Cc: Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, dhr. drs. W. Koolmees Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mevr. drs. T.

Transcriptie

1 Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag Cc: Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, dhr. drs. W. Koolmees Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mevr. drs. T. van Ark Bezoekadres Hertogswetering AS Utrecht Postadres Postbus GE Utrecht T I fnv.nl Datum Uw kenmerk Telefoonnr Onderwerp Reactie FNV op de begroting SZW 2018 caroline.rietbergen@fnv.nl Geachte dames en heren, Binnenkort behandelt u de Rijksbegroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor het jaar Sinds het opstellen van deze begroting is er een nieuw kabinet gekomen met een regeerakkoord. Als de teneur van dit regeerakkoord bepalend is voor de begroting SZW voor de komende jaren, dan voorziet de FNV grote problemen. A Arbeidsmarkt De FNV wil dat de situatie op de Nederlandse arbeidsmarkt beter gereguleerd wordt. Vaste, flexibele en zelfstandige arbeid hebben in onze visie een plaats op de arbeidsmarkt zonder tegen elkaar te worden uitgespeeld. Het vaste contract is het uitgangspunt met de bijbehorende bescherming. Flexibele en zelfstandige arbeid worden ingezet waar de bedrijfsvoering dat logisch maakt en werkenden dat zelf willen. Alle werkenden zijn afdoende beschermd tegen de gevolgen van ziekte en bouwen aanvullend pensioen op. Helaas is de werkelijkheid anders. Vier op de tien werkenden heeft nu een onzeker arbeidscontract of een zeer mager inkomen als (schijn)zelfstandige. Flexibele en zelfstandige arbeid wordt op grote schaal misbruikt om mensen goedkoop te laten werken, werkgeversverplichtingen te omzeilen en ondernemersrisico s af te schuiven op de werkenden. Het gevolg is dat de inkomensontwikkeling voor grote groepen werkenden achterblijft en dat minder mensen zekerheid kunnen ontlenen aan de sociale zekerheid, de ontslagbescherming of de cao. De arbeidsmarktmaatregelen in het regeerakkoord zijn onevenwichtig. Het kabinet wil vooral het vaste contract aantrekkelijker maken voor werkgevers door de proeftijd te verlengen naar 5 maanden (een aanpassing waar zelfs de werkgevers niet om gevraagd hebben!), de ontslagbescherming in te perken en mensen niet na twee maar naar drie jaar

2 2 van 9 pas een vast contract in het vooruitzicht te stellen. De FNV is van mening dat dit weinig vaste contracten gaat opleveren. Wat wel helpt is het duurder maken van flexibele contracten en het aanpakken van schijnconstructies. Dat laatste gebeurt nu mondjesmaat en niet erg effectief. De problematiek rond zelfstandige arbeid probeert het kabinet langs arbeidsrechtelijke weg op te lossen zonder oog te hebben voor het grote verschil in arbeidskosten. Voor de diepere oorzaken van de doorgeslagen flexibilisering is geen aandacht. Dit kabinet gaat de race naar beneden niet stoppen. De FNV vraagt met klem uw aandacht hiervoor. B Sociale zekerheid Werkgevers wordt uitgebreid tegemoetgekomen in de voorstellen rond de sociale zekerheid. De inperking van de loondoorbetaling bij ziekte tot een jaar voor het kleinbedrijf is alleen maar de meest opvallende maatregel. Het is ronduit schokkend dat de hiermee gepaard gaande hogere kosten deels lijken te worden gecompenseerd met nieuwe ingrepen in de sociale zekerheid van zieke en arbeidsongeschikte mensen. Een maatregel die wat FNV betreft sowieso van de baan moet is de korting van 5% op de Wajonguitkering. Deze maatregel is aangekondigd in het licht van het aan het werk helpen van Wajonggerechtigden o.a. door de banenafspraak. In de praktijk komt hier te weinig van terecht. Met name de overheid houdt zich niet aan de afspraak om Wajonggerechtigden aan een baan te helpen. Maar ook het bedrijfsleven staat niet te trappelen zoals blijkt uit SCPrapport Arbeidsmarkt in kaart van 24 oktober Verder is de maatregel aangekondigd in een tijd dat het economisch slecht ging in Nederland. Inmiddels gaat het beter met de economie