Product Approval & Review Proces

Transcriptie

1 Product Approval & Review Proces Classificatie: Eric Bot Compliance Officer Zwitserleven Bestuurder PF SNS Reaal Oosterbeek, 1 november 2017

2 Agenda Opening en agenda Kort historisch overzicht PARP PARP wetgeving Europese ontwikkelingen o.a. PARP Break out case Open norm artikel 32 BGfo Wft Rol van de Compliance Officer Slotopmerkingen Afsluiting 3

3 AFM aanjager wettelijke regeling PARP AFM 2005 Rapport voortdurende zorgplicht Subtitel een generieke rapportage van het onderzoek naar Zorgplicht bij ontwikkeling en verkoop van producten AFM 2009 wettelijke plicht Product Approval & Review Proces (PARP) Negen vragen AFM: Product gefundeerde behoefte bij de doelgroep? De doelgroep is afgebakend? Gevolgen in alle scenario s acceptabel + uitlegbaar? Product- distributie informatie overduidelijk duidelijk? Adviseur ziet kernelementen in productinformatie? Product geschikt om het zonder advies te verkopen? Waarborging dat de doelgroep wordt bereikt? Adviseur in staat het product goed te adviseren? Zijn er sterke prikkels tegen belangen van de klant?

4 AFM verder dan zelfregulering Doel AFM/DNB: signaleren van risico s in de markt die al dus de AFM / DNB niet effectief aangepakt kunnen worden volgens bestaande toezichtregels Klantbelang Centraal (KBC) AFM ziet problemen in productontwikkeling, marketing en advisering Gevolgen ziet AFM pas achter af Bepleiten wettelijke verankering productontwikkelingsproces Wettelijke norm voor dit proces? Ja /Neen? Hoe vindt jij dat dit zou moeten en waarom? Principle based of rule bases?

5 Zelfregulering afgesproken n.a.v. crises Door krediet crises zelfregulering afgesproken in Codes Toezicht vanuit: Monitoring Commissies Codes AFM stelt: Wettelijke grondslag is noodzakelijk omdat: 1) Verbeteringen afdwingen aanbieders niet voldoende 2) Druk van zelfregulering onvoldoende (competitieve markt) 3) Aandacht op ontwikkeling van deugdelijke producten Cie. Maas krediet crises april 2009, naar herstel van vertrouwen Cie. Scheltema DSB, juni 2010 Cie. de Wit april 2012 financiële stelsel Allen spreken zich uit voor wettelijk toezicht op het productontwikkelingsproces

6 Zelfregulering vrijblijvend? Codes waren aangewezen gedragscode in de zin van artikel 391, 5e lid van boek 2 van het BW (idem als Corporate Governance) op basis van het pas toe of leg uit beginsel Nb. Intrekkingsbesluit voor Verzekeraars 11 december 2014 staat in Stb 2014 Nr. 555 Visie kabinet is dat zelfregulering waar mogelijk de voorkeur verdient boven wettelijke verplichtingen Intrekkingsbesluit voor de banken 9 november 2015 (Stb 2015 Nr. 441) Per saldo materieel niets gewijzigd formeel wel

7 Wetgeving voor PARP 16 maart 2011 (TK Nr. 35) motie om AFM wettelijke bevoegdheden te geven op PARP De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende, dat financiële producten in het belang van de consument, cliënt of deelnemer moeten zijn ( ) Verzoekt de regering nadere wettelijke bevoegdheden aan de AFM te geven, opdat deze effectief kan toezien op de wijze waarop vorm wordt gegeven aan het beleid inzake de ontwikkeling van financiële producten, en gaat over tot de orde van de dag Consultatie Wijzigingsbesluit financiële markten 2013 in april 2012 Publicatie besluit 28 december 2012 (Stb Nr. 695) (BGfo 3) 8

8 Agenda Opening en agenda Kort historisch overzicht PARP PARP wetgeving Europese ontwikkelingen o.a. PARP Break-out case Open norm artikel 32 BGfo Wft Rol van de Compliance Officer Slotopmerkingen Afsluiting 9

