Reactie van waterstofchloride en water

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Reactie van waterstofchloride en water"

Transcriptie

1 Reactie van waterstofchoride en water 1. Onderzoeksvraa Wat ebeurt er bij het samenvoeen van keukenzout en econcentreerd zwavezuur? 2. Voorbereidin a. Berippen as achterrond voor experiment Reactiepatroon: zout en zuur materiaa: a. Materiaa + stoffen petrischaa in twee (of meer edeede petrischaa 4 maatbekers 4 pipetten spate stoffen: natriumchoride universeeindicator opossin natriumhydroxide (0,1 mo zivernitraat (1 mo zwavezuur (9 mo b. Bereidin opossinen natriumhydoxide (0,1 mo eeven: V ewenst = 100 m C ewenst = 0,1 mo Mr(NaOH = 39,99711 evraad: m tenemenstock =? mo berekenin: C ewenst = 0,01 mo = 0,001 mo 100 m 0,001 mo NaOH zuiver 100 m opossin

2 m = n M = 0,001 mo 39,99711 = 0, mo m tenemenstock = 0, zivernitraat (1 mo eeven: V ewenst = 100 m C ewenst = 1 mo Mr(ANO 3. 5 H 2O = 259,82 evraad: m tenemenstock =? mo berekenin: C ewenst = 1 mo 0,1 mo = 100 m 0,1 mo ANO 3. 5 H 2O zuiver 100 m opossin m = n M = 0,1 mo 259,82 = 25,982 mo m tenemenstock = 25,982 zwavezuur (9 mo eeven: m% stock = 96% V ewenst = 100 m C ewenst = 9 mo stock = 1,8356 m Mr(H 2SO 4 = 98,07848 evraad: V tenemenstock =? mo berekenin: 96 H 2SO 4 zuiver 100 H 2SO 4 opossin V = m = 100 1,8356 = 54,4781 m m 96 H 2SO 4 54,4781 m H 2SO 4 opossin C ewenst = 9 mo 0,9 mo = 100 m 0,9 mo H 2SO 4 zuiver 100 m opossin m = n M = 0,9 mo 98,07848 = 88,27063 mo 88,27063 H 2SO 4 zuiver 100 m opossin

3 96 H 2SO 4 zuiver 54,4781 m H 2SO 4 opossin : 1,08756 : 1, ,27063 H 2SO 4 zuiver 50,09184 m H 2SO 4 opossin V tenemenstock = 50,09184 m c. Opstein (foto d. Veiiheid i. Etiketten Zivernitraat ANO 3 1 mo/ Gevaar CAS H P ii. H/P zinnen zwavezuur (9 mo H 314 P iii. WGK code natriumhydroxide (0,1 mo : WGK 1

4 zwavezuur (9 mo : WGK 1 zivernitraat ( 1 mo : WGK 1 iv. COS brochure natriumhydroxide (0,1 mo D: positief advies L: 1 ste raad LT: 1 ste raad zivernitraat (1 mo D: positief advies L: 1 ste raad LT: 1 ste raad zwavezuur (9 mo D: positief advies L: 3 de raad LT: 3 de raad SW: evaar O: In sommie richtinen met vee praktijkuren chemie moet men eren verdunde opossinen maken door te vertrekken van econcentreerde zuren. Hiervoor is het uiteraard toeestaan dat de eerinen deze opossinen in veiie omstandiheden eren ebruiken. (D = demoproeven L = eerinenproeven (chemie is een hoofdvak LT = eerinenproeven (chemie is een hoofdvak SW = sinaawoord O = opmerkin v. Koppein MSDS zwavezuur (9 mo Vereisten voor opsa: Product verwijderd houden van warmtebronnen. Te vermijden omstandiheden: Verwijderd houden van open vuur/warmte. Contact van product met water vermijden. Te vermijden stoffen: Product verwijderd houden van brandbare stoffen, reductiemiddeen, (sterke base, metaen, oranisch materiaa, acohoen, aminen en water/vocht. Zwavezuur:

5 3. Uitvoeren a. Werkwijze Neem wat universeeindicator opossin in een maatbeker en voe 1 druppe natriumhydroxide (0,1 mo toe. De keur verandert nu van roze naar roen. Bren nu in een deetje van de inedeede petrischaa deze roene universeeindicator opossin. Bren in een ander deetje wat natriumchoride.bren in een derde deetje wat zivernitraat (1 mo. Daarna zui je met je pipet wat zwavezuur (9 mo op en voe je een aanta druppes toe aan de natriumchoride. Paats nu sne de ewone petrischaa over de inedeede petrischaa, zodat die heemaa afesoten is. b. Waarnemin (+ foto s Er ontstaan dampen, de indicator verandert van een roene keur naar een roze keur en het zivernitraat wordt troebe. (voor de reactie (tijdens de reactie 4. Refecteren

