Energie en gewicht vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Energie en gewicht Kennisbank Toepassingen Spieren en verbranding Supersize me Onderzoek Pindaproef Verwerken Examenopgaven Antwoorden Toepassingen Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Energie en gewicht Kennisbank Je energiebehoefte is de hoeveelheid energie uit voedsel die je dagelijks nodig hebt. De energiebehoefte is onder andere afhankelijk van geslacht, leeftijd, lichaamsgrootte en de mate van lichamelijke inspanning. Het is gezond als je energiebehoefte in balans is met je energieopname. Eet je te weinig dan val je af. Eet je te veel dan neemt je gewicht toe. Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel 'Voeding, energie en gewicht'. KB: Energie en gewicht Test je kennis Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank. Voeding, energie en gewicht maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Een diëtist onderzoekt waardoor iemand dikker wordt. Welke mogelijkheid is het meest waarschijnlijk? a. De energieopname is minder dan zijn energieverbruik. b. De energiebehoefte is meer dan zijn energieopname. c. De energieopname is meer dan zijn energiebehoefte. d. De energieopname is minder dan zijn energiebehoefte. 2 In welk geval zal iemand waarschijnlijk afvallen? Pagina 2

4 a. De energieopname is minder dan zijn energieverbruik. b. De energiebehoefte is meer dan zijn energieopname. c. De energieopname is meer dan zijn energiebehoefte. d. De energieopname is minder dan zijn energiebehoefte. 3 Juist of onjuist? Jongens hebben gemiddeld een grotere energiebehoefte dan meisjes. a. juist b. onjuist 4 Juist of onjuist? Voor wandelen gebruik je meer energie dan voor hardlopen. a. juist b. onjuist 5 Wat is geen ander woord voor overgewicht? a. vetzucht b. obesitas c. corpulentie d. zwaarlijvigheid e. anorexia 6 Wat kan een gevolg zijn van obesitas? Geef meerdere antwoorden. a. vertraagde bloedsomloop b. verhoogde bloeddruk c. last van gewrichten d. diabetes Pagina 3

5 Toepassingen Spieren en verbranding In de module ' Spieren ' zijn witte en rode spiervezels al aan bod gekomen. In dit filmpje zie je welke voedingsstoffen als brandstoffen dienen voor deze verschillende spiervezels. Bekijk het filmpje: Video: Wat is hongerklop? Beantwoord dan de volgende vragen: a. Welke voedingsstoffen dienen als brandstof voor witte spiervezels? b. En welke voor rode spiervezels? c. Welk verschil in spiervezels zie je tussen een duursporter (bijv marathonloper) en een krachtsporter (bijv. gewichtheffer)? Verklaar het verschil. d. Neem de tabel over en vul de open vakjes in. Gebruik hierbij de woorden: hoog veel (3X) rood weinig (3x) - traag snel laag wit. Eigenschappen Rode spiervezels Witte spiervezels Snelheid van spier samentrekken Uithoudingsvermogen Haarvaten in spieren Myoglobine Kleur Glycogeen e. Leg uit dat het voor duursporters goed is om voor de wedstrijd veel koolhydraten te eten. Glucose behoort tot de koolhydraten. Wanneer je meer koolhydraten eet dan je direct nodig hebt, wordt het overschot aan glucose omgezet in glycogeen in het spierweefsel. Wanneer het nodig is wordt het weer omgezet in glucose en is het weer beschikbaar als brandstof. Voor een duursporter is het belangrijk om veel koolhydraten te eten en zo genoeg voorraad op te bouwen. f. Pagina 4