9 rechtelijke PARP wetgeving Formele grondslag PARP art. 4:14 + 4:15 Wft (inrichting t.b.v. een beheerste & integere uitoefening v/h bedrijf) Uitwerking: artikel 32 BGfo Wft Artikel 32 BGfo Wft bestaat uit 7 verschillende leden Bevorderen gewenste cultuuromslag van product gedreven verkoop naar klantgerichte advisering AFM stelt: uitkomst staat centraal, proces is een middel PARP regelgeving is een open norm 10

10 Artikel 32 Lid 1 BGfo Wft Hebben van adequate procedures en maatregelen waarbij, Waarborgen zijn dat financiële producten op evenwichtige wijze in de markt komen, Waarbij, rekening wordt gehouden met belangen van consument, cliënt en begunstigde, waarbij, Het financieel product aantoonbaar het resultaat is van een belangenafweging. Zegt iets over opzet/ bestaan van PA(R)P 11

11 Artikel 32 Lid 2 BGfo Wft Schriftelijk tenminste vastgelegd: Doelgroep van het product + beoogde doelstelling Tests uitgevoerd op werking voor geheel evenals onderdelen d.m.v. scenario's Productinformatie & distributie van het product is afgestemd op doelgroep Regelmatige controle op lid 1, indien nodig bijstelling Zegt iets over opzet en bestaan van PA(R)P 12

12 Artikel 32 Lid 3 & 4 BGfo Wft Lid 3) Periodiek zelf te bepalen review op producten en diensten (later) Lid 4) Als financieel product afbreuk doet aan de belangen van de consument, cliënt of begunstigde dan product aanpassen of aanbieden hiervan staken, bijvoorbeeld: Als product nauwelijks toegevoegde waarde (doelstelling/ scenario s) Nb. Productrisico s c.q. hogere kosten maakt nog niet dat afbreuk wordt gedaan aan de belangen van de doelgroep. Mits kosten en risico s passen bij de risicobereidheid van de doelgroep/verzekeringnemer en de kosten het bereiken van het doel niet onredelijk in de weg staan. Alleen voor (nieuwe) overeenkomsten vanaf 1 januari 2013 Zorgt mogelijk voor dilemma s 13

13 Artikel 32 Lid 5 t/m 7 BGfo Wft Lid 5) Bij Min. Regeling kunnen nadere regels worden gesteld met betrekking tot het bepaalde in het eerste lid Lid 6) Uitzondering van het vierde lid ziet alleen op nieuwe overeenkomsten vanaf 1 januari 2013 Lid 7) Dit artikel is niet van toepassing op beheerders van een beleggingsinstelling die rechten van deelneming in een beleggingsinstelling aanbieden aan professionele beleggers of beleggingsondernemingen 14

14 Review van producten en diensten Review van producten, onderscheid in drie groepen 1) Nieuwe producten/ overeenkomsten vanaf 1 januari ) Bestaande producten (op ) nog in de verkoop na ) Bestaande producten niet meer in de verkoop vanaf Geen verplichte review bij groep 3 per peildatum 31 december 2012 Wanneer review? Met enige regelmaat, maar welke periodiciteit? Als daar aanleiding tot bestaat (bv. klachten) 15

15 Agenda Opening en agenda Historisch overzicht PARP PARP wetgeving Europese dimensie PARP Break out case Open norm artikel 32 BGfo Wft Rol van de Compliance Officer Slotopmerkingen Afsluiting

16 Europese dimensie PARP Richtlijn verzekeringsdistributie ofwel de Insurance Distribution Directive (IDD) (2 feb. 2016) Consultatie gestart door Europese Commissie in februari 2011 Juli 2012 Europese Commissie concept richtlijnvoorstel Volgt Raadscompromis met (nog) 28 lidstaten General Approach Een overleg tussen EU Comm. / Raad v Ministers bereiken overeenkomst met EUR Parl. Juli 2015 stemming in EUR Parl. en in de EU Raad 2 februari 2016 publicatie IDD (Directive 2016/97 EU) Inwerkingtreding 2 jaar en 20 dagen na publicatie dus per 23 februari 2018! 17

