Bergen Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Bergen! Jaarverslag Zorg voor een mooi. Bergen

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Zorg voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon ir. Janos Boros Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit Telefoon j.boros@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap

2 Janos Boros deskundige/secretaris van de CRK Terugblik Janos Boros Afgelopen jaar heb ik met veel plezier bijgedragen aan de omgevingskwaliteit van. Als adviseur ruimtelijke kwaliteit leg ik daarbij de nadruk op dialoog en begeleiding. Kwaliteit ontstaat immers vaak vanuit een goed gesprek. Ik merk dat er steeds meer mensen op gesprek komen om hun plannen toe te lichten en om daarover in vooroverleg van gedachten te wisselen. De meeste plannen worden ter plekke tijdens het 2-wekelijkse mandaatoverleg van advies voorzien. Vanuit een ja, mits houding tracht ik burgers en ondernemers te stimuleren om mooie plannen te maken. Plannen die bijdragen aan hun individuele (woon) kwaliteit én aan de ambities en de gezamenlijke omgevingskwaliteit van. Deze houding anticipeert in feite op de Omgevingswet, die medio 2020 in werking treedt. Onder deze wet komt er een algemene zorgplicht voor een goede omgevingskwaliteit en wordt dit een verantwoordelijkheid van overheid en burgers. Zo n werkwijze geeft veel voldoening, schept draagvlak en levert ook resultaat op. De voorbeelden in het vormen daarvan slechts een beperkte weergave. Van groot tot klein heb ik plannen naar een hoger, soms ook acceptabel, niveau getild. Ruimtelijke kwaliteit laat zich niet enkel afmeten aan monumenten en grote projecten, maar zit m vaak ook in de kleine ingrepen, die samen opgeteld, het straatbeeld behoorlijk kunnen beïnvloeden. Ruimtelijke kwaliteit begint in de RO fase, waar omvang, plaats en typologie worden gekozen. Een samenhangend vroegtijdig kwaliteitsbeleid is ook in de geest van de Omgevingswet. Maar bovenal blijft het mensenwerk en tellen ambities, kunde en communicatie. Zonder de goede samenwerking met de ambtelijke organisatie is dit niet mogelijk. Graag licht ik het toe tijdens een excursie voor de raadsleden.

3 Diverse ontwikkelingen en plannen Beeldkwaliteit De Rijksweg & Oude toestand 4 nieuwe toestand

4 De Rijksweg vormt samen met de Maas de levensader van en die van Noord- Limburg. In de strategische regiovisie is de Rijksweg aangemerkt als etalage, het welstandsbeleid kent aan de zone langs de Rijksweg het strengste welstandsniveau toe. Dit betekent dat plannen en ontwikkelingen moeten bijdragen aan de versterking van de aantrekkelijkheid en de ruimtelijke kwaliteit. De Rijksweg oftewel N271 is tussen Heijen en de rotonde gereconstrueerd. Daarbij is aan de oostzijde een dubbelzijdig betonfietspad aangelegd en is de asfaltdeklaag op diverse plaatsen vervangen. Het fietspad moet de veiligheid voor weggebruikers vergroten. Met de aanleg van een fors talud bij Afferden is er een einde gekomen aan de jarenlange rommelige aanblik van materialenopslag. Eenvoudige maatregelen kunnen groot effect sorteren. In het afgelopen jaar zijn op enkele plaatsen langs de Rijksweg ingrepen gedaan waarbij vanuit welstand is gelet op de versterking van de ruimtelijke kwaliteit. De Rijksweg vertegenwoordigt een stuk cultuurhistorie van Noord-Limburg en specifiek. De welstandsnota biedt weliswaar houvast voor beoordeling van bouwplannen, maar een integrale aanpak van verrommeling of anders gezegd 5 nieuwe situatie 6 Zicht vanaf de rijksweg versterking van de cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit is eigenlijk pas goed mogelijk middels een gebiedsvisie. Zeker waar bedrijventerreinen aan de Rijksweg grenzen is het vraagstuk urgent. Aanbevolen wordt een dergelijke visie te laten opstellen, eventueel in samenwerking met de twee noordelijke buurgemeenten. 1. Nieuwbouw tuindersloods op De Flammert Op het bedrijventerrein De Flammert, grenzend aan de Rijksweg, is een loods aangevraagd voor opslag van een tuindersbedrijf. Een lastige opgave gezien het beperkte budget, het introverte programma van opslag, de ligging naast een grootschalig industrieel bouwwerk en de prominente ligging aan de Rijksweg. In overleg met de tuinders is de nadruk gelegd op een kwaliteitsinvestering in de buitenruimte, teneinde het naastgelegen groen langs de Rijksweg te versterken. Ook als visitekaartje van het bedrijf. De loods heeft in tweede instantie een zwarte kleurstelling (voorheen grijs) gekregen waardoor deze zich bescheiden opstelt in het straatbeeld. Het perceel is voorzien van een antraciet hek waarvoor een haag wordt geplaatst; bestaande bomen zijn gehandhaafd en aangevuld met beplanting. De ruimtelijke kwaliteit van het aanwezige groen wordt conform de gemeentelijke ambities versterkt.