6 Welke voedingsmiddelen zou je aanraden bij een duursporter, zoals een marathonloper? Controleer je antwoorden bij het kopje "Antwoorden". Supersize me In de documentaire Super Size Me (2004) eet filmmaker Morgan Spurlock dertig dagen lang niets anders dan voedsel van McDonald's. Per dag consumeert hij ruim 5000 kilocalorieën, twee keer zoveel als nodig. Een arts houdt ondertussen zijn gezondheid in de gaten. Spurlock voelt zich steeds ongezonder en dijt zichtbaar uit. Ondertussen doorkruist hij de Verenigde Staten en interviewt hij vaste klanten van McDonald's en voedselexperts op zoek naar het waarom van de nationale vraatzucht. Bekijk hieronder de trailer. a. Hoeveel kilocalorieën mag of moet je eigenlijk eten om gezond te blijven? Zoek het op via het Voedingscentrum. b. Kilocalorieën (kcal) is eigenlijk niet de juiste eenheid voor energie. Wat is wel een juiste eenheid? En hoe reken je het om? c. Reken je antwoord op vraag a. om in de correcte eenheid. Gebruik eventueel deze tool. d. Van welke factoren is je energiebehoefte afhankelijk? Bij een gezond gewicht is de energieopname in balans met het energiebehoefte. e. Hoe zit dat bij jou? Heb jij een gezond gewicht? Bereken jouw BMI via Hier wordt al rekening gehouden met je leeftijd! f. Is sprake van een gezond gewicht, overgewicht of ondergewicht? Maak een korte animatie met behulp van goanimate waarin je de antwoorden van deze opdracht verwerkt. Je kunt met goanimate binnen enkele minuten een (gratis) animatie maken met ingesproken tekst. Controleer je antwoorden bij het kopje "Antwoorden". Onderzoek Pindaproef Pagina 5

7 Koolhydraten en vetten zijn brandstoffen. Soms zijn eiwitten ook brandstoffen. Het zal alleen voorkomen bij te streng lijnen en verkeerd diëten. Dit is niet goed voor je gezondheid. Brandstoffen heten zo, omdat er bij de afbraak energie vrijkomt. Die energie gebruiken organismen om te groeien, te ontwikkelen, te bewegen, op temperatuur te blijven, enzovoort. De hoeveelheid energie (kj) die ligt opgeslagen in een brandstof kun je meten. Dit doe je door de brandstof te verbranden en de vrijkomende warmte op te vangen in water. In dit onderzoek meet je de energie die ligt opgeslagen in een pinda. Beantwoord eerst de volgende vragen: a. Wat is de belangrijkste brandstof die in een pinda aanwezig is? b. Zoek in de voedingsmiddelentabel op, hoeveel energie er ligt opgeslagen in 100 gram ongezouten pinda s. Ga hiervoor naar en ga naar caloriechecker. Controleer je antwoorden bij het kopje "Antwoorden". Onderzoek Pindaproef Download nu het practicum Pindaproef. Lees het practicum een keer helemaal door. Zoek de benodigdheden bij elkaar. Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze. Beoordeel eerst zelf (eventueel samen met een klasgenoot) de schematische tekeningen. Laat de tekening vervolgens beoordelen door je docent. Pagina 6

8 Verwerken Examenopgaven Beantwoord ter afsluiting van dit onderdeel de volgende examenvragen. VMBO GT Vraag 22 VMBO GT Vraag 23 VMBO GT Vraag 42 VMBO KB Vraag 8 VMBO KB Vraag 9 VMBO KB Vraag 10 Pagina 7

9 Antwoorden Toepassingen Toepassing: Spieren en verbranding a. Koolhydraten b. Koolhydraten en vetten c. Tussen duursporters en krachtsporters zie je verschil in spiervezels. Duursporters hebben meer rood spierweefsel, krachtsporters hebben meer witte spiervezels. Duursporters moeten lang inspanning leveren, krachtsporters slechts kort met veel kracht. d. Eigenschappen Rode spiervezels Witte spiervezels Snelheid van spier samentrekken traag snel Uithoudingsvermogen hoog laag Haarvaten in spieren veel weinig Myoglobine veel weinig Kleur rood wit Glycogeen weinig veel e. Koolhydraten dienen als brandstof voor verbranding. Eerst worden koolhydraten verbrand en daarna pas vetten. Verbranding van vetten in rode spiervezels is slechts kort mogelijk. Door eten van voldoende koolhydraten kan langer lichamelijke inspanning geleverd worden. f. Voedingsmiddelen met veel koolhydraten, zoals pasta, brood, rijst, enzovoort. Toepassing: Supersize me b calorieën = 4184 joules Of (delen door 1000) 1kcal = 4,2 kj d. Van je leeftijd, sekse en leefstijl/inspanning/activiteiten op een dag. Toepassing: Onderzoek Pindaproef b. 100 gram pinda's, ongezouten bevat: Energie 631 kcal Vet 51,7 g Verzadigd vet 7,5 g Eiwit 25,2 g Koolhydraten 12,9 g Vezels 6,8 g Pagina 8

10 Pagina 9

11 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 December 2016 om 20:58 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; Leerinhoud en Dynamisch evenwicht; Biologie; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 1 uur en 40 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 10