17 EU dimensie PARP Inhoud IDD Doel IDD: 1) Level playing field tussen/voor alle distributiekanalen 2) Een betere consumenten bescherming Hoe wordt dit bereikt? Stellen van regels t.a.v. vakbekwaamheid, informatieverstrekking beleggingsverzekeringen en het product ontwikkelingsproces Betreft een minimumharmonisatie (lidstaat kan stengere regels opstellen) Op wie van toepassing? Van toepassing op (her)verzekeraars, tussenpersonen, vergelijkingswebsites. Bedrijf met nevenactiviteit als reisbureau, autoverhuur. 18

18 EU dimensie PARP Inhoud Artikel 25 IDD Artikel 25 RL IDD (2016/97 EU) heeft als titel Toezicht op producten en Governance vereisten (POG: Product Oversight & Governance) Artikel 25 kent 4 leden en geeft op hoog niveau aan wat wordt vereist (beetje vergelijkbaar met de Wft) Request for EIOPA (feb 2016) Technical Advice on possible delegated acts concerning the IDD. (Uitwerking materiele normen) Voor dat EIOPA met een definitieve rapport komt hebben zij eerst een Consultatie paper EIOPA uitgebracht (4 juli 2016,171 pagina s) Hierop konden marktpartijen reageren tot uiterlijk 3 oktober 2016 Wat staat er in artikel 25 RL IDD (2016/97 EU)? 19

19 EU dimensie PARP Inhoud Artikel 25 IDD POG: Product Oversight & Governance Voor Aanbieders/ Tp's die verzekeringsproducten ontwikkelen - Procedure voor goedkeuring elk product* of significante wijziging - Bepalen doelmarkt voor elk verzekeringsproduct - Adequate informatie verstekken aan TP ook over productontwikkelingsproces (EB?) en beoogde doelgroep markt - Distributie moet aansluiten op de doelmarkt - Productgoedkeuringsproces staat in verhouding tot en past bij de aard van het verzekeringsproduct (proportionaliteit) * Leven en schade! breder dan complex product volgens BGfo Wft Novum: i) Verplichtingen voor tussenpersonen die verzekeringsproducten ontwikkelen, ii) Distributeurs informatie over doelgroep terugkoppelen naar aanbieders, ii) Opstellen regeling voor productdistributie, iv) Diepgaandere beschrijven doelgroep 20

20 EU dimensie PARP: Delegated acts Terug naar de brief van feb 2016 EU Commissie vraag EIOPA voor mogelijke delegated acts op 4 thema s: Status van delegated acts is onduidelijk (wel gepoogd, min. of max. harmonisatie) 1) Product Oversight and Governance (art. 25) (voor deze les) 2) Conflict of interest (art. 27 en 28) 3) Inducements (29) 4) Assessment of suitability and appropriatensess and reporting (art. 30) EIOPA had tot 1 februari 2017 de tijd om zijn Technical Advice te geven + eventuele kosten baten analyses en heeft dit ook gedaan Let op! Het gaat om advies. De EU Commissie is niet verplicht het advies geheel of gedeeltelijk over te nemen (leidraden AFM?) 21

21 EU dimensie PARP: Status & Vervolg Vervolg uitrol omzetting Richtlijn IDD in nationale wetgeving EIOPA heeft zijn eindadvies Technical Advice on possible delegated acts concerning the IDD 1 februari 2017 gepubliceerd (837 blz.) 6 sept 2017 Wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer: Wet implementatie Richtlijn Verzekeringsdistributie (34 770) Vervolg 2017 en mogelijk deel 2018 parlementaire behandeling Consultatie BGfo Wft is uitgezet op 19/10/17 en loopt tot 17/11/17 23 februari 2018 Inwerkingtreding implementatiewet / implementatiebesluit Uitstel?????? 22

22 Agenda Opening en agenda Historisch overzicht PARP PARP wetgeving Europese dimensie PARP Break out case Open norm artikel 32 BGfo Wft Rol van de Compliance Officer Slotopmerkingen Afsluiting 23

