is geen tuchtorgaan. Tandarts is dus zonder meer een onderneming. Vanaf nov 2018 zijn vrije beroepsbeoefenaars zonder meer ondernemingen.

Toelichtingen bij enkele begrippen uit de wet marktpraktijken. Bescherming van de consument bv: onrechtmatige bedingen, prijsaanduiding

Toelichtingen bij enkele begrippen uit de wet marktpraktijken. Bescherming van de consument bv: onrechtmatige bedingen, prijsaanduiding Consumentenrecht Toelichtingen bij enkele begrippen uit de wet marktpraktijken Doelstelling van de wet Bescherming van de consument bv: onrechtmatige bedingen, prijsaanduiding Bescherming van de eerlijke

Nadere informatie

HET VRIJ BEROEP NA HET WETBOEK VAN ECONOMISCH RECHT

HET VRIJ BEROEP NA HET WETBOEK VAN ECONOMISCH RECHT HET VRIJ BEROEP NA HET WETBOEK VAN ECONOMISCH RECHT HET VRIJ BEROEP NA HET WETBOEK VAN ECONOMISCH RECHT Béatrice Ponet Gert Straetmans (eds.) Antwerpen Cambridge Het vrij beroep na het Wetboek van Economisch

Nadere informatie

Prijszetting: interactie marktpraktijken en mededinging. 10 Maart 2016

Prijszetting: interactie marktpraktijken en mededinging. 10 Maart 2016 Prijszetting: interactie marktpraktijken en mededinging 10 Maart 2016 Agenda Overzicht enkele bepalingen marktpraktijken Analyse mogelijke relatie mededinging Overzicht 0. Algemeen 1. Prijsaanduiding 2.

Nadere informatie

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES RvV 511 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over een voorontwerp van wet houdende hervorming van het ondernemingsrecht. Brussel, 5 juli 2017 SAMENVATTING De Raad voor het Verbruik werd op 22 juni 2017 door de

Nadere informatie

Marktpraktijken Knipperlichten Contrast 31/01/2019

Marktpraktijken Knipperlichten Contrast 31/01/2019 Marktpraktijken Knipperlichten Contrast 31/01/2019 Jules Stuyck Crowell & Moring 1 Overzicht Inleiding Opheffing boek XIV WER Ondernemingsbegrip in boek VI Recente rechtspraak HvJ B2C oneerlijke handelspraktijken/vergelijkende

Nadere informatie

Handels en economisch recht

Handels en economisch recht 3de bach rechten Handels en economisch recht Samenvatting Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen R38 12,00 Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be DEEL

Nadere informatie

Beknopte inhoudsopgave

Beknopte inhoudsopgave Beknopte inhoudsopgave Voorwoord 15 Bronnen 16 DEEL 1 INLEIDENDE TEKSTEN 17 I. Handelsrecht, economisch en financieel recht: begripsbepaling 19 II. Aanknopingspunten van economisch recht 25 DEEL 2 COLLEGESCHEMA

Nadere informatie

Boek I, titel 2 van het Wetboek van economisch recht Hoofdstuk 5. Definities eigen aan boek XIV:

Boek I, titel 2 van het Wetboek van economisch recht Hoofdstuk 5. Definities eigen aan boek XIV: Vrij beroep 1/ België Wet van 15 mei 2014 houdende invoeging van Boek XIV "Marktpraktijken en consumentenbescherming betreffende de beoefenaars van een vrij beroep" in het Wetboek van economisch recht

Nadere informatie

Extern standpunt. Workshop FOD Economie 22/5/13. Zakenrecht & zakelijke zekerheden 2011-12 1. Prof.Dr. R. Feltkamp

Extern standpunt. Workshop FOD Economie 22/5/13. Zakenrecht & zakelijke zekerheden 2011-12 1. Prof.Dr. R. Feltkamp Extern standpunt Workshop FOD Economie 22/5/13 Prof. Dr. K. Byttebier Hoogleraar VUB (Vz. PREC) Advocaat (Everest) Prof. Dr. R. Feltkamp Docent VUB (PREC-BuCo) Advocaat (MODO) Zakenrecht & zakelijke zekerheden

Nadere informatie

Instelling. Onderwerp. Datum

Instelling. Onderwerp. Datum Instelling The Bright Side Newsletter n 23 Bright Advocaten www.b-right.be Onderwerp Verbod op verkoop met verlies in strijd met het Europees recht Datum 22 april 2013 Copyright and disclaimer De inhoud

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inhoudsopgave 5 Voorwoord 11

Inhoudsopgave. Inhoudsopgave 5 Voorwoord 11 Inhoudsopgave 5 Voorwoord 11 Hoofdstuk I.- Algemene inleiding 13 Afdeling 1.- Het privaatrecht, wat is dat? 13 1.- Objectief recht vs. subjectief recht 13 I.- Algemeen 13 II.- Objectieve benadering het

Nadere informatie

Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15

Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15 Voorwoord 13 Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15 Afdeling 1. Het privaatrecht, wat is dat? 15 1. Objectief recht vs. subjectief recht 15 I. Algemeen 15 II. Objectieve benadering het objectief recht 15 III.