6 a. Optredende reacties 2 NaC + H 2SO 4 Na 2SO HC Eienijk is de optredende reactie: H 2SO NaC --> NaHSO 4 + NaC + HC Sechts bij een temperatuur van boven de 200 C ebeurt de vormin van natriumsufaat. ANO 3 + HC AC + HNO 3 b. Besuit Er ontstaan HC-dampen. Wanneer deze in contact komen met de indicator, verandert de indicator van een roene naar een roze keur. Dit betekent dat de dampen zuur zijn. De witte neersa in ANO 3 duidt op een reactie met choride-ionen. Het vrijekomen zuur is bijevo zoutzuur. c. Koppein aan eerpan/nen d. Bronnen i. Literatuur ii. Fim 5. Tips and tricks a. Opmerkinen bij uitvoeren van proef

7 Wanneer de proef votooid is, paats je de petrischaa onder de trekkast vooraeer je de dekse eraf haat. Zor er voor dat je voorzichti te werk aat zodat er een zwavezuur in het water met indicator terechtkomt. Laat de druppes zwavezuur één voor één vaen zodat het nuceonschaatje met zout niet overoopt. Aternatieve uitvoerin Voorbereidin: - Doorboor het deksetje van het potje zodat er de naad van de spuit erin past. - Paats in het pastic potje een nuceonschaatje met vast vu de bodem van het pastic bekertje met demiwater ekeurd met universeeindicator en schroef de dekse op het potje. - Vu de spuit met zwavezuur. Uitvoerin: - Doe de stop op de fes - Steek de spuit evud net econcentreerd zwavezuur in het atje - Druppe het zwavezuur op het zout b. Waarnemin Voor navormin zo uitvoeren Weetje: Achemisten van de middeeeuwen met o.a. de achemist Jabir ibn Hayyan Persianoverkreen door het menen van keukenzout met de roene vitrioo (zwavezuur

8 zoutzuur. In de 17e eeuw ebruikte Johann Rudof Gauber natriumchoride en zwavezuur voor het bereiden van natriumsufaat. Hierbij kwam waterstofchorideas vrij. Aternatieve opstein

9

Taurine in energiedrank

Taurine in energiedrank Taurine in energiedrank 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we de aanwezigheid van taurine aantonen in een energydrank? 2. Voorbereiding a. Begrippen as achtergrond voor experiment Aminozuur : Een organische

Nadere informatie

Reactie propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur

Reactie propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur Reactie propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur 1. Onderzoeksvraag Wat verkrijg je wanneer je propaan-2-ol, azijnzuur en zwavelzuur samen gaat verwarmen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor

Nadere informatie

Onderzoek 38: Haren laten verdwijnen

Onderzoek 38: Haren laten verdwijnen 1 Onderzoek 38: Haren laten verdwijnen 1. Onderzoeksvraag Bij de verdachten zijn verschillende bussen ontstopper gevonden met allemaal een andere concentratie. Wie van de verdachten kon de haren van het

Nadere informatie

Kleurrijk schilderij maken met rode koolsap

Kleurrijk schilderij maken met rode koolsap Kleurrijk schilderij maken met rode koolsap 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een kleurrijk schilderij maken met melk en rode koolsap? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment ph, zuur,

Nadere informatie

Verse of oude melk. 1. Onderzoeksvraag Hoe weet je of de melk vers of oud is?

Verse of oude melk. 1. Onderzoeksvraag Hoe weet je of de melk vers of oud is? Verse of oude melk 1. Onderzoeksvraag Hoe weet je of de melk vers of oud is? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Zuren, basen, zuur-base-indicator b. Materiaal + stoffen Materiaal:

Nadere informatie

ph bepalen m.b.v. rode koolsap

ph bepalen m.b.v. rode koolsap ph bepalen m.b.v. rode koolsap 1. Onderzoeksvraag Hoe kun je rode koolsap gebruiken om te bepalen of een oplossing zuur, neutraal of basisch is? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment

Nadere informatie

Limonade namaken. 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we limonade namaken?

Limonade namaken. 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we limonade namaken? Limonade namaken 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we limonade namaken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Tannine: Tannine is een verzamelnaam voor bepaalde chemische verbindingen.

Nadere informatie

Vitamine C bepalen uit fruitsap

Vitamine C bepalen uit fruitsap Vitamine C bepalen uit fruitsap 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we de gehalte vitamine C in fruitsap bepalen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Zuur-basetitratie : een titratietechniek

Nadere informatie

Kristallisatie in snel tempo

Kristallisatie in snel tempo Kristallisatie in snel tempo 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we op een snellere manier zoutkristallen maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Neutralisatiereactie: reactietype

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift ontwikkelen m.b.v. natriumcarbonaat?

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift ontwikkelen m.b.v. natriumcarbonaat? blauw geheimschrift 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift ontwikkelen m.b.v. natriumcarbonaat? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Indicator (een stof waarmee we

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood?

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood? Blauw op drie wijzen 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een indicatordoekje op drie manieren van kleur doen veranderen? Dit van rood naar blauw en weer naar rood? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond

Nadere informatie

: Kobaltcomplexen. 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen?

