ANTECEDENTEN VAN SLACK IN OPERATIONELE BUDGETTEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK
|
|
- Franciscus de Veen
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Management control: ANTECEDENTEN VAN SLACK IN OPERATIONELE BUDGETTEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK Operationele budgettering wordt in vrijwel iedere organisatie toegepast. Het gebruik ervan gaat in de praktijk regelmatig gepaard met disfunctionele effecten. Een van deze effecten is dat budgettering het creëren van in de operationele budgetten kan aanmoedigen. Hierbij worden taakstellingen op een haalbaarheidsniveau vastgesteld dat afwijkt van (en overwegend lager is dan) het niveau dat daadwerkelijk kan worden verwacht. Het hogere management staat dit soms bewust toe, maar in veel gevallen is het een gevolg van onderhandelingen met ondergeschikte managers, waarbij het hogere management zich niet bewust is van (de omvang van) deze afwijkingen. Er is de afgelopen jaren veel onderzoek verricht naar de antecedenten van budgettaire. In dit artikel bespreekt de auteur een viertal recente studies op dit gebied. 34 MCA: augustus 2011, nummer 4
2 Dr. M. Schoute: Dit artikel gaat eerst nader in op het begrip budgettaire. Vervolgens zullen twee enquêtestudies, respectievelijk Indjejikian en Matĕjka (2006) en Schoute en Wiersma (2011), worden besproken. Deze studies bieden meer inzicht in de antecedenten van budgettaire op organisatorisch analyseniveau. Daarna zullen twee experimentele studies, respectievelijk Davis, DeZoort en Kopp (2006) en Hartmann en Maas (2010), worden besproken, die meer inzicht bieden in de antecedenten van budgettaire op individueel analyseniveau. Het artikel wordt afgesloten met een korte conclusie. Budgettaire In de literatuur zijn verschillende definities van het begrip budgettaire gangbaar. In algemene zin wordt het begrip gedefinieerd als de financiële en andere middelen die worden beheerst door een manager en die de hoeveelheid die optimaal is om zijn of haar doelstellingen te bereiken te boven gaan (bijvoorbeeld in de vorm van overschatte kosten, onderschatte opbrengsten of onderschatte prestatiecapaciteiten). Met andere woorden, het begrip heeft over het algemeen betrekking op situaties waarin een taakstelling bewust op een niveau is vastgesteld dat gemakkelijker haalbaar is dan de beste inschatting ervan van de manager (dit is de enge definitie van budgettaire, die slechts positieve omvat; zie figuur 1). In de praktijk is het echter ook mogelijk dat dergelijke taakstellingen bewust op een niveau worden vastgesteld dat juist relatief moeilijker haalbaar is, bijvoorbeeld als managers hun mogelijkheden om te concurreren om organisatorische middelen willen verbeteren of hun managementcapaciteiten tentoon willen spreiden. Moeilijkheid van de taakstelling* Conservatief Beste inschatting van de manager Optimistisch Budgettaire Positieve Negatieve Budgettaire bias Negatieve bias Positieve bias * = het tegengestelde van haalbaarheid van de taakstelling Figuur 1. Budgettaire en verwante begrippen Bedrijven passen de taakstellingen van de managers niet substantieel aan aan in het verleden behaalde prestaties Sommige onderzoekers hanteren daarom wel een bredere definitie van budgettaire, die zowel de positieve als de negatieve afwijking van de beste inschatting van de manager omvat ( positieve versus negatieve ; zie figuur 1). Het begrip is verder ook nauw gerelateerd aan, maar conceptueel verschillend van, het begrip budgettaire bias. Zoals ook in figuur 1 wordt getoond, is het belangrijkste verschil tussen deze twee concepten gelegen in hun nulpunt en in de richting waarin de mate van budgettaire en bias toeneemt: budgettaire heeft haar nulpunt in een niet haalbaar niveau van een taakstelling en neemt in één richting toe (van een niet haalbaar niveau naar een zeer gemakkelijk haalbaar niveau), terwijl budgettaire bias haar nulpunt heeft in de beste inschatting van de manager van de haalbaarheid van de taakstelling en in beide richtingen toeneemt (van de beste inschatting naar zowel een niet haalbaar niveau ( positieve bias ) als een zeer gemakkelijk haalbaar niveau ( negatieve bias )). Van de in dit artikel behandelde artikelen hanteren Indjejikian en Matĕjka (2006) en Schoute en Wiersma (2011) de bredere definitie van budgettaire, terwijl Davis, DeZoort en Kopp (2006) en Hartmann en Maas (2010) de enge definitie hanteren. Dit maakt al enigszins duidelijk dat het onderscheid mede is gerelateerd aan de onderzoeksmethode die in een bepaalde studie wordt gebruikt. Enquêteonderzoek naar antecedenten Indjejikian en Matĕjka (2006) hebben de antecedenten van budgettaire in grote, gedecentraliseerde ondernemingen onderzocht. Zij richten zich hierbij in het bijzonder op de beïnvloeding door de controller van de bedrijfseenheid. Op basis van een analytisch model formuleren de onderzoekers de volgende drie hypothesen: 1. budgettaire is hoger in omgevingen die worden gekenmerkt door een hogere mate van informatieasymmetrie tussen het hoofdkantoor en de managers van de bedrijfseenheden; 2. budgettaire is hoger in bedrijfseenheden MCA: augustus 2011, nummer 4 35