Nadere informatie

Rolnummers 5197, 5198 en 5199. Arrest nr. 192/2011 van 15 december 2011 A R R E S T

Rolnummers 5197, 5198 en 5199. Arrest nr. 192/2011 van 15 december 2011 A R R E S T Rolnummers 5197, 5198 en 5199 Arrest nr. 192/2011 van 15 december 2011 A R R E S T In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 2, 1 en 2, en 3, 2, van de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken

Nadere informatie

DE TOEPASSING VAN DE WET MARKTPRAKTIJKEN EN CONSUMENTENBESCHERMING

DE TOEPASSING VAN DE WET MARKTPRAKTIJKEN EN CONSUMENTENBESCHERMING TEKST Yves Vandendriessche, advocaat (Crivits & Persyn) De dierenarts in het ondernemingsrecht DE TOEPASSING VAN DE WET MARKTPRAKTIJKEN EN CONSUMENTENBESCHERMING In een vorige bijdrage stond Yves Vandendriessche

Nadere informatie

1.1 Wetgeving Nationale wetgeving Het internationale recht Rechtspraak Gewoonte 22 1.

1.1 Wetgeving Nationale wetgeving Het internationale recht Rechtspraak Gewoonte 22 1. 7 INLEIDING 13 Deel 1 Fundamentele elementen van het HANDELS- EN economisch recht 17 1 DE BRONNEN VAN HET ECONOMISCH RECHT 19 1.1 Wetgeving 19 1.1.1 Nationale wetgeving 19 1.1.2 Het internationale recht

Nadere informatie

De deontologische beperkingen op de reclame gelet op het voorstel voor een richtlijn over de evenredigheidstoets en de rechtspraak van het HvJ-EU

De deontologische beperkingen op de reclame gelet op het voorstel voor een richtlijn over de evenredigheidstoets en de rechtspraak van het HvJ-EU De deontologische beperkingen op de reclame gelet op het voorstel voor een richtlijn over de evenredigheidstoets en de rechtspraak van het HvJ-EU Paris Decembre 8th 2017 1 Voorstel richtlijn evenredigheid

Nadere informatie

Wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en de consumentenbescherming

Wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en de consumentenbescherming Orde van Vlaamse Balies www.advocaat.be NOTA Koningsstraat 148 B 1000 Brussel T +32 (0)2 227 54 70 F +32 (0)2 227 54 79 info@advocaat.be Wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en de consumentenbescherming

Nadere informatie

DE REDACTIE PRIVAAT TOT ZIENS HANDELAAR, WELKOM ONDERNEMING: MODERNISERING MET BELANGRIJKE IMPACT, DOCH GEEN VEREENVOUDIGING

DE REDACTIE PRIVAAT TOT ZIENS HANDELAAR, WELKOM ONDERNEMING: MODERNISERING MET BELANGRIJKE IMPACT, DOCH GEEN VEREENVOUDIGING DE REDACTIE PRIVAAT TOT ZIENS HANDELAAR, WELKOM ONDERNEMING: MODERNISERING MET BELANGRIJKE IMPACT, DOCH GEEN VEREENVOUDIGING Reinhard Steennot I. INLEIDING 1. Op 1 november 2018 is de wet van 15 april

Nadere informatie

ECTS-fiche - Handels- en economisch recht

ECTS-fiche - Handels- en economisch recht ECTS-fiche - Handels- en economisch recht Afstudeerrichting: Graduaat rechtspraktijk Code: D1 Aantal lestijden: 80 1. Beknopte omschrijving: Het handelsverkeer is zonder twijfel een erg belangrijk onderdeel

Nadere informatie

De belangrijkste bron van het burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek,

De belangrijkste bron van het burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek, Recht is alomtegenwoordig. Of het nu gaat om een verbod iets te doen (door het rood licht rijden), een verplichting iets te doen (deelnemen aan verkiezingen), een werkwijze die men dient na te leven (procesrecht)

Nadere informatie

Misleidende (B2B) reclame rgelij kende reclame

Misleidende (B2B) reclame rgelij kende reclame MONOGRAFIEËN BW Misleidende (B2B) reclame rgelij kende reclame Mr. D.W.F. Verkade Advocaat-generaal i.b.d. bij de Hoge Raad der Nederlanden Bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam (Bregstein-leerstoel)

