Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

Transcriptie

1 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Eveline Hoevenaars 06 october 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Introductie Uitleg over deze wikiwijs Activiteit 3 Activiteit 5: biobits spijsvertering Activiteit 6: oefening biologiepagina.nl Activiteit 7: mondholte, keelholte, slokdarm en maag Activiteit 9: dunne en dikke darm Activiteit 11: alvleesklier, lever en galblaas Activiteit 14 Activiteit 15: voedsel en stofwisseling Activiteit 16: zelftest spijsvertering Over dit lesmateriaal Pagina 1 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

3 Introductie Uitleg over deze wikiwijs Welkom bij deze wikiwijs over spijsvertering! De komende weken zullen we in en rond de PAAF-lessen bezig zijn met het onderwerp spijsvertering. Deze wikiwijs kun je gebruiken ter vervanging van het PAAF-materiaal uit het themaboek dat je gewend bent. De nummers van de activiteiten zijn precies hetzelfde. Je kunt deze wikiwijs zo vaak als je wilt openen en doorlopen. Je resultaten worden niet door de docent bijgehouden en zijn niet van invloed op je cijfer voor het thema. Alle achtergrondinformatie kun je vinden in hoofdstuk 10 van het boek Anatomie en Fysiologie: voedsel en spijsvertering. Veel plezier en succes met PAAF spijsvertering! De PAAF-docenten Activiteit 3 Zoek de woorden van het spijsverteringskanaal op in het Nederlands en in de afbeelding. Sommige woorden zijn geen anatomisch onderdeel. amylase maag onderdelen: antrum, cardia, corpus, fundus, pylorus Pagina 2 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

4 colon onderdelen: coecum (inclusief appendix vermiformis), colon ascendens, colon transversum, colon descendens, colon sigmoideum, rectum duodenum faeces hepar ileum jejunum lipase oesofagus pancreas proteinase resorptie Activiteit 5: biobits spijsvertering Kijk de video over spijsvertering en lees hoofdstuk 10.1 van het boek. Beantwoord daarna de volgende vragen. Video spijsvertering biobits kn.nu/ww.cab8553 (youtube.com) Spijsvertering en stofwisseling Welke stellingen over spijsvertering zijn juist? Er kunnen meerdere antwoorden goed zijn. a. Spijsvertering is het klein maken van voedsel voordat het opgenomen wordt door de darmen a. Spijsvertering gebeurt in je lichaamscellen a. Spijsvertering is hetzelfde als stofwisseling a. Spijsvertering gebeurt d.m.v. enzymen a. Spijsvertering gebeurt alleen in de dikke darm a. Spijsvertering begint in de mond Stofwisseling Combineer de juiste teksten over stofwisseling Een ander woord voor stofwisseling is Stofwisseling vindt plaats in alle Stofwisseling waarbij stoffen worden opgebouwd heet Stofwisseling waarbij stoffen worden afgebroken heet De doelen van stofwisseling zijn Om stofwisseling beter te laten verlopen gebruik je Pagina 3 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

5 a. b. c. d. e. f. Katabolisme Metabolisme Enzymen In stand houden van je lichaam en verkijgen van energie Anabolisme Cellen in je lichaam Taken van het spijsverteringsstelsel Zet de taken van het spijsverteringsstelsel in de goede volgorde. a. Inname van voedsel b. Transport en vertering van voedsel c. Lozen van onverteerd voedsel en afvalstoffen d. Resorptie van voedsel Activiteit 6: oefening biologiepagina.nl Bestudeer H10.9 uit je boek en maak de oefening op biologiepagina.nl Biologiepagina kn.nu/ww.73a29d3 (biologiepagina.nl) Maak de volgende oefening op biologiepagina.nl. Herhaal ook de Latijnse namen voor de onderdelen van het verteringsstelsel! Activiteit 7: mondholte, keelholte, slokdarm en maag Maak gebruik van H10.10 t/m uit het boek om de vragen over de mondholte, keel, slokdarm en maag te maken. Activiteit 7: mond, keel, slokdarm en maag maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Waardoor wordt de mondholte begrensd? Pagina 4 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