en vervalt dus ook de noodzaak van deze bezuiniging. Een andere maatregel die van de baan moet is het vervangen van de loonkostensubsidie in de Participatiewet door loondispensatie (=toestemming aan werkgevers om werknemers onder het wettelijk minimumloon uit te betalen). De maatregel betekent voor de meeste mensen een inkomensachteruitgang en een grotere inkomensonzekerheid. In plaats van één arbeidscontract met loon bij een werkgever (die hiervoor subsidie ontvangt) hebben de mensen uit deze doelgroep te maken met een arbeidscontract met een loon onder het WML bij een werkgever. Voor een aanvullende uitkering moeten ze aankloppen bij de overheid die de aanvulling afhankelijk van de thuissituatie van de werknemer wel of niet honoreert. Een buitengewoon onwenselijke situatie want de maatregel leidt ertoe dat werken niet altijd loont. En dat zou het juist wel altijd moeten doen. C Duurzame deelname De FNV pleit voor duurzame arbeidsdeelname. Werknemers moeten fit de finish kunnen halen en voorbereid zijn op transities op de arbeidsmarkt als gevolg van technologische ontwikkelingen en politieke besluiten (zoals de energietransitie). Dit vereist meer aandacht voor scholing en daarmee doelt de FNV niet op een individuele leerrekening maar een overheidsbeleid dat initiatieven vanuit regio s en sectoren ondersteunt. D Eerlijk stoppen met werken Tot slot vraagt de FNV ook uw aandacht voor het feit dat te veel mensen de AOW-leeftijd niet werkend in goede gezondheid kunnen halen. De FNV wil dat de stijging van de AOWleeftijd wordt stopgezet, dat de AOW-uitkering wordt verhoogd en dat vervroegde uittreding weer wordt gefaciliteerd.

3 3 van 9 De FNV vraagt u deze punten bij uw inbreng te betrekken. Hieronder treft u nog een puntsgewijze toelichting aan. Ad A Arbeidsmarkt: stop de race naar beneden! Terwijl het beter gaat met de economie, lijkt de race naar beneden op de Nederlandse arbeidsmarkt niet te stoppen. Werkgevers concurreren op arbeidskosten en proberen weg te komen met steeds slechtere arbeidsvoorwaarden voor werknemers. Steeds meer werknemers zijn werkzaam in onzekere banen. Dit schaadt hun inkomenspositie en werkzekerheid en uiteindelijk ook de Nederlandse economie. De FNV verwacht van het kabinet maatregelen om deze race naar beneden te stoppen en pleit voor een evenwichtig arbeidsmarktpakket gericht op het terugdringen van de doorgeslagen flexibilisering op de arbeidsmarkt en het bevorderen van duurzame participatie. Puntsgewijs: 1. De FNV pleit ervoor dat risico s zoals bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en kortdurende overcapaciteit/werkloosheid door de werkgever gedragen worden en niet -zoals nu gebeurt- worden afgewenteld op het individu. Daardoor wordt het flexibele contract duurder en komt het vaste contract weer binnen handbereik. De in het regeerakkoord voorgestelde premiedifferentiatie WW naar korte contracten (hoge premie) en lange contracten (lage premie) moet wat FNV betreft niet in plaats van de sectorale premiedifferentiatie komen, maar er bovenop. Bovendien dient ten opzichte van de huidige premiegroepensystematiek de grens tussen kort en lang niet bij één jaar te liggen, maar bij de vraag of een contract voor bepaalde of onbepaalde tijd is. Een uitzondering hierop vormen vaste nul-uren en min-maxcontracten. Deze dienen opgevat te worden als contracten voor bepaalde tijd waarvoor dus de hoge premie geldt. 2. Het verlengen van de wettelijke proeftijd van drie naar vijf maanden is een regelrechte bijdrage aan het verder uit de hand laten lopen van de flexibilisering op de arbeidsmarkt. Dit voorstel dient naar de prullenbak verwezen te worden. 3. De FNV is het eens met de introductie van het recht op een transitievergoeding vanaf de eerste werkdag. Zo komen ook mensen die korter dan twee jaar gewerkt hebben hiervoor in aanmerking. Dat de middelen ervoor echter weggehaald worden bij de groep werknemers die langer dan 10 jaar gewerkt hebben, vindt de FNV een slecht idee. De transitievergoeding is al in plaats gekomen van de kantonrechtersformule die met name voor werknemers met een lang dienstverband hoger uitpakte. Het geeft geen pas deze groep bij ontslag nu weer extra te benadelen. 