3 Veel controllers worden met een belangenconflict geconfronteerd als zij een mogelijkheid zien om budgettaire te creëren waarvan de controller relatief meer is gericht op het leveren van besluitvormingsinformatie aan de manager van de bedrijfseenheid dan op het leveren van beheersingsinformatie aan het hoofdkantoor; en 3. budgettaire is in de tijd gezien positief serieel gecorreleerd (oftewel, voortdurend). Voor het toetsen van deze hypothesen maken de onderzoekers gebruik van enquêtegegevens van zowel de manager als de controller van 104 bedrijfseenheden van zes grote, aan de Amsterdamse beurs genoteerde ondernemingen. Uit het onderzoek blijkt dat de managers van de bedrijfseenheden de haalbaarheid van hun taakstellingen gemiddeld percipiëren als met grote tot zeer grote inspanning haalbaar. Verder blijkt dat er een positieve relatie bestaat tussen budgettaire en de mate waarin bedrijfseenheden groeien, hetgeen consistent is met de eerste hypothese. Dit impliceert dat taakstellingen in snel groeiende bedrijfseenheden gemakkelijker haalbaar zijn dan taakstellingen in meer stabiele bedrijfseenheden. Voor een tweede gebruikte proxy voor informatieasymmetrie (de mate van omgevingsonzekerheid) wordt daarentegen geen significante relatie met budgettaire gevonden. Consistent met de tweede hypothese vinden de onderzoekers dat er inderdaad sprake is van meer budgettaire naarmate de controllers van de bedrijfseenheden relatief meer gericht zijn op het leveren van besluitvormings dan van beheersingsinformatie. Ten slotte blijkt dat, conform de derde hypothese, budgettaire in de tijd gezien positief serieel gecorreleerd is, oftewel dat managers van bedrijfseenheden die in het verleden hun taakstellingen gemakkelijk hebben gehaald, verwachten dat zij ook hun toekomstige taakstellingen gemakkelijk zullen halen. Dit laatste impliceert dat bedrijven de taakstellingen van de managers van de bedrijfseenheden niet substantieel aanpassen aan in het verleden behaalde prestaties. In een onder 44 Nederlandse, beursgenoteerde bedrijven uitgevoerd enquêteonderzoek hebben Schoute en Wiersma (2011) onderzocht in welke mate budgettaire samenhangt met de verschillende doelen waarvoor het budget wordt gebruikt, alsmede in welke mate deze relatie wordt geïntervenieerd door twee (potentieel reducerende) mechanismen: budgetparticipatie, hetgeen betrekking heeft op de mate waarin managers betrokken zijn bij en invloed hebben op de vaststelling van hun budget, en budgetnadruk, hetgeen betrekking heeft op de mate waarin het halen van budgetten van belang is bij het beoordelen van de prestaties van managers. Budgetten kunnen voor verschillende doelen (toepassingen) worden gebruikt. In het onderzoek is aan de respondenten gevraagd in welke mate operationele budgetten in hun onderneming bij een negental toepassingen een rol vervullen, alsmede in welke mate het huidige operationele budget de strategie van de onderneming ondersteunt. De resultaten van een exploratieve factoranalyse wijzen uit dat er drie dimensies aan het gebruik van budgetten in termen van toepassingen ten grondslag liggen, namelijk: 1. gebruik voor plannings en communicatiedoelen; 2. gebruik voor coördinatie en allocatiedoelen; en 3. gebruik voor beoordelings en beloningsdoelen. Dit onderscheid is belangrijk aangezien de normatieve literatuur er sterk de nadruk op legt dat het optimale haalbaarheidsniveau van taakstellingen (en dus de optimale mate van budgettaire ) varieert, afhankelijk van de toepassingen waarvoor zij worden gebruikt. Meer in het bijzonder, deze literatuur stelt dat het optimale haalbaarheidsniveau van taakstellingen (in dit geval in de vorm van budget Intensiteit van gebruik van het budget Budgetparticipatie Budgetnadruk Budgettaire Figuur 2. Overzicht van de resultaten van het model op basis van intensiteit van gebruik 36 MCA: augustus 2011, nummer 4
4 Gebruik voor plannings en communicatiedoelen Naarmate budgetten intensiever worden gebruikt, is er sprake van minder budgettaire Gebruik voor coördinatie en allocatiedoelen Gebruik voor beoordelingsen beloningsdoelen Significante relatie Niet significante relatie Budgetparticipatie Budgetnadruk Budgettaire Figuur 3. Overzicht van de resultaten van het model op basis van de specifieke doelen ten) bij gebruik voor beoordelings en beloningsdoelen op een moeilijker niveau ligt (dient te liggen) dan bij gebruik voor plannings en communicatiedoelen en/of voor coördinatie en allocatiedoelen. De verwachting dat de relatie tussen de intensiteit van gebruik van budgetten (zowel in algemene zin als voor de specifieke doelen waarvoor zij worden gebruikt) mogelijk geheel of gedeeltelijk wordt geïntervenieerd door budgetparticipatie en budgetnadruk is gebaseerd op de gedachte dat naarmate budgetten intensiever worden gebruikt, en het budgetteringssysteem dus een belangrijker onderdeel van het management control systeem van een bedrijf uitmaakt, men meer moeite zal doen om accurate budgetschattingen te verkrijgen waar de managers van de bedrijfseenheden zich volledig aan gebonden voelen. Het betrekken van de managers bij het vaststellen van de budgetten en het bij hun beoordeling meer belang toekennen aan het halen van de budgetten, zijn mechanismen die hieraan kunnen bijdragen. De resultaten van het onderzoek duiden erop dat de taakstellingen die bij het opstellen van de operationele budgetten van de bedrijfseenheden worden gehanteerd, gemiddeld worden gekarakteriseerd als met veel extra inspanning haalbaar, hetgeen overeenkomt met de resultaten van Indjejikian en Matĕjka (2006). Zoals getoond in figuur 2, blijkt verder