6 a. b. c. Bovenkant Zijkant Onderkant Wangspieren mondbodemspieren hard en zacht gehemelte 2 Het achterste gedeelte van het gehemelte heet de. Dit deel gaat tijdens het slikken. Daardoor kan er geen voedsel naar de. Het eten wordt nu naar de verplaatst. Het achterste deel van het gehemelte beweegt daarna weer. Beschikbare keuzes: neusholte, huig, omlaag, omhoog, keelholte 3 Wat zijn de tonsillen die achterin de mondholte zitten? a. Luchtholtes met een functie bij de spraak a. Keelamandelen met een functie bij de afweer a. Slikspieren met een functie bij het slikken a. Speekselklieren met een functie bij de voedselvertering 4 Pagina 5 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

7 In de mond wordt het voedsel gekauwd waardoor de voedselbrokken kleiner worden. Het speeksel kan zo goed bij het voedsel komen. Welk enzym zit er in speeksel en wat wordt erdoor verteerd? a. Pronteinase --> vertering eiwitten a. Amylase --> vertering koolhydragen a. Lipase --> vertering vetten a. Zoutzuur --> vertering koolhydraten 5 Klik de drie speekselklieren in het plaatje aan. Zoek ook de namen van de speekselklieren op. 6+7 We maken ongeveer 200 tot 500 ml 1 tot 1,5 liter speeksel per 24 uur. Het speeksel bestaat uit water met als functie oplos- en transportmiddel, slijm met als functie glijmiddel afweer, bacteriedodend enzym met als functie afweer vertering en speekselamylase speeksellipase met als functie vertering van koolhydraten. Bij prikkeling van de zintuigen, dus ruiken en zien van voedsel, maken we meer minder speeksel. Ook bij prikkeling van de mondholte, dus het contact van voedsel met de mondholte, maken we meer minder speeksel. Door stress maken we meer minder speeksel. 8+9 Noem minimaal 4 functies van de tong 10 Welke delen van de keelholte (farynx) zijn er? Mondkeelholte Neuskeelholte Strottenhoofdkeelholte Pagina 6 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

8 a. b. c. Middelste deel van de keel, bevat onder andere de tonsillen Bovenste deel van de keel, bevat onder andere een amandel en de uitmonding van de buis van eustachius Onderste deel van de keelholte, hier splitsen de weg van het voedsel en de weg van de lucht 11 worden op elkaar gehouden. De tong wordt tegen het harde verhemelte geduwd. Het zachte verhemelte met de worden getrokken, zodat de neusholte wordt afgesloten. Het strotklepje gaat, waardoor de wordt afgesloten. De keelspieren trekken zich samen, waardoor de keelholte dichtgaat, en het een beetje omhoog wordt getrokken. De spijsbrok glijdt hierdoor vanzelf in de, die door de spijsbrok verder stuwt. Beschikbare keuzes: peristaltische bewegingen, omhoog, huig, luchtpijp, slokdarm, naar beneden, Lippen en tanden, strottenhoofd 12 t/m 18 Combineer wat juist is over de slokdarm Latijnse naam Slokdarm vormt verbinding tussen Manier waarop het voedsel wordt voortbewogen Opbouw van de wand Enzymen die er gemaakt worden Belangrijkste functie a. b. c. d. e. f. Peristaltische bewegingen Oesophagis Strottenhoofdkeelholte en maag Slijmvlies - bindweefsellaag (met bloedvaten, lymfeklieren, zenuwen, slijmklieren) - spierlaag (met kringspieren en lengtespieren) Transport Geen 19 Beschrijf de ligging en functies van de maag (= gaster = ventriculus) 21 Pagina 7 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

9 Benoem de onderdelen van de maag. De maag kan ongeveer een liter inhoud bevatten. Met peristaltische bewegingen gaat het voedsel door de maag via de pylorus naar de twaalfvingerige darm. Voedsel blijft gemiddeld 2-3 uur in de maag. 1. A 2. B 3. C 4. D 5. 1 a. b. c. d. e. corpus (maaglichaam) cardia (maagmond) fundus (maagzak) pylorus (maagportier) antrum Activiteit 9: dunne en dikke darm Maak activiteit 9 met behulp van H10.14 en van het leerboek Anatomie en Fysiologie Activiteit 9 maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ t/m 3 Na de maag komt het voedsel als eerst in de dikke dunne darm. Dit deel van de darm is verantwoordelijk voor de eindvertering van het voedsel, waarna de opname oftewel resorptie transmissie van voedingsstoffen volgt. Een andere functie van dit darmdeel is verplaatsing van van onverteerbare voeding en onverteerd voedsel. Deze verplaatsing wordt ook wel transport transmissie genoemd. Dit darmdeel is ongeveer twee zes tien meter lang. 4 In welke volgorde passeert het voedsel de delen van de dunne darm? Pagina 8 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