23 Break-out case In groepjes van twee of drie personen Je bent Compliance Officer bij deze verzekeraar en krijgt als lid van de review commissie de volgende case ter beoordeling Beantwoord de vragen van de case Duur max. 10 a 15 minuten inclusief break Plenaire behandeling in de zaal 24

24 Case + Break

25 Invullen opennorm 32 BGfo Noodzakelijk om opzet en bestaan beschreven te hebben Directie of Raad van bestuur verantwoordelijk (delegatie) Afdeling product ontwikkeling is penvoerder (Products) Products bereid vergaderingen voor en verzamelt en maakt de stukken voor de agenda Verslag van overleggen en houdt besluitvorming bij Let op! alles hoe klein ook via PARP proces! 26

26 Product ontwikkelingsproces Start: - Wetgeving - Klantwensen - Efficiency product verbeteringen Uitwerking en voorbereiding voorstellen voor PARP proces Productoverleg (inhoudelijke beoordeling toetsing akkoord voor besluitvorming door risicostaven ) PMP Cie. (Besluitvorming en implementatie) 27

27 Open norm: toelichting procesplaat 98% zijn aanpassingen bestaande producten Efficiency verbeteringen of wettelijke eisen / wijzigingen Maandelijks Productoverleg (PO) Op agenda alle voorgenomen aanpassingen bestaande producten Geheel digitaal proces tenzij Alles ter beoordelingen v/d (risico)staven Participanten zijn: FZ, JZ, actuariaat, marketing, ICT, ORM, Finance & Control, Compliance Betrokkenheid naar mate van noodzakelijkheid Bij grote projecten nieuwe producten vroegtijdig aanhaken! 28

28 Invulling open norm: Kleur bekennen Uitkomst productoverleg: Betrokkenheid controle afdelingen Verslag en vastlegging van (afwijkende) meningen, standpunten en oordelen Doel: Risicobeheersing en komen tot evenwichtige besluitvorming Afdeling: YYY Betreft: Product Introductie / wijziging XX Oordeel: X heeft geen bezwaar voor introductie Toelichting: Oordeel: X heeft geen bewaar voor introductie, mits Oordeel: X heeft bezwaar tegen de introductie 29

29 Invulling open norm productoverleg toetsing op? Vijf pijlers van integriteit: 1. Product (zorgplicht, transparantie, Klantbelang Centraal 2. Klant 3. Medewerker 4. Samenwerkingsverbanden 5. Organisatie Naast toetsing op: Wet en regelgeving, (civiel, fiscaal), rentabiliteit, pricing, commerciële marge, verwerking, beheer operationeel en financiële administratie, status lopende introducties en wijzigingen, communicatie in-en extern, opleiding etc. Welke rol kan een CO hebben bij het PARP proces? 30

30 Agenda Opening en agenda Historisch overzicht PARP PARP wetgeving Europese dimensie PARP Break out case Open norm artikel 32 BGfo Wft Rol van de Compliance Officer Slotopmerkingen Afsluiting 31

31 Rol van de Compliance Officer (1) Belang van deskundigheid van de Compliance Officer (van uit de inhoud) Een rechte rug met voldoende onafhankelijkheid in de eigen positie! Vragen stellen, blijf vragen stellen Compliance adviseert Verantwoordelijkheid ligt bij de business unit directie Wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet! Naleving niet alleen naar de letter van de wet maar ook naar de geest! Creative Compliance!

32 Rol van de Compliance Officer (2) Eerste toets: klant belang centraal stellen! (KNVB) Toetsing op de intrinsieke integriteit van het product (denk aan toegevoegde waarde voor de klant bij verschillende scenario's) Passendheid advies mede bepalend voor de intrinsieke integriteit (Voor adviseur / bemiddelaar niet sec als aanbieder) Ontwikkeling in de markt naar Execution Only Rol op de inhoud (toetsen en kleur bekennen en/of op het PARP proces zelf

33 Rol van de Compliance Officer (3) AFM houdt toezicht op de naleving van artikel 32 BGfo Wft AFM toetskaders voor processen + voor inhoudelijke beoordeling Processen: Verantwoordelijkheden Zelfkritisch vermogen Doelgroep afbakening Scenarioanalyse Aansluiting processen Evaluatie Nb. zie website AFM voor meer info over Toetskaders processen en producten. Rol Compliance Officer onderzoek AFM naleving art. 32 BGfo Wft?

