Beleidsnota Economische zaken

Transcriptie

1 Beleidsnota Economische zaken Alphen Altforst Appeltern Beneden-Leeuwen Boven-Leeuwen Dreumel Maasbommel Wamel

2 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Hoofdstuk 1 Inleiding met doelstellingen Beleidsnota Doelstelling... 4 Hoofdstuk 2 West Maas en Waal Geografische ligging Bevolking Beroepsbevolking... 6 Hoofdstuk 3 Beleidskaders... 8 Hoofdstuk 4 Economisch structuur Bedrijventerreinen Detailhandel Recreatie en Toerisme Duurzaamheid en innovatie Bestemmingsplannen Hoofdstuk 5 Speerpunten van het economisch beleid Hoofdstuk 6 Uitvoeringsprogramma Hoofdstuk 7 Geraadpleegde stukken en personen Bijlagen

3 Samenvatting Een beleidsnota Economische zaken is gewenst omdat er in West Maas en Waal momenteel geen beleidsplan is opgesteld en vastgesteld als zelfstandig beleid of als onderdeel van het ruimtelijk beleid. Het hebben van een economisch beleidsplan kan de gemeente helpen keuzes te maken en prioriteiten te stellen bij de behandeling van economische vraagstukken. Om als aantrekkelijke vestigingsplaats en faciliterende gemeente met een ondernemersvriendelijke instelling bekend te staan, worden er in hoofdstuk 1 van het economisch beleidsplan vier doelstellingen benoemd: 1. Behoud en stimuleren werkgelegenheid; 2. Verbeteren ondernemersklimaat; 3. Profileren bedrijfscontactfunctionaris; 4. Vergroten aandeel in Recreatie en Toerisme. Om deze doestellingen daadwerkelijk binnen de aankomende drie jaar ook te bereiken, dient er de aankomende jaren ingezet te worden op de volgende acht speerpunten: 1. Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen; 2. Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen; 3. Stimuleren en informeren (startende) bedrijven; 4. Minimaliseren leegstand Detailhandel; 5. Samenwerking Regio Rivierenland en omliggende gemeenten; 6. Inzetten bedrijfscontactfunctionaris; 7. Samenwerking gemeente ondernemers; 8. Stimuleren Recreatie en Toerisme. Om aan deze acht speerpunten invulling te geven, zijn er in het uitvoeringsprogramma (hoofdstuk 6) diverse projecten benoemd, die de komende jaren ( ) worden uitgevoerd. Hierbij moet o.a. worden gedacht aan een regionale en lokale detailhandelsvisie, het onderzoeken van het oprichten van een beheersvereniging (parkmanagement) en het faciliteren van glasvezel op bedrijventerreinen. 3

4 Hoofdstuk 1 Inleiding met doelstellingen is een unieke gemeente met veel ondernemerschap. De functies wonen, werken en recreëren staan centraal binnen de gemeente en hebben de grootste impact op de economie in het gebied. West Maas en Waal ligt tussen de drie kernen Tiel, Oss en Druten en wordt noordelijk begrensd door de rivier de Waal en zuidelijk begrensd door de rivier de Maas. De rivieren zijn belangrijke elementen voor de economie met name voor de sector Recreatie. Deze sector wordt steeds belangrijker voor de economie als hoofd- en nevenactiviteit. De dorpen aan de Maaskant, Alphen, Appeltern en Maasbommel, vormen gezamenlijk het recreatiegebied De Gouden Ham. is één van de tien gemeenten binnen Regio Rivierenland en valt binnen de deelregio Land van Maas en Waal. Binnen Regio Rivierenland heeft de gemeente een lokale functie. Ten zuiden grenst de gemeente aan de Brabantse provincie, hetgeen met elkaar wordt verknoopt door middel van vier ponten. Hierdoor is het belangrijk om binnen de regio en met omliggende gemeenten intensief samen te werken en elkaar op zoveel mogelijke fronten te versterken. 1.1 Beleidsnota De economie is voortdurend in beweging. Dit geldt ook voor West Maas en Waal. Hierop moet een gemeente als West Maas en Waal inspelen en haar rol nemen. Een gezonde vitale economie vergt een gedegen economisch beleid dat een integraal belang dient. Aangezien economie een erg breed begrip is en niet alles opgepakt kan worden door de gemeente, dienen bestuurlijke keuzes gemaakt te worden en prioriteiten te worden gesteld in het beleidsplan. Nog niet eerder is in gemeente West Maas en Waal een economische visie of beleid opgesteld en vastgesteld als zelfstandig beleidsveld, ook niet als onderdeel van het ruimtelijk beleid. De economie van West Maas en Waal gaat verder dan alleen de gevestigde ondernemingen in het gebied. Het gemeentelijk economisch beleid heeft betrekking op het economisch functioneren van de gemeente en alles wat daar van invloed op kan zijn. Een prettig woon- en bedrijfsklimaat, waar volop gerecreëerd kan worden, trekt meer inwoners en bedrijven aan, meer inwoners en bedrijven betekenen meer arbeidskrachten en een grotere afzetmarkt en houdt daardoor voorzieningen in stand. 1.2 Doelstelling Het doel is een gemeentelijk economisch beleid opstellen tot en met 2015, waarbij de economie als middel kan worden ingezet voor verbetering en instandhouding van de leefbaarheid in de gemeente. Het hebben van een economisch beleidsplan kan de gemeente helpen keuzes te maken en prioriteiten te stellen bij de behandeling van economische vraagstukken. West Maas en Waal staat bekend als een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bestaande en nieuwe bedrijven. Het is een faciliterende gemeente met een ondernemersvriendelijk instelling, waar gemeente en ondernemers samen werken. Om dit te bereiken dienen de volgende doelstellingen te worden behaald: 1. Behoud en stimuleren werkgelegenheid; 2. Verbeteren ondernemersklimaat; 3. Profileren bedrijfscontactfunctionaris; 4. Vergroten aandeel in Recreatie en Toerisme. 4