Nadere informatie

Het nieuwe insolventierecht Inleiding en personeel toepassingsgebied

Het nieuwe insolventierecht Inleiding en personeel toepassingsgebied Het nieuwe insolventierecht Inleiding en personeel toepassingsgebied FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord... v Inleiding... 1. Hoofdstuk I. Relevante begrippen bij de bepaling van het toepassingsgebied... 5

INHOUD. Voorwoord... v Inleiding... 1. Hoofdstuk I. Relevante begrippen bij de bepaling van het toepassingsgebied... 5 INHOUD Voorwoord............................................................ v Inleiding.............................................................. 1 Hoofdstuk I. Relevante begrippen bij de bepaling

Nadere informatie

Door het Wetboek van economisch recht opgeheven bepalingen

Door het Wetboek van economisch recht opgeheven bepalingen Door het Wetboek van economisch recht opgeheven bepalingen Opgeheven wetsbepaling Wettelijke basis voor de opheffing Inwerkingtreding van de opheffing Bepalingen opgeheven door Boek II Décret du 2-17 mars

Nadere informatie

Datum van inontvangstne ming : 15/03/2012

Datum van inontvangstne ming : 15/03/2012 Datum van inontvangstne ming : 15/03/2012 Vertaling C-59/12-1 Zaak C-59/12 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 6 februari 2012 Verwijzende rechter: Bundesgerichtshof (Duitsland)

Nadere informatie

Een verkenning van de grondslagen van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht

Een verkenning van de grondslagen van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht Een verkenning van de van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht Prof. dr. Anne Van de Vijver 17 november 2015 Overzicht Inleiding - Probleemstelling: dubbele belasting - Rechtstheoretisch

Nadere informatie

Naar een Vlaamse sociale bescherming?

Naar een Vlaamse sociale bescherming? Naar een Vlaamse sociale bescherming? Jürgen Vanpraet Universiteit Antwerpen Het Vlaamse Regeerakkoord Basisdecreet Vlaamse sociale bescherming - De bestaande zorgverzekering - Uitvoering maximumfactuur

Nadere informatie

Afdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17

Afdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17 IX Onderzoeksopzet 1 Hoofdstuk 1. Achtergrond 3 Hoofdstuk 2. Probleemstelling 7 Afdeling I. Academisch debat 7 Afdeling II. Eigen bijdrage academisch debat 9 Hoofdstuk 3. Onderzoeksvragen en -methodologie

Nadere informatie

Een nieuwe sociale Europese interne markt

Een nieuwe sociale Europese interne markt Een nieuwe sociale Europese interne markt Prof. mr. dr. E.R. Manunza Hanze Inkoopseminar 2013 On Moral Sentiments, people, profit & procurement Het thema van vandaag Solidariteit in ruime zin Bemoeilijken

Nadere informatie

ACTUALIA ECONOMISCH RECHT EN CONSUMENTENBESCHERMING

ACTUALIA ECONOMISCH RECHT EN CONSUMENTENBESCHERMING ACTUALIA ECONOMISCH RECHT EN CONSUMENTENBESCHERMING Het Centrum voor Beroepsvervolmaking in de Rechten (CBR) is een feitelijk samenwerkingsverband tussen de Raad van de Orde der Advocaten bij de balie

Nadere informatie

Toelichting bij het begrip onderneming binnen de call voor kleine en middelgrote windturbines

Toelichting bij het begrip onderneming binnen de call voor kleine en middelgrote windturbines Toelichting bij het begrip onderneming binnen de call voor kleine en middelgrote windturbines De voorwaarden waaraan voldaan moet worden in het kader van de steunregeling voor kleine en middelgrote windturbines,

Nadere informatie

Wet betreffende bescherming van bedrijfsgeheimen

Wet betreffende bescherming van bedrijfsgeheimen Wet betreffende bescherming van bedrijfsgeheimen FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be Problematiek en inleiding

Nadere informatie

Archiefverordening. Bedrijfsvoeringsorganisatie Havenschap Moerdijk

Archiefverordening. Bedrijfsvoeringsorganisatie Havenschap Moerdijk Archiefverordening Bedrijfsvoeringsorganisatie Havenschap Moerdijk 2017 Vastgesteld door de Raad van Bestuur van Havenschap Moerdijk In de vergadering van 21 december 2016 Mij bekend, De secretaris F.J.

Nadere informatie

Inleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht

Inleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht Inleiding tot Recht Uit Praktisch Burgerlijk Recht 1. Wat is recht? Een exacte definitie is niet te geven. Elke klassieke definitie bevat vier elementen: Gedragsregels, normen Doel = maatschappelijk leven

Nadere informatie

Guidelines Aankondigingen van prijsverminderingen: hoe ze toepassen?

