Schoonheid pur sang: de buff zwartgezoomde kleurslag

Transcriptie

1 Schoonheid pur sang: de buff zwartgezoomde kleurslag Tekst en foto s: Helmut Demler, Clubkeurmeester In 1997 schreef de erevoorzitter en clubkeurmeester van de Orpingtonclub Rolf Daubenthaler uit Mühlbach, in zijn boek over de buff-zwartgezoomde Orpington: Von Veltheims grootse poging. Met de buff-zwartgezoomde Orpington kwam in de zeventiger jaren een kleurslag te voorschijn die binnen de korste keren op stormachtige wijze het hart van de fokkers veroverde en uitgroeide tot de meest geliefde kleurslag. Dat had de schepper Jobst von Veltheim nooit kunnen dromen! Zijn grootse poging was geslaagd! Ons huidige erelid en destijds keurmeester Jobst van Veltheim hield zich sinds 1955 bezig met het ontwikkelen van nieuwe kleurslagen bij de Orpington. Bij het 100-jarig bestaan van de Braunschweiger Geflugelzuchtvereins toonde hij voor het eerst de blauw-gele Orpington; ofwel een Orpington in de kleuren van het stadswapen van Braunzweig. Daaruit zijn de geel-zwarten ontstaan, die later 'gelbschwarz-gesäumt werden genoemd. (in Nederland: buffzwartgezoomd) Ze waren meer geliefd dan de geel-blauwgezoomden, omdat bij deze laatsten het kontrast veel minder duidelijk naar voren kwam. In 1963 werden ze voor het eerst ter erkenning voorgebracht. Rechts: De eerste geelzwartgezoomde haan, die op de Clubshow in Alzey- Heimersheim 1981 met een U bekroond werd. Men sprak destijds van de Haan van de Eeuw. De fokker was Hermann Stübs, uit Nidda, Duitsland, die jammer genoeg al op jonge leeftijd ernstig ziek werd en met de fokkerij moest stoppen. Foto: H. Demler. Deze kleurslag is de jongste in de geschiedening van de Orpingtonfokkerij. Afgaande op het verslag van Jobst von Veltheim, was hij eerst niet van plan een geel-zwartgezoomde Orpington te creëren; hij wilde eigenlijk liever een mahoniekleurig dier. Hij kruiste een roodachtige haan met een zwarte hen. Een haan van de F1 generatie paarde hij aan een bonte Sussex hen. In de F2 generatie werd weer

2 een buff kleurige haan ingezet. In plaats van de mahoniekleur, kreeg hij toen echter gezoomde dieren. Om die zoming vast te leggen werd er een zware Barnevelder hen met een erg rechthoekig type ingekruist. Daarna werden er opnieuw gele Orpingtonhennen in het fokschema opgenomen. Omdat Von Veltheim deze kruisingspogingen ook met zijn blauwe Orpingtons deed, kreeg hij ook blauwgezoomde dieren. Links: Deze hen werd op de Nationale Rassegeflügelschau Leipzig 2004, met een U / 97 punten gewaardeerd. Fokker en eigenaar: Helmut Demler. Foto: J. Wolters. In 1965 werden de gelb-schwarz-gesäumten voor het eerst op de Nationale Show in Frankfurt ter erkenning getoond. De naam geel-zwarten hielden ze tot de officiële erkenning op 15 december 1972; toen werden ze als gelbschwarz-gesäumte Orpington in de Standaard opgenomen. Jobst Veltheim, de maker van de kleurslag, vertelt het volgende over de moeilijkheden bij het creëren van deze kleur: Bij de buff-zwarten was het vooral moeilijk, om er een zoming op te krijgen. Het leek bijna onmogelijk om op de zachte Orpingtonveren een heldere zoom te verlangen. Dat er uit de vele honderden dieren langzaamaan dieren vallen die een konstante goede zoming laten zien, is een geruststelling voor mij, net zoals het feit dat ik nu de echt goede rechthoekige lichaamsvorm bereikt heb... Als het me gegeven is om qua tijd en arbeid, maar ook financieel gezien, nog wat langer hiermee door te kunnen gaan, dan moeten er eigenlijk in 1971 en 1972 grote aantallen goede buff-zwartgezoomde Orpingtons uitvallen. Of dan de lichte of de meer donkere geeltint doorzet: die vraag moeten we aan de natuur over laten; misschien moeten we, als de kleurslag ooit erkend wordt, hem wel schwarzgold (= zwart-goud) noemen, net zoals we bij de benoeming van de grote buffkleurige Orpington ook steeds vaker de term Goldgelb (=goudgeel) gebruiken. Bij mij vallen er nu steeds meer roodbruin-gezoomde Orpingtons uit. Voorlopig noemen we die als fokkers onder elkaar maar Mahoniekleurigen. Het is een erfenis van de destijds gebruikte Barnevelder. Ik stuur ze ook wel in ter beoordeling, waarbij ik vanzelfsprekend het standpunt inneem, dat slechts die kleurslag erkend moet worden die constant vererft. In twee tot drie jaar zullen we allemaal meer weten...!

