MOVE(F)IT. Elvera Overdevest, MSc Onderzoeker lectoraat Omgeving en Gezondheid

Transcriptie

1 MOVE(F)IT HET GEBRUIK VAN ACTIVITY TRACKERS BIJ MENSEN MET EEN LAGE SOCIAAL-ECONOMISCHE POSITIE (SEP) Elvera Overdevest, MSc Onderzoeker lectoraat Omgeving en Gezondheid 1

2 INHOUD Even voorstellen Wat is een activity tracker? Aanleiding project Eerder fitbit onderzoek Gezondheid in aandachtswijken Potentiële rol van technologie Studie opzet Voorzichtige resultaten Theorie vs. Praktijk Move(F)it NXT 2

3 EVEN VOORSTELLEN Elvera Overdevest, MSc Nutrition and Health, Wageningen UR Sinds 2015 onderzoeksmedewerker bij de HvA Lectoraat Omgeving en Gezondheid Vitale ouderen in de Stad (VOS) Positieve Gezondheid in de buurt Sportas Move(F)it 3

4 ACTIVITY TRACKERS Wie heeft er eentje? 4

5 FITBIT Wat kan je ermee? Voor dit onderzoek: Fitbit Flex 1 Activiteit (weergegeven in stappen) Activiteit over de dag Slaap Extra functies 5

6 ACTIVITY TRACKERS IN ONDERZOEK Zitten is het nieuwe roken? Gebruik van activity trackers om activiteit te stimuleren Fitbit stimuleert bewegen Geldt dit voor iedereen? 6

7 UITBREIDING NAAR DE WIJK Nieuw-West; een Amsterdamse aandachtswijk Nieuw West Amsterdam % niet westerse migranten % 65 plussers % laag opgeleid % lage inkomens % obesitas % diabetes 10 6 % hart en vaatziektes 6 4 % ernstig psychosociale klachten 10 7 Bron: Gemeente Amsterdam (gezondheidsmonitor 2012, Onderzoek, informatie en statistiek ) Inzet van activity trackers in Nieuw West 7

8 DOEL ONDERZOEK Inzicht krijgen in het belang van bewegen voor mensen met een lage SEP en de mogelijke rol hierin van een activity tracker. Kan de Fitbit bijdragen aan een bewuste gezonde leefstijl? Primaire interesse: De impact van de Fitbit; wat brengt het teweeg? Hoe belangrijk is bewegen en wat motiveert om te bewegen? Kan een Fitbit een rol spelen? Secundaire interesse: Verandering en beweeggedrag en gezondheidsparameters 8

9 HOE HEBBEN WE DIT GEDAAN? Methodes: Lichaamsmetingen (Gewicht en vet%) Vragenlijst (ervaren gezondheid en beweeggedrag) Activity tracking Focusgroep gesprekken 9

10 ACTIVITY TRACKING FitlinQ: Online Tool voor activity monitoring 10

11 ACTIVITY TRACKING 11

12 FOCUSGROEP GESPREKKEN Vormt primaire uitkomst Voorbeeldvragen: Op een schaal van 0 10, hoe makkelijk/moeilijk is het om u gezond te gedragen? Wat denkt u dat iemand aan de Fitbit kan hebben voor zijn/haar gezondheid? In hoeverre denkt u dat het omhebben van de Fitbit uw gedrag zal beïnvloeden? 12

13 STUDIE OPZET Oktober 2016 December 2016 Lage SEP vs. Hoge SEP Bewoners Nieuw-West vs. Medewerkers Urban Vitality HvA Competitie element (binnen en tussen teams) 13

14 EIGENSCHAPPEN GROEPEN HvA Nieuw West Aantal n Nieuw West Amsterdam Samenstelling % vrouw 74% 63% % niet westerse allochtonen Leeftijd % 65 plussers Gem. (+/ SD) (+/ 13.3) (+/ 7.0) BMI % laag t=0opgeleid Gem. (+/ SD) (+/ 3.3) (+/ 5.0) BMI % lage t=2inkomens Gem. (+/ SD) 23.1* 31 (+/ 3.2) 29.5** 26.8(+/ 5.2) Vet% % obesitas t=0 Gem. (+/ SD) (+/ 9.3) (+/ 10.2) % diabetes 10 6 % hart en vaatziektes 6 4 * Op t=2 was gemeten n=17 (HvA) %** Op ernstig t=2 was psychosociale gemeten n=16 (Nieuw-West) klachten 10 7 Vet% t=2 Gem. (+/ SD) 28.6* (+/ 8.6) 38.1** (+/ 11.1) 14