4. De FNV pleit voor meer aandacht voor her- om en bijscholing. Deze kosten mogen nu onder bepaalde voorwaarden worden afgetrokken van de transitievergoeding. Het geeft geen pas deze mogelijkheid verder uit te breiden, zoals in het regeerakkoord vermeld staat. Deze maatregel dient van tafel te gaan. 5. De FNV pleit ervoor dat de in het regeerakkoord voorgestelde wijzigingen in de WWZ en de wet DBA niet verder worden uitgewerkt, maar dat allereerst de evaluatie van beide wetten wordt afgewacht. De introductie van een meervoudige ontslaggrond zal het gemakkelijker maken werknemers op onvoldragen gronden te

4 4 van 9 ontslaan. We keren terug naar de situatie waarbij werkgevers die hun huiswerk niet goed doen, zich toch gemakkelijk van werknemers kunnen ontdoen. De verhoging van de maximale transitievergoeding is te beperkt om altijd een billijke vergoeding toe te kennen. Zeker als we erbij bedenken dat de opbouw van de transitievergoeding wordt verlaagd en werkgevers scholingskosten kunnen verrekenen met de vergoeding. Juist door de duidelijkheid die de WWZ biedt, verloopt een groot deel van de ontslagen momenteel via een beëindigingsovereenkomst zonder tussenkomst van de rechter. De nieuwe maatregelen vergroten de onduidelijkheid en zullen ertoe leiden dat de juridisering van het ontslag weer zal toenemen. 6. Het ontgaat de FNV hoe de aanpassing van de ketenbepaling (niet na twee jaar maar pas na drie jaar een vast contract) werkgevers ertoe kan verleiden vaker een vast contract aan te bieden. Het gevolg is namelijk dat het voor werkgevers alleen maar aantrekkelijker wordt om een werknemer in een draaideur van tijdelijke contracten gevangen te houden. 7. Het gaat beter met de economie, maar een grote groep mensen profiteert daar niet van mee. De FNV waardeert de inspanning die het kabinet gaat leveren om de armoede onder kinderen te bestrijden. Dit blijft echter een lapmiddel. De meest effectieve maatregel om armoede onder uitkeringsgerechtigden en werkenden te verminderen is verhoging van het Wettelijke minimumloon en daaraan gekoppeld het sociaal minimum. Handhaving en naleving Zowel nationaal als internationaal pleit de FNV voor een stevige aanpak van constructies op de arbeidsmarkt die leiden tot ondergraving van de cao s, valse concurrentie, uitbuiting van werknemers en een ondermijning van hun sociale zekerheidspositie. In de brief van minister Koolmees van 29 november jongsleden lezen wij dat de minister het beleid van zijn voorganger ten aanzien van het bestrijden van misstanden -onder andere met de A1- formulieren- wil voortzetten. De FNV wil daar graag aan bijdragen en pleit hierbij voor een integrale aanpak. Behalve uitbreiding van de inspectiecapaciteit vraagt dit ook om samenwerking tussen ISZW met paritaire handhavingsinstituten en grensoverschrijdende samenwerking tussen de arbeidsinspecties van de Europese lidstaten. Zoals u in onze FNV-inbreng ten behoeve van het AO arbeidsomstandigheden en handhaving van 29 november 2017 (brief d.d. 27 november) hebt kunnen lezen, is de FNV positief over de extra middelen voor de arbeidsinspectie, van 13 miljoen in 2018 tot 50 miljoen structureel. Deze middelen zijn hard nodig om beter toezicht te houden op correcte uitbetaling van verschuldigde lonen, bestrijding van schijnconstructies, onveilige en ongezonde arbeidsomstandigheden en uitbuiting. In de brief gaan wij uitgebreid in op de gewenste inzet van deze middelen. In het kader van het gelijke speelveld op de arbeidsmarkt herhalen we hier nog drie punten: a) De Inspectie SZW zou niet alleen moeten controleren op het wettelijk minimumloon (WML), maar ook ambtshalve op art. 8 WAADI (gelijke beloning uitzendkrachten) en (AVV) cao-beloning, omdat dat in meeste gevallen de normen zijn waarop wordt geconcurreerd.

