10 I KRATER AAN DE TALMALAAN EINDELIJK GEDICHT

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "10 I KRATER AAN DE TALMALAAN EINDELIJK GEDICHT"

Martha Jansen
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

10 I KRATER AAN DE TALMALAAN EINDELIJK GEDICHT ANNE SEGHERS NIEUWBOUW AAN DE TALMALAAN 'Voortvarend', is het enige passende woord voor de sloop van de honderdvijftig woningen langs de Talmalaan in

1 10 I KRATER AAN DE TALMALAAN EINDELIJK GEDICHT ANNE SEGHERS NIEUWBOUW AAN DE TALMALAAN 'Voortvarend', is het enige passende woord voor de sloop van de honderdvijftig woningen langs de Talmalaan in Deze sloopdrift vond plaats in het kader van het masterplan Talmalaan dat als een apocalyptisch scenario boven de Staatsliedenbuurt hing: ongeveer driekwart van de woningen zou worden vervangen door nieuwbouw. Maar de nieuwbouw verliep geheel niet voortvarend. De krater die de sloop tot gevolg had, lag er tien jaar later nog. Voor de bewoners van de wijk betekende het een periode van grote onzekerheid, want de politiek bleek wispelturig, evenals het planproces. Tien jaar later ging de eerste paal dan toch de grond in en anno 2012 is de wijk halverwege zijn make-over. 10

2 De Staatsliedenbuurt is een typische jaren vijftig buurt met een groot percentage sociale huurwoningen. Op het eerste gezicht lijkt de wijk doorsnee, maar een betere observatie ontbloot de liefde en de details waarmee de buurt ooit is neergezet. De flauwe dakjes, de in het metselwerk aangebrachte patronen die zo de gevels opfleuren, de gemeenschappelijke binnentuinen tussen de strookbebouwing en de centraal geplaatste buurtvoorzieningen. Door achterstallig onderhoud kon een flink aantal woningen een opknapbeurt gebruiken, maar verder oogde de wijk best prima. Vooral sociale problemen gaven de buurt eind jaren negentig een negatieve naam. Er woonden veel kansarme gezinnen in de wijk, er werd regelmatig ingebroken en er heerste een gevoel van onveiligheid bij veel bewoners. Een flinke herstructurering moest hier verandering in brengen. Bijkomend voordeel was de gunstige positie van de wijk ten opzichte van het stadscentrum. Gezien de grote waardestijging van de woningen in de voorgaande jaren was de potentiële waarde van het nieuwe vastgoed groot. Een smakelijke cash-cow dus. En hiermee waren de argumenten verzameld voor het plan Talmalaan, een grootschalig sloop-nieuwbouw project, dat de Staatsliedenbuurt in een nieuw licht zou plaatsen. De initiatieffase voor het masterplan verliep vrij soepel en al snel lag er een stedenbouwkundig ontwerp van Bolles + Wilson architecten. Dit tempo kon niet worden vastgehouden richting uitvoering van het plan. Het besluit over de verkeerskundige situatie van de Talmalaan werd meerdere malen veranderd en daarnaast was er veel protest van buurtbewoners over de grootschalige sloopplannen voor de rest van de wijk. In 2005 werd daarom besloten het masterplan in twee delen op te knippen. Het ene plandeel besloeg het reeds gesloopte gebied tussen de Talmalaan en de Troelstralaan en het andere deel omvatte de bouwblokken aan de Goeman Borgesiuslaan, de Troelstralaan en de Nolenslaan die nog op de slooplijst stonden. NIEUWBOUW AAN DE BURGEMEESTER NORBRUISLAAN

INRICHTINGSPLAN START VAN DE NIEUWBOUW Zo wilde de gemeente Utrecht stimuleren dat er in ieder geval snel gestart kon worden met de nieuwbouw op het braakliggende stuk grond in de wijk.

Bodemonderzoek toonde aan dat de grond zwaar vervuild was en gesaneerd moest worden.

3 INRICHTINGSPLAN START VAN DE NIEUWBOUW Zo wilde de gemeente Utrecht stimuleren dat er in ieder geval snel gestart kon worden met de nieuwbouw op het braakliggende stuk grond in de wijk. De plannen werden eind 2005 vastgesteld door de gemeenteraad, maar ook daarna zat een voorspoedige voortgang er niet in. Bodemonderzoek toonde aan dat de grond zwaar vervuild was en gesaneerd moest worden. En in 2009 besloot de ontwikkelaar van de koopwoningen, gedwongen door de kredietcrisis, uit het project te stappen. Woningcorporatie Mitros nam toen het initiatief en besloot om de woningen zelf te ontwikkelen. Begin 2010 was het dan echt zo ver: de eerste paal ging de grond in en de Staatsliedenbuurt begon aan zijn metamorfose. Op dit moment is de strook met woningen tussen de Talmalaan en de Troelstralaan opgeleverd en voor het grootste deel bewoond. Met uitzondering van het appartementenblok op de hoek van de Draaiweg en de flat bij de Kardinaal de Jongweg, zijn de woningen in het plan familie van elkaar. In maat, schaal en materialisering zoeken deze woningen, ont- POCKETPARK IN AANLEG 12

APPARTEMENTENBLOK OP DE HOEK VAN DE DRAAIWEG worpen door architect Dick van Gameren, aansluiting bij de kwaliteiten van de oorspronkelijke Staatsliedenbuurt.