dat een hogere intensiteit van gebruik van het budget (ongeacht de specifieke doelen waarvoor zij wordt gebruikt) negatief samenhangt met budgettaire, hetgeen impliceert dat naarmate budgetten intensiever worden gebruikt, er sprake is van minder budgettaire. Deze relatie blijkt gedeeltelijk te worden geïntervenieerd door zowel budgetparticipatie als budgetnadruk, hetgeen impliceert dat naarmate budgetten intensiever worden gebruikt, de managers van de bedrijfseenheden meer worden betrokken bij het vaststellen van de budgetten en er bij hun beoordeling meer belang wordt toegekend aan of zij de budgetten hebben gehaald. Beide mechanismen blijken vervolgens negatief samen te hangen met budgettaire. Voor budgetparticipatie komt dit vermoedelijk omdat het de mate van informatieuitwisseling tussen het topmanagement en de managers van de bedrijfseenheden verhoogt, net als het commitment van de managers om de taakstellingen te halen. Voor budgetnadruk komt het vermoedelijk omdat als een manager iedere keer ruimschoots zijn taakstellingen haalt, dit de indruk kan wekken dat hij bij budgetonderhandelingen bewust op het creëren van uit is, hetgeen tot negatieve reputatieeffecten kan leiden. Bovenstaande relaties blijken echter enigszins te veranderen zodra er in de analyses wordt gekeken naar de invloed van de specifieke doelen waarvoor de budgetten worden gebruikt (zie ook figuur 3). Uit deze analyses blijkt namelijk dat, enigszins afwijkend van hetgeen in de normatieve literatuur wordt gesteld, van de drie specifieke doelen gebruik voor plannings en communicatiedoelen het sterkste negatief samenhangt met budgettaire, gevolgd door gebruik voor coördinatie en allocatiedoelen en voor beoordelings en beloningsdoelen. In lijn hiermee blijkt de directe relatie tussen de intensiteit van gebruik van het budget en budgettaire vooral door gebruik voor plannings en communicatiedoelen te worden veroorzaakt, hetgeen ook geldt voor de indirecte relatie via budgetnadruk. De indirecte relatie via budgetparticipatie blijkt daarentegen vooral te worden veroorzaakt door gebruik voor coördinatie en allocatiedoelen. Het specifieke doel waarvoor het budget wordt gebruikt blijkt dus enigszins bepalend te zijn voor de mate waarin beide mechanismen in de praktijk worden gebruikt om budgettaire te reduceren. MCA: augustus 2011, nummer 4 37
5 Experimenteel onderzoek naar antecedenten Davis, DeZoort en Kopp (2006) hebben in een laboratoriumexperiment onderzocht in welke mate de door een directe superieur uitgeoefende druk om de budgetregels van de onderneming te overtreden en budgettaire te creëren, de budgetaanbevelingen van management accountants beïnvloedt. Tevens onderzoeken zij hoe dergelijke druk gerelateerd is aan de mate waarin management accountants zich verantwoordelijk voelen voor hun aanbevelingen, zij hun beslissingen rechtvaardigen en diverse onderliggende ethische dimensies. Het onderzoek biedt hiermee inzicht in hoe management accountants omgaan met conflicten die in de praktijk regelmatig voorkomen, bijvoorbeeld als gevolg van de duale rol die de controllers van de bedrijfseenheden in veel organisaties hebben, waarbij zij enerzijds een verantwoordelijkheid richting de manager van hun bedrijfseenheid hebben en anderzijds richting het hoofdkantoor. Een dergelijke situatie kan voor de controller tot conflicten leiden omdat vanuit deze twee partijen gezien over het algemeen een ander haalbaarheidsniveau van taakstellingen optimaal is. Op basis van een theoretisch model formuleren de onderzoekers twee hypothesen: 1. management accountants die onder druk staan van hun directe superieur om expliciete budgetregels van de onderneming te overtreden en budgettaire te creëren, zullen budgetaanbevelingen doen die hoger zijn dan hun initiële schattingen; en 2. management accountants die budgetregels van de onderneming overtreden en hun initiële budgetaanbeveling verhogen, zullen zich minder verantwoordelijk voelen voor hun beslissing dan management accountants die hun initiële budgetaanbeveling niet veranderen. Uit het onderzoek, dat is uitgevoerd met 77 management accountants, blijkt dat, conform de eerste hypothese, bijna de helft van de participanten expliciete budgetregels overtrad en budgettaire creeerde als zij werden geconfronteerd met door een directe superieur uitgeoefende druk om dat te doen. Conform de tweede hypothese blijkt verder dat participanten die budgettaire creëerden door hun initiële budgetaanbeveling te verhogen, zich vervolgens minder verantwoordelijk voelden voor hun budgetbeslissing dan participanten die weigerden om dit te doen. Een meerderheid van de participanten gaf bovendien aan dat zij het creëren van budgettaire oneerlijk, onrechtvaardig en/of tegengesteld aan hun taken beschouwen. In het onderzoek van Hartmann en Maas (2010) wordt gedeeltelijk op de studies van Indjejikian en Matĕjka (2006) en Davis, DeZoort en Kopp (2006) voortgebouwd. In deze studie wordt namelijk onderzocht hoe de mate van betrokkenheid van de controller bij het management van zijn bedrijfseenheid, de door hem ervaren mate van sociale druk om te creëren en zijn persoonlijkheid gezamenlijk van invloed zijn op de mate waarin hij in operationele budgetten neigt te creëren. De onderzoekers stellen dat als gevolg van de duale rol die zij hebben, de controllers van de bedrijfseenheden in veel organisaties met een