15 VOORZICHTIGE RESULTATEN Gezondheid is meer dan gezond eten en voldoende bewegen; veel andere aspecten genoemd (geestelijk, zingeving) Bewoner NW: Gezondheid is voor mij een gelukkig leven; niet depressief zijn en geen stress hebben Medewerker HvA: Ik merk nu ik minder werk, is het meer ontspannen leven voor mij wel een factor van gezondheid. Wel enige kennis over wat goed en niet goed is voor de gezondheid, maar niet altijd even makkelijk om toe te passen Bewoonster NW: Ik denk: hoe ouder je wordt, moet je meer gaan bewegen anders wordt je stroef en stram. Dat is vervelend. Bewoonster NW: Ik vind het nog steeds moeilijk dat als ik bij mensen kom en ze hebben dingen op tafel waar ik eigenlijk niet achter sta om het te nemen of te eten, ik eet het toch Medewerker HvA: Ik vind het moeilijk om gezond te leven. Ik vind suiker bijvoorbeeld heel lekker en ik vind het ook moeilijk om van spanning naar ontspanning te gaan, die overgang. 15

16 VOORZICHTIGE RESULTATEN Verwachtingen Fitbit vooraf: Meer inzicht in eigen beweeggedrag Bewoonster NW: Ik denk dat ik me misschien meer bewust wordt. Dat ik denk dat ik veel beweeg, maar dat het misschien niet zoveel is als ik denk Medewerker HvA: Een stukje bewustwording van hoeveel je dan eigenlijk loopt op een dag. Ik heb geen idee van hoeveel kilometer of hoeveel stappen dat is eigenlijk Stimulans om meer te bewegen Bewoonster NW: Als ik boven iets ben vergeten ga ik nu niet, maar met een Fitbit dan ga ik denk ik toch nog even de trap op om het te halen Medewerker HvA: Ik denk dat het een zetje in de goede richting kan geven maar ik geloof niet in een bepaalde mentaliteitsverandering. Dat zie ik niet zo snel gebeuren 16

17 VOORZICHTIGE RESULTATEN Ervaringen Fitbit achteraf: Inzicht in beweeggedrag: soms onderschat, soms overschat Medewerker HvA: Ik dacht dat ik overdag hier op het werk ook best wel wat bewoog maar dat is dus helemaal niet zo, ik moet echt meer moeite doen Fitbit stimuleert om te bewegen veranderingen in leefstijl Bewoonster NW: Nu ga ik bewust, al ben ik nog zo moe: ik wil stappen tellen, dan ga ik echt. Bewoonster NW: Als hij gaat trillen is het lekker, het is eigenlijk een soort obsessie Bewoner NW: Van Fitbit vind ik het grote voordeel dat het je niet zozeer bewust maakt dat je sport maar dat het je bewust maakt dat je in het dagelijks leven meer kan bewegen 17

18 MAAR.. Vertraging bij de groep uit Nieuw-West Reden: Fitbit te ingewikkeld voor mensen met een lage SEP, laaggeletterd en/of migratie achtergrond Activity tracker lijkt niet ontworpen voor deze doelgroep Wel zijn de bewoners heel enthousiast ondanks moeite om te gebruiken 18

19 THEORIE VS. PRAKTIJK Theorie: Fitbit heeft potentie om bewustzijn van gezondheid en beweeggedrag te vergroten Zeer interessant voor deze doelgroep (met oog op gezondheid) Praktijk: Fitbit te ingewikkeld; met name het installeren (account aanmaken, s, wachtwoorden, enz.) Gebrek aan digitale vaardigheden 19

20 WAAR LIEPEN WE TEGENAAN? Zeer veel moeilijkheden met het gebruiksklaar maken App installeren adres nodig Wachtwoord Account aanmaken (en gegevens onthouden!) Taalbarrière (interpretatie) Dus: stap-voor-stap gebruiksaanwijzing geschreven in het Nederlands 20

21 TECHNOLOGIE VOOR KWETSBARE GROEPEN Technologie gericht op gezondheid (E-health e.d): Toegankelijk Laagdrempelig Aantrekkelijk Aangrijpingspunten: Taal Stappenplan/gebruiksaanwijzing Gebruik versimpelen (m.n het installeren) Randvoorwaarden: Samen met de doelgroep ontwikkelen (behoeften e.d) Digitale vaardigheden 21

22 EN NU? Uitbreiding naar andere doelgroepen: Move(F)It NXT Jongeren (14/15) jaar VMBO vs. HAVO/VWO Competitie vs. Geen competitie Wat motiveert jongeren om te bewegen? Wat is de impact van het dragen van een stappenteller? Verschilt dit per opleidingsniveau? Verschilt dit met volwassenen uit eerder onderzoek? Wanneer? September 2017 December

23 VRAGEN? 23