: Kobaltcomplexen. 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen? : Kobaltcomplexen 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Geactiveerd complex: overgangstoestand in een chemische

Nadere informatie

ontleding van bakpoeder tot soda

ontleding van bakpoeder tot soda ontleding van bakpoeder tot soda 1. Onderzoeksvraag Welk gas ontstaat er bij de thermolyse van bakpoeder? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Gasvormingsreactie (een reactie waarbij

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen?

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen? Chemisch stoplicht 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment

Nadere informatie

Onderzoek 54. Aanwezigheid van calciumcarbonaat aantonen in een grondstaal

Onderzoek 54. Aanwezigheid van calciumcarbonaat aantonen in een grondstaal Onderzoek 54. Aanwezigheid van calciumcarbonaat aantonen in een grondstaal 1. Onderzoeksvraag Onder de schoenzolen van één van de verdachten werd aarde met een witte kleur gevonden. Bevat dit grondstaal

Nadere informatie

endotherme reactie met soda

endotherme reactie met soda endotherme reactie met soda 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we temperaturen behalen onder de nul graden Celsius m.b.v. dinatriumcarbonaat? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Endo-energetisch

Nadere informatie

Rode wijn als indicator

Rode wijn als indicator Rode wijn als indicator 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we huishoudmiddeltjes als zuurbase-indicator gebruiken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment ph: De ph is een maat voor de

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Wat gebeurt er wanneer we een UV-lamp in de buurt van tonic houden?

1. Onderzoeksvraag Wat gebeurt er wanneer we een UV-lamp in de buurt van tonic houden? Lichtgevende tonic 1. Onderzoeksvraag Wat gebeurt er wanneer we een UV-lamp in de buurt van tonic houden? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Fluorescentie: is een vorm van luminescentie

Nadere informatie

Schrijven met zetmeel

Schrijven met zetmeel Schrijven met zetmeel 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je een boodschap die geschreven is met zetmeel zichtbaar maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Oxidatie: een chemisch proces

Nadere informatie

Druivensuiker in zetmeel

Druivensuiker in zetmeel Druivensuiker in zetmeel 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je aantonen dat druivensuiker te bekomen is uit zetmeel? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Druivensuiker en zetmeel b. Materiaal

Nadere informatie

Deel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test.

Deel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test. Bereiding en eigenschappen van CO 2 Deel 1: traditionele kalkwater met koolstofdioxide test. 1.1 Onderzoeksvraag Hoe kunnen we CO 2 aantonen? 1.2 Mogelijke hypothesen 1.2.1 Geen interactie: Er vormt zich

Nadere informatie

kleurveranderingen en reactiesoorten met soda

kleurveranderingen en reactiesoorten met soda kleurveranderingen en reactiesoorten met soda 1. Onderzoeksvraag Welke soorten reacties kunnen aangetoond worden met behulp van soda? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Gasvormingsreactie

Nadere informatie

Deel L: Vingerafdrukken

Deel L: Vingerafdrukken Deel L: Vingerafdrukken De volgende proeven behoren allemaal tot 1 soort onderzoek: het identificeren van vingerafdrukken. In principe werkt elke proef hetzelfde: we maken de vingerafdrukken van de daders

Nadere informatie

ZETMEELFOLIE. 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we met aardappelzetmeel folie maken?

ZETMEELFOLIE. 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we met aardappelzetmeel folie maken? ZETMEELFOLIE 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we met aardappelzetmeel folie maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment stof- en voorwerpeigenschappen viscositeit H-bruggen hydrofiel,

Nadere informatie

Onderzoek 49 Vingerafdrukken op klei

Onderzoek 49 Vingerafdrukken op klei Onderzoek 49 Vingerafdrukken op klei 1. Onderzoeksvraag Welke soorten patronen vinden we terug in verschillende vingerafdrukken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment vingerafdrukpatronen:

Nadere informatie

Onderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal

Onderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal Onderzoek 55. Bepalen van het ijzergehalte in een grondstaal 1. Onderzoeksvraag Onder de schoenzool van de verdachten werd aarde gevonden. Met welk staal komt dit overeen? Kunnen we door bepalen van het

Nadere informatie

Onderscheid tussen chocolade en dieetchocolade

Onderscheid tussen chocolade en dieetchocolade Onderscheid tussen chocolade en dieetchocolade 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we chocolade onderscheiden van dieetchocolade? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Scheidingstechnieken,

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe verkrijgen we een mengsel met twee verschillende kleurlagen?

1. Onderzoeksvraag Hoe verkrijgen we een mengsel met twee verschillende kleurlagen? Paars kleurloos 1. Onderzoeksvraag Hoe verkrijgen we een mengsel met twee verschillende kleurlagen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Massadichtheid: De dichtheid van een stof

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe kan je een vulkaan reconstrueren met water en olie?

1. Onderzoeksvraag Hoe kan je een vulkaan reconstrueren met water en olie? Vulkaan onder water 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je een vulkaan reconstrueren met water en olie? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Oppervlaktespanning is een maat van de kracht

Nadere informatie

Exo-energetische reactie: Een chemische reactie waarbij energie vrijgegeven wordt.