5 Hoofdstuk 2 West Maas en Waal 2.1 Geografische ligging West Maas en Waal ligt tussen de drie kernen Tiel, Oss en Druten en wordt noordelijk begrensd door de rivier de Waal en zuidelijk begrensd door de rivier de Maas. Hierdoor zijn de pleziervaart en scheepsvaart belangrijke factoren. De gemeente is centraal gelegen tussen Utrecht, s-hertogenbosch en Arnhem/Nijmegen. Binnen 15 minuten is men in Tiel, binnen 25 minuten in Nijmegen en binnen 35 minuten in s-hertogenbosch. Het openbaar vervoer is in mindere mate aanwezig in de gemeente. Vanaf de Waaldorpen is er een busverbinding (lijn 42 en 165) richting Druten/Nijmegen, Tiel en s- Hertogenbosch voorhanden alsmede de buurtbus (lijn 265), die door zes van de acht dorpen rijdt. West Maas en Waal bestaat uit acht karakteristieke dorpen: Alphen, Altforst, Appeltern, Beneden- Leeuwen, Boven-Leeuwen, Dreumel, Maasbommel en Wamel, die elkaar verbinden door dijk- en polderlandschap. De rivieren, de Maas en Waal, scheiden West Maas en Waal met de omliggende noordelijke gemeenten Tiel en Neder-Betuwe en zuidelijke gemeente Oss (provincie Noord-Brabant). Het zuidelijke gedeelte, waar de Maas stroomt, wordt gekenmerkt door het recreatiegebied De Gouden Ham. 2.2 Bevolking Uit de woningmarktanalyse van Woonstichting de Kernen 2011 komt het algemene beeld naar voren dat gemeente West Maas en Waal tot 2010 een voortdurende natuurlijke groei (geboorten minus sterften) kende, die in de loop der tijd is afgenomen. Dit heeft met de veroudering van de bevolking te maken. In de jaren 2005, 2006 en 2008 was er sprake van een negatieve natuurlijke aanwas (meer sterften dan geboorten). Deze verschijnselen (ontgroening en vergrijzing) zijn landelijk herkenbaar. De binnenlandse migratie is in de periode per saldo positief geweest. Gemiddeld zijn er in die periode 67 woningen per jaar aan de woningvoorraad toegevoegd en dit heeft ongeveer 50 inwoners per jaar extra opgeleverd. Hieruit blijkt een daling van de gemiddelde woningbezetting (huishoudensverdunning). Uit de woningmarktanalyse blijkt dat de gemeente de afgelopen jaren een negatief migratiesaldo kende voor de leeftijdsgroep Deze groep trekt vrijwel zeker weg vanwege opleidingen of werk elders. Onder de vestigers zijn vooral gezinnen met kinderen. Dit zouden personen kunnen zijn die terugkeren nadat zij vanwege studie of werk zijn vertrokken. Dit is niet typisch West Maas en Waals maar een beeld dat landelijk herkenbaar is als het gaat om vergelijkbare gemeenten. Aantal inwoners gemeente West Maas en Waal op 1 januari in 2010, 2011, 2012 en Alphen Altforst Appeltern Beneden-Leeuwen Boven- Leeuwen Dreumel Maasbommel Wamel Totaal Bron: CBS/gemeente West Maas en Waal 5

6 Ontwikkeling bevolking naar leeftijd en aantal huishoudens West Maas en Waal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 Totaal Huishoudens Bron: Bevolkingsprognose Gelderland 2012 Volgens deze bevolkingsprognose neemt de bevolking in gemeente West Maas en Waal na 2015 af. De gemeente ondergaat een duidelijke vergrijzing. Op 1 januari 2010 was bijna 31% van de bevolking 55 jaar of ouder, in 2030 is dit toegenomen tot bijna 44%. Ook is er sprake van ontgroening (0-14 jaar) alsmede de leeftijdscategorie 40 tot 54 jaar neemt in omvang af. 2.3 Beroepsbevolking Beroepsbevolking Mannen jaar Vrouwen jaar Totaal Bron: CBS De beroepsbevolking is vanaf 2009 aan het dalen, maar van 2012 is een stijgende lijn weer ingezet. Deze stijgende lijn wordt voortgezet in het aantal Maas en Waalse bedrijven. Maas en Waalse bedrijven Bedrijven Landbouw/Visserij Industrie/Delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel/autohandel Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur

7 Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Alle sectoren Startende bedrijven Opheffingen Faillissementen Bron: PWE-Gelderland 2012 / Kamer van Koophandel Midden-Nederland De bedrijvigheid in West Maas en Waal is hoog. De afgelopen jaren zijn er steeds meer bedrijven bijgekomen met als gevolg een stabiele stijgende lijn. Uit registratiegegevens van de Kamer van Koophandel Midden-Nederland blijkt dat meer dan 50% van het aantal bedrijven in West Maas en Waal bestaat uit ZZP-ers (zelfstandige zonder personeel). Hier tegenover staat dat het aantal opheffingen en faillissementen ook aan het toenemen is. Banen Banen Landbouw/Visserij Industrie/Delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Groothandel Detailhandel/autohandel Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening Alle sectoren Niet werkende / werkzoekende op 1 januari Bron: PWE-Gelderland 2012 / UWV Werkbedrijf Uit de uitkomsten (afgeronde getallen) van het onderzoek Provinciale Werkgelegenheid Enquête (PWE) 2012 blijkt dat het aantal banen in West Maas en Waal in de afgelopen jaren stabiel is. Het aantal niet werkende / werkzoekende neemt af. Dit is per saldo positief voor de werkgelegenheid. 7