belangenconflict worden geconfronteerd als zij een mogelijkheid zien om budgettaire te creeren, aangezien het creëren van weliswaar voordelig kan zijn voor hun eigen eenheid, maar over het algemeen niet in het voordeel van de organisatie als geheel zal zijn. De onderzoekers verwachten dat de wijze waarop dergelijke controllers met dit conflict omgaan niet alleen afhankelijk is van de mate waarin zij betrokken zijn bij het management van hun eenheid en/of van de door hen ervaren mate van sociale druk om te creëren, maar tevens van hun persoonlijkheid. Hartmann en Maas verwachten hierbij in het bijzonder dat het persoonlijkheidsconstruct Machiavellianisme, hetgeen betrekking heeft op de neiging van een individu om zich aan ethische overwegingen te onttrekken en acties uit te voeren waarvan hij zelf profiteert, de reacties van controllers op verschillende combinaties van betrokkenheid en sociale druk bepaalt. Op basis hiervan formuleren de onderzoekers twee hypothesen: 1. de invloed van sociale druk op het creëren van budgettaire door controllers van bedrijfseenheden die hoog scoren op Machiavellianisme zal meer positief zijn voor controllers die betrokken zijn bij het management van hun eenheid; en 2. de invloed van sociale druk op het creëren van budgettaire door controllers van bedrijfseenheden die laag scoren op Machiavellianisme zal minder positief zijn voor controllers die betrokken zijn bij het management van hun eenheid. In hun laboratoriumexperiment, dat is uitgevoerd met 136 management accountants, vinden de on 38 MCA: augustus 2011, nummer 4
6 Het optimale haalbaarheidsniveau van taakstellingen varieert, afhankelijk van de toepassingen waarvoor zij worden gebruikt derzoekers inderdaad dat controllers die hoog scoren op Machiavellianisme meer geneigd zijn om toe te geven aan door het management van de bedrijfseenheid uitgeoefende druk om budgettaire te creëren als zij betrokken zijn bij de besluitvorming in hun eenheid, terwijl controllers die laag scoren op Machiavellianisme juist minder geneigd zijn om toe te geven aan door het management van de bedrijfseenheid uitgeoefende druk om budgettaire te creëren als zij betrokken zijn bij de besluitvorming in hun eenheid. Conclusie In dit artikel zijn kort de resultaten besproken van vier recent gepubliceerde studies naar de antecedenten van budgettaire. Er blijken in de literatuur verschillende definities van dit begrip gangbaar te zijn: een enge definitie die slechts positieve omvat en een bredere die zowel positieve als negatieve omvat. Het gebruik van deze definities is mede gerelateerd aan de onderzoeksmethode die in een bepaalde studie wordt gebruikt, waarbij enquêtestudies over het algemeen de bredere definitie hanteren en experimentele studies de enge definitie. De twee besproken enquêtestudies bieden inzicht in de antecedenten op organisatorisch analyseniveau en duiden erop dat in operationele budgetten onder andere samenhangt met de mate van informatieasymmetrie tussen het hoofdkantoor en de managers van de bedrijfseenheden, de mate waarin de controllers van de bedrijfseenheden relatief zijn gericht op het leveren van besluitvormingsdan wel beheersingsinformatie en de verschillende doelen waarvoor het budget wordt gebruikt. De twee besproken experimentele studies bieden inzicht in de antecedenten op individueel analyseniveau en dan vooral in hoe management accountants omgaan met belangenconflicten die in de praktijk regelmatig voorkomen, bijvoorbeeld als ge volg van de duale rol die de controllers van de bedrijfseenheden in veel organisaties hebben. De resultaten van de besproken studies duiden erop dat de wijze waarop dergelijke controllers met dit soort conflicten omgaan niet alleen afhankelijk is van de mate waarin zij betrokken zijn bij het management van hun eenheid en/of van de door hen ervaren mate van sociale druk om te creëren, maar tevens van hun persoonlijkheid. Als geheel vergroten de besproken studies het inzicht in de omstandigheden waarin in operationele budgetten relatief vaker voorkomt. Organisaties die relatief veel met dergelijke omstandigheden worden geconfronteerd, doen er mogelijk verstandig aan om meer te investeren in mechanismen waarmee budgettaire kan worden gereduceerd. Literatuur ~ Davis, S., F.T. DeZoort en L.S. Kopp (2006), The effect of obedience pressure and perceived responsibility on management accountants creation of budgetary, Behavioral Research in Accounting, 18, p ~ Hartmann, F.G.H. en V.S. Maas (2010), Why business unit controllers create budget : involvement in management, social pressure, and Machiavellianism, Behavioral Research in Accounting, 22, p ~ Indjejikian, R.J. en M. Matĕjka (2006), Organizational in decentralized firms: the role of business unit controllers, The Accounting Review, 81, p ~ Schoute, M. en E. Wiersma (2011), The relationship between purposes of budget use and budgetary, Advances in Management Accounting, 19, p Dr. M. Schoute is als universitair docent verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. MCA: augustus 2011, nummer 4 39
VASTSTELLING EN INTERPRETATIE VAN TAAKSTELLINGEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK
Management accounting & control: VASTSTELLING EN INTERPRETATIE VAN TAAKSTELLINGEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK Taakstellingen ( targets ) vormen een belangrijk onderdeel van management control systemen.
