Projectplan. pilot ontmoetingscentrum. Loosduinen

Transcriptie

1 Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen Conceptprojectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 1 van 20

2 INHOUDSOPGAVE pagina 1. Uitgangssituatie 3 2. Ontmoetingscentrum 4 3. Doelgroep 4 4. Indicatie 5 5. Aanbod 5 6. Resultaat 6 7. Ketensamenwerking 6 8. Organisatie 6 9. Projectorganisatie Financiering 9 Bijlagen Bijlage 1 Werkwijze van een ontmoetingscentrum 10 Bijlage 2 Aantal ouderen in Loosduinen 11 Bijlage 3 Onderzoeksresultaten 12 Bijlage 4 Uitwerking programma-aanbod van het ontmoetinscentrum 14 Bijlage 5 Concept programma ontmoetingscentrum 15 Bijlage 6 Betrokkenen bij ontmoetingscentrum Loosduinen 16 Bijlage 7 Financiën 17 Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 2 van 20

3 1. Uitgangssituatie Het aantal ouderen met dementie neemt snel toe. Vanuit het ministerie van VWS is daarom in 2005 het Landelijk Dementieprogramma in gang gezet. Regio s binnen Nederland wordt sindsdien gestimuleerd en ondersteund om adequate zorg aan mensen met dementie te bieden gedurende het gehele traject van beginnende geheugenproblemen tot en met de palliatieve fase. Belangrijke uitgangspunten hierbij zijn dat dementie niet alleen de persoon die de ziekte heeft, treft maar dat ook de naasten van deze persoon ondersteund dient te worden in het omgaan met de ziekte en zieke. Daarnaast zijn zorg en ondersteuning erop gericht om mensen met dementie zo lang mogelijk thuis te laten wonen en is samenhang in het aanbod van zorg en ondersteuning nodig om zorg op maat te kunnen bieden. In de regio Haaglanden is onder verantwoordelijkheid van de Stichting Transmurale Zorg den Haag e.o.in 2008 het zorgprogramma dementie regio Haaglanden opgesteld door een projectgroep waarin alle instellingen uit de regio die betrokken zijn bij de zorg voor mensen met dementie, vertegenwoordigd zijn. In dit programma is beschreven welke behoefte aan zorg en ondersteuning de cliënt met (beginnende) dementie en zijn/ haar naaste kunnen hebben in de verschillende fases van het ziekteproces. Ook is geïnventariseerd welk aanbod nog ontbreekt in de keten dementie in de regio Haaglanden. Het ontmoetingscentrum is in de regio Haaglanden een ontbrekende schakel in de keten. Het Ontmoetingscentrum voor ouderen wordt aangereikt als één van de oplossingen in de zorg voor de snel groeiende groep dementerenden als mogelijkheid om mensen met dementie en hun partner te ondersteunen waardoor de persoon met dementie langer thuis kan blijven wonen (zie bijlage 1). Behoefte aan ontmoetingscentra Ontmoetingscentra hebben een eigen plek in het aanbod voor mensen met dementie en hun naasten. De ontmoetingscentra onderscheiden zich van het huidige aanbod van dagvoorzieningen voor mensen met dementie en hun mantelzorgers doordat: de ondersteuning zich zowel op de persoon met dementie als op de mantelzorger richt; alle ondersteuningsactiviteiten op één laagdrempelige locatie (buurtcentra, ouderencentra) worden aangeboden; de gekozen welzijnslocaties sociale integratie met andere buurtbewoners mogelijk maakt; de begeleiding wordt geboden door één klein vast professioneel team, bestaande uit een programmacoördinator en een activiteitenbegeleider; er casemanagement wordt geboden en, zonodig, multidisciplinaire zorg wordt georganiseerd. Het professionele team werkt hiertoe, volgens een samenwerkingsprotocol, samen met andere zorgaanbieders en welzijnsinstellingen in de wijk/regio, zoals huisartsen, thuiszorg, wijkpost voor ouderen, ambulante GGZ, steunpunt mantelzorg en woonzorgcentra; de laagdrempelige, kleinschalige, geïntegreerde en niet-stigmatiserende opzet van de ondersteuning dicht bij huis het voor de persoon met dementie gemakkelijker maakt om hulp te aanvaarden. Het bevordert bovendien de vertrouwensband tussen personeel en mantelzorger. Hierdoor is deze laatste eerder bereid de zorg met anderen te delen. Uit onderzoek blijkt dat op +/ ouderen (55+) één ontmoetingscentrum zou kunnen bestaan. Dat betekent dat in de regio Haaglanden meerdere ontmoetingscentra bestaansrecht zullen hebben. Dit was de aanleiding om vanuit de Stichting Transmurale Zorg een werkgroep te starten, onder verantwoordelijkheid van de stuurgroep van het netwerk dementie, om een pilot ontmoetingscentrum te ontwikkelen. Loosduinen is het stadsdeel van Den Haag waar bijna 25% van de bewoners 65 jaar of ouder is. (Bron: Den Haag in cijfers/ DBZ). Dit is de reden dat voor dit stadsdeel gekozen is voor de pilot. In bijlage 2 wordt een uitgebreider overzicht gegeven van het aantal ouderen in Loosduinen en een aantal wijken ten noorden en oosten van Loosduinen. Er is geen behoefteonderzoek naar een ontmoetingscentrum in Loosduinen binnen het stadsdeel gedaan. Zowel vanuit de gemeente als vanuit Cardia is aangegeven dat een apart behoefte onderzoek niet nodig is omdat de verwachting is dat er voldoende behoefte zal zijn om de volgende redenen: Het grote aantal ouderen dat woont in Loosduinen en het te verwachten aantal mensen met dementie in deze wijk Landelijk breidt het aantal ontmoetingscentra zich geleidelijk uit, zij blijken in een behoefte te voorzien Gedeeltelijk wegvallen van de AWBZindicatie begeleiding voor mensen met dementie en een lichte beperking. Voorwaarde is dan uiteraard dat de gemeente Den Haag bereid is deelname van cliënten die (nog) geen AWBZ indicatie hebben te subsidiëren. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 3 van 20