Exo-energetische reactie: Een chemische reactie waarbij energie vrijgegeven wordt. Onweer onder water 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een onweer onder water nabootsen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Redoxreactie: Een reactie tussen atomen, moleculen en/of

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift maken in meerdere kleuren dat zichtbaar wordt door te besproeien met slechts één stof?

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift maken in meerdere kleuren dat zichtbaar wordt door te besproeien met slechts één stof? kleurrijk geschrift 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een geheimschrift maken in meerdere kleuren dat zichtbaar wordt door te besproeien met slechts één stof? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond

Nadere informatie

Maken van siliconen uit zand

Maken van siliconen uit zand Maken van siliconen uit zand Onderzoeksvraag Kunnen we siliconen maken uit zand? Voorbereiding Begrippen als achtergrond voor experiment exotherme reactie redoxreacties Materiaal + stoffen - oogbescherming

Nadere informatie

Onderzoek 43: Chemisch onderzoek vezels

Onderzoek 43: Chemisch onderzoek vezels Onderzoek 43: Chemisch onderzoek vezels 1. Onderzoeksvraag We hebben kledingresten gevonden van de dader. We zouden graag weten uit wat voor vezels de kledingresten bestaan. Dit helpt ons de misdaad op

Nadere informatie

Proef 51 Vingerafdrukken aantonen met jodiumdampen

Proef 51 Vingerafdrukken aantonen met jodiumdampen Proef 51 Vingerafdrukken aantonen met jodiumdampen 1. Onderzoeksvraag Met welke chemisch methode kan men snel een vingerafdruk vinden op een stukje papier? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond

Nadere informatie

Proefjes met voedingsmiddelen deel2 Bruis/water wijn geestrijke dranken melk frisdranken suiker zout bakpoeder soda - zetmeel

Proefjes met voedingsmiddelen deel2 Bruis/water wijn geestrijke dranken melk frisdranken suiker zout bakpoeder soda - zetmeel proeven Proefjes met voedingsmiddelen deel2 Bruis/water wijn geestrijke dranken melk frisdranken suiker zout bakpoeder soda - zetmeel Navorming i.s.m studenten baso chemie of-2 Dinsdag 26 april 2016 Filip.Poncelet@ucll.be

Nadere informatie

Bruinkleuring van appels

Bruinkleuring van appels Bruinkleuring van appels 1. Onderzoeksvraag Wat zorgt er voor dat appels een bruine kleur krijgen en kunnen we dit proces remmen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Redox reacties,

Nadere informatie

Chocolade: de zilverspiegel

Chocolade: de zilverspiegel Chocolade: de zilverspiegel 1. Onderzoeksvraag oe reageert chocolade met Tollensreagens? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Redoxreacties+begrippen b. Materiaal + stoffen AgNO

Nadere informatie

Bioplastic uit zetmeel

Bioplastic uit zetmeel Bioplastic uit zetmeel 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je uit zetmeel plastic maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Polysachariden: zijn koolhydraten die zijn opgebouwd uit tien

Nadere informatie

Exo- en endo-energetische reacties met eenzelfde stof

Exo- en endo-energetische reacties met eenzelfde stof Exo- en endo-energetische reacties met eenzelfde stof 1. Onderzoek: a. Onderzoeksvraag: Kunnen we met eenzelfde stof zowel een exo- als een endo-energetische reactie uitvoeren? b. Hypothese: Ja, natriumsulfide

Nadere informatie

Bereiding van een tijdelijke crosslinked polymeer

Bereiding van een tijdelijke crosslinked polymeer Bereiding van een tijdelijke crosslinked polymeer 1) Materiaal 1 veiligheidsbril 1 spuitfles met water 1 maatcilinder 25 ml 1 bekerglas 100 ml 1 flesje methylrood indicator 20 ml polyvinylalcohol 5 ml

Nadere informatie

Zijn alle zuren even sterk?

Zijn alle zuren even sterk? Zijn alle zuren even sterk? 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een verschil in zuursterkte tussen 2 verschillende zuren aantonen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment -Zuur = een

Nadere informatie

1 e jaar 2 e graad (2uur) Wanneer we voorwerpen met een zelfde volume nemen dan is de massa zeker niet steeds dezelfde.