34 Rol CO bij toetsing door AFM? (4) Marginale of volle toetsing door AFM? Wetgeving niet volledig duidelijk Praktijk: AFM toetst volledig (eigen belangenafweging, of procedures en maatregelen voldoende en adequaat zijn, maakt schaduw analyses en treedt in discussie over de inhoud van het product) Indringende toets haar oordeel in de plaats van financiële instelling Marginale toets of instelling in redelijkheid tot het besluit heeft kunnen komen Gaat de AFM hiermee niet te ver? op basis van onderzoek naar wetgeving, literatuur, jurisprudentie aanknopingspunten voor een marginale toetsing ( In opdracht Verbond door Advocaten kantoor Ekelmans & Meijer November 2014) 35

35 Rol CO bij toezicht AFM & beoordelingsruimte (5) Conclusies onderzoek Geen zekerheid omtrent intensiteit van toetsing door AFM Aanknopingspunten voor terughoudendheid toetsing te vinden in wetsgeschiedenis artikel 32 BGfo Wft Argumenten voor marginale toetsing 1. Financiële instellingen blijven zelf verantwoordelijk voor hun eigen producten en diensten (civiel) 2. PARP wetgeving is open norm (Vergelijk 4:23 Wft) Vergelijkbaar met RB Rotterdam 9 juni 2011 (LJN:BQ8039, Inhout) ( ) Wordt t.a.v. zorgplicht van artikel 4:23 Wft bepaald dat de AFM slechts naar objectieve maatstaven mag toetsen of aan de zorgplicht is voldaan. Niet bepalend is of naar het oordeel van de toezichthouder het beste mogelijke advies is gegeven ( ) 36

36 Agenda Opening en agenda Historisch overzicht PARP PARP wetgeving Europese dimensie PARP Break out case Open norm artikel 32 BGfo Wft Rol van de Compliance Officer Slotopmerkingen Afsluiting 37

37 Slot opmerkingen (1) Zorgplicht Als eerste de vraag wat is zorgplicht? HR 3 arresten (HR 5 juni 2009 JOR 2009/199, HR 3 feb JOR 2012/116) en HR 5 juni 2009 JOR 2009/199) Het beschermen tegen gevaren van eigen lichtvaardigheid of het gebrek aan eigen inzicht Bijzondere zorgplicht financiële ondernemingen (zie o.a. HR 9 januari 1998, NJ 1999, 285 Mees Pierson/ Ten Bos) ( ) in aanmerking genomen haar maatschappelijke functie en haar deskundigheid rust op een financiële onderneming een bijzondere zorgplicht hetgeen volgt uit de eisen van redelijkheid en billijkheid ( ) Wat betekent voorgaande in relatie tot PARP?

38 Slot opmerkingen (2) Zorgplicht BGfo 3 met o.a. het provisieverbod complexe producten toename execution only Vraag is of adequate informatie verstrekking uit de Wft voldoende bescherming biedt aan consument of cliënt Art. 4:19 Wft informatie niet misleidend en is correct en duidelijk Art. 4:20 Wft alle informatie verstrekken voor adequate beoordeling product of dienst (informatieasymmetrie) Klant maakt niet altijd een rationele beslissing (passend product?) Ontwikkeling in de rechtspraak waarbij de informatieplicht evolueert naar een begeleidingsplicht van de klant

39 Dank voor uw aandacht mr. Eric V.G. Bot MBA Sr. Compliance Officer Zwitserleven Bestuurder/ Secretaris Pensioenfonds SNS Reaal Eric Bot / PARP proces / NCI leerlang LCO LCP / 1 november 2017