Guidelines Aankondigingen van prijsverminderingen: hoe ze toepassen? Guidelines Aankondigingen van prijsverminderingen: hoe ze toepassen? Het Europees Hof van Justitie heeft in een arrest van 10 juli 2014 geoordeeld dat de artikelen 20, 21 en 29 van de wet van 6 april 2010

Nadere informatie

INVENTARIS DOCUMENTEN

INVENTARIS DOCUMENTEN INVENTARIS DOCUMENTEN SOCIAAL RECHT Edward Carlier Decreet 19 juli 1973 tot regeling van het gebruik van de talen voor de sociale betrekkingen tussen de werkgevers en de werknemers, alsmede van de voor

Nadere informatie

niet verbeterde kopie

niet verbeterde kopie Rolnummer 5009 Arrest nr. 55/2011 van 6 april 2011 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2, 1 en 2, en 3, 2, van de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming,

Nadere informatie

OVERHEIDSOPDRACHTEN Personal copy of ()

OVERHEIDSOPDRACHTEN Personal copy of () OVERHEIDSOPDRACHTEN OVERHEIDSOPDRACHTEN Totstandkoming, doelstellingen en toepassingsgebied Kris Wauters en Bart Gheysens Antwerpen Cambridge Overheidsopdrachten. Totstandkoming, doelstellingen en toepassingsgebied

Nadere informatie

Globalisering en gezondheidszorg

Globalisering en gezondheidszorg Globalisering en gezondheidszorg De invloed van Europa op de gezondheidszorgverzekering en de markt van de gezondheidszorg Rita Baeten, VWEC 19 november 2010 Overzicht presentatie Bevoegdheidsverdeling

Nadere informatie

BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM

BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM Hendrik VANHEES Gewoon hoogleraar Universiteit Antwerpen Hoofddocent Universiteit

Nadere informatie

Wetboek economisch recht Pieter Van den Bossche Adviseur Fod Economie

Wetboek economisch recht Pieter Van den Bossche Adviseur Fod Economie Wetboek economisch recht Pieter Van den Bossche Adviseur Fod Economie historiek van het project 1. ronde tafel modernisering economisch recht (2006-2009) 2. tweehonderd jaar Wetboek van Koophandel (2007)

Nadere informatie

Handels en Economische Recht

Handels en Economische Recht 3de bach Rechten Handels en Economische Recht Prof. Straetmans Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R38 10 EUR Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be

Nadere informatie

EUROPESE CENTRALE BANK

EUROPESE CENTRALE BANK 22.2.2014 Publicatieblad van de Europese Unie C 51/3 III (Voorbereidende handelingen) EUROPESE CENTRALE BANK ADVIES VAN DE EUROPESE CENTRALE BANK van 19 november 2013 inzake het voorstel voor een richtlijn

Nadere informatie

Samenwerkingsprotocol. Consumentenautoriteit Stichting Reclame Code

Samenwerkingsprotocol. Consumentenautoriteit Stichting Reclame Code Samenwerkingsprotocol Consumentenautoriteit Stichting Reclame Code 1 Samenwerkingsprotocol tussen de Consumentenautoriteit en de Stichting Reclame Code Partijen: 1. De Staatssecretaris van Economische

Nadere informatie

Wetboek economisch recht Pieter Van den Bossche Adviseur FOD Economie

Wetboek economisch recht Pieter Van den Bossche Adviseur FOD Economie Wetboek economisch recht Pieter Van den Bossche Adviseur FOD Economie Historiek van het project Denktank «modernisering economisch recht» (2007) Poltiieke steun en colloquia (2008) Verkennend ontwerp (2009),

Nadere informatie

Europese krijtlijnen voor een sociaal federalisme

Europese krijtlijnen voor een sociaal federalisme Europese krijtlijnen voor een sociaal federalisme prof. dr. Herwig VERSCHUEREN Universiteit Antwerpen De Europese context Overzicht De Europese spelers en hun instrumenten De Europese juridische krijtlijnen

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 7 JUNI 2018 D.16.0021.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. D.16.0021.N K.V. eiseres, vertegenwoordigd door mr. Beatrix Vanlerberghe, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 2000 Antwerpen,

Nadere informatie

BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM

BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM BASISWETTEKSTEN INZAKE HET RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM Hendrik VANHEES Hoogleraar Universiteit Antwerpen Hoofddocent Universiteit

Nadere informatie

Date de réception : 27/12/2011

Date de réception : 27/12/2011 Date de réception : 27/12/2011 Resumé C-577/11-1 Zaak C-577/11 Resumé van het verzoek om een prejudiciële beslissing overeenkomstig artikel 104, lid 1, van het Reglement voor de procesvoering van het Hof