4 2. Ontmoetingscentrum Doel van het Ontmoetingscentrum is om te voorzien in praktische, emotionele en sociale ondersteuning. De ondersteuning is bedoeld voor mensen met een lichte of matige vorm van dementie (niet voor mensen die al een verpleeghuisindicatie hebben) én voor zijn/haar mantelzorger. Deze ondersteuning wordt op een kleinschalige manier, intensief en geïntegreerd aangeboden, op een laagdrempelige plek in de wijk. Het doel dat het ontmoetingscentrum voor de deelnemer beoogt, is: In stand houden/ uitbreiden van het sociaal netwerk Bieden van structuur en zinvolle dagbesteding Verminderen gedragsproblemen Uitstel opname in beschermde woonomgeving en voor de mantelzorger Ontlasten van de mantelzorg zodat ze de zorg langer en beter kunnen volhouden. Creëren van een meer stabiele leefsituatie door het leren omgaan met een partner/ vader/moeder enz met dementie. De filosofie achter het ontmoetingscentrum is erop gebaseerd dat mensen het best gezamenlijk begeleid kunnen worden in een normale omgeving. Gezamenlijk omdat gedeelde smart nu eenmaal halve smart is en die normale omgeving is van belang om de zorg voor iedereen zichtbaar te maken. Een buurman die door het ondersteuningsprogramma gaat zien met welke problemen een cliëntenpaar geconfronteerd wordt, zal eerder een handje toesteken als dat nodig is. Door de geïntegreerde begeleiding die het ondersteuningsprogramma biedt, worden deelnemer en mantelzorger beide geholpen bij het omgaan met alle veranderingen en beperkingen die de ziekte met zich meebrengt. Theoretisch uitgangspunt van de activerende begeleiding is het adaptatiecoping model. Dit model gaat ervan uit dat de oudere die aan beginnende dementie lijdt en de mantelzorger zullen moeten leren omgaan met de gevolgen van de dementie. Door de ondersteuning van de persoon met dementie,die gericht is op het leren omgaan met de eigen beperkingen, wordt gewerkt aan het voorkómen of verminderen van gedrag- en stemmingsproblemen waardoor de deelnemer langer thuis zal kunnen blijven wonen. Uitgangspunt hierbij zijn de wensen en mogelijkheden van de deelnemers De ondersteuning van de mantelzorger is niet alleen gericht op het leren omgaan met de gevolgen van dementie maar ook op het voorkomen van overbelasting en ziekte. Het activiteitenprogramma voor de dementerende is enerzijds gericht op beleving en meedoen aan bezigheden, anderzijds op het bieden van een gestructureerde dagindeling en maatschappelijke participatie zolang dit mogelijk is. De deelnemers geven aan aan welke activiteiten zij willen deelnemen. De dagindeling zal dus vraaggericht georganiseerd worden. Voor de mantelzorgers is er een apart programma. In bijlage 1 is de werkwijze van een Ontmoetingscentrum beschreven, ook het onderscheid met bestaande voorzieningen wordt daar beschreven. Ontmoetingscentrum Loosduinen De pilot ontmoetingscentrum in Loosduinen wordt in samenwerking met Cardia en Voor Welzijn opgestart. Cardia heeft een woonzorgcentrum in dit stadsdeel en Voor Welzijn is de welzijnsorganisatie die in Loosduinen buurtcentra beheert en activiteiten organiseert. Visie: 3. Doelgroep Deelnemer met dementie: Mensen met een lichte of matige beperking Psycho Geriatrie (PG). De ondergrens voor mensen die gebruik kunnen maken van het ontmoetingscentrum ligt bij mensen waarbij de diagnose dementie is gesteld of binnen afzienbare tijd (2 maanden) gesteld zal worden. De bovengrens ligt bij de uitsluitcriteria zoals hieronder benoemd. Ervaring in de praktijk zal moeten uitwijzen waar deze grens precies ligt. Mantelzorgers: Het ondersteuningsaanbod van een ontmoetingscentrum is gericht op de man/ vrouw met dementie én de mantelzorgers. Alleen via deze combinatie (koppel) kan de doelstelling van het ontmoetingscentrum gehaald worden. In veel gevallen zijn er meer mantelzorgers betrokken bij de zorg voor mensen met dementie. Vaak fungeert één van de mantelzorgers als centrale mantelzorger. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 4 van 20

5 De ondersteuning vanuit het ontmoetingscentrum richt zich vooral op de centrale mantelzorger/ contactpersoon zonder de andere mantelzorgers uit te sluiten. Als in- en uitsluitcriteria voor het ontmoetingscentrum worden benoemd (volgens het Amsterdams model): De deelnemer heeft een lichte tot matige dementie, met het accent op lichte dementie Er is in het dagelijks leven een beperking die groter is dan ouderdomsvergeetachtigheid of vergeetachtigheid ten gevolge van psychische klachten Om de veiligheid van de deelnemer te garanderen, is het nodig dat de deelnemer niet geneigd is om weg te lopen Gedragsproblemen van de persoon met dementie mogen niet zodanig zijn dat ze het groepsproces verstoren. De persoon moet in een groep kunnen functioneren Gezien de activiteiten van het Ontmoetingscentrum is het belangrijk dat de deelnemer mobiel is De deelnemer moet zelfstandig naar het toilet kunnen Hulp bij eten en drinken kan geboden worden De mantelzorger heeft behoefte aan ondersteuning bij het ziekteproces van de persoon met dementie en is bereid deel te nemen aan het ondersteuningprogramma De plaatsing in het Ontmoetingscentrum gebeurt nooit tegen de zin van betrokkenen. De persoon met dementie en de mantelzorger moeten altijd toestemming geven. 4. Indicatie Mensen bij wie de diagnose dementie nog niet gesteld is en mensen met een lichte beperking PG vallen niet onder de AWBZ aanspraken. Voor deze groep zal een beroep gedaan worden op gemeentelijke WMO financiering. Bij mensen bij wie de diagnose dementie nog niet gesteld is, wordt wel gestreefd naar toeleiding naar de diagnosestelling. Voor mensen met een matige beperking PG kan nog steeds een beroep gedaan worden op de AWBZ Het ontmoetingscentrum wil een laagdrempelige voorziening zijn. Dat betekent zo min mogelijk bureaucratie. Voor een goede ondersteuning van de cliënt en mantelzorger is het van belang dat men al in een vroeg stadium mee kan doen. Deelnemers moeten vrijblijvend een of meer keer mee kunnen doen om kennis te kunnen maken met de werkwijze in het Ontmoetingscentrum. Wanneer besloten wordt tot deelname volgt een intake voor de noodzakelijke gegevens. Mensen die behoren tot de doelgroep en passen binnen de in- en uitsluitingscriteria kunnen direct meedoen. Deelnemers die aan de eisen voldoen zullen worden ondersteund bij het aanvragen van een AWBZ indicatie voor dagbesteding en vervoer. 5. Aanbod Het aanbod in het ontmoetingscentrum in Loosduinen is opgesteld op grond van het landelijk voorbeeld (zie bijlage 3) 1. Dagsociëteit Deelnemers kunnen twee dagen per week gebruik maken van de dagsociëteit. Individueel of in groepsverband kan deelgenomen worden aan (re)creatieve activiteiten zoals tekenen, schilderen, naar muziek luisteren, de krant lezen, op de PC werken, boodschappen doen, de lunch voorbereiden, zingen en bewegen. De activiteiten zijn gevariëerd. Afhankelijk van de aanpassingstaken waar de cliënt moeite mee heeft, zal de nadruk liggen op reactivering, resocialisering of bevordering van het emotionele functioneren rekening houdend met de wensen en de mogelijkheden van de cliënt. Bewegen is een belangrijk onderdeel van het programma. Regelmatig worden uitstapjes gemaakt. De dagsociëteit heeft een vrij karakter. Niemand doet iets wat hem niet ligt en er wordt rekening gehouden met de diversiteit tussen mensen. 2. Gespreksgroep Mantelzorgers kunnen een keer per vier weken meedoen aan een gespreksgroep. In deze gespreksgroep kunnen ervaringen uitgewisseld worden en kan besproken worden hoe je omgaat met de situaties in de dagelijkse praktijk van de zorg voor de persoon met dementie. 3. Informatieve bijeenkomsten Mantelzorgers kunnen deelnemen aan informatieve bijeenkomsten over verschillende onderwerpen zoals wat is dementie, handreikingen bij de zorg voor mensen met dementie en welke zorg is nodig/ mogelijk. Deze bijeenkomsten zijn vrij toegankelijk voor publiek, ze zijn dus ook bedoeld voor wijkbewoners. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 5 van 20