10 a. ileum b. jejunum c. klep naar dikke darm d. duodenum 4.1 In welk deel van de darm komen de galbuis en alvleesklierbuis uit? 5 Wat zijn de Nederlandse namen voor deze darmdelen? duodenum jejunum ileum a. b. c. twaalfvingerige darm nuchtere darm kronkeldarm 6 t/m 14 De darmwand bestaat uit. Wanneer je darmvlokken onder de microscoop bekijkt, zijn Pagina 9 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

11 ze sterk geplooid. Dit is nodig voor zodat zo veel mogelijk kunnen worden geresorbeerd. In de darmvlokkken liggen die elke dag zo'n drie liter sap produceren. In dit sap zitten water en die eiwitten en suikers splitsen. In de darmwand liggen ook slijmcellen die maken dat je darmwand beschermt tegen zuren. Vanuit de lever komt er en vanuit de alvleesklier komt er in de darm. In gal zitten stoffen die vetten beter verteerbaar maken. In pancreassap zit onder andere een enzym dat vetten splitst. De meeste geresorbeerde voedingsstoffen worden afgevoerd via de naar de lever. Beschikbare keuzes: pancreassap, voedingsstoffen, poortader, darmvlokken, oppervlaktevergroting, slijm, gal, darmsapklieren, spijsverteringsenzymen 8 Wat is de volgorde van de lagen van de dunne darm van binnen naar buiten? a. bindweefsellaag b. spierlaag c. slijmvlieslaag d. buikvlies 15 Het volgende darmdeel is ongeveer 1,5 meter lang. Wat is de naam van dit darmdeel in het Latijn en Nederlands? Pagina 10 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

12 16 Zet de juiste namen van de darmdelen bij de juiste nummers! a. b. c. d. e. f. g. h. i colon transversum colon sigmoideum anus colon ascendens rectum overgang ileum naar colon coecum (+ appendix vermiformis) colon descendens jejunum + ileum (geen onderdeel colon) De darmen krijgen bloed via de aorta. Op dit plaatje zie je de venen die zuurstofarm bloed van de darmen af brengen. Wijs op dit plaatje de poortader aan. Op dit plaatje kun je ook zien dat de bloedvaten vanaf het rectum niet naar de poortader lopen. Hiervan maken we gebruik als we een zetpil gebruiken. Het medicijn komt dan gelijk in je lichaam en hoeft niet eerst door de lever. Wijs ook het rectum aan. Pagina 11 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

13 19 t/m 24 Functies van de dikke darm, oftewel, zijn van water en zouden, van voedselresten, gisting/rotting en productie van vitamines. De in je dikke darm zorgen voor de rotting/gisting en productie van. De belangrijkste bacterie in je darm heet. Deze bacterie beschermt je ook tegen. Het voedsel wordt voortgestuwd door. Voedsel komt na ongeveer van je mond naar je endeldarm. Beschikbare keuzes: colon, terugresorptie, peristaltische bewegingen, bacterien, pathogene micro-organismen, vitamine K en foliumzuur (= vitamine B11), indikken, E. coli, 24 uur Pagina 12 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