1 e jaar 2 e graad (2uur) Wanneer we voorwerpen met een zelfde volume nemen dan is de massa zeker niet steeds dezelfde. Fysica hoofdstuk 1 : Mechanica 1 e jaar 2 e raad (2uur). Dichtheid.1 Ineidin Wanneer we voorwerpen et een zefde voue neen dan is de assa zeker niet steeds dezefde. Proef: Bepaa van éénzefde voue auiniu,

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep

Nadere informatie

De waterconstante en de ph

De waterconstante en de ph EVENWICHTEN BIJ PROTOLYSEREACTIES De waterconstante en de ph Water is een amfotere stof, dat wil zeggen dat het zowel zure als basische eigenschappen heeft. In zuiver water treedt daarom een reactie van

Nadere informatie

Hoofdstuk 12 Zuren en basen

Hoofdstuk 12 Zuren en basen Hoofdstuk 12 Zuren en basen bladzijde 1 Opgave 1 Reactie van de volgende zuren met water: HNO 3 HNO 3 H 2O H 3O NO 3 C 2H 5NH 3 C 2H 5NH 3 H 2O H 3O C 2H 5NH 2 HCN HCN H 2O H 3O CN HClO 4 HClO 4 H 2O H

Nadere informatie

Oefenopgaven ZUREN en BASEN havo

Oefenopgaven ZUREN en BASEN havo Oefenopgaven ZUREN en BASEN havo OPGAVE 1 Men lost de volgende zouten op in water: (i) ammoniumnitraat (ii) kaliumsulfide (iii) natriumwaterstofsulfaat 01 Geef voor elk van deze zouten de oplosvergelijking.

Nadere informatie

De ijzer en zwavelreactie

De ijzer en zwavelreactie De ijzer en zwavelreactie Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aantonen dat we ijzersulfide (FeS) anders is dan ijzer (Fe) en zwavel (S). Voorbereiding Begrippen als achtergrond voor experiment Stofeigenschappen:

Nadere informatie

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt?

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt? Chemie Vraag 1 5,0.10-4 mol van een metaalchloride wordt opgelost in water. Er is 60 ml van een 2,5.10-2 mol.l -1 zilvernitraatoplossing nodig om alle chlorideionen neer te slaan onder de vorm van zilverchloride.

Nadere informatie

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt?

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt? Chemie Vraag 1 5,0.10-4 mol van een metaalchloride wordt opgelost in water. Er is 60 ml van een 2,5.10-2 mol.l -1 zilvernitraatoplossing nodig om alle chlorideionen neer te slaan onder de vorm van zilverchloride.

Nadere informatie

5 Water, het begrip ph

5 Water, het begrip ph 5 Water, het begrip ph 5.1 Water Waterstofchloride is een sterk zuur, het reageert als volgt met water: HCI(g) + H 2 0(I) Cl (aq) + H 3 O + (aq) z b Hierbij reageert water als base. Ammoniak is een zwakke

Nadere informatie

Wijnsoorten maken. 1. Onderzoeksvraag Hoe kun je verschillende wijnsoorten maken?

Wijnsoorten maken. 1. Onderzoeksvraag Hoe kun je verschillende wijnsoorten maken? Wijnsoorten maken 1. Onderzoeksvraag Hoe kun je verschillende wijnsoorten maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Indicator: een stof waarmee men kan aantonen dat een bepaalde

Nadere informatie

5.4 ph van oplossingen van zwakke zuren of zwakke basen

5.4 ph van oplossingen van zwakke zuren of zwakke basen Opmerking: We gaan ervan uit, dat bij het mengen van oplossingen geen volumecontractie optreedt. Bij verdunde oplossingen is die veronderstelling gerechtvaardigd. 5.4 ph van oplossingen van zwakke zuren

Nadere informatie

7.1.5 Toestellen voor het aflezen van Petrischalen onder UV-stralen bij 365 nm.

7.1.5 Toestellen voor het aflezen van Petrischalen onder UV-stralen bij 365 nm. UDC 628.1+.3:543.39:579.841.11 Bacterioloisch onderzoek van water Onderzoek met behulp van membraanfiltratie naar de aanweziheid en het aantal kolonievormende eenheden (KVE) van Pseudomonas aeruinosa Bacterioloical

Nadere informatie

Een neutralisatiereactie volgen (leerlingenversie)

Een neutralisatiereactie volgen (leerlingenversie) 1 Oriënteren Een neutralisatiereactie volgen (leerlingenversie) Onderzoeksvraag - hypothese Hoe kun je experimenteel een neutralisatiereactie waarnemen? 2 Voorbereiden 2.1 Achtergrondinformatie Je onderzoekt

Nadere informatie

Oplossing Ijkingstoets industrieel ingenieur UGent/VUB, juli 2015

Oplossing Ijkingstoets industrieel ingenieur UGent/VUB, juli 2015 Opossin IJkinstoets jui 5 - reeks - p. / Opossin Ijkinstoets industriee inenieur UGent/VUB, jui 5 Oefenin Om een pank een heinshoek α te even, wordt een ronde staaf ebruikt zoas aaneeven in onderstaande

Nadere informatie

2 Toepassingsgebied De norm is van toepassing bij het bacteriologisch onderzoek van water, voornamelijk oppervlaktewater en afvalwater.

2 Toepassingsgebied De norm is van toepassing bij het bacteriologisch onderzoek van water, voornamelijk oppervlaktewater en afvalwater. UDC 628.1+.3:543.39:579.842 Bacterioloisch onderzoek van oppervlaktewater Kwantificeren van bacteriën van de coliroep en thermotolerante bacteriën van de coliroep met behulp van istinsproeven Bacterioloical

Nadere informatie

Je kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren.