6 De informatieve bijeenkomsten worden één keer per maand georganiseerd door Voor welzijn. 4. Praktische hulp en deskundig advies en begeleiding Mantelzorgers krijgen hulp bij het regelen van zorg thuis en opname in een beschermde woonomgeving. Daarnaast krijgen mantelzorgers individueel deskundig advies en begeleiding. Op dagen dat het ontmoetingscentrum open is, zal een spreekuur gehouden worden. Dan kunnen mantelzorgers maar ook wijkbewoners hun vragen bespreken. 5. Casemanagement Casemanagement wordt vanuit het ontmoetingscentrum geboden aan deelnemers en hun mantelzorgers die verder geen individuele begeleiding ontvangen. Hebben deelnemers al een vaste casemanager of Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige die hen begeleidt dan blijft deze zorgverlener de casemanager van de deelnemer. In dat geval worden afspraken over afstemming en overleg tussen de casemanager/ SPV en het ontmoetingscentrum gemaakt. 6. Resultaat In het Landelijk Dementieprogramma wordt onder andere aangegeven dat de zorgaanbieders zich vooral dienen te richten op producten en voorzieningen die vanuit het perspectief van de cliënt meer samenhang brengen in het aanbod én dat de zorgaanbieder zich daarbij dient te richten op zowel de cliënt als op de mantelzorger. Het Ontmoetingscentrum voor ouderen voldoet aan deze aanbevelingen en wordt in het Landelijk Dementieprogramma dan ook aangereikt als één van de oplossingen in de zorg voor de snel groeiende groep dementerenden. De ontmoetingscentra hebben, vergeleken met reguliere dagbehandeling, zo bleek uit onderzoek van het VU medisch centrum (Dröes, 1996), een positiever effect op de draagkracht van mantelzorgers (minder ervaren belasting, langer en beter volhouden van de zorg, uitbreiding sociaal netwerk) en het functioneren van dementerenden (minder gedragsproblemen, uitstel van verpleeghuisopname). Overeenkomstige effecten vindt men ook in andere studies naar samengestelde ondersteuningsprogramma s. In het algemeen blijkt een flexibele toepassing van een combinatie van vormen van steun, afgestemd op individuele behoeften, effectiever dan het bieden van, bijvoorbeeld, alleen praktische of emotionele steun. In bijlage 3 is de effectiviteit van de Ontmoetingscentra uitgebreid beschreven. 7. Ketensamenwerking Het ontmoetingscentrum vormt een schakel in de keten dementie. Goede samenwerking met de andere ketenpartners is een voorwaarde voor succes. De keten begint bij signalering van mensen met geheugenproblematiek en beginnende dementie vanuit de eerstelijnszorg, welzijn (buurtcentra en ouderenwerkers), wijkagent, maatschappelijk werk, woningcorporaties, geheugenpoli s, I shop, consulentes mantelzorg en kerken. Met deze instanties binnen Loosduinen dienen contacten te worden gelegd en afspraken te worden gemaakt over toeleidingsmogelijkheden. In het ontmoetingscentrum wordt een aantal ketenpartners betrokken bij het programma. Parnassia en VÓÓR welzijn kunnen ondersteuning bieden in de bijeenkomsten voor mantelzorgers. De consulente mantelzorg kan ook een rol vervullen in de voorlichting over ondersteuningsmogelijkheden voor de mantelzorger. Afstemming met de casemanagers is al eerder benoemd. Er is nog geen Alzheimer Café in Loosduinen. De informatieve avonden volgen ongeveer het programma van het Alzheimer café. Te zijner tijd kan bekeken worden of de oprichting van een Alzheimer Café in het ontmoetingscentrum wenselijk is. Het geheugensteunpunt, als laagdrempelige informatievoorziening voor iedereen met vragen en behoefte aan persoonlijk advies, kan ondergebracht worden in het ontmoetingscentrum. Met de woonzorgcentra in de buurt wordt contact gelegd over informatievoorziening voor bezoekers van de verzorgings- en verpleeghuizen en over doorverwijzen van cliënten en mantelzorgers als het zelfstandig wonen niet meer haalbaar blijkt. Het ouderenwerk van stichting VÓÓR welzijn kan voorlichtings bijeenkomsten organiseren voor buurtbewoners en toekomstige deelnemers. De i-shops kunnen informatiemateriaal geven aan belangstellende, informatie verstrekken aan bezoekers van de i-shops en doorverwijzen naar het ontmoetingscentrum. 8. Organisatie Aantal deelnemers Landelijk wordt van een maximale groepsgrootte van 12 deelnemers uitgegaan. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 6 van 20