5 2. Herinrichting terrein tankstation BP Het BP station aan de Rijksweg in Well zoekt naar verbreding van het dienstenpakket, om het hoofd boven water te houden. Het voortbestaan van tankstations in de grensstreek is een heikel punt. De creatieve opdrachtgever heeft met enig besef voor uitstraling diverse objecten op het terrein langs de Rijksweg voorgesteld (w.o. wasboxen, zuiginstallaties). Om verrommeling van het terreinbeeld door de veelheid aan objecten, vormen en kleuren te voorkomen is geadviseerd de voorzieningen door een goede positionering en verwante bescheiden grijze kleurstelling op elkaar af te stemmen en het geheel middels een groene haag langs de Rijksweg in te pakken. De opdrachtgever heeft dit opgepakt en heeft op ons advies de storende hoeveelheid reclame-uitingen bij de ingang van het terrein vervangen door groen. boven 2009 & onder 2009

6 9 Gening 12, nieuwe toestand 3. Verbouw/Woningbouw Op diverse plaatsen langs de Rijksweg zijn woningen uitgebreid en verbouwd. Kleine wijzigingen in de voorgevel kunnen een groot effect hebben. Aan het voorbeeld woonhuis Gening 6 is te zien hoe het uiterlijk en de ruimtelijke kwaliteit vaak sluipenderwijs veranderen. Eerst verdwijnt het groen en daarna het oorspronkelijke gebouwkarakter en architectuur. Uiteindelijk is de ruimtelijke kwaliteit hier de grote verliezer. Al deze schijnbaar kleine veranderingen opgeteld kunnen een aanzienlijk effect hebben op het beeld en de kwaliteit van de Rijksweg. Een goed voorbeeld van hoe verbouw kan leiden tot een versterking van het gebouwkarakter is het plan Gening 12. Architect Pieter Oosterhout is erin geslaagd om de toegevoegde bouwdelen op zichzelf een sprekende architectuur te geven en een bescheiden plek en uitstraling t.o.v. de hoofdbouw die daardoor herkenbaar blijft. 10 Gening 12, oude en nieuwe toestand

7 : een groen kavelbeeld en een evenwichtige baksteenarchitectuur 12 : groen verdwijnt : bebouwing rukt op met een vergunningsvrije unit voor mantelzorg; nieuwe ramen passen niet meer bij de architectuur van woning en schuur.

8 BKP Dorpsrandlocatie Well Nieuwbouw woning 1 Vooraanzicht eerste plan 2 linker aanzicht eerste plan 3 definitieve plan

9 BKP Dorpsrandlocatie Well Nieuwbouw woning Schuin tegenover kasteel Well wil de gemeente woningbouw ontwikkelen om o.a. de ruimtelijke kwaliteit van de locatie en de aansluiting op het historische dorp te verbeteren. Om dit in goede banen te leiden is een ambitieus BKP opgesteld door bureau Lubbers. Voor het noordelijk kavel bij de entree is het eerste bouwplan ingediend. De eerste schetsen sloten nog niet naadloos aan op de gestelde eisen m.b.t. landschappelijke inrichting, de gewenste robuuste hoofdvorm, de dominante kapverhouding, kortom bij de gewenste beeldkwaliteit. Na overleg met welstand heeft het plan een kwaliteitssprong gemaakt. Ontwerp: Jos Hesen 4 situatieschets

10 Omgevingswet: gemeenteraad doe er iets mee! De gemeente is in begonnen met de oriëntatie op de Omgevingswet. Na een gezamenlijke voorlichtingsbijeenkomst voor de drie Noord-Limburgse gemeenten, heeft eind een plan van aanpak opgesteld voor de implementatie van de Omgevingswet. De gemeente heeft de ambitie om vooruit te lopen met integraal werken en bekijken bij welke (deel)opgaven dit van toegevoegde waarde is. De reguliere taken en verantwoordelijkheden mogen niet lijden onder het implementatietraject. kiest voor een calculerend ambitieniveau in de zin van de ambitieniveaus van het VNG. Het streven is gericht op implementatie rond 1 juli De gemeente ziet de omgevingsvisie als ideaal instrument om vooruit te lopen op integraal werken. Begin 2017 is een plan van aanpak vastgesteld voor het opstellen van de omgevingsvisie. Doel is om voor het grondgebied van een uitnodigende en verbindende omgevingsvisie met een horizon tot 2030 vast te stellen. Voor participatie en communicatie is een belangrijke taak weggelegd. Deelnemers uit de samenleving zal worden gevraagd om met dromen en initiatieven te komen. Deelnemers krijgen een adviserende en raadplegende rol toebedeeld. Zo wordt de inhoud van de omgevingsvisie gedragen door de inwoners, belanghebbenden, de ambtelijke organisatie en externe adviseurs. Het streven is erop gericht om de omgevingsvisie in september 2019 vast te laten stellen door de gemeenteraad. De gemeente is voortvarend begonnen aan het implementatietraject.