5 5 van 9 b) Het aannemen van werk via contracting wordt steeds vaker gebruikt om de wettelijke en cao-bepalingen voor uitzendwerk te ontlopen. Veel partijen die (vaak van oudsher) uitzenden, vermommen dit tegenwoordig via een contracting BV als aanneming van werk. Hun enige doel is ontduiken van de cao voor uitzendkrachten en dus loon inlener, terwijl er in feite weinig tot geen verschil is met uitzenden qua aansturing, risico s en verantwoordelijkheden. Door de inspectie kan de WAADI van toepassing verklaard worden en is er sprake van ter beschikking stelling van arbeid. Ditzelfde zou moeten gebeuren bij sommige vormen van werk in de platformeconomie. c) De LIV was bedoeld om de arbeidsmarktdeelname van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt te vergroten maar wordt nu gebruikt als verdienmodel. FNV heeft signalen dat de LIV wordt toegepast in combinatie met de ET-regeling. Dat is ongewenst en in strijd met de doelstelling van het Lage Inkomensvoordeel (LIV). Ad B Sociale zekerheid: inkomensbescherming en investeren in werk! De FNV pleit voor een betere inkomensbescherming van vroeg gehandicapten en werknemers en zelfstandigen die als gevolg van ziekte en arbeidsongeschiktheid niet of niet volledig kunnen werken. Ook hier signaleert de FNV een buitengewoon onevenwichtig pakket. Werkgevers worden vooral kostenbesparingen in het vooruitzicht gesteld bijvoorbeeld in de vorm van premieverlagingen, het vervallen van de loonsanctie voor ERD en het kunstmatig verlagen van de transitievergoeding bij ontslag. Werknemers die door ziekte of arbeidsongeschiktheid niet (meer) kunnen werken worden alleen maar kortingen op hun inkomen in het vooruitzicht gesteld. Puntsgewijs: 1. Volledig maar niet duurzaam arbeidsongeschikten volgens de Wajong (80-100% afgekeurd) worden met ingang van 1 januari 2018 gekort op hun uitkering. Hun uitkering gaat van 75% WML naar 70% WML. Deze maatregel is aangekondigd in een tijd dat het economische slecht ging in Nederland. Inmiddels gaat het economisch beter. De FNV pleit voor het ongedaan maken van de voorgenomen korting op de Wajong. 2. In het regeerakkoord wordt de gedifferentieerde werkgeverspremie voor de WGA ingekort van 10 naar 5 jaar. Deze inperking heeft gevolgen voor de Werkhervattingskas van waaruit de WGA wordt betaald (minder inkomsten) en het Algemene arbeidsongeschiktheidsfonds (meer uitgaven). Deze maatregel zou structureel 165 miljoen euro kosten. De FNV is van mening dat inperken van de premiedifferentiatie per definitie neerkomt op het de goeden laten betalen voor de slechten en pleit voor intrekken van dit voornemen. 3. Het kabinet is voornemens de loonkostensubsidie in de Participatiewet af te schaffen en nieuwe gevallen alleen voor loondispensatie in aanmerking te laten komen. De loondispensatie is een vrijstelling voor werkgevers om het minimumloon te betalen. Mensen die vanwege hun beperkingen blijvend het WML niet kunnen verdienen, krijgen loon van hun werkgever en moeten zelf een aanvullende uitkering aanvragen. De hoogte van de aanvulling is van meerdere factoren afhankelijk. Indien men recht heeft op een aanvulling, heeft