8 Hoofdstuk 3 Beleidskaders De provincie c.q. Regio Rivierenland heeft aan West Maas en Waal een lokaal functie toebedeeld. Dit heeft voornamelijk invloed op de (te ontwikkelen) bedrijventerreinen binnen het grondgebied. Op het gebied van Recreatie en Toerisme is West Maas en Waal één van de gemeenten met het grootste aandeel. Onderstaande documenten en visie zijn door de programmaraad Welvarend en de gemeenteraad van West Maas en Waal vastgesteld en gelden als kaders voor het gemeentelijk beleid. Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument (EPO) In september 2009 heeft Regio Rivierenland, in opdracht van provincie Gelderland, haar Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument (EPO) opgesteld. Dit is als het ware de regionale uitwerking van de Provinciale Ontwerp Structuurvisie. In het EPO dient te worden aangegeven hoe tot 2020 (met een doorkijk naar 2030) in Regio Rivierenland wordt omgegaan met de ontwikkeling en invulling van nieuwe bedrijventerreinen en de herstructurering van bestaande verouderde bedrijventerreinen. Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB) Een uitwerking van het EPO is het Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB) en heeft een dynamisch karakter. Het RPB biedt het kader voor concrete werk- en projectafspraken tussen de regiogemeenten en provincie Gelderland. Het RPB is: het regionale afsprakenkader over planning en programmering van bedrijventerreinen tussen Regio Rivierenland en provincie Gelderland; de vertaling en uitwerking van de gemeentelijke, regionale en provinciale doelstellingen op het gebied van bedrijventerreinen; het toetsingskader voor de ontwikkeling van bedrijventerreinen in de regio. 8

9 Gezien vraag en aanbod op elkaar afgestemd moeten worden, zijn alle plannen gefaseerd, in omvang teruggebracht of geschrapt (code groen, oranje of rood). Voor gemeente West Maas en Waal heeft dit als gevolg: Bedrijventerrein Periode Hectare Status 1 Dreumel uitbreiding Uitgeefbaar 2,6 Groen Maasbommel Kapelstraat Uitgeefbaar 1,1 Groen Veesteeg Oost Uitgeefbaar 3,3 Groen Veesteeg West Uitgeefbaar 2,6 Groen Wamel Oost ,2 Groen Waterstraat ,5 Groen Veesteeg Zuidwest ,0 Groen Veesteeg Zuidoost Na ,0 Rood Friessestraat Zuid Na ,0 Rood Naast het afstemmen van vraag en aanbod is er een herstructureringsopgave opgesteld voor de regio. Uit het onderzoek is geconcludeerd dat gemeente West Maas en Waal een herstructureringsopgave (in de vorm van een Facelift) heeft liggen voor het bedrijventerrein Leeuwen (Energieweg). Dit betekent dat gemeente West Maas en Waal in de aankomende tijd moet gaan bekijken wat zij met deze herstructureringsopgave wil. Rivierenland Logistieke Hotspot Naast bovenstaande kaders hebben alle gemeenten in Rivierenland de voorkeur uitsproken om Rivierenland te ontwikkelen tot een logistieke hotspot. Het doel van het businessplan Rivierenland Logistieke Hotspot is om een basis te leggen voor de ontwikkeling van Rivierenland tot logistieke hotspot van internationaal formaat. Concreet houdt dat in dat er op basis van de logistieke kwaliteiten van de regio een economische ontwikkeling tot stand moet worden gebracht, het bruto regionaal product te laten groeien en de werkgelegenheid te laten toenemen. In dit traject worden ook de verplaatsings- en uitbreidingsbehoefte van HMC bedrijven (dit zijn bedrijven met een hoge milieucategorie) en geschikte locaties voor watergeboden bedrijventerreinen onderzocht. De ontwikkelingen van de logistieke hotspot zal gemeente West Maas en Waal nauwlettend volgen en inspanningen leveren om hieruit meerwaarde te generen. 1 Regio Rivierenland en provincie Gelderland hanteren het volgende stoplichten-model: Groen: uitgeefbaar aanbod wordt verder uitgegeven. Planvorming, grondverwerving en ontwikkeling van nieuwe bedrijventerrein worden voorgezet. Maar alleen als de marktvraag voldoende en aantoonbaar in beeld is. Oranje: Oranje plannen staan (voor 2 jaar) on hold. Elke 2 jaar wordt geëvalueerd of er plannen van oranje naar groen kunnen, van oranje naar rood moeten of andersom Rood: rode plannen zijn geschrapt of komen pas na 2020 in beeld. Ook hiervoor geldt dat er voldoende aantoonbare marktvraag moet zijn. 9

10 Regionale visie Recreatie en Toerisme In september 2012 heeft de gemeenteraad van West Maas en Waal de regionale visie Recreatie en Toerisme Versterken en uitbouwen vastgesteld. Gezien er in het verleden vooral is ingezet op kleinschaligheid en het realiseren van een basisinfrastructuur, is het nu tijd voor een volgende stap. Door uitbreiding en versterking van het huidige aanbod dat aansluit bij de vraag van de markt kan Rivierenland een schaalsprong maken en daarmee meer toeristisch recreatieve werkgelegenheid creëren In de visie zijn de volgende speerpunten opgenomen: Het aanwezige kleinschalig aanbod combineren met grootschalige nieuwe en huidige hotspots; De focus van de ontwikkeling ligt zowel op verblijfsrecreatie (stenen verblijfsaccommodaties) als dagrecreatie (evenementen en publieksattracties); Bij productontwikkeling staat kwaliteit en innovatie centraal; De toeristisch-recreatieve infrastructuur (met name voor wandelen en fietsen) wordt verder versterkt; In het ruimtelijk beleid van de gemeenten en de regio wordt de mogelijkheid geboden voor toeristisch-recreatieve ontwikkelingen; Samenwerking tussen gemeenten, brancheorganisaties, en belangenbehartigers, maar ook samenwerking tussen deze partijen en (potentiële) ondernemers in Rivierenland staat centraal; Marketing inzetten op bezoekers, maar ook op acquisitie van toeristisch-recreatieve bedrijven; Primaire doelgroepen voor de regio zijn senioren, jonge gezinnen en de zakelijke markt.. Aan deze speerpunten is een indicatief uitvoeringsprogramma opgesteld en gekoppeld aan de financiële middelen uit het regiocontract. Enkele projecten uit het uitvoeringsprogramma zijn Monitor Vrijetijdseconomie, bevordering uitbreiding accommodaties/verblijfsrecreatie, organiseren grootschalig evenement, wandelnetwerk, opwaarderen fietsroutenetwerk etc. Voor meer projecten wordt verwezen naar de uitvoeringsprogramma uit de regionale visie Recreatie en Toerisme