14 25 t/m 28 Welke stellingen over de endeldarm en ontlasting zijn juist? (meerdere antwoorden mogelijk) a. Functies van het rectum zijn opslag en defecatie a. Defecatie betekent lozen van ontlasting a. De inwendige sluitspier kun je met je wil beinvloeden a. De uitwendige sluitspier kun je trainen met zindelijkheidstraining a. In ontlasting zitten geen onverteerde voedselresten meer a. De bruine kleur van ontlasting wordt veroorzaakt door gal Activiteit 11: alvleesklier, lever en galblaas Maak de volgende activiteit met behulp van H10.16 en uit het boek Anatomie en Fysiologie. Activiteit 11 deel lever maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ t/m 12 Welke stellingen over de lever en galblaas zijn juist? a. De lever heet in Latijn hepar a. De lever ligt links bovenin de buik a. De lever ligt vlak onder het diafragma a. Bloed in de poortader stroomt naar de lever toe a. Bloed in de leverslagader stroomt naar de lever toe a. Bloed in de leverader stroomt naar de lever toe a. Bloed in de galwegen loopt naar de lever toe a. Gal wordt gemaakt in de galblaas a. De lever bestaat uit leverlobjes a. De galbuis komt uit in het jejunum a. Gal wordt opgeslagen in de galblaas 12 Klik op het plaatje de galblaas en de uitmonding van de galweg aan. Pagina 13 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

15 13 Vul de missende woorden in over de functies van de lever. 1. Glucosestofwisseling Glucose kan in de lever worden opgeslagen. De glucosemoleculen worden daarvoor aan elkaar gekoppeld zodat ontstaat. Dit gebeurt in opdracht van het hormoon. Als er voldoende voorraad is wordt het zelfs omgezet in vet. Andersom kan er ook glucose naar het bloed worden teruggebracht, dit gebeurt onder invloed van de hormonen, adrenaline en groeihormoon. De lever is zelfs in staat om glucose uit andere stoffen te maken m.b.v. cortisol. Glucose is voor het lichaam heel belangrijk, het doet nl. dienst als brandstof. 2. Eiwitstofwisseling. De bouwstoffen voor de eiwitten die de lever kan maken zijn de. Belangrijke eiwitten die de lever kan maken zijn albumine, globuline, protrombine, fibrinogeen. 3. Vetstofwisseling. De lever zet vetten om in andere vetten, cholesterol, andere bouw- en brandstoffen. 4. Ontgifting. Via welke wegen kan de lever afvalstoffen afvoeren? Via bloed en vervolgens dankzij de nieren. Via gal duodenum, darmen. Welke stoffen voert de lever op deze manier af? oa: bilirubine, ureum, hormonale afbraakproducten, omzettingsproducten van medicijnen en. Pagina 14 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

16 5. Vitaminestofwisseling. In de lever worden een aantal vitaminen aan vet gekoppeld en kunnen op deze manier opgeslagen worden. Dit zijn de (vier) vitaminen: A, D, E en K. 6. Depotfunctie. Welke (vloei-)stoffen liggen er opgeslagen in de lever? Bloed, glycogeen, aminozuren, vitamines, ijzer. 7. Warmteproducent. Doordat de lever veel processen reguleert en produceert, wordt er veel warmte geproduceerd. 8. Uitscheidingsfunctie. De lever produceert gal en geeft deze af aan de galblaas. Gal bevat verschillende bestanddelen: water, slijm, cholesterol, bilirubine, galzure zouten en natriumbicarbonaat. Beschikbare keuzes: feces, urine, glycogeen, glucagon, insuline, aminozuren, alcohol 14 Welke stof wordt bedoeld? Deze stof komt vrij wanneer rode bloedcellen worden afgebroken. Dit gebeurt in de milt en in de lever. Deze stof wordt door de lever in de gal gedaan en komt daarna in de darmen terecht. Deze stof verlaat daarna het lichaam via de feces Welke stellingen over gal kloppen? a. gal emulgeert vetten a. emulgeren is het splitsen van vet in kleine druppeltjes zodat enzymen er beter bij kunnen a. gal is wit van kleur a. gal wordt extra afgegeven na een vettige maaltijd Activiteit 11 deel alvleesklier maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Pagina 15 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

17 1 Wat is het Latijnse woord voor de alvleesklier en hoe kun je de ligging omschrijven? 2 De alvleesklier heeft een exocriene en een endocriene functie. Wat is dat? exocriene functie endocriene functies a. b. productie van alvleeskliersap --> afgifte aan de twaalfvingerige darm productie van hormonen (insuline en glucagon) --> afgifte aan het bloed 3 t/m 5 Een hormoon is een binnen het lichaam. Hormonen reizen door het lichaam via het. De hormonen insuline en glucagon regelen de hoeveelheid in het bloed. Bij mensen met suikerziekte type 1 maakt de geen meer. Patienten krijgen dan te veel glucose in het bloed en worden ziek. In het alvleeskliersap zitten water, slijm, die het voedsel verder verteren en natriumbicarbonaat (neutraliseert zuur). Het enzym zorgt voor vertering van koolhydraten. zorgt voor vertering van vetten. zorgt voor vertering van eiwitten. Pagina 16 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