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1956 No. 104

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1956 No. 104 19 (1950) No. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1956 No. 104 A. TITEL Verdrag inzake de nomenclatuur voor de indeling van goederen in de douanetarieven, met Bijlage; Brussel,

Nadere informatie

Inleiding tot het recht

Inleiding tot het recht 1ste bach PSW Inleiding tot het recht Prof. Janvier Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B08 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inleiding tot het

Nadere informatie

RJ-Uiting 2014-7: ontwerp-richtlijn 630 Commerciële stichtingen en verenigingen

RJ-Uiting 2014-7: ontwerp-richtlijn 630 Commerciële stichtingen en verenigingen RJ-Uiting 2014-7: ontwerp-richtlijn 630 Commerciële stichtingen en verenigingen Inleiding RJ-Uiting 2014-7 bevat de ontwerp-richtlijn 630 Commerciële stichtingen en verenigingen. De Raad voor de Jaarverslaggeving

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING. INTERPRETATIENOTA Nr. 2015-01

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING. INTERPRETATIENOTA Nr. 2015-01 EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING Directoraat I. Landbouwwetgeving en procedures I.1. Landbouwwetgeving; vereenvoudiging Datum van verspreiding 8.7.2015 INTERPRETATIENOTA

Nadere informatie

INLEIDING Actueel thema Aankondiging 24-urenstaking spoorvakbond ACOD (10 oktober 2017). GwH 26 juli 2017, nr. 101/2017: recht op collectief onderhand

INLEIDING Actueel thema Aankondiging 24-urenstaking spoorvakbond ACOD (10 oktober 2017). GwH 26 juli 2017, nr. 101/2017: recht op collectief onderhand Het stakingsrecht FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E info@forumadvocaten.be W www.forumadvocaten.be INLEIDING Actueel thema Aankondiging 24-urenstaking

Nadere informatie

Wet van 13 maart 2016 op het statuut van en het toezicht op de verzekerings- of herverzekeringsondernemingen, de artikelen 107 tot 122.

Wet van 13 maart 2016 op het statuut van en het toezicht op de verzekerings- of herverzekeringsondernemingen, de artikelen 107 tot 122. de Berlaimontlaan 14 BE-1000 Brussel tel. +32 2 221 35 88 fax + 32 2 221 31 04 ondernemingsnummer: 0203.201.340 RPR Brussel www.nbb.be Mededeling Brussel, 2 juni 2017 Kenmerk: NBB_2017_18 uw correspondent:

Nadere informatie

Omzetting van de Europese richtlijn naar het Belgisch recht

Omzetting van de Europese richtlijn naar het Belgisch recht 87 HOOFDSTUK 1 Omzetting van de Europese richtlijn naar het Belgisch recht AFDELING 1 Het fiscale stelsel opgelegd door de Europese fiscale fusierichtlijn van 23 juli 1990 (veelvuldig gewijzigd) 1. Toepassingsgebied

Nadere informatie

De bevoegdheidsverdeling inzake sociale zekerheid en sociale bijstand

De bevoegdheidsverdeling inzake sociale zekerheid en sociale bijstand De bevoegdheidsverdeling inzake sociale zekerheid en sociale bijstand Jan Velaers Materiële bevoegdheidsverdeling Federale overheid: residuaire bevoegdheden Gemeenschappen: toegewezen bevoegdheden o.m.

Nadere informatie

Handelspraktijken 3de editie INHOUDSTAFEL

Handelspraktijken 3de editie INHOUDSTAFEL Handelspraktijken 3de editie INHOUDSTAFEL Hoofdstuk I. Totstandkoming en doelstellingen van de wet marktpraktijken en consumentenbescherming (WMPC) en haar verhouding tot het mededingingsrecht............................

Nadere informatie

ALGEMENE VOORWAARDEN. De Bedrijfsmakelaar.nl

ALGEMENE VOORWAARDEN. De Bedrijfsmakelaar.nl ALGEMENE VOORWAARDEN De Bedrijfsmakelaar.nl Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op de toegang en het gebruik van de website van De Bedrijfsmakelaar.nl. Deel I. Algemeen Artikel 1 Definities en

Nadere informatie

VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van XXX

VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van XXX EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2014) XXX draft VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE van XXX tot wijziging van Verordening (EG) nr. 773/2004 van de Commissie van 7 april 2004 betreffende procedures

Nadere informatie

1.1. De wet verlaat het begrip verkoper van de WHPC ten voordele van het begrip onderneming

1.1. De wet verlaat het begrip verkoper van de WHPC ten voordele van het begrip onderneming De nieuwe wet marktpraktijken in een notendop. Inleiding Op 12 april 2010 werd de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en de consumentenbescherming gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad 1