11 Hoofdstuk 4 Economisch structuur 4.1 Bedrijventerreinen Zes van de acht dorpen in gemeente West Maas en Waal hebben een bedrijventerrein. Momenteel zijn er vijf bedrijventerreinen in de verkoop: Veesteeg Oost in Boven-Leeuwen, Veesteeg West in Beneden-Leeuwen, De Krozenbogerd in Beneden-Leeuwen, Kapelstraat in Maasbommel en Lageweg in Dreumel, waarvan drie gemeentelijke bedrijventerreinen: Veesteeg Oost in Boven-Leeuwen, Kapelstraat in Maasbommel en Lageweg in Dreumel. Deze gemeentelijke bedrijventerreinen hebben een netto omvang van ruim 10 ha, waarvan de helft is verkocht (tot en met de eerste kwartaal 2013). Deze bedrijventerreinen hebben een lokale functie met elk zijn eigen karakter. Dit houdt in dat zij in principe bedoeld zijn voor ondernemers uit West Maas en Waal die willen uitbreiden, nieuw willen vestigen of willen verplaatsen. Twee gemeentelijke bedrijventerreinen (Kapelstraat Maasbommel en Lageweg Dreumel) bieden de mogelijkheid voor een bedrijfswoning. De kwaliteit van de bedrijventerreinen worden naar een hoger niveau getild doordat de nieuwbouwplannen naast het voldoen aan het bestemmingsplan ook moeten voldoen aan een beeldkwaliteitsplan. Hierin worden voornamelijk extra eisen gesteld aan de uitstraling en materialen van de gebouwen, alsmede de locatie van parkeren en opslag. De doortrekking van de N322 heeft een positieve bijdrage geleverd aan de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen in Beneden- en Boven-Leeuwen. Op de bedrijventerreinen Veesteeg, Veesteeg Oost en Veesteeg West ontbreekt parkmanagement en glasvezel. Naast nieuwe bedrijventerreinen heeft gemeente West Maas en Waal ook (ver)oudere bedrijventerreinen, die jaren geleden zijn uitgegeven en in handen zijn van particulieren. Het bedrijventerrein Leeuwen (rondom de Energieweg) met een omvang van ongeveer 26 ha is verouderd en aan een Facelift toe. Dit biedt kansen op het gebied van ruimtelijke kwaliteit, bereikbaarheid, beheer en parkmanagement. Het ontwikkelen van toekomstige bedrijventerreinen is tot 2020 door de provincie aan banden gelegd middels het RPB Rivierenland (Regionaal Programma Bedrijventerreinen Rivierenland). Tot 2020 mogen er geen nieuwe bedrijventerreinen worden ontwikkeld met uitzondering van de bedrijventerreinen die staan beschreven in het RPB Rivierenland. Voor onze gemeente kunnen de locaties Wamel-Oost in Wamel, Waterstraat in Beneden- en Boven-Leeuwen en Veesteeg Zuidwest in Beneden-leeuwen worden ontwikkeld. De genoemde bedrijventerreinen zijn initiatieven vanuit projectontwikkelaars, met uitzondering van Veesteeg Zuidwest omdat de gemeente hier een 50% grondaandeel heeft. 11

12 4.2 Detailhandel Momenteel kent gemeente West Maas en Waal 130 detailhandelsbedrijven. In de grotere dorpen Beneden-Leeuwen en Dreumel is het aanbod van detailhandel het grootst. In Beneden-Leeuwen is winkelen mogelijk in de Zandstraat en het nieuwe deel Heemstrade. Een goede verbinding tussen deze twee winkelgebieden ontbreekt. In Dreumel is een gloednieuw woon-winkelconcept Dorpshart ontwikkeld met fase II nog in ontwikkeling. Ondanks dit initiatief blijft er een verspreiding van bedrijven in Dreumel. West Maas en Waal heeft sinds 2004 een detailhandelsvisie. Hierin wordt onderzoek gedaan naar al het aanbod en de functie van de huidige detailhandel alsmede de verbeterpunten. In de afgelopen jaren is het aanbod sterk veranderd met name in het dorp Beneden-Leeuwen. Deze nieuwe ontwikkelingen zijn niet meegenomen in de huidige detailhandelsvisie. Gezien de economische neergang heeft de branche het momenteel erg moeilijk. Vele detaillisten kunnen hun hoofd niet meer boven water en moeten hun winkel sluiten of verplaatsen naar een kleinere / minder dure locatie. In West Maas en Waal is dit ook het geval, waardoor er leegstand ontstaat. Leegstand moet voorkomen worden door concentratie van detailhandel en er moet gelet op de leefbaarheid flexibel worden omgegaan met functiewisselingen door ontheffingen en/of bestemmingsplanherzieningen. 4.3 Recreatie en Toerisme Op 1 maart 2012 heeft de gemeenteraad van West Maas en Waal de beleidsnota Recreatie en Toerisme vastgesteld met hieraan een uitvoeringsparagraaf gekoppeld. Recreatie en Toerisme is sinds jaren benoemd tot speerpunt van beleid en een belangrijke economische motor. De recreatieve ontwikkelingen vinden voornamelijk plaats rondom het recreatiegebied De Gouden Ham. Om de doelstelling verbreden van het aanbod van dagrecreatie te behalen en om recreatie en toerisme in gemeente West Maas en Waal alsmede in de regio (nog) meer op de kaart te zetten zijn de volgende uitgangspunten ingenomen: 1. (Natuurlijke) verbindingen maken 2. Aantrekkelijk voor toerist en inwoner 3. (Gezamenlijke) promotie 4. Herkenningspunt West Maas en Waal 5. Uitbreiding fietsroutenetwerk 6. Wandelroutenetwerk 7. Uitbreiding dagrecreatie 8. Seizoensverlengende activiteit 9. Verbetering beleving Voor concrete recreatieve projecten, die voortvloeien uit bovenstaande uitgangspunten, wordt verwezen naar de Uitvoeringsparagraaf behorende bij de beleidsnota Recreatie en Toerisme Hierbij moet o.a. worden gedacht aan een wandelkeuzenetwerk, recreatiekaart, informatieboek, promotiefilm, recreatieplaatsen. 12