Je kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren. Boekverslag door Merel 797 woorden 22 januari 2017 6.9 14 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Zie de bijlage voor de grafiek en alle tabellen. H8 Zuren en en Basen Chemie Overal 8.2 De

Nadere informatie

Proef 50 Vingerafdrukken zoeken met behulp van cacao- en talkpoeder

Proef 50 Vingerafdrukken zoeken met behulp van cacao- en talkpoeder Proef 50 Vingerafdrukken zoeken met behulp van cacao- en talkpoeder 1. Onderzoeksvraag We nemen vingerafdrukken van 3 verdachten van de moord om deze uiteindelijk te vergelijken met de gevonden vingerafdruk

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing / handleiding. Bona S20 Vacuum stofzuiger voor Bona Buffer

Gebruiksaanwijzing / handleiding. Bona S20 Vacuum stofzuiger voor Bona Buffer Gebruiksaanwijzin / handleidin Bona S20 Vacuum stozuier voor Bona Buer Lees de handleidin voordat u de stozuier eze ebruiksaanwijzin is bestemd voor het bedienend personeel. Lees eerst deze ebruiksaanwijzin,

Nadere informatie

Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken

Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Introductie Wat eet je? Wat drink je? Welke producten gebruik je tijdens je verzorging? Welke producten worden er bij jou thuis gebruikt om schoon te maken?

Nadere informatie

Opgaven zuurgraad (ph) berekenen. ph = -log [H + ] poh = -log [OH - ] [H + ] = 10 -ph [OH - ] = 10 -poh. ph = 14 poh poh = 14 ph ph + poh = 14

Opgaven zuurgraad (ph) berekenen. ph = -log [H + ] poh = -log [OH - ] [H + ] = 10 -ph [OH - ] = 10 -poh. ph = 14 poh poh = 14 ph ph + poh = 14 Opgaven zuurgraad (ph) berekenen Met behulp van deze formules dien je berekeningen te kunnen uitvoeren. Deze hoef je niet uit je hoofd te leren, maar je moet ze wel kunnen toepassen. Bij een toets zullen

Nadere informatie

Onderzoek 11. Inktanalyse

Onderzoek 11. Inktanalyse Onderzoek 11. Inktanalyse 1. Onderzoeksvraag In de broekzak van het slachtoffer werd een papiertje aangetroffen met een geheimzinnege boodschap op. Werd deze boodschap door de verdachte genoteerd? Met

Nadere informatie

Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1

Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie - fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent

Nadere informatie

Praktische opdracht Scheikunde Waterstofcarbonaat in water

Praktische opdracht Scheikunde Waterstofcarbonaat in water Praktische opdracht Scheikunde Waterstofcarbonaat in water Praktischeopdracht door I. 1848 woorden 3 mei 2013 4,3 27 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding Op een zonnige dag zit je op het strand. Je

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Zuren en basen

Hoofdstuk 3: Zuren en basen Hoofdstuk 3: Zuren en basen Scheikunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Onderwerpen Scheikunde 2011 2012 Stoffen, structuur en binding Kenmerken van Reacties Zuren en base Redox Chemische technieken Koolstofchemie

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 9

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 9 Uitwerkinen Basischeie hoofdstuk 9 Opave 9.1 Berekenin directe titratie eevens HCl zuur 20,00 NaOH bein 12,85 eind 6,0 c 0,105 / NaOH (s) Na + (aq) + OH - (aq) b. c(oh ) = 0,105 / =0,105 / c. ( NaOH) eind

Nadere informatie

Proef Scheikunde PH-bepaling

Proef Scheikunde PH-bepaling Proef Scheikunde PH-bepaling Proef door een scholier 924 woorden 27 mei 2001 4,9 57 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding De opdracht voor de eerste module was een vaardigheidspracticum. In dit practicum

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 8

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 8 Uitwerkinen Basischemie hoofdstuk 8 Opave 8. Opave 8. Zuur of basisch? Van vier oplossinen, enummerd A, B, C en D, wordt de ph met een ph-meter bepaald. Hieronder staan de resultaten. Opl. A: ph = 8,5

Nadere informatie

Wa W rm r t m e Inlage

Wa W rm r t m e Inlage Inlage Proef 1 nattigheid - 1 Erlenmeyer (nr. 10) - 1 Rubberen stop (nr. 18) - Heet water Doe wat heet water in de erlenmeyer. Doe de stop erop en kijk wat er gebeurt. Kun je dit beschrijven? Proef 2 Frisse

Nadere informatie

vrijdag 15 juni 2012 15:26:05 Midden-Europese zomertijd H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012

vrijdag 15 juni 2012 15:26:05 Midden-Europese zomertijd H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012 H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012 Toetsing in periode 4! 6 juni! DTM-T zuur/base t/m 6.6! Tabel 6.10,6.13,6.17 en ph-berekeningen (zoals in vragen 14,15,26 en 27)! Toetsweek einde periode! TW441 H1

Nadere informatie

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing

Nadere informatie

Bereiding van alleskleverlijm

Bereiding van alleskleverlijm Bereiding van alleskleverlijm 1) Materiaal 1 veiligheidsbril 1 weegbalans 1 plastic weegschuitje 2 gram polyvinylacetaat 1 lepel 1 bekerglas 50 ml 1 glazen pipet 10 ml 1 pipetpeer 7,5 ml ethylacetaat 1

Nadere informatie

6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers.