3 Dit schrijven vervaardigde Jobst von Veltheim in 1970 en richtte het aan de BZA- (= Duitse Standaardcommissie) voorzitter Friedrich Regenstein. In dit schrijven komen de problemen met de kleurslag tot uiting en noemt hij ook de verschillende geel-tinten. Een beslissing over dit vraagstuk werd echter pas later genomen. Na de erkenning stond Von Veltheim een aantal dieren af, om een bredere basis te krijgen. Hermann Stübs was de eerste die er een aantal kreeg. Beide fokkers volgden een eigen foklijn. Stübs kruiste een zwarte Orpingtonhen in, wat zeer positief uitwerkte. Zijn dieren waren dieper van grondkleur. Het geel werd meer kaneelkleurig en door de zwarte kleurstof toonde de zwarte zoom ook veel duidelijker. Bovendien verdween de lichte nerfkleur bij zijn dieren. Rechts: 1,0 Orpington, Hannover 2005, U/97 pnt. Voor deze aparte, zeer geliefde maar toch nog altijd moeilijke kleurslag, is dit een perfecte haan! Minimale wensen: iets meer ruglengte en iets intensievere tekening in de flanken was een voordeel geweest; maar wat betreft type, grondkleur (kaneelkleurig) en zoming en voor wat betreft kopversierselen is dit topklasse, iets wat men zelden zal vinden. Foto: J. Wolters. De dieren van Jobst von Veltheim waren in algemeenheid lichter van kleur, omdat hij buffkleurige Orpingtons inkruiste. Daarom hadden zijn dieren een lichtere grondkleur en ook de lichte veerschaft bleef bestaan. Op de Nationale tentoonstelling in Neurenberg werd besloten dat de kaneelkleurige grondkleur de voorkeur genoot. Na dit besluit nam de fokkerij van deze kleurslag een hoge vlucht. Het eerste U- dier (een haan) in deze kleurslag werd in 1981 door Herman Stübs tentoongesteld; deze haan werd destijds als Jahrhunderthahn (= haan van de eeuw) bestempeld. De vakpers had de volgende lovende woorden: Als absolute hoogtepunt in de geschiedenis van de buff zwartgezoomde Orpingtons geldt het jaar 1981, toen Hermann Stübs een Jahrhunderthahn tentoonstelde op de Clubshow in de Turnhalle in Alzey-Hiemersheim. Het was een U-haan, die in de naoorlogse tijd zijn gelijke nog niet gevonden heeft. De inspanningen en het eindeloze geduld van de fokker zijn hiermee beloond! De schrijver van dit artikel herinnert zich deze fenomenale haan nog goed, net als het overwinningsfeest wat Hermann Stübs gaf na die beoordeling!

4 Naast de creator, Jobst von Veltheim, heeft ook Hermann Stübs zeer veel gedaan voor de verbreiding van deze kleurslag. Broedeieren en kuikens gingen niet alleen door heel Duitsland, maar ook naar de aangrenzende buurlanden. De buff-zwartgezoomden beleefden een enorme opgang en waren zeer geliefd, en ze verbreidden zich met rasse schreden door heel Europa. Bij de buff-zwartgezoomden kan men van een moeilijke kleurslag spreken, maar ze zullen echt een toekomst hebben; ze hebben hun weg al gevonden, ondanks dat de kleurslag in de achterliggende jaren hoogte- en dieptepunten gekend heeft. In het grote palet van kleurslagen van de grote hoenders zijn ze uniek. En bij de Orpingtonkrielen kan men de laatste jaren eveneens grote ontwikkelingen in deze kleurslag waarnemen! Door de creatie van deze zeer aparte kleurslag heeft de maker, Jobst von Veltheim, (die ondanks zijn hoge leeftijd nog altijd top-fit is) een gedenkwaardige plaats in de Orpingtongeschiedenis gekregen. In het kort enige raskenmerken van onze Orpington De raseigen kubusvorm is typisch voor de Orpington en bepaalt het totaalbeeld: een indrukwekkende verschijning vanwege zijn grootte en vierkante uiterlijk, waarbij de hoogte, breedte en lengte van het lichaam gelijk zijn. De hen toont zich nog iets meer gedrongen dan de haan. Rug, rug-staartlijn, zadelkussen? Bij 1) Wat verstaat men onder de ideale ruglengte? Er moet 2 tot 3 vingers, ofwel 3 tot 4 cm ruglengte zijn tussen halsbehang en begin van het zadel of staartdek zijn. De hals-rug-staartlijn moet een vloeiende lijn zijn, waarbij de ruglengte toch aanwezig en zichtbaar moet zijn. Het is een fout als het halsbehang direct aanligt tegen de oplopende staartlijn. In dit geval zal de opmerking op de keurkaart zijn: meer ruglengte gewenst, of te korte rug. Bij 2) Dit is de oplopende staartlijn, en wel de juiste lijn, die dus geen zadelkussen moet tonen! Er wordt een constant oplopende lijn zonder onderbreking verlangd.