13 4.4 Duurzaamheid en innovatie Er zijn plannen om het rivierenlandschap nabij Dreumel en Heerewaarden te verrijken door de bijzondere historische relatie tussen de Maas en Waal te herstellen, door waardevolle riviergebonden natuurwaarden tot ontwikkeling te brengen en door nieuwe inspirerende ruimtelijke voorzieningen toe te voegen. Hierbij zal het project Watermolen Overstroom de winning van een proportionele hoeveelheid CO2-neutrale groene energie, goed voor enkele duizenden huishoudens, uit het peilverschil tussen de Maas en Waal mogelijk maken. Dit soort duurzame en innovatieve initiatieven worden door de gemeente met open armen ontvangen, niet alleen om de resultaten van het project, maar ook om de uniekheid hetgeen landelijke promotie kan genereren. Dit is een kans voor de sector Recreatie en Toerisme om op te pakken. Projecten, die regio breed worden uitgezet zoals zonne-energie c.q. zonnepanelen en oplaadpunten voor elektrische fietsen, worden door gemeente West Maas en Waal vanuit het milieuprogramma of het programma Aantrekkelijk Rivierenland opgepakt. 4.5 Bestemmingsplannen Om de economie te blijven stimuleren, faciliteert de gemeente waar mogelijk om plannen, die een positief effect hebben op de economie, mogelijk te maken in haar bestemmingsplannen. Het starten van een Bed & Breakfast en het uitoefenen van een bedrijf of beroep aan huis is middels een binnenplanse toestemming in een aantal bestemmingsplannen al mogelijk. Het nieuwe fenomeen Internetwinkels heeft, wegens het ontbreken van beleid, in West Maas en Waal nog geen status gekregen in bestemmingsplannen. 13

14 Hoofdstuk 5 Speerpunten van het economisch beleid In het eerste hoofdstuk van dit economisch beleidsplan zijn vier doelstellingen benoemd: 1. Behoud en stimuleren werkgelegenheid; 2. Verbeteren ondernemersklimaat; 3. Profileren bedrijfscontactfunctionaris; 4. Vergroten aandeel in Recreatie en Toerisme. Om deze doestellingen daadwerkelijk binnen de aankomende drie jaar ook te bereiken, dient er de aankomende jaren ingezet te worden op de volgende acht speerpunten: 1. Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen; 2. Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen; 3. Stimuleren en informeren (startende) bedrijven; 4. Minimaliseren leegstand Detailhandel; 5. Samenwerking Regio Rivierenland en omliggende gemeenten; 6. Inzetten bedrijfscontactfunctionaris; 7. Samenwerking gemeente ondernemers; 8. Stimuleren Recreatie en Toerisme. 1. Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen Momenteel zijn er drie gemeentelijke bedrijventerreinen in de verkoop: Veesteeg Oost in Boven- Leeuwen, Lageweg in Dreumel en Kapelstraat in Maasbommel. Alle drie de bedrijventerreinen hebben een lokale functie met elk zijn eigen karakter. De huidige economische neergang stagneert de verkoop van de bedrijventerreinen. Door meer in te zetten op marketing en promotie van de bedrijventerreinen, de werkzaamheden van de bedrijfscontactfunctionaris uit te breiden (eventueel door een bedrijfsmakelaar), hoge service te bieden bij verkoop, maatwerk te leveren en een vast contactpersoon binnen de gemeente kan de verkoop van bedrijfskavels worden gecontinueerd. Ook wordt er onderzoek gedaan of de huidige grondprijs nog marktconform is. 2. Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen Om de kwaliteit te behouden op de bedrijventerreinen Veesteeg, Veesteeg Oost en Veesteeg West wordt er in samenwerking met de ondernemers onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het oprichten van een beheersvereniging (parkmanagement) alsmede de mogelijkheden van glasvezel en bewegwijzering. Hiernaast ligt er naar aanleiding van het Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument = EPO 2009 en Regionaal Programma Bedrijventerreinen = RPB 2012 een toekomstige herstructureringsopgave voor het bedrijventerrein Leeuwen (Energieweg). 3. Stimuleren en informeren (startende) bedrijven De economische neergang gaat gepaard met werkloosheid. Deze werkloosheid kan worden teruggedrongen door o.a. het stimuleren van het starten van een eigen bedrijf alsmede het informeren over de bijbehorende regelingen en subsidies. Dit geldt ook voor bedrijven, die een doorstart willen maken. 4. Minimaliseren leegstand Detailhandel In 2013 wordt er in samenwerking met Regio Rivierenland een regionale detailhandelsvisie opgesteld. Gezien onze detailhandelsvisie niet meer up-to-date is, dient er ook een vertaalslag te worden gemaakt naar een lokale detailhandelsvisie met hierin een advies om de sector detailhandel te optimaliseren en leegstand te minimaliseren. 14