Nadere informatieEFFECTEN VAN HET COMBINEREN VAN STRATEGIEËN EN VAN MANAGEMENTCONCEPTEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK
Management accounting & control: EFFECTEN VAN HET COMBINEREN VAN STRATEGIEËN EN VAN MANAGEMENTCONCEPTEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK 32 MCA: juni 214, nummer 3 Onderzoekers hebben de laatste jaren
Nadere informatieGEBRUIK VAN VERANTWOORDELIJKHEIDS- CENTRA
Management control: GEBRUIK VAN VERANTWOORDELIJKHEIDS- CENTRA RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK 34 Jake Foster: beeld Verantwoordelijkheidscentra vormen binnen veel organisaties een essentieel onderdeel
Nadere informatieRecente ontwikkelingen in onderzoek. eerdere bijdrage heeft de auteur enkele studies besproken naar de
Management control: Ontwerp, toepassingen en effectiviteit van kostensystemen Recente ontwikkelingen in onderzoek Naar het ontwerp van kostensystemen, en de antecedenten en gevolgen ervan, wordt de laatste
Nadere informatieONTWERP, GEBRUIK EN EFFECTEN VAN VALUE- BASED MANAGEMENT RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK
Management accounting & control: ONTWERP, GEBRUIK EN EFFECTEN VAN VALUE- BASED MANAGEMENT RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK Value-Based Management (VBM) systemen hebben betrekking op geïntegreerde interne
Nadere informatieAntecedents and consequences of cost system design choices Martijn Schoute
Antecedents and consequences of cost system design choices Martijn Schoute Nederlandstalige samenvatting Titel: Antecedenten en gevolgen van ontwerpkeuzes van kostensystemen In dit proefschrift staat het
Nadere informatieManagement control: ONTWERP VAN KOSTENSYSTEMEN EN CONTEXTUELE KENMERKEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK. MCA: november 2007, nummer 7
Management control: ONTWERP VAN KOSTENSYSTEMEN EN CONTEXTUELE KENMERKEN RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK 4 MCA: november 27, nummer 7 De afgelopen jaren is een behoorlijk aantal studies verricht naar
Nadere informatieDe invloed van Vertrouwen, Relatietevredenheid en Commitment op Customer retention
De invloed van Vertrouwen, Relatietevredenheid en Commitment op Customer retention Samenvatting Wesley Brandes MSc Introductie Het succes van CRM is volgens Bauer, Grether en Leach (2002) afhankelijk van
Nadere informatiehoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste
Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat
Nadere informatieGEBRUIK VAN ABC. Sinds haar introductie in de management accounting literatuur, biedt activitybased
34 MCA: mei 29, nummer 4 Tom Nance: beeld Management control: CONTEXTUELE FACTOREN, EN DE ADOPTIE EN HET GEBRUIK VAN ABC RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK Sinds haar introductie in de management accounting
Nadere informatieInvloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting
xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het
Nadere informatieCONFIGURATIES VAN STRATEGIEËN, STRUCTUREN EN MANAGEMENT CONTROL RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK
Management accounting & control: CONFIGURATIES VAN STRATEGIEËN, STRUCTUREN EN MANAGEMENT CONTROL RECENTE ONTWIKKELINGEN IN ONDERZOEK De laatste jaren hebben onderzoekers steeds meer oog voor het gegeven
Nadere informatieSummary in Dutch. Samenvatting
Samenvatting In de theorie van het menselijk kapitaal zijn kennis en gezondheid uitkomsten van bewuste investeringsbeslissingen. Veel van de keuzes hieromtrent lijken in de praktijk echter niet weldoordacht.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20566 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wit, Frank R.C. de Title: The paradox of intragroup conflict Issue Date: 2013-02-28
Nadere informatieM200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB
M200616 De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB dr. J.M.P. de Kok drs. J.M.J. Telussa Zoetermeer, december 2006 Prestatieverhogend HRM-systeem MKB-bedrijven met een zogeheten 'prestatieverhogend
Nadere informatieChapter. Samenvatting
Chapter 9 9 Samenvatting Samenvatting Patiënten met chronische pijn die veel catastroferende gedachten (d.w.z. rampdenken) hebben over pijn ervaren een verminderd fysiek en psychologisch welbevinden. Het
Nadere informatiePerspectief in Public Controlling
Perspectief in Public Controlling De controller in een dynamische omgeving Dr. Tjerk Budding en dr. Martijn Schoute @ZijlstraCenter / #VanEgtenlezing2016 1 De public controller is een coördinerende functie
Nadere informatieInnovatieve dienstverlening. Een scenario-onderzoek onder de gebruikers van Loket.nl.
Innovatieve dienstverlening. Een scenario-onderzoek onder de gebruikers van Loket.nl. In het kader van het project Innovatieve Dienstverlening doet kenniscentrum ICOON onderzoek naar de omstandigheden
Nadere informatieONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING
ONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING VOORWOORD Content marketing is uitgegroeid tot één van de meest populaire
Nadere informatieSamenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld
Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,
Nadere informatieOPERATIONELE BUDGET- TERING IN NEDERLAND ENKELE UITKOMSTEN VAN EEN ENQUÊTEONDERZOEK
Management accounting & control: OPERATIONELE BUDGET- TERING IN NEDERLAND ENKELE UITKOMSTEN VAN EEN ENQUÊTEONDERZOEK Vrijwel iedere organisatie gebruikt operationele budgettering. Er is dan ook al veel
Nadere informatiehet laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en
Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties
Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties De afgelopen decennia zijn er veel nieuwe technologische producten en diensten geïntroduceerd op de
Nadere informatieSamenvatting. Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten
Samenvatting Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten De beroepsbevolking in Nederland, maar ook in andere westerse landen, vergrijst in een rap tempo. Terwijl er minder kinderen
Nadere informatie9 Gebruik van wetenschappelijke kennis
9 Gebruik van wetenschappelijke kennis In dit hoofdstuk wordt het gebruik van wetenschappelijke kennis a) geanalyseerd in alle onderzochte beleidsprocessen in de JGZ voor 4-19-jarigen in de vier GGD-regio's.
Nadere informatieGeven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte.
Een chronische en progressieve aandoening zoals multiple sclerose (MS) heeft vaak grote consequenties voor het leven van patiënten en hun intieme partners. Naast het omgaan met de fysieke beperkingen van
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Het aantal eerste en tweede generatie immigranten in Nederland is hoger dan ooit tevoren. Momenteel wonen er 3,2 miljoen immigranten in Nederland, dat is 19.7% van de totale
Nadere informatieInformal Interpreting in Dutch General Practice. R. Zendedel
Informal Interpreting in Dutch General Practice. R. Zendedel Nederlandse samenvatting Informele tolken worden dagelijks ingezet in de medische praktijk wanneer arts en patiënt niet dezelfde taal spreken.
Nadere informatieSeksuele inhibitie en excitatie: een verkennende studie van factoren die samenhangen met variatie in excitatie en inhibitie
Seksuele inhibitie en excitatie: een verkennende studie van factoren die samenhangen met variatie in excitatie en inhibitie Wouter Pinxten (contact: Wouter.Pinxten@UGent.be) Prof. Dr. John Lievens Achtergrond
Nadere informatie1 Inleiding. 1.1 De thematiek
1 Inleiding 1.1 De thematiek Voor ondernemers is de relatie tussen organisatie en markt van cruciaal belang. De organisatie ontleent haar bestaansrecht aan de markt. De omzet wordt tenslotte op de markt
Nadere informatieDeterminanten van Leiderschap-Succes: Ontwikkeling van een Integratief. Model van Persoonlijkheid, Overtuigingen, Gedrag, en Diversiteit
SAMENVATTING Determinanten van Leiderschap-Succes: Ontwikkeling van een Integratief Model van Persoonlijkheid, Overtuigingen, Gedrag, en Diversiteit Leiders zijn belangrijke leden van organisaties. De
Nadere informatieLeren bedrijfseconomische problemen op te lossen door het maken van vakspecifieke schema s
Leren bedrijfseconomische problemen op te lossen door het maken van vakspecifieke schema s Bert Slof, Gijsbert Erkens & Paul A. Kirschner Als docenten zien wij graag dat leerlingen zich niet alleen de
Nadere informatieHet effect van doelstellingen
Het effect van doelstellingen Inleiding Goalsetting of het stellen van doelen is een van de meest populaire motivatietechnieken om de prestatie te bevorderen. In eerste instantie werd er vooral onderzoek
Nadere informatieM Ondernemerschap en strategie in het MKB
M200609 Ondernemerschap en strategie in het MKB drs. A. Bruins Zoetermeer, september 2006 Ondernemerschap en strategie in het MKB Vernieuwing staat niet hoog in het vaandel van ondernemers in het MKB.
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/90117
Nadere informatieMijn masteronderzoek: wat en waarom? DIANA SCHAEFFER ELSINGA I GEMEENTE HEERENVEEN I
Mijn masteronderzoek: wat en waarom? DIANA SCHAEFFER ELSINGA I GEMEENTE HEERENVEEN I 19-11-2015 Opleiding MCC Organisatiegedrag, - cultuur en dynamiek Veranderingskundige en organisatieontwikkelingsvraagstukken
Nadere informatieDe controller met ICT competenties
De controller met ICT competenties Whitepaper door Rob Berkhof Aangeboden door NIVE Opleidingen De controller met ICT competenties De huidige samenleving is nauwelijks meer voor te stellen zonder informatisering.
Nadere informatieOM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP. X Methoden van Organisatieonderzoek. Voorbereiding op de masterthesis
OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP Voorbereiding op de masterthesis X Methoden van Organisatieonderzoek P a g i n a 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 0 1. Conceptueel
Nadere informatieSummary in Dutch Nederlandse Samenvatting. Het delen van Affect: Paden, Processen en Prestatie
Summary in Dutch Nederlandse Samenvatting Het delen van Affect: Paden, Processen en Prestatie Het delen van gevoelens (emoties of stemmingen) met anderen is bijna onvermijdelijk in ons dagelijks leven.
Nadere informatieReddin s 3D Leiderschap Model
Reddin s 3D Leiderschap Model stijl van leidinggeven situatie effectiviteit Input actieplan Output effectiviteitsgebieden effectiviteitsmaatstaven doelstellingen W.J.Reddin & Associates Nederland BV 1
Nadere informatieStand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer
Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)
Nadere informatieSTRATEGIE IMPLEMENTATIE SUCCESFACTOREN
STRATEGIE IMPLEMENTATIE FACTOREN 9 FACTOREN VOOR STRATEGIE IMPLEMENTATIE STRATAEGOS.COM STRATEGIE IMPLEMENTATIE ALS CONCURRENTIEVOORDEEL 1 2 3 4 5 Om succesvol te zijn en blijven moeten organisaties hun
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Intern MVO-management. Verbetering van motivatie, performance en integriteit
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Intern MVO-management Verbetering van motivatie, performance en integriteit Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Regels, codes en integrale verantwoordelijkheid...4
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) * 132 Baby s die te vroeg geboren worden (bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken) hebben een verhoogd risico op zowel ernstige ontwikkelingproblemen (zoals mentale
Nadere informatieSamenvatting Summary in Dutch
112 Samenvatting Summary in Dutch Wanneer mensen anderen zien die in een gelijke situatie of wel beter af zijn of wel slechter af zijn, kan dat sterke reacties oproepen. Mensen kunnen als reactie sterke
Nadere informatieJonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten
Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Irene Houtman & Ernest de Vroome (TNO) In het kort: Onderzoek naar de ontwikkeling van burn-outklachten en verzuim door psychosociale
Nadere informatieDuiden, verbinden en vakmanschap
Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap www.divosa.nl Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap dr. Duco Bannink, Chris Goosen Het management van sociale
Nadere informatieDutch Summary Acknowledgements Curriculum Vitae
Dutch Summary Acknowledgements Curriculum Vitae 184 Welbevinden en hoofdpijn bij adolescenten: de rol van zelfregulatie In dit proefschrift is de rol van zelfregulatie processen voor het welbevinden van
Nadere informatieUser Profile Repository Testrapportage kwaliteit
CatchPlus User Profile Repository Testrapportage kwaliteit Versie 1.1 User Profile Repository Testrapportage kwaliteit Versie: 1.1 Publicatiedatum: 20-4-2012 Vertrouwelijk GridLine B.V., 2012 Pagina 1
Nadere informatieHoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden?
Hoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden? Auteur: Ruben Brondeel i.s.m. Prof. A. Buysse Onderzoeksvraag Tijdens het proces van een echtscheiding
Nadere informatieAan dtkv. 2017/ Uw brief van: 23 maart 2017 Ons nummer: Willemstad, 11 april 2017
Aan dtkv De Raad van Ministers De Minister van Economische Ontwikkeling De heer E. Goeloe AmiDos Building, Pletterijweg 43 Curaçao Uw nummer (letter): Onderwerp: Bijlage(n): 2017/010888 Uw brief van: 23
Nadere informatieDe controller als choice architect. Prof. dr. Victor Maas Hoogleraar Management Accounting & Control Erasmus School of Economics
De controller als choice architect Prof. dr. Victor Maas Hoogleraar Management Accounting & Control Erasmus School of Economics Wat doet een controller? Hoofd administratie Boekhoudsysteem/grootboek/accountingregels
Nadere informatieTSI TriMetrix. Victor Voorbeeld. 23 Persoonlijke Talenten
TSI TriMetrix 23 Persoonlijke Talenten Licentiehouder: Laan van Vlaanderen 323 1066 WB Amsterdam INTRODUCTIE Onderzoek heeft uitgewezen dat er een directe relatie bestaat tussen de mate waarin iemand voldoening
Nadere informatieHuiswerk, het huis uit!
Huiswerk, het huis uit! Een explorerend onderzoek naar de effecten van studiebegeleiding op attitudes en gedragsdeterminanten en de bijdrage van de sociale- en leeromgeving aan deze effecten Samenvatting
Nadere informatieFACEBOOK. HYPE OF HEILIGE GRAAL?
FACEBOOK. HYPE OF HEILIGE GRAAL? WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR DE INVLOED VAN FACEBOOK OP DE RELATIE TUSSEN MERK EN MENS ENGAGEMENT OP FACEBOOK, HEEFT DAT NOU ZIN? Engagement. Als er één term is die
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieHet gebruik en belang van kostensystemen in middelgrote, Nederlandse productiebedrijven
MANAGEMENT ACCOUNTING Het gebruik en belang van kostensystemen in middelgrote, Nederlandse productiebedrijven Martijn Schoute SAMENVATTING In dit artikel worden enkele resultaten behandeld van een enquêteonderzoek
Nadere informatieSucces factoren voor de implementatie van de Nul Ongevallen Visie
0 Succes factoren voor de implementatie van de Nul Ongevallen Visie Gerard Zwetsloot, Robert Bezemer 1 Europees onderzoeksproject (7 landen) Centrale vraag: Wat zijn de succes factoren (en goede praktijken)
Nadere informatiedat individuen met een doelpromotie-oriëntatie positieve eigeneffectiviteitswaarnemingen
133 SAMENVATTING Sociale vergelijking is een automatisch en dagelijks proces waarmee individuen informatie over zichzelf verkrijgen. Sinds Festinger (1954) zijn assumpties over sociale vergelijking bekendmaakte,
Nadere informatieUitwisseling tussen teamleden in sociale teams cruciaal voor prestatie
Uitwisseling tussen teamleden in sociale teams cruciaal voor prestatie Voorlopige resultaten van het onderzoek naar de perceptie van medewerkers in sociale (wijk)teams bij gemeenten - Yvonne Zuidgeest
Nadere informatieMANAGEMENTVAARDIGHEDEN / 11
MANAGEMENTVAARDIGHEDEN / 11 Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R Doelen van deze module M Deze module gaat over: G het verband kunnen leggen tussen effectiviteit, creativiteit
Nadere informatieManagementkit rapportage
Managementkit rapportage Naam: Mevrouw Lieke de Wit Geboortedatum: 1 januari 1970 Hoogstgenoten opleiding: HBO Adviseur: De heer Projectbureau Datum: 28 februari 2013 Inleiding Dit rapport gaat over de
Nadere informatieSAMENVATTING (Summary in Dutch)
SAMENVATTING (Summary in Dutch) Taal speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven. Het is een van de meest centrale aspecten bij de interactie tussen mensen. Ons taalgebruik wordt beïnvloed door onze
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
Samenvatting (Dutch summary) Deze studie onderzocht seksueel risicogedrag van homoseksuele mannen in vaste relaties, voornamelijk onder mannen die deelnemen aan de Amsterdamse Cohort Studies onder Homoseksuele
Nadere informatieJuggling with Media. The Consequences of Media Multitasking for Adolescent Development. W.A. van der Schuur
Juggling with Media. The Consequences of Media Multitasking for Adolescent Development. W.A. van der Schuur Nederlandse Samenvatting [DUTCH SUMMARY] Nederlandse Samenvatting JONGLEREN MET MEDIA: DE GEVOLGEN
Nadere informatienederlandse samenvatting Dutch summary
Dutch summary 211 dutch summary De onderzoeken beschreven in dit proefschrift zijn onderdeel van een grootschalig onderzoek naar individuele verschillen in algemene cognitieve vaardigheden. Algemene cognitieve
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieControl in een lean omgeving
22-10-2014 1 Control in een lean omgeving Sandra Tillema en Martijn van der Steen Presentatie t.b.v. Lean Innovation Network 7 oktober 2014 s.tillema@rug.nl m.p.van.der.steen@rug.nl 22-10-2014 2 Inleiding
Nadere informatieNederlandse Samenvatting (Dutch Summary)
Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 175 176 Corruptie heeft enorme negatieve gevolgen voor mensen over de hele wereld het laat het nationaal vermogen slinken (Kaufmann et al., 2006), veroorzaakt achteruitgang
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40167 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mooijman, Marlon Title: On the determinants and consequences of punishment goals
Nadere informatieSamenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht
Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen
Nadere informatieCover Page. Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued smoking and smoking cessation Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/57383 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued
Nadere informatieTabel 1: De bijdrage van RtHA aan de regionale economie op basis van 2,4 miljoen passagiers
Prognose 2020 Door Alexander Otgaar, RHV Erasmus Universiteit Rotterdam Diverse studies zijn in het verleden uitgevoerd met als doel om de economische bijdrage van Rotterdam the Hague Airport (hierna aan
Nadere informatieThe Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse
The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse Samenvatting De waarde van opzettelijke metaforiek Proefschrift W. Gudrun Reijnierse In de afgelopen dertig jaar zijn metaforen voornamelijk bestudeerd
Nadere informatieSysteemvisie op Organisatie en Management
Systeemvisie op Organisatie en Management E.J. Mol 16 Mei 2012 1 Inhoudsopgave 1 SYSTEEMVISIE OP ORGANISATIE EN MANAGEMENT 2 1.1 De organisatie als open systeem.................. 2 1.2 De rol van de manager
Nadere informatieHow to present online information to older cancer patients N. Bol
How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve
Nadere informatieHoe groot was de appetite voor risk appetite?
Hoe groot was de appetite voor risk appetite? Hoe groot was de appetite voor risk appetite? In 2016 zijn de eerste bestuursverslagen gepubliceerd waarin ondernemingen de nieuwe RJ vereisten ten aanzien
Nadere informatieThe Effectiveness of Community Schools: Evidence from the Netherlands
The Effectiveness of Community Schools: Evidence from the Netherlands Proefschrift Marieke Heers (gepromoveerd 3 oktober in Maastricht; promotoren prof.dr. W.N.J. Groot en prof.dr. H. Maassen van den Brink)
Nadere informatieBeheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein
Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Hoe draagt interne controle bij aan het efficiënt
Nadere informatiePostNL Groepsprocedure inzake Conflicterende Belangen
PostNL Groepsprocedure inzake Conflicterende Belangen Datum 12/4/2018 Auteur Versie 2.0 Director Audit & Security De definities, communicatie en uitvoering van dit Groepsbeleid zijn te vinden op de website
Nadere informatieGroep: Projects Department
17.04.2014 17.04.2014 14:29 1. Inleiding Deze inleiding is vrij te bepalen bij de aanmaak van het rapport. Dit rapport geeft de diagnose resultaten weer aan de hand van vijf metingen: Contextual Scale
Nadere informatieEssays on Multichannel Customer Management
RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN Essays on Multichannel Customer Management Samenvatting Proefschrift door Umut Konuş Samenvatting Inleiding Multikanaal klantmanagement is een belangrijk vraagstuk bij veel
Nadere informatieCapaciteitentest HBO. Denkvermogen en denkstijl
Denkvermogen en denkstijl Naam: Ruben Smit Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. De uitslag... 4 3. Bijlage: Het lezen van de uitslag... 5 Pagina 2 van 7 1. Inleiding Op 5 april 2016 heeft Ruben Smit een
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift bestudeert het gebruik van handelskrediet in de rijstmarkten van Tanzania. 18 We richten ons daarbij op drie aspecten. Ten eerste richten we ons op het
Nadere informatieHet belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld, M. Heijmans, NIVEL, augustus 2013) worden gebruikt.
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Elke dag nemen mensen talrijke beslissingen. Belangrijk voor het maken van keuzen is dat men weet wat de gevolgen van de verschillende mogelijkheden zijn. Het verzamelen
Nadere informatieInnovatie van dienstverlening via Loket. Reden voor gebruik en gebruikerstevredenheid.
Innovatie van dienstverlening via Loket. Reden voor gebruik en gebruikerstevredenheid. In het kader van het project Innovatie van dienstverlening doet ICOON onderzoek naar de vraag onder welke omstandigheden
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19103 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pisanti, Renato Title: Beyond the job demand control (-support) model : explaining
Nadere informatieHet gebruik van ABC in middelgrote, Nederlandse productiebedrijven
Het gebruik van ABC in middelgrote, Nederlandse productiebedrijven Enkele uitkomsten van empirisch onderzoek Martijn Schoute SAMENVATTING In het voorjaar van 2002 is een grootschalig enquêteonderzoek verricht
Nadere informatiePrestatiemanagement -beloning in Nederland
MCA 3 Prestatiemanagement en -beloning in Nederland Een onderzoek onder CI-leden Dr. H.C. Dekker, prof. dr. T.L.C.M. Groot en drs. M. Schoute De auteurs zijn verbonden aan de afdeling Accounting en het
Nadere informatieSamenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting
Samenvatting Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid 2 2 3 4 5 6 7 8 Samenvatting 161 162 In de meeste Westerse landen neemt de levensverwachting
Nadere informatiedraagt via de positieve invloeden van de voorgaande mediatoren bij aan een verbeterde CRM effectiviteit in het huidige onderzoek.
Why participation works: the role of employee involvement in the implementation of the customer relationship management type of organizational change (dissertation J.T. Bouma). SAMENVATTING Het hier gepresenteerde
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Introductie In dit proefschrift evalueer ik de effectiviteit van de academische discussie over de ethiek van documentaire maken. In hoeverre stellen wetenschappers de juiste
Nadere informatieWIE IS DE NIET-WESTERSE ALLOCHTONE GEVER?
WIE IS DE NIET-WESTERSE ALLOCHTONE GEVER? Amsterdam, november 2011 Auteur: Dr. Christine L. Carabain NCDO Telefoon (020) 5688 8764 Fax (020) 568 8787 E-mail: c.carabain@ncdo.nl 1 2 INHOUDSOPGAVE Samenvatting
Nadere informatieOverzicht van beschikbare testen
Overzicht van beschikbare testen Big Five De naam van dit persoonlijkheidsmodel slaat op de vijf karaktertrekken die het onderscheidt. De Big Five theorie is onder psychologen algemeen geaccepteerd als
Nadere informatieKWALITEIT 1 SITUATIE 2 TEST
KWALITEIT drs. D. Dresens & drs. S. van den Eshof 1 SITUATIE Managers spreken tegenwoordig steeds vaker over kwaliteit. 'De organisatie moet maximale kwaliteit leveren.' Maar wat is kwaliteit? Alhoewel
Nadere informatieDr. Projects Management B.V.
--009 Dr. Projects Management B.V. Printversie van gepresenteerde beelden van de website www.drprojects.nl Dr. Projects Management Dit is de bundeling van de website presentaties per onderdeel. De diensten
Nadere informatieKindermishandeling: Prevalentie. Psychopathologie
Wereldwijd komt een schrikbarend aantal kinderen in aanraking met kindermishandeling, in de vorm van lichamelijke mishandeling of seksueel misbruik, verwaarlozing, of gebrek aan toezicht. Soms zijn kinderen
Nadere informatie2. Consequenties van een (mis)match tussen werkgever en werknemer
12 2. Consequenties van een (mis)match tussen werkgever en werknemer In de vorige bijdrage hebben we werkgevers en werknemers getypeerd aan de hand van de mate van MBO-identiteit en de mate van MBO-gedrag.
Nadere informatieOnderzoeksrapportage Leadership Connected 2016
Onderzoeksrapportage Leadership Connected 2016 Zaltbommel 30 mei 2016 Leadership Connected! Where Business meets Science 1 Inleiding Onderzoeksrapport Leadership Connected In tijden waarin ontwikkelingen
Nadere informatie