Nadere informatie

Conceptnota nieuwe regelgeving taaldecreet Commissie Werk en Economie Vlaams Parlement

Conceptnota nieuwe regelgeving taaldecreet Commissie Werk en Economie Vlaams Parlement Conceptnota nieuwe regelgeving taaldecreet Commissie Werk en Economie Vlaams Parlement Enkele beschouwingen vanuit de werking van de Europese interne markt en het Belgisch economisch recht Jules Stuyck

Nadere informatie

Examen 1 : wetgeving - eindtermen beroepskennis

Examen 1 : wetgeving - eindtermen beroepskennis Examen 1 : wetgeving - eindtermen beroepskennis 1. Deel 4 van de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen (art. 1 tot 104) 1 Aanduiden op welke verzekeringsovereenkomsten deel 4 van de wet van

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2010 2011 32 424 Wijziging van de Wet personenvervoer 2000, houdende regels ter bevordering van de kwaliteit in het taxivervoer A GEWIJZIGD VOORSTEL VAN

Nadere informatie

Europees Economisch en Sociaal Comité ADVIES

Europees Economisch en Sociaal Comité ADVIES Europees Economisch en Sociaal Comité ECO/360 Belastingheffing - Richtlijn moedermaatschappij / dochteronderneming Brussel, 25 maart 2014 ADVIES van het Europees Economisch en Sociaal Comité over het "Voorstel

Nadere informatie

FAQ over de solden en de sperperiode

FAQ over de solden en de sperperiode FAQ over de solden en de sperperiode Boek VI Marktpraktijken en consumentenbescherming van het Wetboek van economisch recht (Boek VI WER) 1. Wanneer beginnen de solden?... 2 2. Welke sectoren kunnen deelnemen

Nadere informatie

IAB-Info. Inhoud. Beroep. Economie

IAB-Info. Inhoud. Beroep. Economie Nummer 4 16 29 februari 2004 IAB-Info Inhoud 16e jaargang Beroep c Bestuur en aandeelhouderschap van erkende professionele vennootschappen Deze bijdrage strekt ertoe een overzicht te bieden van zowel de

Nadere informatie

Identiteit van de eigenaar van grond en van bestaande opstallen. Gegevens opgenomen in een bouwvergunning: à Financiering? Lening

Identiteit van de eigenaar van grond en van bestaande opstallen. Gegevens opgenomen in een bouwvergunning: à Financiering? Lening 26/10/2011 (LES 4) Woningbouw 1.Toepassingsgebied (art. 1) Het moet gaan om: - Een wederkerige overeenkomst - Tot eigendomsovergang/ verbintenis te bouwen - Te bouwen of in aanbouw zijnde (verkoper) Voltooiingsverplichting

Nadere informatie

ARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 *

ARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 * ARREST VAN 10. 5. 2001 ZAAK C-144/99 ARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 * In zaak C-144/99, Commissie van de Europese Gemeenschappen, vertegenwoordigd door P. van Nuffel als gemachtigde, bijgestaan

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE

VERSLAG VAN DE COMMISSIE NL VERSLAG VAN DE COMMISSIE over de stand van de werkzaamheden in verband met de richtsnoeren betreffende staatssteun en diensten van algemeen economisch belang 1. DOEL VAN DIT VERSLAG In zijn conclusies

Nadere informatie

De wet op de marktpraktijken. Procedure en sancties. TALLON Advocaat. larcier

De wet op de marktpraktijken. Procedure en sancties. TALLON Advocaat. larcier De wet op de marktpraktijken Procedure en sancties TALLON Advocaat larcier VII De Bibliotheek Handelsrecht Voorwoord bij de Reeks Mededinging, Handelspraktijken en Intellectuele Rechten Voor- en DEEL I.

Nadere informatie

jurisprudentiële fundamenten meer dan veertig jaar geleden zijn gelegd 2, bevestigd en versterkt.

jurisprudentiële fundamenten meer dan veertig jaar geleden zijn gelegd 2, bevestigd en versterkt. Discussienota van het Hof van Justitie van de Europese Unie over bepaalde aspecten van de toetreding van de Europese Unie tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 14 oktober 2016

Nadere informatie

Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel

Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel Een innovatief economisch model, een opportuniteit voor ondernemers en consumenten Opdracht van de FOD Economie In een steeds veranderende Belgische

Nadere informatie

ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE

ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE LORD Corporation ( LORD ) zet zich in voor zakendoen met integriteit en hoge ethische normen. Daarnaast verplichten wij onszelf tot de naleving van alle wetgeving en voorschriften