15 5. Samenwerking Regio Rivierenland en omliggende gemeenten Binnen het programma Welvarend Rivierenland (Economische zaken en Recreatie en Toerisme) staat de sociaaleconomische ontwikkeling van de regio centraal. Het programma bestaat uit de volgende programmalijnen: 1. Versterking werklocaties (aanbod en kwaliteit); 2. Versterking toeristisch-recreatief aanbod; 3. Versterking voorzieningen (commercieel en niet commercieel); 4. Versterking land- en tuinbouw (glastuinbouw-, fruit-, paddenstoelen- en laanboompact). De portefeuillehouder Economische zaken neemt deel aan de programmaraad Welvarend. De vergaderingen vinden gemiddeld vier keer per jaar plaats. Deze vergaderingen worden in regioverband ambtelijk voor besproken, waarin de ambtenaar Economische zaken deelneemt. Voordat de programmaraad Welvarend bijeenkomt, wordt er een advies bij het college van Burgemeester en Wethouders neergelegd inzake de agendapunten van de programmaraad. Naast de advisering aan de programmaraad worden er regionale projecten uitgevoerd in bovenstaande programmalijnen die aansluiten bij de doelstellingen. 6. Inzetten bedrijfscontactfunctionaris (BCF) Door als gemeente in een vroegtijdig stadium met ondernemers met plannen in contact te komen, kan vaak een snellere slag worden gemaakt bij de uitvoering van deze plannen in het gemeentelijk proces. De bedrijfscontactfunctionaris kan hierbij een cruciale rol spelen. Hiervoor moeten ondernemers weten wie de bedrijfscontactfunctionaris is en wat de bedrijfscontactfunctionaris voor hen kan betekenen. 7. Samenwerking gemeente ondernemers Weten wat er bij de ondernemers speelt, is voor de gemeente een belangrijk gegeven. Om gemeente en ondernemers samen te laten komen, stelt de bedrijfscontactfunctionaris zich toegankelijk op. Het bijwonen van ledenvergaderingen, PRET (=Platform Recreatie en Toerisme) en structurele vergaderingen van belangenverenigingen is dan ook een must. De ambtenaar Economische zaken is hiernaast secretaris bij de Maas en Waal Raad en indien noodzakelijk uitvoerder van de hieruit voortvloeiende projecten. 8. Stimuleren Recreatie en Toerisme De sector Recreatie en Toerisme is nationaal gezien nog steeds één van de sectoren met de grootste groei van de werkgelegenheid. Dit wordt ook bevestigd in de Vrijetijdsmonitor van Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland. Projecten, die voortvloeien uit de gemeentelijke en regionale visie Recreatie en Toerisme alsmede gemeentelijke en regionale promotie, werken mee aan het verzilveren van kansen in deze sector. 15

16 Hoofdstuk 6 Speerpunt 1: Uitvoeringsprogramma Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen Project / activiteit bij speerpunt: Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen Promotie en marketing bedrijventerreinen Om de verkoop van de drie gemeentelijke bedrijventerreinen te bevorderen dienen deze bedrijventerreinen te worden aangeboden aan de markt middels informatieborden, informatiemappen / voorlichtingsmaterialen, interviews/advertenties in ondernemersbladen en gemeentelijke internetsite. Ook moet er onderzoek worden verricht of de grondprijs nog marktconform is. Bevorderen verkoop gemeentelijke bedrijventerreinen Looptijd: Derde kwartaal 2013 vierde kwartaal 2015 Uitvoerder n.v.t. Ureninzet 60 uur Materiaalkosten 500,- De uren en materiaalkosten passen binnen de huidige begroting van de projecten. Project / activiteit bij speerpunt: Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen Promotie Maas en Waalse bedrijventerreinen Om de bekendheid van de Maas en Waalse bedrijventerreinen te bevorderen, wordt er in samenwerking met de gemeente Druten een portal gebouwd. Binnen deze portal wordt er een koppeling gemaakt naar de logistieke ligging, gastronomie, ondernemers- en vestigingsklimaat en woonomgeving. Bevorderen verkoop gemeentelijke bedrijventerreinen Looptijd: 2013 eerste kwartaal 2014 Aanjager en coördinator Maas en Waal Raad Gemeente Druten Hermens Communicatie Ureninzet 40 uur 1.500,- De financiële bijdrage is in 2012 voldaan. 16

17 Project / activiteit bij speerpunt: Optimaliseren verkoop bedrijventerreinen Stimulering verkoop bedrijventerreinen Momenteel richten we ons voornamelijk op de lokale markt. De focus bij dit project ligt bij het aanboren van nieuwe markten. Er zal een bedrijfsmakelaar worden ingehuurd om het netwerk te verbreden. Bevorderen verkoop gemeentelijke bedrijventerreinen Looptijd: Tweede kwartaal 2013 vierde kwartaal 2015 Aanjager en coördinator Externe bedrijfsmakelaar Ureninzet 90 uur PM middels apart voorstel Speerpunt 2: Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen Project / activiteit bij speerpunt: Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen Opzetten beheersvereniging Bedrijvenpark Veesteeg In samenwerking met de ondernemers op de bedrijventerreinen Veesteeg, Veesteeg Oost en Veesteeg West wordt er een start gemaakt naar het opzetten van een beheersvereniging inclusief bewegwijzering Verhoging van de kwaliteit op de bedrijventerreinen Looptijd: 2013 Faciliterend Ondernemers Veesteeg, Veesteeg Oost en Veesteeg West Ondernemers Ureninzet 80 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Project / activiteit bij speerpunt: Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen Onderzoek mogelijkheden Glasvezel In samenwerking met Oost NV en de lokale ondernemers op de bedrijventerreinen Veesteeg, Veesteeg Oost, Veesteeg West en rondom de Waterstraat wordt er onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van glasvezel. Bij genoeg animo het ten uitvoering worden gebracht. Glasvezel op de bedrijventerreinen Looptijd: 2013 Faciliterend Ondernemers Veesteeg, Veesteeg Oost en Veesteeg West Oost NV Ondernemers Ureninzet 70 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris 17