18 Beschikbare keuzes: boodschapperstof, enzymen, bloed, amylase, glucose, pancreas, insuline, Lipase, Proteinase Activiteit 14 Maak de volgende oefening over de lever op biologiepagina.nl om je kennis over de lever te controleren. oefening bouw lever biologiepagina.nl kn.nu/ww.864e5e0 (biologiepagina.nl) Activiteit 15: voedsel en stofwisseling Maak de volgende oefening over voedsel en stofwisseling met behulp van het anatomieboek Activiteit 15: voedsel en spijsvertering maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ t/m 3 Om te leven hebben cellen voedingsstoffen nodig. Het omzetten van chemische stoffen, noemen we ook wel. Als stoffen worden verbrand komt daarbij vrij. Deze afbraakstofwisseling heet. Als stoffen juist worden gebruikt om het lichaam op te bouwen, noemen we deze stofwisseling. Voordat er metabolisme plaats kan vinden, moeten voedingsstoffen vanuit de darmen worden opgenomen. HIervoor moeten eerst plaatsvinden: het klein maken van voedingsstoffen zodat plaats kan vinden. Hiervoor zijn nodig. Beschikbare keuzes: resorptie, spijsverteringsenzymen, energie, anabolisme, metabolisme, katabolisme, vertering 4.1 Dit plaatje laat een enzymatische reactie zien. Klik enzym aan op het moment dat het bijna begint aan de omzetting van het substraat. Pagina 17 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

19 4.2 Klik in hetzelfde plaatje de geknipte voedingsstoffen aan. 5 Welke stellingen over enzymen kloppen? a. Een enzym is eigenlijk een 'versneller' a. Een enzym kan maar 1 chemische reactie bevorderen a. Elk enzym heeft zijn eigen optimale zuurgraad a. Alle enzymen zijn werkzaam tussen -5 en +45 graden Celcius a. Nadat een enzym een chemische reactie heeft uitgevoerd, wordt het vernietigd a. Enzymnamen eindigen meestal op -itis a. Enzymen zijn eiwitten a. De speekselklieren maken het enzym amylase a. Enzymen worden gemaakt in de oesofagus a. Enzymen worden gemaakt in de maag a. Enzymen worden gemaakt in de dunne darm a. Enzymen worden gemaakt in de pancreas a. Enzymen worden gemaakt in de dunne darm a. Enzymen worden gemaakt in de dikke darm 6 t/m 12 Koolhydraten Pagina 18 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

20 Koolhydraten zitten onder andere in. Als koolhydraten zo klein mogelijk verteerd zijn, worden het. Een van de enzymen die koolhydraten verteert is amylase, dat wordt gemaakt in de. De meest bekende enkelvoudige suiker is. Deze moleculen zijn klein genoeg om door de darmwand opgenomen te worden in het bloed. Het passeren van de darmwand heet. Verteerde koolhydraten vormen een belangrijke voor het lichaam. Eiwitten Eiwitten worden ook wel genoemd. Als eiwitten verteerd worden, ontstaan er. Na resorptie door de worden ze vooral gebruikt als voor het lichaam. Vetten Als we vetten verteren houden we over. Na resorptie door de darmwand komen deze stoffen ook in de rondom de darmen terecht. Vet is een belangrijke brandstof voor het lichaam. Als we een reservevoorraad vet hebben, zorgt dit ook voor extra. Water Functies van water zijn oplosmiddel,, bouwstof en warmteregulator. Mineralen Enkele mineralen die in ons lichaam voorkomen zijn, calcium, kalium en chloride. Vitaminen Vitaminen hebben we onder andere nodig omdat ze enzymen helpen hun werk te doen, als onderdeel van een hormoon kunnen dienen en bijdragen aan het immuunsysteem. Vitamine B en C zijn en vitamine A, D, E en K zijn. Sommige vitaminen kunnen we zelf maken: vitamine B, K en D. Vitamine D zorgt Vitamine K zorgt voor Vitamine B11 en B12 zorgen voor Vitamine C zorgt voor Vezels Vezels kunnen we niet omdat we er geen enzymen voor hebben. Vezels zorgen ervoor dat de ontlasting is en we geen krijgen. Pagina 19 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