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2013) XXX draft MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Ontwerpmededeling van de Commissie inzake overeenkomsten van geringe betekenis die de mededinging niet

Nadere informatie

PC Advocaten Nieuwsbrief mei juni 10

PC Advocaten Nieuwsbrief mei juni 10 PC Advocaten Nieuwsbrief mei juni 10 HANDELSPRAKTIJKEN WORDEN MARKTPRAKTIJKEN INLEIDING De nieuwe Wet Marktpraktijken en Consumentenbescherming (WMPC) in werking getreden op 15.05.10 vervangt de oude Wet

Nadere informatie

Studenten verkoopsvoorwaarden

Studenten verkoopsvoorwaarden Details Basiswetteksten inzake het recht van de intellectuele eigendom 7e editie Auteur(s): Hendrik Vanhees boek verschenen 1e druk december 2010 ISBN 978-94-0000-153-4 x + 762 blz. paperback Prijs : 35,00

Nadere informatie

EXTERNE LEIDRAAD VOOR DE TOEPASSING VAN ARTIKEL 62 VAN DE BANKWET

EXTERNE LEIDRAAD VOOR DE TOEPASSING VAN ARTIKEL 62 VAN DE BANKWET 1/5 EXTERNE LEIDRAAD VOOR DE TOEPASSING VAN ARTIKEL 62 VAN DE BANKWET SOORTEN CUMULBEPERKINGEN STRUCTUUR ARTIKEL 62 De wettelijke cumulbeperkingen, zoals geformuleerd in artikel 62 van de wet van 25 april

Nadere informatie

Samenwerkingsprotocol

Samenwerkingsprotocol Samenwerkingsprotocol Consumentenautoriteit Stichting Reclame Code 1 Samenwerkingsprotocol tussen de Consumentenautoriteit en de Stichting Reclame Code Partijen: 1. De Staatssecretaris van Economische

Nadere informatie

Doc. nr. N7:90001C05 Brussel, 16.11.2000 MH/BL/HdG/LC A D V I E S. over een

Doc. nr. N7:90001C05 Brussel, 16.11.2000 MH/BL/HdG/LC A D V I E S. over een Doc. nr. N7:90001C05 Brussel, 16.11.2000 MH/BL/HdG/LC A D V I E S over een WETSONTWERP TOT OMZETTING IN BELGISCH RECHT VAN EUROPESE RICHTLIJNEN BETREFFENDE DE VRIJE BEROEPEN *** 1 Richtlijn 97/7/EG van

Nadere informatie

INHOUD. De KMO in het handelsrecht en het economisch recht Henri Swennen...1

INHOUD. De KMO in het handelsrecht en het economisch recht Henri Swennen...1 INHOUD De KMO in het handelsrecht en het economisch recht Henri Swennen...1 Hoofdstuk I. Meerdere lagen, niet meer beladen?...1 Hoofdstuk II. Meerdere lagen in de KMO...4 Hoofdstuk III. Het belang van

Nadere informatie

Datum van inontvangstneming : 06/03/2017

Datum van inontvangstneming : 06/03/2017 Datum van inontvangstneming : 06/03/2017 Vertaling C-45/17-1 Zaak C-45/17 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 30 januari 2017 Verwijzende rechter: Conseil d État (Frankrijk) Datum

Nadere informatie

Reclame en marketing: een gemeenschappelijk kader voor beroepsbeoefenaars

Reclame en marketing: een gemeenschappelijk kader voor beroepsbeoefenaars Reclame en marketing: een gemeenschappelijk kader voor beroepsbeoefenaars van de drie Instituten De reclame, het promoten van de diensten, de marketing, oftewel de communicatie vormt het verlengstuk van

Nadere informatie

artikel 40, eerste en tweede lid van de Archiefwet 1995 en artikel 36 van de gemeenschappelijke regeling RUD Utrecht

artikel 40, eerste en tweede lid van de Archiefwet 1995 en artikel 36 van de gemeenschappelijke regeling RUD Utrecht Archiefverordening RUD Utrecht 2014 Het algemeen bestuur van de RUD Utrecht gelezen het voorstel van het dagelijks bestuur van RUD Utrecht Gelet op: artikel 40, eerste en tweede lid van de Archiefwet 1995

Nadere informatie

Samenvatting Europees Recht

Samenvatting Europees Recht Samenvatting Europees Recht Week 1 Export en Europees recht Leerdoelen H4 (Nadruk of EU verdrag en EU werkingsverdrag) - De juridische vormen van export beschrijven - De basisstructuur van de Europese