18 Project / activiteit bij speerpunt: Verhoging kwaliteit bedrijventerreinen Onderzoek Herstructureringsopgave bedrijventerrein Leeuwen (Energieweg) In samenwerking met Oost NV en de lokale ondernemers op de bedrijventerreinen Veesteeg, Veesteeg Oost, Veesteeg West en rondom de Waterstraat wordt er onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van glasvezel. Bij genoeg animo het ten uitvoering worden gebracht. Plan van aanpak Facelift bedrijventerrein Leeuwen Looptijd: Tweede kwartaal 2014 derde kwartaal 2014 Coördinator Provincie Gelderland Oost NV Ureninzet 50 uur Onderzoeksbureau PM PM middels apart voorstel Speerpunt 3: Stimuleren en informeren (startende) bedrijven Project / activiteit bij speerpunt: Stimuleren en informeren (startende) bedrijven Onderzoek subsidiemogelijkheden (startende) bedrijven Er zijn veel subsidiemogelijkheden voor bedrijven, waarvan zij niet op de hoogte zijn. Denk aan provinciale subsidies, regiogelden via het regiocontract en Euregio. Bedrijfsleven informeren over subsidiemogelijkheden Looptijd: Vierde kwartaal Uitvoerder Subsidiebureau Ureninzet 15 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris 18

19 Project / activiteit bij speerpunt: Stimuleren en informeren (startende) bedrijven IkStartSmart IkStartSmart is een succesvol coachingstraject in Gelderland waarbij de (startende)ondernemer zelf een coach kan kiezen, trainingen kan volgen en een netwerk kan opbouwen. Er zijn 15 trajecten ingekocht, waarvan vijf in 2012 zijn vervuld. Professionele begeleiding voor (startende) ondernemers Looptijd: Faciliterend Kamer van Koophandel Midden-Nederland Kamer van Koophandel Midden-Nederland Ondernemers Ureninzet 25 uur 1.000,- per traject ,-- (voldaan in 2012). De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Project / activiteit bij speerpunt: Stimuleren en informeren (startende) bedrijven Hand-out voor startende bedrijven Een digitale hand-out opstellen met uitgebreide informatie over het starten van een bedrijf. De hand-out plaatsen op de website en verspreiden richting het Platform Ondernemend Maas en Waal (OMW), waarin alle ondernemersverenigingen uit onze gemeente plaatsnemen. Informeren (startende) ondernemers Looptijd: Tweede kwartaal 2014 Uitvoerder Gemeenten West Maas en waal Ondernemers Ureninzet 20 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Project / activiteit bij speerpunt: Stimuleren en informeren (startende) bedrijven Beleid Internetwinkels Internetwinkels passen niet binnen de huidige bestemmingsplannen. Beleid over internetwinkels zal duidelijkheid bieden over locaties waar deze internetwinkels zich mogen vestigen. Dit beleid wordt t.z.t. geïntegreerd in de bestemmingsplannen. Beleid opstellen voor internetwinkels Looptijd: Tweede kwartaal 2013 derde kwartaal 2013 Uitvoerder Ureninzet 40 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris 19

20 Speerpunt 4: Minimaliseren Leegstand en upgraden Detailhandel Project / activiteit bij speerpunt: Minimaliseren Leegstand en upgraden Detailhandel Regionale Detailhandelsvisie Met alle gemeenten in Rivierenland en de gemeente Druten wordt er een regionale detailhandelsvisie opgesteld. Met de volgende vraagstelling: Hoe ziet de optimale toekomstige detailhandelstructuur van de regio Rivierland er uit, waarbij ingespeeld wordt op structurele ontwikkelingen in de detailhandel en regio en tevens een kader biedt voor nieuwe winkelontwikkelingen? Opstellen van Regionale Detailhandelsvisie Looptijd: 2013 Coördinator Regio Rivierenland Regio Rivierenland Extern bureau Ureninzet 35 uur Onderzoeksbureau 1.266,64 (besluit Programmaraad Welvarend) = voldaan in 2012 Project / activiteit bij speerpunt: Minimaliseren Leegstand en upgraden Detailhandel Lokale Detailhandelsvisie De huidige detailhandelsvisie is verouderd vanwege huidige verandering. Naar aanleiding van de regionale detailhandelsvisie kunnen we een verdiepingsslag maken naar gemeentelijke niveau Opstellen van Lokale Detailhandelsvisie Looptijd: 2013 Coördinator Extern bureau Ureninzet 35 uur Onderzoeksbureau 7.000,- middels apart voorstel 20

21 Project / activiteit bij speerpunt: Minimaliseren Leegstand en upgraden Detailhandel Onderzoek invulling detailhandel De leegstand in Beneden-Leeuwen en Dreumel verder onderzoeken, alternatieven bekijken en invulling aan geven. Hierbij moet aansluiting worden gevonden met het traject van ondernemersvereniging Verrassend Leeuwen dat in 2011 is gestart. Leegstand verminderen Looptijd: Derde kwartaal 2014 eerste kwartaal 2015 Aanjager en coördinator Ondernemers Extern bureau Ureninzet 50 uur Onderzoeksbureau PM PM in een apart voorstel Project / activiteit bij speerpunt: Minimaliseren Leegstand en upgraden Detailhandel Onderzoek meerwaarde weekmarkt De economische neergang heeft ook effect op de weekmarkt. Vraag en aanbod worden steeds minder. Onderzoeken wat de meerwaarde is van de weekmarkt en het afwegen tegen de kosten/baten. Rendabele markt exploiteren. Looptijd: Tweede en derde kwartaal 2014 Aanjager en coördinator Ondernemers Ureninzet 60 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Speerpunt 5: Samenwerking regio Rivierenland en omliggende gemeenten Project / activiteit bij speerpunt: Samenwerking regio Rivierenland en omliggende gemeenten Uitvoering diverse regionale projecten In samenwerking met Regio Rivierenland worden er op economisch gebied verschillende projecten uitgevoerd, zoals Bedrijven onder dak, Betuwse Bloem, Logisiteke Hotspot Goede balans tussen duurzame economische groei en versterking van een goede leefomgeving Looptijd: Faciliterend en coördinator Divers Regio Rivierenland Marktpartijen Divers (per project) Structureel budget Regio Rivierenland 21