7 De groepsgrootte is ook afhankelijk van de beschikbare ruimte In het landelijk draaiboek wordt gesproken over een ruimte van ongeveer 60 m2, dat komt neer op 5m2 per persoon. De beoogde ruimte is ongeveer 75 m2. Als we hiervan uitgaan is de beoogde ruimte geschikt voor 15 deelnemers. Openingstijden Het ontmoetingscentrum zal open zijn van uur tot uur. Gestart wordt met de opening op twee dagen (maandag, donderdag?) en toegewerkt naar een openstelling vna 3 dagen per week. Verdere uitbouw in tijd en mogelijk naar meerdere locaties zijn onderdeel van de evaluatie van de pilot Uitgangspunt is dat de cliënt minimaal 1 dagdeel deelneemt aan het programma en maximaal twee dagen. Personeel Het vaste personeel bestaat uit een programmacoördinator, een activiteitenbegeleider en een sociaal cultureel werker Programmacoördinator Taken programmacoördinator: structuur bieden en leiding geven aan de dagelijkse activiteiten in het ontmoetingscentrum individuele begeleiding van cliënt en mantelzorger, begeleidingsplan maken casemanagement bieden aan deelnemers en mantelzorgers leiden van gespreksgroep de vraag achter de vraag achterhalen en doorverwijzen naar de juiste instantie die hulp kan bieden spreekuur houden organiseren van informatiebijeenkomsten contacten met verwijzers en instanties pr beleid maken en uitvoeren financieel beheer ontmoetingscentrum Maandelijks overlegbijeenkomst organiseren voor cliënten en mantelzorgers? Voor de berekening van benodigde formatie hanteren we twee dagen per week bij opening van twee dagen per week (landelijk model) Inschaling: Hoger opgeleide hulpverlener met ervaring in de psychogeriatrie of de geestelijke gezondheidszorg FWG 50 of Welzijn SCW 3 Activiteitenbegeleider Taken activiteitenbegeleider: Activiteitenplan formuleren, uitvoeren en evalueren (onderdeel begeleidingsplan) Individuele of groepgerichte activiteiten ontwikkelen en uitvoeren en hierbij inspelen op wensen, behoeften en problemen van de cliënt begeleiden vrijwilligers We gaan uit van een bezetting van een activiteitenbegeleider op de groep met daarbij twee of drie vrijwilligers/ stagiaires Inschaling: Activiteitenbegeleiding MBO, FWG 35 Sociaal cultureel werker Taken sociaal cultureel werker: oriënteren, signaleren en contacten leggen: signalen vanuit de doelgroep van welzijn opvangen, doelgroep op de hoogte brengen van aanbod van dienstverlening, netwerk opbouwen met potentiële doelgroep en vrijwilligers voert activiteiten uit die educatief en recreatief karakter hebben begeleidt deelnemers bij de activiteiten schakel vormen tussen welzijnsdoelgroep en activiteiten en doelgroep en activiteiten ontmoetingscentrum Personeel overig: Een ontmoetingscentrum is ook een middel om de ketenzorg verder te ontwikkelen. Vanuit dat perspectief is het belangrijk dat ook ketenpartners hun aandeel leveren. Dit kan in de vorm van een bijdrage aan de informatieve bijeenkomsten, of in de vorm van een bijdrage/aandeel in de individuele begeleiding. We gaan er vanuit dat deze bijdrage geleverd kan worden als onderdeel van werk waar al financiering voor is. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 7 van 20

8 Vrijwilligers Vrijwilligers zijn van belang om de activiteitenbegeleider en sociaal cultureel werker te ondersteunen bij het programma. Voor vrijwilligers zal een introductietraining ontwikkeld worden, zodat vrijwilligers een basiskennis hebben van wat dementie is en hoe je mensen met dementie kan begeleiden. De vrijwilligers zijn er voor: ondersteunen van cliënten bij activiteiten o.v.v. de activiteitenbegeleider huishoudelijke taken, koffie, thee broodmaaltijd de rol als gastheer/ vrouw aandacht kunnen geven aan de deelnemers De werving van vrijwilligers is een gezamenlijke inspanning van Voor welzijn en Cardia Stagiaires Stagiaires van de opleiding Sociaal Cultureel Werk kunnen ondersteuning bieden aan de activiteitenbegeleider en sociaal cultureel werker. Voor de stagiaires een goede leerwerkplek, voor het ontmoetingscentrum een mogelijkheid om de bekendheid te vergroten en contact te houden met opleidingen. Overzicht van aanbod activiteiten en degene die de uitvoering op zich neemt deelnemers ontmoetingscentrum Activiteit Dagprogramma/sociëteit vooralsnog 2 dagen per week (re)creatieve groep- en individuele activiteiten Psychomotorische therapie Maandelijks breed centrumoverleg (staf en alle cliënten) Feestelijke bijeenkomsten en uitjes mantelzorgers Activiteit Tweewekelijkse gespreksgroep/lotgenotengroep (dagelijks) spreekuur: ook toegankelijk voor mensen uit de wijk die (nog) niet tot de clienten behoren Cyclus van ongeveer 10 informatieve bijeenkomsten: staat open voor alle belangstellenden uit de wijk Maandelijks breed centrumoverleg (staf en alle cliënten) Feestelijke bijeenkomsten en uitjes Uitvoering door Activiteitenbegeleider, sociaal cultureel werker, vrijwilligers Activiteitenbegeleider, sociaal cultureel werker, vrijwilligers Programmacoördinator Alle medewerkers en cliënten, voorzitter programmacoördinator Alle medewerkers, vrijwilligers, stagiair Uitvoering door Programmacoördinator en SPV er(?) van Parnassia of andere instelling Programmacoördinator (en activiteitenbegeleider) Programmacoördinator met gastsprekers van/via Cardia, Parnassia, Florence, AN Alle medewerkers en cliënten, voorzitter programmacoördinator Alle medewerkers, vrijwilligers, stagiair Zie ook bijlage 4en 5 Gebouw Het landelijk draaiboek voor ontmoetingscentra geeft hierover het volgende aan: Voor de ondersteuning van de deelnemers met dementie: Een gemeenschappelijke ruimte met tafels en stoelen van ongeveer 60m2 (bij 12 deelnemers) die tijdens de sociëteitsdagen beschikbaar is; Een lege ruimte, ook tijdens alle sociëteitsdagen beschikbaar, die groot genoeg is voor de psychomotorische therapie; bijvoorbeeld een klein gymzaaltje of een ruimte die daarvoor gebruikt kan worden; Bij voorkeur is er in of in de nabijheid van de ruimte van de dagsociëteit een keukentje aanwezig, waarin eenvoudige lunches/ maaltijden, hapjes en drankjes voorbereid kunnen worden en waarin een koelkast staat en het benodigde servies Voor de ondersteuning van de mantelzorgers: Een ruimte waarin, op een vastgestelde ochtend of middag per week, vijftien tot twintig personen kunnen deelnemen aan een informatieve bijeenkomst of een discussiegroep; Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 8 van 20