11 Verbouw schuur bij monument Gochsedijk 8, Siebengewald Oog voor cultuurhistorie 1 Luchtfoto locatie

12 Verbouw schuur bij monument Gochsedijk 8, Siebengewald Oog voor cultuurhistorie Bij verbouw van monumenten wordt er vanuit welstand en cultuurhistorie integraal gekeken naar de omgang met cultuurhistorische waarden. Voor het niet beschermde bijgebouw bij de van gemeentewege beschermde boerderij is een uitbreidingsplan ingediend met een half verdiept terras. Aanvankelijk werd nog gedacht aan een volledige sloop en nieuwbouw, in welk geval welstandshalve is geadviseerd 2 Straatbeeld een eenduidige hoofdvorm te kiezen met sprekend profiel. Nadien is gekozen voor verbouw. Vanuit het oogpunt van cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit is er waardering voor het feit dat uiteindelijk is gekozen voor het handhaven en aanpassen van het bestaande bijgebouw. Hierdoor blijft de historische gelaagdheid van het boerderijcomplex gehandhaafd en wordt zelfs een nieuwe tijdlaag toegevoegd. De gekozen materialen sloten goed aan bij het karakter van het bestaande en het verdiept gesitueerde terras laat het schuurkarakter overeind. Vanuit cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit kon positief worden geadviseerd. Ontwerp: Remure architectuur

13 Beeldkwaliteit Landgoedvisie Bleijenbeek 1 Ruimtelijke uitwerking landgoedvisie

14 In is een visie ontwikkeld voor de herontwikkeling van landgoed Bleijenbeek, nadat al een geruim aantal jaren daarvoor ontwikkelingen zijn gerealiseerd. Centraal daarin staat een samenhangend geheel van diverse buitenfuncties in een prachtig historisch landschap, met historische kasteelruïne als centraal baken en bindend element. De revitalisatie van Bleijenbeek op sociaal, historisch en landschappelijk-ecologisch gebied staat voorop. 2 kasteelruïne Kern van het landgoed is de kasteelruïne. De nog leegstaande overwegend vm. pachtboerderijen worden hersteld of herontwikkeld. Door de toevoeging van nieuwe functies en bebouwing kunnen ruimtelijke en mogelijke functionele relaties worden hersteld. Het landschappelijk raamwerk zal met veel oog voor de historische waarden worden versterkt. Over de beeldkwaliteit en gebouwtypologie is door de CRK advies gegegeven. Goed dat de beeldkwaliteit onderscheid maakt in verschillen in schaalniveaus, nl. van het landschap, de clusters/erven en de bebouwing. Aanbevolen is om het landschapskader concreter uit te werken in terrein(inrichtings)plannen, relevante landschapsdoorsneden en visualisaties van hoe rood en groen samen gaan. En om juist op het tussenniveau, het niveau tussen landschap en gebouw (stedenbouwkundige-landschappelijke verkaveling) handreikingen te doen. Voor de te bereiken beeldkwaliteit is deze tussenlaag essentieel. Het BKP biedt een bruikbare aanzet om te komen tot hoogwaardige kwaliteiten, waarbij enkele aandachtspunten zijn aangereikt. Gelet op het uitnodigende karakter van de kaders is op bepaalde onderdelen meer concrete kaderstelling wenselijk. Omdat een hoogwaardige integrale kwaliteit (rood, groen en blauw samen) valt en staat met het ontwerp is aanbevolen om met een multidisciplinair begeleidingsteam te gaan werken. Ontwerp: Stichting In Arcadië

15 Samenstelling CRK Voorzitter Henk Vreeswijk, wethouder Scherpenzeel Adviseur ruimtelijke kwaliteit ir. Janos Boros, GG Stedenbouwkundige ir. Peter Thole Landschapsarchitect mevr. Aditi Kho, GG Adviseur cultuurhistorie Werner Weijkamp, GG Ambtelijke ondersteuning Raymond Kater (bouwzaken) Nicole Peeters (cultuurhistorie) in cijfers Tiendschuur Well - Onder mandaat van de adviseur ruimtelijke kwaliteit zijn 28 plannen behandeld, vaak in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. - Van deze plannen werden 21 ter plekke van een positief advies voorzien, mede dankzij vooroverleg. - De voltallige commissie behandelde geen plannen. - Voor 1 plan brachten wij een gecombineerd welstands- en monumentenadvies uit.