Nadere informatie

Vrijstellingsregeling Wet toezicht effectenverkeer 1995

Vrijstellingsregeling Wet toezicht effectenverkeer 1995 (Tekst geldend op: 13-01-2004) Vrijstellingsregeling Wet toezicht effectenverkeer 1995 De Minister van Financiën; Gelet op de artikelen 4, eerste lid, 5, tweede lid, 10, eerste lid, en 22, vijfde lid,

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 22 mei

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 22 mei A D V I E S Nr. 2.087 ------------------------------ Zitting van dinsdag 22 mei 2018 --------------------------------------------- Voorontwerp van wet betreffende de bescherming van bedrijfsgeheimen x

Nadere informatie

Enkele beschouwingen over het nieuwe Europees juridisch aanbestedingskader. Prof. mr. E.R. Manunza

Enkele beschouwingen over het nieuwe Europees juridisch aanbestedingskader. Prof. mr. E.R. Manunza Enkele beschouwingen over het nieuwe Europees juridisch aanbestedingskader Prof. mr. E.R. Manunza Aandachtspunten Inleidende beschouwingen: Tendensen Duidelijkere omlijning contouren aanbestedingsrecht

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 17.6.2017 L 155/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2017/1018 VAN DE COMMISSIE van 29 juni 2016 tot aanvulling van Richtlijn 2014/65/EU van het Europees Parlement

Nadere informatie

J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. Leysen

J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. Leysen Grondwettelijk Hof 15 oktober 2015 Voorzitters: Rechters: Advocaten: A. Alen en J. Spreutels J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. Leysen N. Maes Grondwet gelijkheid en niet-discriminatie

Nadere informatie

KNELPUNTEN HANDELSRECHT BUNDELING VAN DE BIJDRAGEN AAN DE STUDIEDAG "ACTUELE KNELPUNTEN IN HET HANDELSRECHT", GEHOUDEN TE OOSTKAMP OP 8 DECEMBER 2006

KNELPUNTEN HANDELSRECHT BUNDELING VAN DE BIJDRAGEN AAN DE STUDIEDAG ACTUELE KNELPUNTEN IN HET HANDELSRECHT, GEHOUDEN TE OOSTKAMP OP 8 DECEMBER 2006 KNELPUNTEN HANDELSRECHT BUNDELING VAN DE BIJDRAGEN AAN DE STUDIEDAG "ACTUELE KNELPUNTEN IN HET HANDELSRECHT", GEHOUDEN TE OOSTKAMP OP 8 DECEMBER 2006 ASPEELE, E. DE LOOSE, H. MOEYKENS, F. PlETERS, S. TlJSEBAERT,

Nadere informatie

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N BEROEPSREGL - Onthaalouders A08 Brussel, 25.06.2009 MH/BL/LC A D V I E S over EEN ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE DE UITSLUITING VAN DE BEROEPSACTIVITEIT

Nadere informatie

BS Verzekeringsrecht

BS Verzekeringsrecht Master Rechten BS Verzekeringsrecht Smvt - Weyts Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R49 7.00 EUR Bijzonderestudie Verzekeringsrecht 2013 Moduleburgerlijkrecht MasterRECHTEN

Nadere informatie

Ondernemingsrecht. Nieuwsbrief

Ondernemingsrecht. Nieuwsbrief Nieuwsbrief Ondernemingsrecht Prospectusaansprakelijkheid Een prospectus dient een getrouw beeld te geven omtrent de toestand van de uitgevende instelling op de balansdatum van het laatste boekjaar waarover

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE LIJST VAN AFKORTINGEN 21 INLEIDING Algemene inleiding Aanleiding Probleemstelling en onderzoeksvragen 31

INHOUDSOPGAVE LIJST VAN AFKORTINGEN 21 INLEIDING Algemene inleiding Aanleiding Probleemstelling en onderzoeksvragen 31 De rol van de rechter bij de waarheidsvinding in de correctionele procedure. Een rechtsvergelijkend onderzoek naar Belgisch, Frans en Nederlands recht. Daniel DE WOLF WAV TO KNOWLfDGE \UGrfV r die keure

Nadere informatie

HOOFDSTUK I. Definities. Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder :

HOOFDSTUK I. Definities. Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder : Koninklijk besluit van 15 februari 2005 betreffende de uitoefening van het beroep van erkend boekhouder en erkend boekhouder-fiscalist in het kader van een rechtspersoon Bron : Koninklijk besluit van 15

Nadere informatie

Datum van inontvangstneming : 14/06/2013

Datum van inontvangstneming : 14/06/2013 Datum van inontvangstneming : 14/06/2013 Vertaling C-258/13-1 Zaak C-258/13 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 13 mei 2013 Verwijzende rechter: Varas Cíveis de Lisboa (Portugal)

Nadere informatie