5 Bij 2a) Het hoogste punt van de staart ligt kort voor het einde van de staart! Bij 3) Als een Orpington hen zo een staartlijn toont, spreekt men van een zadelkussen. In de regel krijgt een dier met zo n verkeerde rug-staartlijn niet meer dan 90 punten. Zulke dieren horen niet thuis op een tentoonstelling en al helemaal niet in de foktoom. Bij 4) Zo willen we de rug staartlijn: glad en zonder onderbreking oplopend, en zonder zadelkussen. Bij 5) Optimaal: De goed zichtbare rug en de vloeiende hals-rug-staartlijn, waarbij het hoogste punt net voor de punt van de staart ligt. Rechts: Een voorbeeldige hen met zeer goed kubusvormig lichaam en een perfecte rugstaartlijn. Daarbij een brede, glanzende bevedering met een ideale grondkleur en zoming. Kortom, een ideale hen. Fokker: Karl Speck, Oetigheim, Duitsland. Foto: H. Demler. Links: Foto van een hennenstaart: Zo moet de staart van een Orpington er uit zien; met behoort hier geen vlakliggende staartpennen te vinden! Een prachtig voorbeeld van hoe het moet zijn!

6 Foto: H.Demler De Duitse standaardomschrijving stelt de volgende eisen aan deze kleurslag: Buff-zwartgezoomd Haan: Kop donker goudgeel. Halsbehang goudgeel met duidelijke, zwarte schachtstreep en zwarte, zoomachtige tekening aan de veerranden. Zadelbehang donkergoudgeel; zwarte veereinden en/of zoming heeft de voorkeur. Rug en vleugeldek diepdonkergeel tot kaneelkleurig; wezenlijk donkerder van tint dan het overige gevederte. De grote vleugeldekveren diep donkergeel tot kaneelkleurig met een duidelijke zwarte zoom (vleugelband). Vleugeldriehoek goudgeel tot kaneelkleurig met min of meer zwarte zoming aan de buitenvanen, eindigend in een halvemaanvormige, zwarte zoom aan het veereind. Binnenvanen der grote slagpennen zwartbruin en de buitenvanen goudgeel tot kaneelkleurig; iets met zwart doormengd of iets wit aan vleugeltippen toegestaan. De borst is donkergoudgeel tot kaneelkleurig met brede, groenglanzende zwarte zoming. Dijen en buik hetzelfde als de borst, met echter nog wat bredere zoom. Achterlijf grijs tot donkergrijs. Staartdekveren donker goudgeel tot kaneelkleurig met groenglanzende, zwarte zoming. Sikkels kaneelkleurig met halvemaanvormige, zwarte zoom aan het veereinde; zwart gemêleerd is toegestaan. Rechts: Voortreffelijke grondkleur en zoming! Foto: H. Demler Hen: Grondkleur donkergoudgeel tot kaneelkleurig; iedere veer met een zo mogelijke gelijkmatig brede, zwarte zoom, in totaalbeeld iets donkerder tonend dan de haan. Halsbehang donker goudgeel, maar door de zware zoom vaak bijna zwart tonend. Vleugels, buik en achterlichaam en staartveren net zo als bij de haan. Iets witte tipjes aan de vleugeleinden en enigszins met zwart gemeleerde grote staartdekveren zijn voorlopig nog toegestaan. Loopbenen vleeskleurig; bij de hen is enige grijze aanslag toegestaan. Oogkleur oranjerood; bij de hen iets meer bruinrood toegestaan.

7 Grote fouten: Bij de haan: te licht, messingkleurig halsbehang; onvoldoende zoming in de borst; te rode, te bruine of te lichte kleur op de staartdekveren en vleugeldekveren, erg ongelijkmatige onderkleur. Bij de hen: Te donkere of te lichte veerkleur, lichte nerven; onregelmatige zoming. Bij beide geslachten: geheel ongezoomde veren in de flanken en dijen; gepeperde of gevlekte grondkleur; erg lichte donspartij; gevlekte loopbenen, echt bruine ogen. Gewicht: Haan 4,0 4,5 kg, Hen 3,0 3.5 kg Broedei - min. gewicht: 53 g Kleur van de eischaal: Crèmekleurig Ringmaat: Haan 22, Hen 20. Rechts: Deze haan is sinds de creatie van deze kleurslag verreweg de mooiste haan die men ooit gezien heeft. Junggeflügelschau Hannover Fokker en eigenaar: Helmut Demler, Alzey, Duitsland. Foto: Rudi Proll. Voor verdere inlichtingen of adressen van Duitse fokkers kunt u zich altijd wenden tot de Duitse Speciaalclub SV Dt. Orpingtonzüchter. Zie voor adressen: Ook in Nederland is deze kleurslag erkend; meer informatie is te vinden op de website van de Nederlandse Speciaalclub, de N.S.O.D.C. website Copyright 2006 Aviculture-Europe. All rights reserved by VBC