6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers. 6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers. Opgave I. 1 Je wilt een buffermengsel maken met ph = 4,20. Welke stoffen kun je het beste als uitgangsstoffen nemen? Opgave II. 2 In 1,00 liter water is opgelost

Nadere informatie

Scheikunde SE2. Hoofdstuk 8

Scheikunde SE2. Hoofdstuk 8 Scheikunde SE2 Hoofdstuk 8 Paragraaf 2 Indicatoren: stoffen waarmee je kunt bepalen of een oplossing zuur of basisch is. Zuur: als een oplossing een ph heeft van minder dan 7. Basisch: als een oplossing

Nadere informatie

2 Concentratie in oplossingen

2 Concentratie in oplossingen 2 Concentratie in oplossingen 2.1 Concentratiebegrippen gehalte Er zijn veel manieren om de samenstelling van een mengsel op te geven. De samenstelling van voedingsmiddelen staat op de verpakking vermeld.

Nadere informatie

5 VWO. H8 zuren en basen

5 VWO. H8 zuren en basen 5 VWO H8 zuren en basen Inleiding Opdracht 1, 20 min in tweetallen Nakijken; eventueel vragen stellen 8.2 Zure, neutrale en basische oplossingen 8.2 Zure, neutrale en Indicator (tabel 52A) Zuurgraad 0-14?

Nadere informatie

Chemie: oefeningen zuren, hydroxiden en zouten

Chemie: oefeningen zuren, hydroxiden en zouten Chemie: oefeningen zuren, hydroxiden en zouten Teken de structuurformule van salpeterigzuur HNO 2 en van salpeterzuur HNO 3 : Doevoor jezelf telkens ook de controles! Controles HNO 2 : - 2x6 e - (2 O)

Nadere informatie

ßCalciumChloride oplossing

ßCalciumChloride oplossing Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul

Nadere informatie

Basisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media

Basisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media Hoofstuk 8 Zuren en basen blazije 1 Opgave 1 Reactie van e volgene zuren met water: a HNO 3 HNO 3 + H 2O H 3O + + NO 3 b C 2H 5NH + 3 C 2H 5NH + 3 + H 2O H 3O + + C 2H 5NH 2 c HCN HCN + H 2O H 3O + + CN

Nadere informatie

Uitgave nummer: 2 Tel. +31 (0) Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0) / E. Tacken

Uitgave nummer: 2 Tel. +31 (0) Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0) / E. Tacken Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0)774762708 1 IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE ONDERNEMING Handelsnaam: Viscolub + PTFE Toepassing: Universeel PTFE smeermiddel Bedrijfsidentificatie: Bremweg

Nadere informatie

Seizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo

Seizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Seizoen: 2016-2018 Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties. 3 de jaar. Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek

Onderzoekscompetenties. 3 de jaar. Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek Onderzoekscompetenties 3 de jaar Hfdst 4 Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek Onderzoek: het behoud van atoomsoorten in een reactiereeks Werkmethode 1. Wat onderzoeken? Probleemstelling

Nadere informatie

27 ste Vlaamse Chemie Olympiade

27 ste Vlaamse Chemie Olympiade 27 ste Vlaamse Chemie Olympiade 2009-2010 2 de ronde 10 februari 2010 Je naam en voornaam: Je adres: De naam van je school: Het adres van je school: Je leerjaar: Aantal lesuren chemie per week die je dit

Nadere informatie

Hoofdstuk 14: Zuur-Base

Hoofdstuk 14: Zuur-Base Hoofdstuk : uur-ase Wat is een zuur? -het bevat H-atomen -het splitst H af bij oplossen in water HO H zelfde energie als covalente binding H-rest H rest H-rest HO HO rest HO permanent Hl H l Sp² hybridisatie

Nadere informatie

Hoe kan je CO 2 uit eierschalen, mosselschelpen en krijt bekomen? Hypothese onderzoeksvraag: Wat denk je en waarom?

Hoe kan je CO 2 uit eierschalen, mosselschelpen en krijt bekomen? Hypothese onderzoeksvraag: Wat denk je en waarom? Hoe kan je CO 2 uit eierschalen, mosselschelpen en krijt bekomen? Hypothese onderzoeksvraag: Wat denk je en waarom? Inleiding: Gebruik van eierschalen als bemesting voor de bodem: Aangezien eischalen hoofdzakelijk

Nadere informatie

4. Van twee stoffen is hieronder de structuurformule weergegeven.

4. Van twee stoffen is hieronder de structuurformule weergegeven. MAVO Herexamen 1976 1. Beantwoord de volgende vragen over het element calcium. a. Hoeveel protonen bevat een atoom van dit element? Licht het antwoord toe. b. Hoe zijn de elektronen over de schillen verdeeld?