9 Een ruimte die een keer per week (op een van de sociëteitsdagen) beschikbaar is voor het spreekuur van de programmacoördinator. Een ruimte waarin een keer per maand een centrumoverleg kan plaatsvinden, waarbij mantelzorgers, begeleiders en cliënten aanwezig zijn. In Mozartduin is ruimte voorhanden die geschikt is te maken voor een eerste Ontmoetingscentrum. Afhankelijk van de startfinanciering kan deze ruimte aangepast en vervolgens ingericht worden. De voorlopige planning gaat uit van de start van een eerste Ontmoetingscentrum per 1 juni Projectorganisatie Een werkgroep van de Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. bereidt de pilot voor in samenwerking met Cardia en Voor Welzijn. Aan de directies van deze instellingen wordt voorgesteld om de programma coördinator en de sociaal cultureel werker vanuit Voor Welzijn te detacheren en de activiteitenbegeleider vanuit Cardia. 10. Financiering Om een Ontmoetingscentrum te starten is startfinanciering nodig. Daarnaast zijn er vaste kosten. Bijlage 6 biedt een overzicht van de begroting van de kosten voor de start en de jaarlijkse kosten. De meeste ontmoetingscentra vragen een kleine eigen bijdrage van de deelnemers (doorgaans zo'n 3,00 euro per dag). Deze gelden worden volledig besteed aan lunches, versnaperingen bij koffie en thee en uitstapjes voor de deelnemers aan het programma. Voor de deelnemers zonder de diagnose dementie zal een subsidieverzoek worden gedaan bij de gemeente. Deelnemers met de diagnose dementie kunnen een beroep doen op de AWBZ. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 9 van 20

10 Bijlage 1 Werkwijze van een ontmoetingscentrum, onderscheid met bestaande voorzieningen In 1993 werden in Amsterdam de eerste ontmoetingscentra voor thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers opgezet. Het doel is om te voorzien in praktische, emotionele en sociale ondersteuning en deze intensief en geïntegreerd aan te bieden, op een laagdrempelige plek in de wijk. In de ontmoetingscentra kunnen mensen met dementie drie dagen per week deelnemen aan doelgerichte activiteiten gericht op het leren omgaan met de gevolgen van de aandoening, het verbeteren van het functioneren en het trainen van vaardigheden om verergering te voorkomen. Verder zal de activiteit individu gericht zijn, uitgaande van wat de cliënt kan en zullen de deelnemers persoonsgericht begeleid worden. Uitgangspunt zijn persoonlijke wensen en behoeften. Tegelijkertijd worden mantelzorgers ondersteund en getraind door middel van het deelnemen aan gespreksgroepen. Voor de deelnemer en de mantelzorger is het inloopspreekuur beschikbaar evenals het telefonische spreekuur. Door al deze activiteiten wordt bereikt dat het (dreigende) sociaal isolement van beiden wordt voorkomen of doorbroken. Deze activiteiten worden op methodische wijze aangeboden. Na binnenkomst van een cliënt vindt zowel bij de cliënt als bij de mantelzorger een probleeminventarisatie plaats. Op basis hiervan wordt een individueel begeleidingstraject opgesteld. Het ontmoetingscentrum onderscheidt zich van het huidige aanbod van voorzieningen voor mensen met dementie of voor mantelzorgers doordat: de ondersteuning zich zowel op de persoon met dementie als op de mantelzorger richt; de ondersteuning is gericht op het verwerken van de ziekte en het aanleren hoe ermee om te gaan de mantelzorger tegelijkertijd respijtzorg krijgt de gekozen locatie sociale integratie met andere buurtbewoners mogelijk maakt en actief gewerkt wordt aan contact tussen deelnemers en buurtbewoners alle ondersteuningsactiviteiten op één laagdrempelige locatie worden aangeboden; de laagdrempelige, kleinschalige, geïntegreerde en niet-stigmatiserende opzet van de ondersteuning dicht bij huis maken het voor de persoon met dementie gemakkelijker om hulp te aanvaarden. Het bevordert bovendien de vertrouwensband tussen personeel en mantelzorger. Hierdoor is deze laatste eerder bereid de zorg met anderen te delen er casemanagement wordt geboden en, zonodig, multidisciplinaire zorg wordt georganiseerd. Het professionele team zal hiertoe, volgens een samenwerkingsprotocol, samenwerking zoeken met genoemde zorgaanbieders en welzijnsinstellingen in de wijk/regio de begeleiding wordt geboden door één klein vast professioneel team, bestaande uit een programmacoördinator, een activiteitenbegeleider en een enkele vrijwilligers (er zijn beperkte mogelijkheden voor stagiaires) De medewerkers van de Ontmoetingscentra krijgen een specifieke opleiding voor hun werkzaamheden en nemen regelmatig deel aan bijscholingsactiviteiten. Deze scholing wordt georganiseerd door het VU medisch centrum De helpdesk op de afdeling psychiatrie VU medisch centrum Amsterdam is bereikbaar om lokale centra te ondersteunen. Het format Ontmoetingscentrum wordt bewaakt door de landelijke werkgroep die één keer per jaar bij elkaar komt. Een eerste evaluatie is positief beoordeeld. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 10 van 20

11 Bijlage 2 Aantal ouderen in Loosduinen en in een aantal wijken ten noorden en oosten van Loosduinen totale bevolking* aantal % aantal % Loosduinen , ,8 Waldeck , Vruchtenbuurt , Leyenburg , ,3 Bohemen, Meer & Bos , ,9 Bomen, Bloemenbuurt , *alleen Nederlanders bron: gemeente Den Haag in cijfers; gedatailleerde bevolkingssamenstelling 2004 Uitgangsnorm voor oprichten ontmoetingscentrum: +/ ouderen (55+) in de omgeving Bovenstaande cijfers gaan uit van 65+! Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 11 van 20

12 Bijlage 3 Onderzoeksresultaten In de periode werd door de afdeling Psychiatrie van de Vrije Universiteit in Amsterdam onderzoek gedaan naar de effectiviteit van het ondersteuningsprogramma dat in de eerste ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers in Amsterdam werd aangeboden (Dröes et al., 1996). Uit deze gecontroleerde effectstudie kwam naar voren dat het geïntegreerde ondersteuningsprogramma een positief effect had gehad op gedragsproblemen van de mensen met dementie, meer specifiek op de mate van inactiviteit en niet-sociaal gedrag. De ontmoetingscentra waren hierin duidelijk effectiever dan reguliere dagbehandeling. Een mogelijke verklaring hiervoor werd gezocht in de bijscholing en ondersteuning van de familieleden en daarmee de wellicht meer consequente begeleidingstrategieën thuis en in het centrum. Een andere verklaring die werd geopperd was de positieve invloed van de (normale) omgeving van het buurt- of ouderencentrum en de sociaal stimulerende werking die daar vanuit gaat. Voorts was er in de ontmoetingscentragroep een tendens tot meer uitstel van verpleeghuisopname van de persoon met dementie: na zeven maanden was nog slechts 8% van degenen die deelnamen aan de Amsterdamse Ontmoetingscentra opgenomen in het verpleeghuis, terwijl dit percentage bij de reguliere dagbehandeling reeds was opgelopen tot 29%. Het geïntegreerde ondersteuningsprogramma bleek reeds na drie maanden deelname ook een positief effect te hebben gehad op de manier waarop de deelnemende mantelzorgers omgingen met probleemsituaties en op de mate van steun die ze ervaarden van instellingen. Na zeven maanden was hun gevoel van competentie bovendien hoger dan dat van de mantelzorgers die gebruik maakten van de reguliere dagbehandeling: de eerste groep voelde zich, met andere woorden, beter in staat de zorg op zich te nemen. Uit een tevredenheidsenquête over de ontmoetingscentra tenslotte kwam naar voren dat 47% van de verzorgers, terugkijkend op hun situatie van vóór deelname aan het ondersteuningsprogramma, zich na 7 maanden deelname enigszins minder belast voelde en 37% zich veel minder belast voelde. De gebruikers van de ontmoetingscentra voelden zich minder belast naarmate zij meer steun ervaarden in het contact met andere lotgenoten en hun sociale netwerk meer was uitgebreid. Dit bevestigde het vermoeden dat uitbreiding van het sociale netwerk bij kan dragen tot een vermindering van de gevoelens van belasting van de verzorger. Sociale activiteiten en lotgenotencontact nemen in de ontmoetingscentra, in tegenstelling tot bij reguliere dagbehandeling, een centrale plaats in. In de periode werd in het kader van het project 'Voorwaarden voor implementatie van het model Ontmoetingscentra' (kortweg IMO-project) het onderzoek naar het effect van het ondersteuningsprogramma herhaald (Dröes et al., 2003). Bij dit onderzoek werden acht ontmoetingscentra in vijf regio's buiten Amsterdam betrokken. Als controlegegevens werden opnieuw de data gebruikt van de eertijds in het Amsterdamse onderzoek betrokken reguliere dagbehandelingen. Net als in het project Amsterdamse Ontmoetingscentra werden positieve effecten gevonden op het gedrag van de persoon met dementie. Vergeleken met bezoekers van reguliere dagbehandeling bleken de gebruikers van de ontmoetingscentra na zeven maanden: relatief minder gedragsproblemen te vertonen, met name minder niet-sociaal en minder inactief gedrag. Voorts was er een positief effect op de stemming (minder depressief gedrag). 97,7% van de gebruikers van de dagsociëteit van de ontmoetingscentra was tevreden tot zeer tevreden over het activiteitenaanbod en vond hun 'club' leuk tot heel leuk. Ook het eerder gevonden effect op uitstel van verpleeghuisopname werd bevestigd. Na 7 maanden was nog slechts 4% van de deelnemers met dementie in de Ontmoetingscentra in het verpleeghuis opgenomen, terwijl dit percentage in de dagbehandeling was opgelopen tot 29%. De gemiddelde tijd tot opname was in de ontmoetingscentra 41,2 weken, in de reguliere dagbehandeling 24,9 weken. Met name mantelzorgers die zich eenzaam voelden bleken meer baat te hebben gehad bij deelname aan de ontmoetingscentra dan bij reguliere dagbehandeling: ze hadden minder psychische en psychosomatische symptomen. Na zeven maanden voelden 38,8% van de mantelzorgers die gebruik hadden gemaakt van de ontmoetingscentra zich enigszins minder belast en 43,4% zich veel minder belast. 88,6% van de mantelzorgers zei na zeven maanden deelname, in een anonieme enquête, tevreden tot zeer tevreden te zijn over de ontvangen ondersteuning. Ook voelden zij zich gaandeweg beter gesteund door professionele instanties. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 12 van 20

13 Het Ontmoetingscentrum beoogt integrale ondersteuning te geven aan de dementerende en zijn/haar mantelzorger. Oplossingen die een combinatie zijn van ondersteuning op emotioneel, praktisch en informatief terrein blijken effectief (Droës, Meiland e.a. 2003; Vernooy-Dassen, Lamers e.a. 2000). Dit zijn oplossingen die een combinatie bieden van meeleven, doen en informeren. Emotionele ondersteuning bestaat uit aandacht geven door de hulpverlener aan de beleving en aan de problemen van de hulpvrager. Praktische ondersteuning bestaat uit concrete maatregelen en acties die leiden tot snel zichtbare resultaten voor de cliënt. Informatieve ondersteuning bestaat uit het informeren van de dementerende en/of mantelzorger over de problemen, de oplossingen en de risico s van bepaalde problemen, keuzes en/of oplossingen. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 13 van 20