22 Speerpunt 6: Inzetten bedrijfscontactfunctionaris Project / activiteit bij speerpunt: Inzetten bedrijfscontactfunctionaris Aanspreekpunt bedrijven Intern en extern bekendheid geven aan de bedrijfscontactfunctionaris. De bedrijfscontactfunctionaris behoort het eerste aanspreekpunt te zijn voor (toekomstige) bedrijven en haar plannen inclusief bedrijventerreinen. Verbeteren contact met bedrijfsleven Looptijd: Aanjager Ondernemers Ureninzet 150 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Project / activiteit bij speerpunt: Inzetten bedrijfscontactfunctionaris Bedrijfsbezoeken De bedrijfscontactfunctionaris initieert minimaal 9 bedrijfsbezoeken per jaar met het college. Verbeteren contact met bedrijfsleven Looptijd: Aanjager Ondernemers Ureninzet 40 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris 22

23 Speerpunt 7: Samenwerking gemeente ondernemers Project / activiteit bij speerpunt: Samenwerking gemeente ondernemers Secretaris Maas en Waal Raad De Maas en Waal Raad (MWR) is een strategisch overlegplatform, waar overheid en bedrijfsleven (inclusief de sectoren Onderwijs en Zorg) in Maas en Waal op basis van gelijkwaardigheid met elkaar samenwerken. Stimuleren van de sociaal economische ontwikkeling in de Looptijd: Secretaris ambtenaar Economische zaken Maas en Waal Raad Gemeente Druten Ondernemers Sector Zorg Sector Onderwijs Ureninzet 70 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Project / activiteit bij speerpunt: Samenwerking gemeente ondernemers Promotie Land van Maas en Waal Project uit de Maas en Waal Raad, waarin het gebied Land van Maas en Waal op de kaart wordt gezet (wonen, werken en recreëren). Het gaat om een marketingcampagne met als insteek het project De Liemers helemaal goed. Promotiecampagne Land van Maas en Waal door het te koppelen aan een keurmerk. Looptijd: Faciliterend Maas en Waal Raad Gemeente Druten Ondernemers Sector Zorg Sector Onderwijs Ureninzet 25 uur ,- West Maas en Waal middels apart voorstel 9.000,- Druten ,- Rabobank / Maas en Waal Raad 23

24 Project / activiteit bij speerpunt: Samenwerking gemeente ondernemers Overleg met ondernemersverenigingen 1 x per half jaar wordt er een overleg ingepland met de drie voorzitters van de ondernemersverenigingen (Verrassend Leeuwen, Dreumelse OndernemersVereniging en De Gouden Ham) inclusief ambtenaar en bestuurder Economische zaken Informatie uitwisselen Looptijd: Coördinator Ondernemers Ureninzet 20 uur De uren komen ten laste van de beleidsambtenaar Economische zaken / bedrijfscontactfunctionaris Speerpunt 8: Stimuleren Recreatie en Toerisme Project / activiteit bij speerpunt: Stimuleren Recreatie en Toerisme Uitvoering diverse projecten uit de visie Recreatie en Toerisme Op 1 maart 2012 is de gemeentelijke visie Recreatie en Toerisme vastgesteld door de gemeenteraad. In de bijbehorende uitvoeringsparagraaf zijn 15 recreatieve projecten opgenomen, die voor 2015 moeten worden uitgevoerd. Meer informatie is na te lezen in de visie Recreatie en Toerisme en de bijbehorende uitvoeringsparagraaf. Verbreden van het aanbod van dagrecreatie en Maas en Waal op de kaart zetten. Looptijd: Divers Ondernemers RBT Rivierenland e.a. Zie uitvoeringsparagraaf R&T Zie uitvoeringsparagraaf R&T 24

25 Hoofdstuk 7 Geraadpleegde stukken en personen Geraadpleegde stukken: Woningmarktanalyse, Woonstichting De Kernen, 31 januari 2011 Provinciaal Economische Verkenning, provincie Gelderland, april 2013 Sociaal-economisch beleidsplan , Millingen aan de Rijn Concept Ruimtelijke structuurvisie dorpen 2023, gemeente West Maas en Waal, maart 2013 Bevolkingsprognose Gelderland 2012, provincie Gelderland, maart 2012 Toeristisch recreatieve visie , Regio Rivierenland, september 2012 Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument, Regio Rivierenland, september 2009 Regionaal Programma Bedrijventerreinen, Regio Rivierenland, oktober 2011 Provinciale WerkgelegenheidsEnquête, provincie Gelderland, 2012 Economisch profiel West Maas en Waal, Kamer van Koophandel 2012 Beleidsnota Recreatie en Toerisme , gemeente West Maas en Waal, 2 maart 2012 Businessplan Rivierenland Logistieke Hotspot, Regio Rivierenland, 1 juni 2012 Projectplan Watermolen Overstroom 2012 Detailhandelsvisie West Maas en Waal, gemeente West Maas en waal, Geraadpleegde personen: Dhr. J. Kusters, voorzitter Dreumelse Ondernemersverenging (DOV) Dhr. H. Voshol, voorzitter ov. De Gouden Ham Dhr. H. van Leeuwen, plaatsvervangend voorzitter ov. Verrassend Leeuwen 25

26 Bijlagen 26