6 6 van 9 men inkomsten uit twee bronnen. Een pilot met de loondispensatie wijst uit dat werken in lang niet alle gevallen loont! De loonkostensubsidie in de Participatiewet is een subsidie aan de werkgever tot aan het WML. De werknemer krijgt een salaris, één bedrag waarmee ook pensioen wordt opgebouwd. Een extra nadeel is dat de uitvoering van de regeling nog ingewikkelder wordt voor gemeentes en werkgevers aangezien er weer een regeling bijkomt in de Participatiewet. Daarmee is nog geen rekening gehouden bij de ingeboekte bezuiniging van structureel 500 miljoen euro. De FNV verzoekt de Kamer aan te dringen af te zien van het voornemen de loonkostensubsidie te vervangen door loondispensatie. 4. De FNV pleit voor een reëler arbeidsongeschiktheidscriterium. Op de eerste plaats moet de ondergrens van 35% verlaagd worden naar 15%. Dit geldt zowel voor de WIA als het vangnet Ziektewet. Er worden momenteel mensen met substantiële arbeidsbeperkingen toch minder dan 35% arbeidsongeschikt verklaard, waardoor zij geen recht hebben op een vangnet ZW of WIA. Een grote groep van hen verliest vanwege hun gezondheidsperikelen wel hun werk. Een tweede element in het reëler maken van de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling is dat het schattingsbesluit -dat debet is aan deze onredelijke uitkomsten- minder theoretisch moet zijn. Er moeten eerder meer dan minder functies als reëel vervulbaar worden aangemerkt. Het kabinet wil het schattingsbesluit echter nog verder aanscherpen door te suggereren dat het kunnen duiden van één functie (met minimaal 9 arbeidsplaatsen) die verzekerde in theorie zou kunnen vervullen al genoeg is om iemand minder dan 35% arbeidsongeschikt te verklaren en dus het recht op uitkering te ontzeggen. De redenering van het kabinet is dat met name hoger opgeleiden (de meer verdienenden) nog wel arbeidscapaciteit zouden hebben die je op deze wijze uit de groep zou kunnen krijgen, maar uiteraard zal dit systeem eerder de lager opgeleiden treffen. Een totaal verkeerd voorstel dus dat wat de FNV betreft van tafel moet. 5. Daarnaast wil het kabinet de groep mensen met een volledige arbeidsongeschiktheidsuitkering in de categorie WGA % ook nog op een andere manier in hun inkomen aantasten Deze groep dient volgens het kabinet ook minimaal 50% van hun resterende verdiencapaciteit te realiseren op straffe van omzetting van de loongerelateerde in een minimumloon-gerelateerde uitkering. Dus de arbeidsongeschikte werknemer die theoretisch gesproken nog 10% restverdiencapaciteit heeft, moet daarvan minstens 5% realiseren op straffe van verlies van de loongerelateerde uitkering?! Dit voorstel is te zot voor woorden en moet van tafel. 6. In het rijtje aantasting inkomenspositie zieke - en arbeidsongeschikte werknemers past ook de voorgenomen korting van de Ziektewetuitkering door afschaffing van de arbeidskorting. Dit kan voor werknemers een paar honderd euro netto aan uitkering schelen. De FNV zou graag zien dat dit beleidsvoornemen van tafel gaat.

7 7 van 9 7. De FNV is verbijsterd over het voornemen van het kabinet de mogelijkheid van een loonsanctie wegens onvoldoende re-integratie inspanningen voor eigen risicodragers in de WGA af te schaffen. Met name voor zieke werknemers die arbeidsongeschikt zijn voor hun bedongen arbeid maar die nog wel voldoende andere mogelijkheden hebben, kan dit desastreus uitpakken. Er zal geen tweede spoor re-integratie worden aangeboden, terwijl tegelijkertijd afkeuring voor minder dan 35% arbeidsongeschikt voor de hand ligt. Het beleidsvoornemen is een fundamentele aantasting van het uitgangspunt van het gelijk speelveld tussen private en publiek verzekerde werkgevers. 8. In plaats van het korten van de uitkeringen pleit de FNV voor het verhogen van de investeringen waardoor mensen (weer) aan het werk kunnen komen of blijven. Hierbij gaat het om investeringen in de sociale infrastructuur, waaronder de sociale werkvoorziening. Op de sociale werkvoorziening wordt al jaren bezuinigd. Dit leidt tot afbraak, terwijl de kennis, expertise en infrastructuur hard nodig zijn om te komen tot voldoende duurzame garantiebanen (zie ook de SER-verkenning Sociale infrastructuur kwetsbare groepen binnen de Participatiewet). Van het realiseren van beschutte werkplekken komt te weinig terecht. Er is weliswaar een verplichte taakstelling voor gemeenten om beschutte werkplekken te realiseren, maar daar wordt niet op gehandhaafd. Wat betreft de garantiebanen vallen met name de resultaten bij de overheid tegen. Dit is verontrustend omdat juist de overheid als wetgever en uitvoerder van de Participatiewet een voorbeeldfunctie heeft. Bij de garantiebanen die wel gerealiseerd worden maakt de FNV zich zorgen over de duurzaamheid ervan. Veel garantiebanen worden via inleenconstructies gerealiseerd. Als de resultaten, zowel voor mensen die geïndiceerd zijn voor beschut werk als degenen die aangewezen zijn op een garantiebaan, niet snel beter worden, moet worden overwogen de sociale werkvoorziening weer open te stellen. 9. Op basis van het Tijdelijk besluit experimenten Participatiewet kan worden geëxperimenteerd met methoden om mensen doeltreffender te re-integreren op de arbeidsmarkt. Het is in het kader van dit besluit echter niet mogelijk om bijstandsgerechtigden groepsgewijs te ontheffen van verplichtingen uit de wet 1. Daardoor is het voor gemeenten onmogelijk om te experimenteren met (vormen van) een basisinkomen binnen de Participatiewet. De FNV verzoekt u om de regering op te dragen dergelijke experimenten mogelijk te maken. Uitzendwerk in sector 52 Uitzendwerk hoort plaats te vinden in de uitzendsector, zodat de door de uitzendbureaus veroorzaakte WW, ZW en WGA-lasten door henzelf worden gedragen en niet door andere bedrijven, zoals bij indeling in vak-sectoren het geval is. Ondanks dat er in vak-sectoren niet met een uitzendbeding gewerkt mag worden, blijken uitzendkrachten er niet meer vastigheid aan te hebben. In de praktijk blijken uitzendkrachten in vak-sectoren namelijk op even flexibele dienstverbanden (denk aan bijvoorbeeld repeterende week- of zelfs dag- 1 Zie brief van de staatssecretaris van SZW aan de Tweede Kamer, d.d. 1 december 2017 onder nummer , betreffende Onderzoek effectievere uitvoering Participatiewet door Amsterdam.

8 8 van 9 contractjes) te werken als dienstverbanden met uitzendbeding. De FNV blijft dus voluit voorstander van de aangekondigde wetgeving per 1 januari 2019 om de mogelijkheid tot indeling van uitzendbedrijven in vak-sectoren af te schaffen; dit in navolging van de tijdelijke maatregel waarbij sinds 25 mei 2017 uitzendbureaus alleen nog ingedeeld kunnen worden in sector 52 (uitzendbedrijven). De FNV verwacht dan ook op basis van deze overtuigende argumenten dat de nieuwe minister van sociale zekerheid en werkgelegenheid er bij dit onderwerp net zo overdenkt als zijn voorganger. Ad C Duurzaam deelnemen: versterk sectoren en regio s middels een nationale scholingsregeling! Bij het voorkomen van werkloosheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid speelt het faciliteren van scholing een grote rol. Het kabinet pleit ervoor meer verantwoordelijkheid bij de individuele werknemer te leggen die via een individuele leerrekening zelf voor de ontwikkeling en omscholing moet gaan sparen. De FNV pleit juist voor een nationale scholingsregeling waarmee met behulp van cofinanciering vanuit de overheid inspanningen van bestaande regionale en sectorale fondsen worden versterkt. Schematisch ziet dit er als volgt uit: 1 Stimuleer sociale partners om in de cao afspraken te maken over een scholingsbudget of individuele leerrekening voor algemene scholing en ontwikkeling en faciliteer dit door middel van een fiscaal vriendelijk regiem; 2 Regel een vervolg op de sectorplanregeling, waar via cofinanciering vanuit de scholingsfondsen (om)scholings- en loopbaantrajecten gevolgd kunnen worden; 3 Regel opleidingsbudgetten uit publieke middelen voor werkzoekenden en met werkloosheid bedreigde werknemers; 4 Regel extra ruimte en middelen voor het publiek bekostigd onderwijs voor het ontwikkelen van nieuwe vormen van post-initieel leren en een passend onderwijsaanbod voor kwetsbare werknemers; 5 Geef mensen het recht op het leren van basisvaardigheden, nodig om zich op de arbeidsmarkt en in de samenleving te kunnen ontwikkelen. Ad D Eerlijk stoppen met werken Mensen met lager betaalde banen beginnen doorgaans jonger met werken, verrichten in verhouding vaker fysiek zwaar werk, leven gemiddeld korter in goede gezondheid en hebben meestal niet de middelen om eerder te kunnen stoppen met werken. Voor collega s met hoger betaalde banen geldt precies het omgekeerde. Het kabinet negeert de luide roep uit de samenleving om deze schrijnende oneerlijkheid aan te pakken volkomen. Door de versnelde verhoging van de pensioenleeftijd en de afbouw van mogelijkheden voor vervroegde pensionering is afgelopen jaren juist het tegenovergestelde bereikt. Op de werkvloer ontstaat daarom steeds meer onvrede en onrust door de snel stijgende AOWleeftijd. Het CPB waarschuwt dat de AOW-leeftijd voor alle generaties te hard omhoog gaat. Ook steeds meer werkgevers vragen hiervoor nu aandacht. De versnelde verhoging van de

9 9 van 9 AOW-leeftijd was een crisismaatregel. Nu het economisch beter gaat met Nederland heeft deze maatregel geen enkele rechtvaardiging meer. De FNV heeft uw Kamer eerder een 11-puntenplan voor eerlijk stoppen met werken aangeboden, met als belangrijkste aandachtspunten: het onmiddellijk terugdraaien van de versnelde verhoging van de pensioenleeftijd stoppen met de onhoudbare een-op-een koppeling van de AOW-leeftijd aan de stijgende levensverwachting verhoging van de AOW-uitkering een flexibele AOW-leeftijd zonder fiscale boete op eerder pensioneren en met compensatie voor lagere inkomens het faciliteren van aanvullende pensioenafspraken voor zwaar werk in cao s het opheffen van de boete op vroegpensioen (RVU-heffing). De FNV roept de Tweede Kamer op om het beleid langs de lijnen van dat plan bij te stellen, te beginnen met het bevriezen van de AOW-leeftijd in Tot slot De FNV verzoekt u bovenstaande punten bij uw inbreng te betrekken. Wij zijn met onze leden in beraad over een offensief. We roepen uw Kamer op om het beleid zo bij te sturen dat er werkelijk sprake zal zijn van meer zekerheid in arbeid en inkomen. Wij zien op basis van wat nu voor ligt geen aanknopingspunten om te komen tot een sociaal akkoord. Met vriendelijke groet, Han Busker Voorzitter FNV