14 Bijlage 4 Uitwerking programma-aanbod van het Ontmoetingscentrum Programma Voor de mantelzorgers is er een apart programma. Theoretisch uitgangspunt van de activerende begeleiding is het adaptatie-coping model. Dit model gaat ervan uit dat de oudere die aan dementie lijdt en de mantelzorger zullen moeten leren omgaan met de gevolgen van de dementie. Voor elke persoon met dementie die deelneemt aan de dagsociëteit van het Ontmoetingscentrum wordt, op basis van observatie van gedrag en stemming in het Ontmoetingscentrum enerzijds en informatie van de mantelzorger en de betrokken hulpverleners binnen en buiten het Ontmoetingscentrum anderzijds, nagegaan in hoeverre de persoon moeite heeft met het omgaan met de gevolgen van zijn dementie, zoals: het omgaan met de eigen beperkingen, het accepteren van begeleiding en behandeling, het ontwikkelen van sociale relaties, het behoud van een positief zelfbeeld, het omgaan met een onzekere toekomst en het handhaven van een emotioneel evenwicht. Dit wordt samengevat in een psychosociale diagnose. Op basis hiervan wordt voor de dementerende een begeleidingsplan opgesteld. De individuele doelen in het begeleidingsplan, die gebaseerd zijn op de psychosociale diagnose en de mogelijkheden van de persoon, variëren van (re)activering en (re)socialisering tot bevordering van het emotioneel functioneren. In de Ontmoetingscentra worden met het oog hierop verschillende activiteiten (individueel en in groepsverband) onder andere bewegingsactiviteiten, aangeboden. Dit geldt zowel voor mensen met een lichte als mensen met een matige dementie. Door activiteiten structureel en regelmatig aan te bieden, kunnen vaardigheden nog aangeleerd worden of behouden blijven en kan terugval door onderstimulering worden voorkomen. Regelmatig (doorgaans eenmaal per zes weken) wordt de begeleidingsstrategie geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Daarnaast wordt er vanuit de Ontmoetingscentra casemanagement aangeboden, waartoe wordt samengewerkt met zorg- en welzijnsinstellingen in de regio (huisartsen, thuiszorg, ggz, maatschappelijk werk, welzijn, vrijwilligersorganisaties, steunpunt mantelzorg, etc.) Ook de mantelzorgers krijgen begeleiding aangeboden. Voor elke mantelzorger wordt op basis van observatie en gesprek eveneens een psychosociale diagnose gesteld. Hierbij wordt gekeken in hoeverre de mantelzorger moeite heeft met het omgaan met de gevolgen die de ziekte van de dementerende heeft. De vragen die aan de orde komen zijn onder andere: heeft de mantelzorger moeite met het omgaan met de beperkingen van de persoon met dementie, met het accepteren van hulp, met het handhaven van de eigen sociale contacten, met het behoud van een positief zelfbeeld en met het handhaven van een emotioneel evenwicht? Op basis hiervan wordt in het ondersteuningsplan van de mantelzorger de nadruk gelegd op: a) het bieden van psycho-educatie door middel van, onder meer informatieve bijeenkomsten, gespreksgroepen en een doorlopend individueel spreekuur (ten behoeve van gezinsbegeleiding, inzichtgevende gesprekken, informatie en advies); b) het uitbreiden van het sociale netwerk door het regelmatig organiseren van Centrum overleggen, feestelijke bijeenkomsten en sociale uitstapjes en het stimuleren van de mantelzorger om weer sociale activiteiten voor zichzelf te ondernemen; c) het bieden van emotionele steun door middel van lotgenotencontact in gespreksgroepen en individuele gesprekken tijdens het spreekuur. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 14 van 20

15 Bijlage 5 Concept programma ontmoetingscentrum dementie Tijd uur uur uur uur uur uur uur uur Frequent ie Activiteit Doelgroep Betrokken medewerker/partijen dagelijks Inloop Bezoekers Activiteitenbegeleider en ontmoetingscentrum vrijwilliger dagelijks Koffie en krant lezen Bezoekers Activiteitenbegeleider en ontmoetingscentrum vrijwilliger dagelijks Gespreksgroep/Geheugentrai Bezoekers activiteitenbegeleider of ning/ Welzijnsaanbod voor ontmoetingscentrum externe partij ism met Voor deelnemers die niet aan gespreksgroep of geheugentraining willen deelnemen dagelijks Voorbereiding programma activiteitenbegeleider dagelijks Ontspanning, spelletjes Bezoekers ontmoetingscentrum activiteitenbegeleider ism met sociaal cultureel werker dagelijks Voorbereiding maaltijd Bezoekers Activiteitenbegeleider en ontmoetingscentrum vrijwilliger dagelijks Maaltijd Bezoekers Activiteitenbegeleider en ontmoetingscentrum vrijwilliger dagelijks Spreekuur mantelzorg Mantelzorgers programmacoördinator (steunpunt mantelzorg betrekken?) dagelijks Bewegingsactiviteit Bezoekers Fysio/bewegingstherapeut uur ontmoetingscentrum Ism met sociaal cultureel werker uur dagelijks Thee drinken Bezoekers Activiteitenbegeleider en ontmoetingscentrum vrijwilliger uur uur uur dagelijks Creatief/Spel/Muziek Bezoekers ontmoetingscentrum 1 x per 2 Gespreksgroep mantelzorgers Mantelzorgers weken (afwisselend met 1x per maand themamiddag?) themamiddag met sprekers (afwisselend) Mantelzorgers en buurtbewonders Activiteitenbegeleider en vrijwilliger Programmacoördinator en medewerker Parnassia programmacoördinator en evt. externe partij op uitnodiging (parnassia, huisarts, geriater, steunpunt mantelzorg, spreker alzheimerstichting, etc. Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 15 van 20

16 Bijlage 6 Betrokkenen bij ontmoetingscentrum Loosduinen Begeleidingscommissie: beleid, financiën, ontwikkeling en evaluatie (Voor Welzijn, Cardia en bijv. Steunpunt mantelzorg, Thuiszorg, Parnassia, Florence) Programmacoördinator: legt verantwoording af aan de uitvoerende organisatie die vertegenwoordigd is in de begeleidingscommissie geeft leiding aan regelt financiën met: overlegt en stemt af over behandeling,verzorging, verwijzing van clienten en heeft contact t.b.v. organisatie met: vaste medewerkers Activiteitenbegeleider welzijnsinstelling VOOR Welzijn/ Cardia Thuiszorg Sociaal cultureel werker welzijnsinstelling VOOR Welzijn/ Cardia Woonzorgcentra Programmacoördinator Gastsprekers begeleiding gespreksgroep Parnassia AC Noord-West Begeleiding gespreksgroep Vrijwilligers Gemeente Den Haag Ouderenadviseurs casemanagers Helpdesk VU Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 16 van 20

17 Bijlage 7 Financiën 6 a: Begroting van de kosten aanloopjaar, opening 2 dagen per week A. Kosten ter bevordering van het algemeen welzijn van mantelzorgers Personele middelen (gespreksgroep, themabijeenkomsten, maandelijks overleg, spreekuur, casemanagement) Programmacoördinator 0.2 fte,8 uur, FWG Training personeel OC 9 dagdelen incl.terugkomdagen 650 Alzheimer Nederland Ondersteuning gespreksgroep en twee- of driewekelijks 2036 thema middagen Vergoeding van enkele gastsprekers 70 uur/ jaar FWG 55 Thema middagen incl.reiskosten 1500 B. Kosten rond persoon met dementie (10 15 personen) Personele middelen (algemene coördinatie, dagopvang, beweegactiviteitengroep, spreekuur, casemanagement) Programmacoördinator 0.3 fte, 10 uur, FWG Activiteitenbegeleider 0.2 fte, 8 uur FWG Sociaal cultureel werker 0.2 fte, 8 uur, FWG Training verzorgende en act. beg. Ca. 4 dagdelen totaal a Alzheimer Nederland C. Materiele voorzieningen Structurele kosten Eenmalige kosten Huur ruimten Inrichting Activiteitenmateriaal Spel- en activiteitenmateriaal aanwezig Administratieve kosten materiaal t.b.v. pm- therapie aanwezig Huishoudelijke kosten + schoonmaak ( in huur? Documentatie t.b.v. mantelzorgers Alzheimer Nederland PR PR en opening vervoer Indicatie of Aanschaf PC/ telefoon aanwezig clienten/bezoekers eigen vervoer feestelijke bijeenkomsten Afschrijving Energie (in huur?) In huur Totaal D. Vergoedingen en inkomsten Vergoeding AWBZ Gemeente Den Haag: WMO Bijdrage clienten Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 17 van 20

18 Bijlage 7 Financiën 6 a: Begroting van de kosten op jaarbasis voor 3 dagen per week A. Kosten ter bevordering van het algemeen welzijn van mantelzorgers Personele middelen (gespreksgroep, themabijeenkomsten, maandelijks overleg, spreekuur, casemanagement) Programmacoördinator 0.3 fte,10.6uur, FWG Training personeel OC 9 dagdelen incl.terugkomdagen 650 Alzheimer Nederland Ondersteuning gespreksgroep en twee- of driewekelijks thema middagen Vergoeding van enkele gastsprekers 70 uur/ jaar FWG 55 Thema middagen incl.reiskosten B. Kosten rond persoon met dementie (10 15 personen) Personele middelen (algemene coördinatie, dagopvang, beweegactiviteitengroep, spreekuur, casemanagement) Programmacoördinator 0.45 fte, 15 uur, FWG ,50 Activiteitenbegeleider 0.3fte, 10.6 uur FWG Sociaal cultureel werker 0.3 fte, 10.6 uur, FWG Training verzorgende en act. beg. Ca. 4 dagdelen totaal a Alzheimer Nederland E. Materiele voorzieningen Structurele kosten Eenmalige kosten Huur ruimten Inrichting Activiteitenmateriaal Spel- en activiteitenmateriaal aanwezig Administratieve kosten materiaal t.b.v. pm- therapie aanwezig Huishoudelijke kosten + schoonmaak ( in huur? Documentatie t.b.v. mantelzorgers Alzheimer Nederland PR PR en opening vervoer Indicatie of Aanschaf PC/ telefoon aanwezig clienten/bezoekers eigen vervoer feestelijke bijeenkomsten Afschrijving Energie (in huur?) In huur Totaal Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 18 van 20

19 Bijlage 6b Productieberekening AWBZ jaartotaa dagd/wk juni juli augustus september oktober november december dagdelen/week dagdelen/maand 25,8 25,8 25,8 25,8 25,8 25,8 25,8 aantal clienten start juni aantal clienten start aug aantal clienten start sept /mnd productie dagdelen(juni-dec) 103, ,8 180,6 206,4 283,8 309,6 1367, da productie dagdelen(aug-dec) 103, ,6 232,2 309,6 954,6 productie dagdelen(jsept-dec) 103,2 154,8 206,4 309,6 774 tarief DA (juni-dec) 32, , , , , , , , ,31 DB (juni-dec) 60, , , , , , , , ,59 DA (aug-dec) 5.060, , , , , ,69 DB (aug-dec) 9.342, , , , , ,32 DA (sept-dec) 5.903, , , , , DB (sept-dec) , , , , ,14 Vervoer juni juli augustus september oktober november december clienten 3,96 4,95 5,94 6,93 7,92 10,89 11,88 ritten per week 7,92 9,9 11,88 13,86 15,84 21,78 23,76 ritten per maand 34,06 42,57 51,08 59,60 68,11 93,65 102,17 vervoer (juni-dec) 15,53 528,89 661,11 793,33 925, , , , ,79 Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 19 van 20

20 vervoer (aug-dec) 793,33 925, , , , ,79 vervoer (sept-dec) 925, , , , , jaarinkomsten AWBZ Kostenberekening Ontmoetingscentrum Loosduinen Jaarlijkse kosten programmacoördinator 0,75 Fte ,50 activiteitenbegeleiding 0,3 Fte ,00 sociaal cultureel werker 0,3 Fte ,00 ondersteuning gespreksgroepen 70 u/jr 2.036,00 gastsprekers 1.500,00 materiele voorzieningen ,00 kostendekking totaal ,50 Eenmalige kosten materiele voorzieningen: start en inrichting ,00 exploitatietekort (start dagdelen/wk) ,50 Projectplan pilot ontmoetingscentrum Loosduinen dd 26 april 2010 Pagina 20 van 20