4 APPARTEMENTENBLOK OP DE HOEK VAN DE DRAAIWEG worpen door architect Dick van Gameren, aansluiting bij de kwaliteiten van de oorspronkelijke Staatsliedenbuurt. Zo kennen de bakstenen gevels een aantal metselpatronen, waardoor de nieuwbouw meer detail krijgt en een minder rigide uitstraling. Ook de binnenhoven die oorspronkelijk in de wijk aanwezig waren, hebben op twee plekken een nieuwe vertaling gekregen. Het zijn niet langer groene, collectieve tuinen, maar het zijn omsloten gebieden tussen de woningen, waarin de tuinen van de woningen met een adres aan de Troelstralaan en een parkeerstraat voor de auto s van de omringende woningen liggen. Het appartementenblok op de hoek van de Draaiweg is ontworpen door ONX Architecten. Stedenbouwkundig gezien vormt het een beëindiging van de strook woningen langs de Talmalaan. Met zijn vijf bouwlagen creëert het blok een gevoel van stedelijkheid en sluit het aan bij de recente nieuwbouw van de tegenoverliggende supermarkt en appartementen. Hierdoor krijgt het binnenstedelijke woongevoel van de Vogelenbuurt een kans om door te vloeien in het plan Talmalaan. De Staatsliedenbuurt verwordt hiermee tot een centrumbuurt, in plaats van een woonbuurt buiten het centrum. De vormentaal van het blok is bijzonder. Met de witte houten geveldelen en de kunststof groene gevelplaten staat het los van de bakstenen woningen van Van Gameren. Dit paste in het concept van het overkoepelende masterplan, waarin voor meerdere stroken woningen een markante beëindiging op de kopse kant is gepland. Doordat op dit moment de andere stroken nog niet gebouwd zijn, valt het appartementenblok van ONX Architecten uit de toon. Waar de woningen van Van Gameren een eigentijdse vertaling van een jaren vijftig buurt zijn en op zoek gaan naar een natuurlijke samenhang met de omliggende wijk, geldt dit niet 13

voor het groen-witte appartementencomplex. BEPERKTE GROENSTROKEN Het plan Talmalaan oogt sympathiek en voldoet aan een vraag naar grotere eengezinswoningen aan de rand van het centrum.

5 voor het groen-witte appartementencomplex. BEPERKTE GROENSTROKEN Het plan Talmalaan oogt sympathiek en voldoet aan een vraag naar grotere eengezinswoningen aan de rand van het centrum. Tegelijkertijd wringt er iets. Door de oprekking van het planproces werd de financiële druk op het plan steeds groter. Hierdoor verschenen in de stedenbouwkundige plantekeningen steeds meer woningen om het plan financieel gedekt te krijgen, ten koste van veel groen en een mooie openbare ruimte. Het nieuwe plan lijkt erg krap in zijn jasje te zitten en overbluft de bestaande wijk enigszins met zijn imposante massa. De groenstrook aan de Talmalaan is goedbedoeld, maar door de beperkte maat en de ligging aan de drukke weg is het niet meer dan kijkgroen waar af en toe iemand zijn hond uitlaat. En de 'pocketparks' zijn veel 'pocket' en weinig 'park'. Natuurlijk moeten deze kleine groene plekjes nog ingericht worden en de tijd krijgen om hun groene imago waar te maken, maar de maat van deze ruimtes steekt armetierig af tegen de grote bakstenen gevelwanden. Intussen is het tweede deel van het masterplan Talmalaan het College van Burgemeester en Wethouders gepasseerd, maar de weg naar de gemeenteraad is nog niet ingeslagen. Door veel protest uit de buurt en klachten over de geringe inspraak van omwonenden zijn in 2010 extra participatiestappen ingepast. Inmiddels is door Mitros besloten om een deel van de sloopplannen te schrappen en tot renovatie over te gaan. Het masterplan zal dus niet volgens het oorspronkelijk ontwerp uitgevoerd worden. Maar ook hier betekent uitstel een verhoging van de financiële druk op de plannen. Hopelijk betekent dit geen verdere ophoging van het aantal geplande woningen of bezuinigen op groen en openbare ruimte. Dan zal de verhouding tussen bestaand en nieuw uit balans raken en delft de oorspronkelijke Staatsliedenbuurt het onderspit. In plaats van een herstructureringsproject in een charmante jaren vijftig wijk, ontstaat dan een volgepropt nieuwbouwproject dat de herkenbaarheid van de Staatsliedenbuurt overschreeuwt. Maar de bewoners uit de wijk zullen blijven vechten voor hun buurt, dus hopelijk blijft dit scenario slechts een vervelende droom. GROENE EN WITTE GEVELDELEN MARKEREN HET APPARTEMENTENBLOK 14

6 BAKSTEENDETAILS VERWIJZEN NAAR DE BESTAANDE BEBOUWING 15

Vergelijkbare documenten

Bewonersadvies concept-masterplan Talmalaan

Bewonersadvies concept-masterplan Talmalaan Aanleiding In maart 2010 is het concept-masterplan Talmalaan vrijgegeven voor consultatie. Hierop zijn zienswijzen ingediend. De aard van de binnengekomen reacties