21 Beschikbare keuzes: soepel, brandstof, aminozuren, resorptie, speekselklieren en pancreas, natrium, vorming van rode bloedcellen, wateroplosbaar, proteinen, warmte-isolatie, glucose, lymfebanen, dat we calcium kunnen opnemen in de darm waardoor we sterke botten kunnen krijgen, bouwstof, vetzuren + glycerol, darmwand, aanmaak van stollingsfactoren in de lever zodat we geen bloedingen krijgen, enkelvoudige suikers, verbetering van de weerstand, verteren, transportmiddel, obstipatie, vetoplosbaar, graan en pasta Activiteit 16: zelftest spijsvertering Activiteit 16: zelftest spijsvertering maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ In welke spijsverteringsklieren worden amylases gevormd? a. alleen in de alvleesklier en speekselklieren a. alleen in de maagsapklieren en speekselklieren a. alleen in de speekselklieren 2 Welke voedingsstoffen worden vanuit de darm voornamelijk door lymfevaten afgevoerd? a. vitamines a. eiwitten a. vetten 3 Bij spijsvertering vinden onder meer de volgende processen plaats: I II opname van eiwitten in het bloed productie van spijsverteringsenzymen door darmwandklieren III rotting en gisting door bacterien IV terugresorptie van water en zouten uit de darminhoud Welke van deze processen vinden plaats in de dikke darm? Pagina 20 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

22 a. I en II a. III en IV a. I en III 4 In de leverhilus (ingang van de lever: zie rode cirkel op het plaatje) lopen drie structuren: - de leverslagader - de galbuis - de poortader Van welke structuur stroomt in de inhoud van de lever af? Pagina 21 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

23 a. leverslagader a. galbuis a. poortader 5 Als we slikken gaat de... a. huig omlaag en strottenklepje omhoog a. huid omhoog en strottenklepje omhoog a. huig omlaag en strottenklepje omlaag a. huig omhoog en strottenklepje omlaag 6 Wat is de belangrijkste functie van het slijm in de maag? a. bescherming tegen maagzuur a. doden van bacterien a. resorptie van aminozuren 7 De stroomrichting van het bloed in de poortader gaat van.. a. de darmen naar de lever a. de darmen naar de onderste holle ader a. de lever naar de darmen 8 Wat is de Latijnse naam voor de maaguitgang? a. antrum a. cardia a. pylorus 9 Het pancreas geeft zijn producten af aan.. a. alleen het bloed a. alleen het duodenum a. het bloed en het duodenum 10 Wat is juist over de galblaas? a. Hij ligt aan de achter-onderzijde van de lever a. Hij speelt een belangrijke rol bij de vertering van eiwitten a. Hij produceert gal 11 Waar is ijzer een bouwstof voor? Pagina 22 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

24 a. hemoglobine a. hormonen a. enzymen 12 Waar in het spijsverteringskanaal begint de peristaltiek? a. In de dikke darm a. In de slokdarm a. In de dunne darm 13 Welk darmdeel komt er na het colon descendens? a. Colon transversum a. Rectum a. Colon sigmoideum 14 Welk hormoon geeft de alvleesklier af na een koolhydraatrijke maaltijd? a. glucagon a. glucose a. insuline 15 Twee stellingen over de oesofagus: I in de oesofagus worden spijsverteringssappen en slijm afgescheiden voor een goede transportfunctie II de peristaltiek in de oesofagus vindt voor het grootste deel plaats onafhankelijk van de zwaartekracht a. I en II zijn beide juist a. alleen I is juist a. alleen II is juist a. I en II zijn beide onjuist Pagina 23 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1

25 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Eveline Hoevenaars Laatst gewijzigd 06 october 2017 om 11:49 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Video spijsvertering biobits Biologiepagina oefening bouw lever biologiepagina.nl Type Video Link Link Pagina 24 Paaf spijsvertering jaar 1 thema 1