Nadere informatie

Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph

Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph 6.1 Herhaling: zure en basische oplossingen Arrhenius definieerde zuren als volgt: zuren zijn polaire covalente verbindingen die bij het oplossen in water H +

Nadere informatie

Zelfs zuiver water geleidt in zeer kleine mate elektrische stroom en dus wijst dit op de aanwezigheid van geladen deeltjes.

Zelfs zuiver water geleidt in zeer kleine mate elektrische stroom en dus wijst dit op de aanwezigheid van geladen deeltjes. Cursus Chemie 4-1 Hoofdstuk 4: CHEMISCH EVENWICHT 1. DE STERKTE VAN ZUREN EN BASEN Als HCl in water opgelost wordt dan bekomen we een oplossing die bijna geen enkele covalente HCl meer bevat. In de reactievergelijking

Nadere informatie

Plan van toetsing/afsluiting 2012/2014

Plan van toetsing/afsluiting 2012/2014 Sector: alle Vak: Nask 2 Klas: 3 periode 1 Toets 1.1 Kleine tussentijdse toets(en)/practicum verslag en dergelijke. Max 2 deze periode (Iedere overhoring telt 1 X) 1.2 Natuur- en scheikunde voor de basisvorming

Nadere informatie

Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme

Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Bij dit onderzoekje wordt het accent in hoofdzaak gelegd op het leren ontwikkelen van een onderzoeksmethode, een werkwijze,

Nadere informatie

a) Bereken de molariteit van deze basisoplossing zwavelzuur.

a) Bereken de molariteit van deze basisoplossing zwavelzuur. 1.1 Vraen 1.1.1 Zwavelzuur verdunnen Antwoord op p. 4 Een TOA (Technische Onderwijs Assistent) heeft verdund zwavelzuur (H 2 SO 4 ) nodi. Hij/zij heeft de beschikkin over zwavelzuur met een dichtheid van

Nadere informatie

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen In onderstaande zelftest zijn de vragen gebundeld die als voorbeeldvragen zijn opgenomen in het bijhorend overzicht van de verwachte voorkennis chemie 1. Elementaire chemie en chemisch rekenen 1.1 Grootheden

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 a We titreren HCl met NaOH. Welke van de boven gegeven indicatoren kunnen we gebruiken? Elke genoemde indicator, de phverandering gaat ongeveer van ph = 3 tot

Nadere informatie

Reacties met een kleurtje

Reacties met een kleurtje Supplement bij: Offereins, M. en J.R. Bette (2008). Een uitje met een DOEL. NVOX, 33(10), 442-443. Reacties met een kleurtje DATUM UITVOERING: Afdeling Laboratoriumtechniek Algemene informatie Doel: het

Nadere informatie

Experiment 1. Onderzoeksvraag. Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak?

Experiment 1. Onderzoeksvraag. Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak? Experiment 1 Onderzoeksvraag Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak? Experiment 1 Benodigdheden per persoon 1 chronometer (gebruik hiervoor je gsm) 1 blad papier + 1 pen

Nadere informatie

BUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding

BUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding BUFFEROPLOSSINGEN Inleiding Zowel in de analytische chemie als in de biochemie is het van belang de ph van een oplossing te regelen. Denk bijvoorbeeld aan een complexometrische titratie met behulp van

Nadere informatie

CHIPS. light versus naturel

CHIPS. light versus naturel CHIPS light versus naturel 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Voedingswaarden van chips volgens de etiketten op de verpakking... 4 3. Experimenten... 5 Experiment 1: Vetgehalte van chips bepalen... 5 Experiment

Nadere informatie

Colafontein. Onderzoeksvraag Welke invloed heeft mentos op cola? Voorbereiding Begrippen als achtergrond voor experiment - Druk - Koolstofdioxide

Colafontein. Onderzoeksvraag Welke invloed heeft mentos op cola? Voorbereiding Begrippen als achtergrond voor experiment - Druk - Koolstofdioxide Colafontein Onderzoeksvraag Welke invloed heeft mentos op cola? Voorbereiding Begrippen als achtergrond voor experiment - Druk - Koolstofdioxide Materiaal + stoffen - Cola - Mentos - Wagentje - Paneel/muur

Nadere informatie

Hoofdstuk 6. Zuren en basen. Chemie 5 (2u)

Hoofdstuk 6. Zuren en basen. Chemie 5 (2u) Hoofdstuk 6 Zuren en basen Chemie 5 (2u) Deze slides voor de lesbegeleiding worden ter beschikking gesteld, maar ze zijn te beperkt om als samenvatting van de cursus te kunnen dienen. Dissociatie van ionverbindingen

Nadere informatie

De kleur van fenolftaleïen

De kleur van fenolftaleïen Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dick Naafs 06 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/43333 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie